Verslag. Effectmeting naar onderzoek Subsidiebeleid uit Alphen-Chaam. Rekenkamercommissie Alphen-Chaam / Baarle-Nassau.

Transcriptie

1 Rekenkamercommissie Alphen-Chaam / Baarle-Nassau Verslag Effectmeting naar onderzoek Subsidiebeleid uit 2011 Alphen-Chaam mei 2015 E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D A L P H E N - C H A A M 1

2 1 Inleiding De Rekenkamercommissie Alphen-Chaam/Baarle-Nassau voerde een effectmeting uit naar het in 2011 uitgevoerde onderzoek naar het subsidiebeleid. De rekenkamercommissie voert tweejaarlijks een effectmeting uit naar een onderzoek dat zij een aantal jaren daarvoor heeft gepubliceerd. In 2009 heeft de rekenkamercommissie dit voor het eerst gedaan door de effecten van het onderzoek Kwaliteit van de programmabegroting uit 2006 inzichtelijk te maken. In 2010 onderzocht de rekenkamercommissie de effecten van het onderzoek Klant tevreden (2007) naar de afhandeling van vergunningaanvragen, in 2011 evalueerde zij de effecten van het onderzoek Weten waarom naar externe inhuur (2008) en in 2012 is er een effectmeting naar het onderzoek Kwaliteit raadsvoorstellen (2010) uitgevoerd. 1.1 Waartoe een effectmeting? Een effectmeting houdt in dat de rekenkamercommissie de conclusies en aanbevelingen uit een afgerond onderzoek op een rij zet en kijkt wat daar vervolgens mee is gebeurd. Hoe heeft de raad het rapport behandeld, wat heeft het college erover (toe)gezegd, hoe is het vervolgens opgepakt in de ambtelijke organisatie, wat zijn de veranderingen die (mede) dankzij het onderzoek zijn doorgevoerd? De rekenkamercommissie heeft uitsluitend gekeken naar de aanbevelingen uit het rapport Onderzoek naar het subsidiebeleid uit het jaar Het rapport geeft inzicht in de opzet van het beleid en proces en de werking daarvan in termen van doelmatigheid en doeltreffendheid. De aanbevelingen richten zich onder andere op het maken van een politieke keuze voor het type subsidieverstrekking, een passende inrichting van het subsidieproces en de informatieverstrekking aan de gemeenteraad. De rekenkamercommissie had het volgende doel met het uitvoeren van de effectmeting: Inzicht verschaffen aan de raad over wat er tot nu toe is gedaan met rekenkameronderzoek en het achterhalen van de oorzaak van het wel of niet overnemen en opvolgen van de aanbevelingen. 1.2 Hoe doet de rekenkamercommissie effectmeting? De rekenkamercommissie heeft de effectmeting in drie fasen uitgevoerd. Op basis van een analyse van relevante beleids- en processtukken, notulen van raadsvergaderingen en informatievoorziening met betrekking tot het subsidiebeleid heeft de rekenkamercommissie in kaart gebracht in hoeverre de raad en het college invulling hebben gegeven aan de aanbevelingen uit het onderzoek Subsidiebeleid. In aanvulling daarop heeft de rekenkamercommissie de afspraken met en verantwoording (van het laatst afgeronde jaar) van vier gesubsidieerde instellingen opgevraagd en beoordeeld in het licht van de kaders voor het subsidiebeleid. Hiervoor zijn dezelfde vier cases uit het onderzoek uit 2011 geselecteerd om na te gaan welke verbeteringen zijn opgetreden. Verder is aan het college en de ambtelijke organisatie schriftelijk gevraagd om aantoonbaar te maken wat er met de aanbevelingen uit het onderzoek (uit 2011) is gedaan. E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 2

3 Op basis van de bovenstaande analyse heeft de rekenkamercommissie tevens interviews gehouden met leden van de ambtelijke organisatie. Ook zijn de vier gesubsidieerde instellingen door middel van een telefonisch interview bevraagd. 2 De centrale boodschap van deze effectmeting Uit de effectmeting blijkt dat de aanbevelingen uit het onderzoek, ten tijde van de effectmeting, nog niet zijn doorgevoerd. Het was de bedoeling om bij de herijking van het subsidiebeleid in 2013, de aanbevelingen te verwerken in het nieuwe subsidiebeleid. De herijking is echter uitgesteld. De reden hiervoor is dat een themanota op het gebied van welzijn (Opvoeding, jeugd en onderwijs) nog niet gereed was. Ook waren er nog geen beleidskaders AWBZ en was er onduidelijkheid rondom de decentralisaties. De nieuwe beleidskaders zouden de basis vormen voor het maken van keuzes met betrekking tot subsidieverlening. In de loop van 2014 is echter besloten om de uitwerking van de themanota niet meer af te wachten. Er bestond de wens om meer duidelijkheid te verschaffen aan de gesubsidieerde organisaties die met de herijking te maken zouden krijgen (de vrijwilligersorganisaties). Ook is er inmiddels meer duidelijk over de aankomende decentralisaties. De bedoeling is dan ook dat de herijking in het voorjaar van 2015 gereed is. Hiertoe is in juni van 2014 gestart met de voorbereidingen. Mede als gevolg van het nog niet wijzigen van het subsidiebeleid, is de uitvoering van het subsidiebeleid in de vier onderzochte cases ongewijzigd. Evenals uit het onderzoek uit 2011, blijkt dat er geen concrete afspraken zijn over de wijze waarop gesubsidieerde instellingen bijdragen aan gemeentelijke doelstellingen. Dit maken de instellingen dan ook niet concreet in de verantwoordingsinformatie. 2.1 Behandeling college en raad van het rapport uit 2011 Bestuurlijke reactie In de bestuurlijke reactie heeft het college aangegeven in te kunnen stemmen met de aanbevelingen van de rekenkamercommissie. Als kanttekening heeft het college aangegeven dat het van mening is dat een wijziging van het subsidiebeleid pas aan de orde kan zijn op het moment dat de drie themanota s binnen het cluster Welzijn zijn afgerond. Dit omdat het subsidiebeleid een paraplufunctie heeft. Ook geeft het college in de bestuurlijke reactie aan dat er bovendien geen rekening mee is gehouden qua capaciteitsinzet. Raad neemt aanbevelingen over Op 20 oktober 2011 heeft de raad het rapport Onderzoek naar subsidiebeleid in Alphen- Chaam behandeld. Tijdens de vergadering heeft de raad het besluit genomen om de drie aanbevelingen uit het onderzoek over te nemen. De raad heeft het college opdracht gegeven om: Een voorstel aan de raad aan te bieden waarin wordt geadviseerd om als gemeente of actief te gaan sturen op doelrealisatie of over te gaan tot uitsluitend waarderingssubsidies; Om het subsidiebeleid, afhankelijk van de in aanbeveling 1 gekozen richting, inhoudelijk te wijzigen; In overleg met de raad te bepalen op welk moment de raad nadat aanbeveling 1 en 2 zijn uitgevoerd geïnformeerd wenst te worden over de voortgang. E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 3

4 2.2 Verklaring voor het uitblijven van verandering Het college heeft aangegeven dat de herijking van het subsidiebeleid is uitgesteld vanwege de ontwikkeling van themanota s op het gebied van welzijn en opvoeding, jeugd en onderwijs. Die zouden de basis gaan vormen voor het maken van keuzes met betrekking tot subsidieverlening. De rekenkamercommissie erkent dat in dergelijke beleidsdocumenten belangrijke prioriteiten worden benoemd die inhoudelijk moeten worden afgestemd met het subsidiebeleid. Tegelijk constateert de rekenkamercommissie dat er een lange periode zit tussen de behandeling van het onderzoeksrapport (oktober 2011) en de ontwikkeling van de themanota s en het subsidiebeleid. 2.3 Aandachtspunten voor raad en college De rekenkamercommissie adviseert het college om vaart te maken met de herijking van het subsidiebeleid. In die herijking dienen keuzes te worden gemaakt over: Nut van subsidies: op welke wijze dienen subsidies bij te dragen aan het gemeentelijk beleid? Wat zijn onze belangrijkste ambities en prioriteit; Rol van de gemeente: welke rol hebben wij als gemeente als het gaat om subsidieverlening? Welke activiteiten hebben er subsidie nodig en waarom? Welke activiteiten vinden wij een verantwoordelijkheid van de gemeenschap? Omvang van subsidie: hoe verhoudt de omvang van de subsidie zich tot de kosten van de activiteit? Welke grondslag kiezen wij voor subsidies (doelsubsidies versus waarderingssubsidies of een combinatie van beiden)? Hoe kunnen wij samenwerking tussen verenigingen en tussen gemeente stimuleren, bijvoorbeeld waar het gaat om het gebruik van (gemeentelijke) accommodaties? Op basis van deze keuzes kan vervolgens de vertaalslag worden gemaakt van papier naar praktijk. Met gesubsidieerde instellingen dienen onder meer nieuwe afspraken te worden gemaakt over hoe zij in verantwoordingsinformatie laten zien op welke wijze zij bijdragen aan gemeentelijke doelstellingen (indien een keuze wordt gemaakt voor doelsubsidies). De rekenkamercommissie adviseert de raad om toe te zien op de ontwikkeling van het nieuwe subsidiebeleid en zich uit te spreken over de vormgeving van het subsidiebeleid. Kiezen we als raad primair voor het inzetten van doelsubsidies, kiezen we voor waarderingssubsidies of voor een combinatie van beiden? De rekenkamercommissie adviseert de raad ten tweede bij de behandeling van het nieuwe subsidiebeleid zijn informatiebehoefte te bepalen waar het gaat om de uitvoering van het subsidiebeleid. Daarbij is het volgens de rekenkamercommissie van belang om als raad toe te zien op de concrete vertaalslag van het papier naar de praktijk in de informatievoorziening van het college. Levert de informatie van het college zicht op die aspecten die u als raad nodig acht? Daarbij is van belang dat de ambtelijke en bestuurlijke inspanning in verhouding staan tot het inzicht dat de informatie verschaft. Tot slot verdient het de aanbeveling om bij de herijking van het beleid de bredere discussie met instellingen te betrekken over de taakverdeling tussen gemeente en gemeenschap. Wat zijn nog taken van de gemeente en wat kunnen instellingen zelf organiseren en wat betekent dat voor de onderlinge rolverdeling? Daarbij is het van belang dat de gemeente en de instellingen samen verkennen waar grenzen liggen en welk belang de gemeente hecht aan het voortbestaan van bepaalde activiteiten en/of instellingen (vanuit het welzijnsbeleid). E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 4

5 3 Even terughalen: onderzoek naar subsidiebeleid Het onderzoek naar het subsidiebeleid is in september 2011 gepubliceerd. Het rapport gaf inzicht in de opzet van het subsidieproces en de werking ervan (zowel de doelmatigheid als de doeltreffendheid). De rekenkamercommissie concludeerde dat de raad en het college van de gemeente Alphen-Chaam niet sturen op de mate waarin gesubsidieerde instellingen bijdragen aan gemeentelijke doelen. Dit terwijl de Nota Subsidiebeleid en de werkwijze met doelsubsidies wel suggereren dat de gemeente dit doet. De rekenkamercommissie vond dat de raad een keuze moest maken in de wijze waarop de gemeente dient te sturen op gesubsidieerde instellingen. Wil de raad dit doen op basis van waardering (goed dat dergelijke organisaties er zijn) of op basis van doelrealisatie (aan welke gemeentelijke doelen wordt aantoonbaar een bijdrage geleverd)? Het één is volgens de rekenkamercommissie niet beter dan het ander; voor beide sturingsvormen zijn argumenten aan te dragen. De uiteindelijke (politieke) keuze heeft echter wel gevolgen voor de inrichting van het subsidiebeleid. Op het moment dat de raad kiest voor sturing op waardering, dan is het verstrekken van doelsubsidies niet meer nodig. Als de raad kiest voor sturing op doelrealisatie, dan dient de gemeente de verantwoordingseisen voor gesubsidieerde instellingen te handhaven en zal de gemeente de gewekte suggestie in de Nota Subsidiebeleid ook in de praktijk gestalte moeten geven. 3.1 Conclusies Alphen-Chaam 2011 Het rapport subsidiebeleid onderscheidt drie conclusies: 1. Raad en college sturen niet op de mate waarin gesubsidieerde instellingen bijdragen aan gemeentelijke doelen. Dit blijkt allereerst uit het feit dat de gemeente in de subsidiebeschikkingen geen expliciete koppeling maakt tussen de te behalen prestaties van de gesubsidieerde instellingen en de door de gemeente beoogde doelen. In de tweede plaats blijkt dit uit het feit dat de (jaarlijkse) verantwoordingsinformatie van de gesubsidieerde instelling niet ingaat op dit bereik van gemeentelijke doelen. 2. Het subsidiebeleid en de gekozen subsidievormen suggereren wel sturing op doelbereik. De rekenkamercommissie concludeert dat het subsidiebeleid van de gemeente Alphen-Chaam goed in elkaar zit. Zo wordt duidelijk gemaakt welke doelen de gemeente nastreeft, welke instellingen subsidie ontvangen en welke subsidievormen geldend zijn. Zowel het vermelden van de te bereiken doelen als het gebruik van doelsubsidies suggereren een sturing op doelbereik. In de praktijk is er van deze sturing dus geen sprake. 3. De gemeente geeft in de meeste gevallen doelmatig (tijdig) vorm aan het subsidieproces. De gemeente reageert in drie van de vier onderzochte gevallen volgens de door haar zelf vastgestelde reactietermijnen. De instellingen ontvangen doorgaans op gezette tijden de subsidiebeschikking en de subsidievaststelling. De correspondentie van de gemeente is hierbij louter procedureel; gesubsidieerde instellingen ontvangen geen inhoudelijke reactie op de door hen aangeleverde verantwoording. Deze procedurele aanpak kan er toe leiden dat specifieke vragen in een subsidieaanvraag niet worden beantwoord door de gemeente. Zo blijkt uit dit onderzoek dat een vraag van Ikke Chaam om een hoger subsidiebedrag te mogen ontvangen, niet is beantwoord door de gemeente. E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 5

6 3.2 Aanbevelingen Alphen-Chaam 2011 Het rapport uit 2011 bevatte destijds de volgende drie aanbevelingen. 1. Bepaal of de gemeente in haar subsidieverstrekking dient te sturen op doelrealisatie. Hierbij kan de raad ervoor kiezen om (A) in alle gevallen te sturen op de mate waarin de gesubsidieerde instelling bijdraagt aan gemeentelijke doelen, (B) dit slechts in een aantal gevallen te doen (bijvoorbeeld bij grote subsidieontvangers), of (C) dit in geen van de gevallen te doen. Belangrijke afweging hierbij is of de voordelen hiervan (transparantie over bestede publieke middelen) opwegen tegen de mogelijke beperkingen (bijvoorbeeld in personele capaciteit). 2. Geef het college opdracht het subsidiebeleid (afhankelijk van de bij aanbeveling 1 gekozen richting) te wijzigen. Op het moment dat de raad ervoor kiest om geheel of in een aantal gevallen te sturen op de bijdrage van de gesubsidieerde instelling aan de realisatie van gemeentelijke doelen, dan heeft dit een verscherping van de verantwoordingscyclus tot gevolg. De gemeente dient in dat geval tot explicietere afspraken met gesubsidieerde instellingen te komen over de vraag aan welke gemeentelijke doelen moet worden bijgedragen. Inhoudelijke verantwoording dient zij vervolgens te beoordelen door de te bepalen in welke mate dit gelukt is. Dit vormt dan het uitgangspunt voor de definitieve subsidiebeschikking. Op het moment dat de raad ervoor kiest om in geen van de gevallen te sturen op de bijdrage aan gemeentelijke doelen, dan beveelt de rekenkamercommissie aan om de doelsubsidies om te zetten in een waarderingssubsidie. Daarnaast adviseert zij in dit geval om expliciet melding te laten maken in toekomstig subsidiebeleid dat de gemeente stuurt op basis van waardering in plaats van doelrealisatie. Zo verschaft de gemeente helderheid over haar beleidslijn. 3. Bepaal als gemeenteraad hoe u geïnformeerd wenst te worden over de voortgang. Zodra u een keuze heeft gemaakt voor één van de twee uitgangspunten, beveelt de rekenkamercommissie aan met het college expliciet af te spreken wanneer u welke informatie krijgt over de voortgang van de uitvoering van de wijzigingen die met dit uitgangspunt gemoeid zijn. E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 6

7 4 Follow-up conclusie 3 en aanbevelingen In dit hoofdstuk gaat de rekenkamercommissie in op de doorwerking van het onderzoek. Ten eerste gaat de rekenkamercommissie in op de doorwerking van conclusie 3. Aanbeveling 1 en 2 van de rekenkamercommissie zijn gespiegeld aan conclusies 1 en 2 en worden daarom behandeld bij de doorwerking van deze twee aanbevelingen. Conclusie 3: De gemeente geeft in de meeste gevallen doelmatig (tijdig) vorm aan het subsidieproces. In het onderzoek van 2011 is gekeken naar de termijnen binnen welke de gemeente de voorlopige subsidie verleent en vaststelt. Uit een analyse van de verantwoordingsinformatie van de vier instellingen in 2012 en 2013 blijkt dat de voorlopige en definitieve subsidiebeschikking binnen de gestelde termijnen in de procesbeschrijving zijn verstuurd. Aanbeveling 1 1. Bepaal of de gemeente in haar subsidieverstrekking dient te sturen op doelrealisatie. Hierbij kan de raad ervoor kiezen om (A) in geen van de gevallen te sturen op de mate waarin de gesubsidieerde instelling bijdraagt aan gemeentelijke doelen, (B) dit slechts in een aantal gevallen te doen (bijvoorbeeld bij grote subsidieontvangers), of (C) dit in geen van de gevallen te doen. De gemeente Alphen-Chaam beschikt over dezelfde Nota Subsidiebeleid als in 2010, namelijk de Nota Subsidiebeleid De bedoeling was dat deze nota in 2013 zou worden herijkt. Deze herijking hield ook verband met het besluit van de gemeenteraad om vanaf het begrotingsjaar 2013 een aantal vrijwilligersorganisaties een korting van 20% op te leggen. In totaal bedroeg het een taakstelling van ,-. 1 De 20%-taakstelling is in 2012 besproken in een gezamenlijke sessie met de vrijwilligersorganisaties. Tijdens de sessie is aangegeven dat er een herijking van het subsidiebeleid zal plaatsvinden. Deze spitst zich primair toe op de inhoudelijke keuzes. In de herijking zullen ook enkele procesmatige aspecten worden meegenomen, bijvoorbeeld over het moment van aanvraag, beschikking en vragen om verantwoording. 2 Richting de betreffende gesubsidieerde organisaties is dan ook gecommuniceerd dat 2013 een overgangsjaar zou zijn. 1 Jaarstukken 2013, p na een raadsbesluit over de begroting wordt de beschikking uitgestuurd. Bij de brief wordt ook één formulier gevoegd t.b.v. aanvraag voor een subsidie volgend jaar én verantwoording van het nog lopende jaar. In de praktijk blijkt dit voor verenigingen e.d. teveel om tegelijk te moeten aanleveren. E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 7

8 Het college heeft besloten de herijking uit te stellen tot De reden is dat de themanota Opvoeding, jeugd en onderwijs nog niet gereed was vanwege aanhoudende onduidelijkheid over de decentralisaties. 3 Ook wenste de gemeente in algemene zin eerst meer duidelijkheid te krijgen over de decentralisaties AWBZ en de jeugdzorg. In een nieuw subsidiebeleid zou rekening kunnen worden gehouden met deze nieuwe kaders en ontwikkelingen. 4 Om deze redenen heeft de gemeenteraad nog geen concrete keuzes gemaakt met betrekking tot de vraag of hij wil sturen op doelrealisatie, of hij dit slechts in een aantal gevallen wil doen of dat hij dit in geen gevallen wil doen. In de loop van 2014 is besloten om de uitwerking van de laatste themanota niet meer af te wachten. De reden hiervoor is dat er de wens bestaat om de betrokken gesubsidieerde organisaties meer duidelijkheid te geven over de toekomst. Ook is inmiddels meer bekend over de aanstaande decentralisaties, volgens ambtelijke betrokkenen voldoende om het subsidiebeleid opnieuw te bezien. Er zijn dan ook voorbereidingen getroffen om te komen tot een herijking van het subsidies aan vrijwilligersorganisaties. In juni 2014 is daartoe een projectplan opgesteld met het voornemen om organisaties actief te betrekken bij die herijking. Het plan is ter kennisname aan de raad gestuurd. In het projectplan wordt voor het subsidiebeleid een aantal doelen voor de herijking benoemd: - Een doordachte keuze v.w.b. de te subsidiëren vrijwilligersorganisaties; - Een keuze m.b.t. de grondslagen van subsidiëring; - Een keuze voor de hoogten van de subsidies; - Helder beleid m.b.t. incidentele subsidies; - Vastleggen van regels in een vernieuwde subsidieverordening; - Helderheid over consequenties van het beleid voor de uitvoering, bij de verenigingen en de gemeente. 5 In het plan is per kern in een bijeenkomst met betrokken verenigingen voorzien en tevens in eventuele nadere gesprekken. Organisaties krijgen later in het proces kans om te reageren op het conceptbeleid en worden uitkomsten teruggekoppeld. Raadsleden zijn ook uitgenodigd voor de bijeenkomsten. Betrokkenen geven aan dat het proces voor de herijking nog niet geheel vast ligt. Zo moet er nog worden nagedacht over hoe de herijking zich verhoudt tot de ambtelijke fusie tussen Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Gilze-Rijen. Daarnaast heeft de inhoudelijke betrokkenheid van de raad nog geen plek in het proces. Het college zal in ieder geval een voorstel doen aan de raad voor een keuze om uitsluitend sturen op doelrealisatie, het uitsluitend verstrekken van waarderingssubsidies of een combinatie hiervan. Er zal worden gekeken naar welke wijzigingen op basis van het nieuwe beleid logisch zijn om door te voeren. Wijzigingen kunnen rollen en verantwoordelijkheden betreffen, maar ook het afwegingskader voor subsidiëring en het type subsidies. De bedoeling is dat er begin 2015 een nieuwe notitie voor het subsidiebeleid is en een vernieuwde subsidieverordening in het voorjaar 2015 in 3 Raadsinformatiebrief, subsidie vrijwilligersorganisaties 2014, 13 juni Raadsinformatiebrief, subsidie vrijwilligersorganisaties 2014, 13 juni Projectplan herijking subsidies welzijnsbeleid, juni 2014, p. 3. E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 8

9 werking treedt. 6 De (eventuele) wijzigingen in het interne proces voor de subsidieverlening zullen vervolgens worden uitgewerkt. Hoewel het subsidiebeleid vooralsnog niet is gewijzigd, zijn er zoals aangegeven wel wijzigingen opgetreden in de omvang van de subsidies. In 2012 is besloten per 2013 een korting van 20% toe te passen op welzijnssubsidies aan vrijwilligersorganisaties. Dat geldt ook voor één van de organisaties die centraal stond in het onderzoek van de rekenkamercommissie uit 2011, namelijk de muziekvereniging. Ook op peuterspeelzaalwerk is bezuinigd (voor een bedrag van ,- voor het jaar 2014 en ,- vanaf 2015) 7. Op verenigingen met enkel jeugdleden (in casu: de scouting) is besloten geen korting toe te passen. De reden hiervoor is dat de gemeente de jeugd als een belangrijke doelgroep beschouwt en daarom voor zover mogelijk heeft willen ontzien. Andere verenigingen konden zich hierin vinden. Op de bibliotheekfunctie is in de afgelopen periode eveneens bezuinigd. Eind 2011 is een besparing aan de bijdrage aan Stichting Theek 5 overeengekomen van ,- subsidie in 2012 naar ,- in Voor 2015 geldt dat er een verdere bezuiniging van ,- plaatsvindt. Eind augustus 2014 werd bekend dat de gemeente van plan was de subsidie aan Theek 5 in het geheel stop te zetten. Op 13 november 2014 heeft de gemeenteraad bij de vaststelling van de programmabegroting 2015 vastgesteld dat per ingang van de programmabegroting Theek 5 alsnog ,- subsidie ontvangt om het bibliotheekwerk voor de jeugd overeind te houden. 9 Behalve de bovengenoemde bezuinigingen zijn de meeste subsidies aan instellingen in de afgelopen jaren niet geïndexeerd. 10 Drie van de vier onderzochte instellingen hebben in 2013 negatieve resultaten gerealiseerd (de bibliotheek, de scouting en de peuterspeelzaal). Het negatieve resultaat voor de bibliotheek bedroeg in negatief. Dit had te maken met het doorvoeren van een structurele bezuiniging op de personeelskosten door het invoeren van zelfbediening. De bezuiniging is inmiddels gerealiseerd. 11 Het tekort op de begroting 2014 van de peuterspeelzaal was van een dergelijke omvang dat het voortbestaan van de stichting gevaar liep. Om die reden heeft de gemeente een aanvullend bedrag toegekend van 5.208,-. Op die manier dient de stichting financieel gezond te worden voor een toekomstige overname die gepland staat. 12 Dit is volgens het plan dan ook de laatste subsidiebeschikking aan stichting IKKE Chaam. Tot slot heeft de 6 Projectplan herijking subsidies welzijnsbeleid, juni 2014, p Subsidiebeschikking 2014, 10 januari Jaarstukken 2013, p Notulen raadsvergadering 13 november 2014, gemeente Alphen-Chaam. 10 Projectplan herijking subsidies welzijnsbeleid, juni 2014, p Brief, Aanbieding Financieel verslag 2013, inclusief controleverklaring, 25 maart Subsidiebeschikking 2014, 10 januari E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 9

10 scouting in 2013 een negatief resultaat van ,- gerealiseerd. De stichting voorziet wel weer een positief resultaat voor de begroting van Aanbeveling 2 2. Geef het college opdracht het subsidiebeleid (afhankelijk van de bij aanbeveling 1 gekozen richting) te wijzigen. Zoals hierboven toegelicht is het subsidiebeleid nog niet gewijzigd. Er zijn als het gevolg daarvan dan ook nog geen wijzigingen opgetreden in de uitvoering van het subsidiebeleid en het subsidieproces, afgezien van de bezuinigingen. De verantwoordingsafspraken van de in dit kader onderzochte instellingen zijn ongewijzigd. In alle vier de gevallen is er (impliciet) sprake van een doelsubsidie. Daarnaast verkrijgt de Harmonie Vlijt en Volharding een subsidie voor de accommodatie waarin zij gehuisvest is. Er zijn geen concrete afspraken tussen gemeente en de instellingen over de wijze van verantwoording. In de subsidiebeschikkingen aan de instellingen wordt alleen gerefereerd aan de gemeentelijke doelstelling waar de instelling aan dient bij te dragen. In de verantwoordingsinformatie die de instellingen aanleveren (begroting en jaarverslag) wordt echter geen verband gelegd tussen de activiteiten van de instellingen en de gemeentelijke doelstelling. Er wordt in het verantwoordings- en aanvraagformulier voor de subsidie alleen gevraagd waar de instelling de subsidie aan besteedt. Als gevolg daarvan is de relatie tussen de activiteiten en het doelbereik, niet helder. Aanbeveling 3 3. Bepaal als gemeenteraad hoe u geïnformeerd wenst te worden over de voortgang. Ook over de informatievoorziening richting de raad zijn als gevolg van het uitstellen van de herijking van het subsidiebeleid, geen nieuwe afspraken gemaakt. De subsidieverordening Welzijn uit 2009 is nog steeds van kracht. In deze verordening staat dat de raad het subsidieplan- en programma vaststelt door middel van het vaststellen van de begroting. Dat is ook het afgelopen jaar in de programmabegroting 2014 gebeurd. De raad is wel geïnformeerd over het voorgenomen proces van de herijking door middel van het projectplan dat ter kennisname aan de raad is toegestuurd. 4.1 Vergelijking met Baarle-Nassau Deze effectmeting is ook in Baarle-Nassau uitgevoerd. Dit maakt het mogelijk om, net als in 2011, een vergelijking te maken tussen beide gemeenten. Destijds viel op dat de situatie met betrekking tot (de uitvoering van) het subsidiebeleid vergelijkbaar was in beide gemeenten. In beide gemeenten werd geen duidelijke keuze gemaakt voor doelsubsidies of 13 Verslag over het verenigingsjaar 2013, begroting 2014, p. 14. E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 1 0

11 waarderingssubsidies, terwijl beleidskaders van beide gemeenten suggereerden dat sprake was van sturen op doelbereik. Voor beide gemeenten gold bovendien dat in verantwoordingsinformatie niet duidelijk was hoe gesubsidieerde instellingen bijdragen aan gemeentelijke doelen. Waar het gaat om beleid, is de situatie in Baarle-Nassau inmiddels wezenlijk anders dan die van de gemeente Alphen-Chaam. De beleidskaders voor welzijn in Baarle-Nassau zijn herijkt in februari 2013 op basis waarvan een nieuwe subsidieverordening en beleidsregels zijn vastgesteld. De gemeente Baarle-Nassau heeft een keuze gemaakt voor doelsubsidies en de systematiek hierop aangepast. Vanaf 2015 wordt volgens de nieuwe systematiek gewerkt. Betrokkenen binnen de gemeente Alphen-Chaam hebben het voornemen om te leren van de ervaringen in de gemeente Baarle-Nassau door het uitwisselen van ervaringen, mede met het oog op de ambtelijke fusie. 14 Hoewel in Baarle-Nassau een nieuw beleidskader is opgesteld, is hier nog onvoldoende helder hoe de organisaties moeten gaan aantonen hoe zij bijdragen aan de gemeentelijke doelstellingen. In die zin is ook in Baarle-Nassau de vertaalslag van papier naar praktijk nog onvoldoende gemaakt. 14 Projectplan herijking subsidies welzijnsbeleid, juni 2014, p. 6. E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 1 1

12 Bijlage 1: Geraadpleegde bronnen Documenten: - Verantwoordingsinformatie Bibliotheek Theek en Verantwoordingsinformatie Stichting Peuterspeelzaal IKKE Chaam 2012 en Verantwoordingsinformatie Stichting Scouting Alphen 2012 en Verantwoordingsinformatie Muziekvereniging Vlijt en Volharding 2012 en Rapportage rekenkamercommissie, Onderzoek naar subsidiebeleid in Alphen-Chaam - Raadsvoorstel tot het overnemen van de conclusies en aanbevelingen van het rapport over subsidiebeleid van de rekenkamercommissie Alphen-Chaam/Baarle-Nassau, 28 september Raadsinformatiebrief, bezuiniging subsidies vrijwilligersorganisaties, 8 november Raadsinformatiebrief, subsidie vrijwilligersorganisaties 2014, 13 juni Programmabegroting Jaarstukken Projectplan herijking subsidies welzijnsbeleid, juni 2014 Geïnterviewde personen: Gemeente - De heer Spit en mevrouw Criens, 30 september Mevrouw Van den Brand en de heer Spit, 30 september 2014 Gesubsidieerde instellingen - De heer Peeters, Stichting Theek 5, 7 augustus De heer Mathijssen, Muziekvereniging Vlijt en Volharding, 9 september De heer Vromans, Stichting Scouting Alphen,8 augustus Mevrouw Vogel van Stichting Peuterspeelzaal IKKE Chaam heeft schriftelijk laten weten op dit moment geen medewerking te kunnen verlenen aan een telefonisch gesprek E F F E C T M E T I N G N A A R O N D E R Z O E K S U B S I D I E B E L E I D - A L P H E N - C H A A M 1 2