Inhoudsopgave. pag.nr. Hoofdstuk 1: Financieel perspectief 3. Hoofdstuk 2: Proces 4. Hoofdstuk 3: Samenvattend overzicht 6

Transcriptie

1 Gemeente Tiel, januari 2014

2 accountant

3 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Financieel perspectief 3 pag.nr. Hoofdstuk 2: Proces 4 Hoofdstuk 3: Samenvattend overzicht 6 Hoofdstuk 4: Kanttekeningen en advies 8 Bijlagen: 1. lijst met bezuinigingsmogelijkheden per mogelijkheid een toelichting volgens een vast format formulering van de onderzoeksopdrachten 73 1

4 2

5 Hoofdstuk 1: Financieel perspectief Bij de aanbieding van de begroting 2014 bleek dat het financieel meerjarenperspectief vanaf 2015 negatief was. Aanvankelijk was het tekort in de jaren 2015 en 2016 nog beperkt en zou het pas vanaf 2017 flink oplopen. De gevolgen van de rijksbegroting 2014, die zijn verwerkt in de septembercirculaire, gaven een verslechtering van dit beeld. Het financieel perspectief dat we u presenteerden in onze brief van 15 oktober 2013 was het uitgangspunt bij de start van de samenstelling van het pakket aan bezuinigingsmogelijkheden dat nu voor u ligt. In de loop van het proces hebben zich twee ontwikkelingen voorgedaan. Ten eerste is er in Den Haag een herfstakkoord gesloten. Dit akkoord heeft geleid tot verzachting van een aantal bezuinigingsmaatregelen. In december zijn we over de gevolgen hiervan voor het gemeentefonds via een extra circulaire geïnformeerd. Ten tweede heeft de raad op 18 december besloten de rondweg Passewaaij uit het bestemmingsplan te halen. Dit betekent dat deze investering ook uit de financiële planning geschrapt kan worden. Resumerend leidt dit tot volgende actuele meerjarenperspectief: Financieel perspectief * stand na septembercirculaire gevolgen decembercirculaire schrappen rondweg Passewaaij Bijgesteld perspectief *Omdat het jaar 2018 nog niet in de huidige meerjarenbegroting voorkomt gaan we voor dat jaar vooralsnog uit van een zelfde saldo als voor

6 Hoofdstuk 2: Proces Direct na de aanbieding van de begroting aan de raad is ambtelijk gestart met de voorbereidingen om een pakket maatregelen op te stellen dat minimaal 1,5 keer het bedrag van het geprognosticeerde tekort zou omvatten. Dit analoog aan het proces van vier jaar geleden, toen er ook de noodzaak was om aan het begin van de nieuwe raadsperiode een pakket aan bezuinigingen samen te stellen, Er is brede inzet geweest uit de gehele ambtelijke organisatie om zoveel mogelijk gebruik te maken van alle aanwezige inhoudelijke kennis over de bezuinigingsmogelijkheden en de kennis en ervaring over de mogelijke gevolgen en impact.. De mogelijkheden zijn dus vanuit een ambtelijke deskundigheid bedacht en op hun impact en effecten beoordeeld. Er is geprobeerd geen (politiek bestuurlijke) afweging te maken. Er is ook gekozen om in dit stadium geen brede discussie met inwoners en instellingen aan te gaan. Dat laten we graag over aan de politieke discussies in aanloop naar de verkiezingen. De bestuurlijke aansturing vond plaats door de portefeuillehouder financiën.. Terugblik Allereerst hebben we teruggekeken naar de vorige bezuinigingen. In de afgelopen raadsperiode hebben we drie bezuinigingsrondes meegemaakt. De eerste maakte onderdeel uit van het coalitieakkoord, de tweede werd voorgesteld bij de Perspectievennota 2011 en de laatste bij de begroting In totaal werd 8 miljoen bezuinigd. Als we de genomen maatregelen analyseren zien we dat de bezuinigingen vooral intern voelbaar zijn geweest en nog veel minder extern. Met andere woorden, de stad heeft tot nu toe nog weinig van de bezuinigingen gemerkt. Wel hebben we bij de laatste bezuinigingsronde gemerkt dat het steeds moeilijker werd om dit vol te houden. Ook moet een deel van de bezuinigingsmaatregelen de komende jaren nog verder geëffectueerd worden, waardoor ze steeds meer voelbaar zullen worden. De conclusie is dan ook dat er nu wel fundamenteel nagedacht moet worden over het voorzieningenniveau en/of belastingverhogingen. Ook is het belangrijk dat er op een vernieuwende wijze naar taken wordt gekeken, of de gemeente die moet blijven doen en of dat niet op een andere manier kan. Langs deze denklijn zijn we begonnen met het verzamelen van ideeën. Verzameling ideeën Zoals in de begroting 2014 aangekondigd hebben we ons niet alleen gefocust op de budgetten van de begroting, maar zeker ook gekeken naar de rol die we als gemeente nog willen vervullen in de samenleving. De bedoeling was om ons daarbij ook naar buiten te richten: hoe doen andere gemeenten het en welke ideeën hebben onze externe partners hierover? De keuze is nu gemaakt dat de gesprekken met externe partners in de volgende fase kunnen plaatsvinden. Dit betekent ook dat de lijst die nu voorligt niet uitputtend hoeft te zijn. Er is vervolgens een selectie gemaakt op basis van het realiteitsgehalte van de ideeën. Onder realiteit moet u vooral verstaan praktische uitvoerbaarheid, wettelijk mogelijk en dergelijke. Een politieke weging heeft nadrukkelijk geen onderdeel van deze selectie uitgemaakt. Uitwerking mogelijkheden De geselecteerde mogelijkheden zijn uitgewerkt volgens een vast format en daarbij met name de maatschappelijke gevolgen en de risico's/kanttekeningen in beeld te brengen. Alle uitgewerkte formats zijn als bijlage 2 bij dit document gevoegd. 4

7 Onderzoeksopdrachten We hebben moeten concluderen dat bij een aantal mogelijkheden waarschijnlijk best financiële resultaten te behalen zijn, maar dat het moeilijk is om daar nu al een concreet beeld van te schetsen en een realistisch bedrag te noemen. Daarom is er voor gekozen om ook een aantal onderzoeksonderwerpen op te nemen. Hiervan is het voorstel om, al dan niet met een taakstelling, nader onderzoek te doen. 5

8 Hoofdstuk 3: Resultaat op hoofdlijnen In totaal zijn we gekomen tot een kleine 50 mogelijkheden plus 8 onderzoeksopdrachten. De mogelijkheden tellen op tot ruim 8 miljoen. Er is dus iets te kiezen, ook als er een wens is om geld vrij te maken voor nieuw beleid. We hebben de mogelijkheden onderverdeeld in negen categorieën. Een belangrijke rode draad valt samen met de ingezette kanteling in de WMO: taken terugleggen in de samenleving. Dit uit zich in verschillende vormen: beëindiging subsidies, taken overdragen aan burgers of instellingen, burgers aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid of simpelweg stoppen met bepaalde taken. Verder behoren ook lastenverzwaringen tot het pakket en hebben we mogelijkheden uit eerdere bezuinigingsronden die toen niet zijn overgenomen nu opnieuw in het pakket opgenomen (gemarkeerd met een *). Hieronder een samenvattend overzicht van de mogelijke maatregelen. Het volledige overzicht en daarbij behorende toelichtingen vindt u in de bijlagen 1 en 2. Thema e.v. len die vormgegeven aan de kanteling: als gemeente verantwoordelijkheid loslaten en meer samenwerken met de inwoners van Tiel om voorzieningen in stand te houden. len betreffende de inrichting en mate van maatschappelijke ondersteuning en sociale voorzieningen. len die gericht zijn op het zodanig herinrichten dat die voorzieningen ook voor de toekomst betaalbaar blijven. len die uit gaan van meer en betere samenwerking in het sociale domein en daarbij veel meer nog uitgaan van zelfredzaamheid van bewoners: sneller toewerken naar participatie en dus sneller verminderen van de sociale en maatschappelijke ondersteuning. len die uitgaan van een meer toekomstgerichte service van de gemeente, minder traditioneel, meer digitaal. len om te bezuinigen op het kwaliteitniveau van gemeentelijke voorzieningen; we moeten even met minder genoegen nemen Met deze keuzes wordt er minder maar meer effectief subsidie verleend. Dat vereist dat er keuzes gemaakt moeten worden. Een aantal grote investeringen heroverwegen. Daarbij is het maken van keuzes voor de toekomst aan de orde. Inkomsten vergroten geeft verlichting op de begroting maar wellicht te rechtvaardigen als onderdeel van een aanpassing van de belastingdruk Bezuinigingen in de bedrijfsvoering Totaal

9 De volgende onderzoeksonderwerpen zijn geformuleerd: Onderzoeken in welke mate er voordelen optreden bij een verdergaande samenwerking met Culemborg en Geldermalsen. Denk daarbij aan: een regiefunctie op gebied van facility management; hierbij tevens aangeven welke randvoorwaarden hiervoor noodzakelijk zijn en waar de huidige facilitaire organisatie(-s) ten opzichte van eventuele randvoorwaarden staat/staan; een gezamenlijk klantcontactcentrum. Ontwikkel criteria om tot een evenwichtige afweging te komen voor het behouden, dan wel afstoten van strategisch vastgoedbezit en vertaal de criteria naar een concreet voorstel voor college en raad ten aanzien van welke strategisch bezittingen behouden dan wel afgestoten kunnen worden Nagaan of (een deel van) de budgetten voor spelen, welzijn, waarderingssubsidies en onderhoud (wegen/groen) in aanmerking komen overgedragen te worden aan de wijken, welke consequenties dit heeft en welke korting over het bedrag dat wordt overgeheveld kan worden toegepast. Wat zijn de netto voordelen in de meerjarenbegroting van de Gemeente Tiel als gevolg van de vorming van de RIW, verdeeld in incidentele gevolgen en structurele gevolgen. Onderzoek of en zo ja op welke wijze - er financiële voordelen te behalen zijn door het samenvoegingen van culturele instellingen en voorzieningen In bijlage 3 worden de onderzoeksopdrachten nader geformuleerd en uitgewerkt. 7

10 Hoofdstuk 4: Kanttekeningen en advies Kanttekeningen Bij het beoordelen van de mogelijkheden dient u met het volgende rekening te houden: 1. De genoemde bedragen zijn inschattingen. Rekening moet worden gehouden met een zekere bandbreedte. 2. Bij veel mogelijkheden is het maximumbedrag genoemd wat te bezuinigen of te behalen is. Het is mogelijk om ook minder vergaande maatregelen te nemen die ook minder bezuiniging opleveren. Wij kunnen ons voorstellen dat niet altijd de meest vergaande mogelijkheid wordt overgenomen. In dat geval zal bezien moeten worden wat wel acceptabel is en hoeveel dat zal opleveren. Soms hebben we varianten in beeld kunnen brengen, bijv. bij evenementen en bij de OZB, in andere gevallen zal dat nader bekeken moeten worden op het moment dat bepaalde varianten worden ingebracht. 3. Beëindiging of vermindering van taken of subsidies kan in bepaalde gevallen leiden tot wachtgeld- of andere verplichtingen. Het is dus niet altijd zeker per wanneer de bezuiniging daadwerkelijk gerealiseerd kan worden. Advies Zoals al gememoreerd moet u de lijst met mogelijke maatregelen niet lezen als een voorstel van dit college. Het is een a-politieke selectie van bezuinigingsmogelijkheden en bedoeld als een handreiking aan de fracties om behulpzaam te zijn bij het keuzeproces om tot een sluitend financieel meerjarenperspectief te komen. Wel willen wij ten behoeve van dit proces de volgende adviezen meegeven: beschouw de bedragen die genoemd zijn niet als spijkerhard. Ze zijn met de nodige deskundigheid ingeschat, maar nog niet op alle consequenties volledig uitgewerkt kijk niet alleen naar het huidig meerjarenperspectief, maar denk ook aan mogelijkheden om middelen voor nieuw beleid vrij te maken; het is dus verstandig om meer middelen vrij te spelen dan het perspectief aangeeft; maak gebruik van de onderzoeksopdrachten: weliswaar kunnen we met de kennis van nu nog geen reële inschatting maken van de te bezuinigen bedragen bij die onderwerpen, maar het is wel mogelijk om voorafgaand aan de onderzoeken taakstellende bedragen mee te geven, analoog aan de werkwijze die destijds is gehanteerd bij de zogenaamde B-lijst. 8

11 Bezuinigingsmogelijkheden voorstellen met * zijn al in eerdere bezuinigingsronden voorgesteld en toen afgewezen Nr. Impact e.v. Toelichting bedrag 1. len die vormgegeven aan de kanteling: als gemeente verantwoordelijkheid loslaten en meer samenwerken met de inwoners van Tiel om voorzieningen in stand te houden. 1-1 Buitensportverenigingen meer zelf laten doen aan onderhoud Door de onderhouds- en beheerstaken bij de sportverenigingen/ scholen neer te leggen wordt aanspraak gedaan op de zelfwerkzaamheid van de verenigingen (burgers). De keerzijde is dat sportverenigingen meer taken krijgen, terwijl zij nu vaak al kampen met een gebrek aan vrijwilligers helft van huidig budget 1-2 beëindiging subsidies allochtone zelforganisaties Geen bijzondere behandeling meer van allochtone groeperingen Buah Hati (opbouwwerker, huur en exploitatie gebouw) Overige groepen, inburgeringsceremonie, prachtouders, projecten Speelplaatsen flexibel maken; alleen waar behoefte is; geen vervangingen meer doen maar laten betalen door bewoners Conform de gemeente Buren het volledige onderhoud loslaten, ook geen ambtelijke uren meer Op speelplaatsen is al een bezuiniging ingeboekt van ; bedrag inclusief ambtelijke uren 1-4* Subsidies monumenten afschaffen Mogelijk alleen nog advies geven * Stoppen met carillons (geen gemeentelijke taak) beiaardier is in vaste dienst subtotaal len betreffen de kwaliteit en mate van maatschappelijke ondersteuning en sociale voorzieningen. len die gericht zijn op het zodanig herinrichten dat die voorzieningen ook voor de toekomst betaalbaar blijven. 2-1 Efficiënter inrichten bijzondere bijstand: jaarlijks herijken prijzen, wat kan worden verkregen, centraal inkopen voorzieningen hergebruik Aanpassing beleid nodig naar activerende bijstand; Tiels beleid stimuleert mensen om zelf actief te worden % van budget 2-2 Scootmobielpool Uit het onlangs vastgestelde collegebesluit tot instelling van een proeftuin voor 1 jaar blijkt dat een scootmobielpool kan leiden tot een halvering van het budget. 2-3 Versoberen voorzieningen WMO; 10% onder niveau van vergoeding door het Rijk Aanpassing beleid nodig, m.u.v. reeds ingezette scootmobielpool; maatregelen zijn w.s. ook nodig om stijging van aanvragen te voorkomen; huishoudelijke hulp (komt bovenop de korting van 40% op huishoudelijke hulp vanaf 2015) overige WMO voorzieningen, waaronder regiotaxi en woningaanpassingen 2-4 Huishoudtoets op niveau van vermindering toeslagen Bij de toekenning van toeslagen wordt nu nog naar het individu gekeken, er kan ook per huishouden worden gekeken, dat zal leiden tot minder toeslagen; risico dat deze maatregel ook al door het Rijk wordt genomen % van de vergoeding na de korting vanaf verlaging 10% t.o.v. huidig budget subtotaal len die uit gaan van meer en betere samenwerking in het sociale domein en daarbij veel meer nog uitgaan van zelfredzaamheid van bewoners: sneller toewerken naar participatie en dus sneller verminderen van de sociale en maatschappelijke ondersteuning. 3-1 Met de decentralisaties (Jeugdzorg, AWBZ, Participatiewet en Passend Onderwijs, krijgt de gemeente Tiel de verantwoordelijkheid voor omvangrijke nieuwe taken en budgetten. Op landelijk niveau is er sprake van bezuiniging. Lokaal worden de nieuwe teken en budgetten opnieuw gewogen tegen het nieuwe beleid. Daarbij zijn 3 scenario's denkbaar: 1. Reservering van extra middelen in begroting Sociaal Domein 2. Het huidige beschikbare gemeentelijk budget en het landelijk overgeheveld budget wordt geoormerkt als het financïele kader Sociaal Domein In dit kader zou het voorstel kunnen zijn: 3. Extra bezuinigen op het huidige voorzieningenniveau Sociaal Domein Bovenop de landelijke kortingen wordt een korting van 10 % gelegd op het huidige voorzieningenniveau Sociaal Domein. In het WMO - beleidsplan is in beeld gebracht welke HUIDIGE middelen we vanuit de gemeentelijke begroting inzetten op de 4 doelgroepen. 1. Voor Jeugd: hebben we 3,1 milj op de begroting staan 2. Voor kwetsbare inwoners is dat 1 milj, excl ca 1 milj voor bijzondere bijstand. 3. Voor inwoners met een ondersteuningsvraag hebben we 1,1 milj in de begroting staan, exclusief bibliotheek (0,8) 4. Voor ondersteuning van actieve bewoners hebben we 2 milj staan (inclusief Plantage met 1,2) In totaal staat er dus nu voor het sociale domein (excl WIZ en Plantage) 6 miljoen.het bezuinigingsvoorstel is dat er 10% bezuinigd wordt op het HUIDIGE budget, dat relatief vrij inzetbaar is. Dat is in Tiel, op basis van een eerste inventarisatie ca 3 miljoen Op het budget wat we gaan krijgen, wordt al gekort. Dus Tiel kan er voor kiezen om op de huidige vrij besteedbare budgetten 10% te bezuinigen vanaf 1/1/2015 en daar mee iets onder het niveau te gaan zitten dat we zouden kunnen met de huidige budgetten. Hierin kunnen overigens dubbelingen zitten met andere bezuinigingsvoorstellen (bijv. CJG) subtotaal

12 Bezuinigingsmogelijkheden voorstellen met * zijn al in eerdere bezuinigingsronden voorgesteld en toen afgewezen 4. len die uitgaan van een meer toekomstgerichte service van de gemeente, minder traditioneel, meer digitaal. 4-1* Afschaffen nieuwjaarsreceptie gemeente * Minder commissieleden geen raadsleden (ook uit praktisch Bezuiniging is halvering budget oogpunt) commissieleden niet raadsleden 4-3 Openingstijden stadhuis aanpassen (vrijdag gesloten) Impact voor werkgever en dienstverlener. Dagdeel sluiten van stadhuis levert geen directe besparing op. Potentiele besparing voor een gehele dag sluiten is wellicht wel interresant + kilometervergoeding + mindere bezetting balies variant 1: alleen gemeentehuis open variant 2: alles sluiten extra bedrag t.o.v. variant Herhuisvesten WMO-loket Mogelijk per december wethouder minder Afhankelijk van coalitieonderhandelingen; bij meedoen van meer dan 3 partijen kan ook gekozen worden voor deeltijd wethouders subtotaal len om te bezuinigen op het kwaliteitniveau van gemeentelijke voorzieningen; we moeten even met minder genoegen nemen. 5-1 verminderen openbare verlichting (bv. 10%) Straatlantarens vaker uitzetten en eventueel weghalen eerst investeringen nodig om bedragen te realiseren 5-2 kwaliteitsniveau van onderhoud openbare ruimte verminderen o.a. niveau groenonderhoud van A naar B, zwerfvuil in groen 1 niveau verminderen, minder maaien, gazon vervangen door ruig gras enz. Kwaliteit woonomgeving wordt minder, effect op aantrekkelijkheid stad, woningen mogelijk minder waard * Stoppen met bijdrage aan RBT * Bewaakte fietsenstalling: opheffen. Deze fietsenstalling heeft een structureel tekort van De fietsenstalling kan opgeheven worden of onbewaakt worden voortgezet. In dat laatste geval is er nog ca nodig voor onderhoud en bijv. het in stand houden van de openbare toilet. Alternatief: inzet van een uitkeringsgerechtigde i.p.v. Lander; goede begeleiding noodzakelijk en risico op veel verloop 5-5 Binnensportaccommodaties aanbesteden Een politieke keuze moet worden gemaakt van het gewenste Bedrag is inschatting dienstverleningsniveau. De gebruikers (sportverenigingen) zullen hierbij moeten worden betrokken. Op basis hiervan een nieuw aanbestedingstraject ingaan. Dit onderzoek zou gezien de aanbestedingsprocedure in 2015 moeten zijn afgerond. 5-6 Combinatiefunctionarissen afschaffen Combinatiefunctionarissen dragen bij aan de realisering van gemeentelijk beleid op het gebied van cultuur en sport. Daarnaast zijn er via het fonds voor cultuurparticipatie en de provincie aanvullende middelen verworven die gerelateerd zijn aan de activiteiten van combinatiefunctionarissen cultuur. 5-7 Schrappen adviescommissie beeldende kunst (en budget presentiegelden adviescommissie). 5-8* Geen gratis hondenpoepzakjes meer verschaffen en na aftrek uren beheer en handhaving en poepzuiger, belasting ten gunste laten komen van de algemene middelen. Geen apart budget meer voor inschakelen van adviescommissie beeldende kunst ( 3.500). Nb. Indien de gemeente in de toekomst een kunstopdracht wil verlenen moet binnen dit budget een bedrag worden opgenomen voor het inwinnen van advies door een of meer onafhankelijke deskundigen (bijv. via het Gelders Kenniscentrum voor Kunst en Cultuur). Afscheid nemen van een slapende kunstadviescommissie (zij worden de laatste jaren nog slechts zeer sporadisch om advies gevraagd). Voordelen: geen dispensers meer nodig. Geen adressen meer nodig waar ze te halen zijn. Nadelen: kans dat mensen de hondenpoep weer laten liggen wordt groter (strikter handhaven) Eerste globale raming op basis van 40% Rijk 60% gemeenten; Hondenbelasting is nu een doelbelasting. Vraagt heroverweging over handhaving doelbelasting of verlagen honderbelasting, waardoor bv WOZ evenredig verhoogd kan worden. 5-9* Geen hondenpoep meer opruimen buiten de Hup's Voordelen: alleen financiëel Nadelen: de kans dat een deel van de stad vervuilt (strikter handhaven) Hondenbelasting is nu een doelbelasting. Vraagt heroverweging over handhaving doelbelasting of verlagen honderbelasting, waardoor bv WOZ evenredig verhoogd kan worden. 5-10* Wijkbudgetten en subsidies (inzetten voor reguliere activiteiten Stadsbeheer) Alternatief voorstel wijkbudgetten Inzet wijkbudget bij zaken die de wijk aandraagt, zoals paaltjes, borden, extra maaien, kosten buurtevenementen etc., incl. onderhoud. Voordelen: prijsbesef bij burger groeit. Nadelen: budget kan maar een keer uitgegeven worden. Heldere definitie nodig van wat regulier is en wat niet subtotaal Structurele bezuiniging

13 Bezuinigingsmogelijkheden voorstellen met * zijn al in eerdere bezuinigingsronden voorgesteld en toen afgewezen 6. Met deze keuzes wordt er minder maar meer effectief subsidie verleend. Dat vereist dat er keuzes gemaakt moeten worden. 6-1 Museum: alleen gebouw beschikbaar stellen Afhankelijk van de keuze betekent dit: 1. Een museum dat uitsluitend draait op vrijwilligers zonder conservator en directie; 2. Het einde van de digitale leerlijn Reizen in de Tijd en alle niet kostendekkende activiteiten voor het onderwijs; 3. Het vervallen van het predikaat 'geregistreerd museum' (niet meer kunnen voldoen aan de eisen) en mislopen van de projectsubsidies die regelmatig voor de vele activiteiten en projecten van het museum door de directie weden binnengehaald. 4. Het einde van een gevarieerd en professioneel tentoonstellingsprogramma (wordt vnl. gewoon op de winkel passen). 6-2 beëindiging van waarderingssubsidies sport- en amateurkunstverenigingen. Hogere contributies voor het lidmaatschap van een vereniging. Deze consequenties zijn relatief gering. Het gaat veelal om subsidies tussen de 300 en per vereniging (afhankelijk van aard en omvang verenging en deelverordening). 6-3 beëindiging evenementensubsidies m.u.v. van Appelpop en Corso. Appelpop en Corso zijn beide een bekend visitekaartje voor Tiel. Beëindiging van deze is daarom niet gewenst. In veel mindere mate geldt dat voor de andere evenmenten. Jammer indien deze als gevolg van de bezuinigingen (tijdelijk) verdwijnen, maar in betere tijden kan e.e.a. weer een impuls krijgen. Consequenties: minder levendig stadsbeeld in de openbare ruimte in de maanden mei t/m oktober door vermindering van het aantal buitenevenementen. 6-4 beëindiging alle evenmentensubsidies aanvullend bedrag op voorgaande; ook geen susidie meer voor Corso en Appelpop 6-5 indirecte kosten bij evenementen terugdringen: wat doet de gemeenten wel en wat niet? 6-6 stopzetten alle ambtelijke inzet en bijkomende kosten t.b.v. evenementen Duidelijke keuze maken welke diensten de gemeente 'om niet' levert en welke in rekening worden gebracht 6-7 beëindiging cultuursubsidie productontwikkeling cultuureducatie Geen mogelijkheden meer voor toekennen subsidie voor productontwikkeling cultuureducatie ( per jaar) 6-8* Subsidie centrum voor beeldende kunst gebouwgebonden kosten worden ingebracht in investering WLP; kans dat te realiseren expositieruimte in cultuurcluster niet wordt gebruikt Bezuiniging betreft kosten personeel Ook te gebruiken voor invulling nog openstaande taakstelling subsidies; bedrag kan hoger worden door terugbrengen formatie Ook te gebruiken voor invulling nog openstaande taakstelling subsidies globale raming van mogelijk te verhalen kosten aanvullend bedrag op voorgaande ambtelijke inzet en materiële kosten. Betekent reductie formatie, kan waarschijnlijk niet direct Ook te gebruiken voor invulling nog openstaande taakstelling subsidies; bedrag kan hoger worden door terugbrengen formatie Betreft subsidie, subtotaal vervallen 8. Een aantal grote investeringen moeten her overwogen worden. Daarbij is het maken van keuzes voor de toekomst aan de orde. 8-1 Privatisering zwembad Gezien de verouderde staat van het zwembad Groenendaal Plus en de recreatieve voorzieningen in het zwembad is het voor commerciële partijen niet interessant om het huidige zwembad Groenendaal Plus over te nemen. Wel kan het huidige zwembad worden gesloten en grond (perceel Schaarsdijkweg) beschikbaar worden gesteld aan een private partij om een zwembad te realiseren. De Gemeente Tiel kan niet sturen op het zwemaanbod in Tiel en is geheel afhankelijk van een partij die hierin wil investeren. 8-2 Ambtmanshuis verkopen Aanvullend op huisvesting gemeente; bestuur wordt gehuisvest in stadskantoor Afzien van MFC Passewaaij De ontwikkelaar krijgt de realisatie van MFC niet rond alternatief realiseren in bestaande gebouwen geheel afzien van MFC Alternatief: zwembad in PPSconstructie, besparing of alleen nog een instructiebad; besparing onbekend subtotaal Inkomsten vergroten geeft verlichting op de begroting maar wellicht te rechtvaardigen als onderdeel van een aanpassing van de belastingdruk. 9-1 OZB, bijvoorbeeld 10%, onbenutte belastingcapaciteit opvullen, naar gemiddelde regio of NL, daling afvalstoffenheffing Verschillende varianten zijn denkbaar; hieronder van klein naar groot opgebouwd (bedragen bij elkaar optellen) Daling afvalstoffenheffing 2014 verwerken (+7,5%) Naar gemiddelde regio (+11%) levert extra op Totaal van dit voorstel Opvullen onbenutte belastingcapaciteit levert extra op Totaal van dit voorstel Precariorechten kabels en leidingen ramen Risico van afschaffing is aanwezig Extra verhgoging naar 5,-- per meter levert extra op:

14 Bezuinigingsmogelijkheden voorstellen met * zijn al in eerdere bezuinigingsronden voorgesteld en toen afgewezen 9-3* Precariorechten terrassen en standplaatsen de tarieven van o.a. terrasvergunningen zijn vele jaren niet aangepast en kunnen verhoogd worden 9-4* Opbrengst parkeren niet meer storten in parkeerfonds maar gebruiken als algemeen dekkingsmiddel Jaarlijkse storting is nu geraamd op terwijl er geen directe bestemming is voor het parkeerfonds; na realisatie WLP is het overschot naar verwachting lager Dit voorstel is de meest vergaande variant van eerdere voorstellen in deze richting; alternatief: stand parkeerfonds maximeren en afromen bij overschrijding subtotaal Bezuinigingen in de bedrijfsvoering 10-1 Overschot ingevulde taakstelling B-lijst en bezuiniging bedrijfsvoering Ten opzichte van de taakstellingen B-lijst en bedrijfsvoering leveren de minimumvarianten van de invullingen een overschot op in 2016 en Hogere opbrengst uitbesteding taken BOR aan de AVRI De maximumvariant zoals door de AVRI gepresenteerd levert een extra opbrengst 10-3 Hogere opbrengst samenwerking CGT De maximumvariant zoals door K+V is berekend levert een extra opbrengst 10-4 Minder storten in vervangingsreserve Agnietenhof Op basis van het nieuwe MJOP kan een berekening worden gemaakt van de noodzakelijke storting in de vervangingsreserve van de Agnietenhof. Deze kan lager zijn dan de afgelopen jaren het geval was. pm Businesscase Het Nieuwe Tielse Werken Uitgaande van het nieuwe huisvestingsconcept geconcentreerd rond een campus rond de gemeentetuin 10-6 Vastgoedmanagement in CGT-verband Op dit moment loopt een onderzoek, samen met Culemborg en Geldermalsen. In het plan van aanpak B-lijst is uitgegaan van een besparingspotentieel van De businesscase gaat uit van een besparing van 1,4 miljoen over 20 jaar. De voordelen zitten met name na het elfde jaar. De vraag is nog hoe dit naar voren te halen is Als deze bezuiniging hier wordt ingeboekt kan dat niet meer plaatsvinden in het kader van de B-lijst subtotaal Totaal Onderzoeksonderwerpen 1 Verdergaande samenwerking met Culemborg en Geldermalsen: a. (facilitair) bedrijf wegzetten als regieorganisatie, in kader Potentiele besparing dient nader onderzocht te worden?,-. Basis op samenwerking CGT orde, duidelijke toekomstvisie, onderzoek in regioverband (CGT) o.b.v. 4K's. Hoge impact / strategische keuze noodzakelijk. b. samenwerking KCC's Verwachting is dat op dit onderdeel een behoorlijke besparing bereikt kan worden bij samenwerking 2 nadenken over "strategisch aangekocht" gemeentelijk vastgoed, afstoten/afbouwen, bv Papesteeg 3 gemeentebudgetten met korting toevoegen aan wijkbudgetten en verder aan wijk overlaten 4 RIW-vorming 5 Eén cultuurbedrijf voor alle culturele instellingen Op dit moment hebben de culturele instellingen (Agnietenhof, Plantage, bibliotheek en andere kleinere instellingen) hun eigen apparaat met directeur, administratie, secretariaat e.d. Door één cultuurbedrijf te creëren (en dat eventueel op termijn te privatiseren) kan wellicht een aanzienlijke kostenbesparing worden gerealiseerd. Sowieso zal nagedacht worden over het beheer van het cultuurcluster in WLP. Hiermee is dit voorstel te combineren. 12

15 Volgnummer 1-1 Buitensportverenigingen meer zelf laten doen aan onderhoud De gemeente voorziet in het onderhoud en het in stand houden van de gemeentelijke binnen- en buitensportvoorzieningen, zodat de inwoners van Tiel op een veilige manier gebruik kunnen maken van deze voorzieningen. Het onderhoud van de buitensportaccommodaties, dan wel een groot deel hiervan, overdragen aan de sportverenigingen sluit aan bij de nieuwe rol/relatie van de overheid en burgers. Hiermee aanspraak gedaan op de zelfwerkzaamheid van de verenigingen (burgers). De verwachting is dat een deel van de werkzaamheden door de verenigingen zelf kan worden gedaan en een deel in opdracht van de vereniging zal moeten worden uitbesteed aan professionals. Het is denkbaar dat verenigingen een scherpere prijs krijgen voor de werkzaamheden, die door professionals worden gedaan, dan een gemeente. Dit omdat bedrijven bereid zijn verenigingen in natura te sponsoren. Voor de verantwoordelijkheid voor het onderhoud van de gemeentelijke sportaccommodaties verwachten de sportverenigingen een financiële bijdrage. Welke bezuiniging dit oplevert is niet te voorspellen, maar enkel ruw te schatten. De verwachting is wel dat op termijn een grotere bezuiniging kan worden gerealiseerd dan in het begin, omdat sportverenigingen meer 'handigheid' krijgen in het uitvoeren van deze taak. Bedrag Sportverenigingen / individuele burgers krijgen meer verantwoordelijkheden voor de sportvoorzieningen in Tiel. Sportverengingen krijgen meer taken, terwijl zij aangeven nu vaak al te kampen hebben met een gebrek aan vrijwilligers. Niet alle verenigingen zien dit als een welkome ontwikkeling. Deze ontwikkeling zal geleidelijk moeten gaan en ook voordelen moeten opleveren voor de verenigingen. Het onderhoud aan de sportvoorzieningen wordt niet goed gedaan, waardoor de technische levensduur van de sportvoorzieningen afneemt en de investerings- / vervangingskosten hiervan toenemen. Als de gemeente niet meer zelf dit onderhoud doet verandert het BTW-regime. Met name bij (vervangings)investeringen in buitensportaccommodaties kan dit forse nadelige consequenties hebben. 13

16 Volgnummer 1-2 Beëindiging subsidies allochtone zelforganisaties De subsidieregeling SIP richt zich op a. Het verbeteren van de participatie en integratie van allochtonen; b. Het oplossen en tegengaan van knelpunten in de samenleving van autochtone en allochtone Tielenaren; c. Verbetering van wederzijdse kennis en begrip van achtergronden als een van de middelen om a en b te bereiken. Allochtone zelforganisaties vervullen een rol in de maatschappelijke participatie van de allochtone Tielenaren. Zij vormen omgeving waarbinnen allochtoon kader zich kan ontplooien en actief kan deelnemen aan de Tielse samenleving. De 11 zelforganisaties die in onze stad actief zijn, zijn qua aard, grootte, functie, activiteiten en doelstelling verschillend. En dit geldt ook voor de mate waarin deze organisaties bijdragen aan het integratiebeleid. De allochtone organisaties kunnen op eigen kracht functioneren. Sinds de hervorming en aanscherping van de subsidierelatie is het aantal subsidieaanvragen verminderd. Bijna de helft heeft laten zien dat hun bestaan niet afhankelijk is van subsidies. De andere helft die nog gebruik maakt van subsidies levert een goede bijdrage aan het integratiebeleid. Maar, we hebben geen integratiebeleid meer. De gemeenteraad heeft dit jaar besloten om geen specifiek beleid te voeren. Passage uit het raadsvoorstel: Het beleid van de gemeente Tiel gaat over deelname aan de maatschappij van iedereen. Iedere individu heeft daarin een eigen verantwoordelijkheid. Wie daartoe niet in staat is, kan op ondersteuning rekenen vanuit de gemeente en het maatschappelijke veld, conform de nieuwe visie op de Samenleving en het beleidsplan WMO. Bedrag Meedoen op eigen kracht past bij de nieuwe visie op de Samenleving en de Countourennota De samenredzame Samenleving. De allochtone organisatie kunnen op eigen kracht ( zonder subsidie) een nuttige bijdrage leveren. Dat geldt ook voor Buah Hati. - Verhouding Buah Hati en andere allochtonen organisaties. Het stichtingsbestuur is van mening dat Buah Hati een allochtone zelforganisatie is met professionele ondersteuning en beschouwt Buah Hati als een instelling voor welzijnswerk voor de Molukkers. Daarom vindt het stichtingsbestuur dat de subsidierelatie tussen de gemeente Tiel en Buah Hati gehandhaafd moet blijven. De huidige gemeenteraad staat achter deze visie. Als de gemeenteraad geen besluit neemt over de beëindiging van de subsidierelatie met Buah Hati, zullen de andere allochtonenorganisaties zich gediscrimineerd voelen (gelijkheidsprincipe). 14

17 Volgnummer 1-3 Speelplaatsen flexibel maken; alleen waar behoefte is; geen vervangingen meer doen maar laten betalen door bewoners Het speelbeleid heeft als doel om in woonwijken tot een aanbod van speelvoorzieningen te komen afgestemd op de leeftijdsopbouw en bereikbaarheid van de jeugd. Om tot afstemming op leeftijd en bereikbaarheid te komen hanteert de gemeente Tiel 3 leeftijdscategorieën 0-4/ 4-12/ 12+ en worden er aan de leeftijdscategorieën geografische stralen toegekend. In de uitvoering wordt natuurlijk wel rekening gehouden met het aantal woonachtige jeugdigen in de directe omgeving. Het speelbeleid is niet enkel gericht op het realiseren van voldoende speelplekken als doel op zich. Diverse studies tonen aan dat buiten kunnen spelen door jeugd van groot belang is. Voor de jeugd draagt buiten spelen direct bij aan: - voldoende lichamelijke activiteit - voorkomen van overgewicht - de ontwikkeling en sociale waarden van jeugdigen - motorische vaardigheden - cognitieve ontwikkelingen - leerprestaties - het concentratievermogen. Buiten de directe voordelen voor de jeugd dragen speelplekken ook positief bij aan de buurt zo blijkt dat het een positief effect heeft op: - Sociale verbondenheid/sociale relaties - Leefklimaat/imago buurt - Bestrijden criminaliteit/vandalisme - Integratie - Huizenprijzen - Zorg- en ziektekosten - Productiviteit + positief verband op basis van één of meer wetenschappelijke studie(s); +P = positief verband De huidige financiële middelen voor het speelbeleid worden ingezet voor het onderhouden, vervangen en renoveren van bestaande speelplekken. Op de speelplekken is het attractiebesluit van toepassing met wettelijke bepalingen betreffende het onderhoud. Het huidige budget voor spelen is ontoereikend om actief bestaande witte vlekken aan te pakken in de wijk. Met het budget worden dus geen nieuwe speelplekken in bestaande wijken aangelegd. Voor nieuwe speelplekken in nieuwe woonwijken wordt er op basis van onderhandeling door de ontwikkelaar budget vrijgemaakt voor speelplekken. In totaal zijn er in Tiel ruim 80 speelplekken en kan gesteld worden dat de dekking over Tiel redelijk is. Bedrag

18 Met het voorstel om speelplaatsen flexibel te maken; alleen waar behoefte is; geen vervangingen meer doen maar laten betalen door bewoners neemt de gemeente afscheid van haar huidige speelbeleid. Speelplekken zullen niet meer gerenoveerd en onderhouden worden. Speelplekken verdwijnen uit de wijken, tenzij bewoners zelf de financiering voor onderhoud en aanschaf van speeltoestellen organiseren. In de bezuinigingsronde van 2011 is het budget voor spelen teruggebracht. Dit betekent concreet dat er in ,- en vanaf 2015 structureel ,- op spelen wordt bezuinigd. De inschatting is dat het uitvoeren van het bestaande beleid binnen de nieuwe financiële kaders niet houdbaar is. Er is een nieuw kader nodig. Een kader wat zich natuurlijk zal moeten verhouden tot de ontwikkelingen in de Wmo, waarin burgers meer worden uitgenodigd om zelf een bijdrage te leveren. 16

19 Volgnummer 1-4* Subsidies monumenten afschaffen Eigenaren van monumenten subsidie geven voor onderhoud De subsidie schrappen en alleen nog advies geven aan eigenaren: eigen verantwoordelijkheid Bedrag Mogelijk aantasting/achterstallig onderhoud bij monumenten In 2011 is de beleidsnota cultuurhistorie door de raad vastgesteld. Daaraan gekoppeld is tevens het meerjarenuitvoeringsprogramma cultuurhistorie vastgesteld. Daarin zijn o.a. de budgetten voor OMD en subsidies monumenten vastgelegd. Dat plan wordt nu uitgevoerd. 17

20 Volgnummer 1-5* Stoppen met carillonbespeling Aantrekkelijke binnenstad. Aandacht voor erfgoededucatie op de basisscholen (toren en beiaard maken deel uit van erfgoedprogramma). Bespeling van het carillon vindt plaats iedere zaterdag tussen en uur en in de maanden juli en augustus op donderdag tussen en uur en op feestdagen als Koningsdag en 5 mei. De beiaardier draagt ook zorg voor het muzikale programma van de automaat, dat het carillon elk kwartier een melodie laat spelen die aansluit op de tijd van het jaar en de actualiteit. De bespelingen van het carillon, de geschiedenis van Maartenkerk en tentoonstelling in de toren maken deel uit van het educatieve programma "reizen in de tijd" voor de basisscholen. Indien besloten wordt om te stoppen met de carillonbespeling vervalt ook dit onderdeel van het educatieve programma. Met deze activiteiten kan gestopt worden. Bedrag Verlies van een stukje historie en periodieke kleinschalige muzikale evenementen voor alle inwoners. Het einde van de excursies naar de Maartenstoren en het carillon voor de leerlingen van de Tielse basisscholen. De beiaardier is in vaste dienst van de gemeente. Dit zal in de eerste jaren leiden tot wachtgeldverplichtingen. Indien het carillon niet regelmatig live wordt bespeeld, verslechterd de staat van onderhoud. Dit betekent dat er extra kosten gemaakt moeten worden voor het herstel en onderhoud van het bespelingmechaniek zodra er weer gestart kan worden met de carillonbespelingen. 18

21 Volgnummer 2-1 Efficiënter inrichten bijzondere bijstand: jaarlijks herijken prijzen wat kan worden verkregen centraal inkopen voorzieningen hergebruik Tiel heeft te maken met groot stedelijke problemen. Er zijn relatief veel laag opgeleide mensen. Het gemiddelde inkomensniveau is daaraan gerelateerd. Iedereen in Tiel moet (gezond) mee (kunnen) doen. Het bijzondere bijstands- en minimabeleid hebben als doel daar in bij te dragen. Uitsluiting als gevolg van sociale en financiële problematiek is niet gewenst. Bijzondere bijstand en minima ondersteunt mensen met een laag komen uit uitkering en werk (minima) of mensen met een iets hoger inkomen én met vele bijzondere kosten door: bijstand in uit bijzondere omstandigheden voortvloeiende noodzakelijke kosten van het bestaan en door ons college bepaalde lokaal noodzakelijke kosten hulpverlening bij schuldsituaties en preventieve activiteiten voorlichting en verstrekking van informatie over andere regelingen voor mensen met een laag inkomen. een collectieve zorgverzekering voor inwoners met een WWB-uitkering en overige inwoners met een inkomen tot 110% van het bijstandsniveau kwijtscheldingen van gemeentelijke heffingen Het Tielse Wmo beleid stimuleert mensen om zelf actief te worden en is gericht op ondersteuning van kwetsbare mensen. De groep inwoners die een beroep doen op een verstrekking uit het bijzondere bijstands- en minimabeleid bestaat vrijwel geheel uit kwetsbare mensen. Langdurig laag inkomen en mindere gezondheid draagt er toe bij dat de financiële zelfredzaamheid ernstig in gedrang is. Mogelijkheden voor beperking van de uitgaven worden gezien in de kostensoort financiële transacties. Het gaat daarbij om kosten gerelateerd aan schulden. Inzet op (verbetering van) de financiële zelfredzaamheid en schuldhulpverleningsstructuur in Tiel kan leiden tot vermindering van verlening bijzondere bijstand voor bijv. budgetbeheer en bewindvoeringskosten. De gemeentelijke pilot Budgetbeheer is daarop gericht, evenals het beleidsplan schuldhulpverlening. Het beleid Restpakket is gericht op ondersteuning van gezinnen met kinderen tussen de 6 en 18 jaar in de kosten van maatschappelijke participatie d.m.v. verstrekking van een geldelijke bijdrage. Heroverweging van dit beleid gericht op verstrekking van 'een voorziening in natura, zoals vouchers, korting op sport en cultuuractiviteiten is een optie die kan bijdragen aan vermindering van de uitgaven. Integrale beleidsvorming bij gemeentelijke afdelingen en regionale organisaties, zoals BSR en Avri kan bijdragen aan verbetering van de doelmatigheid. Het "broekzak vestzak" principe is ongewenst. Bedrag Versobering van de bijzondere bijstand hebben tot gevolg dat de doelgroep mensen nog minder middelen ter beschikking krijgen. Vooral de mogelijkheden om maatschappelijk te participeren zullen enorm afnemen. Het zal vooral echtparen met kinderen, alleenstaanden, chronisch zieken, gehandicapten en ouderen treffen. 19

22 Sociaal economische gezondheidsverschillen zullen evident toenemen. Raad en college streven er naar om het Tielse minimabeleid op peil te houden. Het kabinet zet in op bestrijding van armoede en schulden door toevoeging van extra middelen aan de algemene uitkering. De raad heeft in een motie op 6 november 2013 bepaald dat deze middelen voor dit doel geoormerkt moeten worden. Bezuiniging op bijzondere bijstands- en minimabeleid staat haaks op deze ontwikkelingen. Bijzondere bijstands en minimabeleid hebben grote raakvlakken met het participatiebeleid Wmo. Beperkingen bijzondere bijstand en minimabeleid geven dan een averechts effect op de Wmo uitgangspunten. 20

23 Volgnummer 2-2 Scootmobielpool Wmo voorzieningen zijn gericht op het bevorderen en stimuleren van de zelfredzaamheid en participatie mogelijkheden van inwoners met een beperking. Het verstrekken van een scootmobiel is gericht op het opheffen / verminderen van beperkingen op gebied van mobiliteit. Het college heeft inmiddels besloten tot de realisatie van een scootmobielpool in Tiel. De pool is gericht op het opzetten van een pool die vanuit meerdere uitleenpunten een dekkend netwerk van leen scootmobielen voor inwoners van Tiel aanbied. Het resultaat leidt o.a. tot vermindering van het aantal scootmobielen dat aan individuele inwoners in bruikleen wordt verstrekt. Daarmee worden de inkoopkosten beperkt. Inmiddels zijn al een aantal uitleenpunten ingericht. Kortheidshalve wordt verwezen naar het voorstel en de stukken. Bedrag Minder inwoners hebben een individuele scootmobiel maar kunnen door gebruik te maken van een scootmobiel uit de pool hun mobiliteitsprobleem verminderen. Groot risico zit in de aanname van de hoogte van de bezuiniging. Huidige kosten worden gemaakt door in de afgelopen jaren in bruikleen verstrekte scootmobielen en het jaarlijkse onderhoud daarvan. Het beleid is er op gericht om niet in te zetten op het "innemen" i.c. gericht aansturen op beperking van het aantal in bruikleen verstrekte scootmobielen. Het tempo waarmee de "uitstaande voorraad" scootmobielen afneemt is niet in te schatten. 21

24 Volgnummer 2-3 Versoberen voorzieningen Wmo Wmo voorzieningen zijn gericht op het bevorderen en stimuleren van de zelfredzaamheid en participatie (mogelijkheden) van inwoners met een beperking. Bij uitvoering van de Wmo en zeker op gebied van het verstrekken van voorzieningen wordt in belangrijke mate ingezet op bevordering van zelfredzaamheid en samen-redzaamheid binnen het sociale netwerk. De zgn. keukentafelgesprekken zijn er opgericht om de inwoner na te laten denken over de mogelijk en kansen die men zelf of samen met het sociale netwerk heeft om de gevraagde en benodigde ondersteuning zelf vorm te geven. Training en coaching van medewerk(st)ers is daarop gericht. De inkoop van diverse hulpmiddelen, zoals niet bouwkundige woonvoorzieningen, scootmobielen en rolstoelen, is, na aanbesteding in samenwerking met Regiogemeenten, contractueel geregeld. Dat contract loopt tot april Aangekondigde beperking van het Wmo budget voor Hulp bij het Huishouden per (40% verlaging) is reden om nu al te onderzoeken en actie te ondernemen in beperking / versobering van de hulp bij het huishouden. is om 10% onder het dan beschikbare budget te gaan zitten. Jaarlijkse benchmarks wijzen uit dat de kosten van zowel uitvoering als verstrekken van voorzieningen van de gemeente Tiel laag zijn in verhouding tot de kosten die andere gemeenten daarvoor hebben. In meerdere mate wordt gestreefd naar het opzetten en organiseren van algemene voorzieningen. Gemeentelijke betrokkenheid, financiering en/of regievoering is daarbij vooralsnog niet uitgesloten. Bedrag Huishoudelijke hulp Overige WMO voorzieningen Versobering van de Wmo voorzieningen kan er toe leiden dat inwoners af (moeten) zien van maatschappelijke participatie. Versobering van het voorzieningen aanbod kan er toe leiden dat niet voldaan wordt aan de wettelijke opdracht en de in de het lokale beleidsplan Wmo vastgelegde (juli 2013) uitgangspunten om in te zetten op vergroting van de participatie van de inwoners. Het wetsontwerp Wmo 2015 is in voorbereiding. Daarin wordt beoogd gemeenten vanaf 1 januari 2015 een brede verantwoordelijkheid te geven voor de ondersteuning van mensen met een beperking. Van gemeenten wordt verwacht dat zij maatwerk bieden in de ondersteuning van mensen met een beperking in hun participatie in de samenleving en hen ondersteunen bij het zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. De WmoRaad Tiel dient op basis van de Verordening Cliënten participatie geraadpleegd te worden. 22

25 Volgnummer 2-4 Huishoudtoets op niveau van vermindering toeslagen Uitvoering geven aan de Wet werk en bijstand en aanverwante regelingen ten einde te voldoen aan de wettelijke opdracht. In de Verordening Toeslagen en Verlagingen, stelt de gemeenteraad vast voor welke categorieën de norm wordt verhoogd of verlaagd en op grond van welke criteria de hoogte van die verhoging of verlaging wordt bepaald. In artikel 8, eerste lid, onderdeel c en artikel 30 van de Wet werk en bijstand vindt afbakening van de beleidsruimte van de gemeenteraad plaats. Het bezuinigingsvoorstel richt zich op aanpassing van de Toeslagen en Verlagingenverordening. Bedrag Van inwoners wordt verwacht dat zij de kosten van levensonderhoud met elkaar delen en op elkaar afstemmen. Onlangs is een voorstel tot wijziging van de Wet werk en bijstand ingediend. Een van de wijzigingsvoorstellen behelst de wijziging van artikel 8, eerste lid, onderdeel c en een ander voorstel behelst de invoering van een kostendelersnorm voor mensen die met meerdere personen een huishouding vormen. De Verordeningsplicht en mogelijkheden voor de gemeenteraad m.b.t. Toeslagen en Verlagingen vervallen. Aannemelijk is dat de voorgestelde wetswijziging ook zal leiden tot aanpassing van de middelen die van het Rijk worden ontvangen. 23