HEEMKUNDIGE KRING DE BRAKKEN OELEGEM. België Belgique P.B Ranst 8/4708. Afgiftekantoor Ranst 1. Contactblad verschijnt 4 maal per jaar

Transcriptie

1 Afgiftekantoor Ranst 1 Contactblad verschijnt 4 maal per jaar België Belgique P.B Ranst 8/4708 Erkenningsnummer P HEEMKUNDIGE KRING DE BRAKKEN OELEGEM 30 ste jaargang nr 4 oktober - december 2011 Verantw. Uitg.: W. Van der Avert Berkenlaan 2 bus Ranst 1

2 V.Z.W Levende Molens en VZW De Brakken organiseren Molenzondagen in de Stenen Molen van Oelegem Iedere laatste zondag van mei tot en met september Op initiatief van onze molenaars is de molen ook op de laatste zondagen van de overige maanden open, indien de omstandigheden het toelaten. Voor informatie, ook voor rondleidingen van groepen, neem contact op met onze molenaars 2

3 MOLENNIEUWS Werkzaamheden in en rond de molen (Deel XXII) (Luc Verachtert) De restauratiewerken aan de molenkap door de firma Adriaens, zijn beëinigd. 0p 28 september namen Jan Nys en ik afscheid van de molenbouwers en beklommen we samen, op hun vraag, de toren van de kerk, om het eiken gebinte te bewonderen. Op maandag 3 oktober werd er door de molenaars proefgedraaid, tot algemene tevredenheid en op 4 oktober volgde de voorlopige oplevering. Met de bijhorende foto s, geven we een beeld van de werken. Foto 1: De molenkap in de steigers. Foto 2: In de molen werden de oude stelling- of steigergaten gebruikt om de stelling te bevestigen. Foto 3: Ter versterking werd er bij elk voeghout een strop (een beugel) aangebracht om de barsten te fixeren. Dit beeld is langs binnen getrokken bij het rechter voeghout, en het toont verder nog dwars er boven: de windpulm, die de voorzijde van de molenas draagt. De achtereinden van de voeghouten werden polymeerchemisch hersteld. Foto 4: De lange - en de korte spruit werden bovenaan tegen inwatering bekleed met metalen platen. Dit beeld toont het rechter einde van de lange spruit. De spruiten zijn twee balken die horizontaal aan beide zijden van de kap uitsteken. Foto 5: Rondom de kap werd een koperen goot aangebracht, met afvoer langs de staart. Historisch was dit nooit aanwezig, maar er werd voor gekozen om de waterbelasting op de molenromp te verminderen. Stenen molens hebben dikwijls, mede door hun konische vorm, nogal wat last van vochtige muren. Verder werden er ook beugels rond de pinnenbalk aangebracht, werd een trekstang tussen de voeghouten geplaatst, werd de ijzeren beplating rond de gietijzeren askop verbeterd (tegen inwatering), de dakbeplanking (onder de roofing) werd vernieuwd, evenals de groen geschilderd beplanking van de achterzijde en tenslotte werden ook de twee luiken aan de askop en de twee luiken aan de achterkant vervangen door nieuwe, robuustere exemplaren. Foto 6: Tijdens de molenzondag van 9 oktober, hebben de molenaars de vangbalk terug afgesteld. De vangbalk is een scharnierende eiken balk die met zijn gewicht een ijzeren beplating rond het vangwiel kan aantrekken bij het vangen (=remmen). In beeld is duidelijk te zien dat deze balk in ruststand schuin naar onder doorhangt, terwijl die dan horizontaal zou moeten hangen. Wanneer deze rembalk immers met zijn uiteinde (hier rechts buiten beeld) de onderliggende balk (het rechter voeghout) raakt, dan oefent hij geen kracht meer uit op de ijzeren vangplaat. Door sleet op de houten bekleding aan de onderzijde van de vangplaat, gaat deze balk in de loop der jaren steeds wat lager hangen en dan is er een kleine ingreep nodig. Dit werk hoorde niet bij de opdracht van de molenmaker. 3

4 Foto 1: De molenkap in de steigers Foto 2: De oude stelling- of steigergaten Foto 3: De strop ( beugel) rond het voeghout Foto 4: De spruit bekleed met metalen platen. 4

5 Foto 5: Rondom de kap werd een koperen goot aangebracht Foto 6: Afstellen van de vangbalk EEN WAARDEVOLLE SCHENKING Een waardevolle schenking Wij danken Koen Van Lommel voor de schenking van vier CD-roms met daarop een aantal van de korte filmpjes die hij (of iemand van de familie Van Lommel) maakte. Koen was regelmatig present met zijn camera bij allerlei Oelegemse activiteiten, zoals bij het afscheid van pastoor Schelkens. Merkwaardig is ook het filmpje met de doop van zijn zus in Naast de familie Van Lommel komt pastoor Michiels regelmatig in beeld in een kerk met beschadigde toren. De schenking werd al overgemaakt aan het gemeentelijk documentatiecentrum Ranst. Wie ze wil bekijken, kan dat tijdens de openingsuren: maandag van 20 tot 22 uur en woensdag van 9.30 tot 16 uur. OELEGEMSE COMPONIST Wie heeft een foto van de Oelegemse componist-pianist Constant De Ridder? Voor onze DVD over 850 jaar Oelegem zijn wij op zoek naar een foto van de Oelegemse componist-pianist Constant De Ridder? Hij verzorgde de muzikale omlijsting bij de opening van het oude gildehuis in de Oudstrijdersstraat en schreef muziek bij de liederen van Jozef Simons. Oud-koster Jos Verpoten kreeg nog pianoles van hem. In de Lagere School in Schilde hoorden wij ook over C. De Ridder vertellen. Kun jij helpen? Neem kontakt op met Walter Van der Avert (03/ ). 5

6 LICHTJESWANDELING Op vrijdagavond 4 november 2011 organiseert Landelijke Gilde Oelegem een lichtjeswandeling doorheen Oelegem. De wandelaars zullen geleid worden door ontelbare kaarsjes zodat verkeerd lopen haast onmogelijk wordt. Dit jaar staat de wandeling in het teken van 850 jaar Oelegem. Dit betekent dat de wandeling langs bekende monumenten van Oelegem passeert. Iedereen is vrij te vertrekken aan de parochiezaal, Venusstraat 10 te Oelegem, tussen 19.00u en 20.30u. De kaarsjes leiden de wandelaars terug tot aan de parochiezaal. De wandeling duurt ongeveer twee uur. De dorpsbewoners die langs het traject wonen, zullen gevraagd worden zoveel mogelijk licht te maken (vb. door fakkels, verlichte halloween-pompoenen, kaarsen, ). Ook de deelnemers mogen licht meebrengen onder de vorm van fakkels of lantaarns (geen zaklampen). Reflecterende kledij en aan het weer aangepast schoeisel zijn gewenst. Graag zien wij uw komst tegemoet. Inschrijven hoeft niet en aan de wandeling mag iedereen deelnemen, dus ook de niet-leden van Landelijke Gilde. In de deelnameprijs van 2,5 EUR per persoon is één drankje aan het eindpunt inbegrepen. Langs het traject is een opwarmertje verkrijgbaar aan een democratische prijs. Voor verdere informatie kun je contact opnemen met Marc Huysmans (Tel.: 03/ : huysmansm@skynet.be). 6

7 UIT ONS VERLEDEN Nog herders in Oelegem einde 19 de eeuw en begin 20 ste eeuw (Eric De Vos en Walter Van der Avert) In ons derde contactblad van 2010 schreven we Afstammeling van laatste Oelegemse herder werkt aan stamboom (zie p. 4-7). Jozef Nelis, bij oude Oelegemnaren gekend als Jef van de Witte van t Scheperke, vertelde dat zijn overgrootvader, Joannes Baptist Nelis, herder was in Oelegem rond of na We schreven: Joannes Baptist Nelis mogen we waarschijnlijk de laatste Oelegemse herder noemen en zelfs de enige herder die we tot nu toe in de archieven vermeld vonden. Gelukkig schreven we waarschijnlijk want nu moeten we al op die bewering terug komen. Oorzaak is ons zoekwerk naar de Oelegemse geschiedenis vóór Zo vond Eric De Vos in het archief van de provincie Antwerpen een brief die we moeten situeren rond De Hoofdtoezichter van Waters en Bossen besprak in die brief een aanvraag tot kwijtschelding van een boete van een zekere Pierre Jean Belien, schaapherder uit Oelegem. Die had zijn schapen op de weide van een andere eigenaar laten grazen. Die eigenaar vond dat zoiets niet kon en hij liet proces-verbaal opstellen. En de herder kreeg een boete. Er staat geen bedrag vermeld en geen adres. Vermoedelijk had herder Pierre Jean Belien zelf die vraag tot kwijtschelding ingediend. Hierover moest dan de kantonale toezichter zijn advies geven. De rest verklappen wij niet. Dat kan u lezen in het volgend jaarboek (2012) van De Brakken. (Bron: Provinciaal Archief, Gemeentearchief Oelegem, nr. 131) Verder kwam er nog een herder uit de gemeentelijke archieven opgedoken. In het archief van de gemeente Oelegem werden kiezerslijsten bijgehouden vanaf De Kiezerslijst voor Kamer en Senaat van 1894, geschreven door secretaris Ludovicus Simons, vermeldt: Bertels, Jacobus schaapherder Santh. Steenweg 1 (geboren Wechelderzande, 16 Mei 1826). Hij stond ingeschreven in de kiezerslijsten tot 1904, altijd met schaapherder als beroep. Soms stond hij ook als Berthels genoteerd. We moeten er wel rekening mee houden dat de Zandhovense steenweg toen pas begon aan de huidige Kennedylaan. Het stuk tussen brouwerij Den Bol en de Kennedylaan droeg toen de naam Bolbaan. Foto 7: Zandhovense steenweg vanaf Kennedylaan in januari

8 MOLENNIEUWS HEEMKUNDIGE SPROKKELS 30 ste jaargang - nr.4: oktober - december 2011 Joke Bungeneers, Kerkstraat 17, Oelegem ( ) Eric De Vos, Hoornveldstraat 2c, bus 1.1, Oelegem ( ) Danny Huygens, Kerkstraat 17, Oelegem ( ) Luk Kegeleers, Kantonbaan 11, Oelegem ( ) Jan Nys, Muizenheuvel 24; Oelegem ( ) Willem Segers, Lindedreef 74, 2980 Halle-Zoersel ( ) Walter Van der Avert, Berkenlaan 2/3, Ranst ( ) Luc Verachtert, Roggelaan 6, Ranst ( ) Johan Wouters, John Kennedylaan 7, Oelegem ( ) VASTE ACTIVITEITEN ACTIVITEITENKALENDER Meulenmalen: Molenzondagen: telkens de tweede zondag van de maand, dus op 13 november, 11 december, 08 januari, 12 februari, 11 maart (van 11 tot 17u 30; geleid bezoek aan de molen mogelijk) Iedere laatste zondag van de maand van 14 tot 17 uur. Dus zondag 30 oktober, 28 november, niet in december, 29 januari, 26 februari, 25 maart SPECIALE ACTIVITEITEN In het kader van 850 jaar Oelegem Vrijdag 4 november: Lichtjeswandeling van de Landelijke Gilde Oelegem Zie pagina 6 Vrijdag 9 december: Voorstelling van de DVD over 850 jaar Oelegem Samengesteld door Swa Drofmans en Walter Van der Avert Om 20 uur in de Stenen Molen. Aankopen is mogelijk op die avond, of tijdens het Meulenmaal in december of na overschrijving van 10 euro op rekening van De Brakken Oelegem BE Alle leden van onze Heemkundige Kring De Brakken zijn welkom op de voorstelling 8