ACTIVITEITENPLAN 2016

Transcriptie

1 ACTIVITEITENPLAN 2016 Zorgbelang Gelderland Vastgesteld door de Raad van Bestuur op 14 september 2015 Goedgekeurd door de Raad van Toezicht op 25 september 2015 Dr. E.A.M.J Verkaar Directeur / Raad van Bestuur

2 plan

3 Onze visie Zorgbelang Gelderland komt op voor vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen voor alle burgers in Gelderland, zodat zij kunnen leven zoals zij dat willen. Ook als zij door ziekte, ongeval, handicap of ouderdom tijdelijk of permanent belemmeringen ondervinden in hun persoonlijk of maatschappelijk functioneren. Zorgbelang Gelderland wil dit bereiken door: ervaringskennis van zorggebruikers te verzamelen, collectieve belangen te behartigen, informatie te verstrekken over de beschikbaarheid en de kwaliteit van het zorgaanbod, klachten op te vangen en knelpunten in het zorgaanbod te signaleren. Om haar doelen te bereiken werkt Zorgbelang Gelderland samen met ruim 470 aangesloten patiëntenverenigingen, gehandicaptenorganisaties, ouderenbonden en cliëntenraden in Gelderland. 2016, Zorgbelang Gelderland Alle rechten voorbehouden. Teksten, delen van teksten en/of artikelen uit deze uitgave mogen, na verkregen toestemming van Zorgbelang Gelderland, worden overgenomen of worden verveelvoudigd onder strikte voorwaarde van bronvermelding. Toestemming kan worden aangevraagd per brief, fax of . COLOFON Redactie Dr. E. Verkaar, directeur / bestuurder plan

4 plan

5 Inhoudsopgave Inleiding 7 1. De organisatie en haar missie Vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen in Gelderland Relatie met de provincie Gelderland De organisatiestructuur van Zorgbelang Gelderland Regionale en lokale samenwerking Landelijke samenwerking in Individuele cliëntondersteuning Regionale en lokale participatieondersteuning Ondersteuning zorgvragersorganisaties Bestuurlijke agenda Beleidsmatige inhoudelijke accenten in Provinciale Staten Werkzaam buiten Gelderland Samenwerking andere organisaties Personele zorg en personeelsbeleid Organisatieontwikkeling Opleidingen Bedrijfsadministratie Certificering Begroting De begroting 2016 op hoofdlijnen Opbouw van de kosten Financiële risico s Overige risico s Continuïteit 33 Bijlage 1 34 Voorbeelden van participatie- en innovatiemethodieken 34 Innovatiemethodieken 36 Bijlage 2 38 Regionale participatieondersteuning uitgewerkt 38 plan

6 plan

7 Inleiding Voor u ligt het activiteitenplan 2016 van Zorgbelang Gelderland. In dit activiteitenplan legt Zorgbelang Gelderland vooraf verantwoording af over de in 2016 te ondernemen activiteiten. Elke Gelderlander krijgt hiermee inzicht in de door ons te verrichten werkzaamheden. Daarnaast is dit activiteitenplan ook bestemd voor onze achterban, die bestaat uit 470 aangesloten organisaties: wat kunt u van ons in 2016 aan activiteiten verwachten waar u belang bij heeft? Tenslotte is dit activiteitenplan 2016 ook bedoeld om de provincie Gelderland als belangrijkste financier van de activiteiten van Zorgbelang Gelderland inzicht te geven in de door ons voorgenomen werkzaamheden. De provincie Gelderland verstrekt subsidie voor activiteiten (en de resultaten daarvan) aan Zorgbelang Gelderland, op basis van dit activiteitenplan. Wij hopen dat u tevreden bent over de wijze waarop wij onze activiteiten voor 2016 vooraf voor zover mogelijk - beschrijven. Mocht u nog vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u hierover uiteraard contact opnemen met de directeur van Zorgbelang Gelderland. plan

8 plan

9 1. De organisatie en haar missie 1.1 Vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen in Gelderland Zorgbelang Gelderland ondersteunt mensen met een beperking of zorgvraag bij het vormgeven van hun zelfredzaamheid en komt vanuit het perspectief van zorgvragers - op voor vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen in Gelderland. Onze missie: Gelderse zorgvragers moeten kunnen leven zoals zij dat willen, ook als zij door ziekte, ongeval, beperking of ouderdom belemmeringen ondervinden in hun persoonlijk of maatschappelijk functioneren. Wij willen vraaggerichte zorg- en welzijnsvoorzieningen bereiken door: het behartigen van collectieve belangen/verbeteren van toegankelijkheid en kwaliteit van het aanbod van zorg en welzijn; het ondersteunen van individuele zorgvragers; het ondersteunen van aangesloten organisaties en vrijwilligers. Het behartigen van collectieve belangen / verbeteren van toegankelijkheid en kwaliteit Overheden (provincie, gemeenten), zorgaanbieders en zorgverzekeraars streven, net als zorgvragers zelf, naar een optimale zelfredzaamheid van burgers en naar een optimale kwaliteit en toegankelijkheid van zorg- en welzijnsvoorzieningen tegen aanvaardbare kosten. Feit is echter, dat zij als partijen ieder een ander belang hebben. Zorgbelang Gelderland behartigt de belangen van de Gelderse burger en bewaakt dat het zorgvragersperspectief permanent ingebracht wordt bij de verdere stimuleringen van zelfredzaamheid en verbeteren van de toegankelijkheid en kwaliteit van het aanbod van zorg- en welzijnsvoorzieningen. Het ondersteunen van individuele zorgvragers Goed opgeleide vrijwilligers van Zorgbelang Gelderland helpen elke Gelderse zorgvrager bij zijn zoektocht naar informatie en bij het indienen van klachten. In overleg met de zorgvrager bekijken zij op welke wijze een klacht kan leiden tot verbetering van individuele zorg, of op welke wijze recht gedaan kan worden aan een zorgvrager, indien fouten niet meer te herstellen zijn. Zorgbelang Gelderland registreert de vragen en klachten, op basis waarvan tekorten en misstanden in de zorg in kaart worden gebracht, die vervolgens worden aangekaart bij zorgaanbieders en instanties om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Zo nodig worden derden ingeschakeld, zoals zorgverzekeraars, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de media of de politiek. Daarnaast verstrekt Zorgbelang Gelderland veel informatie over zorg en welzijn aan individuele zorgvragers via en via brochures, folders, rapporten en dergelijke. Het ondersteunen van aangesloten organisaties en vrijwilligers Om haar doelen te bereiken, werkt Zorgbelang Gelderland voor en samen met 470 aangesloten patiëntenverenigingen, gehandicaptenorganisaties, ouderenorganisaties en cliëntenraden in Gelderland. In deze organisaties zijn duizenden vrijwilligers actief: de daadwerkelijke bron van ervaringsdeskundigheid. Deze vrijwilligers worden ondersteund door Zorgbelang Gelderland. 1.2 Relatie met de provincie Gelderland Zorgbelang Gelderland heeft een nauwe relatie met de provincie Gelderland. De provincie Gelderland is de belangrijkste structurele financier van Zorgbelang Gelderland. Daarnaast heeft de provincie Gelderland voor de periode 2013 tot en met 2016 een extra incidentele subsidie ter beschikking gesteld om extra impulsen te geven op het gebied van het regionale sociaal beleid, in plan

10 opdracht van gemeenten en maatschappelijke instellingen. Gemeenten en maatschappelijke instellingen krijgen 50 tot 75 procent van de kosten vergoed van projecten die passen binnen het provinciaal sociaal beleid en die door Zorgbelang Gelderland worden uitgevoerd. Met beide subsidiestromen (basisfinanciering en tijdelijke stimuleringssubsidie) is een belangrijke provinciale sturing van Zorgbelang Gelderland een feit. Dat laat onverlet dat Zorgbelang Gelderland een onafhankelijke maatschappelijke organisatie is die zijn eigen koers bepaalt. 1.3 De organisatiestructuur van Zorgbelang Gelderland Zorgbelang Gelderland is een stichting waarbij 470 organisaties zijn aangesloten. De werkorganisatie (in 2014 ongeveer 40 medewerkers die ongeveer 30 arbeidsplaatsen vervullen) staat onder leiding van: De directeur / bestuurder De manager Participatieondersteuning De manager individuele ondersteuning / Adviespunt Zorgbelang De manager Bedrijfsondersteuning i.s.m. Zorgbelang Brabant De werkorganisatie kent 3 teams: Het team bedrijfsondersteuning i.s.m. Zorgbelang Brabant Het team participatieondersteuning, met een provinciale sub-teams (bovenregionale participatieondersteuning) en drie regionale sub-teams (Nijmegen/Rivierenland; Rijn IJssel; Veluwe) Het team individuele ondersteuning, met twee sub-teams (Onafhankelijke Cliëntondersteuners en Vertrouwenspersonen) Vrijwilligers Bij de Zorgbelang Gelderland zijn honderden actieve vrijwilligers betrokken, die meestal lid zijn van (of betrokken zijn bij) de bij Zorgbelang Gelderland aangesloten organisaties. Het werk van de (betaalde) medewerkers van Zorgbelang Gelderland is in belangrijke mate gericht op ondersteuning van deze vrijwilligers in hun organisaties, opdat zij vorm kunnen geven aan de missie van Zorgbelang Gelderland. Daarnaast zijn op het bureau van Zorgbelang Gelderland een aantal vrijwilligers actief. Toezicht De Raad van Toezicht (RvT) is beleidsbepalend, kaderstellend en toetst de directeur en diens organisatorische en financiële beleid. De Raad van Advies (RvA) van aangesloten organisaties adviseert de directeur over de inhoudelijke koers van de organisatie. Op de website van Zorgbelang Gelderland kunt u zien wie er zitting heeft in de Raad van Toezicht en de Raad van Advies en wie er als medewerkers aan Zorgbelang Gelderland verbonden zijn. 1.4 Regionale en lokale samenwerking Zorgbelang Gelderland werkt lokaal en regionaal samen met veel andere organisaties. In eerste instantie zijn dat onze aangesloten organisaties en collega-consumentenorganisaties. Daarnaast werken we ook met en voor: Gemeenten Gemeenten zijn in toenemende mate overheidsorganisaties waarvoor en waarmee Zorgbelang Gelderland samenwerkt. In aanvulling op onze door de provincie gefinancierde activiteiten, trachten plan

11 we participatie-ondersteunende projecten te realiseren bij gemeenten door gesubsidieerde projecten voor hen uit te voeren. Zorgorganisaties De verbetering van dienstverlening aan consumenten door zorginstellingen en organisaties op het terrein van welzijn, kan niet plaats vinden zonder betrokkenheid van de zorgorganisaties zelf. Zorgbelang Gelderland heeft dan ook talloze werkrelaties met een breed scala aan instellingen, variërend van een kleine lokale welzijnsinstelling tot de grote ziekenhuizen. Zorgverzekeraars De samenwerking met zorgverzekeraars neemt toe. Zorgbelang Gelderland is verantwoordelijk voor de selectie en voordracht van leden van zorgvragersfracties van zorgkantoren. Maar daarnaast sloot Zorgbelang Gelderland samenwerkingsovereenkomsten met de vier grote zorgverzekeraars in onze regio: Menzis, Achmea/Agis, VGZ en CZ. Ondersteuningsorganisaties Zorgbelang Gelderland werkt samen met maatschappelijke ondersteuningsorganisaties zoals Spectrum partner met Elan en de Samenwerkende Bonden Ouderen Gelderland (SBOG) of de Vereniging Kleine Kernen Gelderland / Federatie Dorpshuizen Gelderland. 1.5 Landelijke samenwerking Zorgbelang Gelderland is een regionale koepelorganisatie binnen de patiëntenbeweging in Nederland. Zorgbelang Nederland Zorgbelang Gelderland is één van de Zorgbelangorganisaties (soms anders geheten) die samen het netwerk Zorgbelang Nederland vormen. In dit landelijk netwerk wordt samengewerkt aan verschillende projecten op het gebied van bijvoorbeeld communicatie en meldacties of de onafhankelijke cliëntondersteuning langdurige zorg. Ook het Adviespunt Zorgbelang is een gezamenlijke activiteiten van meerdere Zorgbelang organisaties. Ook vindt samenwerking plaats in projecten met onderwerpen als kwaliteitsverbetering van ziekenhuiszorg, samenwerking met zorgverzekeraars, landelijke samenwerking met andere patiënten / consumenten organisaties, of het landelijk stimuleringsprogramma Aandacht Voor Iedereen. Zorgbelang Brabant en Zuid-Holland Zorgbelang Gelderland kent vanaf juni 2012 een intensieve samenwerking met Zorgbelang Brabant op het gebied van de (interne) bedrijfsondersteuning. Tevens is er een toenemende inhoudelijke samenwerking, bijvoorbeeld op het gebied van sociale media, de Zorgbelangacademie en op het gebied van ontwikkeling van nieuwe projecten. Door deze samenwerking wordt optimale kwaliteit en continuïteit van deze dienstverlening geboden. Dit heet onder andere geresulteerd in een gezamenlijke ISO 9001 certificering (verleend in mei 2015). Vanaf 2015 heeft Zorgbelang Zuid- Holland zich bij deze samenwerking aangesloten. Samenwerking andere landelijke partijen Daarbij kan gedacht worden aan de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF), de CG raad (Chronisch zieken en gehandicapten) het landelijk platform GGz, maar ook bijvoorbeeld met het Landelijk Cliëntenforum Jeugdzorg (LCFJ) of Mezzo, de landelijke belangenvereniging voor mantelzorgers. plan

12 plan

13 2. in 2016 In dit hoofdstuk vindt u een overzicht van de door Zorgbelang Gelderland in 2016 voorgenomen activiteiten. We onderscheiden in de volgende paragrafen de volgende programma s en hun activiteiten: 1. Individuele cliëntondersteuning 2. Regionale en lokale participatieondersteuning 3. Ondersteuning cliëntorganisaties 2.1 Individuele cliëntondersteuning Adviespunt Zorgbelang: Informatie en individuele ondersteuning Gelderse burgers kunnen elke werkdag tussen 9.00 tot uur bij het Adviespunt Zorgbelang vragen stellen over zorg, welzijn, jeugdhulp en patiëntenrechten. Indien nodig, worden zij ondersteund bij het oplossen van door hen ervaren knelpunten. Uitgangspunt daarbij is dat mensen zelf hun ervaren knelpunten dienen aan te pakken en op te lossen. Ook kan men melding doen van een klacht. In dat geval krijgt men informatie, advies en ondersteuning bij de indiening en het traject van behandeling van een klacht. Het Adviespunt Zorgbelang biedt vier diensten aan op het gebied van de individuele cliëntondersteuning. Dat zijn de vertrouwenspersoon jeugdhulp, cliëntondersteuning sociaal domein, cliëntondersteuning langdurige zorg en cliëntondersteuning gezondheidszorg. Vertrouwenspersoon Jeugdhulp De vertrouwenspersoon Jeugdhulp vangt vragen en klachten op van jongeren en hun ouders of verwanten die te maken hebben met de Gelderse jeugdzorg. De vertrouwenspersoon steunt hen bij het zelf oplossen van de problemen die zij in de jeugdhulp ervaren. De vertrouwenspersonen bezoeken ook jongeren en kinderen in leefgroepen, begeleid wonen projecten en gezinshuizen in Gelderland. Daarnaast rapporteert de vertrouwenspersoon, periodiek en anoniem aan jeugdzorginstellingen, welke problemen gemeld worden. De vertrouwenspersoon adviseert zowel op individueel niveau als op instellingsniveau hoe deze problemen van cliënten opgelost en voorkomen kunnen worden. Sinds 2015 wordt de vertrouwenspersoon jeugd in Gelderland (net als in Groningen, Drenthe, Friesland, Brabant en Zeeland) georganiseerd in opdracht van de VNG (in onderaannemerschap van het landelijke bureau AKJ dat in de 6 andere provincies de vertrouwenspersoon jeugd organiseert). Resultaat Jaarlijks worden ongeveer 200 jongeren en hun ouders/verwanten zelfstandiger in het oplossen van hun problemen. Daarnaast worden jongeren in instellingen en gezinshuizen periodiek bezocht. Op basis van deze signalen over het functioneren van de jeugdhulp worden instellingen en gemeenten door middel van een rapportage geïnformeerd over de belangrijkste knelpunten, zodat ze de kwaliteit van zorg kunnen verbeteren. Onze belangenbehartiging is daarmee afgestemd op de problemen die door de doelgroep ervaren worden. plan

14 Cliëntondersteuner Sociaal Domein Sinds 2015 zijn gemeenten verplicht om in het gehele sociale domein een onafhankelijke cliëntondersteuner aan cliënten aan te bieden. Het betreft onafhankelijke (van zorgaanbieders) informatie, advies en ondersteuning aan alle inwoners die met de Jeugdwet, de Wmo, de participatiewet en de Wet Langdurige Zorg (zolang er nog geen indicatie is) te maken krijgen. In onze ogen valt de onafhankelijke cliëntondersteuning uiteen in twee onderdelen: 1. Informatie, advies en ondersteuning van de burger voorafgaand aan het zorgproces en tijdens het zorgproces wanneer het goed gaat: samen met de cliënt zijn zorgvraag analyseren en met de burger en met zorgaanbieders samen het zorgaanbod samenstellen. 2. Informatie, advies en ondersteuning van de burger wanneer de burger knelpunten ervaart in zijn zorg. Met name in bijlage 4 van de handreiking cliëntondersteuning voor gemeenten ( bemiddelen en verwijzen en hulp bij klachten, bezwaar en beroep ), wordt op deze onderdelen van de onafhankelijke cliëntondersteuning gewezen. Wettelijk gezien is de gemeente ook verplicht een onafhankelijke cliëntondersteuner aan te bieden als een burger ontevreden is of de cliëntondersteuning die geboden wordt door de gemeente niet helemaal naar wens is. In veel gemeentes wordt onafhankelijke cliëntondersteuning ingericht door de inzet van medewerkers van MEE in sociale wijkteams. Zorgbelang profileert zich als onafhankelijke ondersteuner, los van de wijkteams en andere zorgaanbieders. Zorgbelang richt zich vooral op het oplossen van en ondersteunen bij complexere problemen bij zorg die niet passend is of waar relaties tussen cliënten en zorgaanbieders niet goed (meer) zijn, maar ook ter ondersteuning van cliënten wanneer een zorgplan gemaakt wordt en bij het verhelderen van de zorgvraag en het nadenken over de eigen regie van mensen. Resultaat In 2015 heeft Zorgbelang overeenkomsten afgesloten met de gemeenten Arnhem, Rheden, Zutphen en Lochem, Renkum, Lingewaard en Ermelo. Naar waarschijnlijkheid worden deze afspraken in2016 voortgezet. Daarnaast is Zorgbelang - bij het schrijven van dit activiteitenplan in gesprek met een aantal nieuwe Gelderse gemeenten en regio s om deze functie aan cliënten te kunnen bieden. Het is dan ook nog onduidelijk welke gemeenten in 2016 van deze ondersteuning door Zorgbelang Gelderland gebruik zullen maken en voor hoeveel Gelderse burgers deze ondersteuning resultaten oplevert. Cliëntondersteuner Langdurige zorg: De functie onafhankelijke cliëntondersteuner langdurige zorg ligt vanaf 1 januari 2015 vast in de nieuwe Wet Langdurige Zorg (Wlz). De Nederlandse Zorgkantoren (concessiehouders) kopen deze onafhankelijke ondersteuning in (via een raamovereenkomst door Zorgverzekeraars Nederland) bij 11 Zorgbelangorganisaties en 22 MEE-organisaties. Cliënten kunnen zelf kiezen van wie zij deze ondersteuning willen krijgen. Deze ondersteuning is alleen toegankelijk voor mensen met een Wlzindicatie, welke door het Centrum Indicatiestelling Zorg is gesteld. Deze dienstverlening is sinds 1 maart 2015 operationeel. Zorgbelang Gelderland voert deze taken uit voor de provincies Utrecht en Gelderland. Resultaat Jaarlijks ontvangen ongeveer 350 burgers die een indicatie hebben voor de langdurige zorg ondersteuning van onafhankelijke cliëntondersteuners. Deze ondersteuning richt zich onder andere op het vinden van een passende zorgaanbieder in de regio, het opstellen van een persoonlijk plan

15 (zorg)plan en het bemiddelen wanneer de zorgaanbieder en cliënt er samen niet uitkomen. Resultaat is dat cliënten ondersteund worden bij het maken van weloverwogen keuzes ten aanzien van de zorg die op dat moment het beste past. Signalen over instellingen worden besproken met de instellingen en neergelegd bij het Zorgkantoor. Cliëntondersteuner gezondheidszorg Gelderse burgers kunnen vragen stellen over de gezondheidszorg en patiëntenrechten, of melding doen van een klacht. Zij krijgen informatie en advies bij de indiening en het traject van behandeling van een klacht. Zorgbelang Gelderland registreert de vragen en klachten, op basis waarvan tekorten en misstanden in de zorg in kaart worden gebracht, die vervolgens worden aangekaart bij zorgaanbieders en instanties om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Zo nodig worden derden ingeschakeld, zoals zorgverzekeraars, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de media of de politiek. Zorgbelang Gelderland verzamelt op verschillende wijzen ervaringen en wensen van gebruikers van zorg. Op basis van deze informatie kunnen tekorten en misstanden in de zorg gesignaleerd worden en gebruikt worden voor de (collectieve) belangenbehartiging. Daarbij worden verschillende werkwijzen gebruikt, waaronder meldacties, E-panel, en on line communities zoals Facebook en LinkedIn. Resultaat Het resultaat van deze activiteiten is dat jaarlijks ongeveer 500 Gelderse burgers die een probleem in de zorg hebben ondervonden, ondersteund worden in het zelf oplossen van hun probleem. Zij hebben met behulp van deze diensten zelf regie kunnen voeren over hun zorgvraag. Daarnaast worden periodiek signaleringsrapporten uitgebracht over knelpunten in de zorg die wij via deze functie op het spoor komen. De resultaten van de meldactie, E-panels en signaleringsrapporten zijn onze inbreng in discussies met de betrokken zorgpartijen om de door hun geleverde diensten te verbeteren. De samenwerking met andere Zorgbelangorganisaties die in maart 2013 is ingezet wordt in 2016 gecontinueerd. 2.2 Regionale en lokale participatieondersteuning Zorgbelang Gelderland verricht regionale participatieondersteuning activiteiten in het kader van twee centrale provinciale beleidsthema s. We noemen hier de thema s, de speerpunten en de resultaten. Daarnaast ondersteunt Zorgbelang Gelderland in opdracht van gemeenten, zorginstellingen, zorgverzekeraars, het Ministerie van VWS, ZON MW of andere partijen of fondsen, initiatieven van burgers en cliënten om de kwaliteit van leven en zorg vanuit hun perspectief te verbeteren. De beschrijving van de projecten voor zover nu al bekend- die samenhangen met de genoemde provinciale thema s en speerpunten, vindt u in bijlage 2. Behalve deze vooraf geplande activiteiten die door de provincie Gelderland worden gefinancierd, vinden er in 2016 veel activiteiten plaats die door de genoemde andere partijen worden gefinancierd. De inhoud ervan wordt altijd in onderling overleg bepaald en sluit aan bij de missie en doelstellingen van Zorgbelang Gelderland. Focus op een aantal zorgdomeinen Zorgbelang Gelderland richt zich met de ondersteuning van burger- en cliëntenparticipatie op de volgende velden / zorgdomeinen: Zorgverzekeringswet / curatieve zorg, met name o Ziekenhuiszorg en acute zorg plan

16 o Eerstelijnszorg (o.a. huisartsen, thuiszorg, fysiotherapie, GGz, farmacie, medicijnen, wijkgerichte zorg) o Zorgverzekeringen en zorginkoop Jeugdwet: zorg voor Jeugd Wmo, maatschappelijke ondersteuning Wet Langdurige zorg o Verpleging en Verzorging, o Zorg voor mensen met een psychische beperking / GGz, o Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking / VG o Mensen met een zintuigelijke beperking / ZG Participatiewet: arbeids- en sociale participatie Provinciale thema s en speerpunten In het kader van het provinciaal sociaal beleid voert Zorgbelang Gelderland in 2016 participatieondersteunende projecten uit in het kader van de volgende provinciale thema s en speerpunten: Zelfredzaamheid kwetsbare groepen Speerpunten: Het voorkomen van sociaal isolement: het resultaat van de activiteiten is dat het sociaal isolement van kwetsbare groepen is verminderd. De activiteiten zijn erop gericht dat het sociaal isolement van kwetsbare groepen voorkomen wordt. Verbeteren van eigen regie: door ondersteuning is er sprake van meer eigen regie en zelfmanagement van cliënten en zorgvragers bij hun betrokkenheid bij de zorg in hun eigen omgeving. Gezondheid en zorg Speerpunten: Versterking van de 1 e lijn (huisartsenzorg, paramedische zorg etc.): het resultaat is dat er verbeteringen zijn aangebracht in de bereikbaarheid, beschikbaarheid en kwaliteit van preventieve zorg (gericht op gezond leven) en zorg geboden door huisartsen en ziekenhuizen. De nadruk ligt op het versterken van de eerste lijn in het kader van substitutie van zorg en het reduceren van zorgkosten. Mensen met een chronische ziekte of handicap zijn ondersteund in het langer zelfstandig thuis wonen. Gezondheidspreventie gericht op o.a. ouderen en chronisch zieken: resultaat van de activiteiten is dat meer ouderen en chronisch zieken regelmatig gaan bewegen en/of sporten. En meer inzicht hebben gekregen in eigen regie bij het ontwikkelen van een gezonde leefstijl (preventie). Innovatie op gebied van e-health toepassingen en het persoonsgebonden gezondheidsdossier zijn hierbij belangrijke thema s. De activiteiten zijn gericht op: o het verkrijgen van inzicht in de factoren die ouderen en/of chronisch zieken ervaren als belemmering bij het ontwikkelen van een gezonde leefstijl, beweegactiviteiten en gezonde voeding.. o verkrijgen van inzicht in type aanbod en manieren van aanbieden van sport en bewegingsmogelijkheden o Verkrijgen van inzicht in factoren die een gezonde leefstijl stimuleren. o Verkrijgen van inzicht over toepassen e-health innovatie als preventiemethode o Verkrijgen van inzicht in eigen regie rol in het persoonsgebonden dossier als onderdeel van gezondheidsvaardigheden. plan

17 Stimulering van transmurale zorg door toenemende vraag naar persoonlijk afgestemde zorg is het van groot belang deze zorg goed in te richten vanuit het belang van de zorgvrager. Zorgvragers worden nadrukkelijk betrokken om zorgpaden vanuit diverse zorginstituties te stroomlijnen en in te richten. Hierbij zijn technologische ontwikkelingen en nieuwe zorgvormen een belangrijke pijler. o De activiteiten zijn gericht op: Het versterken van de eigen regie rol van mensen bij afstemming zorg o Het verkrijgen van inzicht in factoren hoe transmurale zorgpaden moeten worden ingericht vanuit het belang van de burger o Het verkrijgen van inzicht op welke wijze participatie van de burger geborgd wordt in nieuwe projecten o Het verkrijgen van inzicht hoe technologische ontwikkelingen bijdragen aan versterking eigen regie rol en verbetering van de zorg.. Het bevorderen van een wijkgerichte aanpak, waarbij uitgegaan wordt van de zorgbehoeften in een wijk / dorp; Resultaat: Wmo-raden en burgers hebben merkbaar meer invloed op nieuw sociaal en wijkgezondheidsbeleid en op de opzet en evaluatie van nieuwe initiatieven (proeftuinen). Vanuit cliëntenperspectief (op regionaal niveau) zijn de criteria benoemd waaraan de zorg, het wonen en welzijn dienen te voldoen. Cliëntenorganisaties zijn betrokken in de planvorming en de aansturing van samenwerkingsverbanden. Het stimuleren van zorginnovatie en netwerken die hier op gericht zijn. Resultaat is een actief (digitaal)netwerk van zorgvragers in de regio, gericht op het actief ondersteunen van eigen regie in de zorg, op het actief signaleren van knelpunten en op het oplossen daarvan door zorgvragers zelf. Regionaal werken Om beter aan te sluiten bij het lokale- en regionale beleid, heeft Zorgbelang Gelderland in 2012 haar werkwijze aangepast en wordt er gewerkt vanuit regioteams. Deze multidisciplinaire teams zijn actief in de regio s: Nijmegen en omgeving Rivierenland Arnhem en omgeving (Rijn-IJssel) Achterhoek Oost Veluwe Noord-West Veluwe Food-Valley (Zuid-Veluwe) Per regio zijn er in het kader van de provinciaal gefinancierde projecten verschillende prioriteiten aangebracht, op basis van de vragen en knelpunten in de betreffende regio. Gelderland kent grote verschillen: in sommige gebieden een bevolkingskrimp, waardoor de kwaliteit van het zorgaanbod onder druk komt te staan. Daarnaast zijn in andere gebieden bewoners significant ongezonder dan andere Nederlanders. Voor een wat uitgebreidere beschrijving van de activiteiten per regio verwijzen we naar bijlage 2. Dankzij een extra incidentele subsidie van de provincie Gelderland in de periode 2013 tot en met 2016, kunnen gemeenten en maatschappelijke instellingen extra activiteiten die passen binnen het provinciaal sociaal beleid door Zorgbelang Gelderland laten uitvoeren, waarbij de provincie 50 tot 75 plan

18 procent van de kosten vergoedt. Deze extra stimuleringsprojecten zijn in een aparte subsidieaanvraag beschreven. Resultaat en voortgang projecten Het resultaat en de voortgang van alle projecten (in het kader van zowel de provinciale subsidies als anders gefinancierd) wordt per kwartaal beschreven in de kwartaalrapportages en het jaarverslag. Deze zijn te vinden op onze website Ondersteuning zorgvragersorganisaties Zorgbelang Gelderland is een netwerk van ruim 470 Gelderse zorgvragersorganisaties, waarin duizenden vrijwilligers actief zijn. De ervaringen van de achterban zijn de basis voor het werk van Zorgbelang Gelderland. Ter ondersteuning van de aangesloten organisaties heeft Zorgbelang Gelderland, als onderdeel van de provinciale subsidie, een cluster van activiteiten ontwikkeld. Interne en externe communicatie: via de website via de website voor vragen en klachten over de zorg via sociale media: Twitter, Facebook, LinkedIn en Youtube via digitale nieuwsbrieven via een doorlopend jaarverslag via folders, brochures, persberichten e.d. via ondersteuning van aangesloten organisaties door vrijwillige fotografen en filmers Sociale media De inzet van sociale media speelt een centrale rol in de zichtbaarheid van Zorgbelang Gelderland en in de verbinding met achterban en netwerkrelaties. Zorgbelang Academie nieuwe stijl Het scholingsaanbod (trainingen, cursussen en bijeenkomsten) wordt aangeboden voor de vrijwilligers en aangesloten organisaties via Academie Zorgbelang. Daarnaast wordt een aanbod ontwikkeld voor externe doelgroepen zoals verwijzers, zorgaanbieders en individuele burgers. Hierbij gaat het om betaalde trainingen. De regio in Er is een promotieteam/ambassadeursteam opgezet, getraind en begeleid. Dit team bestaat uit vrijwilligers vanuit de achterban en medewerkers van Zorgbelang Gelderland. In 2016 wordt het promotieteam/ambassadeursteam verder uitgebreid. Er worden diverse promotiematerialen ontwikkeld, die breed kunnen worden ingezet door Zorgbelang Gelderland, op specifieke locaties en bij activiteiten van de achterban op regionaal en lokaal niveau. Ook wordt een nieuw voorlichtingsaanbod ontwikkeld gericht op het thema mijn kwaliteit van leven, waarbij ervaringsdeskundigen worden ingezet. Versterken verbinding Het versterken van de verbinding tussen Zorgbelang Gelderland, ambassadeurs, aangesloten organisaties en netwerkrelaties blijft een belangrijk aandachtspunt in Dit gebeurt onder andere door thematische bijeenkomsten op locatie in Gelderland, die aansluiten bij actuele landelijke en regionale thema s die passen bij de speerpunten van Zorgbelang Gelderland. Aansluitend wordt het producten- en dienstenaanbod van Zorgbelang Gelderland aangeboden. plan

19 De vrijwilligers van de bij Zorgbelang Gelderland aangesloten organisaties ontmoeten elkaar en wisselen kennis en ervaring uit tijdens bijeenkomsten op locatie. De samenwerking tussen ambassadeurs, achterban en medewerkers is hierdoor bevorderd. Daarnaast hebben zij bij de Zorgbelang academie hun kennis en vaardigheden kunnen uitbreiden over een breed scala aan onderwerpen en de mogelijkheden die zij zelf hebben om deze zorg te verbeteren. De communicatie-inspanningen van Zorgbelang Gelderland dragen eraan bij dat de vrijwilligers van de Gelderse zorgvragersorganisaties, evenals zorgaanbieders, gemeenten en verzekeraars, goed geïnformeerd zijn over actuele ontwikkelingen op alle verschillende zorgterreinen, vanuit het perspectief van de cliënt. plan

20 3. Bestuurlijke agenda Beleidsmatige inhoudelijke accenten in 2016 Burgers en zorgvragers staan door de in 2015 gestarte transities (curatieve zorg, Wmo, langdurige zorg, jeugdzorg, participatiewet, bijzonder onderwijs) de komende jaren een enorme verandering te wachten: de veranderingen (transities) in financiering van de zorg (decentralisatie en bezuinigingen) zullen voor grote veranderingen in het aanbod en de kwaliteit van zorg zorgen. Daarnaast groeit de vraag naar zorg onder andere door de vergrijzing en door nieuwe technologieën. Dit alles maakt dat burgers en zorgvragers zelf een steeds groter aandeel in de financiering en de organisatie van de zorg zullen moeten gaan opvangen. Er zullen op dit gebied dan ook belangrijke maatschappelijke keuzes gemaakt gaan worden. Voor Zorgbelang Gelderland als organisatie van- en voor zorgvragers en burgers betekent dit dat er de komende jaren heel veel werk is om de belangen van burgers en zorgvragers in deze transitieprocessen te behartigen en hen te ondersteunen. Daarbij gaat in toenemende mate de vraag m.b.t. betaalbaarheid van de zorg en het maken van keuzes daarin, een rol spelen. Zorgbelang Gelderland is in alle 7 Gelderse regio s actief als ondersteuner van cliëntenorganisaties en burgers op alle terreinen in de zorg (curatieve zorg, langdurige zorg, Wmo, jeugdzorg, (arbeids)participatie). Hieronder wordt per beleidsveld / zorgdomein op hoofdlijnen kort aangegeven welke beleidsinhoudelijke bestuurlijke accenten gelegd worden in Jeugd Vertrouwenspersoon jeugd Op het terrein van de jeugdzorg zal Zorgbelang Gelderland in 2016 de vertrouwenspersoon functie voor heel Gelderland blijven uitvoeren, in het kader van een tweejarige overeenkomst tussen de VNG, AKJ en Zorgbelang. Vanaf 2015 wordt de vertrouwenspersoon functie door de VNG landelijk gefinancierd. Zorgbelang voert deze functie vanaf 2015 uit als onderaannemer van AKJ. Kern van de inhoudelijke veranderingen sinds 2015 is dat de vertrouwenspersonen meer naar de jongeren in jeugdzorginstellingen toe gaan. Daartoe was in het kader van de provinciale subsidie weinig ruimte en ook beleidsinhoudelijk werden door de provincie en door de provinciale jeugdzorgbranche andere accenten gelegd dan in de nieuwe Jeugdwet (de VP functie werkte in het verleden in Gelderland meer op de achtergrond als tweedelijns opvang functie). Tegelijkertijd is duidelijk dat steeds meer jongeren thuis en in hun directe (wijk) omgeving zorg zullen krijgen als dat echt nodig is. Dat betekent voor de functie vertrouwenspersoon dat het van belang is om de medewerkers van de wijkteams en/of Wmo-loket te informeren over de werkzaamheden van de vertrouwenspersoon. Dit is in 2015 nog niet echt van de grond gekomen. In 2016 zal met gemeenten bekeken worden hoe deze verbinding vanuit het belang van de jongeren (en hun relaties) beter gelegd kan worden. Ondersteuning cliëntenparticipatie jeugd Zorgbelang Gelderland blijft in 2016 vormen van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie van jongeren en hun ouders en familieleden in de jeugdzorg ondersteunen. Met gemeenten zijn wij (regionaal) in gesprek over de manier waarop zij deze (in 2014 voor het laatst door de provincie Gelderland gefinancierde) ondersteuning vanaf 2016 willen uitvoeren en financieren. Alle gemeenten is een aanbod gedaan om in overleg een flexibel ondersteuningspakket samen te stellen. plan

21 In 2015 en 2016 is Zorgbelang Gelderland actief met ondersteuning van cliëntenparticipatie jongeren in de regio Arnhem en in Ede. Zorgbelang Gelderland ondersteunt ook in 2016 de jongeren-/ cliëntenraden van Jeugdzorg Gelderland, Pactum, Lindehout en mogelijk ook Entrea. Daarnaast is in 2015 het landelijk JongerenNetwerk gestart met financiering van de provincie Gelderland, de regio Arnhem en het Oranje fonds. Andere gemeenten en andere partijen overwegen momenteel hun deelname. Vanaf 2013 ondersteunt Zorgbelang Gelderland het landelijke project SKIP voor slachtoffers van seksueel misbruik in de jeugdzorg, gefinancierd door het Ministerie van VWS. In 2016 blijven we actief de ondersteuning van participatie van jongeren aanbieden aan gemeenten. Een aantal gemeenten ondersteunt deze participatie zelf, of financiert hier andere partijen voor. Wij zijn van mening dat er in het algemeen echter te weinig aandacht wordt besteedt aan wat jongeren en hun relaties zelf van belang vinden als er zorg nodig is. Daarnaast is er nog veel te weinig sprake van echt eigen regie en mede-eigenaarschap van de zorg door jongeren zelf. Zorgbelang Gelderland heeft tot en met 2014 met veel succes jongeren onderwijs laten verzorgen over hun ervaringen met jeugdzorg, in het project Tha Bus. Dit project is voor jongeren erg belangrijk geweest: het helpt hen zichzelf te ontwikkelen, het de-stigmatiseert en het geeft scholieren en leerkrachten inzicht in wat jeugdzorg nu echt is. Zorgbelang blijft op zoek gaan naar partijen dit voor jongeren en anderen heel succesvolle project ook in de toekomst willen financieren. Hetzelfde geldt voor het ook succesvolle project de JeugdZorg Award. In dit project staat positieve waardering, de-stigmatisering en kwaliteitsontwikkeling van de praktijk van de jeugdzorg centraal. Momenteel zijn we in gesprek met partijen om dit project landelijk te financieren en uit te voeren. Wmo Vertrouwenspersoon Sociaal Domein en onafhankelijke cliëntondersteuning In paragraaf 2.1 is aangegeven dat Zorgbelang Gelderland in 2015 in een aantal gemeenten de functie van vertrouwenspersoon sociaal beleid en onafhankelijke cliëntondersteuning Wmo heeft uitgevoerd. In 1 gemeente heet de vergelijkbare activiteit onafhankelijke klachtbemiddeling. In 2016 zal deze inzet verder worden voortgezet en uitgebreid: met een aantal nieuwe gemeenten zijn gesprekken gaande. Ondersteuning Wmo raden en andere participatie vormen In het kader van de stads- en regiocontracten tussen de provincie en gemeenten, ondersteunt Zorgbelang Gelderland netwerken van Wmo raden en andere cliëntenorganisaties op regionaal niveau. In een beperkt aantal gevallen wordt met extra (gemeentelijke) financiering lokaal extra ondersteuning geboden. De verwachting is dat met name door de grote veranderingen op gemeentelijk niveau, de ondersteuningsbehoefte lokaal gaat toenemen. Zorgbelang Gelderland doet Wmo raden (of participatieraden etc.) en gemeenten ook in 2016 een aanbod op maat. Ondersteuning eigen regie zelfinitiatieven, burgerinitiatieven Zorgbelang Gelderland is vanaf 2013 actief met het stimuleren van meer georganiseerd eigen initiatief van burgers en cliënten. In 2014 en 2015 is een succesvolle cursus eigen regie gestart. In 2016 zal Zorgbelang Gelderland (de ontwikkeling van) de ondersteuning op het gebied van eigen regie en zelf- of burgerinitiatieven verder voortzetten. Langdurige zorg Net als voor de Wmo geldt dat er grote veranderingen optreden voor mensen die te maken hebben met de voormalige Awbz, die op 1 januari 2015 over is gegaan in de nieuwe Wet Langdurige Zorg. Zorgbelang Gelderland heeft een dienstenpakket ontwikkeld voor zorginstellingen in de langdurige zorg, om op maat uitgewerkt - aan cliëntenparticipatie, medezeggenschap en (op termijn?) mede- plan

22 eigenaarschap nieuwe vormen te geven. Met enkele instellingen zijn hierover al afspraken gemaakt, met andere instellingen zijn gesprekken gaande. Onafhankelijke cliëntondersteuning langdurige zorg Begin 2015 is door de Zorgkantoren aan Zorgbelang en MEE gevraagd om samen de Onafhankelijke Cliëntondersteuning langdurige zorg te ontwikkelen en in 2015 uit te voeren. Zorgbelang Gelderland voort deze dienstverlening uit in de provincie Gelderland en Utrecht. Daarnaast coördineert Zorgbelang Gelderland deze functie voor alle Zorgbelang organisaties. Doordat deze maatschappelijke functie nog niet breed maatschappelijk bekend is, is de toeloop van cliënten lager dan verwacht. Er worden in de tweede helft van 2015 een aantal extra communicatieve activiteiten uitgevoerd. Het is op dit moment nog niet duidelijk of Zorgbelang en Mee deze dienstverlening in de langdurige zorg ook in 2016 kunnen uitvoeren. Ook de (geschatte) omvang van deze dienstverlening voor 2016 is momenteel nog niet bekend. Arbeidsparticipatie en sociale participatie Door de nieuwe participatiewet gaat er veel veranderen voor mensen met een zorgprobleem en weinig inkomen. Steeds meer komen zij (weer) aan de kant te staan, terwijl de samenleving en ook het kabinet juist streeft naar een veel grotere mate van sociale en arbeidsparticipatie. Dat kan alleen als bedrijven en organisaties hun maatschappelijke verantwoordelijkheid gaan nemen en plaats maken voor mensen met een beperking of een andere afstand tot de arbeidsmarkt. Zorgbelang Gelderland is in 2013 samen met de Inclusief Groep en de Gemeente Nunspeet een succesvol participatiehuis gestart. In Arnhem is Zorgbelang samen met de partners uit In de Weerd (Enspiratie, RIBW, Siza, Rijnstad, APCG) actief om de maatschappelijke discussie op dit punt te voeren. We spreken partijen aan op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid op dit punt. Als organisatie zelf werken we ook in toenemende mate met vrijwilligers. Het afgelopen jaar heeft een aantal van deze vrijwilligers mede dankzij een (tijdelijke) plek bij Zorgbelang weer een nieuwe plaats op de arbeidsmarkt gevonden. In 2015 is een training voor professionals ontwikkeld Ervaringsdeskundigheid en arbeidsparticipatie. Hierin is een voorname rol voor vrijwilligers die hun ervaring met arbeidsparticipatie inzetten. In 2016 ontwikkelen we onze activiteiten op het gebied van sociale participatie en arbeidsparticipatie (vanuit het perspectief van mensen zelf) verder om nog meer mensen een betere plaats in onze samenleving te kunnen geven. Curatieve zorg Zorgbelang Gelderland ondersteunt veel patiënten- en cliëntenorganisaties van. Daarnaast ondersteunen we actief cliëntenraden van ziekenhuizen, ambulancediensten, huisartsenverenigingen etc. Voor veel curatieve zorginstellingen zijn wij een aanspreekpunt als het gaat om het initiëren, ondersteunen en borgen van cliëntenparticipatie. In 2016 gaan we verder op de in 2014 ingeslagen weg waarbij we onze aandacht concentreren op een aantal specifieke activiteiten: Acute zorg De acute zorg en/of spoedzorg is sterk in beweging. Zorgbelang kan als verbindende factor verschillende cliëntenperspectieven verbinden met de visies van verschillende zorgorganisaties en zorgverzekeraars. Met een aantal ziekenhuizen en andere stakeholders (in het ROAZ) in Gelderland wordt overleg gevoerd hoe burgers en cliënten bij de ontwikkelingen op dit gebied betrokken kunnen worden. Eerstelijnszorg In de eerste lijn is een verandering gaande in de richting van een veel meer geïntegreerd zorgaanbod in buurten en wijken. Deze ontwikkeling sluit nauw aan op de vorming van sociale wijkteams vanuit plan

23 het gemeentelijke zorgdomein. Zorgbelang is al enkele jaren betrokken bij het organiseren van de inbreng van bewoners en patiënten bij deze ontwikkelingen. De ontwikkeling op dit gebied wordt in 2016 voortgezet. Daarnaast zal in 2016 rondom de waarschijnlijk in te voeren nieuwe klachtwet (Wkkgz) onderzocht worden op welke wijze Zorgbelang door middel van het Adviespunt patiënten beter kan ondersteunen bij knelpunten die zij ervaren in de eerstelijnszorg. Zorginkoop door verzekeraars vanuit cliëntenperspectief In de curatieve zorg (zorgverzekeringswet) blijven we actief in het optimaliseren van zorginkoop door verzekeraars vanuit cliëntenperspectief. Daarbij ligt het accent op: Het ondersteunen van cliëntenparticipatie rondom zorgpaden in ziekenhuizen en in transmurale zorgketens; Het ondersteunen van participatie in het kader van een wijkgerichte benadering van zorg; Het ondersteunen van participatie in het kader van de transitie van tweedelijns intramurale zorg naar anderhalve of eerstelijns extramurale zorg; Het ondersteunen van cliënteninbreng op het gebied van medicijngebruik en apotheekzorg. 3.2 Provinciale Staten Zorgbelang Gelderland bestaat dankzij een basissubsidie van iets meer dan 1 miljoen euro van de provincie Gelderland. Dank zij deze basissubsidie: Kan Zorgbelang Gelderland het Adviespunt Zorgbelang voor individuele ondersteuning organiseren; Kan Zorgbelang Gelderland het netwerk van 470 aangesloten cliëntenorganisaties ondersteunen met bijeenkomsten, de Zorgbelang academie en veel communicatie activiteiten; Kan Zorgbelang Gelderland in de 7 Gelderse regio s contacten met aangesloten organisaties, gemeenten en zorginstellingen onderhouden en (beperkt) ondersteuning bieden aan allerlei participatie op alle zorgsectoren. Dankzij deze basisondersteuning (relaties, kennis, activiteiten) is het vaak mogelijk extra projecten te werven die gefinancierd worden door gemeenten, instellingen, zorgverzekeraars en bijvoorbeeld het Ministerie van VWS of fondsen. Een aantal provincies in Nederland stelt zich de vraag of zij in de toekomst als midden-bestuur nog verantwoordelijkheden hebben op het gebied van de zorg of het zogeheten sociale domein. Op alle andere beleidsterreinen in Nederland (o.a. veiligheid, vervoer, economie, ruimtelijke ordening, cultuur) wordt deze vraag niet gesteld. In Gelderland bestaat van oudsher een goede samenwerking tussen regio s, gemeenten en provincie, onder ander via de stads- en regiocontracten ondersteunt de provincie Gelderland de regio s en gemeenten. De provincie Gelderland voert momenteel een beleid waarin sociale vraagstukken gesignaleerd en geagendeerd worden. Initiatieven tot kennisdeling en innovatie worden daarbij vervolgens geïnitieerd en ondersteund. Dit zijn allemaal activiteiten die gemeente- en vaak ook regio overstijgend zijn. Zorgbelang Gelderland constateert dat er in de zorg en op het sociale domein vanuit het perspectief van cliënten nog heel veel uitdagingen zijn waar gemeenten en regio s baat hebben bij enige vorm van extra inzet of ondersteuning. Regionale samenwerking op het sociale domein kan in heel Nederland op zijn zachtst gezegd nog een forse uitdaging worden genoemd voor de komende jaren. Zorgbelang Gelderland denkt dan ook dat het voortzetten van bovenlokale en bovenregionale ondersteuning met name vanuit burger- en cliëntenperspectief - voor de komende jaren van belang blijft. Als voorbeeld wijzen we op het mogelijk snel wegvallen van de ondersteuning van de plan

24 cliëntenparticipatie in de jeugdzorg in een aantal gemeenten en regio s (zie verder) of op het niet invullen van de functie onafhankelijk vertrouwenspersoon sociaal domein als verplicht onderdeel van de nieuwe Wmo wat betreft de onafhankelijke cliëntondersteuning. In het najaar van 2015 voert Zorgbelang Gelderland gesprekken met de nieuwe Gedeputeerde en leden van de huidige provinciale Staten over de visie die zij hebben op toekomstige provinciale steun voor gemeenten en regio s op het sociale domein. Op grond van deze gesprekken zal Zorgbelang Gelderland aan de Statenfracties adviseren wat vanuit cliëntenperspectief belangrijke aandachtspunten zijn voor Provinciale Staten. In het nieuwe Gelderse coalitieprogramma Ruimte voor Gelderland wordt een ambitie uitgesproken, die aansluit bij onze ambities: ambities voor ondernemerschap, participatie, zorg voor hun naasten en hun omgeving. mee kunnen doen en mee blijven doen Er zit veel energie in de samenleving. Bij maatschappelijke verbanden, burgerinitiatieven en bij individuele inwoners. Het wordt modern naoberschap genoemd dat de provinciale overheid alleen samen met gemeenten, het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en mensen knelpunten kan oplossen en kansen kan grijpen verantwoordelijkheden moeten zo dicht mogelijk bij de mensen en hun samenwerkingsverbanden worden neergelegd Deze ambities van de Provincie Gelderland staan in nagenoeg dezelfde woorden - in de activiteitenplannen van Zorgbelang van de afgelopen jaren.. Zorgbelang Gelderland wil graag in de periode een leveren aan de uitdagingen die genoemd staan in het coalitieakkoord: Ondersteunen burgers bij zelfredzaamheid, burgerinitiatieven op het gebied van leefbaarheid, zorg, welzijn. Kennis, onderzoek en innovatie op het gebied van gezond leven (als voorwaarde voor een gezonde economie) Landbouw (voedingsindustrie) en gezondheid en bewegen als economische kracht Economische participatie van mensen met een beperking Langer thuis wonen, andere vormen van wonen Bereikbaarheid en vervoer Zorgeconomie en zorgonderwijs Ondersteuning van regionale samenwerking rondom de transities en in de zorg en welzijn. Verbetering van de positie van jongeren, ook in de jeugdzorg Beschikbaarheid en bereikbaarheid van goede zorg in Gelderland en met name in de krimpregio s en landelijk gebied. Export van zorgkennis, vanuit burger, patiënten en cliëntenperspectief Inmiddels heeft de nieuwe Gedeputeerde namens het college laten weten geïnteresseerd te zijn in onze mogelijke bijdrage aan het nieuwe provinciale leefbaarheidsbeleid, dat in wording is. Wel heeft zij aangegeven onze bijdrage niet langer te willen zien in de vorm van een structurele subsidie, maar mogelijk wel in de vorm van incidentele projectsubsidies. Op dit moment (september 2015) is de uitwerking van deze beleidswijziging onderwerp van gesprek met zowel de Gedeputeerde als Provinciale Staten. plan

25 3.3 Werkzaam buiten Gelderland Cliëntenbelang Utrecht heeft haar werkzaamheden per 1 juli 2015 beëindigd. Zorgbelang Gelderland rondt in 2015 en 2016 enkele activiteiten van Cliëntenbelang Utrecht af. Daarnaast worden de landelijke projecten Aandacht voor Iedereen en mijnkwaliteitvanleven in de provincie Utrecht door medewerkers van Zorgbelang Gelderland uitgevoerd vanaf 1 juli. Daarnaast gaat Zorgbelang Gelderland in de provincie Utrecht ook aan gemeenten, zorgaanbieders en andere partijen participatie en zorginnovatieprojecten aanbieden, die reeds in Gelderland (of elders) succesvol zijn gebleken. We verrichten de nieuwe werkzaamheden in de provincie Utrecht onder de labels Zorgbelang Utrecht ( en Adviespunt Zorgbelang (de individuele dienstverlening). Momenteel onderzoeken we hoe we een goede communicatiestrategie in de provincie Utrecht kunnen opzetten. Zorgbelang Noord-Holland heeft ook per 1 juli 2015 haar activiteiten beëindigd. Zorgbelang Zuid- Holland en Cliëntenbelang Utrecht continueren een aantal van de Noord-Hollandse activiteiten en bieden gemeenten, zorgorganisaties en zorgverzekeraars nieuwe projecten en ondersteuning aan. Zorgbelang Gelderland verricht in de regio het Gooi, voor de zogeheten HBEL gemeenten (Huizen, Blaricum Eemnes en Laren) een pilotproject op het gebied van de onafhankelijke cliëntondersteuning Wmo / sociaal domein. In een aantal gevallen heeft Zorgbelang Gelderland expertise die voor landelijke projecten kan worden ingezet. We verrichten dan ook een beperkt aantal projecten door geheel Nederland, zo veel mogelijk samen met collega s van andere Zorgbelang organisaties. 3.4 Samenwerking andere organisaties Zorgbelang Gelderland bevindt zich in een omgeving waarin vooral projectmatig subsidies en opdrachten worden verstrekt. Daarbij krimpt de markt door overheidsbezuinigingen in de zorg in de breedte. Dit leidt voor Zorgbelang Gelderland tot schommelingen in de projectinkomsten en mogelijk ook krimp. Door strategische samenwerking kan een deel van de nadelen van (mogelijke / tijdelijke of fluctuerende) schaalteruggang worden opgevangen: door samen inhoudelijke investeringen voor vernieuwing en ontwikkeling op te pakken. En ook het delen van (een deel van) de overhead zoals personeelszaken, een financiële administratie en huisvesting. Er is vanaf 2012 een nauwe samenwerking met Zorgbelang Brabant op het gebied van bedrijfsondersteuning: deling van administraties om in de toekomst met minder kosten dezelfde kwaliteit en continuïteit te behouden. Inmiddels is door Zorgbelang Zuid-Holland de intentie uitgesproken om deze samenwerking op het gebied van de bedrijfsondersteuning (en de inhoudelijke samenwerking) uit te breiden. De planning is dat Zorgbelang Zuid-Holland op 1 januari met hetzelfde systeem voor alle bedrijfsondersteunende processen werkt als Zorgbelang Gelderland en Zorgbelang Brabant. Een aantal medewerkers van Zorgbelang Brabant en Gelderland is nauw betrokken bij deze invoering. In 2016 zal er gewerkt worden aan een verdere inbedding bij Zorgbelang Zuid- Holland. In 2016 wordt de samenwerking met Zorgbelang Brabant verder geïntensiveerd en wordt gekeken naar de mogelijkheden om te komen tot een afdeling/bureau Bedrijfsondersteuning. Centraal staat daarbij welke werkzaamheden er gedaan moeten worden en hoe je de uitvoering daarvan het meest efficiënt kunt organiseren. Bij het integratieproces zal rekening gehouden worden met een mogelijke aansluiting van Zorgbelang Zuid-Holland. plan

26 In het licht van deze intensievere samenwerking zal eind 2015 of begin 2016 op zoek gegaan worden naar een gezamenlijke accountant voor Zorgbelang Gelderland en Zorgbelang Brabant. Met Zorgbelang Brabant en de Zorgbelangorganisaties in Zuid-Holland, Friesland, Groningen, Overijssel, Utrecht, Zeeland en Limburg is een gezamenlijke uitvoering van een front-office informatie- en klachtopvang opgezet in Gezamenlijk wordt de naam Adviespunt Zorgbelang gevoerd. Er wordt een gezamenlijk PR communicatiebeleid gevoerd, opleidingen en intervisie worden gezamenlijk georganiseerd en er is sprake van een uniforme werkwijze volgens een gezamenlijke procesbeschrijving en handboek. Dit heeft er toe geleid dat het Adviespunt nu de onafhankelijke cliëntondersteuning in de langdurige zorg in opdracht van Zorgkantoren mede mag uitvoeren. Zorgbelang Gelderland werkt samen met de Zorgbelangorganisaties in Friesland, Groningen, Drenthe, Zeeland en Brabant als onderaannemer van AKJ als de Vertrouwenspersoon jeugdzorg in onze provincies. 3.5 Personele zorg en personeelsbeleid Vanwege de onverwacht grote vraag naar onze ondersteuning in 2013, 2014 en 2015, zijn relatief veel medewerkers van Zorgbelang Gelderland in tijdelijke dienst. Dit vergt veel initiatief en zelfredzaamheid van deze tijdelijke collega s maar ook veel ondersteuning door medewerkers en management met een langer dienstverband. In 2014 is daarom extra aandacht aan de ondersteuning van medewerkers (individueel en in teamverband) besteed, net zoals in Eind 2015 wordt gestart met een nieuwe interne training op het gebied van klantgericht en projectmatig werken, om medewerkers te ondersteunen bij het bijhouden van hun vaardigheden op deze gebieden. In de laatste maanden van 2015 en in 2016 wordt ook, conform de CAO, invulling gegeven aan het loopbaanbudget en het individueel keuzebudget. Deze budgetten zijn in het leven geroepen om medewerkers meer mogelijkheden te geven om invulling te geven aan hun optimale duurzame individuele inzetbaarheid. Alle personele beleidstukken worden indien nodig geactualiseerd. Dit is gestart in 2015 en zal in 2016 afgerond zijn. Waar nodig worden nieuwe beleidstukken ontwikkeld. Een van deze nieuwe beleidstukken betreft arbobeleid. Eind 2015 wordt een Risico-inventarisatie en evaluatie (RIE) uitgevoerd. Op basis daarvan wordt een plan van aanpak opgesteld dat door de ondernemingsraad goedgekeurd dient te worden. 3.6 Organisatieontwikkeling Zorgbelang Gelderland heeft in 2012 een reorganisatie doorgevoerd waarbij zelfsturende regioteams zijn gevormd. In 2013, 2014 en 2015 hebben deze teams veel extra (tijdelijke) opdrachten verworven. Daarnaast heeft Zorgbelang Gelderland in 2015 veel extra activiteiten kunnen verrichten op het gebied van individuele ondersteuning: de onafhankelijke cliëntondersteuning langdurige zorg en de Vertrouwenspersoon Sociaal Domein. In 2013 maar ook in 2014 en 2015 was de organisatie Zorgbelang Gelderland dan ook groter dan bij de reorganisatie werd verwacht. Om deze onverwachte groei goed op te kunnen vangen zijn in 2013, 2014 en 2015 een aantal extra activiteiten ter ondersteuning van de organisatieontwikkeling ondernomen: Extra ondersteuning van de zelfsturende teams ; Soms wordt (beperkt) gebruik gemaakt van externe deskundigen om de inhoudelijke expertise op de verschillende zorgdomeinen bij de medewerkers en het management zo actueel mogelijk te laten zijn; Ontwikkeling van een kwaliteitssysteem (ISO 9001). In mei 2015 is het ISO 9001 certificaat behaald; Vanwege het toenemende belang van het verwerven van nieuwe subsidies en vanwege de (over)belasting van uitvoerende projectleiders, is in 2015 een coördinerende senior plan

27 projectleider worden geworven die de directeur en de projectleiders in de verschillende teams ondersteunt bij het maken van projectvoorstellen. Vanwege de naar verwachting uitbreidende samenwerking met andere Zorgbelangorganisaties op het gebied van de bedrijfsondersteuning, is (in eerste instantie tijdelijk) een stafmedewerker aangesteld ter ondersteuning van beide managers op het gebied van beleidsontwikkeling en op het gebied van projectbeheer en de verdere ontwikkeling van het project- beheersysteem (Profit van Afas). Vanwege de ontwikkelingen op het terrein van de vertrouwenspersoon jeugd en sociaal domein en de onafhankelijke cliëntondersteuning Langdurige zorg is in 2015 (in eerste instantie tijdelijk) extra professionele ondersteuning aangesteld voor het Adviespunt Zorgbelang. Een belangrijk dele van deze tijdelijke medewerkers zal naar verwachting in 2016 ook deze individuele dienstverlening kunnen (blijven) uitvoeren. Alle bovengenoemde ingezette activiteiten in de afgelopen jaren lopen in principe door in De verdere ontwikkeling van de organisatie zal bepalend zijn voor de jaren na Opleidingen Zorgbelang Gelderland kent een opleidingsbeleid dat enerzijds voorziet in collectieve trainingen en bijscholingen. Anderzijds kan elke medewerker elk jaar zijn opleidingswensen kenbaar maken. Dit wordt besproken in de werkoverleggen en functionerings- en beoordelingsgesprekken. Tot nu toe is het mogelijk geweest in alle opleidingswensen te voorzien. Vanaf 2016 is er (ook) sprake voor elke medewerker van een individueel opleidingsbudget, conform de nieuwe CAO Zorg en welzijn. In de tweede helft van 2015 wordt een in company training worden gestart die gericht is op het vergroten van de vaardigheden van medewerkers op het gebied van klantgericht en projectmatig werken. 3.8 Bedrijfsadministratie Voor alle ondersteunende bedrijfsprocessen wordt er gewerkt met Profit van AFAS. Continu wordt er geïnvesteerd in het verbeteren van de werking van het systeem. Een belangrijk doel hierbij is om het voor medewerkers zo makkelijk mogelijk te maken. Het gaat daarbij om het raadplegen van projectinformatie, maar ook bijvoorbeeld om het indienen van reisdeclaraties. Een andere doel is om de processen van Zorgbelang Gelderland en Zorgbelang Brabant zo uniform en efficiënt mogelijk in te richten. Op dit moment is Zorgbelang Zuid-Holland bezig met de inrichting van Profit. Ze sluiten bij de inrichting van het systeem aan bij de bestaande inrichting. Op dit moment wordt er met een aantal workflows gewerkt. Er wordt gekeken of het aantal workflows uitgebreid kan worden. 3.9 Certificering In het kader van de permanente verbetering van de kwaliteit van de diensten en de organisatie heeft Zorgbelang Gelderland samen met Zorgbelang Brabant in 2014 en 2015 een ISO 9001 certificeringstraject doorlopen. In mei 2015 is dit ISO 9001 certificaat samen met Zorgbelang Brabant- verkregen. Beide organisaties laten zich jaarlijks volgens dit kwaliteitsmodel toetsen. In de eerste helft van 2016 vindt weer een externe toetsing plaats. Eerst zullen eind 2015 interne audits gehouden worden. Er wordt gewerkt met een verbeterkalender waarin alle verbeteracties worden opgenomen. In deze verbeterkalender is bijvoorbeeld opgenomen dat er beleid ontwikkeld en geïmplementeerd moet worden ten aanzien van klanttevredenheid. Daarnaast is er in opgenomen dat de processen binnen het Adviespunt geactualiseerd moeten worden en dat het beleid mbt ongewenst gedrag plan

28 geactualiseerd moet worden. Het structureel evalueren en schriftelijk vastleggen van het functioneren van zzp ers is een aandachtspunt net als het evalueren van de zelfsturende teams. Ook het meelezen van offertes door collega s en het bespreken van afgewezen projectvoorstellen zijn verbeteracties. Deze verbeterkalender wordt zeer regelmatig in het MT besproken om te kijken wat de stand van zaken is met betrekking tot de acties in de verbeterkalender. plan

29 4. Begroting 2016 In dit hoofdstuk geven wij op hoofdlijnen inzicht in de financiering van de activiteiten van Zorgbelang Gelderland. 4.1 De begroting 2016 op hoofdlijnen Exploitatie Baten Bijgestelde begroting 2015 Begroting 2016 Realisatie 2014 (in ) (in ) (in ) Dekking uit uren Dekking uit activiteitenkosten Nog te verwerven Overige baten Totaal baten Lasten Personeelskosten Huisvestingskosten Organisatiekosten Incidentele Uitgaven Totaal lasten excl. activiteitenkosten Kosten activiteiten Totaal lasten Financiële baten en lasten Rentebaten Rentelasten Totaal Financiële baten en lasten Resultaat plan

30 4.2 Opbouw van de kosten Uurtarief In bovenstaande tabel wordt op hoofdlijnen weergegeven welke de inkomsten van Zorgbelang Gelderland zijn. Deze inkomsten worden geworven op basis van dit activiteitenplan en incidentele projectplannen. Bij zowel dit activiteitenplan als bij incidentele door derden te subsidiëren projectplannen, wordt veelal uitgegaan van een integraal uurtarief en bijkomende activiteitenkosten. Zorgbelang Gelderland kent in 2016 een gemiddeld uurtarief van (afgerond) 90, - per uur. Voor projectleiders (HBO en academisch) wordt vanwege hun kwaliteiten en ervaring 93 in rekening gebracht Voor uitvoerende vertrouwenspersonen / onafhankelijke cliëntondersteuners (HBO) wordt een tarief gehanteerd van 85 per uur bij lage volumeafspraken. Bij hoge volumeafspraken wordt een lager per uur gerekend. Voor sommige ondersteunende taken die door assistent projectleiders kunnen worden uitgevoerd, of uitvoerende secretariaatstaken worden lagere tarieven gehanteerd. Het gemiddelde uurtarief is als volgt opgebouwd: 7% 4% 11% 17% 61% directe salariskosten salariskosten management en staf overige personeelskosten huisvestingskosten organisatiekosten Indexering De subsidieverordening van de provincie Gelderland op het gebied van sociaal beleid schrijft voor dat een begroting zonder indexering wordt ingediend. Het prijspeil van de begroting 2016 is feitelijk het prijspeil van De begrootte inkomsten zijn gebaseerd op de subsidiebeschikking van december In december 2015 zal de provincie Gelderland weer vooraf een indexatie voor de subsidie 2016 toepassen. Op dit moment is niet bekend hoe groot deze indexering zal zijn. Productiviteit Productiviteit per medewerker Voor een projectleider wordt in principe uitgegaan van 1240 directe uren. Dat is 66% van zijn totale uren (=1872 voor 1fte) en 79% van zijn werkbare uren. Zie onderstaande tabel als voorbeeld. plan