Oss innoveert! Samen met burgers, professionals en maatschappelijke ondernemers, de veranderopgave in het sociale domein in Oss realiseren.

Transcriptie

1 Oss innoveert! Samen met burgers, professionals en maatschappelijke ondernemers, de veranderopgave in het sociale domein in Oss realiseren. In dit innovatieplan staat hoe we innovatie inzetten voor de transformatie binnen het sociaal domein. Wat daarvoor de uitgangspunten (waarnaartoe en wat) zijn en hoe het proces in 2016 eruit ziet. 1. Wat is de aanleiding voor dit innovatieplan? Het eerste jaar van de decentralisatie hebben alle partijen in het sociaal domein: gemeente, welzijn en zorgaanbieders, zich gericht op de transitie Wmo en Jeugdhulp. Dit is in onze gemeente naar tevredenheid verlopen. Nieuwe mogelijkheden zijn ontstaan en we zien de eerste vruchten van de ontschotting: initiateven als schuldhulpmaatjes, de dementiekopgroep en Proeftuin Ruwaard, de samenwerking welzijn en huishoudelijke verzorging en de doorontwikkeling van het klantproces welzijn en (jeugd)zorg. Kenmerkend aan deze initiatieven is dat integraal samengewerkt wordt met burgers, welzijn, aanbieders, gemeente en andere partijen. Met inzet van eigen kracht en vrijwilligers doen wat nodig is zonder hinder van wetten en over beleidsterreinen heen staat in het teken van transformatie en innovatie. We zetten dit jaar de volgende stap in de decentralisatie en willen nog meer vruchten plukken. We willen nieuwe oplossingen die bijdragen aan behoeften van burgers waar we nog te weinig aan tegemoet komen, voor vragen van kwetsbare burgers waar bestaand aanbod niet volstaat. Deze oplossingen bevinden zich vaak op snijvlakken van dagbesteding, werk, jeugd- en volwassenzorg, welzijn, zorg, onderwijs en sociaal ondernemerschap. Het betreft de doorontwikkeling van Wmo- en jeugdvoorzieningen en nieuwe (burger)initiatieven. Wij stimuleren en ondersteunen inwoners, aanbieders en andere samenwerkingspartners om de stap naar vernieuwing te zetten. En we innoveren door te doen: in experimenten op basis van concrete casuïstiek. Dat doen we met Oss innoveert! Binnen drie sporen van dit plan van aanpak ontdekken we samen met die partijen wat werkt in Oss. 2. Naar welke vernieuwing zijn we op zoek? We willen vernieuwende initiatieven stimuleren, ondersteunen, verbinden en faciliteren die zorgen dat inwoners van de gemeente Oss: naar behoefte mee kunnen doen en erbij horen; elkaar kunnen ontmoeten en ondersteunen; betekenisvolle dagbesteding heeft, in de eigen omgeving; in hun eigen kracht kunnen staan, er uitgegaan wordt van talenten en wederkerigheid; lang(er) zelfstandig thuis kunnen blijven wonen; sneller, korter, dichterbij en/of preventief ondersteund worden. Zodat inwoners van Oss zo lang mogelijk en zo zelfredzaam en gezond mogelijk in hun omgeving kunnen blijven wonen. Dat ze ontmoetingen hebben zinvolle dingen te doen hebben, ook als betaald werk niet binnen de mogelijkheden ligt. Dat mensen kunnen ontwikkelen en ertoe doen in hun omgeving, een bijdrage kunnen leveren aan de maatschappij. We zoeken vernieuwing op actuele maatschappelijke thema s. In 2016 thema s zoals: ontmoeten en dagbesteding voor (kwetsbare) burgers in wijken en buurten; maatschappelijke dagbesteding / begeleid werken voor 18+; voorkomen van eenzaamheid; langer veilig thuis wonen; versterking van vrijwillige inzet; mantelzorgondersteuning; kanteling van specialistisch aanbod naar collectieve voorzieningen in de wijken en kernen; ondersteuning bij multiproblematiek; Afdeling SMM J. van den Elzen 1

2 We sluiten aan op de uitgangspunten van de decentralisatie: 3. Drie sporen beleid In de programmabegroting 2016 zijn middelen gereserveerd voor innovatie in het sociaal domein. De gemeente heeft in het innovatieproces een regierol die we op in drie sporen invullen; Spoor 1. Oss daagt uit! Spoor 2. Oss denkt mee! Spoor 3. Oss doet! 1. Oss daagt uit! 2. Oss denkt mee! 3. Oss doet! Organisaties en burgers aan zet We dagen iedereen uit met plannen te komen voor innovatie: - waarmee burgers anders en/of beter geholpen worden; - die meerwaarde hebben voor burgers en samenleving; - die vernieuwend zijn voor gemeente Oss. We stellen een stimuleringsfonds open en beoordelen aanvragen. Ondersteuning voor initiatieven We ondersteunen iedereen die hulp nodig heeft bij het uitvoeren van een goed idee. We ondersteunen ideeën door mee te denken, (verander)methodieken aan te reiken, partijen te verbinden, praktische vragen te beantwoorden, voorbeelden en initiatieven onder de aandacht te brengen, etc. We stellen een begeleidingsteam samen en stellen een aanjager aan die het samen leren (innoveren) faciliteert. Kennis en ervaring wordt gedeeld. Experimenteren en integraal ontwikkelen We experimenteren als gemeente met andere partijen op basis van concrete casuïstiek. Zo ontwikkelen we samen al doende nieuwe integrale aanpakken en oplossingen voor actuele maatschappelijke thema s. Kennis en ervaring wordt gedeeld Afdeling SMM J. van den Elzen 2

3 4. Uitwerking drie sporen beleid Spoor 1. Oss daagt uit! Iedereen die een goed idee heeft voor de innovatie in het sociaal domein kan innovatievoorstellen indienen, denk aan burgers, professionals van zorgaanbieders en welzijnsorganisaties, wijkraden en sociaal ondernemers. Voor de innovatieplannen stelt de gemeente Oss een stimuleringsfonds open. In spoor 1 stellen we budget beschikbaar: - voor subsidiering van innovatieplannen boven waarbij de subsidie bij succesvolle financiële realisatie teruggestort wordt. Dit betekent dat bij de uitwerking van plan vooraf duidelijk moet zijn onder welke voorwaarden en termijnen subsidie wordt verstrekt. - voor innovatievoorstellen tot waarbij afhankelijk van het plan subsidie wordt verstrekt met of zonder terugbetalingsverplichtingen. - waarbij kleine maatschappelijke initiatieven tot zonder terugbetalingsverplichting om niet gesubsidieerd worden. N.B: - In spoor 2 wordt geen afzonderlijk budget beschikbaar gesteld. In dit spoor gaat het vooral om ambtelijke capaciteit om te ondersteunen bij het ontwikkelen en delen van plannen en ervaringen. - In spoor 3 stellen we budget beschikbaar voor voorstellen die we als gemeente met samenwerkingspartijen ontwikkelen. - We stellen een termijn open waarin plannen kunnen worden ingediend en waarbij de bedragen zijn gelimiteerd. Dat wil zeggen: na beoordeling en toekenning van het maximaal vrijgestelde bedrag geldt: op = op. De criteria voor de innovatieplannen zijn: - de plannen passen binnen de vernieuwing waarnaar we op zoek zijn (zie paragraaf 2); - de plannen bieden nieuwe en/of betere oplossingen 1 voor vraagstukken van burgers in het sociale domein; - plannen komen tegemoet aan behoeften van burgers en dragen bij aan de kwaliteit van leven; - de plannen zijn zo integraal mogelijk en hebben draagvlak bij de betrokken partijen; - oplossingen, uitwerkingen, kennis en ervaringen worden gedeeld; - de plannen worden in de gemeente Oss uitgevoerd. In de innovatievoorstellen staat: 1. Wie de indiener is (wat zijn de contactgegevens?); 2. Wat het idee is (hoe ziet het product en/of de dienst eruit? ; 3. Voor welke behoefte van een burger is het een oplossing? Op wie heeft het idee impact (met geschatte aantallen en kenmerken)? Hoe draagt het bij aan de kwaliteit van leven van burgers? Wat is de maatschappelijke opbrengst?); 4. Wat de vernieuwing en/of verbetering is voor Oss (hoe en/of hoeveel draagt het idee bij aan de beoogde vernieuwing in sociaal domein in Oss? Welke probleem los je op met dit idee? En welke andere oplossingen zijn er al?); 5. Wat het plan van aanpak is. Criteria daarvoor zijn: o duidelijk wordt hoe de gebruiker/ doelgroep betrokken wordt en/ of is; o in het plan staat wie op wat voor manier bij het initiatief betrokken worden en/of zijn; o in het plan staat wat nodig is om het plan te laten slagen / begroting (welke investering is nodig en wat draagt de indiener zelf bij? Wat zijn de randvoorwaarden?); o in het plan staat een (implementatie)planning (wat is de planning met bijbehorende activiteiten en hoe ziet het tijdspad eruit?) De innovatievoorstellen worden beoordeeld en van feedback voorzien door een beoordelingsteam. In de verdere uitwerking wordt een team samengesteld bestaande uit bijvoorbeeld de wethouder Zorg en Welzijn c.a., een wijkcoördinator, enkele adviserende ambtenaren, externe deskundigen. 1 Onder nieuwe oplossingen verstaan we ook verbeteringen die elders zijn bedacht maar in onze gemeente nog niet eerder uitgeprobeerd zijn en /of nieuwe combinaties in het sociale domein Afdeling SMM J. van den Elzen 3

4 Spoor 2: Oss denkt mee! We stellen een klein divers begeleidingsteam samen dat op verzoek van de indiener meedenkt, stimuleert en ondersteunt, de voorstellen beoordeelt en de samenhang mee bewaakt. Dit team ondersteunt iedereen die hulp nodig heeft bij het opzetten van een goed idee. Indien nodig worden (verander)methodieken aangereikt, partijen verbonden, vragen beantwoord, etc. Voorbeelden en initiatieven brengen we onder de aandacht. In het team nemen deskundigen deel afhankelijk van de vragen bijv. een wijkcoördinator, afvaardiging Jeugd, een medewerker van de afdeling financiën van de gemeente Oss. We versterken dit team met (externe) experts op het thema waar het ingediende innovatieplan zich op richt. We denken daarbij aan ervaringsdeskundigen, sociale ondernemers, etc. We stellen een aanjager aan die samen met het begeleidingsteam de samenhang bewaakt, het gezamenlijk leerproces faciliteert, de plannen doorgeleidt, de ondersteuningsvragen coördineert, zorgt voor inspiratie, etc. De aanjager en het beleidsteam organiseren bijeenkomsten voor presentatie en monitoring van de voortgang van de plannen. In deze bijeenkomsten staat het samen innoveren, het delen en samen leren over wat werkt bij vernieuwing in het sociale domein centraal. We geven ook digitaal podium aan bestaande en nieuwe sociale innovaties waarbij we onder andere gebruik maken van bestaande kanalen als de website van Oss en Pleio. Spoor 3: Oss doet! We gaan samen met andere partijen experimenteren en integraal ontwikkelen op basis van concrete casuïstiek. Al doende ontwikkelen we nieuwe aanpakken en oplossingen voor actuele maatschappelijke thema s. We brengen partijen bij elkaar die op basis van concrete casuïstiek of specifieke vraagstukken integraal samenwerken aan maatschappelijk thema s waar we vernieuwing op zoeken (zie paragraaf 2). We sturen op wat we in de toekomst gerealiseerd willen zien. We creëren tijd en ruimte voor systeemverandering. We stimuleren nieuwe oplossingen op de snijvlakken van dagbesteding, werk en inkomen, jeugd- en volwassenzorg, welzijn, zorg, onderwijs en sociaal ondernemerschap. We doen dit met Samenkracht Oss, Ons Welzijn (de sociale teams, BJg s) en andere samenwerkingspartners binnen het sociale domein. We verbinden de resultaten en leereffecten van de verschillende integrale projecten (SKO, Lont, IPW, Proeftuin Ruwaard) met elkaar en leren samen wat werkt voor transformatie in het sociale domein. Een voorbeeld van een experiment is de maatwerkproef met het Instituut voor Publieke Waarden waar we met alle samenwerkende partijen systeemproblemen ontdekken en aanpakken en daar samen van leren. Binnen Spoor 3 is het bijvoorbeeld mogelijk dat Ons Welzijn budget aanvraagt voor extra FTE in de sociale teams om te innoveren en de opdracht voor collectieveren beter op te kunnen pakken. Ook kan er een extra stimulans gegeven worden aan de doorontwikkeling van sociale teams door bijvoorbeeld een maatwerkbudget per wijk aan te vragen waaruit kleine initiatieven ondersteund kunnen worden. 5.Financiën In de programmabegroting zijn middelen gereserveerd voor: - Innovatiebeleid Huishoudelijke Verzorging - Transformatie Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Deze middelen willen we ontschot inzetten. Deze middelen zijn deels structureel beschikbaar en voor een groot deel gestort in de reserve Wonen, Welzijn en Zorg. 1. Structurele middelen Vanaf 2016 is er jaarlijks beschikbaar voor innovatiebeleid. Deze middelen willen we inzetten voor plannen in spoor Inzet van de reserve Wonen, Welzijn en Zorg Via de programmabegroting zijn de volgende bedragen gestort in de reserve: : : : Totaal van deze stortingen bedraagt 1,4 miljoen Afdeling SMM J. van den Elzen 4

5 De reserve willen we in 2016 deels inzetten in Spoor 1 en in Spoor 3 (zoals voor ontwikkeling van woon initiatieven beschermd wonen en inzetten van ervaringsdeskundigen bij team bemoeizorg). Bij positieve resultaten verlengen we het innovatieplan met een jaar. Daarnaast resteert er een bedrag dat in de toekomst ingezet kan worden voor verlenging van dit plan en/of voor andere innovatieprojecten/ plannen. We stellen voor de middelen voor dit innovatieplan als volgt in te zetten. Budget Reservering uit Spoor 1: Oss daagt uit Eenmalig (waarvan structurele Reserve Wonen, Zorg en Welzijn Reguliere exploitatie middelen) Spoor 2: Oss denkt mee voor aanjager en Reserve Wonen, Zorg en Welzijn organiseren bijeenkomsten en delen van initiatieven, kennis en ervaring. Spoor 3: Oss doet euro * Reserve Wonen, Zorg en Welzijn *( in 2016 beschikbaar houden voor andere innovatieplannen /projecten) Nota Bene: dit is een indicatieve verdeling. Afhankelijk van de behoefte van partijen uit het veld, kan deze verdeling wijzigen. 6.Communicatieplan (in ontwikkeling) Actieplan communicatie Oss innoveert (Middelen en planning: nader te bepalen) Kernboodschap formuleren: De kernboodschap voor innovatie van Zorg en Welzijn is de leidraad voor alle communicatie uitingen. Communicatiedoel - Kennis: doelgroepen zijn op de hoogte van het Innovatiefonds Zorg&Welzijn Oss. Zij weten hoe zij een idee of plan kunnen indienen en wat het innovatiefonds kan betekenen om het initiatief werkelijkheid te laten worden. We inspireren door het delen van de innovatieplannen, resultaten, kennis en ervaringen. - Houding: doelgroepen zijn zich bewust van de veranderingen in de samenleving en wat dat betekent voor zorg en welzijn in de toekomst. Zij staan positief tegenover het innovatiefonds Zorg en Welzijn Oss, dat op zoek is naar duurzame oplossingen voor deze eigentijdse vraagstukken. - Gedrag: doelgroepen dienen duurzame plannen en ideeën in bij het innovatiefonds en zijn bereid te werken aan de uitvoering van hun plan. Communicatie is gericht op de volgende doelgroepen Primaire doelgroep - Inwoners van de gemeente Oss - Verenigingen in de gemeente Oss - Zorgaanbieders/sociale ondernemers - Sociale Teams/Basis Teams Jeugd&Gezin - Medewerkers van zorgaanbieders/sociale ondernemers - Zorgconsulenten Gemeente Oss - Ons Welzijn / Welzijnsorganisaties gemeente Oss - Buurt- en wijkverenigingen /Wijk- en dorpsraden - Wmo-raad Secundaire doelgroep - Gemeenten: raad en bestuur - Media /Geïnteresseerden van buiten gemeente Oss Afdeling SMM J. van den Elzen 5

6 Strategie en uitgangspunten communicatie Communicatie gaat uit van: - het gebruik van bestaande communicatiemiddelen van doelgroepen. Denk hierbij aan middelen zoals (nieuws)brieven, lokale kranten, personeelsbladen, websites, sociale media, digitale informatieschermen, presentaties op bijeenkomsten etc. - ontwikkelen van nieuwe communicatiemiddelen: flyer (geprint en digitaal te gebruiken); korte film met voorbeelden ontsluiten via websites doelgroepen/youtube (ook te gebruiken bij presentaties, markten of andere bijeenkomsten. Basis voor de communicatie: - Mondeling gaat voor schriftelijk: om inwoners of organisaties te overtuigen van het nut om een innovatieplan in te dienen, is een persoonlijke presentatie met goede voorbeelden de beste vorm van communicatie. Zeker voor de wat oudere doelgroep. Op veel plekken in te zetten: tijdens de afdelingsvergadering van KBO tot de wandelgroep van Fifty-Fit; van de maandelijkse bijeenkomst van VOGG tot het medewerker overleg van een zorgaanbieder. Wil je inwoners/organisaties direct aanspreken, dan lukt dat het best in de groep waar zij zich thuis voelen. (nadeel: tijdrovend). - Positieve benadering: Kijken waar belang van inwoners, dienstverleners en gemeente elkaar raken. Die relaties onderstrepen en verbreden; - Open en heldere communicatie: doelgroepen zijn gebaat bij goede, volledige en tijdige informatie; dit voorkomt onduidelijkheid en onzekerheid. - Communicatie richt zich ook op het delen van goede voorbeelden, het uitwisselen van kennis en ervaring en het bekend maken van successen. 7.Plan van aanpak; vraagt nadere uitwerking na collegebesluit. Wat Hoe Wie Wanneer 1. Kenbaarheid geven aan Oss innoveert - intern - extern Communicatieplan Beleidsmedewerker SMM in samenwerking met Communicatie 2. Begeleidingsteam instellen Beleidsmedewerker SMM 3. Aanjager benoemen Programmanager Zorg en Welzijn 4. Subsidie reglement uitwerken Beleidsmedewerker afdeling Mens & Maatschappij i.s.m. begeleidingsteam 5. Procesafspraken maken Beleidsmedewerker SMM Afdeling SMM J. van den Elzen 6