Gedachtewisseling. over de evaluatie van het Belgische EU-voorzitterschap, beleidsdomein Leefmilieu en Natuur. Verslag

Transcriptie

1 stuk ingediend op 993 ( ) Nr februari 2011 ( ) Verslagmoment over de Europese Ministerraad Milieu van 20 december 2010 en de voorbereiding van de Europese Ministerraden van 14 maart en 24 tot en met 26 maart 2011 Gedachtewisseling over de evaluatie van het Belgische EU-voorzitterschap, beleidsdomein Leefmilieu en Natuur Verslag namens de Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed uitgebracht door de heer Dirk Peeters verzendcode: LEE

2 2 Stuk 993 ( ) Nr. 1 Samenstelling van de commissie: Voorzitter: de heer Bart Martens. Vaste leden: de heren Robrecht Bothuyne, Lode Ceyssens, de dames Tinne Rombouts, Valerie Taeldeman; mevrouw Agnes Bruyninckx-Vandenhoudt, de heer Pieter Huybrechts, mevrouw Marleen Van den Eynde; de dames Gwenny De Vroe, Mercedes Van Volcem; mevrouw Michèle Hostekint, de heer Bart Martens; mevrouw Tine Eerlingen, de heer Wilfried Vandaele; de heer Ivan Sabbe; de heer Hermes Sanctorum. Plaatsvervangers: de dames Karin Brouwers, Veerle Heeren, de heren Johan Sauwens, Jan Verfaillie; mevrouw Katleen Martens, de heren Stefaan Sintobin, Wim Wienen; de heren Karlos Callens, Dirk Van Mechelen; de heer Philippe De Coene, mevrouw Els Robeyns; de dames Danielle Godderis-T Jonck, Liesbeth Homans; de heer Boudewijn Bouckaert; de heer Dirk Peeters. V l a a m s Pa r l e m e n t 1011 B r u s s e l 0 2 / w w w. v l a a m s p a r l e m e n t. b e

3 Stuk 993 ( ) Nr. 1 3 INHOUD 1. Toelichting door mevrouw Marjan Decroos over de resultaten van de Europese Ministerraad Milieu van 20 december 2010 en de voorbereiding van de Europese Ministerraden van 14 maart en 24 tot en met 26 maart Ministerraad Milieu van 20 december Vooruitblik naar de Ministerraad Milieu van 14 maart Vooruitblik naar de informele Ministerraad Milieu van 24 tot 26 maart Belgische coördinatie Toelichting door mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, over de evaluatie van het Belgische EU-voorzitterschap, beleidsdomein Leefmilieu en Natuur Prioriteiten Belgisch voorzitterschap Vooruitgang in de bespreking van wetgevende voorstellen Conclusie Bespreking Vragen en opmerkingen van de commissieleden Antwoorden van mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Antwoorden van mevrouw Marjan Decroos, Vlaams milieuattaché bij de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de Europese Unie Gebruikte afkortingen... 13

4 4 Stuk 993 ( ) Nr. 1 De Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed hield op 8 februari 2011 een gedachtewisseling over enerzijds de resultaten van de Europese Ministerraad Milieu van 20 december 2010 en de voorbereiding van de Europese Ministerraden van 14 maart en 24 tot en met 26 maart 2011, en anderzijds over de evaluatie van het Belgisch EU-voorzitterschap, beleidsdomein Leefmilieu en Natuur. Aan de gedachtewisseling werd deelgenomen door mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, en mevrouw Marjan Decroos, Vlaams milieuattaché bij de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de Europese Unie. 1. Toelichting door mevrouw Marjan Decroos over de resultaten van de Europese Ministerraad Milieu van 20 december 2010 en de voorbereiding van de Europese Ministerraden van 14 maart en 24 tot en met 26 maart Ministerraad Milieu van 20 december 2010 Mevrouw Marjan Decroos brengt in herinnering dat op 20 december 2010 de laatste formele raad onder het Belgische voorzitterschap plaatsvond. Het was een vergadering met een goed gevulde agenda. De agendapunten waren eigenlijk een vertaling van al hetgeen onder het Belgische voorzitterschap inzake Leefmilieu werd gerealiseerd. Het ging zowel om wetgevingsberaadslagingen als om niet-wetgevingswerkzaamheden Wetgevingsberaadslagingen Na vele raadswerkgroepen werd met betrekking tot biociden een compromis gevonden in de raad over het voorstel van de Europese Commissie. Het gaat hier vooral over productnormering (in België vooral een federale bevoegdheid), meer specifiek over de biocidenproducten die tot doel hebben schadelijke organismen te vernietigen (ontsmettingsmiddelen, bewaringsmiddelen, bestrijdingsmiddelen). De nieuwe wetgeving gaat volgens het voorstel van de Europese Commissie ook over behandelde artikelen (zoals muskietennetten maar ook kleding). Een andere innovatie is dat er een EU-procedure is opgenomen voor de toelating van producten, met een rol voor het Europees Chemisch Agentschap. Het Belgische voorzitterschap is er in geslaagd een evenwicht te vinden tussen lidstaten die de binnenmarkt wilden bevorderen (bijvoorbeeld via de procedure van wederzijdse erkenning) en lidstaten die het leefmilieu wilden beschermen (bijvoorbeeld via een uitgebreide mogelijkheid van nationale derogaties). Het dossier is nu met een politiek akkoord in eerste lezing afgerond en gaat binnen enkele maanden in tweede lezing door Raad en Europees Parlement. Een tweede dossier was dat met betrekking tot de richtlijn betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur. Oorspronkelijk was het de bedoeling onder het Belgische voorzitterschap een akkoord in eerste lezing of een politiek akkoord te bereiken. Men was daarvoor echter afhankelijk van de voortgang in het Europees Parlement en daar heeft de rapporteur lang geen duidelijkheid gegeven over zijn plannen, waardoor geen politiek akkoord meer mogelijk was. Niettemin werden hieraan meerdere raadswerkgroepen gewijd. De bereikte resultaten werden neergeschreven in een voortgangsverslag, evenals overblijvende knelpunten zoals toepassingsgebied, uitzonderingen, inzameldoelstelling enzovoort. Een derde dossier ging over de verordening tot vaststelling van emissienormen voor nieuwe lichte bedrijfsvoertuigen. Op de raad is de uitkomst bevestigd van een eerder bereikt informeel compromis tussen het voorzitterschap en het Europees Parlement. Laatste struikelblok was het vaststellen van een doelstelling op lange termijn.

5 Stuk 993 ( ) Nr. 1 5 Een laatste dossier was de richtlijn 2001/18/EG wat betreft de mogelijkheid voor lidstaten om de teelt van ggo s op hun grondgebied te beperken of te verbieden. Er werd in dit verband een ad-hocwerkgroep opgericht met specialisten uit de landbouw- en leefmilieusector. Tijdens de bespreking werd al snel duidelijk dat het zeer moeilijk zou zijn om in dit dossier een gekwalificeerde meerderheid te verkrijgen. De lidstaten zijn immers in twee kampen onderverdeeld. Het Belgische voorzitterschap heeft ook met betrekking tot dit dossier een voortgangsverslag voorgelegd, zodat men op die basis het werk zal kunnen voortzetten onder het Hongaarse voorzitterschap Niet-wetgevingswerkzaamheden In eerste instantie ging het hier over duurzaam materiaalbeheer en duurzame productie en consumptie, dit als essentiële bijdrage op de weg naar een hulpbronnenefficiënt Europa. Dit punt is de formele voortzetting van de besprekingen in de informele raad van Gent. Verschillende van de ideeën die in Gent werden geopperd, werden op deze manier in een meer formeel kader gegoten. De raad richt daarbij enkele belangrijke oproepen en boodschappen aan de Europese Commissie. De raadsconclusies vestigen de aandacht op de bijdrage die het concept duurzaam materiaalbeheer kan vormen voor de omvorming naar een resource efficient Europe zoals vervat in de Europa 2020-strategie. Er werd bij unanimiteit een set van raadsconclusies aangenomen over de verbetering van de beleidsinstrumenten op milieugebied. In de raadsconclusies wordt de Europese Commissie uitgenodigd om een voorstel te doen van een nieuw milieuactieprogramma in navolging van het zesde Milieuactieprogramma dat loopt tot Daarnaast benadrukken de conclusies de nood aan betere milieu-informatie, het gebruik van marktgebaseerde instrumenten, de betere implementatie van de milieuregelgeving, de adequate financiering van het milieubeleid en het belang van eco-innovatie. Een laatste set van raadsconclusies heeft betrekking op het verdrag inzake biologische diversiteit. Het betreft het resultaat en de follow-up van de Conferentie van Nagoya. In de raadsconclusies worden de resultaten van Nagoya verwelkomd en wordt voortgebouwd op de resultaten van Nagoya om de nodige acties te identificeren op het intern-europese niveau. Integratie van biodiversiteitsdoelstellingen in andere beleidsdomeinen is hierbij een kernelement. Tot slot heeft de raad op 20 december 2010 een eerste gedachtewisseling gehad over de resultaten van het klimaatverdrag. Alle Europese Leefmilieu- en Klimaatministers waren daarbij aanwezig. In die eerste gedachtewisseling na Cancún werden de positieve stappen vooruit in Cancún door de lidstaten erkend (aanname van een adaptation framework, beslissingen inzake bossen, akkoord over een klimaatfonds enzovoort). Anderzijds werd toegegeven dat er nog veel werk op de plank ligt Vooruitblik naar de Ministerraad Milieu van 14 maart 2011 Op deze raad staan twee wetgevingsberaadslagingen op de agenda. Het Hongaarse voorzitterschap wenst tot een politiek akkoord te komen inzake afgedankte elektrische en elektronische apparatuur. Inzake de richtlijn over de ggo s wil het Hongaarse voorzitterschap in eerste instantie een oriënterend debat. Op deze raad komen ook tal van niet-wetgevingswerkzaamheden aan bod. Het Hongaarse voorzitterschap wil raadsconclusies aannemen over de evaluatie van de situatie na Cancún. Eveneens raadsconclusies worden beoogd met betrekking tot de tussentijdse evaluatie van de kwikstrategie. Begin maart 2011 wordt een mededeling van de Commissie verwacht over een roadmap naar een koolstofarme economie. Daarover zal een eerste gedachtewisseling worden gehouden.

6 6 Stuk 993 ( ) Nr. 1 Er zal tevens een gedachtewisseling volgen over het vlaggenschipinitiatief inzake efficiënt gebruik van hulpbronnen. Er is daarover een korte maar rijk gevulde mededeling van de Commissie verschenen op 26 januari jongstleden. Er wordt vooruitgekeken naar zowel EU2020 als EU2050 en naar de mogelijkheden en acties om een hulpbronnenefficiënt Europa te realiseren. De Ministerraad Milieu zal hierover van gedachten wisselen, waarna het Hongaarse voorzitterschap die gedachtewisseling zal samenvatten, dit als insteek voor de lentetop van staats- en regeringsleiders van 24 en 25 maart Er wordt een link gelegd naar het voorbereidend werk onder Belgisch voorzitterschap rond duurzaam materialenbeheer maar ook naar allerhande aangekondigde Commissie-initiatieven zoals het witboek Transport, de roadmap inzake koolstofarme economie tegen 2050, de herziening van het gemeenschappelijk landbouwbeleid en van het gemeenschappelijk visserijbeleid. Het zal dus een erg brede gedachtewisseling worden. Tot slot zal het Hongaarse voorzitterschap een initiërend debat openen over de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid. De mededeling daarover is verschenen in november Uiteraard is het de Landbouwraad die hierover het meest debatteert, maar aangezien er een belangrijk leefmilieuluik aan verbonden is, krijgt ook de Ministerraad Milieu de kans om hierover van gedachten te wisselen Vooruitblik naar de informele Ministerraad Milieu van 24 tot 26 maart 2011 Hierover is momenteel enkel het onderwerp bekend, met name water en klimaatsverandering. Er zijn nog geen achtergronddocumenten beschikbaar Belgische coördinatie Gedurende de duur van het trio-voorzitterschap (Spanje, België en Hongarije) neemt het Vlaamse Gewest in de persoon van minister Schauvliege het woordvoerderschap namens België waar. Het assessorschap zit zoals steeds bij de federale minister. 2. Toelichting door mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, over de evaluatie van het Belgische EU-voorzitterschap, beleidsdomein Leefmilieu en Natuur 2.1. Prioriteiten Belgisch voorzitterschap De minister stelt dat het Belgische voorzitterschap vier prioriteiten voor leefmilieu had: klimaat, biodiversiteit, duurzaam materialenbeheer en een verbetering van het beleidsinstrumentarium Klimaat Voor klimaat had men als taak om op het Europese niveau de Conferentie van de Partijen in Cancún in goede banen te leiden. Op de Ministerraad Milieu van 14 oktober 2010 werden raadsconclusies aangenomen, die de EU toelieten om met een duidelijk en tegelijk flexibel mandaat te gaan onderhandelen op het internationale niveau. Inhoudelijk is men erin geslaagd om onder andere een duidelijker EU-standpunt in te nemen over de verlenging van het Kyotoprotocol en de rekenregels voor bosbeheer. Deze conclusies en pragmatische afspraken tussen het voorzitterschap en de Commissie hebben ervoor gezorgd dat de EU in Cancún met één stem heeft gesproken: in Cancún trad de EU naar buiten als één actor en heeft een duidelijke boodschap gebracht. Hierdoor heeft de EU een belangrijke rol als bruggenbouwer kunnen spelen. In Cancún heeft het Belgische voorzitterschap, samen met de Europese Commissie en sommige andere zogeheten lead countries, op zowel het expertenniveau als op ministerieel niveau, de onderhandelingen tot een goed einde gebracht. Van meet af aan heeft de EU gestreefd naar deelakkoorden, met een voorkeur voor concrete vorderingen voor de

7 Stuk 993 ( ) Nr. 1 7 minst ontwikkelde landen en de landen die het kwetsbaarst zijn voor de klimaatverandering. Een aantal grote landen buiten Europa wenste gelijke vorderingen op alle onderhandelingsgebieden. Aangezien de alles of niets -strategie in Kopenhagen pijnlijk mislukt was, getuigde het van meer realiteitszin om in Cancún te streven naar een bescheidener pakket. En deze aanpak heeft ook gewerkt. Men heeft belangrijke deelakkoorden gesloten rond transparantie, klimaatfinanciering, adaptatie, technologie en ontbossing, die een stap in de goede richting zijn naar een globaal bindend akkoord. Na Cancún werd op de Ministerraad Milieu van 20 december 2010 een eerste gedachtewisseling gehouden over de resultaten van de top. Daarin werden de resultaten verwelkomd, maar werd tegelijk aangegeven dat er nog veel werk op de plank ligt om te komen tot resultaten op de volgende klimaatconferentie in december 2011 in Durban (Zuid- Afrika). Op het intern-europese vlak werd verder gewerkt op de mededeling van de Commissie over de analyse van de opties om de uitstoot van broeikasgassen met meer dan de momenteel vastgelegde 20 percent te verlagen. Het voorzitterschap heeft hier op het niveau van de raadswerkgroep het debat ten gronde laten voeren, waarna zij in een eigen voorzitterschapsverslag de discussies heeft samengevat. De Ministerraad Milieu heeft hier op haar beurt nota van genomen. In de raadsconclusies die de Ministerraad Milieu van oktober 2010 met unanimiteit heeft aangenomen, is de Commissie uitgenodigd om de opties verder uit te werken en een verdere analyse uit te voeren van de gevolgen op lidstaatniveau. In de conclusies wordt ook aangegeven dat de roadmap voor een koolstofarme economie tegen 2050 de analyse voor 2020 kan voeden. Een tweede intern-europees klimaatdossier vormde de verordening inzake CO 2 -emissies van lichte bedrijfsvoertuigen. Hierover werd een akkoord in eerste lezing tussen de Raad en het Europees Parlement bereikt. Het punt dat tot op het laatst het felst bediscussieerd werd, was de langetermijndoelstelling. In 2020 zou voor lichte bedrijfsvoertuigen de strengere norm van 147g CO 2 /km moeten worden gehaald. Dankzij dit akkoord in eerste lezing, wordt er verder concreet werk gemaakt van de intern-europese inspanningen voor broeikasgasemissiereductie Biodiversiteit Voor dit thema bestond de taak erin om de Conferentie van de Partijen in Nagoya voor te bereiden en de Europese delegatie ter plekke te leiden. Bij de start van het Belgische voorzitterschap heeft men ingezien dat er nood was aan een extra voorbereidend moment op ministerieel niveau. De high level biodiversiteitsconferentie in Gent werd daarom uitgebreid met een ministerieel segment. Hier werden de belangrijkste politieke discussiepunten voorbereid: het ABS-protocol, het ambitieniveau van het strategische plan en de financiering voor het strategische plan. Op de Ministerraad Milieu van 14 oktober 2010 werden raadsconclusies aangenomen die de onderhandelingspositie van de EU in Nagoya vastlegden. In Nagoya zijn belangrijke doorbraken gerealiseerd: een akkoord over het ABS-protocol, een ambitieus maar realistisch strategisch plan , een proces om tot een financieringsstrategie te komen in Op de Ministerraad Milieu van 20 december 2010 werden opnieuw raadsconclusies aangenomen over het resultaat en de opvolging van Nagoya, waarin wordt voortgebouwd op de resultaten van Nagoya om de nodige acties te identificeren op het intern-europese niveau. Integratie van biodiversiteitsdoelstellingen in andere beleidsdomeinen zoals landbouw, visserij, plattelandsontwikkeling en cohesie is hierbij een kernelement Duurzaam materialenbeheer Inzake duurzaam materialenbeheer zijn er enkele mooie resultaten. Vanuit Vlaanderen werd dit onderwerp op de Europese agenda gebracht, vanuit de eigen expertise en achtergrond. Het Europese beleid inzake duurzame productie en consumptie is erg versnipperd.

8 8 Stuk 993 ( ) Nr. 1 Het doel was dus om het concept duurzaam materialenbeheer naar voren te schuiven om aan te tonen dat, net als een hogere energie-efficiëntie, een hogere materiaalefficiëntie en een duurzamer materialenbeheer opportuniteiten bieden voor de Europese economie. Duurzaam materialenbeheer mikt op een efficiënt en milieuverantwoord gebruik van materialen. Dit zijn zowel grondstoffen, producten als afvalstoffen, over de hele levenscyclus van materialen. Een meer geïntegreerd beleid over verschillende beleidsdomeinen is noodzakelijk om tot duurzaam materialenbeheer te komen. Men denkt daarbij in het bijzonder aan het innovatiebeleid en economische beleid. Via een zeer geslaagde informele Ministerraad Milieu in Gent (12-13 juli 2010) met de 27 lidstaten, de Europese Commissie, het Europees Parlement en enkele centrale stakeholders, is men erin geslaagd om Europa warm te maken voor het onderwerp. Op de formele Ministerraad Milieu van 20 december 2010 werden er, met unanimiteit, raadsconclusies over het onderwerp aangenomen. Er staan enkele zeer concrete door de lidstaten en de Commissie te ondernemen acties in. Zo is er een oproep aan de Commissie om een gemeenschappelijke methodologie voor de kwantitatieve analyse van de milieuimpact van producten doorheen de levenscyclus te ontwikkelen, het toepassingsgebied van de Ecodesignrichtlijn uit te breiden, verder te werken aan de ontwikkeling van een set van indicatoren over materiaalgebruik en de gerelateerde impact. Op basis daarvan kan men dan kwantificeerbare en meetbare doelstellingen voor resource efficiency opstellen Betere instrumenten voor het leefmilieubeleid De vierde prioriteit vertaalde zich in de aanname van raadsconclusies op de Ministerraad Milieu van december 2010 over betere instrumenten voor het leefmilieubeleid. In de raadsconclusies wordt de Europese Commissie uitgenodigd om een voorstel te doen voor een nieuw milieuactieprogramma in navolging van het zesde Milieuactieprogramma dat loopt tot Daarnaast benadrukken de conclusies de nood aan betere milieu-informatie, het gebruik van marktgebaseerde instrumenten, de betere implementatie van milieuregelgeving, de adequate financiering van het milieubeleid en het belang van eco-innovatie. Ter ondersteuning van dit prioritaire thema werden verschillende conferenties georganiseerd. Vlaanderen was (mede-)organisator van de tweedaagse conferentie ter gelegenheid van 25 jaar Europese MER-richtlijn in samenwerking met de Europese Commissie op 18 en 19 november 2010 in Leuven. Op dit congres kwamen experts uit de hele Europese Unie aan het woord. De minister heeft tijdens deze conferentie gepleit voor een effectief en tegelijk efficiënt MER-proces. Hierin is flexibiliteit het sleutelwoord. De projecten waarvoor een MER moet worden opgemaakt, verschillen immers zeer in type, omvang en de omgeving waar ze zullen worden uitgevoerd. Maatwerk is aangewezen en moet in de toekomst mogelijk worden gemaakt door de Europese regelgeving Vooruitgang in de bespreking van wetgevende voorstellen Naast deze in het oog springende prioriteiten, heeft het Belgische voorzitterschap ook vaak belangrijke stappen vooruit gezet in de bespreking van wetgevende voorstellen. De minister verwijst naar het bereikte politieke akkoord in eerste lezing omtrent de Biocidenverordening en het akkoord in eerste lezing tussen de Raad en het Europees Parlement over de herziening van de richtlijn inzake gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparaten. Zij sluit zich verder aan bij het overzicht dat mevrouw Decroos hierboven bracht Conclusie De minister komt tot de conclusie dat de eindbalans positief is. De commentaren uit de buitenwereld zijn positief en zelf is de minister ook tevreden over de geleverde prestaties. Het beschikken over een uitgebreid netwerk en expertise heeft veel geholpen om dossiers

9 Stuk 993 ( ) Nr. 1 9 tot een goed einde te brengen. Er is door de delegaties op de multilaterale ontmoetingen ook erg hard gewerkt. Dankzij de tijdige en realistische inhoudelijke voorbereiding, werd ook de organisatorische voorbereiding tijdig en realistisch aangevat. Extra personeel werd ingezet op die dossiers waarvan de inschatting was dat zij tijdens het voorzitterschap onder bespreking zouden zijn. Die inschatting bleek in vele gevallen correct. De minister besluit dat men een mooie bilan kan voorleggen. Zij wenst iedereen die hiertoe heeft bijgedragen uitdrukkelijk te bedanken. De minister dankt ook de commissie Leefmilieu voor de constructieve besprekingen die hieraan werden gewijd. 3. Bespreking 3.1. Vragen en opmerkingen van de commissieleden De heer Dirk Peeters vraagt hoe het duurzaam materialenbeheer, een van de prioriteiten van het Belgische voorzitterschap, verder zal worden opgevolgd onder het Hongaarse voorzitterschap. In Nagoya is inzake biodiversiteit afgesproken dat het actieplan ter financiering vanaf 2012 vorm zou krijgen. Het lid vraagt hoe men dat zal aanpakken. Zijn er wat dat betreft vanuit Vlaanderen stappen gezet? Komt dit op de Europese agenda? Wat de afgedankte elektrische en elektronische toestellen betreft, is een doelstelling bepaald om in twee stappen tegen te komen tot een hogere recyclagedoelstelling (van 40 percent naar 65 percent). Wat is de link met het wetgevend initiatief? Hoe zit het met de samenstelling van die apparaten? Mevrouw Gwenny De Vroe verwijst naar de resolutie over diplomatieke initiatieven tijdens het EU-voorzitterschap om nieuwe olierampen met olieplatforms in de diepzee te vermijden (Parl. St. Vl. Parl , nr. 550/2), die werd goedgekeurd naar aanleiding van de olieramp in de Golf van Mexico. Zij vraagt welke initiatieven het Belgische voorzitterschap heeft genomen met het oog op de uitvoering van de resolutie. Mevrouw Tinne Rombouts feliciteert de minister met de bereikte resultaten. Positief is ook dat de banden met de andere landen steviger werden aangehaald. Zij verwijst naar het feit dat in akkoorden wordt afgesproken welke doelstellingen men samen moet bereiken. Het lid vraagt zich af hoe die doelstellingen gemeten en in kaart worden gebracht. Op welke manier moet men ten aanzien van Europa verantwoording afleggen? Dit is van belang voor de interpretatie van de doelstellingen. Men moet er zeker van kunnen zijn dat alle landen op dezelfde manier met de doelstellingen omgaan. De heer Bart Martens feliciteert de minister met het succesvolle voorzitterschap. Hij hoopt dat men op hetzelfde elan kan voortgaan door de thema s die men op de agenda heeft gezet verder op te volgen en uit te werken. Hij stelt dat bijvoorbeeld het vlaggenschipinitiatief rond resource efficiënt Europe concreet genoeg moet worden en zich moet vertalen in een wijziging of verbeterde toepassing van de Ecodesignrichtlijn, die vooralsnog hoofdzakelijk gefocust is op het energieverbruik van toestellen en apparaten. Europa zou dit moeten uitbreiden naar duurzaam materialenbeheer in toestellen en apparaten, naar design for recycling, naar een minimal recycled content in bepaalde onderdelen van apparaten en dergelijke. Naast de aanbodzijde aan gerecycleerd materiaal zou men een vraag naar gerecycleerd materiaal kunnen creëren. De richtlijn rond efficiëntie van gebouwen zou zich kunnen uitbreiden naar een richtlijn die ook duurzaam materialengebruik in de bouwsector (hout, hernieuwbare grondstoffen) zou stimuleren.

10 10 Stuk 993 ( ) Nr. 1 De heer Martens ziet een internationale strijd ontstaan om hightechmetalen die in elektronica zitten en verwijst naar de problematiek van de zeldzame aardmetalen waar geopolitieke spanningen rond rijzen. Men heeft er alle belang bij om de stofkringlopen te kunnen sluiten en om recyclage van zeldzame metalen te bevorderen. Op de Ministerraad Milieu van 14 maart 2011 wil men komen tot een politiek akkoord rond de richtlijn inzake electroschroot. Men zou moeten nagaan of men voor specifieke productonderdelen (bijvoorbeeld van gsm-toestellen) geen aparte doelstellingen moet formuleren, zodat bepaalde stromen binnen Europa kunnen blijven. Het is eigenlijk wraakroepend dat slechts 1 à 2 percent van de mobiele telefoontoestellen wereldwijd wordt gerecycleerd, terwijl ze veel zeldzame materialen bevatten. Als men wil komen tot een duurzaam materialengebruik, zal men in de richtlijn rond elektrisch en elektronisch afval meer gedifferentieerde inzamel- en recyclagedoelstellingen moeten formuleren. In welke mate komen die thema s aan bod in het voortgangsrapport van december 2010? Tot slot verwijst de heer Martens naar de mededeling van de Europese Commissie die gepland is tegen 14 maart 2011 over de roadmap naar een koolstofarme economie. Het verwondert de spreker dat die mededeling zo snel komt. De consultatieperiode rond die roadmap loopt immers tot 7 maart. Hopelijk gaat die korte termijn niet ten koste van de ernst waarmee alle tijdens de consultatie binnengekomen reacties worden verwerkt. De roadmap zou het best verschillende paden uitstippelen om tot die koolstofarme economie te komen. Volgens recente wetenschappelijke rapporten zou een volledig hernieuwbare samenleving tegen 2050 tot de mogelijkheden behoren. Er is de Ecofys-studie in opdracht van het Wereldnatuurfonds, de studie van EREC waarin verschillende scenario s werden uitgetekend enzovoort Antwoorden van mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur De minister stelt vooreerst dat zij de aangehaalde prioriteiten klimaat, biodiversiteit, duurzaam materialenbeheer en een verbetering van het beleidsinstrumentarium ook wenst te hanteren in het Vlaamse beleid. Voor wat biodiversiteit betreft, heeft de Vlaamse Regering recent kennis genomen van de beslissingen in Nagoya. Europa onderneemt al heel wat acties op dit domein. Zo zijn er bijvoorbeeld al instandhoudingsdoelstellingen. Het spreekt echter voor zich dat er bijkomende acties nodig zullen zijn, onder andere naar ondersteuning in het buitenland, financiering enzovoort. De opmerking over de doelstellingen, zoals verwoord door mevrouw Rombouts, is inderdaad ter sprake gekomen op de conferentie over de MER-richtlijn, maar ook daarbuiten. De besprekingen en de conclusies hebben duidelijk aangegeven dat men ook moet werken rond doelstellingen die meetbaar zijn en waarover kan worden gerapporteerd. Iedere lidstaat zou dat op dezelfde manier moeten doen. Het zevende Milieuactieprogramma zou hierin een rol kunnen spelen door de doelstellingen duidelijker te formuleren. Telkens als er een richtlijn of verordening wordt aangenomen, zal het de taak zijn van het Europees Parlement, de Raad en de Europese Commissie om ervoor te zorgen dat wordt opgenomen hoe men de handhaving zal doen, hoe men zal meten en rapporteren. Die bekommernis kan ook worden meegeven aan de Vlaamse vertegenwoordigers in het Europees Parlement. Inzake duurzaam materialenbeheer blijkt uit de raadsconclusies dat het wel degelijk menens is en dat bijvoorbeeld de Ecodesignrichtlijn inderdaad moet worden bijgestuurd. Er is ook een suggestie gedaan inzake recyclagecertificaten. Dat kan een instrument zijn om de markt van herbruikbaar materiaal te stimuleren. De problematiek van de olieramp in de Golf van Mexico wordt behandeld in de Europese Ministerraad Energie. In de marge van die raad is wel gezegd dat er ook een aantal richt-

11 Stuk 993 ( ) Nr lijnen of afspraken binnen de milieusector moeten worden gewijzigd. Men is nu bezig op te lijsten waar er eventueel moet worden bijgestuurd Antwoorden van mevrouw Marjan Decroos, Vlaams milieuattaché bij de Permanente Vertegenwoordiging van België bij de Europese Unie Wat het streefcijfer inzake afgedankt elektronisch afval betreft, stelt mevrouw Marjan Decroos dat die discussie uiteraard nog niet is afgerond. In het voorstel van de Europese Commissie wordt 65 percent vooropgesteld van het gemiddelde gewicht van de in de handel gebrachte apparaten in de drie voorgaande jaren. Tijdens de discussies is gebleken dat dit voor heel wat lidstaten te hoog gegrepen is. Voor het Vlaamse Gewest gaat het om een ambitieuze maar mogelijks haalbare doelstelling. Waarschijnlijk zal men naar een compromis gaan, waardoor het streefcijfer zou worden afgezwakt. Naar aanleiding van de vraag over aparte doelstellingen voor onderdelen van elektronisch afval, wordt gesteld dat die problematiek ter sprake is gekomen. Misschien kan dit thema later terug aan bod komen. De heer Bart Martens stelt dat als men algemene inzameldoelstellingen vooropstelt voor heel de categorie van elektrische en elektronische apparaten, die gemakkelijker kunnen worden gehaald. Door een aantal grote toestellen zoals wasmachines in te zamelen kan men bij wijze van spreken de doelstellingen al halen. Het is echter in de elektronica dat men zeldzame metalen vindt die van strategisch en economisch belang kunnen zijn. In die sector is de Vlaamse recyclingindustrie in feite toonaangevend, bijvoorbeeld met Umicore. Vlaanderen heef de technologie om die materialen te recycleren. Het is dan spijtig te moeten vaststellen dat veel van dat elektroschroot per schip naar Afrika of elders wordt getransporteerd. Het is in het belang van onze recyclage-industrie en van de Europese economie om de kringloop van de zeldzame metalen beter te sluiten. In die zin zou het goed zijn om te komen tot aparte inzameldoelstellingen voor elektronisch materiaal. De heer Ivan Sabbe kan dit onderschrijven, maar stelt dat men dit globaal moet bekijken. Het zal moeilijk zijn om competitief te zijn met landen of regio s die het niet zo nauw nemen met de veiligheid en gezondheid van arbeiders. Men kan moeilijk concurreren met landen waar zware metalen worden gerecycleerd terwijl arbeiders de lood- en andere dampen gewoon inademen. Vandaar het belang van de pogingen om via internationale conferenties op wereldniveau een doorbraak te forceren. Mevrouw Marjan Decroos stelt dat alles inderdaad sterk met elkaar verweven is. Bij de bespreking van de visie op duurzaam materialenbeheer is dit ook uitdrukkelijk aan bod gekomen. Men moet niet enkel oog hebben voor wat binnen de Europese Unie gebeurt, maar ook voor wat er gebeurt eens de grondstoffen Europa verlaten. Die inzichten worden dus wel degelijk opgepikt. Inzake materialenbeheer en resource efficiency ligt er nog heel wat werk op de plank. In de mededeling zit een belangrijk deel vervat over de levenscyclusaanpak van materialen, zowel voor binnen als buiten Europa. Het vlaggenschipinitiatief inzake resource efficiency is het laatste dat is verschenen onder de Europa 2020-strategie. De voortgang van het initiatief zal jaarlijks worden bekeken naar aanleiding van de lentetop, samen met de voortgang van de vijf kerndoelstellingen. Het is eigenlijk de eerste keer dat een dergelijke cyclus van monitoring en governance wordt opgezet. Naar aanleiding van de besprekingen op de jaarlijkse lentetop zal de Europese Commissie specifieke aanbevelingen aan de lidstaten kunnen richten, dit met het oog op het vertalen van de kerndoelstellingen van Europa 2020 en de vlaggenschipinitiatieven in het eigen macro-economische beleid. Gezien het de eerste keer is dat dit op die manier gebeurt, is het nog afwachten hoe een en ander concreet zal verlopen, maar de lidstaten worden alvast op die weg gezet.

12 12 Stuk 993 ( ) Nr. 1 Voor de roadmap naar een koolstofarme economie loopt de consultatie tot 7 maart Het is een terechte vaststelling dat de termijn tussen het einde van de consultatie en de mededeling door de Europese Commissie, erg kort is als die ook rekening zou houden met de input tijdens de consultatie. Het is de taak van de Commissie om beide oefeningen zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. De heer Dirk Peeters vraagt met betrekking tot de recyclagedoelstellingen of er al overeenstemming is over de definities van wat tweedehands en wat afval is. De heer Bart Martens meent dat dergelijke definities van belang zijn in de strijd tegen illegaal transport van afval buiten Europa. Hij verwijst in dit verband naar de Baselconventie. Europa laat in het kader van het IMPel-programma de verschillende handhavingsautoriteiten beter samenwerken. De douaneautoriteiten moeten zich dan wel kunnen baseren op goede definities van wat afval is en wat een tweedehandsproduct is dat zich voor export leent. Mevrouw Marjan Decroos zal de verdere details hierover later bezorgen. Het gaat alleszins om een cruciaal onderdeel van de kringloop van materialen. Bart MARTENS, voorzitter Dirk PEETERS, verslaggever

13 Stuk 993 ( ) Nr Gebruikte afkortingen ABS EREC EU ggo IMPEL MER Access and Benefit Sharing European Renewable Energy Council Europese Unie genetisch gemodificeerd organisme European Union Network for the Implementation and Enforcement of Environmental Law milieueffectrapportage