V. Praktische proef lichamelijke opvoeding

Transcriptie

1 V. Praktische proef lichamelijke opvoeding 1 Concept TOETS einde zesde leerjaar De praktische proef lichamelijke opvoeding bestaat uit 12 proeven geselecteerd uit de 6 activiteitgebieden van het domein motorische competenties. Alle proeven vereisen niet meer dan de noodzakelijke materialen, zoals voorzien in het OVSG-leerplan. De OVSG-toets is gekaderd in het thema Olympische Spelen. Leerlingen krijgen na de toetsafname een Diploma Olympische sporter. 2 Instructie voor de leraar De school kiest zelf het tijdstip waarop ze de proeven uitvoeren. Het lijkt ons zinvol dat de leraar LO de verschillende proeven in zijn jaarplanning opneemt. Na het afronden van een onderdeel binnen een activiteitgebied, kan een proef van de OVSG-toets worden afgenomen. Als alternatief kan de OVSG-toets of delen ervan afgenomen worden tijdens een sportdag. Samenwerking met de schoolsportraad, de gemeentelijke sportraad (sportfunctionaris) en sportvereniging(en) en/of federaties kan ondersteunend en verrijkend zijn. We willen hierbij opmerken dat de volledige toets toch wat tijd in beslag neemt. Hoe ga je te werk? - Zorg per proef voor een aangepaste opwarming. - Aan iedere proef gaat een testpoging vooraf (uitgezonderd 8-minutenloop). - Elke proef mag 2 maal afgelegd worden (uitgezonderd 8-minutenloop) tenzij anders vermeld. - Het beste resultaat van de 2 pogingen telt als score. - De leerling is op de hoogte van de criteria waarop hij wordt beoordeeld. - Je volgt de beschrijving van de proef, de illustraties zijn ter ondersteuning. - De afname van de zwemproef gebeur in het zwembad tijdens de reguliere zwemles. - Indien de proef ondersteund wordt met een film is deze terug te vinden op - Per proef kan je de resultaten online ingeven vanaf 15 juni. Hiervoor gebruik je het cijfer 1 tot 4. Elke leerling 1 kan per proef vier verschillende scores (olympische ringen) behalen. 3 Leerlingenmateriaal rolstoel 4 Benodigde materialen De leerling beheerst méér dan de nodige vaardigheden voor de betreffende eindterm(en). De leraar noteert het cijfer 4 op het scoreblad. De leerling beheerst de nodige vaardigheden voor de betreffende eindterm(en). De leraar noteert het cijfer 3 op het scoreblad. De leerling beheerst gedeeltelijk de vaardigheden, nodig voor het behalen van de eindterm(en). De leraar noteert het cijfer 2 op het scoreblad. De leerling beheerst onvoldoende de vaardigheden voor de betreffende eindterm(en). De leraar noteert het cijfer 1 op het scoreblad. De materialen die nodig zijn voor deze toets zijn per proef terug te vinden bij media. 1 De leerling duiden we verder aan met hij. 42

2 ZWEMMEN Vanuit stand in het water met de rug tegen de rand duwt de leerling zich met twee voeten af. Hij zwemt vervolgens 25m in een stijl naar keuze. Hij stopt en voert in verticale houding drie keer een ritmische (aquatische) ademhaling uit. Vervolgens zwemt de leerling nog 25m verder in een stijl naar keuze. 50m zwemmen en 5 ritmische (aquatische) ademhalingen 50m zwemmen en 3 ritmische (aquatische) ademhalingen 50m zwemmen en minder dan 3 ritmische (aquatische) ademhalingen zwemt geen 50m en /of durft niet ritmisch (aquatische) ademhalen zwembad Aquatisch ademhalen = met het hoofd afwisselend onder en boven water gaan De leerlingen hebben in rust controle over ademhaling en spieren. 1.7 De leerlingen voelen zich veilig in het water en kunnen zwemmen De leerlingen kunnen veiligheidsafspraken naleven. 1.2 De leerlingen hebben noties over eigen constitutie en ontwikkelen een correcte lichaamshouding. 2.1* De leerlingen zijn bereid zichzelf vragen te stellen over hun aanpak voor, tijdens en na het oplossen van een bewegingsprobleem en willen op basis hiervan hun aanpak (bij)sturen. 1.32* De leerlingen zijn bereid hun opdracht vol te houden en af te werken. 3.1* 43

3 ATLETIEK 5 staande vertesprongen na elkaar De leerling staat met twee voeten samen achter de startlijn en sprint met twee voeten samen vijf aaneengesloten sprongen (zonder tussensprong). Hij springt zo ver mogelijk. De leerling springt meer dan 9m. De leerling springt tussen 7m en 9m. De leerling springt tussen 5m en 7m. De leerling springt minder dan 5m. startlijn krijt meetlint enkele kleine matten of lange mat De leerlingen kunnen vrije sprongen en steunsprongen uitvoeren De leerlingen ontwikkelen uithouding, kracht, lenigheid, snelheid en spierspanning om de motorische competenties te bereiken. De leerlingen kennen het belang van opwarming voor en tot rust komen na fysieke activiteiten 2.2* 2.4 De leerlingen kunnen geconcentreerd bezig zijn met een bewegingstaak. 1.28* 44

4 ATLETIEK 8-minutenloop De leerling loopt op eigen tempo een traject (een omloop) gedurende 8 minuten. Op de uitgezette omloop staan om de 25 m verkeerskegels/merktekens opgesteld. Deze dienen als afstandsbaken voor de leerling die er niet in slaagt om gestaag te blijven lopen. Hij kan dan als recuperatie de afstand tussen 2 kegels (25 m) al wandelend/stappend afleggen alvorens weer het eigen looptempo aan te vatten. De leerling loopt 8 minuten zonder stoppen. De leerling loopt 8 minuten, maar stapt 1 keer 25 m. De leerling loopt 8 minuten, maar stapt 2 keer 25 m. De leerling stapt meer dan 50 m. looppiste 400 m of looptraject zonder korte bochten verkeerskegels/merktekens chronometer De leerlingen kunnen hun loopstijl en tempo aanpassen aan de afstand De leerlingen kennen het belang van opwarming voor en tot rust komen na fysieke activiteiten. 2.4 De leerlingen ontwikkelen uithouding, kracht, lenigheid en spierspanning om de motorische competenties te bereiken. 2.2* De leerlingen tonen in het bewegen een intuïtief, maar ook een bewust kennen, aanvoelen, omgaan en rekening houden met de eigen lichaamskenmerken, mogelijkheden en beperkingen. 1.6* De leerlingen kunnen hun eigen inspanning en die van anderen inschatten en waarderen. 3.2* 45

5 ATLETIEK Estafette wisseltechniek Twee leerlingen vormen een duo en doen een estafetteloop waarbij ze een estafettestok doorgeven. Loper A krijgt een estafettestok. Hij loopt naar het eerste wisselpunt om daar de stok door te geven. Kort voor de wissel begint leerling B te lopen. De wissel moet plaatsvinden in het wisselvak, zonder aarzeling of stop. Leerling A geeft de stok door met de wisseltechniek: links aangeven, rechts aanpakken. Leerling A loopt uit en leerling B versnelt. Bij een tweede wisselpunt geeft leerling B de stok op dezelfde manier door aan leerling A. Bemerking: Bij deze proef speelt de afstand en snelheid geen rol, enkel het samenwerken en het doorgeven van de stok. Beoordeel de leerlingen tijdens deze proef met wisselende partners. (bevorderen van een objectievere evaluatie) De leerling als loper het stokje al lopend op de juiste manier aanbieden de wissel uitvoeren in het wisselvak De leerling als ontvanger het stokje al lopend op de juiste manier aannemen tijdig beginnen lopen De leerling voldoet aan 4 criteria. De leerling voldoet aan 3 criteria. De leerling voldoet aan 2 criteria. De leerling voldoet aan 1 criterium. estafettestok (lengte 30 cm) krijt meetlint 46

6 De leerlingen kunnen hun loopstijl en tempo aanpassen aan de afstand De leerlingen kunnen veiligheidsafspraken naleven. 1.2 De leerlingen kunnen bewegingsmateriaal op de geëigende manier gebruiken. 3.7 De leerlingen kunnen hun eigen inspanning en die van anderen inschatten en waarderen. 3.2* De leerlingen zijn bereid tot medewerking en samenwerking met alle medeleerlingen zonder onderscheid van geslacht of etnisch afkomst. 47

7 GYMNASTIEK Touwtje springen De leerling voert twee oefeningen uit: Oefening 1: De leerling draait het springtouw voorwaarts en springt 30 keer met twee voeten samen met een tussenhup. Oefening 2: De leerling loopt over een afstand van 10m en springt ondertussen al voorwaarts draaiend in het springtouw. De leerling voert oefening 1 uit zonder tussenhup en oefening 2 uit zoals beschreven. De leerling voert oefening 1 uit met tussenhup en oefening 2 uit zoals beschreven. De leerling komt niet tot uitvoering van één van beide oefeningen. De leerling komt niet tot het uitvoeren van beide oefeningen. springtouwen met verschillende lengte De leerlingen kunnen de motorische basisbewegingen op een voldoende flexibele en verfijnde wijze aanwenden in gevarieerde- en complexe bewegingssituaties. 1.1 De leerlingen kunnen veiligheidsafspraken naleven. 1.2 De leerlingen ontwikkelen uithouding, kracht, lenigheid en spierspanning om de motorische competenties te bereiken. 2.2* De leerlingen zijn bereid een opdracht vol te houden en af te werken. 3.1* 48

8 GYMNASTIEK Neksteunlendenslag Hieronder staat de beschrijving van de verschillende stappen die een opbouw vormen om een neksteunoverslag over de plint in de breedte te kunnen uitvoeren. De leerling als loper De leerling als ontvanger Stap 1: lendenslag sportraam De leerling gaat met de rug, hoofd en voeten tegen het sportraam staan. Hij doet met beide voeten een stap voorwaarts. Hij blijft met de rug en hoofd tegen het sportraam leunen. Vervolgens maakt hij een krachtige lendenslag en via een boogvorm komt hij tot stand los van het sportraam. Het hoofd verlaat als laatste het sportraam. Stap 2: vanuit vouwlig op de mat een neksteunlendenslag uitvoeren met twee helpers. De leerling gaat in vouwlig op de mat liggen. Aan weerszijde staat een helper ter hoogte van zijn bekken. Hij geeft beide helpers een hand. Vervolgens maakt hij een krachtige lendenslag, strekt de armen uit en via een boogvorm komt hij tot stand. Stap 3: vanuit hurkstand op de plint in de lengte een neksteunlendenslag uitvoeren met de leraar als helper. Na een korte aanloop stoot de leerling met twee voeten af. Hij plaatst de handen en springt tot hurkstand op de plint in de lengte. Hij maakt een rol tot vouwlig. Vervolgens maakt hij een krachtige lendenslag, duwt af op de handen en via een zweeffase komt hij in boogvorm tot stand achter de plint. Stap 4: na aanloop en afstoot een neksteunlendenslag op de plint in de breedte uitvoeren met de leraar als helper. Na een korte aanloop stoot de leerling met twee voeten af (al dan niet met springplank). Hij plaatst de handen op de plint in de breedte, heft het bekken hoog en rolt in tot vluchtige vouwlig. Vervolgens maakt hij een krachtige lendenslag, duwt af op de handen en via een zweeffase komt hij in boogvorm tot stand achter de plint. 49

9 De leerling voert neksteunlendenslag uit volgens de beschrijving van stap 4 De leerling voert neksteunlendenslag uit volgens de beschrijving van stap 3. De leerling voert neksteunlendenslag uit volgens de beschrijving van stap 2. De leerling voert neksteunlendenslag uit volgens de beschrijving van stap 1. plint van 3 of 4 delen (springplank) sportraam of muur matten helper(s) De leerlingen kunnen de motorische basisbewegingen op een voldoende flexibele en verfijnde wijze aanwenden in gevarieerde- en complexe bewegingssituaties. 1.1 De leerlingen kunnen verschillende vormen van rollen uitvoeren De leerlingen hebben noties over eigen constitutie en ontwikkelen een correcte lichaamshouding. De leerlingen ontwikkelen uithouding, kracht, lenigheid en spierspanning om de motorische competenties te bereiken. 2.1* 2.2* De leerlingen kunnen geconcentreerd bezig zijn met een bewegingstaak. 1.28* De leerlingen zijn bereid tot medewerking en samenwerking met alle medeleerlingen zonder onderscheid van geslacht of etnisch afkomst. 50

10 GYMNASTIEK Mini-trampolinesprong De leerling staat aan het begin van de bank. Hij loopt aan op de bank en springt vanop de bank in de minitrampoline. Hij maakt een opsprong met een gestrekt lichaam, voert een halve draai rond de lengte-as uit en landt op de valmat. De leerling voert de sprong uit zoals beschreven maar met een korte aanloop zonder bank. De leerling voert de sprong uit zoals beschreven. De leerling voert de sprong uit maar het lichaam is niet gestrekt of voert geen halve draai uit. De leerling durft de sprong niet uit te voeren. trampoline bank valmat De leerlingen kunnen de motorische basisbewegingen op een voldoende flexibele en verfijnde wijze aanwenden in gevarieerde en complexe bewegingssituaties. De leerlingen kennen en gebruiken hun voorkeurszijde om te wenden en te draaien rond de lengteas De leerlingen kennen de gevaren en risico s van bewegingssituaties en kunnen deze inschatten en signaleren. 1.3 De leerlingen kunnen bewegingsmateriaal op de geëigende manier gebruiken

11 ROLLEND EN GLIJDEND MATERIAAL Rolstoelrijden De leerling zit in de rolstoel en legt een parcours af. Hij vertrekt aan de startlijn en rijdt rechtdoor tot aan de kegel. Vervolgens maakt hij een draai rond de kegel en rijdt rechtdoor terug. Bemerking: In het leerplan lichamelijke opvoeding bij suggesties voor materialen (p 104) staat: Inventiviteit van de leraar of het schoolteam is hier zeker nodig. Bij deze proef wordt een extra inspanning gevraagd om in een rusthuis, ziekenhuis, ziekenfonds of instelling/vereniging in de buurt een rolstoel te ontlenen. De leerling voert de oefening uit zoals beschreven en in een vloeiende beweging. De leerling voert de oefening uit zoals beschreven maar niet in een vloeiende beweging. De leerling kan rechtdoor rijden maar kan niet draaien rond de kegel. De leerling komt niet tot rolstoelrijden. rolstoel krijt kegel meetlint De leerlingen kennen mogelijke vormen van rollend en/of glijdend materiaal en weten er veilig mee om te gaan. 2.5 De leerlingen kunnen veiligheidsafspraken naleven. 1.2 De leerlingen zien ongecontroleerde en ongewenste uitingen bij zichzelf in en zetten ze recht. 3.6* De leerlingen zijn bereid hun opdracht vol te houden en af te werken. 3.1* De leerlingen kunnen bewegingsmateriaal op de geëigende manier gebruiken

12 BALVAARDIGHEID EN SPORTSPELEN Carrétrefbal Twee teams spelen tegen elkaar. Het doel van het spel is elkaar met de bal aan te tikken. De leerlingen mogen zich niet verplaatsen met de bal in de hand. Ze mogen enkel passen geven naar elkaar. Team A gaat van start, team B probeert de bal te onderscheppen. Ze spelen samen rond een vierkant gemaakt van banken (carré). Team B mag de bal opvangen want opvangen staat voor niet aangetikt. Wanneer een leerling van team B wordt aangetikt, gaat deze in de carré staan en neemt de bal mee. Van daaruit kan hij een pas geven naar een teamlid of hij kan zichzelf vrijspelen door iemand van team A met de bal aan te tikken. Dit houdt in dat de leerlingen van zijn team die in het veld staan af en toe de bal naar hem moeten spelen. Bemerking: Zorg voor voldoende speeltijd in functie van een degelijke observatie en evaluatie. Maak de teams niet te groot. Het speelveld is de turnzaal, de speelplaats Observatiedocument: Kan beter goed zeer goed balvaardigheid spelinzicht fair-play De leerling scoort 3 keer zeer goed. De leerling scoort een combinatie van goed en/ of zeer goed. De leerling scoort een combinatie van goed en/of zeer goed en kan beter. De leerling scoort 3 keer kan beter. afgebakend terrein kleine bal (softbal handgrootte) 4 zweedse banken of carré uitgezet met tape/ krijt krijt observatiedocument 53

13 De leerlingen beheersen fundamentele bewegingsvaardigheden die nodig zijn om een eenvoudig bewegingsspel zinvol te kunnen spelen in eenvoudige sport- en spelsituaties De leerlingen kunnen zich in een spel inleven en hierbij verschillende rollen waarnemen De leerlingen kennen elementaire tactische principes, kunnen ze toepassen in verwante spelen en kunnen een eenvoudig tactisch plannetje afspreken en uitvoeren. De leerlingen passen de afgesproken spelregels toe en aanvaarden de sancties bij overtredingen. De leerlingen kunnen de functionele grepen gedifferentieerd gebruiken voor het hanteren van voorwerpen bis 1.27 De leerlingen kunnen onder verschillende sensorische prikkels die gelijktijdig worden waargenomen de relevante prikkel selecteren. De leerlingen zien ongecontroleerde en ongewenste uitingen bij zichzelf in en zetten ze recht * De leerlingen zijn in staat gekende oefen- en spelvormen zelfstandig op te starten en in gang te houden De leerlingen nemen deel aan bewegingsactiviteiten in een geest van fair-play. 3.3* De leerlingen tonen spontaneïteit, expressiviteit en echtheid op een sociaal aanvaarde wijze. 3.5* 54

14 BALVAARDIGHEID EN SPORTSPELEN Frisbee gooien Twee leerlingen vormen een duo en gooien een frisbee met een backhand naar elkaar. In deze proef beoordeelt de leraar enkel het gooien van de frisbee. De werper staat in zijwaartse spreidstand achter de lijn. Hij houdt de romp recht en buigt lichtjes door de benen. Zijn schouder wijst naar de richting waar hij naartoe gooit. Hij houdt de frisbee op de volgende manier vast: de duim op de frisbee, de wijsvinger achter de rand en de overige vingers gespreid tegen de onderkant. Hij draait de frisbee naar zijn lichaam toe en gooit. De arm maakt hierbij een voorwaartse beweging evenwijdig met de grond. Zonder de ontvanger te beoordelen is het toch de bedoeling dat de frisbee kan gevangen worden door de andere leerling. De ontvanger gooit vervolgens de frisbee terug en wordt op zijn beurt beoordeeld. De leerling gooit de frisbee met de juiste techniek over een afstand van 10m. De leerling gooit de frisbee met de juiste techniek over een afstand van 8m. De leerling gooit de frisbee met de juiste techniek over een afstand van 6m. De leerling gooit de frisbee met de juiste techniek over een afstand van 4m. frisbee krijt meetlint De leerlingen kennen hun voorkeurhand en -voet en kunnen deze ook efficiënt gebruiken. 1.4 De leerlingen kunnen op verschillende manieren en met diverse tuigen werpen De leerlingen kunnen de functionele grepen gedifferentieerd gebruiken voor het hanteren van voorwerpen De leerlingen kunnen veiligheidsafspraken naleven. 1.2 De leerlingen kunnen bewegingsmateriaal op de geëigende manier gebruiken

15 De leerlingen zijn bereid zichzelf vragen te stellen over hun aanpak voor, tijdens en na het oplossen van een bewegingsprobleem en willen op basis hiervan een aanpak (bij)sturen. 1.32* 56

16 BALVAARDIGHEID EN SPORTSPELEN Indiaca Twee leerlingen staan tegenover elkaar en spelen de indiaca over de elastiek. Een leerling staat achter een lijn en start het spel met een onderhandse opslag. De andere leerling probeert de indiaca terug te slaan zonder dat deze de grond raakt. De indiaca wordt met de vlakke hand gespeeld. Bemerking: Beoordeel de leerlingen tijdens het spelen met meerdere partners of functioneer zelf als partner. (bevorderen van een objectievere evaluatie) De leerling kan de indiaca onderhands opslaan en meerdere keren terugslaan. De leerling kan de indiaca onderhands opslaan en één keer terugslaan. De leerling kan de indiaca onderhands opslaan of kan één keer terugslaan. De leerling kan de indiaca niet opslaan en niet terugslaan. indiaca( s): ±50g (aangekocht of zelfgemaakt met nylon kous, bonen en pluimen) elastiek krijt 57

17 De leerlingen kennen hun voorkeurhand en voet en kunnen deze ook efficiënt gebruiken. 1.4 De leerlingen kunnen op verschillende manieren en met diverse tuigen werpen De leerlingen beheersen fundamentele bewegingsvaardigheden die nodig zijn om een eenvoudig bewegingsspel zinvol te kunnen spelen in eenvoudige sport- en spelsituaties De leerlingen kunnen bewegingsmateriaal op de geëigende manier gebruiken. 3.7 De leerlingen kunnen geconcentreerd bezig zijn met een bewegingstaak. 1.28* De leerlingen kunnen hun eigen inspanningen waarderen. en die van anderen inschatten en 3.2* 58

18 RITMIEK EN EXPRESSIE Bewegingsreeks uitvoeren op het ritme van muziek De bewegingsreeks wordt samen opgebouwd en uitgevoerd met vier leerlingen. Elke leerling zoekt een beweging (2 x 8 tijden) waarbij hij de armen en benen coördineert. De beweging van de tweede leerling sluit aan op de eindbeweging van de eerste leerling. De beweging van leerling drie sluit aan op die van leerling twee, die van vier op de beweging van drie. De eindhouding van vier moet de beginhouding zijn van één. M.a.w. de stophouding van de ene leerling is de vertrekhouding van de andere leerling. In totaal loopt de bewegingsreeks gedurende acht keer acht tijden. Ze voeren deze reeks vier keren na elkaar uit. Ze worden individueel beoordeeld. De leerlingen kiezen zelf de muziek waarop ze de bewegingsreeks uitvoeren. Schema: Score Ritme Coördinatie armen en benen Variatie in beweging Aaneenschakeling stop- en vertrekhouding 4 X X X X 3 X X X 2 X X 1 X De leerling voert zijn beweging (2 x 8 tijden) uit zoals beschreven en scoort op de 4 onderdelen volgens het schema. De leerling voert zijn beweging (2 x 8 tijden) uit zoals beschreven en scoort op de 3 onderdelen volgens het schema. De leerling voert zijn beweging (2 x 8 tijden) uit zoals beschreven en scoort op de 2 onderdelen volgens het schema. De leerling voert zijn beweging (2 x 8 tijden) uit zoals beschreven en scoort op 1 onderdeel volgens het schema. geluidsinstallatie 59

19 De leerlingen kunnen vrije sprongen en steunsprongen uitvoeren De leerlingen kunnen bewegingsvormen uitvoeren op een opgelegd ritme. De leerlingen kunnen een geschikte en duidelijke bewegingsvorm kiezen voor wat ze willen uitdrukken De leerlingen zien ongecontroleerde en ongewenste uitingen bij zichzelf in en zetten ze recht. 3.6* De leerlingen tonen in het bewegen een intuïtief, maar ook een bewust kennen, aanvoelen, omgaan en rekening houden met de eigen lichaamskenmerken, mogelijkheden en beperkingen. De leerlingen zijn bereid zichzelf vragen te stellen over hun aanpak voor, tijdens en na het oplossen van een bewegingsprobleem en willen op basis hiervan hun aanpak (bij)sturen. 1.6* 1.32* De leerlingen kunnen hun eigen inspanning en die van andere inschatten en waarderen. 3.2* 5 Toekenning van het brevet Na het uitvoeren van alle proeven noteert de leraar of leerling het resultaat op het brevet Olympische sporter. De leerling voldoet aan de eindtermen indien hij per proef minimum drie olympische ringen behaalt. Activiteitsgebied Proef 1 Proef 2 Proef 3 Zwemmen Atletiek Gymnastiek Rollend en glijdend materiaal Balvaardigheid en sportspelen Ritmiek en expressie 60

20 6 Bronnen Leerplan OVSG (1998) Lichamelijke opvoeding voor de basisschool. BLOSO (Agentschap ter Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie) GymFed (Gymnastiek Federatie Vlaanderen) SVS (Stichting Vlaamse Schoolsport) VAL (Vlaamse atletiekliga) FEDES (Federatie Dans en sport vzw) Youtube