Geschiedenis Belangenvereniging Leefbaarheid Kinderdijk

Transcriptie

1 Geschiedenis Belangenvereniging Leefbaarheid Kinderdijk Eind 1989 besloten de heren 't Hoen, de Bie en den Boer om een commissie in het leven te roepen die de belangen van Kinderdijk zou moeten gaan behartigen. De voornaamste zaken die speelden waren de dijkverzwaring en het toerisme. De belangen van de bewoners leken van ondergeschikt belang. De commissie werd al gauw uitgebreid tot 11 leden. Het eerste was het houden van een enquete onder de bewoners waarin zij kenbaar konden maken wat zij belangrijk vonden. Ook het oprichten van een belangenvereniging kwam hierin aan de orde. Het gevolg hiervan was dat er op 8 mei 1990 de vereniging werd opgericht. De oprichtingsvergadering werd bezocht door 83 personen. Na verloop van tijd waren er 218 leden. Het eerste bestuur bestond uit 11 leden met als voorzitter de heer 't Hoen. In de eerste jaren van het bestaan van de vereniging kwamen de volgende zaken aan de orde: de dijkverzwaring- dijkverlegging, toerisme, verkeersveiligheid, afbraak van woningen en eventuele nieuwbouw en het verdwijnen van het postkantoor, invulling van de strook voor de Lekkadewoningen na de dijverzwaring en de eventuele verkoop van de gronden in de Schanspolder. Op 24 maart 1993 werd er in Dordrecht een symposium gehouden met als onderwerp toerisme en recreatie in de regio. Bestuurslid de heer Rijsdijk voerde hier het woord. Hij betoogde dat de toestand van het molentoerisme in Kinderdijk een schoolvoorbeeld was van het het niet moet. In juni van dit jaar 1993 brachten de bestuursleden een bezoek aan de Expo Kinderdijk op uitnodiging van mevrouw Mulder die daar directeur was. In september 1993 was er een conflict tussen de molenbewoners en het Hoogheemraadschap over het mogen berijden van de Blokweerse Kade. Dit werd niet toegestaan. Ook was er een kwestie over de afvalstoffenheffing door de gemeente. Hierdoor geprikkeld weigerden de bewoners mee te doen met de molenverlichting. Door bemiddeling van de voorzitter de heer 't Hoen werd de Nederwaard verlicht maar de Overwaard niet.

2 Rond 1994 werd er gestart met de dijkverzwaring. Verschillende bestuursleden hebben regelmatig overleg gevoerd met het Hoogheemraadschap in Gorinchem. Ook werd er aandacht gevraagd voor het opknappen van het gedeelte van de Molenstraat wat niet voor de verzwaring in aanmerking zou komen, namelijk het gedeelte vanaf de sluizen tot de Veerdam. Omdat het voortbestaan van de Elshoutschool op het speeltuinterrein op losse schroeven stond in het jaar 1994, stelde het bestuur zich op het standpunt dat sluiting hiervan voor de belangenvereniging onacceptabel was. Omdat het oude Overwaardgemaal (Wisboomgemaal) in 1995 vervangen zou gaan worden ondersteunde het bestuur de pogingen om het gemaal te gaan behouden. Op 15 februari 1994 werd er een bijeenkomst gehouden in het Waardhuis over het behoud van het gemaal. Er werd een werkgroep opgericht die zich zou gaan buigen over het verdere gebruik van het gemaal. In 1995 maakte het bestuur een begin met het plegen van overleg met de fracties in de Lekkerlandse gemeenteraad. Op 26 oktober 1995 werd een eerste steen gelegd door de burgemeester de heer de Jonge en de voorzitter de heer 't Hoen van de Belangenvereniging voor het nieuwe woningcomplex aan de Molenstraat het Elshof genoemd. Dit complex werd gebouwd in opdracht van de Woningbouwvereniging Nieuw- Lekkerland. In oktober 1997 ondersteunde het bestuur het protest van de bewoners van de Veerdam over de verkeersproblemen op de Veerdam. In het jaar 1998 kwam er een eind aan het bestaan van de Elshoutschool. Ondanks de goede bedoelingen van de gemeente en andere instanties was er geen ontkomen aan. Er waren te weinig leerlingen. Omd e kinderen op een veilige manier over de Schoordijk naar school te laten gaan werd er door de Belangenvereniging schoolvervoer opgezet. Er werd gereden met twee busjes die door de ouders bestuurd werden. Het vervoer werd mede gefinancierd door een subsidie voor leefbaarheid van Kinderdijk van de gemeente Nieuw- Lekkerland.

3 In 1998 werd er onder de bewoners een enquête gehouden over de aanleg van een fietspad naar Nieuw-Lekkerland. Dit idee werd door de bewoners gesteund. Het pakket ingevulde formulieren werd door de secretaris, voor de raadsvergadering gehouden op 11 februari 1999, aan de burgemeester overhandigd. Het plan voor de aanleg van het fietspad zou aan de provincie Zuid-Holland worden overhandigd. In 2002 moest het bestuur constateren dat het schoolvervoer een stille dood leek te sterven. De ouders waren inmiddels begonnen hun kroost met eigen vervoer naar school te brengen. De veiligheid van het busje dat voor het schoolvervoer gebruikt werd was niet meer wat het geweest was. Er werd in dit jaar 2002 overleg gevoerd met de facties van Vvd, PVDA en SGP in de Lekkerlandse raad. In 2002 en 2003 werden er 3 bijeenkomsten gehouden onder de titel Groot Overlast Overleg. Deze bijeenkomsten werden voorgezeten door de voorzitter van de Belangenvereniging mevrouw Noorlander. De voornaamste overlast werd ondervonden van de discotheek. Naast verschillende bewoners waren ook aanwezig de burgemeester en een wethouder. Ook in dit jaar 2003 werd het idee gelanceerd om de hoofdingang van het terrein van de v.v. De Zwerver te gaan verplaatsen naar de Veerdam. Op 31 maart 2004 werd de afronding van de herinrichting van de Schanspolder gevierd. Er werd door de wethouder de heer Hoogendoorn en de voorzitter van de vereniging mevrouw Noorlander een informatiebord onthult op het dijklichaam van het voormalige balkengat. In de herfst van 2005 werd de nieuwe ingang van het terrein van de v.v. De Zwerver gerealiseerd, echter men bleef de oude ingang aan de Schansweg nog steeds gebruiken. Daarom heeft het bestuur van de Belangenvereniging overleg gevoerd met het bestuur van de voetbalvereniging om het gebruik van de oude ingang tot een minimum te gaan beperken. In 2007 stelde men vast dat het voortbestaan van een speeltuin in Kinderdijk ook tot de leefbaarheid behoort. Met de nieuwe wetgeving moest de speeltuin ook een rechtspersoon worden.

4 Daarom werd er voorgesteld om de speeltuinactiviteiten bij de Belangenvereniging onder te brengen. De inzameling van gelden voor de renovatie van de speeltuin werd in samenwerking uitgevoerd met de Belangenvereniging. In juni 2007 werd de klankbordgroep van de Stichting Werelderfgoed Kinderdijk in werking gesteld. Naast de horeca ondernemers was ook de Belangenvereniging in de klankbordgroep vertegenwoordigd. In dit jaar 2007 werd er regelmatig overleg gevoerd over de verkeerproblematiek op de Veerdam. In het jaar 2008 werd er in opdracht van de gemeente een onderzoek verricht naar het functioneren van het wijkoverleg in de gemeente Nieuw-Lekkerland. De gemeente werd verdeeld in 3 delen., nl. wijk Dorp, wijk Middelweg en wijk Kinderdijk. Het was gebleken dat het wijkoverleg in de wijken Dorp en Middelweg nog in de kinderschoenen stond. In Kinderdijk echter bestond het wijkoverleg al jaren met de Belangenvereniging. Het overleg met de Belangenvereniging kreeg het cijfer 8. In het jaar 2009 werden er voorbereidingen getroffen om te komen tot een Dorpsplan voor Kinderdijk. Deze voorbereidingen werden begeleid door een externe deskundige, de heer Schouten. Bewoners werden opgeroepen om in twee werkgroepen zitten te gaan nemen. Er werden onder het voorzitterschap van de heer Appeldoorn zes werkgroep vergaderingen gehouden. In de jaarvergadering van 4 maart 2009 werd de samenvoeging van de speeltuinactiviteiten onder de Belangenvereniging door de leden goedgekeurd. Op 17 maart 2010 werd het huishoudelijk reglement van het speeltuincomitee Het Balkengat ondertekend. In 2010 werd er een begin gemaakt met de werkzaamheden van het fietspad. Het initiatief voor de aanleg van het fietspad wed reeds in 1999 genomen door de Belangenvereniging. In april 2010 is er overleg geweest met het kerkbestuur, over het voor meerdere doeleinden gebruiken van het kerkgebouw, met name de ruimte onder de kerkzaal Het Elzenhonk.

5 Geschiedenis Elshout Kinderdijk Eeuwenlang heeft de plaats die nu Kinderdijk heet Elshout geheten. Een van de eerste zaken in de plaatselijke geschiedenis wat naar boven komt is de aanleg van de ijk, de huidige Molenstraat. Dat zou hebben plaatsgevonden rond Het Elshout werd als eerse genoemd in het Handvest van de Hertog van Beieren Albrecht geheten van In dit handvest werd de aanleg van de lage boezem van de Overwaard, het openen van de dijk en het bouwen van de sluizen geregeld. Het graven van de lage boezem vond plaats in In 1369 werd de lage boezem van de Nederwaard gegraven en de sluizen aangelegd. Ook werd er in de 14e eeuw al overgevaren via een veer naar Krimpen aan de Lek. In 1358 werd er al melding gemaakt van dit veer, maar misschien bestond het al eerder. Een van de eerste veerdammen bevond zich ongeveer op de plaats van de huidige Schansweg. Er was ook nog een veerdam ten oosten van de Schansweg. Oorspronkelijk liep de bedding van de Noord, toen Merwede geheten, langs het Ridderkerkse dorp. In 1375 was er een watervloed die er voor zorgde dat de bedding van de Merwede zich verplaatste naar haar huidige plaats. Daardoor werd het stuk lang Donkersloot geheten een eiland in de rivier, eerder had deze aan het grondgebied van Alblasserdam vastgezeten. Een gevolg hiervan was dat er aan Alblasserdamse zijde van de rivier een nieuwe dijk aangelegd moest worden. Het is mogelijk dat toen de naam Kinderdijk aan het nieuwe dijkgedeelte werd gegeven. De 15e eeuw lijkt geheel aan het Elshout voorbij te zijn gegaan. Er zijn nauwelijks zaken te melden. In de 16e eeuw was er sprake van enkele watervloeden die ook sporen heeft achtergelaten in het Elshout. In het jaar 1530 was er een vloed wat twee gaten in de dijk van het Elshout veroorzaakte.

6 In 1572 was er de Allerheiligenvloed die weer een gat van de dijk van het Elshout veroorzaakte. Het is mogelijk dat in die periode de watervlakte is ontstaan in de hoge boezem van de Nederwaard. Er is sprake van twee watervlakten namelijk: Het grote en het kleine vlak. In de loop van de geschiedenis zouden er nog meerdere doorbraken volgen. Ook de merkwaardige kronkelingen van de dijk zijn toen ontstaan. In de 16e eeuw was er een kapel een een begraafplaats aan de dijk. Deze was gelegen ongeveer op de plaats van de tegenwoordige parkeerplaats van Hotel Kinderdijk. In het begin van de tachtigjarige oorlog werd er in opdracht van de Prins van Oranje een schans opgericht. Een schans was een militaire versterking die in dit geval was aangelegd om het scheepvaartverkeer op de Lek de controleren. Ook aan de Krimpense zijde van de Lek was er een schans aangelegd. De schans werd in 1572 aangelegd maar werd in 1575 door de spaanse troepen ingenomen. De schans bleef achter een een buitendijkse verhoging en zou uiteindelijk voor andere doeleinden gebruikt gaan worden. De schans was gelegen op de plaats waar nu de nieuwe woningen van de Beatrixweg zich bevinden. Omdat het steeds moeilijker werd om via de lage boezems van de Overwaard en de Nederwaard het water op de Lek te lozen werd er nagedacht over de aanleg van hoge boezems voor de beide waterschappen. In zo'n hoge boezem kon het water worden opgeslagen om het bij een lage waterstand in de Lek te kunnen lozen. Hiervoor werden gronden aangekocht, voor de Overwaard in 1594 en voor de Nederwaard in Voor de aanleg van de hoge boezems was er echter voorlopig geen geld beschikbaar en voor de molens helemaal niet. Om deze inmiddels nieuw ontstane polders droog te houden werden voor elke waterschap een zogenaamde contamolen gebouwd. Er wordt al eeuwenlang schepen gebouwd in Kinderdijk. Reeds in 1639 koopt de scheepmaker Jan Bleijsen of ook wel Blasius genoemd de schans om daar aan het werk te gaan. Vele waterschappen hebben een gemeentelandshuis. Hierin werd vergaderd en overnacht door de Heemraden.

7 In het Elshout waren er twee van die gemeenelandshuizen., namelijk die van de Overwaard, nu het Waardhuis genoemd. Dit pand werd in 1595 door het waterschap aangekocht. Het gemeenelandshuis van het nieuwe waterschap van de Nederwaard werd gebouwd in 1630, het huidige restaurant Molenstraat 230. Kinder dijk staat bekend om haar molens en ook in de 17e eeuw waren er al molens hier. Tussen 1659 en 1693 werd er al melding gemaakt van een korenmolen in het grientjen. Het terrein wat het grientjen werd genoemd was gelegen buitendijks tussen het balkengat en de sluizen van de Nederwaard. In 1687 werd er melding gemaakt van de scheepmaker Fop Jansz. Smit waarmee een begin lijkt gemaakt te worden met de activiteiten van de familie Smit te Kinderdijk. Als een andere scheepsbouwer kan worden genoemd Joost Pot die in 1732 eigenaar werd van het Joosteveldje. Het lijkt erop dat dit Joosteveldje overeenkwam met het al eerder genoemde grientjen. In de 18e eeuw was het buitendijkse gebied van het Elshout flink aangegroeid en men besloot om het gedeeltelijk te omkaden. Dat gebeurde omstreeks Dit gebied werd doorsneden door de toenmalige Veerdam op de plaats van de huidige Schansweg. Ook werd er een nieuwe veerdam aangelegd, de huidige Veerdam. Na meer dan een eeuw gesteggel over de kosten ging men over tot het bouwen van de molens. Acht molens voor de Nederwaard, kosten f per molen in Acht molens voor de Overwaard, kosten f per molen in In 1817 kocht de in zijn tijd bekende scheepbouwer Fop Smit buitendijkse grond en liet daarop een houtzaagmolen bouwen. In 1824 bouwde de heer Smit een van de eerste stoomboten in Nederland. In 1840 kocht Fop Smit de heerlijkheid Nw Lekkerland voor f , daarin was begrepen het recht van het halve veer op Krimpen aan de Lek. Fop Smit bouwde ook een radersleepboot met de naam Kinderdijk en was een pionier op het gebied van het bouwen van ijzeren schepen en scheepsmasten. Na het overlijden van de heer Smit nam zijn zoon de werfactiviteiten van zijn vader over. De werf zou voortaan L. Smit en Zn. gaan heten.

8 Ook werd er een werf gesticht onder de naam J. en K. Smit. Door ruimte gebrek genoodzaakt zou deze werd verhuizen naar Krimpen aan de Lek. In 1853 werd er gestart met het vervaardigen van ijzeren molenroeden door de firma Pot op haar werfterrein. In 1886 werd er de eerste elektrische centrale voor verlichting van bedrijven en particulieren in Nederland in werking gesteld. Ook werd er straatverlichting aangelegd op de Molenstraat. Omdat de molens niet voldoende capaciteit meer hadden om het water op te voeren werd er in 1868 twee stoomgemalen in werking gesteld. Voor de Overwaard het Wisboomgemaal en voor de Nederwaard het gemaal Van Haaften. Er werd in het begin van de 19e eeuw een begin gemaakt met het onderwijs in Kinderdijk. In 1852 stichtte Fop Smit een zogenaamde Franse school in het huidige Molenstraat 82. Een eerste openbare school in Kinderdijk was gevestigd vanaf 1861 in een pand op de hoek van de Veerdam en de Molenstraat. De tweede openbare school was het nieuwe gebouw, wat later school met de Klok werd genoemd, in gebruik genomen in Deze school zou worden beëindigd in De Christelijke School later de Elshoutschool gehten werd in gebruik genomen in Ook was er een Schoolvereniging Kinderdijk-Kripen aan de Lek die werd gevestigd in een pand dat de oude smederij van J. en K. Smit was geweest. Dit gebeurde in Het gebouw werd doen de biggeltjesschool genoemd, het huidige vestzak theater Biggelmee. Er was hier lager onderwijs met MULO. De werf J. en K. Smit richtte naast haar werf in Krimpen aan de Lek wederom een werf in Kinderdijk in De krimpense werd zou blijven bestaan. In 1927 besloot de gemeente dat de plaats die Elshout heette in de toekomst Kinderdijk genoemd moest worden. In het begin van de 20e eeuw werd er een nieuwe Lekkade aangelegd en werden er arbeiderswoningen zowel als aan de nieuwe Lekkade en de Veerdam gebouwd. Ook werden er in de dertiger jaren woningen gebouwd aan de Beatrixweg, de witte huizen genoemd.

9 In 1922 ging men over tot het bouwen van een kerk die in 1924 in gebruik werd genomen. Bouwmeester was de heer Jan Wils. Deze kerk werd spottend de kouwbeitel genoemd naar de vorm van de toren die op dit stuk gereedschap zou lijken. Met de watersnood van februari 1953 kwam zowel de werven alsmede de buitenpolders onder water te staan. In 1960 werd er een fietspad wandelpad aangelegd op de Middelkade hiermee werd een begin gemaakt met het molentoerisme. In 1965 moesten de werven L. Smit en Zn. En J. en K. Smit fuseren. De nieuwe combinatie ging Smit Kinderdijk heten. Deze fusie was voor de medewerkers van beide bedrijven een moeilijk te verteren zaak. De voetbalvereniging De Zwerver verhuisde in van haar vertrouwde terrein in de put, ook wel de polder genoemd, naar de Schandpolder. Dit terrein had haar ingang aan het begin van de Puntweg. Ook de garage van de busonderneming Twee Provincien moest vertrekken. Deze terreinen zouden gebruikt gaan worden voor de bouw van de nieuwe schepenhal. In de jaren 60 en 70 was er sprake van eeen afbraakronde in Kinderdijk. In afwachting van de komende dijkverzwaring werden er veel woningen en winkelpanden gesloopt, daardoor verloor Kinderdijk bijna haar gehele winkelbestand, alleen de bakkerij bleef over. Op een zondag van mei 1981 brandde de 2e molen van de Overwaard geheel uit. Deze molen zou later weer opgebouwd worden. Een tweede molenbrand gebeurde op 27 juli Toen brandde de Blokkerdse Wip geheel uit en wederom op een zondag. In dit geval was er sprake van brandstichting. Ook deze molen zou herbouwd worden. Mede door economische redenen moest de werd Smit Kinderdijk in 1986 reorganiseren wat veel werknemers hun baan kostte. Het bedrijf moest haar woningen verkopen, meestal gebeurde dat aan de zittende huurders. Ook het voetbalterrein en het terrein waarop de school en de speeltuin was gevestigd moesten verkocht worden. Uiteindelijk werden deze gronden overgenomen door de Woningbouwvereniging Nieuw-Lekkerland in 1993.

10 Omdat de dijk om de Schanspolder heen gelegd wou worden werd het mogelijk om hier nieuwbouw te gaan plegen. De woningbouwvereniging liet in 1995 een nieuw complex bouwen met de naam Elshof. Later zouden er meer koopwoningen gebouwd worden waaronder het complex Rietgors aan de Christineweg. In augustus 1998 kwam er een eind aan de periode van onderwijs in Kinderdijk toen de Elshoutschool mede door het gebrek aan voldoende leerlingen moest sluiten. In 2002 gingen de molens bij het Werelderfgoed horen. Om het beheer over de molens te gaan uitvoeren werd de Stichting Werelderfgoed Kinderdijk opgericht. In de loop van de volgende jaren werden er op uitgebreide schaal restauraties uitgevoerd. In mei 2009 werd de speeltuin het Balkengat na een drastische renovatie feestelijk heropend.