Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n)
|
|
- Victor Wouters
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 24 januari 2008 EP/MW / Onderwerp Nadere informatie over aanbesteden Met deze brief voldoe ik aan de toezegging die ik tijdens het algemeen overleg van 8 november 2007 aan uw Kamer heb gedaan, om een aantal aanbestedingsrechtelijke zaken nader toe te lichten. Ik baseer me daarbij mede op het concept-verslag dat ik op 7 december ter reactie ontving. Het betreft de volgende vragen: - wat is de verhouding tussen het aanbestedingsrecht en het auteursrecht? - wat houdt de lichte Europese procedure voor diensten (2B diensten) in? Tevens zal ik nader ingaan op de wettelijke mogelijkheden die ondernemers hebben om misstanden in aanbestedingsprocedures aan de orde te stellen. De toelichting van de lichte Europese procedure, de procedure die onder andere is gebruikt bij de aanbesteding van de slotmanifestatie, geef ik mede namens de Minister-President. Auteursrecht U heeft mij gevraagd aan te geven wat de verhouding is tussen het auteursrecht van architecten enerzijds en het aanbestedingsrecht anderzijds. Tevens heeft u mij gevraagd om te bekijken of de standaardvoorwaarden voor de architect, De Nieuwe Regeling 2005 (Rechtsverhouding opdrachtgever-architect, ingenieur en adviseur, hierna:dnr 2005) op het punt van het auteursrecht in strijd zijn met het aanbestedingsrecht. Voor architectenovereenkomsten wordt veelal gebruik gemaakt van de DNR In de DNR 2005 wordt als uitgangspunt genomen dat het auteursrecht van het uit te voeren gebouw bij de architect blijft. De DNR 2005 stelt echter niet dat het auteursrecht gelijk staat aan een eerste recht op verbouw. Dit betekent dat iedere architect kan worden gevraagd het ontwerp te maken voor de verbouwing. Het auteursrecht houdt in dat een architect zich kan verzetten tegen een voorgenomen verbouwing van dat gebouw indien die verbouwing (als zodanig of het specifieke ontwerp van de verbouwing) een aantasting Bezoekadres Doorkiesnummer Telefax Bezuidenhoutseweg Hoofdkantoor Bezuidenhoutseweg 30 Postbus EC 's-gravenhage Telefoon (070) Telefax (070) ezpost@minez.nl Website Behandeld door Nelleke Trappenburg Verzoeke bij beantwoording van deze brief ons kenmerk te vermelden
2 van dat auteursrecht oplevert. Bij de aanbesteding van het ontwerp van de verbouwing, resp. de uitvoering van de verbouwing geldt het auteursrecht op het oorspronkelijke ontwerp als een randvoorwaarde voor de aanbestedende dienst en voor potentiële aanbieders. Als een architect zich met recht heeft verzet tegen de verbouwing, heeft dit niet tot gevolg dat deze architect het recht heeft om het ontwerp voor de verbouwing te maken of uit te voeren. Wel betekent dit dat de eigenaar van het gebouw de voorgenomen verbouwing niet mag uitvoeren, of dat hij de verbouwing niet mag uitvoeren overeenkomstig het ontwerp waartegen de architect zich met succes heeft verzet. Indien het verzet van de architect niet slaagt, mag de eigenaar van het gebouw de voorgenomen verbouwing uitvoeren. Het ontwerp van deze verbouwing mag door elke andere architect gemaakt worden, respectievelijk door iedere aannemer uitgevoerd worden. Als de eigenaar van het gebouw aanbestedingsplichtig is moet hij deze opdracht uiteraard aanbesteden wanneer met deze opdracht een bedrag is gemoeid dat gelijk is aan of hoger is dan de Europese aanbestedingsdrempel. Indien een aanbestedende dienst met een ondernemer afspreekt dat die ondernemer een eerste recht op verbouw heeft, is die afspraak in strijd met de aanbestedingsregels wanneer met deze opdracht een bedrag is gemoeid dat gelijk is aan of hoger is dan de Europese aanbestedingsdrempel. Voor zover een aanbestedende dienst een eerste recht op verbouw afspreekt met een ondernemer dient hij daarbij de mogelijkheid open te houden om opdrachten met een waarde gelijk aan of hoger dan de Europese aanbestedingsdrempel overeenkomstig de aanbestedingsregels aan te besteden. Een afspraak betreffende eerste recht op verbouw doet immers niet af aan de aanbestedingsplicht die een aanbestedende dienst op grond van de aanbestedingsregels heeft. Licht regime diensten In het algemeen overleg is meer uitleg gevraagd over het lichte regime, waar de Minister- President in zijn brief van 7 november 2007 aan refereert. Het Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten (BAO) kent in bijlage 2 een onderverdeling in 27 soorten diensten. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt in diensten op bijlage 2A en diensten op bijlage 2B. Voor diensten op bijlage 2A geldt het volledige regime van de aanbestedingsrichtlijn. Voor diensten op bijlage 2B geldt een licht regime. Het lichte regime voor 2B-diensten kent twee verplichtingen: de technische specificaties mogen niet tot discriminatie leiden, en achteraf moet bekend gemaakt worden bij de Europese Commissie aan wie de overheidsopdracht is gegund. Het lichte regime schrijft verder geen procedure(s) voor. 2
3 Uit een recent arrest (Zaak C-507/03, An Post) van het Europese Hof van Justitie blijkt dat de algemene beginselen van het EG-verdrag (transparantie, non-discriminatie en gelijkheid) bij 2B-diensten zo uitgelegd moeten worden dat wanneer in uitzonderingsgevallen de opdracht voor een 2B-dienst een duidelijk grensoverschrijdend belang heeft, de voorgenomen opdrachtverlening vooraf bekend gemaakt moet worden. Het Hof neemt als uitgangspunt dat opdrachten voor 2B-diensten geen grensoverschrijdend belang hebben, maar sluit niet uit dat in een specifiek geval toch sprake kan zijn van een duidelijk grensoverschrijdend belang. In zo n uitzonderingsgeval geldt dan toch een voorafgaande publicatieplicht voor de aanbestedende dienst. De Common Procurement Vocabulary (CPV) bepaalt of een dienst onder bijlage 2A of bijlage 2B valt. De CPV is een lijst, waarmee codes worden toegekend aan alle mogelijke soorten overheidsopdrachten voor diensten, leveringen en werken. Overheidsopdrachten zijn dus te relateren aan een bepaalde CPV-code. Het lichte regime kent ook een restcategorie, de zogenaamde overige diensten. Tot deze overige diensten behoren een aantal diensten met een CPV-code, maar ook alle diensten die nog geen code blijken te hebben. Het betreft dan meestal een nieuw soort dienstverlening waarvoor nog geen code is. Anoniem klagen In het algemeen overleg is door uw Kamer aan de orde gesteld dat het wenselijk is dat ondernemers anoniem kunnen opkomen tegen (vermeende) misstanden in aanbestedingsprocedures. Ik onderschrijf uw wens. In het algemeen overleg gaf ik aan dat het niet mogelijk is dat een ondernemer anoniem een vordering tot schadevergoeding instelt. Volledigheidshalve geef ik nog aan welke wettelijke mogelijkheden ondernemers wèl hebben om misstanden in aanbestedingsprocedures aan de orde te stellen, en licht ik toe waarom ik het anoniem vorderen van schadevergoeding niet wenselijk acht. In het algemeen overleg heb ik u aangegeven dat het niet mogelijk is dat een ondernemer anoniem een vordering tot schadevergoeding instelt. Dit uitgangspunt (vastgelegd in het BW) geldt niet alleen indien de vordering is gebaseerd op het niet of verkeerd toepassen van de aanbestedingsregels, maar geldt in alle gevallen waarin schadevergoeding wordt gevorderd ongeacht de rechtsnorm waarop die vordering is gebaseerd. De gedachte achter dit algemene uitgangspunt in het BW is dat alleen in individuele gevallen kan worden vastgesteld of er sprake is van schadeplichtigheid en in welke mate daarvan sprake is. Voor het vaststellen van de schadeplichtigheid en de hoogte van de schadevergoeding is het aldus noodzakelijk dat de identiteit van degene die schade lijdt (resp. meent te lijden), bekend is. Dit uitgangspunt geldt overigens in alle westerse landen. Een wijziging van dit uitgangspunt (in het BW) zou zeer ingrijpend zijn. Die wijziging kan derhalve eerst aan de orde zijn als de noodzaak daarvan is onderzocht en vastgesteld. Daarvan is op dit moment geen sprake. 3
4 Overigens begrijp ik uit gesprekken met het bedrijfsleven en met belangenorganisaties dat ondernemers niet primair geïnteresseerd zijn in het krijgen van schadevergoeding in aanbestedingszaken (al dan niet anoniem). Zij willen vooral een redelijke kans maken om de opdracht uit te mogen voeren. Voor ondernemers is van belang dat zij vóórdat er schade ontstaat, de aanbestedende dienst tot ander aanbestedingsgedrag aan kunnen zetten. Gelet op de fase van het aanbestedingsproces waarin ondernemers het aanbestedingsgedrag van een aanbestedende dienst(en) willen beïnvloeden, is het overigens begrijpelijk dat zij daarbij zelf (soms) niet bekend willen worden voor de betrokken aanbestedende dienst(en). De wens van ondernemers is dus om de aanbestedende dienst aan te zetten tot ander aanbestedingsgedrag teneinde te voorkomen dat een opdracht in strijd met de aanbestedingsregels wordt verstrekt, en om dit anoniem te kunnen doen. Hiertoe beschikt de ondernemer over de volgende mogelijkheden: 1. Een ondernemer kan via zijn belangenorganisatie anoniem zijn ongenoegen uiten over het aanbestedingsgedrag van een aanbestedende dienst of een groep van aanbestedende diensten. Het kan hierbij gaan om structureel gebrekkig of niet aanbesteden van een aanbestedende dienst of een groep aanbestedende diensten. 2. Ten tweede kunnen ondernemers gebruik maken van een aantal formele klachtprocedures. Zoals ik in de toelichting op het wetsvoorstel voor de Aanbestedingswet heb aangegeven (TK , , nr. 3, p. 20) kunnen ondernemers o.a. klagen bij het bestuursorgaan zelf, de (plaatselijke of Nationale) ombudsman, en de Europese Commissie. Dit kan ook anoniem. Anoniem klagen is echter gelet op het karakter en het uitgangspunt van de nationale klachtenprocedure in het algemeen minder effectief dan niet-anoniem klagen. Anonimiteit is bovendien een belemmering voor het onderzoeken van de klacht. Teneinde de anonimiteit van de ondernemer te waarborgen kunnen immers niet alle concrete omstandigheden worden genoemd. 3. Ten derde bestaat de mogelijkheid dat een belangenorganisatie van ondernemers op basis van artikel 3:305a Burgerlijk Wetboek bij de civiele rechter een collectieve actie instelt wegens gebrekkig of niet aanbesteden van een aanbestedende dienst. In een dergelijke procedure kan de belangenorganisatie vorderen dat de rechter een verklaring voor recht geeft dat een aanbestedende dienst in één of meerdere aanbestedingen in strijd met de aanbestedingsregels heeft gehandeld. Het kan bijvoorbeeld gaan om het hanteren van disproportionele eisen of om het niet aanbesteden van een opdracht in gevallen waarin dat wel had gemoeten. Zo heeft de Stichting Aanbestedingen MKB onlangs een collectieve actie ingesteld tegen 18 aanbestedende diensten, o.a. op de grond dat de gestelde omzeteisen disproportioneel hoog waren. Nog voordat de rechter zich had uitgesproken over deze vordering, bleken de betrokken aanbestedende diensten bereid om 4
5 de gestelde omzeteis te verlagen. Een ander voorbeeld is de collectieve actie van de stichting SMI (belangenbehartiger van de installatiebedrijven) tegen de Staat, wegens het in een aanbestedingsprocedure stellen van eisen aan bedrijven (waaronder de installatiebedrijven) die volgens deze stichting in strijd met de aanbestedingsregels waren. De stichting heeft hiermee bereikt dat de Staat de aanbestedingsprocedure niet mag voortzetten omdat de rechter oordeelde dat een aantal eisen van de Staat inderdaad in strijd met de aanbestedingsregels zijn. Uit deze voorbeelden blijkt dat anoniem procederen tegen het aanbestedingsgedrag van aanbestedende diensten mogelijk en nuttig is. Juist dit rechtsmiddel komt bij uitstek tegemoet aan de wens van ondernemers om te voorkomen dat een opdracht in strijd met de aanbestedingsregels wordt verstrekt, en aldus om te bereiken dat zij een gerede kans maken om de opdracht uit te mogen voeren. (w.g.) Maria J.A. van der Hoeven 5
Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n)
Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 2 oktober 2007 EP/MW 7114545 Onderwerp Naleving Europese aanbestedingsregels
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2011 2012 31 353 Voorstel van wet van het lid Leijten tot wijziging van de Wet maatschappelijke ondersteuning ter bevordering van de kwaliteit van de maatschappelijke
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Directie en Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594
Nadere informatieBenoeming aanbestedingsambassadeur en rapportage Nalevingsmeting Europees Aanbesteden 2008
> Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal voor Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den
Nadere informatieInleiding en algemeen
I Inleiding en algemeen 1 Inleiding en omschrijving aanbestedingsrecht Aanbestedingsrecht Het aanbestedingsrecht is enerzijds een onderdeel van het economisch ordeningsrecht, wat op zijn beurt valt onder
Nadere informatieAntwoorden op de vragen van lid Crone en lid Van Dam (beiden PvdA) over de overname van Orange door T-Mobile
Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 26 oktober 2007 EP/MW / 7124192 Onderwerp Antwoorden op de vragen van
Nadere informatieOpinie inzake HvJ EG 21 februari 2008, zaak C-412/04 (Commissie-Italië)
Opinie inzake HvJ EG 21 februari 2008, zaak C-412/04 (Commissie-Italië) De artikelen 43 EG en 49 EG leggen overigens geen algemene verplichting tot gelijke behandeling op, maar een verbod van discriminatie
Nadere informatieNotitie. 1 Inleiding. 2 Mogelijkheid tot contractsovername. 2.1 Van belang is dat iedere gemeente het volgende inventariseert:
Notitie voor VNG van Pels Rijcken: mr. L.R. Kiers en mr. M.C. de Vries datum 17 december 2015 betreft TSN aanbestedingsrechtelijke aspecten zaaknr 11001813 1 Inleiding Er zijn nog enkele vragen gerezen
Nadere informatie10 december 2007 ET/TM / 7142496
Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 10 december 2007 ET/TM / 7142496 Onderwerp Telemarketing In het Algemeen
Nadere informatieRegeling klachtenafhandeling bij aanbesteden
Regeling klachtenafhandeling bij aanbesteden 1 Deze Regeling klachtenafhandeling bij aanbesteden is vastgesteld door het college van de gemeente Meppel 20 februari 2018. 2 Inhoud Inleiding... 4 1. KLACHTEN
Nadere informatieMemorandum Wijziging contracten wegens nieuwe cao voor huishoudelijke hulp 1. Inleiding
Bijlage III bij nieuwsbericht AMvB reële kostprijs Memorandum Wijziging contracten wegens nieuwe cao voor huishoudelijke hulp 1. Inleiding Gemeenten kopen regelmatig huishoudelijke hulp in ten behoeve
Nadere informatieDatum 20 januari 2015 Betreft Beantwoording vragen over kostenefficiënte en lastenluwe toepassing van aanbestedingsregels
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Directie en Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594
Nadere informatieKlachtenregeling bij aanbestedingen gemeente Steenwijkerland. Versie 2018
Klachtenregeling bij aanbestedingen gemeente Steenwijkerland Versie 2018 Klachtenregeling bij aanbestedingen Inleiding Waarom een klachtenregeling bij aanbestedingen? Bij het uitvoeren van aanbestedingsprocedure
Nadere informatieInkoop en aanbesteding bij de gemeente Schagen. Adviseur inkoop Wilco van Schagen
Inkoop en aanbesteding bij de gemeente Schagen Adviseur inkoop Wilco van Schagen 8 april 2014 Inkoop en aanbesteding gemeente Schagen Uitleg in twee delen: Aanbestedingswet 2012 Inkoop en aanbestedingsbeleid
Nadere informatieKLACHTAFHANDELING BIJ AANBESTEDEN. 10-6-2014 Corsanummer: 14.038637
KLACHTAFHANDELING BIJ AANBESTEDEN Standaard voor klachtafhandeling I. Inleiding Waarom een standaard voor klachtafhandeling bij aanbestedingen? In het kader van een aanbestedingsprocedure kan het voorkomen
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2005 650 Besluit van 7 december 2005, houdende wijziging van het Besluit aanbestedingen speciale sectoren en het Besluit aanbestedingsregels voor
Nadere informatieDatum 5 april 2013 Betreft Beantwoording Verslag Schriftelijk Overleg inzake de Commissie van Aanbestedingsexperts
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Energie, Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594
Nadere informatieRapport. Datum: 9 november 2006 Rapportnummer: 2006/361
Rapport Datum: 9 november 2006 Rapportnummer: 2006/361 2 Klacht Verzoeker klaagt erover dat de officier van justitie te Dordrecht zijn verzoek om een voorwaardelijk sepot om te zetten in een onvoorwaardelijk
Nadere informatieVaststelling aangepast aanbestedingsbeleid inclusief klachtenregeling aanbesteden voor de gemeenten en Servicepunt71.
MEMO Aan: Van: CC: Dagelijks Bestuur SP71 SE JZ Priscilla Langerak, senior Juridisch Adviseur Marjolein Scheuer Datum: 17 mei 2013 Doorkiesnummer: 7914 Betreft: Vaststelling aangepast aanbestedingsbeleid
Nadere informatieDe Commissie van Aanbestedingsexperts. Doelstellingen, werkwijze en eerste ervaringen
De Commissie van Aanbestedingsexperts Doelstellingen, werkwijze en eerste ervaringen Ambities wetgever met betrekking tot de Aanbestedingswet 2012 en het flankerend beleid (MvT) Het verbeteren van toegang
Nadere informatiePartijen zullen hierna ook worden aangeduid als Xafax en de Universiteit.
EJEA 16-165 ECLI:NL:HR:2016:2638 Hoge Raad Datum uitspraak18-11-2016 Datum publicatie18-11-2016 Zaaknummer16/02838 Formele relatiesin cassatie op : ECLI:NL:GHARL:2015:122 RechtsgebiedenCiviel recht Bijzondere
Nadere informatieHet toenemend belang van het aanbestedingsrecht voor de ondernemingsrechtpraktijk
Dit artikel uit is gepubliceerd door Boom juridisch en is bestemd voor anonieme bezoeker Het toenemend belang van het aanbestedingsrecht voor de ondernemingsrechtpraktijk Inleiding Het aanbestedingsrecht
Nadere informatieKLACHTENREGELING AANBESTEDEN WETTERSKIP FRYSLÂN
KLACHTENREGELING AANBESTEDEN WETTERSKIP FRYSLÂN 7 mei 2013 1 Inhoud I. Inleiding... 3 a. Begrippen;... 3 b. Doel Klachtenregeling aanbesteden... 3 c. Juridische basis... 3 II. Klachten van Ondernemers
Nadere informatieAanbesteding(splicht) en (regisserend) opdrachtgeverschap
1 Aanbesteding(splicht) en (regisserend) opdrachtgeverschap 9 oktober 2018 VBTM Advocaten Marijn Huijbers 06 48 54 46 51 / m.huijbers@vbtm.nl Programma 2 Aanbestedingsplicht woningcorporaties: kader en
Nadere informatieKlachten bij aanbestedingen
Seminar Inkoop Klachten bij aanbestedingen Klachtenprocedure, klagen, het meldpunt klachten IFV, de klachtencommissie en de klachtafhandeling 9 februari 2017 Introductie Voorstellen Functie Verantwoordelijk
Nadere informatieCONSULTATIEDOCUMENT AANBESTEDINGSWET
CONSULTATIEDOCUMENT AANBESTEDINGSWET Inleiding Het Ministerie van Economische Zaken vraagt uw aandacht voor het concept wetsvoorstel Aanbestedingswet. Het Ministerie van Economische Zaken wil belanghebbenden
Nadere informatieVragenlijsten enquête rechtsbescherming 1. Route brancheorganisatie
Vragenlijsten enquête rechtsbescherming 1. Route brancheorganisatie 1.1. Kenmerken brancheorganisatie 1. Voor welke sector is uw brancheorganisatie met name actief (op basis van CBS opdeling van sectoren)?
Nadere informatieAanbestedingen zo zit dat!
D A T U M 17-2-2009 P A G I N A 0 White paper Serie Acquisitie in Re-integratie deel 3 Aanbestedingen zo zit dat! Versie december 2008 D A T U M 17-2-2009 P A G I N A 1 Wat kunt u er wel en niet van verwachten?
Nadere informatiePIANOo-congres mr dr H.D. van Romburgh Recente jurisprudentie aanbestedingsrecht
PIANOo-congres 2008 mr dr H.D. van Romburgh Recente jurisprudentie aanbestedingsrecht 2 Recente jurisprudentie Slechts een greep uit de actuele ontwikkelingen Vandaag bijzondere aandacht voor aanbestedingsplicht
Nadere informatieDatum 2 februari 2017 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over de praktijken van Loterijverlies B.V.
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatieInkoop- en Aanbestedingsbeleid Samenwerkingsverband Oost-Achterhoek
1 Inkoop- en Aanbestedingsbeleid Samenwerkingsverband Oost-Achterhoek Hoofdstuk 1 Inleiding Bij het inkopen en aanbesteden door de overheid worden publieke gelden aangewend. Hierop rust de verantwoordelijkheid
Nadere informatieBijlage 1: Europese en nationale regelgeving inzake de gunning van openbaar stads- en streekvervoer.
Bijlage 1: Europese en nationale regelgeving inzake de gunning van openbaar stads- en streekvervoer. In deze bijlage wordt getracht antwoord te geven op de vraag wat de Europeesrechtelijke mogelijkheden
Nadere informatie21 oktober 2008 ET/TM / Antwoorden op vragen van het Lid Gerkens over de sms-reclamecode
Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 21 oktober 2008 ET/TM / 8154604 Onderwerp en op vragen van het Lid Gerkens
Nadere informatieOverheid & MKB Nederland
Overheid & MKB Nederland 14 /11 /2016 Programma Emerga Facts & Figures MKB & Overheidsopdrachten Nieuwe Aanbestedingswet Actuele Uitgangspunten Trends / Ontwikkelingen / Toekomst Vragen Organisatie Emerge
Nadere informatieSchriftelijk overleg over het initiatiefwetsvoorstel tot wijziging van de Mededingingswet ter versterking van de positie van leveranciers uit het mkb
> Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal voor Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den
Nadere informatieAanbestedingswet Ministerie van Economische Zaken Aanbestedingswet en aanvullend beleid 5 december 2012
Aanbestedingswet Opzet presentatie 1. Aanleiding en doel van de wet 2. Hoofdlijnen Aanbestedingswet 3. Motiveringsplicht toegelicht 4. Klachtenregeling en Commissie van Aanbestedingsexperts 5. TenderNed
Nadere informatieBeantwoording vragen bericht OPTA waarschuwt ondernemers voor ongewilde telefonie overstap
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag
Nadere informatieRapport. Datum: 28 juni 2007 Rapportnummer: 2007/136
Rapport Datum: 28 juni 2007 Rapportnummer: 2007/136 2 Klacht Verzoekster klaagt erover dat de griffier van de rechtbank te Amsterdam Sector kanton, locatie Hilversum op 3 augustus 2000 heeft nagelaten
Nadere informatieRegeling behandeling aanbestedingsklachten waterschap Noorderzijlvest
Regeling behandeling aanbestedingsklachten waterschap Noorderzijlvest Artikel 1 Een klacht is een schriftelijke melding van een onderneming die belang heeft bij een aanbesteding waarin de ondernemer gemotiveerd
Nadere informatieInkoop- & Aanbestedingsbeleid. Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting
Inkoop- & Aanbestedingsbeleid Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting 1 INLEIDING De SEV stimuleert de ontwikkeling van praktische, innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken op het gebied
Nadere informatieInleiding en algemeen
I Inleiding en algemeen 1 Inleiding en omschrijving aanbestedingsrecht Aanbestedingsrecht Het aanbestedingsrecht is enerzijds een onderdeel van het economisch ordeningsrecht, wat op zijn beurt valt onder
Nadere informatieBezuidenhoutseweg 20, Den Haag
Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) OI/REB/8042004 9 Onderwerp Voortgang EU structuurfondsenprogramma's 2000-2006
Nadere informatie2. kennelijk ook van mening is dat verzoeker geen recht had op schadevergoeding.
Rapport 2 h2>klacht Verzoeker klaagt erover dat de Inspectie Verkeer en Waterstaat in de reactie op zijn klacht over Martinair heeft geconcludeerd dat er geen sprake is van een vermeende overtreding van
Nadere informatie1 juli 2008 EP/AEP /
Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 1 juli 2008 EP/AEP / 8073386 Onderwerp Wijziging van de Wet Fonds economische
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2008 295 Besluit van 5 juli 2008, houdende wijziging van enkele bijlagen bij het Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten en het Besluit
Nadere informatie(Dis)proportioneel?!
(Dis)proportioneel?! Aanleiding Onlangs werd ik betrokken bij een Europese aanbesteding waarbij de aanbestedende dienst extreem hoge financiële selectie-eisen leek te willen gaan stellen. Bij een verwachte
Nadere informatieVERDELING VAN SCHAARSE 'PRIVATE' RECHTEN PAUL HEIJNSBROEK NVVA 15 JUNI 2017
VERDELING VAN SCHAARSE 'PRIVATE' RECHTEN PAUL HEIJNSBROEK NVVA 15 JUNI 2017 JURIDISCH KADER VWEU Unierechtelijke beginselen / jurisprudentie: non-discriminatie, gelijkheid en transparantie Aanbestedingsrichtlijnen
Nadere informatieD1.2) Andere motivering voor de gunning van de opdracht zonder voorafgaande bekendmaking van een aankondiging van de opdracht in het PBEU
Advies 376 1. Feiten 1.1. Beklaagde heeft op 7 juli 2016 een Aankondiging in geval van vrijwillige transparantie vooraf op TenderNed gepubliceerd. Het betreft een overheidsopdracht voor diensten tot het
Nadere informatieRegeling behandeling aanbestedingsklachten Alfa-college
Regeling behandeling aanbestedingsklachten Alfa-college Artikel 1 Een klacht is een schriftelijke melding van een onderneming die belang heeft bij de aanbesteding waarin de ondernemer gemotiveerd aangeeft
Nadere informatieKlachten? Stichting Pensioenfonds Blue Sky Group. Amstelveen, 26 juli Deel 1 Offertes van Blue Sky Group
Klachten? Stichting Pensioenfonds Blue Sky Group Amstelveen, 26 juli 2016 Blue Sky Group Deel 1 Offertes van Blue Sky Group Blue Sky Group Klachten juli 2016 Hebt u een klacht? Uw pensioenregeling wordt
Nadere informatieEen nieuwe sociale Europese interne markt
Een nieuwe sociale Europese interne markt Prof. mr. dr. E.R. Manunza Hanze Inkoopseminar 2013 On Moral Sentiments, people, profit & procurement Het thema van vandaag Solidariteit in ruime zin Bemoeilijken
Nadere informatieInkoop en aanbesteding bij de gemeente Texel. 16 september 2014. Adviseur inkoop Wilco van Schagen
Inkoop en aanbesteding bij de gemeente Texel 16 september 2014 Adviseur inkoop Wilco van Schagen 1 Inkoop en aanbesteding Uitleg in twee delen: Aanbestedingswet 2012 Inkoop en aanbestedingsbeleid 2 Aanbestedingswet
Nadere informatieVersie 1.0 WIJZIGEN VAN EUROPEES AANBESTEDE CONTRACTEN EN SUBSIDIES
Versie 1.0 WIJZIGEN VAN EUROPEES AANBESTEDE CONTRACTEN EN SUBSIDIES Wijzigen van Europees aanbestede contracten en subsidies Roel van Weert en Nino Lopulalan Inleiding Gemeenten hebben binnen het sociaal
Nadere informatieRapport. Datum: 31 januari 2011 Rapportnummer: 2011/032
Rapport Datum: 31 januari 2011 Rapportnummer: 2011/032 2 Klacht Verzoeker klaagt erover dat de griffie van het gerechtshof Den Haag hem het arrest van 17 juli 2008 niet heeft toegestuurd met als gevolg
Nadere informatieVragenlijsten enquête rechtsbescherming 1. Route aanbestedende dienst
Vragenlijsten enquête rechtsbescherming 1. Route aanbestedende dienst 1.1. Kenmerken - aanbestedende dienst Dit blok is zichtbaar voor alle respondenten in deze route Dit blok is uniek voor deze route
Nadere informatieEisen conform artikel 10 inzake aanbesteding en marktconformiteit. Inkoop en aanbesteding. Marktconformiteit
Bijlage 2 Behorend bij artikel 10, vijfde lid van de Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 5 maart 2006, nr. PO/ZO-2006/10847, houdende voorschriften van OCW inzake dagarrangementen
Nadere informatieInterne memo. Aan : Jan ten Hoor Van : Simon Tichelaar Betreft : Aanbesteding Haderaplein Datum : 22 november Inleiding
1 Interne memo Aan : Jan ten Hoor Van : Simon Tichelaar Betreft : Aanbesteding Haderaplein Datum : 22 november 2012 Inleiding In november 2011 adviseerden wij (Trip Advocaten & Notarissen) over de aanbestedingsrechtelijke
Nadere informatieDe belangrijkste verschillen
De belangrijkste verschillen Nieuwe aanbestedingsregels: achtergrond (parlementaire geschiedenis) 6 juli 2010: wetsvoorstel Aanbestedingswet naar Tweede Kamer 28 maart 2011: Nota naar aanleiding van het
Nadere informatie2017D05509 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG
2017D05509 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG De vaste commissie voor Economische Zaken heeft een aantal vragen en opmerkingen aan de Minister van Economische Zaken voorgelegd over de brief d.d.
Nadere informatieIOEA nummer 29 (oktober 2004)
Raamovereenkomsten IOEA nummer 29 (oktober 2004) 1. Inleiding In deze nieuwsbrief wordt aandacht besteed aan de regeling van de raamovereenkomst, zoals deze in de nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijn
Nadere informatieKENNISBIJEENKOMST SROI Lieke Knoups. 9 oktober 2014
KENNISBIJEENKOMST SROI Lieke Knoups 9 oktober 2014 Severijn Hulshof Niche kantoor Civiel bouwrecht & aanbestedingsrecht Per 1 januari 2014 -> 1 vestiging Den Haag www.severijnhulshof.nl 2 Specialismen
Nadere informatieDatum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n)
Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 23 juli 2007 EP/MW 7066731 Onderwerp Vaststelling van tarieven van waarborginstellingen
Nadere informatie2018D01657 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG
2018D01657 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken heeft enkele vragen en opmerkingen over de brief van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Nadere informatieREGELING GESCHILLEN EN KLACHTEN STICHTING PENSIOENFONDS SNS REAAL
REGELING GESCHILLEN EN KLACHTEN STICHTING PENSIOENFONDS SNS REAAL Versie 0.1 Status: Definitief Vastgesteld door bestuur: 26 maart 2015 Verantwoordingsorgaan geïnformeerd: 26 maart 2015 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieInformatie en bekendmaking van beleid. Artikel 2 Coördinatiebesluit organisatie bedrijfsvoering rijksdienst 2011
Secretarissen-generaal Directeur-generaal Organisatie Bedrijfsvoering Rijk Directie Faciliteiten, Huisvestings- en Inkoopbeleid Rijk Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Contactpersoon
Nadere informatieGeachte heer xxxxxxxxx
Geachte heer xxxxxxxxx De Nationale ombudsman heeft onderzoek gedaan naar uw klacht over de gemeente Emmen. U klaagde over de manier waarop de gemeente Emmen uw klacht over intimiderend gedrag van uw klantmanager
Nadere informatie1.2. In paragraaf II.1.5 Korte beschrijving van de opdracht of de aankoop/aankopen van de aankondiging is onder meer het volgende bepaald:
Advies 361 1. Feiten 1.1. Op 18 april 2016 heeft beklaagde een Europese openbare aanbestedingsprocedure aangekondigd voor een raamovereenkomst met één onderneming voor diensten van postbezorging. 1.2.
Nadere informatieBeoordeling. h2>klacht
Rapport 2 h2>klacht Verzoekster klaagt erover dat de gemeente Steenbergen heeft nagelaten verzoekster tijdig op de hoogte te brengen van een wijziging van het bestemmingsplan, waardoor verzoekster onnodig
Nadere informatieMemo. Aan : dhr. Oosterhof (gemeente Hattem) Van : mr. drs. Tim Robbe (Robbe & Partners) Onderwerp : Juridische analyse hh Datum : 14 december 2012
Memo Aan : dhr. Oosterhof (gemeente Hattem) Van : mr. drs. Tim Robbe (Robbe & Partners) Onderwerp : Juridische analyse hh Datum : 14 december 2012 Geachte heer Van Oosterhof, Op 22 november 2012 stuurde
Nadere informatie» Samenvatting. JAAN 2013/99 Voorzieningenrechter Rechtbank 's- Gravenhage 15 februari 2013, C/05/237860 / KG ZA 12-693; LJN BZ3890. ( mr.
JAAN 2013/99 Voorzieningenrechter Rechtbank 's- Gravenhage 15 februari 2013, C/05/237860 / KG ZA 12-693; LJN BZ3890. ( mr. Boonekamp ) De besloten vennootschap Complan Valens BV te Hoorn, advocaat mr.
Nadere informatieDe Commissie van Aanbestedingsexperts
De Commissie van Aanbestedingsexperts Voorgestane werkwijze NEVI-PIANOo Congres, Den Bosch 6 juni 2013 Ambities wetgever met betrekking tot de Aanbestedingswet 2012 en het flankerend beleid (MvT) Het verbeteren
Nadere informatieNOTA VAN TOELICHTING. I Algemeen deel
NOTA VAN TOELICHTING I Algemeen deel Bij deze algemene maatregel van bestuur worden eisen gesteld aan de inrichting van de antidiscriminatievoorzieningen, bedoeld in artikel 1 van de Wet gemeentelijke
Nadere informatieAanbesteding en inkoop van zorg
Aanbesteding en inkoop van zorg Richard-Jan Roks 8 september 2015 Inhoudsopgave Wat is aanbestedingsrecht en bronnen Private aanbesteding versus overheidsaanbesteding Aanbesteding en zorgverzekeraars Gezamenlijke
Nadere informatieAntwoorden op de vragen van het lid Lempens (SP) over problemen bij sociale werkvoorziening Drechtwerk (ingezonden 19 februari 2009)
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon (070) 333 44 44 Fax (070) 333 40 33
Nadere informatieLeidraad voor het nakijken van de toets
Leidraad voor het nakijken van de toets BESTUURSPROCESRECHT 17 JUNI 2011 (Uit het antwoord moet blijken dat de cursist de stof heeft begrepen en juist heeft toegepast; een enkel ja of nee is niet voldoende)
Nadere informatieDatum van inontvangstneming : 03/07/2017
Datum van inontvangstneming : 03/07/2017 Vertaling C-320/17-1 Zaak C-320/17. Verzoek om prejudiciële beslissing Datum van indiening 29 mei 2017 Verwijzende rechter Conseil d État (Frankrijk) Datum van
Nadere informatieOm een afspraak te maken kunt u met ons kantoor bellen of een sturen. Afspraken buiten kantooruren zijn mogelijk op aanvraag.
DIENSTENWIJZER Inleiding Ons kantoor levert financiële diensten aan het MKB en de particuliere verzekeringen van de ondernemer. In onze werkwijze staat persoonlijk contact met u als klant centraal. Met
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 32 440 Nieuwe regels omtrent aanbestedingen (Aanbestedingswet 20..) Nr. 84 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 8 april 2013 Binnen
Nadere informatieVernieuwend opdrachtgeverschap
Vernieuwend opdrachtgeverschap Parallelsessie 3 Veranderende EU-regelgeving 12 april 2012 Arjan ter Mors Edwin Schotanus Concreet EU- hoofdkaders voor opdrachtgeverschap I. (Europees) mededingingsrecht
Nadere informatieEJEA ECLI:NL:RBDHA:2016:15833 Rechtbank Den Haag Datum uitspraak Datum publicatie ZaaknummerC/09/ KG ZA 16/1383
EJEA 16-186 ECLI:NL:RBDHA:2016:15833 Rechtbank Den Haag Datum uitspraak23-11-2016 Datum publicatie21-12-2016 ZaaknummerC/09/521602 KG ZA 16/1383 RechtsgebiedenAanbestedingsrecht Bijzondere kenmerkenkort
Nadere informatieRedelijke geschiktheidseisen? Think and explain!
Redelijke geschiktheidseisen? Think and explain! door Gert van t Hoff 5 juni 2008 Think and explain! Getrapte beoordeling uitsluitingsgronden van toepassing? aanbieder geschikt? shortlisten? aanbieding
Nadere informatieBeantwoording vragen van de leden Gesthuizen en Van der Vlies over zondagsopenstelling
> Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag
Nadere informatieBasisbeschikking Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen
Aan NBTC T.a.v. de heer F. van Driem, directeur Postbus 458 2260 LEIDSCHENDAM Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 28 juni 2004 O/REB/BEST 4041694.b21 Onderwerp Basisbeschikking Nederlands Bureau voor
Nadere informatieDatum 22 juni 2017 Betreft Verzoek om een reactie op de uitspraak van het CBb over de positieflijst
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Agro en Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den
Nadere informatieUit- en aanbesteden in de Wet Werk en Bijstand
1 Uit- en aanbesteden in de Wet Werk en Bijstand Inleiding Over het onderdeel uit- en aanbesteden van de Wet werk en bijstand (WWB) is de nodige informatie verschenen. Mede gezien de wijzigingen die sindsdien
Nadere informatiewapenexportbeleid; vragen van de leden Algra en Schreijer-Pierik (CDA)
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 30 juni 2003 2020310490 BEB/HIB/HIE 3012678 Onderwerp wapenexportbeleid;
Nadere informatieRapport. Datum: 12 juni 2006 Rapportnummer: 2006/210
Rapport Datum: 12 juni 2006 Rapportnummer: 2006/210 2 Klacht Verzoeker klaagt erover dat de Dienst Domeinen Roerende Zaken, directie Apeldoorn hem naar aanleiding van zijn verzoek om ontbinding van een
Nadere informatieBIJLAGE 17. Memorandum inkoopprocedures. Per email: h.uneken@regiogenv.nl Hans Uneken Regio Gooi & Vechtstreek
BIJLAGE 17 W.M. Ritsema van Eck advocaat Rapenburg 83 2311 GK Leiden T 088 040 2124 F 088 040 2186 M 06 53 294 185 E w.ritsemavaneck@legaltree.nl W www.legaltree.nl Memorandum inkoopprocedures Per email:
Nadere informatieDatum 13 april 2015 Betreft Kamervraag/vragen van de leden Kerstens en Van Dekken (beiden PvdA)
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieZIJN ZORGINSTELLINGEN AANBESTEDINGSPLICHTIG?
ZIJN ZORGINSTELLINGEN AANBESTEDINGSPLICHTIG? Door mr. A.A. (Ali) Rassa Over de vraag of zorginstellingen aanbestedingsplichtig zijn heeft lange tijd onduidelijkheid bestaan. Gelet op de huidige stand van
Nadere informatieHet betrekken van lokale partijen bij opdrachten. Synarchis adviesgroep Meer kansen voor lokale partijen?!
Het betrekken van lokale partijen bij opdrachten Kansen voor lokale partijen Kwaliteit en kunde staat voorop: kansen voor lokale partijen?! Als Synarchis gevraagd wordt een aanbestedingsprocedure te begeleiden
Nadere informatie28 juni EZ-B-012 OI/O /
Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 28 juni 2007 07-EZ-B-012 OI/O / 7072757 1 Onderwerp Criminaliteit tegen
Nadere informatieHandreiking aanbestedingsrecht en e- depotvoorzieningen decentrale overheden
Handreiking aanbestedingsrecht en e- depotvoorzieningen decentrale overheden Colofon Samenstelling Uitgebracht in opdracht van het project Archiefinnovatie Decentrale Overheden (AIDO) van Interprovinciaal
Nadere informatieLokale uitvoeringsregels behorende bij het Inkoop- en aanbestedingsbeleid gemeente Losser Versie januari 2019
Lokale uitvoeringsregels behorende bij het Inkoop- en aanbestedingsbeleid gemeente Losser Versie januari 2019 1 Inleiding Vanaf medio 2018 is het gewijzigde inkoop- en aanbestedingsbeleid van kracht. Het
Nadere informatieArrest van 12 februari 1996 in de zaak A 94/
BENELUX-GERECHTSHOF COUR DE JUSTICE BENELUX A 94/3/12 Arrest van 12 februari 1996 in de zaak A 94/3 --------------------------- Inzake : LESLEE SPORTS IMPORTING LIMITED tegen SNAUWAERT N.V. Procestaal
Nadere informatieDe Minister van Veiligheid en Justitie. Postbus 20301 2500 EH Den Haag. Advies wetsvoorstel toevoegen gegevens aan procesdossier minderjarige
POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Juliana van Stolberglaan 4-10 TEL 070-88 88 500 FAX 070-88 88 501 INTERNET www.cbpweb.nl www.mijnprivacy.nl AAN De Minister van Veiligheid en Justitie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 419 Wijziging van de Wet op het notarisambt in verband met de uitbreiding van de nationaliteitseis voor benoeming tot notaris tot personen met
Nadere informatieRapport. Datum: 7 juli 2005 Rapportnummer: 2005/190
Rapport Datum: 7 juli 2005 Rapportnummer: 2005/190 2 Klacht Verzoekers klagen erover dat het regionale politiekorps Utrecht hun verzoek om vergoeding van de schade als gevolg van een politieonderzoek in
Nadere informatieRapport. Datum: 13 juli 2006 Rapportnummer: 2006/241
Rapport Datum: 13 juli 2006 Rapportnummer: 2006/241 2 Klacht Verzoeksters klagen erover dat zij geen contact konden krijgen met de Visadienst kort verblijf van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, ondergebracht
Nadere informatieRapport. Datum: 21 december 2006 Rapportnummer: 2006/384
Rapport Datum: 21 december 2006 Rapportnummer: 2006/384 2 Klacht Verzoeker klaagt erover dat het Centraal Justitieel Incasso Bureau bij de te late terugbetaling van een bekeuring niet standaard wettelijke
Nadere informatie