PROTOCOL SUÏCIDE. BEGRIPSBEPALINGEN Suïcide-ideatie: denken aan of overwegen van suïcide.
|
|
- Brigitta Janssens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PROTOCOL SUÏCIDE Versienummer : 1.3 Auteur : R.B. Adriaensen, inhoudelijk directeur Eigenaar : Inhoudelijk directeur Laatste wijzigingsdatum : DOELSTELLING Het doel van deze procedure is om beleid te bepalen en de kaders aan te geven voor systematische risicomanagement van suïcidaliteit. BEGRIPSBEPALINGEN Suïcide-ideatie: denken aan of overwegen van suïcide. Suïcide: gedrag met dodelijke afloop als gevolg van door patiënt zelf geïnitieerde en uitgevoerde handeling(en), die werd(en) ondernomen in de wetenschap of verwachting van de afloop. Suïcidepoging: gedrag zonder dodelijke afloop, welk gedrag (opzettelijk of weloverwogen Uitgevoerd) eruit bestaat dat cliënt zichzelf verwondt of een zodanige hoeveelheid van een bepaalde stof inneemt dat de norm voor wat algemeen als therapeutisch wordt beschouwd wordt overschreden. Met het gedrag bedoelt cliënt via de feitelijke of mogelijke lichamelijke gevolgen daarvan bepaalde gewenste veranderingen te bewerkstelligen. Opzettelijk betekent overigens niet altijd weloverwogen. Vaak vinden suïcidepogingen plaats in een opwelling tijdens een crisissituatie zonder dat een patiënt zijn motieven en de gevolgen van zijn daad geheel kan overzien. Suïcidaliteit: het totale spectrum van suïcide-ideaties, suïcideplannen, suïcidepogingen en een gerealiseerde suïcide. Suïcidaliteit betreft het in meer of mindere mate verlangen naar het einde van het leven/lijden of de dood waarbij doorgaans verschillende motieven tegelijkertijd een rol spelen. Veelal is er een innerlijk conflict over willen leven of sterven. Het is waarschijnlijk dat maar zelden iemand zonder enige ambivalentie zijn leven wil beëindigen. Motieven zijn in meerdere of mindere mate (soms in het geheel niet) bewust, en bewuste motieven worden vaak geheim gehouden en dus ontkend (veelal vanwege schaamte of angst voor onbegrip). In feite is iemand deels wel en deels niet bewust of hij deels wel of geen einde aan zijn leven wil maken dan wel zijn situatie wil veranderen. De verschillende typen suïcidaliteit overlappen elkaar en volgen elkaar soms bij één persoon op. DEMOGRAFISCHE VARIABELEN Naar schatting overwoog 1 op de 8 Nederlanders ooit in zijn leven serieus om suïcide te plegen. Eén op de 20 à 25 volwassenen heeft tenminste éénmaal in zijn leven een suïcidepoging gedaan. Verder geldt: v Mannen lopen 1½ à 2 maal groter risico dat de suïcidepoging slaagt (hardere methoden). v Vrouwen doen meer pogingen, in 75% van de gevallen met medicijnen. v Suïcidecijfer onder ouderen is de laatste 30 jaar constant. v Jongeren doen vaker een poging; bij ouderen slaagt de poging vaker. 1
2 v Bij jongeren is suïcide de 3e doodsoorzaak (na verkeer en kanker). GEWENSTE ATTITUDE VAN DE ZORGVERLENER Hoe dan ook een suïcide willen voorkomen, kan leiden tot een afwijzende reactie ten aanzien van suïcidaliteit. Daarmee kan het gevoel van isolement bij de cliënt juist worden versterkt. Vooral na een poging is er ontreddering, grote behoefte aan steun en angst voor straf of morele afkeuring. Met een open, directe en neutrale benadering ontstaat eerder contact met de persoon in kwestie over de gevoelens en achterliggende motieven. De ruimte ervaren om vrij over suïcidaliteit te spreken kan het belangrijkste levensanker zijn en het isolement doorbreken. Tegelijk is een rustige, tactvolle, zorgvuldige en ook actieve en doortastende aanpak vereist, waaruit tevens betrokkenheid en zorg spreekt. Het contact moet gericht zijn op houvast, uitzicht op verandering en hoop, waarbij tevens opgepast moet worden voor valse verwachtingen. EIGEN BELEVINGEN VAN DE HULPVERLENER Hulpverlening aan suïcidale cliënten doet een fors beroep op het persoonlijk functioneren van de hulpverlener. Wees bedacht op eigen gevoelens en belevingen zoals: v Een te positieve of optimistische kijk op het verloop van de behandeling door reddersfantasieën en grootheidsideeën. v Verdringing mogelijkheid suïcide door angst voor mislukking van wie of wat, verlating, eigen suïcidale gevoelens of angst om met suïcidaliteit om te gaan. v Al of niet bewuste gevoelens van vijandigheid jegens de patiënt. v Afstomping en gewenning ten aanzien van suïcidaliteit. v Angst om na een suïcide te worden gezien (of zichzelf te zien) als een incompetente hulpverlener. De kans is heel klein dat een hulpverlener nooit een suïcidale cliënt door suïcide zal verliezen. UITGANGSPUNTEN BIJ INTERVENTIES v Suïcidale verlangens zijn onvermijdbaar, te verwachten, logisch. Een menselijke reactie op onhoudbare levensomstandigheden. v Suïcidale verlangens weerspiegelen een ondraaglijk bestaan, onmacht en isolement en geven zowel de wens aan het bewustzijn te stoppen als de wens anderen te mobiliseren. v Suïcidaliteit heeft altijd relationele aspecten. Een wraakelement is vaak herkenbaar. Partners en familieleden dienen bij de behandeling betrokken te worden. v Suïcidaliteit weerspiegelt autonomie. Het feit dat mensen proberen autonomie (vaak nog het laatste wat een patiënt meent te hebben) te herwinnen verdient aanmoediging. v Cliënten met suïcidale gedachten kunnen vaak aan niets anders meer denken. v De vorm van suïcidale communicatie is niet makkelijk te vertalen in ernst van voortdurend risico. v Contact maken (en houden) over suïcidale verlangens vermindert het risico van isolement. v Vrijuit bespreken van gevoelens, gedachten en doodsverlangens komt tegemoet aan het v Appèl karakter, verlicht het isolement; negeren of bagatelliseren van deze gedachten versterkt de wens het bewustzijn te stoppen. Vragen naar suïcidegedachten werkt preventief. v Er ontstaat snel een verwachting over veroordeling van de suïcidegedachten, dat de hulpverlener er niet over wil praten of bang is voor een poging, waardoor de communicatie erover wordt bemoeilijkt. Vaak ook uit angst voor consequenties zoals een opname of uit schaamte. 2
3 SYSTEMATISCH ONDERZOEK NAAR SUÏCIDALITEIT THEORIE Een systematisch en regelmatig onderzoek naar suïcidaliteit omvat een aantal factoren, die gedurende de behandelrelatie, en op specifieke risicomomenten, elk afzonderlijk en in combinatie met elkaar gewogen dienen te worden. v Langdurige en actuele kwetsbaarheidsfactoren. v Langdurige en actuele Beschermingsfactoren. v Inschatting van de actuele suïcide-ideatie. v Beschikbaarheid van letale middelen. RISICOFACTOREN SUÏCIDE De meest zwaarwegende factoren op korte termijn zijn suïcide-ideatie (hoe concreter de plannen, hoe hoger het risico) en op korte en langere termijn eerdere suïcidepogingen. Verder gelden de volgende kwetsbaarheidsfactoren en psychosociale risicofactoren: Ziektegerelateerde factoren / langdurige kwetsbaarheidfactoren v Depressie; zeker als dit gepaard gaat met psychologische kwetsbaarheidfactoren. v Schizofrenie. v Alcohol- en drugsmisbruik. v Angststoornissen. v Eetstoornissen; met name anorexia nervosa. v Traumatische gebeurtenis (ook later dan in de vroege jeugd). v Een lichamelijke ziekte, met name wanneer deze tot invaliditeit en ADLafhankelijkheid heeft geleid. v Hechtingsproblemen; zeker als deze hebben geleid tot een persoonlijkheidsstoornis. In het bijzonder: een borderline persoonlijkheidsstoornis en een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Ook bij onveilige hechting die gebaseerd is op trauma s in de vroege jeugd (bijvoorbeeld incest), is het risico op suïcide groter, zoals bij de dissociatieve identiteitsstoornis. Zowel bij personen met borderlineproblematiek als bij personen met een dissociatieve identiteitsstoornis mag slechts met grote voorzichtigheid een systematische risicotaxatie suïcide worden gedaan. Bij de eersten omdat er risico is op manipulatie; bij de tweede groep omdat er altijd wel een aantal alters (deelpersoonlijkheden) zijn die suïcidaal zijn en die (door er regelmatig naar te vragen) meer op de voorgrond gaan treden. Psychologische kwetsbaarheidfactoren v Hopeloosheid/wanhoop. v Negatief zelfbeeld. v Neiging tot rumineren/piekeren. v Agitatie. v Impulsiviteit. v Dichotoom denken en rigiditeit. v Gebrekkige probleemoplossing. v Perfectionisme. v Anhedonie (volledig ontbreken van plezierbeleving). Een deel van de psychologische kwetsbaarheidsfactoren kan direct gekoppeld zijn aan een depressie (hopeloosheid, negatief zelfbeeld, agitatie). Andere kwetsbaarheidfactoren kunnen ook voort blijven bestaan tussen de depressies in (dichotoom denken, gebrekkige probleemoplossing, impulsiviteit, negatief zelfbeeld). Psychosociale factoren en risicomomenten v Suïcidaal model in omgeving. 3
4 v Recent verlies. v Statusverlies / financieel verlies. v Ernstige vernedering. v Alleenwonend; met name indien zonder partner die elders woont. v Sociaal isolement. v Vluchtelingen. v Gedetineerden. v Geslacht en leeftijd (middelbaar, mannen). v Nabestaanden van een suïcide. v Pas ontslagen zijn uit zorg. v Separeren en afzonderen. v Verminderde coping. v Eerste weken van een klinische opname. v Wisseling van hulpverlener. BESCHERMINGSFACTOREN SUÏCIDE v Geborgenheid in een liefhebbend gezin of familieverband. v Langdurige en hechte partnerrelatie. v Vrienden en een uitgebreid sociaal netwerk. v Religie: een sterk religieus leven en betrokkenheid bij een kerkgemeenschap. EEN INSCHATTING MAKEN VAN ACTUELE SUÏCIDE-IDEATIE Voor een inschatting van de actuele suïcide ideatie is de kwaliteit van de vertrouwensrelatie met de cliënt belangrijk. Het is van belang om uit te vragen hoe specifiek de huidige gedachten, verlangens en plannen voor suïcide bij de cliënt zijn. Hierbij geldt hoe gedetailleerder en concreter de plannen en gedachten zijn, des te hoger het suïciderisico. Naarmate de cliënt wanhopiger is en minder toekomstperspectief ziet, is het suïciderisico op dat moment groter. Het belang van de actuele suïcide-ideatie wordt bepaald tegen de achtergrond van langdurige kwetsbaarheids- en beschermingsfactoren. Een sterke suïcide-ideatie hoeft vanwege vele beschermingsfactoren niet riskant te zijn en een groot aantal kwetsbaarheidsfactoren kan geringe mate van suïcide-ideatie wel riskant maken. Een ogenschijnlijke verbetering van het psychiatrisch toestandsbeeld van de cliënt kan een vergroting van het suïciderisico betekenen. Dit cliënt wordt immers vitaler en mobieler en hierdoor beter in staat om eventuele plannen tot uitvoering te brengen. Om die reden is (een) continue weging van het suïciderisico noodzakelijk. BESCHIKBAARHEID VAN LETALE MIDDELEN De aanwezigheid of beschikbaarheid van letale middelen om suïcide te plegen en ook de toevallige nabijheid van een hoge flat of spoorweg kan bij emotionele ontreddering doorslaggevend zijn. Probeer letale middelen daarom zoveel als mogelijk te elimineren. SYSTEMATISCH ONDERZOEK NAAR SUÏCIDALITEIT PRAKTIJK Uiteraard vindt onderzoek plaats als er sprake is van een suïcidedreiging (vaag en acuut) of een suïcidepoging. Daarnaast dient het risico op suïcide beoordeeld te worden in de volgende situaties: v Intake. v Crisiscontact. v Bijzondere omstandigheden in de behandelrelatie en/of in het behandelteam (verwijzing, langere afwezigheid van behandelaar, wisseling van behandelaar). v Opname. v Eerste weken van klinische opname. 4
5 v Voor verlof en ontslag uit klinische opname. v Eerste drie maanden na ontslag uit klinische opname. v Separatie. v Verandering in het psychiatrisch toestandsbeeld. INTERVENTIES In het onderstaande schema is een overzicht gegevens van te plegen interventies op basis van de ernst en kenmerken van het suïciderisico: Ernst Kenmerken interventies Licht v Vluchtige gedachten aan suïcide. v Wil liever leven. v Speelt met het idee als mogelijkheid. v Gespreksbehandeling en eventueel medicatie. v Ook in latere fase van de behandeling weer navraag doen naar suïcidaliteit. v Laten weten dat over dit onderwerp kan worden gesproken. Ambivalent Ernstig Zeer ernstig v Sterk impulsieve suïcidewens en doorgaan met leven wisselen elkaar af. v In het teken van een breuk met anderen (teleurstelling, wraak). v Gedachten als niemand zal me missen en ze zijn beter af zonder mij. v Kan aan bijna niets anders meer denken dan aan suïcide. v Wanhopig. v Heeft methoden overwogen en een plan gemaakt. v Heeft zichzelf nauwelijks onder controle. v Is niet bang voor gevaar en neemt allerlei risico s. v Suïcide lijkt de enige oplossing voor de problemen (tunnelvisie). v Geen zicht op alternatieve oplossingen. v Wanhopig. v Ontredderd. v Blikvernauwing. v Kan alleen maar aan suïcide 5 v Maak contact met de cliënt. v Goede behandelrelatie biedt patiënt bescherming. v Zoek toetsing bij collega over vervolgstappen. v Maak een crisis/signaleringsplan. v Geef de cliënt geen valse hoop en beloof niet meer dan je kunt waarmaken. v Beloof geen onvoorwaardelijke geheimhouding; uit wel je bezorgdheid. v Maak cliënt attent op een mogelijkheid voor suïcidale cliënten om via internet te allen tijde hulp te krijgen. v Intensiveren van de ambulante behandeling of de cliënt (deels) laten opnemen. v De cliënt niet alleen laten in situaties tijdens de crisisdienst. Pleeg overleg. v Een belafspraak maken voor de volgende dag. v Checken of er beschikbaarheid van middelen is en laat de cliënt eventueel medicatie inleveren. v Schakel collega (psychiater) in. v De cliënt niet alleen laten totdat er hulp is. v Familie betrekken, maar niet als de cliënt geen contact met iemand wil. Mogelijk moet de familie ontlast worden. v Behandeling bieden gericht op bescherming en contact. v 100% bescherming bieden tijdens de crisisdienst.
6 denken. v Kan niet wachten met suïcide plegen. v Heeft zichzelf niet onder controle. v Wil niet verder leven. v Slapeloos. v De cliënt niet alleen laten. v In samenspraak met collega (psychiater) besluiten om de cliënt te laten opnemen. VERSLAGLEGGING EN MELDING DOEN BIJ DE INSPECTIE Kwaliteit en continuïteit van zorg vereisen dat in het cliëntendossier zorgvuldig aantekening wordt gehouden van het risico op suïcide. Informatie over suïcidebeoordelingen en interventies dienen ook te worden vermeld in het cliëntendossier. Suïcides en suïcidepogingen zonder dodelijk gevolg - maar met (dreiging van) ernstig blijvend letsel - moeten aan de inspectie worden gemeld. De melding wordt gevolgd door een intern onderzoek. KWALITEIT EN BORGING Om de kwaliteit van het suïcidepreventiebeleid te borgen en te verbeteren wordt de informatie uit interne onderzoeksverslagen en conclusies van de inspectie besproken binnen de gehele organisatie tijdens zorginhoudelijke overlegmomenten. 6
RISICOMANAGEMENT SUÏCIDALITEIT PROCEDURE VAN DE PRAKTISCHE GGZ (SEPTEMBER 2014)
RISICOMANAGEMENT SUÏCIDALITEIT PROCEDURE VAN DE PRAKTISCHE GGZ (SEPTEMBER 2014) DOELSTELLING Het doel van deze procedure is om beleid te bepalen en de kaders aan te geven voor systematische risicomanagement
Nadere informatieDIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND
DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND Een no-nonsense benadering vormgegeven door gedreven en erkende professionals DIRECT, DICHTBIJ EN DOELTREFFEND Hoofdlocatie: Oostwaarts 5 E,2711 BA Zoetermeer Telefoonnummer:
Nadere informatieOverzicht. Centrale inhoudelijke thema s Mensen willen niet dood (kort filmfragment) Suïcidaal proces, hoe gaat dat? Contact maken, hoe doe je dat?
Overzicht Twee nieuwe documenten: MDR en ketenzorgdocument Kern van ketenzorgdocument Belangrijkste thema s in MDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag Implementatie richtlijn en onderzoek (PISTOP)
Nadere informatieScreening, risicotaxatie en preventie Symposium huisarts en poh-ggz samen sterk
Suïcidaliteit Screening, risicotaxatie en preventie Symposium huisarts en poh-ggz samen sterk Ietje de Vries John Pot Aanhaken of afhaken! Programma Informatie suïcide: feiten en cijfers Suïcidaal proces
Nadere informatieDe suicidale patiënt op de SEH Opleiding SEH verpleegkundige
De suicidale patiënt op de SEH Opleiding SEH verpleegkundige Rob Lutterman, consultatief psychiatrisch verpleegkundige 2016 Filmpje shawshank redemption 2;17 stellingen Mensen die praten over suicide doen
Nadere informatieSuïcidaal proces. Aan suïcide gaat een proces vooraf
Suïcidaal proces Aan suïcide gaat een proces vooraf Van gedachte naar plan naar daad Deels observeerbaar (verbale en non-verbale signalen), deels niet Tijdspanne verschilt van persoon tot persoon Over
Nadere informatieHandleiding preventie en inschatting bij suïcidaal gedrag
Handleiding preventie en inschatting bij suïcidaal gedrag Algemene informatie Het is goed te weten dat depressie veel voorkomt onder jongeren. De cijfers laten ook een lichte stijging zien van geslaagde
Nadere informatieRisicotaxatie Suïcidaliteit. Suïcide en suïcidepogingen. Aantallen. 345 suïcidepogingen. Middel. Dr. Bert van Hemert, psychiater
Risicotaxatie Suïcidaliteit Dr. Bert van Hemert, psychiater Zorgservice Bureau 24 uurszorg Opleiding Sociale Psychiatrie 1/30 2/30 Aantallen Suïcide en suïcidepogingen Suïcidegedachten Suïcidepoging bevolking
Nadere informatieMDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag. Klaas Jansen, SPV MetGGZ (voorheen RiaggZuid) FACT-team, Kernteam crisisdienst
MDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag Klaas Jansen, SPV MetGGZ (voorheen RiaggZuid) FACT-team, Kernteam crisisdienst Inhoud Cijfers Visie op suïcidaal gedrag Diagnostiek en behandeling van
Nadere informatieHet probleem. Suïcidale mensen zoeken vaak geen hulp. Deze neiging is kern van het syndroom
Het probleem Suïcidale mensen zoeken vaak geen hulp Deze neiging is kern van het syndroom Ze verwachten niet dat behandeling helpt Er zijn gevoelens van schaamte, angst voor stigma of controleverlies Ze
Nadere informatieAcademie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw. Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak
1 Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak Masterclass Amsterdam NAP Stefaan Boel 11 januari 2017 2 3 4 Zelfdoding is een permanente
Nadere informatieIs werken gezond? Wat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag
Is werken gezond? Wat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag Martin Steendam klinisch psycholoog promovendus VU Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieCrisisdienst GGZ in samenwerking met afdeling jeugd
Crisisdienst GGZ in samenwerking met afdeling jeugd Inhoud Wat doet de crisisdienst GGZ? Wanneer vindt er overleg plaats met afdeling jeugd? Wanneer neemt de afdeling jeugd het over? Wat doet afdeling
Nadere informatieZelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven.
Zelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven. Alix Kuylen Psycholoog intensieve behandeleenheid Susanne Cuijpers Verpleegkundig specialist GGZ Inhoud
Nadere informatieBehandeling van de suïcidale patiënt
Behandeling van de suïcidale patiënt Parnassia Groep José Schneider september 2007 behandelingsuicidalepatient 1 Inhoud Inleiding -3 Het begrip suïcidaliteit -4 Risicotaxatie -4 Factoren die het risico
Nadere informatieRisicotaxatie Suïcidaliteit. achtergronden. Suïcide. José Schneider Els Govers Bert van Hemert Remco de Winter
Risicotaxatie Suïcidaliteit José Schneider Els Govers Bert van Hemert Remco de Winter achtergronden Nota behandeling van de suïcidale patiënt Zelfdoding is eigen keus 1986 regeringsstandpunt: suïcide is
Nadere informatieVerpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief
Verpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief Saskia Aerts saskia.aerts@preventiezelfdoding.be 7 november 2017 Klinische vragen Welke uitgangspunten en basisprincipes
Nadere informatieWELKOM. 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie
WELKOM 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie 1 DAG VAN DE VERPLEGING Thema: pluis / niet pluis Datum: 12 mei 2016 Organisatie: DJI / V en VN - VJ 2 Even voorstellen Han Smit - Psychotherapeut Sanne
Nadere informatieDefinities. Suïcide. Suïcidepoging/automutilatie
Programma Definities Suïcide Suïcide is een handeling met een dodelijke afloop, door de overledene geïnitieerd en uitgevoerd, in de verwachting van een potentieel dodelijke afloop, met de bedoeling gewenste
Nadere informatieSuïcide bij ouderen in Nederland
Suïcide bij ouderen in Nederland 19-27 AJFM Kerkhof ajfm.kerkhof@psy.vu.nl www.kerkhofpsychotherapie.nl Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 19 196 Suïcide
Nadere informatieDetectie van suïcidaliteit
Detectie van suïcidaliteit Multidisciplinaire richtlijn - Deel 2 Nanouschka Verhamme (CPZ) Lien Neuckermans (CGG-SP) Inleiding 9 op de 10 mensen die overleden zijn door suïcide MINIMUM 1 KEER contact gehad
Nadere informatieCognitieve Therapie Denken aan suïcide
Cognitieve Therapie Denken aan suïcide Ad Kerkhof AJFM Kerkhof ajfm.kerkhof@psy.vu.nl Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam CBT voor suïcidaal gedrag Rudd ea. (2001). Treating Suicidal
Nadere informatieVoorkomen van. bij suïcidaliteit. Rol huisar ts. Vervolg Trimbos, Preventie. Voorkomen van suïcide
Suïcidaliteit Voorkomen van suïcidaliteit Remco de Winter: introductie Bert van Hemert: workshop met mindmapping mindmapping Voorkomen van suïcidaliteit Trimbos instituut iov Min. VWS Vermindering van
Nadere informatieVoorwoord. deel i: begrippen, cijfers en verklaringen 1
Inhoud Voorwoord XI deel i: begrippen, cijfers en verklaringen 1 1 Terminologie en definities 3 1.1 Inleiding 4 1.2 Suïcide of zelfdoding 4 1.3 Suïcidepoging of poging tot zelfdoding 13 1.4 Doodsgedachten
Nadere informatieSuicidale patienten willen gehoord en begrepen worden. Tips om te onthouden. Wanhoop bespreken: Vragen en luisteren. Intenties bij suicidepogingen
Wanhoop bespreken: Vragen en luisteren Tips om te onthouden U denkt aan suïcide: dan moet u wanhopig zijn. Klopt dat? Parnassia 17 febr 2011 Ad Kerkhof Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit
Nadere informatiePITSTOP SUÏCIDE TRAINING
PITSTOP SUÏCIDE TRAINING 2017 1 PITSTOP SUÏCIDE TRAINING Herziening Pitstop tbvde ParnassiaGroep, bewerking door N.Kool-Goudzwaard december 2016 21-4- 2017 Trainers: Remco de Winter en Nienke Kool 2 Programma
Nadere informatieWELKOM. 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie
WELKOM 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie 1 Even voorstellen Lisette Spanjar Psycholoog Peter Holthuis Bedrijfsarts & vrijwilliger 2 Programma Wat doet 113Online? Cijfers en achtergronden Signalen
Nadere informatieIk wil dood suïcidaliteit
Ik wil dood suïcidaliteit bij jongeren Mark De Bock Anneleen Franssens Annelies Kog Klinisch psychologen en orthopedagogen, psychotherapeuten UKJA Waar of niet waar? De meeste zelfmoorden gebeuren impulsief
Nadere informatieEFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS
EFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS Dr. Berno van Meijel Lector GGZ-verpleegkunde Hogeschool INHOLLAND Congres Zorg voor mensen met
Nadere informatieZelfmoordpreventie bij kind en jeugd. 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening
Zelfmoordpreventie bij kind en jeugd 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening j.deheus@113.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieHoe ga je om met suïcidedreiging in de spreekkamer
Hoe ga je om met suïcidedreiging in de spreekkamer Een workshop om kennis en vaardigheid in het herkennen en interpreteren van suïcidaal gedrag te vergroten Door Hugo Koetsier, psychiater Disclosure belangen
Nadere informatieProfiel van de jonge suïcidepoger
Profiel van de jonge suïcidepoger Eva De Jaegere Eenheid voor Zelfmoordonderzoek Univeristeit Gent Prof. Dr. C. van Heeringen Studiedag Schemerjongeren: schaduw én licht 1. Definitie suïcidepoging 2. Suïcidecijfers
Nadere informatieSuïcide-preventie. jinsels te koart dwaan
Suïcide-preventie jinsels te koart dwaan 1 Jos de Keijser Martin Steendam Leden van de werkgroep Suïcidepreventie GGZ-Friesland 2 Overzicht workshop Inleiding en registratie in Friesland Video over gevolgen
Nadere informatieGatekeeper training. 08-10- 2014 workshop Trainer: Gerrie Hendriks
Gatekeeper training 08-10- 2014 workshop Trainer: Gerrie Hendriks Gatekeepers Jullie gaan deuren openen naar hulp voor mensen die gevaar lopen zichzelf wat aan te doen waarom 1600 suïcides per jaar waarvan
Nadere informatieDE EPIDEMIOLOGIE VAN SUÏCIDEPOGINGEN VLAANDEREN, 2012
DE EPIDEMIOLOGIE VAN SUÏCIDEPOGINGEN VLAANDEREN, 2012 E E N H E I D V O O R Z E L F M O O R D O N D E R Z O E K, U N I V E R S I T E I T G E N T E v a De Jaegere In samenwerking met Zorg voor Suïcidepogers
Nadere informatieHoe ondersteun ik iemand die aan zelfmoord denkt?
Hoe ondersteun ik iemand die aan zelfmoord denkt? Hoe ondersteun ik iemand die aan zelfmoord denkt? Als je het vermoeden hebt dat iemand waar je om geeft aan zelfmoord denkt, is het logisch dat je schrikt.
Nadere informatieSUÏCIDALITEIT EN NAASTEN
SUÏCIDALITEIT EN NAASTEN M I E K E H A R T G E R S P S Y Q S Y S T E E M T H E R A P I E E N C O N S U L T A T I E L I D S P E C I A L I S M E G R O E P A C U T E Z O R G D A G V A N D E I N H O U D, 1
Nadere informatieVerpleegkundige zorg aan suïcidale patiënten. Drs. Barbara Stringer GGZ ingeest & Lectoraat GGZ Verpleegkunde Referaat Saxion Hogeschool 17 juni 2013
Verpleegkundige zorg aan suïcidale patiënten Drs. Barbara Stringer GGZ ingeest & Lectoraat GGZ Verpleegkunde Referaat Saxion Hogeschool 17 juni 2013 Programma Definities van suïcidaal gedrag Enkele cijfers
Nadere informatieParnassia Groep Remco de Winter & Karin Slotema
Parnassia Groep 30-11- 2017 Remco de Winter & Karin Slotema Kennismaken + epidemiologie Principes voor de omgang met suïcidaal gedrag pauze Systematisch onderzoek van suïcidaal gedrag pauze Beschrijvende
Nadere informatieEvenwicht tussen Safety en Autonomie bij (para)suïcidaal gedrag. Hoofdverantwoordelijke De Spinnaker Hoofdverantwoordelijke De Fase 4
Evenwicht tussen Safety en Autonomie bij (para)suïcidaal gedrag Tom Baeten Tine Maes Hoofdverantwoordelijke De Spinnaker Hoofdverantwoordelijke De Fase 4 Tom.baeten@emmaus.be Tine.maes@emmaus.be Verpleegkundige
Nadere informatieSuicidaal gedrag bij jongeren
Suicidaal gedrag bij jongeren Voorkomen RINO 15 december 2016 Ad Kerkhof Suïcide in Nederland : 1980-2015 absolute aantallen 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1982 1986 1990 1994 1998 2002
Nadere informatieSuïcide bij jongeren Studiedag Depressiepreventie bij adolescenten, Oss, 27/11/2015. G. Portzky
Suïcide bij jongeren Studiedag Depressiepreventie bij adolescenten, Oss, 27/11/2015 G. Portzky 1. INLEIDING 1. Definiëring Suïcide Suïcidepoging: Moet er suïcidale intentie aanwezig zijn om van poging
Nadere informatieEen onderzoek naar zelfbeschadigend gedrag onder jongeren
Een onderzoek naar zelfbeschadigend gedrag onder jongeren denken De nacht is donker Ik sta buiten op straat Mezelf af te vragen Waarom mijn leven verder gaat Waarom ook er niet uitstappen? Waarom niet
Nadere informatieOuderenmishandeling. Maartje Willems Verpleegkundig consulent geriatrie
Ouderenmishandeling Maartje Willems Verpleegkundig consulent geriatrie Programma Ontwikkelingen en cijfers Definitie Oorzaken Risicofactoren Vormen van ouderenmishandeling Meldcode Geheimhouding Handelingsverlegenheid
Nadere informatieRondom Suïcide. Nieuwe inzichten over preventie en ondersteuning van nabestaanden. 26 oktober Jos de Keijser
Rondom Suïcide Nieuwe inzichten over preventie en ondersteuning van nabestaanden 26 oktober 2016 Jos de Keijser onderdelen Suïcide in Nederland anno 2016 Preventie Richtlijnen Contact maken Impact van
Nadere informatieSTART. Via een serie vragen wordt uw mening en uw professionele handelen rond de patiënt geïnventariseerd.
KEHR-Suïcide vragenlijst versie 9.0 * De KEHR-Suïcide vragenlijst gaat over uw handelen rond een (suïcidale) cliënt. * De lijst is bedoeld voor professionals die betrokken waren bij de zorg voor een cliënt
Nadere informatieHandleiding suïcidepreventie en inschatting suïcidaal gedrag bij jongeren
Handleiding suïcidepreventie en inschatting suïcidaal gedrag bij jongeren Introductie In deze handleiding is theoretische en praktische informatie opgenomen als aanvulling op het stappenplan suïcidepreventie.
Nadere informatieSuïcidepreventiebeleid binnen een organisatie 10/10/2014
Wat is een suïcidepreventiebeleid? Suïcidepreventiebeleid binnen een organisatie 10/10/2014 Een stappenplan waarin uitgeschreven staat hoe er binnen een organisatie met suïcidaliteit wordt omgegaan en
Nadere informatieW o r k s h o p - N i e u w e l a n d e l i j k e r i c h t l i j n e n s u ï c i d e p r e v e n t i e M a r t i n S t e e n d a m
W o r k s h o p - N i e u w e l a n d e l i j k e r i c h t l i j n e n s u ï c i d e p r e v e n t i e M a r t i n S t e e n d a m D e n i e u w e m u l t i d i s c i p l i n a i r e b e h a n d e l r
Nadere informatieDurven aanwezig blijven na een suïcidepoging. Kizzy Van Gansen Psychologe AZ Sint Jozef Malle
Durven aanwezig blijven na een suïcidepoging Kizzy Van Gansen Psychologe AZ Sint Jozef Malle Definitie Een suïcidepoging is een niet-habitueel gedrag zonder dodelijke afloop dat de persoon initieert en
Nadere informatieIk heb al dikwijls gedacht, ik wou dat ik niet meer wakker werd. Elke avond bid ik dat ik bij mijn overleden man mag zijn.
Ouderen in nood: wat zie je, wat kan je doen? Anke Bonnewyn Ik zie het niet meer zitten. Voor wie ben ik hier eigenlijk nog? Ik hoop dat ze mij snel komen halen? Ik heb al dikwijls gedacht, ik wou dat
Nadere informatieSuïcidaal gedrag epidemiologie, psychologie en biologie, en behandeling. Prof. dr. C. van Heeringen
Suïcidaal gedrag epidemiologie, psychologie en biologie, en behandeling Prof. dr. C. van Heeringen WHO 2004 de Europese context nu de Europese context toen Kruyt 1960 Suïcide in Vlaanderen SMR, per
Nadere informatieWat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag
De 38e nascholingsdag 5 februari 2015 De Lawei, Drachten Wat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag Martin Steendam klinisch psycholoog P-opleider GGZ Friesland promovendus
Nadere informatieProject Voorkom Suïcide 2009
Project Voorkom Suïcide 2009 12 hulpverleners getraind (januari 2010: 24) 25 pogers in protocollaire behandeling Samenwerking met drie S.E.H. s Samenwerking met politie Fryslân e.a. Gesuperviseerde intervisiegroepen
Nadere informatieSuïcidepreventie. Hoe open je deuren naar hulp voor mensen die gevaar lopen zichzelf wat aan te doen?
Suïcidepreventie Hoe open je deuren naar hulp voor mensen die gevaar lopen zichzelf wat aan te doen? Mark Mepschen psychiater crisisdienst-iht Pro Persona Arnhem Inhoud Visie op suicidaliteit Wat te doen?
Nadere informatieBorderline in het gezin. Koos Krook, sr. preventiefunctionaris GGZ Midden Brabant
Borderline in het gezin. Koos Krook, sr. preventiefunctionaris GGZ Midden Brabant Inleiding - Stellingen. - Ontstaan psychiatrische aandoeningen. - Wat zien naastbetrokkenen. - Invloed van borderline op
Nadere informatieMODEL KETENZORG SUÏCIDEPREVENTIE NOORD-LIMBURG
Bijlage 1 MODEL KETENZORG SUÏCIDEPREVENTIE NOORD-LIMBURG KETENZORG SUÏCIDEPREVENTIE NOORD-LIMBURG 0 Toeleider: doet melding van suïcidaliteit of suïcidepoging HAP / huisarts SEH 112 / ambulance 8 Politie
Nadere informatieProgramma. Programma. Na zelfdoding: De hulpverlener als nabestaande. Inleiding
Na zelfdoding: De hulpverlener als nabestaande Ilse Conserriere Suïcidepreventiewerker CGG CGG Eclips Lange Violettestraat 84 9000 Gent 9000 Gent Email : i.conserriere@cggeclips.be Email : kdw@fdgg.be
Nadere informatie30 maart 2017 Lancering Vlaamse richtlijn Detectie en Behandeling van Suïcidaal gedrag. #SP_reflex
30 maart 2017 Lancering Vlaamse richtlijn Detectie en Behandeling van Suïcidaal gedrag #SP_reflex Lancering Vlaamse richtlijn Detectie en Behandeling van Suïcidaal gedrag Basisprincipes in de zorg voor
Nadere informatieMarie Van Broeckhoven Anneleen Depaire Suïcidepreventiewerking DAGG Lommel 011/ Detectie en behandeling van suïcidaal gedrag
Marie Van Broeckhoven Anneleen Depaire Suïcidepreventiewerking DAGG Lommel 011/54.23.62 Detectie en behandeling van suïcidaal gedrag 2 Wat? Multidisciplinaire richtlijn voor de detectie en behandeling
Nadere informatieColumbia University, voor Nederland: Dialexis Advies B.V., Suïcide ideatie
Suïcide ideatie Stel vragen 1 en 2. Als beide negatief zijn ga dan naar de suïcidaal gedrag sectie. Als het antwoord op vraag 2 is, stel de vragen 3, 4 en 5. Als het antwoord op vraag 1 en/of 2 is, vul
Nadere informatievoorkomen? VPP-UIZP studiedag 20 juni 2013
Kan euthanasie suïcide voorkomen? Ann Callebert Ann Callebert VPP-UIZP studiedag 20 juni 2013 Overzicht Ja Ja, maar Ja, mits Inleidend Gebruikte begrippen Euthanasie Art. 2. Voor de toepassing van deze
Nadere informatieAfscheid Mr. R.G. Kok bijdrage Remco de Winter
Afscheid Mr. R.G. Kok bijdrage Remco de Winter Suïcidaal gedrag en opname op een acute gesloten opnameafdeling Jubileum KCAP Dr. Remco de Winter www.geslotenpsychiatrie.nl www.suicidaliteit.nl Mijn relatie
Nadere informatieEuthanasie bij psychiatrische problematiek, kan dat? Gerty Casteelen, psychiater levenseindekliniek
Euthanasie bij psychiatrische problematiek, kan dat? Gerty Casteelen, psychiater levenseindekliniek Een moreel dilemma Beschermwaardigheid van het leven Autonomie patiënt Barmhartigheid Waardigheid Werkwijze
Nadere informatieHET LEVENSEINDE Een doodgezwegen onderwerp. Lia Verlinde 6 November 2012
HET LEVENSEINDE Een doodgezwegen onderwerp Lia Verlinde 6 November 2012 Het levenseinde Inleiding Levenseinde Levensloop Waardering van het leven en wil om te leven Rol hulpverlening Richtlijnen Tot slot
Nadere informatieSystematische scholing van personeel
Systematische scholing van personeel GGZ Nederland 19 juni 2009 Jos de Keijser Klinisch psycholoog Projectleider Voorkom suïcide Opbouw Suïcidepreventie in Friesland Training van systematisch risico-onderzoek
Nadere informatieSUÏCIDALITEIT IN DE ACUTE DIENST Richtlijnen voor de SPV
SUÏCIDALITEIT IN DE ACUTE DIENST Richtlijnen voor de SPV Brigitte Huls, Sociaal psychiatrisch verpleegkundige (SPV) in opleiding. Werkzaam in de crisisdienst volwassenenzorg (VWZ)bij Emergis, instelling
Nadere informatieParnassia Bavo Groep Haaglanden. Suïcidaliteit. Beleidsadvies Trimbos Voorjaarscongres. Onderwerpen
Suïcidaliteit Dr Bert van Hemert, psychiater Zorgservice Haaglanden Opleiding Bureau 4-uurszorg Sociale Psychiatrie www.spoed.psychiatrieweb.nl suicidaliteit /69 Parnassia Bavo Groep Haaglanden Bureau
Nadere informatieSuïcide en de psychiater Voorjaarssymposium FMG suïcide?
Suïcide en de psychiater Voorjaarssymposium FMG suïcide? 12 mei 2017 REMCO DE WINTER WWW.SUICIDALITEIT.NL Inhoud Wie en waar? vragen Uit de praktijk Cijfers Nederlandse situatie internationale vergelijking
Nadere informatieP. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ
P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ Dilemma s bij risicotaxatie Risicotaxatie is een nieuw en modieus thema in de GGZ Veilige zorg is een illusie Hoe veiliger de zorg, hoe minder vrijheid voor
Nadere informatieSuïcidepreventie op de werkvloer: van signaalherkenning tot nabestaanden
Suïcidepreventie op de werkvloer: van signaalherkenning tot nabestaanden Studiedag Wel-zijn of niet-zijn op het werk - 18/03/2016 Stefanie Ghekiere Coördinator Suïcidepreventiewerking CGG Anwerpen Ine
Nadere informatieSuïcidaal gedrag in een psychiatrische kliniek
Suïcidaal gedrag in een psychiatrische kliniek Remco de Winter Derek de beurs Overzicht Suïcidaal gedrag en opname Wanneer leidt risico tot opname? Vergroot een kliniek de veiligheid? Overwegingen die
Nadere informatieWorkshop 1. Op de grens: hoe om te gaan met een verzoek om euthanasie?
Workshop 1. Op de grens: hoe om te gaan met een verzoek om euthanasie? Marc Blom RvB & Klaas Bets, GD 1 Wie? Marc Blom, Psychiater/ lid Raad van Bestuur Parnassia Groep Belangenverstrengeling?? 2 Wie?
Nadere informatieWat kan je doen na een suïcide of suïcidepoging? Multidisciplinaire Richtlijn: Detectie & Behandeling van Suïcidaal Gedrag Gent 30/03/2017
Wat kan je doen na een suïcide of suïcidepoging? Multidisciplinaire Richtlijn: Detectie & Behandeling van Suïcidaal Gedrag Gent 30/03/2017 Wat kan je doen na een suïcidepoging? Peter Beks - Zorg voor Suïcidepogers
Nadere informatieSuïcidepreventie. Marian de Groot Directeur handicap + studie Mede namens 113-Online
Suïcidepreventie Marian de Groot Directeur handicap + studie Mede namens 113-Online Missie en visie @113 Taboe op praten over zelfmoord doorbreken Drempels bij zoeken en vinden van hulp verlagen Landelijk
Nadere informatieDetectie en behandeling van suïcidaal gedrag. G. Portzky
Detectie en behandeling van suïcidaal gedrag G. Portzky 1. Prevalentie suïcidaal gedrag in Vlaanderen 0-4 jaar 5-9 jaar 10-14 jaar 15-19 jaar 20-24 jaar 25-29 jaar 30-34 jaar 35-39 jaar 40-44 jaar 45-49
Nadere informatieLunch referraat Parnassia Groep. Suïcidäal gedrag & suïcide
Lunch referraat Parnassia Groep Suïcidäal gedrag & suïcide 9 JULI 2013 DR. REMCO DE WINTER DR. JOLIEN BUENO DE MESQUITA DR. MARIEKE DE GROOT WWW.SUICIDALITEIT.NL SUICIDAL SCIENCE CLUB 12.00 uur: Programma
Nadere informatieProtocol voor suïcide
Protocol voor suïcide In dit protocol wordt een onderscheid gemaakt tussen 1) Vroegdetectie en signaalherkenning. 2) Het handelen bij een dreigende en/of acuut dreigende suïcidepoging 3) Het handelen bij
Nadere informatieHoe is de acute psychiatrie in Amsterdam georganiseerd en wat is de rol en het doel van het ABT? Impressie van de patiënten, betrekken van
Hoe is de acute psychiatrie in Amsterdam georganiseerd en wat is de rol en het doel van het ABT? Impressie van de patiënten, betrekken van systeemleden en uitkomst Uitgangspunt laagdrempelig verlenen van
Nadere informatieOntwikkelen van een richtlijn voor het beoordelen van het risico van suïcide
Ontwikkelen van een richtlijn voor het beoordelen van het risico van suïcide Bert van Hemert Madeleine van der Velden Remco de Winter Discussiegroep Parnassia - Den Haag Bureau 24-uurszorg Crisisdienst
Nadere informatieProject Voorkom Suïcide 2009
Project Voorkom Suïcide 2009 12 hulpverleners getraind (januari 2010: 24) 25 pogers in protocollaire behandeling Samenwerking met drie S.E.H. s Samenwerking met politie Fryslân e.a. Gesuperviseerde intervisiegroepen
Nadere informatieSuïcidepreventie. Charlotte Aertsen CGG Andante
Suïcidepreventie Charlotte Aertsen CGG Andante 03 620 10 20 charlotte.aertsen@andante.be Stelling Iemand die een zelfmoordpoging doet, wil niet altijd dood. Stelling Iemand die het echt wil doen, kan je
Nadere informatieHet presuicidale proces
Het presuicidale proces Over de werkzaamheid van psychotherapeutische interventies In de Vlaamse Richtlijn Gent 30 maart 2017 Ad Kerkhof Het presuicidale proces Kent een eigen dynamiek Het presuicidale
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieSPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET BORDERLINE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de
Nadere informatieChronisch, herhaald suicidaal gedrag bij borderline-patienten. Bert van Luyn Brugge, Plenaire middagsessie
Chronisch, herhaald suicidaal gedrag bij borderline-patienten Bert van Luyn Brugge, Plenaire middagsessie 1445-1615 Verschillende vormen van (chronisch) suïcidaal gedrag Suicidale Phenotypen 1. reactief,
Nadere informatieAutomutilatie Wat moet ik hiermee? Joost Verhelst, Arts-Onderzoeker afd. Heelkunde Erasmus MC
Automutilatie Wat moet ik hiermee? Joost Verhelst, Arts-Onderzoeker afd. Heelkunde Erasmus MC Casus Man 35 jr Vg) depressie (2x mislukte relaties), groot gezin Last van stemmen in zijn hoofd Met een scheermes
Nadere informatieHandreiking voor onderzoekers en METC s bij het indienen en beoordelen van protocollen voor onderzoek naar suïcidepreventie
Handreiking voor onderzoekers en METC s bij het indienen en beoordelen van protocollen voor onderzoek naar suïcidepreventie Prof. dr. Ad Kerkhof Dr. Annemiek Huisman Vrije Universiteit Amsterdam In het
Nadere informatieAdviezen voor de detectie en behandeling van suïcidaal gedrag. G. Portzky
Adviezen voor de detectie en behandeling van suïcidaal gedrag G. Portzky 1. Wat? - situering vh probleem: definiëring en prevalentie suïcidaal gedrag - oorzaken en risicofactoren 1.1. Prevalentie suïcide
Nadere informatieHet zelfgekozen levenseinde
11 2 Het zelfgekozen levenseinde Levensbeëindiging als oplossing? Jos de Keijser M. Vink et al. (Red.), Klaar met leven?, DOI 10.1007/978-90-368-1094-4_2, 2016 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieIk wil dood. Waar gaan we het over hebben?
Ik wil dood Overmand door een soort van schuldgevoel en een unanimiteit van misbegrepenheid zoek ik rust, doorheen de onrust. Al die onrust in mijn hart het lijkt er deze keer niet op dat ik volhard en
Nadere informatieSuïcidepreventie bij depressie, suïcide bespreekbaar maken
Suïcidepreventie bij depressie, suïcide bespreekbaar maken Remco de Winter MD PhD, psychiater ParnassiaGroep, kennisdomeinleider acuut en verder oa onderzoeker VU & nationaal vertegenwoordiger IASP www.suicidaliteit.nl
Nadere informatieGezinnen met een niet Nederlandse achtergrond. Suicidaal gedrag bij jongeren: Lastig en ook boeiend
Gezinnen met een niet Nederlandse achtergrond Suicidaal gedrag bij jongeren: Lastig en ook boeiend Jezelf uitsluiten? ò Empirisch onderzoek: bevindingen Joiner (2007) en van Orden en collega s (2010) ò
Nadere informatiePsychisch of Psychiatrie? 12-06-2012
Wat is een psychische stoornis? Een psychische stoornis is een patroon van denken, voelen en gedrag dat binnen de geldende cultuur ongebruikelijk is. Het patroon veroorzaakt last bij de persoon zelf en/of
Nadere informatieNieuwe gezondheidsdoelstelling: 20% minder zelfdodingen tegen 2020 in vergelijking met 2000.
Kabinet Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 17 december 2011 Gezondheidsconferentie Suïcidepreventie www.gezondheidsconferentie-suicidepreventie.be E-mail: consortium.suicidepreventie@gmail.com
Nadere informatieMeldcode Ouderenmishandeling
Meldcode Ouderenmishandeling Wat is ouderenmishandeling? Boven 65 jaar Blijft vaak geheim Ontspoorde mantelzorg Overbelaste mantelzorger, uit onmacht, onwetendheid Glijdende schaal van adequate zorg naar
Nadere informatieHoe bouw je een sterk suïcidepreventiebeleid uit?
Hoe bouw je een sterk suïcidepreventiebeleid uit? Omgaan met suïciderisico. Lancering Vlaamse richtlijn en website voor hulpverleners - 30 maart 2017 Sarah Holemans - CGG-SP Antwerpen Ine Vermeersch -
Nadere informatieDe opvang van nabestaanden na een suïcide
De opvang van nabestaanden na een suïcide Discussiegroep voorjaarscongres 2012 NVvP dr. Marieke de Groot Vrije Universiteit afdeling klinische psychologie mh.de.groot@psy.vu.nl dr. Remco de Winter Parnassia
Nadere informatieZorg voor jonge suïcidepogers
Zorg voor jonge suïcidepogers Heldere communicatie in de ketenzorg Marie Van Broeckhoven / Peter Emmery 24 april 2013 Iemand die er over spreekt, doet het niet. Waar Niet waar Iemand die er over spreekt,
Nadere informatieDDMBT. Robert Spierings & Peter Bleumer
DDMBT Mentaliseren en verslavingsproblematiek Gebrekkig mentaliseren als ingang van de behandeling van clienten met een borderline persoonlijkheidsstoornis en verslavingsproblematiek. Robert Spierings
Nadere informatie