Montessorigids. Montessorischool De Cilinder Alkmaar 1

Transcriptie

1 Montessorigids Montessorischool De Cilinder Alkmaar 1

2 Maria Montessori Maria Montessori, in 1870 geboren, was de eerste vrouwelijke arts in Italië en werd hoogleraar aan de universiteit van Rome. In opdracht van de regering stichtte zij in de sloppenwijken van Rome haar Casa dei Bambini, waarin kinderen, van wie beide ouders buitenhuis moesten werken, opgevangen en begeleid werden. De daarbij gebruikte methode had zoveel succes, dat deze gaandeweg steeds meer toepassing vond, ook in het milieu van meer bevoorrechte kinderen. Centraal in haar ideeën over de begeleiding van kinderen naar volwassenheid staat datgene wat het kind zelf doet. Door zorgvuldige observatie leerde zij de behoeften onderkennen. Zij wijdde haar leven aan de uitbouw van haar wetenschappelijke visie op opvoeding en onderwijs. Deze blijkt nog steeds actueel te zijn en vindt steeds meer navolging. Dr. Montessori bracht haar laatste levensjaren in Nederland door en overleed in 1952 te Noordwijk. Montessorionderwijs in Nederland In 1914 werd in Den Haag de eerste Montessorischool van Nederland opgericht. Een jaar daarna volgde er ook een in Amsterdam. De Cilinder is in 1989 gestart en is een openbare school, onder het bestuur Ronduit. Er zijn in Nederland basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs die volgens het principe van Maria Montessori werken. Zoals zoveel Montessorischolen gaan wij ook mee met de tijd en zijn wij een school die openstaat voor nieuwe onderwijsontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld De Vreedzame School i.v.m. actief burgerschap. Wat is zo speciaal aan het Montessorionderwijs? Bij het Montessorionderwijs gaat men er van uit, dat een kind voornamelijk zelf actief is bij zijn ontwikkeling naar zelfstandigheid. Onnodig ingrijpen van volwassenen bemoeilijkt dit proces. De Montessorischool wil een omgeving zijn, die voortdurend prikkelt tot zelf handelen. Hierbij valt een deskundige leerkracht niet weg te denken. Deze dient geschoold te zijn in het observeren van ieder kind afzonderlijk en in het aanbieden van de specifieke Montessorileermiddelen. Natuurlijk zijn die leermiddelen aangepast aan het ontwikkelingsniveau van de leerlingen. Bij jonge kinderen bijvoorbeeld wordt vooral tegemoet gekomen aan hun zintuiglijke behoeften. Daardoor worden overigens ook de verstandelijke vermogens geactiveerd. Voor de oudere leerlingen is er meer materiaal dat gericht is op de intellectuele vaardigheden en op de groeiende belangstelling voor de wereld om hen heen. Montessorischool De Cilinder Alkmaar 2

3 Het Montessorimateriaal In het Montessorionderwijs heeft het materiaal waarmee de kinderen werken een enorm belangrijke plaats. Met concreet en symbolisch materiaal krijgt het kind inzicht in soms moeilijke en abstracte begrippen. Het materiaal geeft de mogelijkheid zoveel mogelijk zintuigen te gebruiken bij het in zich opnemen van de stof. Het nodigt uit tot spontane herhaling van de handeling. Hierdoor en door de manier waarop kinderen ermee kunnen werken, gaan ze echt in hun bezigheid op. Dit heeft ontegenzeggelijk een grote vormende waarde. Het materiaal is vaak zelfcorrigerend, waardoor de leerlingen zonder inmenging van de leerkracht hun fouten zelf kunnen ontdekken. Daardoor vormt het voortdurend een uitnodiging en dat is nu precies waar het om gaat. Bij ons op school maken wij ook gebruik van methoden. Vanaf de middenbouw gebruiken wij de materialen in combinatie met de methode(n). Als school zien we dat de materialen en de methode elkaar aanvullen. Het één kan het andere ondersteunen. U bent altijd van harte welkom een afspraak te maken om een kijkje te komen nemen en te zien hoe er gewerkt wordt. Als uw kind dan over de bruine trap, roze toren of het gouden materiaal vertelt, weet u precies waarover het gaat. Tijdens de informatieavond aan het begin van het schooljaar kunt u ook vragen stellen over het materiaal. Elk schooljaar is er een informatieavond op school voor ouders/verzorgers. Op die avond is er een algemeen deel over het vorige schooljaar en het komende schooljaar, de ouderraad en de medezeggenschapsraad. Daarna is er een informatieavond in de klassen waar de leerkrachten informatie geven over de materialen, methodes en de gang van zaken in de groep. U bent ook van harte welkom op de inloopochtenden die door het hele jaar georganiseerd worden. Montessorischool De Cilinder Alkmaar 3

4 Montessoriopleiding De leerkrachten van De Cilinder hebben de algemene lerarenopleiding gevolgd. Daarnaast hebben zij ook de Montessoriopleiding gevolgd. De leerkrachten die nog niet in het bezit zijn van een Montessoridiploma en een vaste aanstelling krijgen op De Cilinder, zijn verplicht de opleiding te volgen. Daarnaast worden zij op school begeleid. Montessorionderwijs in kort bestek Wij gaan er van uit, dat een kind voornamelijk zelf actief is bij het leren. Daarvoor kan het mooi en uitgekiend Montessorimateriaal gebruiken. Elk kind werkt op zijn eigen niveau en in zijn eigen tempo. De leerkracht begeleidt het kind en bekijkt of het tempo in overeenstemming is met de capaciteiten van het kind. De Montessorileerkracht geeft individuele lessen of groepslesjes met het Montessorimateriaal. Samenwerken, creativiteit en sociale opvoeding spelen een belangrijke rol in de groepen. De leerkracht houdt de vorderingen van de leerlingen bij. Indien nodig grijpt de leerkracht in en ondersteunt het kind, eventueel door het geven van opdrachten. Gymnastiek, muziek, Engels en groepsgesprekken worden klassikaal of in groepen gegeven. Ook een aantal andere vakken worden gegeven aan groepjes, zoals taal of rekeninstructie. We werken niet met jaarklassen maar met groepen van verschillende leeftijden. In principe in de onderbouw de 4-6 jarigen, de middenbouw 6-9 jarigen en in de bovenbouw 9-12 jarigen. Afhankelijk van o.a. het leerlingaantal kán ook een tussenbouw ingevoerd worden waarin 7-10 jarigen zitten. De kinderen helpen en stimuleren elkaar. Zien leren, doet leren. Een kind krijgt bij ons veel vrijheid om zelf zijn werk te kiezen en in te delen. De leerkracht let wel op of die keuze verstandig is en stuurt desnoods bij. Doel is om de optimale capaciteiten uit een kind te halen. De kinderen leren bij ons uiteraard de reguliere schoolvakken, maar de manier waarop is een andere dan bij de overige onderwijsvormen. De overgang van de ene naar de andere groep verloopt op de Montessorischool van oudsher soepel. De doorgaande lijn wordt gewaarborgd door de Montessoriopvoedings- en lesprincipes. Montessorionderwijs voor iedereen Door de sterke individuele begeleiding gedijt in principe elk kind goed op een Montessorischool. Voor elk kind wordt de individuele benadering gekozen. Ook kinderen, die van een andere school komen, vinden hun draai op de Montessorischool doordat ze individueel begeleid worden. Bij het intakegesprek wordt gekeken of wij als school het kind wel de juiste begeleiding kunnen bieden. Montessorischool De Cilinder Alkmaar 4

5 Voor welke leeftijden is het Montessorionderwijs geschikt? Montessori ging uit van een opvoedingsvisie, die begint bij de geboorte. Op scholen heeft zij haar ideeën toegepast voor de leeftijdsgroep van 2,5 tot 12 jarigen. Haar navolgers bouwden hierop voort tot en met 18 jarigen. Met betrekking tot de schoolopvoeding is het natuurlijk ideaal als het kind al in het kleuteronderwijs de Montessorimethode volgt. Door de individuele begeleiding is het echter ook goed mogelijk om later naar de Montessorischool over te stappen. Kinderen vinden snel hun draai door de individuele benadering. Is het Montessorionderwijs voor ieder kind geschikt? Juist door de mate van individuele begeleiding biedt de Montessorimethode ieder kind mogelijkheden. Zo zal het rustige, stille, teruggetrokken kind een andere benadering nodig hebben dan zijn meer beweeglijke groepsgenoot. Het kind dat zich moeilijk kan concentreren zal een begeleiding moeten krijgen die gericht is op verbetering van zijn werkhouding. Je kunt dus zeggen, dat Montessorionderwijs voor ieder kind zoekt naar de manier waarop het op school het best gedijt. Daarbij moet ook elke Montessorischool voldoen aan de inspectienormen en maken ook wij gebruik van genormeerde toetsen. Aandacht voor het individu Er is aandacht voor het individu door grote belangstelling voor het kind, door observatie, door het persoonlijke contact bij het aanbieden van materiaal, door stimulering van de zelfwerkzaamheid, door attent te zijn op bijzonderheden welke extra aandacht vragen. Door het uitgekiend verslagsysteem over de bezigheden en vorderingen van het kind, door gesprekken over het werk met het kind en de 10minutengesprekken met de ouders. Daarnaast is er in school een leerlingvolgsysteem, waarbij de vorderingen van de leerling worden gemeten aan gestandaardiseerde toetsen. Als een kind, om welke reden dan ook achter raakt of is, bespreken we dit in de leerlingbespreking met de Intern Begeleider en met de ouder(s)/verzorger(s) tijdens oudergesprekken. Ook voor kinderen die meer dan gemiddeld begaafd zijn, hebben we materialen in de school om ze verder te helpen. Montessorischool De Cilinder Alkmaar 5

6 Sociale vorming Doordat er in een groep kinderen van verschillende leeftijden bij elkaar zijn, kunnen de ouderen de jongeren helpen en leren de jongeren van de ouderen. Ook veel van de leermiddelen nodigen uit en vereisen zelfs dikwijls samenwerking. Zo is/zijn er bijvoorbeeld van een bepaald soort materiaal maar één of twee stuks in een lokaal aanwezig, zodat je ook leert te wachten (uitgestelde aandacht) en afspraken leert maken. Ook werken we in school met de methode De Vreedzame School die bijdraagt aan de sociale vorming. Daarnaast krijgen de kinderen in groep 7 en 8 HVO (Humanistische vorming) Hoewel de kinderen vrij zijn om alleen te werken, zullen ze door de sfeer, het materiaal en de leeftijdsopbouw in de groep ervaren dat het plezierig is om samen te werken en je sociaal te gedragen. Geen jaarklassen, maar bouwen We werken met groepen van verschillende leeftijden: de onderbouw, de middenbouw en de bovenbouw en indien nodig een tussenbouw. Dit wordt op de eerste plaats gedaan met het oog op de sociale ontwikkeling. In een bouw ben je niet altijd de oudste of de jongste in de groep. Er wordt niet uitgegaan van de gemiddelde leerling. De snelle leerling hoeft zich niet te vervelen en de zwakke leerling hoeft zich niet zenuwachtig te maken. Ieders eigen aard en aanleg wordt gerespecteerd. Het kind krijgt de kans op zijn/haar manier en tempo voort te gaan. Zittenblijven Mocht de ontwikkeling van een leerling wat langzamer verlopen, dan hoeft het kind de leerstof van het afgelopen jaar niet te herhalen, maar kan hij/zij op eigen niveau verder gaan. We spreken niet van zittenblijven, maar van een bouwverlenging. Drie jaar bij dezelfde leerkracht(en) In principe blijft een kind drie jaar lang bij dezelfde leerkracht(en). Het voordeel hiervan is, dat beiden elkaar goed leren kennen en aanvoelen. Dit komt het kind ten goede. We proberen het aantal leerkrachtwisselingen zoveel mogelijk te beperken, maar dit is in sommige gevallen niet te vermijden. Bij plaatsingen naar de volgende bouw houden we met zoveel mogelijk rekening met o.a. broertjes/zusjes, samenstelling van de groep en vriendjes. De plaatsingen worden door de leerkrachten in overleg met elkaar gedaan. Indien nodig beslist de directie. Doen waar je zin in hebt. Een kind heeft veel vrijheid om zelf zijn werk te kiezen, maar de groepsleerkracht let erop dat die keuze in redelijke verhouding blijft tot de mogelijkheden van het kind. Er worden dus grenzen gesteld aan die vrijheid die in het belang zijn van het kind en de groep. Het werk dat op een dag wordt gedaan wordt door de kinderen bijgehouden op weekformulieren (middenbouw) en planners (bovenbouw). Zo leert het kind zelf te plannen en krijgt het zicht op het gedane werk. Tevens is het een controle voor de leerkracht. In de onderbouw houdt de leerkracht de gedane werkje bij. Montessorischool De Cilinder Alkmaar 6

7 Het tempo waarin de kinderen werken De kinderen mogen in hun eigen tempo werken. De leerkracht let er op, dat dit in overeenstemming is met de mogelijkheden van de leerling. Niets klassikaal? Er worden wel degelijk een aantal vakken klassikaal aangeboden. Denk aan o.a. gymnastiek, muziek, spreekbeurten, voorlezen, De Vreedzame School en groepsgesprekken. Ook worden er groepslessen gegeven. Denk daarbij aan rekenen, taal, lezen etc. De groepslessen zijn een aanzet om aan de opdracht(en) verder te werken. Na afloop bekijkt de leerkracht of het kind de stof heeft verwerkt. Er zijn ook schoolmomenten, zoals de knutselochtenden rond Sint Maarten, Kerst en voorjaar, maar ook sportdag, Fancy Fair en Open Podium. Ook het kerstontbijt/diner is een schoolmoment. Montessorischool De Cilinder Alkmaar 7

8 Verslagboekjes Op onze school kennen we geen cijferrapporten. We vinden dat een cijfer te weinig zegt over de ontwikkeling van een kind. Wel kijken we of het kind voldoende vooruitgang boekt en zich t.o.v. zichzelf goed ontwikkelt. Twee maal per jaar krijgen de kinderen een verslagboekje. De kinderen in groep 1 krijgen een geschreven verslag aan het eind van het schooljaar, voor de zomervakantie Tijdens de 10minutengesprekken geven we verdere toelichting over de ontwikkeling van het kind. Op de Montessorischool wordt de nadruk niet gelegd op de beloning in de vorm van een cijfer, maar ligt de nadruk op het werk zelf en wordt het werken en het resultaat daarvan door de kinderen als een beloning ervaren. De beloning komt uit het kind zelf. We geven dus ook geen stickers of krullen. De leerkracht houdt de vorderingen van de leerling bij en legt ze vast. Daardoor kan de ontwikkeling van de leerlingen op de voet gevolgd worden. Eventuele stagnaties worden tijdig opgemerkt. Indien nodig worden ouders/verzorgers uitgenodigd voor een gesprek om de vorderingen van het kind door te spreken. Aansluiting tussen de verschillende groepen Doordat we werken volgens een methode verloopt de overgang tussen de groepen soepel. De kinderen gaan bij de overgang naar de volgende groep gewoon verder waar ze gebleven zijn. Ze kunnen ook teruggrijpen naar de vertrouwde, vroegere werkjes, om daarna met meer inzicht en plezier iets nieuws te pakken in de doorgaande lijn van mogelijkheden. De oudste kinderen van de onderbouw en de middenbouw mogen in het laatste half jaar regelmatig op visite gaan naar de volgende bouw. Zo raken ze al wat meer vertrouwd met hun toekomstige omgeving. Overigens mogen alle kinderen, na afspraak, in andere groepen op visite. Kinderen, die van andere scholen komen, missen wel wat van de genoemde voordelen. Maar ook voor hen is door de met name individuele aandacht, de sfeer van vrijheid en het inspelen op de natuurlijke behoefte om actief bezig te zijn, de overgang naar het Montessoribasisonderwijs meestal geen probleem. Aansluiting bij het voortgezet onderwijs De praktijk wijst uit, dat kinderen van een Montessorischool het in het gewone vervolgonderwijs over het algemeen goed doen. Zij hebben veel profijt van de zelfstandigheid die in het Montessorionderwijs is opgebouwd. Hoe worden ouder(s)/verzorger(s) betrokken bij wat er op school gebeurt? Er is een ouderraad op school, die samen met de leerkrachten allerlei activiteiten ontplooit. Enkele activiteiten waaraan ouder(s)/verzorger(s) kunnen meehelpen zijn excursies, knutselen, feesten, Fancy Fair, klussen, disco en nog veel meer. Meer over de OR kunt u lezen op onze website ( De medezeggenschapsraad houdt zich bezig met zaken die met het beleid van school te maken hebben. Ook bevordert de medezeggenschapsraad het contact tussen ouder(s)/verzorger(s), het bestuur, directie en leerkrachten. Voor verdere informatie over de MR kunt u kijken op onze website ( Montessorischool De Cilinder Alkmaar 8

9 Hoe blijf ik als ouder(s)/verzorger(s) op de hoogte De schooldeur gaat 10 minuten voor aanvang van de school open. De leerkracht is om uur in de klas. U kunt dan terecht bij de leerkracht voor het maken van een afspraak of een korte boodschap. De leerkracht is er op dat moment echter vooral voor de kinderen. Het contact tussen ouder(s)/verzorger(s) en de leerkracht(en) vinden wij heel belangrijk en we maken zelf ook afspraken als wij dit van belang vinden voor de ontwikkeling van het kind. Als u zit met vragen of onduidelijkheden wacht u dan niet op de 10 minutengesprekken, maar maak a.u.b. een afspraak. Aan het begin van het schooljaar ontvangt u een jaarboekje met informatie en belangrijke data. Verder nodigen wij aan het begin van het schooljaar alle ouder(s)/verzorger(s) uit voor de Algemene Ouderavond en de informatieavond in de klassen. Er verschijnt elke maand een nieuwsbrief en er staat informatie op onze website: De nieuwsbrieven worden g d. Mocht u een brief missen, vraagt u die dan bij de directie of de leerkracht. De nieuwsbrief en alle andere brieven staan ook op de website. Op het digitaal informatiebord bij de ingang is ook diverse informatie te zien. Verdere informatie over Montessorionderwijs Voor meer informatie over het Montessorionderwijs kunt u terecht op de website van de Nederlandse Montessori Vereniging: Andere vragen, rondleiding. Mocht u na het lezen van dit boekje nog vragen hebben, dan kunt u een afspraak maken met Sylvia Höppener (Montessori-coördinator). Zij kan u meer vertellen over het Montessorionderwijs en over onze school. Ook kunt u met uw vragen terecht bij de groepsleerkracht van uw kind. Mocht uw kind nog niet bij ons op school zitten, maar bent u wel geïnteresseerd, dan kunt u een afspraak maken voor een rondleiding. Sylvia Höppener, Montessori-coördinator. OBS De Cilinder voor Montessorionderwijs Johanna Naberstraat LB Alkmaar directiedecilinder@ronduitonderwijs.nl Montessorischool De Cilinder Alkmaar 9