Raadsvoorstel. Onderwerp Actieplan Fiets 2014 Zaaknummer Documentnummer DOC Versie Auteur

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Onderwerp Actieplan Fiets 2014 Zaaknummer Documentnummer DOC Versie Auteur Dhr. R.A.P. Effting Gemeentesecretaris Koek, H.M.M. Directeur Portefeuillehouder Nood, R. van Haring, H.M.M. Mede verantwoordelijke(n) Uiterste behandeldatum (+ reden) Programma(s) Indien geheim Eerdere besluitvorming Samenvatting 9 Inrichting van de stad Reden: Termijn: Dit Actieplan Fiets beoogt om met nieuwe acties en maatregelen invulling te geven aan het verder stimuleren van het fietsgebruik in Zoetermeer. Uit de acties vloeien uitgangspunten en projecten voort, welke de positie van de fietser verbeteren, binnen het streven naar een duurzame mobiliteit. De uitgangspunten kunnen integraal worden geïmplementeerd. Een groot aantal van de projecten worden (grotendeels) gefinancierd door andere partijen. Over de resterende eigen bijdragen van de gemeente Zoetermeer aan de projecten vindt via de jaarschijven van het Uitvoeringsprogramma Nota Mobiliteit besluitvorming plaats. Bijlagen + locatie 1. Actieplan Fiets Kaart Netwerk Fietsroutes Zoetermeer 2014

2 Raadsbesluit nr. DOC Actieplan Fiets 2014 De raad van de gemeente Zoetermeer; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 31 januari 2014 besluit 1. In te stemmen met het Actieplan Fiets 2014 Zoetermeer fietst door, en daarmee de volgende uitgangspunten: A: bij ruimtelijke ontwikkelingen, de bereikbaarheid voor fietsers toetsen aan de nieuwe fietsnetwerkkaart (zie bijlagen) en het gewenste toekomstige fietsnetwerk voor zover mogelijk invullen, aanpassen of uitbreiden. Bij nieuwe ontwikkelingen moet de fiets en de potentie daarvan als ruimtelijke drager uitdrukkelijk worden meegewogen. B: op het hoofdnetwerk bij kruising hoofdwegennet(h-structuur)/railnet altijd in eerste instantie kiezen voor ongelijkvloerse kruisingen fietsverkeer / gemotoriseerd verkeer (bruggen of tunnels) C: op gelijkvloerse kruisingen met gemotoriseerd verkeer zoveel mogelijk de fiets prioriteren in twee richtingen (fiets in de voorrang en bij verkeerslichten vooraanmeldlussen, wachttijdvoorspellers en zoveel mogelijk groen licht voor de fiets ) D: fietsvoorzieningen realiseren conform het afwegingsschema in figuur 3.2 van het Actieplan Fiets E: continu voortzetten onderhoudsplan aan de hand van de in het Actieplan Fiets 2014 opgenomen kwaliteitsaspecten en inspecties van het fietsnetwerk. F: waar mogelijk binnen bestaande beschikbare budgetten bevorderen van kwalitatief goede en molestbestendige fietsstallingen bij scholen, zodat fietsen minder snel gestolen of beschadigd worden en het fietsgebruik onder scholieren bevorderd wordt. G: waar mogelijk binnen bestaande beschikbare budgetten naast Kiss&Ride -voorzieningen aansturen op realisatie Kiss&Bike -pleintjes bij nieuwbouw scholen. H: stimuleren en ondersteunen educatieve programma s om het fietsgebruik bij basisschoolleerlingen te bevorderen. I: stimuleren en ondersteunen educatieve programma s om het fietsgebruik bij middelbare scholen te bevorderen en het imago van de fiets onder jongeren te verbeteren. J: bedrijven stimuleren eigen mobiliteitsplannen en eigen fietsbeleid op te stellen met de focus op het stimuleren van fietsgebruik onder werknemers (binnen 12,5 km), in samenwerking met regionale mobiliteitsmakelaar Haaglanden. K: periodieke monitoring fietsroutes in Zoetermeer en toetsen aan de kwaliteitscriteria voor de doelgroepennetwerken zoals opgenomen in het Actieplan Fiets 2014 (waaronder Nachtnet Fiets, schoolfietsroutes en recreatief fietsnetwerk) 2. Het Fietsplan 1998 in te trekken en te vervangen door het Actieplan Fiets datum print: donderdag 13 februari

3 Dit besluit treedt in werking twee weken na de bekendmaking ervan, tenzij hierover een inleidend verzoek tot het houden van een referendum wordt gedaan. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad op 10 maart 2014 de griffier, de voorzitter, mw. drs. K. Bolt Ch.B. Aptroot datum print: donderdag 13 februari

4 Toelichting Probleemstelling en kader Aanleiding Zoetermeer staat bekend als een fietsvriendelijke stad. Door de opzet van de stad met een vrijliggende fietsstructuur en fysieke scheiding van de verkeersmodaliteiten auto, openbaar vervoer en fiets ervaart de fietser weinig barrières. De stad is dan ook aantrekkelijk snel te doorkruisen voor fietsers. De gemeente kent een fijnmazig uitgebouwd fietsroutenetwerk waarbij de hoofdwegenstructuur voor het gemotoriseerd verkeer en de RandstadRaillijnen ongelijkvloers door fietsers kunnen worden gekruist. Ondanks dat Zoetermeer een echte stad voor fietsers is, bestaan er nog steeds hindernissen die de gemeente wil wegnemen. Door maatregelen die het fietsen aantrekkelijker maken, wil Zoetermeer het fietsgebruik verder bevorderen. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan een leefbare en goed bereikbare stad. Zoetermeer vindt het belangrijk dat inwoners en bezoekers een bewuste keuzemogelijkheid hebben tussen het gebruik van de fiets, het openbaar vervoer, de auto en andere vervoermiddelen. De voorzieningen voor alle vervoerwijzen moeten op een zelfde niveau zijn. Zoetermeer is goed bereikbaar per auto en beschikt over een hoogwaardig openbaarvervoersysteem. Hier is de stad trots op en investeert in het op peil houden van deze voorzieningen. Om inwoners ook bewust voor de fiets te kunnen laten kiezen, zijn verdere investeringen in fietsvoorzieningen de komende jaren noodzakelijk. Streven naar duurzame mobiliteit Zoetermeer streeft naar een duurzame mobiliteit in de stad. Dit betekent dat de verschillende vervoersystemen als communicerende vaten moeten kunnen functioneren. Hierbij vormen de verschillende vervoersystemen zowel gelijkwaardige alternatieven als aanvullingen op elkaar binnen de keten van de verplaatsing (ketenmobiliteit). Met het Actieplan Fiets wil Zoetermeer de bewuste keuzemogelijkheid voor verschillende vervoerwijzen vergroten door de laatste fietshindernissen weg te nemen en het fietsgebruik onder zowel bestaande als nieuwe inwoners en bezoekers verder te stimuleren. Hiermee dient de positie van de fiets op een gelijkwaardig niveau te worden gebracht als de positie van de auto. De concurrentiepositie en acceptatie van de fiets als vervoerwijze moet worden vergroot. Fietsen is namelijk snel op de korte afstand, duurzaam, ruimtebesparend, goedkoop, sportief en gezond en kan daarmee een belangrijke bijdrage leveren aan de leefbaarheid in de stad, de bereikbaarheid van de stad en de gezondheid van de inwoners en bezoekers. Zoetermeer is ambitieus als het gaat om fietsgebruik en ziet op tal van terreinen kansen om het fietsgebruik een nieuwe impuls te geven. Om deze ambities kracht bij te zetten heeft Zoetermeer gekozen voor het opstellen van een Actieplan Fiets met uiteenlopende maatregelen om het fietsgebruik te bevorderen. Doelstelling collegeprogramma In het Collegeprogramma Samen werken aan een toekomstgericht Zoetermeer streeft het College van Zoetermeer naar een sociale, economisch sterke, leefbare, veilige, zorgzame, duurzame, groene, actieve, bruisende, dienstbare en voor alle vervoerwijzen goed bereikbare stad. Meer fietsgebruik kan een bijdrage leveren aan al deze doelstellingen van het college. In de begroting voor 2014 is opgenomen: Het op peil houden en waar mogelijk verbeteren van de fietsbereikbaarheid door het weghalen van knelpunten door ondermeer voldoende aanbod van (gratis) fietsstallingen en verbeteren kwaliteit fietsroutes (meer asfalt). Sterker inzetten op niet-infrastructurele maatregelen zoals diensten, informatie waaronder bewegwijzering, educatie en promotie. Bovengenoemde doelen worden bereikt met het uitvoeren van het Actieplan Fiets Het Actieplan Fiets 2014 draagt onder andere bij aan bevordering van het leefklimaat, het beter benutten van de infrastructuur, ruimtebesparing, het bereiken van een duurzame mobiliteit met een voor alle vervoerwijzen bereikbare stad, alsmede het verbeteren van de gezondheid van de inwoners van Zoetermeer. Het College van datum print: donderdag 13 februari

5 Zoetermeer wil dan ook met het Actieplan Fiets 2014 een bijdrage leveren aan het bereiken van in het collegeprogramma gestelde doelen. Voorstel/keuzemogelijkheden/risico s Nieuwe anticiperende aanpak en participatie Het Actieplan Fiets 2014, met als subtitel Zoetermeer fietst door, vervangt het Fietsplan uit Het Actieplan stelt nieuwe ambities om het fietsgebruik te bevorderen. Hiermee wordt aangesloten op het collegeprogramma, het regionale beleid van het Stadsgewest Haaglanden ( Fietsnota Haaglanden ) en het provinciale fietsbeleid (Fietsplan Zuid-Holland méér op de fiets ). Het Actieplan Fiets 2014 vormt een herijking en actualisatie van het Zoetermeerse Fietsplan uit 1998 en geeft uitvoering aan gerichte acties die inspelen op recente ontwikkelingen die het accent leggen op gedragsbeïnvloeding, innovatieve maatregelen, ontbrekende schakels en een doelgroepenbenadering. Zoetermeer hecht waarde aan een breed gedragen Actieplan Fiets Het Actieplan is daarom opgesteld in samenwerking met een projectgroep, bestaande uit diverse vertegenwoordigers van belangengroepen en organisaties. Dit zijn: Fietsersbond; Onderwijs advies; Provincie Zuid-Holland; Raad voor Ondernemend Zoetermeer; Stadsgewest Haaglanden; Toervereniging Zoetermeer 77. Ook hebben ambtelijke disciplines zoals verkeer, stedenbouw, landschap en stadsbeheer hun bijdrage geleverd aan de projectgroep. Daarnaast is via de wijkposten informatie uit de diverse wijken verzameld over knelpunten, wensen en ideeën voor het fietsnetwerk en het fietsgebruik. Acties (uitgangspunten en projecten) Het Actieplan Fiets 2014 heeft, op basis van analyse, onderzoek, ambities en doelstellingen geresulteerd in een aantal acties waaruit uitgangspunten en concrete projecten zijn voortgekomen (zie figuur 1). datum print: donderdag 13 februari

6 Figuur 1: Schematische opzet Actieplan Fiets Actieplan Fiets Zoetermeer Analyse, onderzoek en evaluatie huidig fietsklimaat Ambities, doelstellingen en strategie (visie) Concrete uitwerking in 3 pijlers kunnen fietsen Fietsnetwerk en voorzieningen - fietsnetwerk: - hoofdnet - verbindend net - bruggen/viaducten - fietsstraten - fietsvriendelijke verkeerslichten - comfort - snelfietsroutes - stad-landroutes - voorrangsregelingen - voorzieningen - fietsstallingen - onderhoud en strooibeleid willen fietsen Mobiliteitsmaatregelen doelgroepen/ gedragsbeïnvloeding - imagoverbetering - mobiliteitsbeleid - E-bike en innovatie - informatie, voorlichting, services en educatie Flankerende acties Aanvullende aan fietsen gerelateerde acties - acties verkeersveiligheid - beleid beter benutten - fietslessen - ketenmobiliteit - handhaving en services - monitoring en evaluatie - diefstal- en molestpreventie Acties Uitgangspunten en Projecten datum print: donderdag 13 februari

7 De uitgangspunten van het Actieplan Fiets 2014 zijn: Uitgangspunten A t/m K (vast te stellen door raad): A: bij ruimtelijke ontwikkelingen, de bereikbaarheid voor fietsers toetsen aan de nieuwe fietsnetwerkkaart en het gewenste toekomstige fietsnetwerk voor zover mogelijk invullen, aanpassen of uitbreiden. Bij nieuwe ontwikkelingen moet de fiets en de potentie daarvan als ruimtelijke drager uitdrukkelijk worden meegewogen. B: op het hoofdnetwerk bij kruising hoofdwegennet/railnet altijd in eerste instantie kiezen voor ongelijkvloerse kruisingen fietsverkeer / gemotoriseerd verkeer (bruggen of tunnels). C: op gelijkvloerse kruisingen met gemotoriseerd verkeer zoveel mogelijk de fiets prioriteren in twee richtingen. Concreet gaat het om: a. Fiets in de voorrang nemen b. Bij het regulier onderhoud en vervanging van verkeerslichten wordt rekening gehouden met fietsvriendelijke toepassingen, zoals vooraanmeldingslussen en wachttijdvoorspellers waar dit nog niet aanwezig is. c. Zoveel mogelijk groen licht voor de fietsers altijd (zonder invloed van weerssituatie), waar dit niet leidt tot verkeersafwikkelingsproblemen op Zoetermeerse wegennet. D: fietsvoorzieningen realiseren conform het afwegingsschema in figuur 3.2. Vrijliggende fietspaden realiseren op het hoofdnetwerk waar deze ontbreken. Waar dit niet mogelijk is kan gekozen worden voor fiets(suggestie)stroken. Altijd dient voldaan te worden aan de ideale eisen zoals gesteld in CROW-publicatie 315. Wanneer deze niet realiseerbaar zijn, kan teruggegrepen worden op de minimale eisen uit CROW-publicatie 315. Daarnaast dient aandacht te zijn voor de plaats van de fietser op bedrijventerreinen. Gedacht kan worden aan gecombineerde fiets-/voetpaden. E: continu voortzetten onderhoudsplan aan de hand van de kwaliteitsaspecten en inspecties van het fietsnetwerk. F: waar mogelijk binnen bestaande beschikbare budgetten bevorderen van kwalitatief goede en molestbestendige fietsstallingen bij scholen, zodat fietsen minder snel gestolen of beschadigd worden en het fietsgebruik onder scholieren bevorderd wordt. G: waar mogelijk binnen bestaande beschikbare budgetten naast Kiss&Ride -voorzieningen aansturen op realisatie Kiss&Bike -pleintjes bij nieuwbouw scholen. H: stimuleren en ondersteunen educatieve programma s om het fietsgebruik bij basisschoolleerlingen te bevorderen. I: stimuleren en ondersteunen educatieve programma s om het fietsgebruik bij middelbare scholen te bevorderen en het imago van de fiets onder jongeren te verbeteren. J: bedrijven stimuleren eigen mobiliteitsplannen en eigen fietsbeleid op te stellen met de focus op het stimuleren van fietsgebruik onder werknemers (binnen 12,5 km), in samenwerking met regionale mobiliteitsmakelaar Haaglanden. K: periodieke monitoring fietsroutes in Zoetermeer en toetsen aan de kwaliteitscriteria voor de doelgroepennetwerken zoals opgenomen in het Actieplan Fiets 2014 (waaronder Nachtnet Fiets, schoolfietsroutes en recreatief fietsnetwerk) Uit het Actieplan Fiets vloeien verder 31 Projecten voort (zie hiervoor het Actieplan Fiets 2014 welke als bijlage is toegevoegd). Deze projecten zullen elk jaar geprioriteerd worden en ter besluitvorming aan de gemeenteraad, op voorstel van het college van B&W, worden voorgelegd, op basis van de jaarschijven Nota Mobiliteit. De kosteneffectiviteit van het investeren in fietsvoorzieningen en fietsmaatregelen is hoog. Elke geïnvesteerde euro in fietsmaatregelen en fietsnetwerk levert een meervoud aan euro s op in: duurzaamheid, gezondheidskostenbesparing, kostenbesparing wegenaanleg en -onderhoud (capaciteitsuitbreidingen wegennet kunnen later of achterwege blijven), snelheid in datum print: donderdag 13 februari

8 bereikbaarheid en leefbaarheid (tegengaan uitstoot CO 2, luchtvervuiling en geluidhinder). Deze kosteneffectiviteit van te nemen fietsmaatregelen is een belangrijk argument om de komende jaren sterk te investeren in fietsmaatregelen via de jaarschijven van de Nota Mobiliteit, teneinde de uitvoering van de 31 projecten uit het Actieplan Fiets 2014 mogelijk te maken. Financiën Het Actieplan Fiets 2014 omvat acties waaruit uitgangspunten en projecten voortvloeien, met als doel het bevorderen van het fietsgebruik in Zoetermeer de komende jaren. Hierbij wordt de planperiode gehanteerd. De uitgangspunten A t/m K zullen na vaststelling door de raad integraal onderdeel gaan vormen van het werkproces binnen plannen en projecten. Hiervoor is naast de reguliere interne urenbesteding, geen aanvullende financiering noodzakelijk. De projecten 1 t/m 31 zullen geprioriteerd moeten worden in de tijd. Hiertoe zal elk jaar een afweging plaatsvinden welke projecten op dat moment opgepakt kunnen worden. Dit zal zowel afhangen van financieringsmiddelen uit de eigen bijdrage, vanuit het Stadsgewest Haaglanden, vanuit Rijksgelden zoals voor Beter Benutten als de beschikbare capaciteit binnen de eigen organisatie. De meeste projecten komen voor minimaal 50% subsidiëring vanuit Stadsgewest of Rijk in aanmerking. Het resterende gedeelte eigen bijdrage aan de uitvoeringsprojecten zal jaarlijks worden meegenomen in de op te stellen jaarschijven in het kader van de Nota Mobiliteit. Vanuit de jaarschijven zal elk jaar een prioritering worden aangebracht van meest urgente acties. De eigen bijdrage van Zoetermeer aan de projecten wordt tot nu toe steeds betaald uit de eenmalige middelen vanuit het Programma 9. Jaarlijks wordt afgewogen hoe hiermee om te gaan. Zo is bijvoorbeeld het onderzoek naar uitbreiding van stallingsvoorzieningen bij RandstadRailstations en overige OV-haltes reeds opgenomen in het Uitvoeringsprogramma Nota Mobiliteit 2013 en is de uitvoering van het Nachtnet Fiets opgenomen in het Uitvoeringsprogramma Nota Mobiliteit Verder kunnen diverse projecten meegenomen worden in reguliere onderhoudsprojecten, waardoor werk met werk gemaakt kan worden binnen de onderhoudsbudgetten. Projecten op het gebied van voorlichting, handhaving en educatie worden grotendeels gefinancierd door andere partijen: Rijk, Stadsgewest Haaglanden, Regiokorps Haaglanden en Regionaal Ondersteuningsbureau Verkeersveiligheid Zuid-Holland. Dit geldt eveneens voor projecten die het recreatieve fietsen bevorderen of het provinciale fietsnetwerk versterken (Provincie Zuid-Holland). Hierbij kan gedacht worden aan projecten zoals de Stad- Landfietsroutes en ontbrekende schakels in het provinciale netwerk aan de oostzijde van Zoetermeer. Ook voor deze projecten geldt dat de eigen nog resterende bedragen na subsidiëring via de jaarschijven van de Nota Mobiliteit gereserveerd dienen te worden. Projecten zoals de uitbreiding van het fietspadennet in de Nieuwe Driemanspolder en binnen de vervoersknoop BleiZo worden in principe betaald vanuit de projectrealisatie. Onderzoek naar uitbreiding van het Nachtnet Fiets naar bedrijventerreinen wordt volledig gefinancierd vanuit de Beter Benutten -gelden van het Rijk. Overige onderzoeken kunnen bij voldoende capaciteit binnen de eigen organisatie worden uitgevoerd. Realisatie zal met de inwonersbijdrage en eigen bijdrage van de gemeente aan projecten enerzijds en subsidie van het Stadgewest Haaglanden anderzijds, gefinancierd worden. Voor projecten zoals de realisatie van een nieuwe (gratis bewaakte) grootschalige fietsparkeervoorziening bij het Stadscentrum-Oost is met de ontwikkelaar van de locatie overeengekomen dat de realisatie door de ontwikkelaar gefinancierd wordt. Voor sociaal veilige fietsstallingen bij bedrijven zal financiering plaatsvinden vanuit de bedrijven zelf met een mogelijke subsidie vanuit het Stadsgewest Haaglanden. Het huidige uitvoeringsprogramma van de Nota Mobiliteit loopt tot en met Voor de periode vanaf 2015 moet een nieuw uitvoeringsprogramma worden vastgesteld en moet de inwonersbijdrage aan het Stadsgewest Haaglanden en de eigen bijdrage aan projecten, datum print: donderdag 13 februari

9 financieel geregeld worden. Dit betekent dat uitvoering van de meeste projecten uit het Actieplan Fiets 2014 afhankelijk is van de besluitvorming omtrent het wel of niet voortzetten van de inwonersbijdrage aan het Stadsgewest Haaglanden. Tevens is de uitvoering afhankelijk van het wel of niet vrijmaken van nieuwe gelden ten behoeve van de mobiliteit, bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid in Zoetermeer. Dit betekent dat de uitvoeringsprojecten niet in het onderhavige besluit ter besluitvorming worden voorgelegd maar elk jaar opnieuw door de gemeenteraad, op voorstel van het college van B&W, worden afgewogen. Het betreft derhalve geambieerde projecten. De daadwerkelijke uitvoering van deze projecten is daarmee nog onzeker. Communicatie, participatie en inspraak Zoetermeer hecht waarde aan een breed gedragen Actieplan Fiets. Het Actieplan is daarom opgesteld in samenwerking met een projectgroep, bestaande uit diverse vertegenwoordigers van belangengroepen en organisaties. Dit zijn: Fietsersbond; Onderwijs advies; Provincie Zuid-Holland; Raad voor Ondernemend Zoetermeer; Stadsgewest Haaglanden; Toervereniging Zoetermeer 77. Daarnaast is via de wijkposten informatie uit de diverse wijken verzameld over knelpunten, wensen en ideeën voor het fietsnetwerk en het fietsgebruik. Op basis van de binnengekomen klachten bij de gemeente ten aanzien van het fietsnetwerk en fietsgebruik zijn eveneens door bewoners aangedragen knelpunten meegenomen in het Actieplan Fiets Het voorstel is om verder gebruik te maken van het persuurtje, een persbericht, een artikel op de internetsite en een artikel op de stadspagina. Samenhang met Actieplan Verkeersveiligheid Eind 2013 heeft de gemeenteraad reeds een Actieplan Verkeersveiligheid vastgesteld. Het Actieplan Fiets en Actieplan Verkeersveiligheid hebben een sterke relatie met elkaar. Het Actieplan Verkeersveiligheid beoogt met concrete projecten invulling te geven aan het verder verbeteren van de verkeersveiligheid. Omdat we langzamerhand raken aan de ondergrens van wat met de huidige visie haalbaar lijkt, vraagt het nog verder verbeteren van de verkeersveiligheid relatief meer inspanning van alle daarbij betrokken partijen. Het Actieplan Verkeersveiligheid speelt hierop in. Duidelijk is dat er een sterke relatie ligt met de fiets. Het Actieplan Fiets richt zich met name op het stimuleren van het fietsgebruik in Zoetermeer. Het aspect fietsverkeersveiligheid komt in het Actieplan Verkeersveiligheid aan de orde. Beide Actieplannen zullen onder de noemer Fietsveiligheid worden samengebracht in de nog dit jaar op te stellen Lokale Impuls Veilig Fietsen op basis van de Modelaanpak fietsveiligheid van het Ministerie van I&M, waarvoor de burgemeester van Zoetermeer een ambassadeursfunctie vervult. Toegankelijkheid en bruikbaarheid voor gehandicapten Bij infrastructurele aanpassingen wordt integrale toegankelijkheid meegenomen. Dit betekent dat rekening wordt gehouden met de toegankelijkheid voor doven, slechtzienden en rolstoelgebruikers maar ook met die van slechtzienden, mindervaliden en ouderen. datum print: donderdag 13 februari

10 Rapportage en evaluatie In het kader van de jaarschijven van het uitvoeringsprogramma van de Nota Mobiliteit wordt de voortgang en evaluatie van de projecten uit het Actieplan Fiets 2014 meegenomen. Indien nodig zal een afzonderlijke evaluatie (op onderdelen) plaatsvinden. Begrotingswijziging N.v.t. datum print: donderdag 13 februari