Hand-out naar aanleiding van de workshop/demonstratie winterstek maken van G&B Houten op 24 november 2014

Transcriptie

1 Winterstek Hand-out naar aanleiding van de workshop/demonstratie winterstek maken van G&B Houten op 24 november 2014 Verschillende houtige gewassen kunnen door middel van winterstek worden vermeerderd. Onderstaand een lijstje van soorten die op die manier worden vermeerderd. Let op: niet alle cultivars geven een goed resultaat en sommige soorten uit een bepaald geslacht zijn ook slecht door winterstek te vermeerderen. Kwekers gebruiken bij diverse soorten groeistof, zetten de stekken in een folietunnel of passen andere trucjes toe om de beworteling te stimuleren. Dat is hier allemaal buiten beschouwing gelaten. Deze workshop en deze pdf is alleen om er eens kennis mee te maken en zelf een aantal soorten te proberen. Houd er rekening mee dat een deel van de stekken niet zal aanslaan! Sommige soorten zijn goed door zaad te vermeerderen, andere soorten zijn ook prima of misschien nog beter door zomerstek te vermeerderen. Waarom zou je gaan stekken als zaaien ook mogelijk is? Als je een aparte vorm, bijvoorbeeld een plant met dwerggroei of bont blad, hebt, worden deze afwijkingen vaak niet via het zaad doorgegeven. In dergelijke gevallen vermeerder je de planten door stekken. Bij winterstek hoef je de stekken minder in het oog te houden als bij zomerstek. Zomerstek heeft namelijk blad en kan gemakkelijk uitdrogen. Aanpassingen in de hand-out naar aanleiding van vragen op de workshopavond Op de avond zijn verschillende vragen gesteld waaruit bleek dat de gebruikte termen en de methode niet voor iedereen duidelijk was. Ik heb de hand-out daarom aangepast. de verhouding voor het stekmedium, zeg maar de grond waarin je de stekken zet, heb ik laten vervallen. Als je de stekken na het snijden in bundeltjes in de grond zet, kun je daar gewoon potgrond voor gebruiken, eventueel meng je daar 1/3 metselzand door. Wil je veel stekken dan kun je de bundeltjes stek in een grote zwarte kunststof 'tuinderskist' of een andere bak of pot zetten die je gevuld hebt met het stekmedium. Zoals ik op de avond heb uitgelegd is dat een soort tussenperiode tussen het snijden van het stek en het uitzetten op het kweekbedje in de tuin. Deze periode is nodig om het stek callus te laten vormen. Voor zover mogelijk heb ik de Nederlandse namen achter de wetenschappelijke namen gezet. NB: zoals het hieronder is beschreven wordt het door de kweker gedaan. Je kunt ook gewoon een paar stekken in de grond steken grote kans dat ze gaan wortelen. Als je maar een paar stekken hebt, kun je de stekken in de genoemde stekperiode in de grond zetten en daar laten staan. Het is bij veel soorten niet noodzakelijk dat ze eerst in bundeltjes weg worden gezet en later nog eens apart op een kweekbedje worden uitgeplant. Dat kan ook direct na het snijden van het stek, mits de grond goed voorbereid is. Bij de soorten waar dat zonder problemen kan heb ik voor de naam een * gezet. Ga gerust zelf experimenteren en zie deze handleiding niet als een verplichte stekmethode. Twee dingen zijn belangrijk: een goed voorbereid stekbed, dus humusrijke grond die niet te nat is en die niet te snel uitdroogt. Het tweede is regelmatige controle of de stekken niet te droog staan. Zeker als je opkuilt (in bundeltejs wegzet om callus te vormen) in potten of kisten, moet je regelmatig controleren of het nog nat genoeg is. Gebruikte termen etc. Winterstek is stek van takken/scheuten waaraan geen bladeren zitten. Stekmedium: verschillende soorten zullen in de gewone Houtense klei slechte resultaten geven. Gebruik stekgrond of het hierboven genoemde mengsel van potgrond en metselzand. Gebruik nooit zeezand of opvulzand. Een geschikte manier is het gebruik van zwarte plantkisten waarin een dikke laag stekmedium wordt gedaan en waarin de stekken worden geplaatst. Na deze periode waarin de stekken callus kunnen vormen zet u ze op een kweekbedje.u kunt daarvoor een deel in de tuin prepareren door de grond tot een diepte van ongeveer 25 cm te verwijderen en dan op te vullen met potgrond of stekgrond gemengd met metselzand. Met behulp van

2 pvc-bogen en plasticfolie kunt u het nog wat professioneler maken door een soort minikasje te maken. Laat de temperatuur echter nooit te hoog worden!! Stekperiode: de periode waarin het stek gesneden en klaargemaakt kan worden. Veel soorten worden in de genoemde periode klaargemaakt en in bundeltjes op een beschutte plek in stekmedium gezet om alvast callus te kunnen vormen. Uitplanten: periode waarin de stekken op het kweekbedje in de tuin worden gezet. Stekgereedschap: gebruik een schoon en scherp mes, schone kisten of potten etc. Snij, behalve als anders is vermeld, altijd net onder en boven een knoop af. Zorg dat de boven- en onderkant goed te onderscheiden zijn door bijvoorbeeld altijd de bovenkant recht af te snijden en de onderkant schuin. Verwonden: een stukje van de schors aan de onderkant wegsnijden. Snij niet te diep in het hout, maar slechts heel licht. Actinidia chinensis, A. kolomikta en A. arguta - Kiwiplant -maart Stek met 2 of 3 knopen, ongeveer 20 cm lang overwintering: vorstvrij *Buddleja davidii cultivars november, voor het intreden van de vorst cm lang stek van eenjarige scheuten; verwonden; top eventueel afdichten met entwas tegen rot bewaren: op kuilbed vanaf april in volle grond Callicarpa bodinieri var. giraldii, C. bodinieri 'Profusion' stekmedium: 3t:1z maart in koude kas of tunnel opmerking: zomerstek heeft voorkeur Chaenomeles- Sierkwee november-december, niet tijdens of na vorst eventueel op kuilbed februari in tunnel of kas, eventueel in volle grond opmerking: alleen sterke, snelgroeiende cultivars zijn geschikt voor deze vermeerderingsmethode Clematis montana en cv's -maart; overjarig hout, dus verhoute scheuten beworteling: in kas of in potten *Cornus alba, C.sanguinea, C. stolonifera en cv's - Kornoelje november of februari-maart; krachtige scheuten met twee of drie knopen vroeg in de winter gemaakt stek en ook later geknipt stek tot na de laatste nachtvorst koel bewaren. Kwekers doen het in een koelcel! vanaf maart-april buiten in de volle grond bijzonderheden: bij voorkeur vermeerderen dmv zomerstek! Corylus maxima 'Purpurea' - Bruinbladige hazelaar januari-februari,

3 in kas: temperatuur plm 20 graden! bijzonderheden: kan eventueel in grote pot in kasje of woonkamer oid bewortelen *Deutzia, hardgroeiende soorten en cultivars - Bruidsbloem cm lang; verwonden tot het steken enige weken koud (net boven 0) maart -april buiten in de volle grond *Elaeagnus, bladverliezende soorten- Olijfwilg -maart stek maken; topstek; verwonden; cm lang. enige weken koud (net boven 0) vanaf eind februari in de volle grond Euonymus europaeus en cv's -Kardinaalsmuts -maart 10 cm lang; verwonden eventueel enkele weken in koelcel in kas met bodemwarmte! bijzonderheden: niet gemakkelijk daarom bij voorkeur zomerstek *Forsythia februari goed afgehard eenjarig hout, geen toppen; aan boven- en onderzijde door knoop snijden om inwateren en rotten te voorkomen. eerst laten indrogen, kuilen vanaf maart in de volle grond. Hibiscus syriacus en cv's eerst koud wegzetten en daarna in kas of potten steken Let op: veel Hibiscuscultivars worden geënt, als ze gestekt worden en op eigen wortel staan, zullen ze zwakker zijn *Hydrangea paniculata-cv's en H. arborescens 'Annabelle' - Hortensia -maart stek van scheuten uit de eerste groeiperiode; verwonden eventueel enkele weken in koelcel of in kuilbed vanaf april buiten in volle grond Hypericum - Hertshooi typen met lange takken: H. 'Hidcote', H. inodorum-cv's januari-februari onder een knoop afknippen; verwonden eventueel enkele weken in koelcel uitplanten : in tunnel of kas *Jasminum nudiflorum - Winterjasmijn

4 november, voor het intreden van de vorst tot 20 cm lang stek van in afgelopen groeiseizoen gegroeid hout; verwonden. tot het steken in april inkuilbed vanaf april buiten in de volle grond *Kerria japonica - Kerriestruik november-februari; niet tijdens vorst lange, sterk gegroeide scheuten gebruiken; 20 cm lang top- of tussenstek; verwonden tot het steken in koelcel of kuilbed bewaren maart buiten in de volle grond *Lonicera struikvormen - Struikkamperfoelie december-februari 20 cm lang tussenstek; verwonden tot het voorjaar op kuilbed of bij -1 C in de koelcel maart buiten in volle grond; diep steken Parthenocissus - Wilde wingerd - maart, als knoppen gaan schuiven stek met drie tot vier knopen; goed gegroeid hout; dun stek wortelt niet; stekken nemen zonder hechtwortels; verwonden vroeg gesneden stek opslaan in koelcel of op kuilbed vanaf maart buiten in de volle grond; één oog boven de grond, of in februari - maart in tunnels *Physocarpus opulifolius - Blaasspirea tot het steken op kuilbed of in koelcel beworteling: maart buiten in volle grond *Populus - Populier ; als de knoppen beginnen te zwellen stek met minstens vier knopen; ongeveer 20 cm eventueel enige weken in koelcel of op kuilbed buiten in de volle grond; top 2-3cm boven de grond opdat slechts één oog uitloopt; grond afdekken met zwart plastic *Potentilla - Heesterganzerik Stekperiode: februari Stek maken: dikke, goed verhoute takken; verwonden tot het steken op kuilbed of in koelcel buiten in de volle grond *Ribes november-februari voldoende dik en goed afgehard stekmateriaal; 20 cm lang; het middelste deel van eenjarige twijgen is het best; verwonden eventueel tot eind maart op kuilbed steken met één oog boven de grond; vanaf maart buiten in de volle grond *Rosa multiflora, R. rugosa stel maken: eind november-begin januari; maart-april bovenste twee ogen laten staan; andere ogen diep wegsnijden tot het steken in kuilbed vanaf maart buiten in volle grond *Salix, grove typen november-maart, niet tijdens vorst meestal 30 cm lang

5 tot het steken op kuilbed vanaf februari in volle grond *Sambucus -maart, als de knoppen ongeveer 2 cm zijn eenjarig hout; onder en boven goed door de knopen heen snijden; het zwakke merg tussen de knopen is gevoelig voor rot; verwonden tot het steken op kuilbed buiten in volle grond S.nigra 'Laciniata' niet dmv winterstek vermeerderen *Symphoricarpos - Sneeuwbes november-februari tot het steken op kuilbed vanaf maart-april buiten in de volle grond *Syringa - Sering eventueel enkele weken op kuilbed maart, buiten in volle grond Veel succes en vooral veel genoegen! Neem eens een zelf gestekte plant mee naar een bijeenkomst van G&B Houten en doe een ander lid er een plezier mee.