WAAROM MOSLIMS MADHHABS VOLGEN

Transcriptie

1 WAAROMMOSLIMSMADHHABSVOLGEN MADHHABSVOLGEN EenInleidingtotdeFiqhvandeSoennitischeMadhhabs GeschrevendoorSheikhNu SheikhNuhHaMi amimkeller mkeller Vertaald,bewerktengepubliceerddoorwww.sunni.nl 1

2 Inhoudsopgave Introductie 3 AlgemeneKennisuitdeKoranen adīth 4 Fiqh:JuridischBegrip 5 KennisvandePrimaireTeksten 8 Taqlīd:HetVolgenvanGeleerden 13 HetVaststellenvandeAuthenticiteitvaneen adīth 15 Conclusie 23 2

3 INTRODUCTIE WieheeftdeImamsnodigvandeHeiligeWet amsnodigvandeheiligewet alswedekoran Koranende ende ad adīth īthshebben? hebben? WaaromkunnenwenietonzeIslamnemenvanhetwoord vanallah enzijnboodschapper enzijnboodschapper? Het werk van de mujtahid Imams van de Heilige Wet, diegenen die de regels van de Sharī ahafleidenuitdekoranen adīths,iseenaantaljarenhetonderwerpvanmijn onderzoekgeweest.indezeperiodehebiksomsdevraaggehoord: WieheeftdeImamsvandeHeiligeWettennodigalswedeKoranende adīths hebben?waaromkunnenwenietonzeislamnemenvanhetwoordvanallah en ZijnBoodschapper,dieopeengoddelijkemanierbeschermdisvoorfouten,in plaats van dit te nemen van de Madhhabs (rechtsscholen) van de mujtahid Imams zoalsabū anīfa,mālik,shāfi īena mad,diedatnietzijn? Het zal voor niemand een geheim zijn hoe belangrijk deze zaak is, of dat veel van de verdeeldheid die we deze dagen zien en horen in onze moskeeën, het gevolg is van het ontbrekenvankennisvandefiqh(islamitischejurisprudentie)enzijnrelatietotdeislam alsgeheel.numisschienmeerdanooit,ishettijdvooronsomterugtekerennaardebasis enonszelfaftevragenhoewedegebodenvanallah moetenuitdragenenbegrijpen. WezulleneerstdekennisvandeIslambesprekendieweerallemaalopnahouden,endan aantonenwaardefiqhzijnintrededoet.wezullenkijkennaardegenoemdekwalificaties indekoranensunnahvoordiegenendieaanfiqhdoen,demujtahidgeleerden.wezullen onseerstrichtenopdeomvangvandekennisvandemujtahidgeleerden,hoeveel adīths zijdienentekennenenzovoorts,en danzullenwe kijkennaardedieptevanhunkennis, door middel van daadwerkelijke voorbeelden van dalīls (bewijzen) die aangeven hoe geleerdenomgaanmetverschillendeenzelfstegenstrijdige adīthsomzodoendeeen eendrachtigeensamenhangendeverklaringvoorttebrengen. Wezulleneindigenmethetbesprekenvanderelatietussendemujtahidendewetenschap vandeauthenticiteitvande adīth,endevoorwaardenaandehandwaarvaneengeleerde weetdateenbepaalde adīth a ī (authentiek)is,zodathijhetkanaccepterenen navolgen. 3

4 ALGEMENEKENNIS UITDEKORANEN KORANEN AD ADĪTH ĪTH De kennis die u en ik vernemen uit de Koran en de adīths bestaat uit verschillende vormen. De eerste en meest belangrijke vorm betreft ons geloof. Het is de kennisvanallah enzijnattributenendeanderegrondbeginselenvanhetislamitische geloofzoalshetboodschapperschapvandeprofeet,delaatstedag,enzovoorts.iedere MoslimkanenmoetzichdezekennisvanhetBoekvanAllah endesunnaheigen maken. Dit is tevens het geval met een tweede vorm van algemene kennis. Dit betreft niet het geloof zelf, maar daden. Het gaat hier om de algemene Islamitische wetten om goed te doen,hetslechtetevermijden,hetgebedteverrichten,zakāttebetalen,tevastentijdens derama ān,gezamenlijkgoedewerkenteverrichten,enzovoorts.iedereenkandeze algemeneregelslerenenbegrijpen,dezevattende irātal-mustaqīm(hetrechtepad)van onzereligiesamen. 4

5 FIQH:JURI :JURIDISCHBEGRIP DISCHBEGRIP Een derde vorm van kennis is die van de specifieke details in het Islamitisch praktiseren.iedereenkandeeerstetweevormenvankennisdirectbegrijpenuitdekoran ende adīths.echterhetbegrijpenvandezederdevormheefteenspecialenaam,fiqh, watletterlijk begrip betekent.enmensenverschilleninhundeskundigheiddittedoen. IkhadbijvoorbeeldeenseenbezoekerinJordanië.Wanneerwesprakenoverwaaromhij nognietop ajjwasgeweest,verweeshijnaarde adīthvananasibnmālik,datde BoodschappervanAllah heeftgezegd: Iedereen diehetochtendgebed(fajr) bidtineengroep endangaatzittenendhikr doet tot aan het opkomen van de zon,[en] daarna twee raka āt(cycli) bidt, zal de beloningkrijgenalsofhijde ajjende Umraheeftverricht. Anaszei: DeProfeet zei: Volledig,volledig,volledig. 1 Mijnbezoekerhadditvanmorgennetgedaan,ennugeloofdehijdathijzijnverplichting aangaandede ajjwasnagekomenenhetnunietmeernoodzakelijkwasvoorhemom naarmekkategaan.de adīthwas asan(goed).ikmaakteonderscheidvoormijn bezoeker tussen het ontvangen van de beloning van iets en het vervallen van de verplichtingindeislamdoorhetinderdaaduittevoeren,enhijbegreepmijnpunt. Maarerishiereengrotereles,datterwijldeKoranendeSunnahma ūm(goddelijk beschermdvoorfouten)zijn,hetbegrijpenhiervanditnietis.eniemanddiewettenvande Koranen adīthafleidt,zondertraininginijtihād(afleidinguitdeprimairebronnen) zoalsmijnbezoekerdeed,zalhiervoorverantwoordelijkwordengehoudenopdedagdes Oordeels, net zoals een amateur-arts die nog nooit een geneeskundige opleiding heeft genoten, verantwoordelijk wordt gehouden voor de door hem uitgevoerde operatie waarbijiemandzoustervenonderzijnmes. Waarom?OmdatAllah indekoranheeftuitgelegddatfiqh,hetgedetailleerdebegrip van het goddelijke gebod, speciale training vereist van de leden van de Moslimgemeenschapomhettekunnenlerenenhetteonderwijzen.Allah zegtin ūrat al-tawba: Enhetpastdegelovigennietdatzijallen(tenstrijde)uitrukken. gennietdatzijallen(tenstrijde)uitrukken. Waaromruktnieteenaantaluit,opdatzij(deachtergeblevenen)begripverkrijgenover uit,opdatzij(deachtergeblevenen)begripverkrijgenover degodsdienst,opdatzijhunvolkzullenwaarschuwenwanneerhettothenisteruggekeerd. zullenwaarschuwenwanneerhettothenisteruggekeerd. Hopelijkzullenzijzichzelfbehoeden. behoeden. 2 Deuitdrukking li-yatafaqqahufī-ldīn,hetverwervenvanbegripvandereligie,isafgeleid van precies dezelfde oorsprong(f-q-h) als het woord fiqh. Dit is wat westerse studenten van het Arabisch zouden noemen, een vijfde stam werkwoord (tafa ala). Dit geeft aan dat de betekenis die in de wortel te vinden is, begrip, is verwezenlijkt door middel van voorzichtige,ondersteundeinspanning. 1 Tirmidhī, Koran, ūratal-tawba9:122 5

6 DitKoranischeversbevestigtdatereenklassezoumoetenzijnvanmensendiedereligie opeendusdanigewijzehebbengeleerdzodatzegekwalificeerdzijndezeteonderwijzen. EnAllah heeftdiegenendiegeenuitsprakenkennenvandeheiligewettenbevolente vragenaanhendiehetwelkennen,doortezeggenin ūratal-na l, Vraaghetdanaandebezittersvankennis,indienjulliehetnietweten.,indienjulliehetnietweten. 3 Hierinverwijzendewoorden ahlal-dhikri (de bezitters vankennis)naardiegenenmet kennisvandekoranensunnah.aandevoorgrondhiervanstaandemujtahidimamsvan dezeummah.waarom?omdatteneerstedekoranen adīthinhetarabischzijn,enals vertaler,kanikuverzekerendathetnietzomaararabischis. Om de Koran en de Sunnah te begrijpen, moeten de mujtahid een complete kennis hebben van de Arabische taal met dezelfde deskundigheid die de vroege Arabieren bezatenvoordatdetaalgebruiktwerddoorsprekersdiehetarabischnietalsmoedertaal beheersten. Dit vereiste, waar bijna niemand in onze tijd aan voldoet, is niet het hoofdonderwerpvanmijnscriptie.maarzelfsalswedatwelzoudenhebben,watalsuof ik,ofschoongeengetraindespecialisten,dedetailsvandeislamitischepraktijkregelrecht vandebronnenzoudenwillenafleiden?deprofeet heeftnamelijk,inde adīthvan BukhārīenMuslim,gezegd: "Wanneereenrechterzijnoordeeluitspreektenernaarstreeftomeenkundigoordeel tevellen(ijtahada)enditiscorrect,krijgthijtweebeloningen.alshijeenoordeelvelt enernaarstreeftomeenkundigoordeeltevellenmaarhetisfoutdankrijgthijéén beloning." 4 Hetantwoordis,datdetermijtihād,heternaarstrevenomeenkundigoordeeltevellen, indeze adīth,nietverwijstnaardeinspanningomeenislamitischoordeeltebegrijpen entevellenvanzomaareenpersoon.hetverwijstnaardepersoondieeenrechtskundige kennisvan alles dat deprofeet onderwees met betrekking tot devraag.diegene die aan ijtihāddoetzonderdezedeskundigheidiseenmisdadiger.hetbewijshiervanisde adīth waarindemetgezeljābiribn Abdullāh zei: Wegingenopreiseneenvanonswerdgetroffendooreensteenenkreegdaardoor eengatinzijnhoofd.toenhijlatertijdenszijnslaapeennattedroomhad,vroeghij zijn metgezellen: Kun jij iets vinden voor mij als vervanging voor een droge rituele wassing(tayammum)? [inplaatsvaneenvolledigreinigendbad(ghusl)]zijvertelden hem: We hebben niets kunnen vinden als vervanging voor jou als je water kunt gebruiken. Dushijnamzijn volledigreinigendbadenzijn wond opendezich enhij stierf.toenwebijdeprofeet kwamen,washijalopdehoogtevanditgebeurenen hijzei: Zijhebbenhemvermoord,mogeAllahhenvermoorden.Waaromhebbenze nietsgevraagd? wantzijwistenhetniet.hetenigeredmiddelvooriemanddieniet weetwattezeggenishettevragen. 5 Deze adīth,dieovergeleverdisdoorabūdawūd,isgoed( asan).iederemoslimdie enigetaqwāheeftzouzicherzorgvuldigaanmoetenspiegelen,omdatdeprofeet dit 3 Koran, ūratal-na l16:43 4 Bukhārī AbūDawūd,1.93 6

7 aangaf indemeestkrachtigmogelijketaal dathetvellenvaneenislamitischoordeelop basisvanontoereikendekenniseenmisdaadis.ookzoluidtdegoede adīth: Diegenedieeenjuridischoordeel juridischoordeel( (fatwā fatwā) )wordt wordtgegevenzonder gegevenzonderkennis, kennis, zijnzondeisenkelvoordepersoondiehemdemeninggaf. 6 DeProfeet zeiook: Erzijndrie[soorten]rechters:tweevanhen[zijn]indehelenééninhetParadijs.Een man die de waarheid kent endaarnaar oordeelt, hij zal naar het Paradijs gaan.een mandieoordeeltvoordemensenmaaronwetendis,hijzalnaardehelgaan.eneen mandiedewaarheidkentmaaronrechtvaardigoordeelt,hijzalnaardehelgaan. 7 Deze adīth,diedoorabūdawūd,tirmidhī,ibnmājahenanderenisovergeleverd,is striktgenomenauthentiek( a ī ).IedereMoslimdiehethellevuurwilvermijdenzou serieusdelotsbestemminginoverwegingmoetennemenvan diegene die,indewoorden vandeprofeet, oordeeltvoordemensenterwijlhijonwetendis. Nu hebben we allemaal onze Yusuf Ali Koranvertaling en onze a ī al-bukhārī vertalingen.zijnditgeenadequatewetenschappelijkevoorzieningen?ditzijnwaardevolle boekenendragenwellichtbijtothetgrootsteenmeestbelangrijkedeelvanonzedīn:de basis van het Islamitische geloof en algemene wetten van de religie. Onze discussie hier gaat niet over deze omvangrijke principes, maar wel over het begrijpen van specifieke detailsvande Islamitische praktijk dieexactgenoemdwordtals fiqh.ik denkdatiedere eerlijke onderzoeker die deze zaken bestudeert het er mee eens zal zijn, dat voor dit de vertalingennietvoldoendezijn.zijzijnnietvoldoendeomdathetbegrijpenvandegehele Koran en adīth tekstuele werken, uit wat wij noemen de dīn bestaat, twee deskundigheden vereist van de geleerde. Dit is een deskundigheid in de breedte, de substantiële kennis van al de teksten. En dit is een deskundigheid in de diepte, de methodologische middelen die nodig zijn om alle Koranische verzen en adīths aan elkaarteverbinden,ookdieogenschijnlijkelkaartegenspreken. 6 AbūDawūd, Shar al-sunnah,

8 KENNISVANDEPRIMAIRETEKSTEN Zoalsvoordeomvangvandekennisvaneenmujtahid,isovergeleverddateenstudentvan ImamA madibn anbal,mu ammadibn Ubaydullāhibnal-Munādīeenmangehoord heeftdiehem(imama mad)vroeg: Alseenman adīthsheeftgememoriseerd,ishijdaneengeleerdevande HeiligeWetten,eenfaqīh? Enhijzei: Nee. Demanvroeg: dan? Enhij zei: Nee. Demanvroeg: ? Enhijzei: Nee. Demanvroeg ? En A madmaakteeengebaarmetzijnhandomduidelijktemaken ongeveerzoveel. 8 Toegegeven,metdeterm adīth bedoeldeimana madde adīthsvandeprofeet in alhunverschillendereeksenvanketens,iedereketenreeksalseenafzonderlijke adīth meegerekend,enwellichtookdeuitsprakenvande a āba meegerekend.hetgrootste punthierisechter,datzelfsalswijdeverschillendereeksentenietdoen,enalleenspreken overde adīthsvandeprofeet dieduidelijkalsacceptabelebewijzengelden,ofhetnu a ī is,of asan(dievoordoelstellingenbinnendeijtihādopgenomenmogenwordenals a ī ),dansprekenwijnogovermeerdan adīths.dezezijnnietalleenmaar opgenomen in Bukhārī, of alleen maar in Muslim, ook niet in de zes boeken of zelfs in negen.wiedanooknueenfatwāwilgevenofeenenvoordemensenwiloordelenover het wettelijke en het niet wettelijke, verplichte of Sunnah, moet alle primaire teksten kennendieerbetrekkingophebben.demisschienwel a ī adīthszijnvoorde mujtahidalséénenkele adīth,enhijmoetzeeerstkennenomzemetelkaarinverband tekunnenbrengenendeeendrachtigeverordeningenvanallah tekunnenuitleggen.ik zeg metelkaarinverbandbrengen omdatdemeestevanuzichervanbewustmoetenzijn datsommige a ī adīthsdeandereeven a ī adīthslijkentebetwisten.watdoeteen mujtahidineen dergelijkgeval?ijtihād.laten weeenskijkennaarwatvoorbeelden.de meestevanonskennende adīthsmetbetrekkingtothetvastenopdedagvan Arafah voor de niet-pelgrim, dat het, [de zondes van] het jaar ervoor en het jaar erna teniet doet. 9 Maareenanderestriktgenomenauthentieke adīthverbiedthetvastenopvrijdagalleen, 10 eneengoedeauthentieke adīthverbiedthetvastenopzaterdagalleen.tirmidhīlegt ditalsvolgtuit: Debetekenisvanhet'aanstootgevende'indezeis dezeiswanneereenmanalleenop wanneereenmanalleenop zaterdagvast,omd t,omdatdejodendezaterdagvereren atdejodendezaterdagvereren 11 Sommigegeleerdenhoudenzondagalsaanstootgevendomtevastenvoordezelfdereden, omdatdezewordtvereerddoorniet-moslims.(andere adīthsstaanvastentoeopéén vandezedagen samenmetdedagervoor oferna, misschienomdatnietéén religietwee dagen achter elkaar vereert). De vraag rijst dan: wat moet je doen als Arafah op een vrijdag,zaterdagofzondagvalt?dealgemeneeisvoorhetvastenopdedag Arafahkan welgekwalificeerdwordendoorhetspecifiekeverbodvanhetvastenopalleenééndezer 8 Ibnal-Qayyim,I lāmal-muwaqqi'īn, Muslim, Bukhārī, Tirmidhī,

9 dagen.maareenmujtahid,bewustvandegeheleverzameling adīth,zalzekereenderde adīthwetendieovergeleverdisdoormuslimdiemeerspecifiekisenzegt: Neemnietalleendevrijdag[afzonderlijk] [afzonderlijk]zonderdeanderedagen zonderdeanderedagenomte omte vasten,tenzijhetsamenvaltmetéé ten,tenzijhetsamenvaltmetéénvanuwhandelingen nvanuwhandelingen.. 12 Delaatste adīthbevestigtvoordemujtahiddealgemeneprincipesdatderegelsvoorhet vasten op een dag die normaal verboden is om te vasten veranderen als het vasten samenvaltmeteenvanuwhandelingen -endusisergeenprobleemmethetvasten,ofde Dag van Arafah nu valt op een vrijdag, zaterdag of zondag. Hier zowel als elders, dient iedereendiederegelswilbegrijpenoverhoejeietsindeislamwildoen,alletekstente kennen die er betrekking op hebben. Dit is omdat wij als gewone Moslims, niet alleen verantwoordelijk zijn om de Koranverzen en de adīth te gehoorzamen waar we vertrouwdmeezijn.wezijnverantwoordelijkvoorhetgehoorzamenvanhenallemaal,de helesharī ah.eninhetgevalwijzelfnietoverdekwalificatiesbeschikkenomdezeteksten metelkaarinverbindingtebrengen-enwehebbena madibn anbalhorenspreken hoeveelkennisditvereist-moetenweiemandvolgendiedatwelkan.ditisderedendat Allah onsverteld, Vraaghetdanaandebezittersvankennis,indienjulliehetnietweten. tweten. De omvang en aard van deze kennis vereist van de leek adab(gepaste manieren) te handhaveninzijnomgangmetdegeleerdenvanfiqh,inhetgevaldezeleekeen adīth vindt,hetzijinbukhārīofergensanders,dieogenschijnlijkintegenspraaklijkttezijnmet derechtsscholen.eenleek,lezendin a ī albukhārībijvoorbeeld,zalde adīthvinden datdeprofeet opdeterugreisvankhaybareenontblootbovenbeenhad. 13 Enhijzou zichkunnenvoorstellendatdeviermadhhabs anafī,mālikī,shāfi īen anbalī onjuistwareninhunoordeeldathetbovenbeenawrā(naaktheiddiebedektmoetworden) is.maarinfeitezijnechtereenaantalandere adīths,stukvoorstukgoedauthentiek ( asan)of a ī diebewijzendatdeprofeet uitdrukkelijkdiverse a āba heeft bevolenhetbovenbeentebedekkenomdatditnaaktheidbetekent. ākimoverlevert,datdeprofeet Jarhadzagindemoskeedieeenmanteldroeg,enzijn bovenbeenontblootte.dusdeprofeet zei, Hetbovenbeeniseendeelvaniemands naaktheid, 14 waarop ākimzei, Ditiseen adīthwaarvandelijnvanoverlevering a ī is, zoalsimamdhahabīookbevestigde. 15 Imamal-Baghāwīoverlevertde a ī adīthdat deprofeet Ma marpasseerde,wiens beide bovenbenen ontbloot waren, en hij vertelde hem: O Ma mar, bedek je bovenbenen,wantzezijnbeidennaakt. 16 EnImamA madibn anbaloverlevertdatdeprofeet heeftgezegd: 16 Wanneeréénvanu(iemandaan)zijnslavenofhuurlingtrouwt,laathemdannietkijken naarzijnnaaktheid,wantwatonderdenavelisto eid,wantwatonderdenavelistotaanzijnknieënisnaaktheid. taanzijnknieënisnaaktheid Muslim, Bukhārī, al-mustadrak 15 Ibid 16 Shar al-sunnah,9.21 9

10 Ditiseen adīthmeteenlijnvangoede( asan)overlevering. DemujtahidImamsvandevierscholenkendendeze adīthsenbrachtenzeinverband metdekhaybar adīthinbukhārī,doormiddelvanhetmethodologischeprincipe: Een uitdrukkelijkuitgesprokenbevelvandeprofeet heeftvoorrangopzijnhandeling. Waarom? Onder andere omdat bepaalde wetten van de Sharī ah alleen maar van toepassingzijnopdeprofeet alleen.zoalshetfeitdatwanneerhij tenstrijdetrok,hij geen toestemming had zich terug te trekken, ongeacht hoe zeer hij ook in de minderheidwas.ofzoalsdeverplichtingvoorhem alleengeldt,detahajjud(hetwaak gebedtijdensdenacht)tebidden,nahetontwakenvóórdedageraad,datslechtssunnahis voorderestvanons.ofzoalsalleenvoorhem istoegestaanomnietindenachtzijn vastentebrekentussentweevastendagen.of,zoalsvoorhem alleenistoegestaanmeer danviervrouwentehebben,wathetmiddelwaswaarmeeallah inzijnwijsheid,de kleinstedetailsindedagelijksesunnahvandeprofeet vooronsbewaardheeft.een groteraantalvrouwenzounamelijkbeterinstaatzijnomhieroptoetezienenhetzichte herinneren. Omdatbepaaldewetten vandesharī ahalleenophemvantoepassingwaren,hebbende geleerden van de ijtihād het grondbeginsel bevestigd dat in veel gevallen wanneer een handelingpersoonlijkdoordeprofeet wasgedaan,zoalshettonenvanhetbovenbeen nakhaybar,hetalleenvoorhem gold.enwanneerhij onseenuitdrukkelijkbevelgaf omhetanderstedoen,inditgevalomhetbovenbeentebedekkenomdathetnaaktheidis, hetbeveldanvantoepassingisopons.dehandelingisdanalleenophem alleen toepasbaar. Wekunnenaanditvoorbeeldzien,watvoorsoortdeskundigheidernodigisomdegehele omvangvande adīthtebegrijpen,zowelindebreedtealsdieptevankennis,endediepte inhetverklarendbegrijpen vanfiqh.iemanddieeenfatwā wilgevenopbasisvanalleen maardekhaybar adīthin a ī al-bukhārī,dat"degeleerdenfoutzijnende adīth goedis"zouzichdanschuldigmakenaaneenmisdadigeachteloosheidvoorzijnonkunde. AlsiemandnietdesubstantiëlekennisvandeKoranendeomvangvande adīthbezit,en deschakeltussendefiqhmethodologieendeveelomvattendheidmist,zijnde adīthsdie iemandheeftgelezennietvoldoende.omnogvoorbeeldtenemen,eriseengoede( asan) adīthdat deprofeet vrouwenvervloektediegravenbezochten. 18 Maargeleerden zeggendathetverbodvanvrouwenomgraventebezoekentenietwerdgedaan(mansūkh) doorde a ī adīth: Ikhaduverbodendegraventebezoeken,ma graventebezoeken,maarbezoekzenu. arbezoekzenu. 19 Ofschoondeuitdrukkinghier bezoek zenu (fa-zūrūhā)eengebodnaarmannentoeis (ofnaareengroepwaarvansommigenookmannenzijn),ishetfeitdatde adīthvrouwen zowel als mannen toestaat nu de graven te bezoeken, wat aangetoond wordt door een andere adīthovergeleverddoormusliminzijn a ī. Toen Ā ishadeprofeet vroegwatzijzoumoetenzeggenalszijdegravenzou bezoeken,verteldehijhaar: Zeg: VredezijaandegelovigenenMoslimsvanhetvolk van deze verblijfplaats: Moge Allah genadig zijn aan diegenen van ons die zijn A mad, Tirmidhī, Muslim,

11 voorgegaanenaandiegenendiezijnachtergebleven,alsallahhetwil,zullenwijjullie spoedigvergezellen. 20 Dit houdt duidelijk in dat het voor haar is toegestaan graven te bezoeken, omdat de Profeet haarnooitdezewoordenzouhebbengeleerdalsbijhetbezoekenvandegraven omzeuittesprekenzijdanongehoorzaamzouzijn.metanderewoorden,hetkennenvan al deze adīths, samen met de methodologische principes van naskh (abrogatie), is essentieel om een geldige fiqh-conclusie te trekken dat de eerste adīth waarin de Profeet vrouwenvervloektdiegravenbezoeken wasafgeschaftdoordetweede adīth, zoalsbevestigdwordtdoordederde adīth. OfoverweegdeKoranischetekstin ūratal-mā idah: Hetvoedsel(geslachtedieren)vanhetVolkvanhetBoek hetvolkvanhetboekis is jullietoegestaanenjullievoedselishuntoegestaan. voedselishuntoegestaan. 21 Ditiseenalgemenewetdieogenschijnlijkgeschiktlijktvooralhunvoedsel.Tochisdeze weteenonderwerpvoortakhsīs(beperken)doormeerspecifiekewettendiebewijzendat voedselvanahlal-kitāb(volkvanhetboek)zoalsvarkensvlees,ofdierendienietopeen rituele manier zijn geslacht, niet toegestaan zijn voor ons. Onwetendheid in dit principe van takhsīs lijktvooralvoor te komen bij de pseudo-mujtahids van onzetijd,van wie we vaakdemeeralgemenewettenhorenmetdewoorden: MaardeKoran zegt, of Maar de adīth zegt, zonder enige vermelding van de bijzondere wetten van een andersluidende adīthofkoranvers,diedezebeperken.hetantwoordkanalleenzijn: Ja, broeder, de Koran zegt inderdaad: Het voedsel(geslachte dieren) van de het Volk van het Boek is jullie toegestaan en jullievoedsel is hun toegestaan. Maar wat zegt het nogmeer?of, Ja,de adīthin a ī al-bukhārīzegtdatdeprofeet zijnbovenbeen ontblootteopdeterugreisvankhaybar.maarwatzegtde adīthnogmeer,ennog belangrijker,weetjezekerdatjehetweet? Bovengenoemdevoorbeelden illustreren slechts een paar van de methodologische regels diedemujtahid nodigheeftomdeislamte begrijpenen functioneelte makendooralle bewijzenmetelkaarteverbinden.teneerstezagenwehetgrondbeginselvantakhsīsvan algemenewettendoormeerspecifiekewetten,zowelinhetvoorbeeldvanhetvastenopde Dag van Arafah in het geval dat dit op een vrijdag, zaterdag of zondag valt als in het voorbeeldbetreffendehetvoedselvanahlal-kitāb.tentweede,indekhaybar adīthin a ī al-bukhārīoverhetontblotenvanhetbovenbeenende adīthsdieverordenendat het bovenbeen bedekt moet zijn, zagen we het grondbeginsel van hoe een uitdrukkelijk profetisch bevel in woorden, voorrang heeft op slechts een handeling in geval van tegenspraak. Ten derde, zagen wij het grondbeginsel van nāsikh wa-mansūkh (het opheffende en het opgehevene) in het voorbeeld van het aanvankelijke verbod op het bezoekenvandegravendoordevrouwenenvervolgenshettoestaanervan.ditzijnslechts driemanierenwaaroptweeofmeertekstenvandekoranen adīthbetrekkinghebbenop elkaar en elkaar kwalificeren. Dit zijn regels die iemand die de wetten van de Sharī ah afleidtmoetweten.metanderewoorden,ditzijnmaardriegereedschappenvandetotale methodologischegereedschapskist.wijhebbennietdetijdomaldezegereedschappentot in detail te behandelen, ofschoon wij enkele in het voorbijgaan, beginnend met hun Arabischenamen,kunnenvermelden. 20 Muslim, Koran, ūratal-mā idah5:5 11

12 De amm, een tekst van algemene toepasbaarheid voorveel wettige regels en het tegengesteldehiervan: De khāss, datgene wat alleen op één wettige uitspraak of aard van uitspraak toepasbaaris. Demujmal,datgenewatnodigisomanderetekstenvolledigtekunnenbegrijpen, enhettegengesteldehiervan: Demubayyan,datgenewatduidelijkiszonderanderetekstentemoetengebruiken. De mutlaq, datgene wat zonder beperking toepasbaar is, en het tegengestelde hiervan: De muqayyad, datgene wat beperkingen heeft die aangegeven zijn in andere teksten. Denāsikh,datgenewateerderegeopenbaardewettenopheft,enhettegengestelde hiervan: Demansūkh,datgenewatisopgeheven. Dena,datgenewatondubbelzinnigeenafzonderlijkerechtswetenschappelijke vraagbepaald,enhettegengesteldehiervan: De āhir,datgenewatopmeerderemanierenkanwordenuitgelegd. Mijnpuntinhetvermeldenvanwateenmujtahidis,watfiqhisendesoortentekstendie Allah s bevelen belichamen, met de voorbeelden die deze illustreren, is om onze oorspronkelijke vraag te beantwoorden: Waarom kunnen we niet onze Islamitische praktijkvanhetwoordvanallah enzijnboodschapper nemen,dieopeengoddelijke manierwordenbeschermd,inplaatsvanhetvandemujtahidimamstenemen,diedatniet zijn? Hetantwoord,zoalswehebbengezien,isdatnaareengoddelijkeopenbaringniet gehandeld kan worden zonder het begrijpen hiervan. En dit begrip heeft ten eerste de reikwijdtevanhetmeesterschapnodigvanhetgeheelententweede,dekennisvanhoede onderdelen in relatie staan tot elkaar. Diegene die deze twee dimensies van goddelijke openbaringaanelkaarverbindt,neemtzijnislamitischepraktijkvanhetwoordvanallah enzijn Boodschapper.Of hijdoetdit persoonlijkdooreenmujtahidimam tezijn,of doormiddelvaneenander,dooreenmujtahidimamtevolgen. 12

13 TAQLĪD:HETVOLGENVANGELEERDEN D:HETVOLGENVANGELEERDEN DeKoranmaaktduidelijkeenonderscheidtussendevolgendetweeniveaus: Deleekdiedewegvantaqlīdvolgtof"deresultatenvolgtvandegeleerdezonder kennistehebbenvanhetgedetailleerdebewijs ; Diegenen wiens taak het is om het bewijs te kennen en op zijn waarde in te schatten,omdatallahdeallerhoogstezegtin ūratal-nisā : EnindienzijhetaandeBoodschappervoorgelegdhadden,enaandegenen vanhendieonderzoeksbekwaam onderzoeksbekwaamzijnerkennisvankunnennemen. zijnerkennisvankunnennemen. 22 Hier verwijst alladhīna yastanbi ūnahu minhum (degenen van hen die onderzoeksbekwaam zijn er kennis van kunnen nemen) verwijst naar diegenen die de deskundigheidhebbenomrechtsregelsdirectvanhetbewijsafteleiden.ditwordtinhet Arabischnuistinbā genoemd,waaruitblijkt,zoalsdekoranischeexegeetimamal-rāzī zegt,dat: Allahheeftdemoreleverantwoordelijkenbevolenomdaadwerkelijkefeitente verwijzennaariemanddierechtsregelskanafleiden(yastanbi u)metbetrekkingtothen. 23 Een persoon die dit niveau heeft bereikt kan en moet daadwerkelijk zijn conclusies afkomstig van direct bewijs laten zien en mag zeker niet de conclusies volgen van een andere geleerde zonder het bewijs te onderzoeken(taqlīd). Dit is een wet, verwoord in boekenvanmethodologischegrondbeginselenvanfiqhals: laysali-l- alimanyuqallida, De Alim (de geleerde zoals de mujtahid op het niveau van istinbā waarnaar het hierboven genoemde Koranische vers verwijst) mag niet slechts een andere geleerde volgen. 24 Ditbetekentdathetvooreenmujtahidnietwettelijkistoegestaanomnogeenmujtahidte volgen,tenzijhijdebewijzenkentenhetdaarmeeeensis.demujtahidimamshebbeneen aantalgeleerdengetrainddieopditniveauwaren.imamshāfi īhadal-muzānī,enimam Abū anīfahadimamabūyūsufenimammu ammadibnal- asanalshaybani.het warendezestudententegenwieimamabū anīfazei: Hetisniettoegestaanvoor diegenediemijnbewijzennietkent,mijnstandpuntalsfatwātegeven 25 en hetisvoor niemandtoegestaanomonsstandpuntalsfatwāuittevaardigentotdathij weetwaarwij hetvandaanhebben. 26 Hetiséénvandeabsurditeitenvanonzetijddatdezewoordensomswordenaangehaald alsofzebedoeldwarenvoorgewonemoslims.alshetonwettigwasvoor detimmerman, de zeeman, de computer programmeur, de arts, om enige handeling van aanbidding ten uitvoer te brengen voordat hij de gehele tekstuele omvang van de Koran en duizenden adīthszoukennen,samenmetallemethodologischegrondbeginselendienodigzijnom 22 Koran, ūratal-nisā 4:83 23 Tafsīral-Fakhral-Rāzī, al-juwaynī,shar al-waraqāt75 25 al- āmid,luzūmittibā Madhāhibal-A imma6 26 Ibid 13

14 hetbewijsaftewegenendezemetelkaarinverbandtebrengen,danzouhijofzijnvakop moetengevenofzijnreligie.eenlevenslangestudiezouhiervoorampergenoegzijn,endit iseenfeitdatimamabū anīfabeterwistdanwiedanook,enhetwasdanookvoorde geleerdenvanistinbā,demujtahids,voorwiezijnopmerkingenbedoeldwaren.diegene diedezewoordenalsleekaanhaaltineenpogingteveronderstellendatimamabū anīfa bedoeldedathetverkeerdisvoorgewonemoslimshetwerkvangeleerdenaantenemen, zouvooreenmomentstilmoetenstaanomteoverdenkenwatvooreenwaanzinditis,in hetbijzonderalsmenhetlevenswerkvanimamabū anīfavanhetbegintotheteindin beschouwing neemt, dat bestaat uit een exacte opsomming van de fiqh wetten van de religievoordegewonemensenomtevolgenenerhunvoordeeluittehalen. Imam Shāfi ī behandelde dit tevens op topniveau van geleerden toen hij zei: Wanneer een adīth a ī is,danishetmijnmadhhab watdoorsommigenverkeerdbegrepen wordtdoortemenendatalsiemandeen adīthvindt,bijvoorbeeldin a ī al-bukhārī, dienietovereenkomtmeteenstandpuntvanshāfi ī,mendanzoumoetenveronderstellen dathijonwetendwashierover,defiqhontbindenende adīthaccepteren.ikdenkdatde voorbeeldendiewehebbengehoordbetreffendehetmetelkaarinverbandbrengenvande diverse adīthsvooreenenkelewet,teduidelijkzijnomimamal-shāfi īopdezemanier verkeerdtebegrijpen.shāfi īverwijstnaar adīthswaarhijerzichindertijdonbewustvan was en waarvan mujtahid geleerden wisten dat hij er zich onbewust van was wanneer hij een bepaald oordeel gaf. En dit, zoals Imam Nawawī heeft gezegd; is zeer moeilijk, omdatshāfi īzichvanzeerveelbewustwas. WijhebbenhetstandpuntgehoordvanShāfi ī sstudenta madibn anbaloverhoeveel adīthseenfaqīhmoetweten,enhijbeschouwdeshāfi īzondertwijfelalseendergelijke geleerde,omdatshāfi īzijnsheikhwasinfiqh.ibnkhuzayma,bekendals deimamvande Imams inhetuithethoofdlerenvan adīths,werdeensgevraagd: Weetuvanenige strikt a ī adīthdienietdoorshāfi īinzijnboekenisopgenomen? Enhijzei: Nee. 27 EnImamDhahabīheeftgezegd: Shāfi īheeftgeenenkelefoutgemaaktmetbetrekking toteen adīth. 28 Uitditalleswordtduidelijkdatal-Shāfi ī sverklaring, Alseen adīth a ī is,danishetmijnmadhhab alleenzinhadenkonresultereninbetekenisvolle verbeteringen als er verwezen werd naar geleerden die op een vergelijkbaar niveau van meesterschapwarenalshijzelf. 27 Nawawī,al-Majmū IbnSubkī,Tabaqātal-Shāfi iyya

15 HETVASTSTELLENVAN DEAUTHENTICITEITVANEEN AD ADĪTH TH Hetlaatstepuntbrengtnogeenonderwerpnaarvoren,waarweinigmensenzichvandaag de dag bewust van zijn en ik zal dit laatste deel van mijn toespraak hieraan wijden. De mujtahidimamisinzijndeskundigheidtenopzichtevandeverordeningenindekoranen bewijzeninde adīthsandersdanwij.ditgeldttevensvoordegrondbeginselendienodig zijn om hierin een verbinding tot stand te brengen en wetten eruit af te leiden. De mujtahidimamheefteenanderemanierwaarophijdeauthenticiteitvande adīths beoordeelt. Iemanddiegeen adīthspecialistisendebehoefteheeftomeen adīthopwaardete schatten,zalgewoonlijkwillenwetenofhetbijvoorbeeldin a ī al-bukhārīofin a ī Muslimvoorkomtenofsommige adīthgeleerdenhet a ī of asanhebbenverklaard. Een mujtahid zal dit niet doen. In plaats daarvan kan hij een onafhankelijk oordeel kunnenvellenofeenbepaalde adīthwerkelijkvandeprofeet is.ditdoethijdoorzijn eigenkennisvan adīthoverleveraarsendewetenschappenvande adīthennietdoor taqlīd. Het is daarom niet noodzakelijk bewijs aan te voeren tegen de standpunten van een mujtahiddatbukhārīofmuslim,ofwiedanook,een adīthheeftgeaccepteerddiein tegenspraak is met het bewijs van de mujtahid. Waarom? Omdat onder de adīth geleerden verschillen van mening bestaan over de betrouwbaarheidswaardering van individueleoverleveraarsindeoverdrachtsketenvande adīth.daardoorontstaanerook verschillenvanmeningoverbepaalde adīths,opdezelfdewijzealserverschillenvan mening bestaan tussen de fiqh geleerden over bepaalde vragen van fiqh. Net zoals in de scholenvanfiqh,isdeomvangvandezemeningsverschillenrelatiefkleininverhoudingtot hetgeheel,maarmenmoetonthoudendathetwelbestaat. Omdat eenmujtahidgeleerdenietis gebonden omeenijtihādvaneenanderegeleerde, met betrekking tot een afzonderlijke adīth te accepteren, bijvoorbeeld een zwakke adīth(dā īf)vaneen adīthspecialistvanonzetijd,ishetzekergeenbewijstenopzichte vandeijtihādvaneeneerderemujtahiddatde adīthacceptabelis.juistvandaagdedag inhetbijzonderisheteenwaarheid,inhetgevalde adīthspecialistenniethetniveau hebbenvanhunvoorgangers,zowelinkennisvande adīthwetenschappenofhetuithet hoofd leren van adīths. We behoren ook rekening te houden wat met a ī wordt bedoeld.ikzalmijnverhandelingafsluitenmetdevijfvoorwaardenwaaraanvoldaanmoet wordenomals a ī beschouwdteworden,enwezullenzien,alsallahhetwil,hoede adīthgeleerdenhierovervanmeningverschilden,samengevatuiteendiscussiedoorde hedendaagse Syrische adīth geleerde Mu ammad Awwāma in zijn werk Athar al- adīth al-sharīf fī Ikhtilāf al-a immat al-fuqahā (Het effect van adīth op de verschillenvanmeningtussendeimamsvanfiqh): 29 (1) Deeerstevoorwaardeisdateen adīthterugmoetgaannaardeprofeet door een onafgebroken keten van overleveraars. Er bestaat hierin een verschil van mening tussen Bukhārī en Muslim. Bukhārī hield aan dat voor tweeopeenvolgendeoverleveraarsineenketenreeks,hethistorischbevestigd moet zijn dat deze elkaar inderdaad hebben ontmoet. Muslim en anderen 29 Mu ammad Awwāma,Atharal- adīthal-sharīffīikhtilāfal-a immatal-fuqahā

16 hielden echter aan dat deze ontmoeting slechts mogelijk moet zijn geweest, bijvoorbeelddoordatdeéén heeftgeleefdineen stadofplaatswaarvan het bekendisdatdeanderdezeminstenséénmaalinzijnlevenbezochtheeft.zo zijnerenkele adīthsdieacceptabelzijnvoormuslim,maarnietacceptabel zijn voor Bukhārī en diegenen van de mujtahid Imams die zijn criteria aangenomenhebben. (2)Detweedevoorwaardevooreen a ī adīthisdatdeoverleveraarsmoreel gezienoprecht dienentezijn.degeleerdenhaddenmeningsverschillenmet betrekking tot de definitie hiervan. Sommigen accepteren het dat het voldoendeisdatdeoverleveraareenmoslimiswaarvannietisbewezendat hij niet geaccepteerd werd. Anderen stellen als voorwaarde dat de morele oprechtheid naar buiten toe moet worden bevestigd terwijl weer andere geleerden als voorwaarde stellen dat deze oprechtheid ook van binnenuit moet worden bevestigd. Deze verschillende criteria zijn uiteraard redenen waarom twee mujtahids in mening verschillen over de echtheid van een op zichzelfstaande adīth. (3) De derde voorwaarde is dat de overleveraars bekend moeten staan om een goed geheugen. Ook over de verificatie hiervan bestaan enkele meningsverschillentussendeimamsvande adīth,watleidttotverschillen betreffendehetbepalenvandebetrouwbaarheidvandeoverleveraarsendus ookvoorbepaalde adīths. (4)Devierdevoorwaardevooreen a ī adīthisdatdetekstenoverdrachtvan de adīth vrij moet zijn van shudhūdh (afwijkingen van de bevestigde standaardoverleveringenervan).eenvoorbeeldisdatwanneereen adīth overgeleverd is door vijf verschillende overleveraars die tijdgenoten van elkaarzijn,allemaaldezelfde adīthoverleverenvandezelfdesheikhdoor zijnlijnvanoverleveringendieteruggaantotdeprofeet.alswehier opmerkendatvier adīthsdezelfdebewoordingenbevattenmaaréénervan eenafwijkendebewoordingheeft,danwordtde adīthmetdeafwijkende bewoording als shadhdh(afwijkend) aangemerkt en niet geaccepteerd. De reden hiervoor is dat het verschil uiteraard als een vergissing van die ene overleveraar wordt aangemerkt, gezien het feit dat alle overleveraars de adīthgehoordhebbenvandezelfdesheikh. Eriseen adīth(omeenvoorbeeldtenemendatonderzochtisdooronze adīthleraar, SheikhShu aybal-arna ūt)overgeleverddoora mad, 30 Bayhaqī, 31 IbnKhuzayma 32 en Ibn ibbān,meteenbetrouwbarereeksvanoverleveraars(thiqāt) metuitzonderingvan KulaybibnHishām,dieinminderemate geloofwaardig is( adūq),niet betrouwbaar (thiqa) datdemetgezelwā ilibn ujral- a ramīzei,datwanneerhijnaardeprofeet keekenhemknielendzagindetashahhud(geloofsgetuigenis)vanzijngebed, de Profeet zijn(wijs)vingeropstakenikdezezagbewegen,tijdensdesmeekbede.ikkwam 30 A mad, Bayhaqī, IbnKhuzayma,

17 (eenpoosje)daarnaenzagmensenin(winter)mantels,hunhandenbewegendonderhun mantel. 33 Nu vermelden alle versies van de adīth dat de Profeet zijn vinger bewoog, overgeleverd aan ons door Zā ida ibn Qudāma al-thaqafī, een overleveraar die overwegend betrouwbaar is en die het van de adīth Sheikh Ā im ibn Kulayb overgeleverdheeftgekregen,diehetopzijn beurtweerovergeleverdheeftgekregenvan zijnvaderkulaybibnshihāb,vanwā ilibn ujral- a ramī.maarwemerkenopdatdeze versie van het bewegen van de vinger in tegenspraak is met de versies van andere studentenvan Ā im,dieallemaalbetrouwbaarzijn.zijhebbenhetverslagvan Ā im gehoorddatdeprofeet nietzijnvingerbewoogmaar,metzijnwijsvingerwees(ashāra) (inderichtingvandeqibla). Dezemetgezellenvan Ā im(methun adīthsdie asan)zijn: Sufyān al-thawrī: Dan wees hij met zijn wijsvinger, zijn duim tegen zijn middelvingeraangedruktomereenringmeetemaken 34 Sufyānibn Uyayna: Hijbracht zijnduimenmiddelvingersamenomeenring te maken,enweesmetzijnwijsvinger. 35 Shu baibnal ajjāj: Hijweesmetzijnwijsvinger,envormdeeenringmetzijn middelvinger. 36 Qays ibn al-rabī : Dan bracht hij duim en middelvinger samen om een ring te maken,enweesmetzijnwijsvinger. 37 AbdulWā idibnziyādal- Abdī: Hijmaakteeenringmeteenvinger,enwees metzijnwijsvinger. 38 AbdullahibnIdrīsal- Awdī Hijbrachtzijnduimenmiddelvingersamenomeen ringtemaken,enhiefzijnvingerdaartussenomdu'a(smeekbede)temakentijdens degefoofsgetuigenis. 39 ZuhayribnMu āwiya: Enikzaghem( Ā im)zeggen,"zoalsdit,"-enzuhayr wees met zijn eerste wijsvinger, twee vingers inhoudend, en maakte een ring met zijnduimentweedewijsvinger(middelvinger). 40 AbūlA wassallamibnsulaym: Hijbegoneendu atemakenopdezemanier- datwilzeggenmetzijnwijsvinger,ermeewijzen. 41 Bishribnal-Mufa al: Enikzaghem( Ā im)zeggen: Zo, enbishrbrachtzijn duimenmiddelvingersamenomeenringtemaken,enweesmetzijnwijsvinger 42 enkhālidibn Abdullāhal-Wā itī Toenbrachthijzijnduimenmiddelvinger samenomeenringtemaken,enweesmetzijnwijsvinger Ibn ibbān, al-musannaf, A mad, A mad, abarani, A mad, IbnMājah, A mad, Musnadal-Tayālisi, AbīDawūd, Bayhaqī,

18 Aldezeoverleveraarszijnbetrouwbaarenallemaalhebbenzij Ā imibnkulaybhoren overleveren dat de Profeet wees met (ashāra bi) zijn wijsvinger tijdens de geloofsgetuigenisinzijngebed.erzijnveelmeeroverleveringenover hetwijzenmetde wijsvinger doorgegevendooranderesheikhsdan Ā im,hierweggelateninverbandmet debeknoptheid viervanhen,bijvoorbeeld,in a ī Muslim. 44 Hetpuntis,terillustratie vandebedoelingvaneenshadhdhof afwijkende adīth,datdeversieoverhetbewegen vandevingeralleenwasmeegedeelddoorzā idaibnqudāmavan Ā im.ibnkhuzayma zei: Erisgeenenkele adīthdieyuharrikuhā(hijbewooghet)inhield,behalvedeze adīthdiedoorzā idavermeldwordt. 45 WewetendusdatdeProfeet zijnwijsvingergebruikteomtewijzen,endatdeversievan het bewegen van de vinger shadhdh is en duidt op een uitglijder van de overleveraar. Het woord ishāra in de versie van de meerderheid, betekent namelijk alleen maar te wijzenofeengebaartemaken,of omeenaanduidingtemakenmetdehand,enheeft geen vastgelegde grammaticale (lexicologische) betekenis van een wiebelende of schuddendevinger. 46 Dezeinterpretatieisuitdrukkelijkbekrachtigddoorgoedbevestigde adīthsovergeleverddoordemetgezel Abdullāhibnal-Zubayr,dat deprofeet zijn wijsvingergebruikteomtewijzentijdenszijnsmeekmede(tijdensdegeloofsgetuigenis)en dezenietbewoog. 47 enhij gebruiktezijnwijsvingertijdensdesmeekbede,zonderdeze tebewegen. 48 AlslaatstenoterenwijdatImamBayhaqīde adīthvanzā idaibnqudāmaendevele andere adīthsdieklaarblijkelijkintegenspraakmetelkaarwaren,metelkaarinverband heeftgebrachtdoortesuggererendathetbewegenvandevingerinde adīthvanzā ida mogelijk een simpel opheffen(rafa a) betekent, een formulering die expliciet vermeld wordt in een opgetekende versie opgenomen door Muslim, dat de Profeet zijn rechtervingerdienaastdeduimis,ophiefenzozijnsmeekbededeed. 49 Dusvolgens Bayhaqī is de tegenspraak alleen ogenschijnlijk en het opheffen van de vinger is de beweging diewa'ilvandeprofeet zag,endehandenvandemensenonderhun mantels, volgens de versie van Zā ida, die shadhdh blijft vanuit een zienswijze van de adīthis,tenzijbegrepenindezebeperktebetekenis. Devijfdeenlaatstevoorwaardevooreen a ī adīthis,datzoweldetekstenenketen van overleveringen zonder een illa of(verborgen mankement) dienen te zijn hetgeen specialisten waarschuwt voor onechtheid. We vestigen even onze aandacht op dit punt, niet alleen omdat het helpt het proces van ijtihād te illustreren, maar omdat de diepe deskundigheidindezevoorwaardezelfsvoordetopvan adīthimamsnietgebruikelijk was. De grootste naam op dit vlak was Alī al-madinī, één van de Sheikhs van Bukhārī, hoewelzijngrootstewerkopditgebiedhelaasverlorenisgegaan.daraqutnīismisschien de meest beroemde specialist op dit vlak waarvan het werk is bewaard gebleven. In de woordenvanibnal- alā,een āfi of(meesterinde adīth:iemanddieminstens adīthsgememoriseerdheeft),dekennisvande illaofeenverborgengebrek: 44 a ī Muslim, IbnKhuzayma, Lisānal- Arab,4.437enal-Qamūsal-Muhīt, AbiDawud, Bayhaqī, Muslim,

19 Eén van de grootste der adīth wetenschappen, de meest exacte en de meest hoogstaande. Alleen geleerden met een bijzondere geheugencapaciteit, adīth deskundigheid en een diepgaand begrip, beschikken over de volledige kennis ervan. Hetverwijstnaaronbegrijpelijke,verborgenmankementendiede adīthsongeldig maken.hetverwijstnaareenzwaktedieontdektis,diedegeldigheidvaneen adīth dienaarbuitentoe a ī is,tenietdoet.hetbeïnvloedt adīthsmetbetrouwbarelijnen vanoverleveraarsdienaarbuitentoeopeendusdanigewijzeoverkomenalsofzeaanal devoorwaardenvaneen a ī adīthvoldoen 50 Hetzalsommigenverbazenomteleren datéén voorbeeldvaneendergelijkeverborgen mankement ( illa) waar vaak naar verwezen wordt in adīth tekstboeken, uit a ī Muslimafkomstigis.Alle adīthshiervanzijn a ī,zoalsibnal- alā heeftgezegd: metuitzonderingvaneenheelkleinaantalwoorden,doorde adīthmeesterszoals Daraqutnīenanderenoptekstuelewaardezijngeschat(naqd)enzijnbekritiseerd,en diebekendzijnbijdegeleerdenvanditniveau. 51 De adīthvanditvoorbeeldwerdinverschillendeversiesovergeleverddoormuslimvan de Metgezel Anas ibn Mālik. Het kan diegenen die onbewust zijn van zijn mankement ervanovertuigendatiemanddieingebedis,debasmala(bismillāhir-ra mānir-ra īm) aanhetbeginvandefāti aachterwegedienttelaten.volgensde adīth,zeianasibn Mālik : IkbadmetdeBoodschappervanAllah,AbuBakr, Umaren Uthmanenzij openden [het gebed] met al- amdu li-llāhi rabbi l- ālamīn, zonder bismillāhi r- ra mānir-ra īm aanhetbeginofheteindevanderecitatietezeggen. [enineen andereversie: Ikhoordegeenvanhen bismillāhir-ra mānir-ra īm reciteren. ] 52 Geleerdenzeggendathetmankementvande adīthligtinhetachterwegelatenvande Basmala aan het eind, wat niet de woorden van Anas zijn maar van één van de suboverleveraarsdieverklaardenwatzijdachtendatanasbedoelde.ibnal- alā zegt: Zijn suboverleveraar overleverde het met de bovengenoemde bewoording in overeenstemmingmetzijneigenbegripervan. 53 Deze adīthwordtalsvoorbeeldvan een verborgenmankement ineenaantalgeschriftenvan adīthterminologiegegeven, zoalsin āfi al-suyu ī stadrībal-rāwī, 54 āfi Ibnal- alā sulumal- adīth, āfi Zaynuddīnal- Iraqi sal-taqyīdwal-idā 55 enanderen.al- Irāqīzegt: Eenaantal uffā beoordeeldendeze adīthalsonvolkomen,waarondershāfi ī,daraqutnī,bayhaqīenibn AbdulBarr. 56 NuheeftBukhārīde adīthovergeleverdtotaandewoorden: enzijopendenmet al- amduli-llāhirabbil- ālamīn,zonderhetachterwegelatenvandebasmalatevermelden, 57 entirmidhīenabūdawūdoverleverengeenandereversie.geleerdenwijzeneropdat 50 Ulūmal- adīth 51 Ulūmal- adīth 52 Muslim, MuqaddimaIbnal- alā,b Tadrībal-Rāwī, al-taqyīdwal-idā, Ibid,98 57 Bukhārī,

20 indezevermeldingendewoorden al- amduli-llāhirabbil- ālamīn infeitedenaamisvan de Fāti a, omdat de Profeet en zijn Metgezellen de openingswoorden van uwar (koranhoofdstukken)vaakalsbenamingengebruikten. Bijvoorbeeld, in de adīth uit a ī al-bukhārī van Abū Sa īd ibn al-mu alla, die overgeleverdheeftdatdeprofeet zei; Ikzaljoueen ūrahlerendiedegrootstevanalle uwarvandekoranis,voordatjedemoskeeverlaat. Vervolgensnamhijmijnhanden toenhijnaarbuitengingzeiiktegenhem, Zeiuniet: Ikzaljoueen ūralerendiede grootstevanalle uwarvandekoranisvoordatjedemoskeeverlaat?enhijzei; al- amduli-llāhirabbil- ālamīn ;hetis[van]de zevenmeestgereciteerde[versen] (al-sab al-mathānī)endegrootsterecitatie(al-qur ānal- A īm)diemijgeopenbaardwerd. 58 Indeze adīthis al- amduli-llāhirabbil- ālamīn duidelijkdenaamvandefāti a,en heefthetverdergeenanderebetekenis,wantandersishetéénversennietzeven. Ā isha, dieéénvande Ulemāvande a ābawas,verweesookopdezemaniernaardenamenvan de uwar,zoalsinde adīthvanbukhārī,datdeprofeet,wanneerhij snachtsnaarbed ging, zijn handen samendeed, hen lichtelijk met speeksel besproeide, en eroverheen las: qulhuwaallāhua ad, qula ūdhubi-rabbil-falaq, en qula udhubi-rabbin-nās ; toenwreefhijhetdaarnaoveriederdeelvanzijnlichaamuitvoorzoverditmogelijkwas. 59 Dit laat duidelijk zien dat zij de uwar met hun openingswoorden (na de Basmala) benoemde, zoals andere vroege Moslims ook deden(zoals Bukhārī bijvoorbeeld deed in zijnhoofdstukkeninhetgedeeltevanzijn a ī overdedeugdelijkhedenvandekoran). Inhetonderdeelvandebewoordingvande adīthvananasishiervoordusgeenenkele aanwijzing. Hierover zijn Bukhārī en Muslim het beiden eens, namelijk; Ik bad met de BoodschappervanAllah,AbuBakr, Umaren Uthman enzijopendenmet al- amduli-llāhirabbil- ālamīn, datdebasmalaniethardopwerdgereciteerd. Tirmidhīzegt: Imam Shāfi ī heeftgezegd; Het betekentdat zij zoals gebruikelijkbegonnenmet de Fāti avóórde ūrah,nietdatzijde bismillāhir-ra mānir-ra īm nietreciteerden. En Shāfi īhandhaafdedathetgebedbegonnenwasmetdehen bismillāhir-ra mānirra īm,endathethardopwerdgereciteerdinhardopgereciteerdegebeden. 60 adīth geleerden die meester zijn in tekstkritiek, zoals Daraqutnī en anderen, beschouwendewoordenvande adīthvananasinhet nietvermeldenvan bismillāhirra mānir-ra īm, dieogenschijnlijklijkentesuggererenhetbasmalauittesluiten,om diverseredenenongeldigvanwegeeen illaofeen verborgenfout. Enkeledaarvanzijn: Hetisgebaseerdopeenmassaleoverlevering(tawātur)datdeProfeet gezegd heeft: ErisgeengebedvoordiegenendienietdeFāti areciteren Ibid, Ibid, Tirmidhī, (Bukhārī1.192) 20