Labo digitale technieken

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Labo digitale technieken"

Transcriptie

1 .. Het gebied "elektronica" is reeds geruime tijd onderverdeeld in twee specialiteiten, namelijk de analoge en de digitale technieken. Binnen analoge schakelingen gebeurt de signaalverwerking met lineaire en niet-lineaire componenten. Denk hierbij b.v. aan een spanningsversterker bestaande uit transistoren of OPAMP's. De kwaliteit van het uitgangssignaal wordt hoofdzakelijk bepaald door de eigenschappen van de gebruikte componenten (lineariteitsfouten, toleranties ) en de omstandigheden waarbinnen de schakeling functioneert (temperatuursvariaties, ruis en externe storingen ). Digitale schakelingen werken volgens een "logica". Alle in- en uitgangen van een schakeling kennen twee toestanden, "" en "". Fysisch komen deze respectievelijk overeen met Volt en voedingsspanning. Met behulp van logische bouwstenen, logische poorten, reageert de uitgang op een welbepaalde ingangscombinatie. Digitale systemen verwerken de aangebode informatie veel correcter en sneller dan eenzelfde systeem opgebouwd rond analoge componenten. De meeste digitale systemen werken volgens onderstaand blokschema. analoog ingang(en) digitaal signaal conditionering ADC digitale verwerking geheugen digitaal uitgang(en) digitale schakeling analoog signaal conditionering DAC Ingangssignalen kunnen onder verschillende vormen worden aangeboden. Analoog (sensoren, schermen, motoren, meetinstrumenten ) of digitaal (schakelaars, displays, printers, ). De conditioneringsschakeling zorgt voor de signaalomvorming (bv. temperatuur naar spanning). Vervolgens bereikt de informatie het digitaal verwerkingssysteem via een analoog naar digitaal omvormer (ADC). Het digitale verwerkingsblok wordt eventueel uitgebreid met geheugencellen. Het resultaat wordt digitaal of analoog naar buiten gebracht. Analoge signalen komen via een digitaal naar analoog omvormer (DAC) en een conditioneringsschakeling naar de verbruiker. De labozittingen handelen hoofdzakelijk over de digitale verwerking, zonder rekening te houden met de oorsprong en de bestemming van de signalen.

2 Talstelsels. Een digitaal in- en uitgangssignaal kent twee toestanden. +5V S gesloten "" open "" R inputs digitale verwerking outputs lamp uit "" aan "" Inplaats van aan en uit spreken we liever van: positieve logica: negatieve logica: aan uit aan uit H(oog) L(aag) H(oog) L(aag) Ucc GND GND Ucc Eén digitale signaallijn noemt men een BIT. Niet alle ingangscombinaties kunnen met één bit worden voorgesteld. Denk maar aan het toetsenbord van een computer. Het systeem heeft 8 bits (= byte) nodig om te weten welke toets men activeert. Een aantal bits die bij elkaar horen worden meestal voorgesteld door een letter, gevolgd door een nummer die de bitpositie weergeeft. toets "A" "7" A (LSB) A A2 A3 A4 A5 A6 A7 (MSB) Naargelang het aantal ingangen toeneemt, zal de binaire notatie onleesbaar worden en gaan we overstappen tot een verkorte weergave. De hexadecimale weergave (groeperen van 4 bits) is hiervoor uiterst geschikt. toets "A" = () 2 = (4) 6. toets "7" = () 2 = (37) 6. 2

3 binair hexadecimaal decimaal A B C 2 D 3 E 4 F FF 255 Voorstellingsmethoden van digitale systemen. Aan de basis van elke digitale schakeling liggen een drietal poorten namelijk: AND (. ): de uitgang is "" indien alle ingangen "" zijn. OR ( + ): de uitgang is "" indien minstens één ingang "" is. NOT ( ): de uitgang is "" indien de ingang "" is. Een combinatie van deze basispoorten vormt een welbepaalde schakeling. Deze wordt beschreven aan de hand van vier voorstellingsmethoden. * De logische vergelijking. Ontwerp een meerkeuze schakelaar waarbij de schakelstand wordt bepaald door een ingang (M). M D D F Indien de ingang M = "", dan volgt de uitgang het signaal dat op D verschijnt (F = D). Voor M = "" volgt de uitgang de waarde op D (F = D). Met andere woorden: F = "" indien M = "" en D = "" of M = "" en D = "". F = M.D + M.D logische of Booleaanse vergelijking 3

4 * Het schema. D D AND-gate & OR-gate F NOT-gate & M Merk op dat de verschillende poorten (gates) in werkelijkheid van spanning worden voorzien. Om het schema niet overbodig te belasten worden deze niet getekend. * Het tijdsdiagram. M D D F Het tijdsdiagram geeft alle logische niveaus of spanningen weer in functie van de tijd. In principe is dit het beeld dat verschijnt op een meerkanaals osciloscoop of logic analiser. Tevens stelt men vast dat de uitgang niet dadelijk reageert op een ingangsverandering. Er treedt dus een kleine tijdsvertraging op tussen het aanleggen van een ingangssignaal en de verandering die dit op de uitgang teweeg brengt. De meeste componenten bezitten een tijdsvertraging van enkele tot tientallen nanoseconden. * De waarheidstabel. Een waarheidstabel geeft links alle mogelijke ingangscombinaties (2 aantal ingangen ) en rechts het bijhorende uitgangsniveau. M D D F 4

5 De schakeling die we hier als voorbeeld besproken hebben, wordt ook wel dataselector of multi-plexer genoemd en wordt vrij frequent gebruikt in digitale ontwerpen. Vandaar dat de fabrikanten deze poortcombinatie in IC-vorm op de markt brengen. Naast de drie basispoorten zijn er momenteel enkele honderden gecombineerde schakelingen voorradig, gaande van een flip-flop (bestaande uit enkele poorten) tot een microprocessor (bevat duizenden poorten). Het is nu aan de ontwerper om uit het ruime aanbod de geschikte componenten te vinden die zijn probleem op een zo efficiënt mogelijke manier oplost. De fabrikanten brengen informatie over hun produkten op de mark in de vorm van data-sheets. Deze bevatten naast het symbool en de pinaansluiting ook gegevens over het stroomverbruik, de vertragingstijden, eventueel voorbeeldschakelingen enz Component benaming. De logische functie die in de component is geïntegreerd, wordt met behulp van een cijfercode op de behuizing gedrukt. Bv: een 74LS8 bevat vier 2-input AND-gates. Een korte beschrijving: Door de toenemende miniaturisatie en complexiteit van de componenten, komen er steeds meer behuizingen op de markt. Wij maken enkel gebruik van de populaire DIL of DIP behuizing. DM 74 AS 6 N Behuizing (vorm & materiaal). Componentnummer, bestaande uit 2 tot 5 cijfers. Familie (S, LS, ALS, F, HC, HCT, ). 74 xxx xx : TTL 74 xct xx : CMOS, TTL compatibel. 54 xxx xx : TTL 54 xct xx : CMOS, TTL compatibel. 74 xc xx, 54 xc xx, 4 xxx : CMOS Initialen van de fabrikant. DIL_8 PLCC 5

6 Window Pin Grid Array (PGA) 6

2 Elementaire bewerkingen

2 Elementaire bewerkingen Hoofdstuk 2 Elementaire bewerkingen 19 2 Elementaire bewerkingen 1 BINAIRE GETALLEN In het vorige hoofdstuk heb je gezien dat rijen bits worden gebruikt om lettertekens, getallen, kleuren, geluid en video

Nadere informatie

Logische Schakelingen

Logische Schakelingen Logische Schakelingen Reader Elektro 2.2 Erik Dahmen Techniek en Gebouwde Omgeving Logische Schakelingen Inhoudsopgave: Definitie Logische Schakelingen EN / NEN functie OF / NOF functie NIET-functie De

Nadere informatie

Praktisch bestaan er enkele eenvoudige methoden om een decimaal getal om te zetten naar een binair getal. We bespreken hier de twee technieken.

Praktisch bestaan er enkele eenvoudige methoden om een decimaal getal om te zetten naar een binair getal. We bespreken hier de twee technieken. Talstelsels 1 Algemeenheden Digitale systemen werken met nullen en enen omdat dit elektronisch gemakkelijke te verwezenlijken is. De transistor kent enkel twee toestanden (geleiden of sperren) Hierdoor

Nadere informatie

Hoofdstuk 6: Digitale signalen

Hoofdstuk 6: Digitale signalen Hoofdstuk 6: Digitale signalen 6. Algemeenheden Het decimale talstelsel is het meest gebruikte talstelsel om getallen voor te stellen. Hierin worden symbolen gebruikt ( t.e.m. 9 ) die ondubbelzinning de

Nadere informatie

In- en uitgangssignalen van microprocessoren

In- en uitgangssignalen van microprocessoren In- en uitgangssignalen van microprocessoren E. Gernaat 1 Overzicht signalen Informatie van en naar een microprocessor kan parallel of seriëel gebeuren. Bij parallel-overdracht zal elke lijn (draad) een

Nadere informatie

Meetopdrachten Poortschakelingen 1 met Multisim

Meetopdrachten Poortschakelingen 1 met Multisim Meetopdrachten Poortschakelingen 1 met Multisim In dit document leest u hoe u de meetopdrachten bij de les Poortschakelingen-1 (lescode 5-30.3) kunt uitvoeren met de simulatiesoftware van Multisim. Dit

Nadere informatie

Digitaal is een magisch woord

Digitaal is een magisch woord Digitaal is een magisch woord Hieronder leest u over digitale logica. De theorie en de praktijk. Dit werk moet nog uitgebreid worden met meer informatie over TTL, CMOS en varianten. Daarnaast kunnen de

Nadere informatie

Informatica 2. Met uitwerkingen n.a.v. document van Elvire Theelen in Luc bijgewerkt door Peter van Diepen

Informatica 2. Met uitwerkingen n.a.v. document van Elvire Theelen in Luc bijgewerkt door Peter van Diepen Informatica 2 Met uitwerkingen n.a.v. document van Elvire Theelen in Luc bijgewerkt door Peter van Diepen 1 Op dit lesmateriaal is een Creative Commons licentie van toepassing. 2014 Remie Woudt remie.woudt@gmail.com

Nadere informatie

2 Algemene opbouw van een computersysteem

2 Algemene opbouw van een computersysteem Procescomputer E. Gernaat 1 Microprocessoren algemeen Informatie-verwerking zoals behandeld is momenteel vrijwel geheel overgenomen door microprocessoren. Wanneer we voortborduren op het idee van combinatorische

Nadere informatie

Hoofdstuk 4: Ontwerpen van combinatorische schakelingen Nand - nor logica

Hoofdstuk 4: Ontwerpen van combinatorische schakelingen Nand - nor logica Hoofdstuk 4: Ontwerpen van combinatorische schakelingen Nand - nor logica Na de geziene leerstof zijn we stilaan in staat om praktisch toepasbare digitale schakelingen de ontwerpen en te realiseren. ij

Nadere informatie

Oefeningen Digitale Elektronica (I), deel 4

Oefeningen Digitale Elektronica (I), deel 4 Oefeningen Digitale Elektronica (I), deel 4 Oefeningen op min en maxtermen, decoders, demultiplexers en multiplexers (hoofdstuk 3, 3.6 3.7) Wat moet ik kunnen na deze oefeningen? Ik kan de minterm en maxtermrealisatie

Nadere informatie

Poortschakelingen - 1

Poortschakelingen - 1 Poortschakelingen - 1 Meting 30-1 Doel: Het vaststellen van de logische functie van een eenvoudige digitale poort, door de uitgang van deze poort bij iedere mogelijke bitcombinatie op de ingangen te bepalen.

Nadere informatie

De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2)

De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2) De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (2) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012

Nadere informatie

De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (3)

De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (3) De AT90CAN microprocessor van ATMEL in de motorvoertuigentechniek (3) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-79302-06-2 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012

Nadere informatie

Dossier Pneumatische Schakellogica

Dossier Pneumatische Schakellogica Dossier Pneumatische Schakellogica Elke pneumatische sturing is volgens een bepaalde logica opgebouwd. Deze logica bepaalt de werking van de schakeling. In dit dossier bespreken we de verschillende pneumatische

Nadere informatie

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2)

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 Procescomputer 1.1 Microprocessoren algemeen De informatie-verwerking zoals is behandeld, is vrijwel geheel

Nadere informatie

Hoofdstuk5. 1 Hoofdstuk5: Praktische realisatie van logische schakelingen. Peter Slaets () Digitale en analoge technieken October 6, 2005 1 / 19

Hoofdstuk5. 1 Hoofdstuk5: Praktische realisatie van logische schakelingen. Peter Slaets () Digitale en analoge technieken October 6, 2005 1 / 19 Hoofdstuk5 1 Hoofdstuk5: Praktische realisatie van logische schakelingen Inleiding Bestaande poortschakelingen Hoog- en laagactieve signalen Poorten en hun waarheidstabel Praktische realisaties Ingangsschakelingen

Nadere informatie

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (3)

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (3) De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (3) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 In- en uitgangssignalen van microprocessoren 1.1 Overzicht signalen Informatie van en naar een microprocessor

Nadere informatie

Elementare elektronica schakelingen in de motorvoertuigentechniek (6)

Elementare elektronica schakelingen in de motorvoertuigentechniek (6) Elementare elektronica schakelingen in de motorvoertuigentechniek (6) Timloto o.s. / E. Gernaat / ISBN 978-90-808907-4-9 Op dit werk is de Creative Commens Licentie van toepassing. Uitgave: september 2012

Nadere informatie

Logische functies. Negatie

Logische functies. Negatie Pa ELO/ICT Logische functies inaire elementen slechts twee mogelijkheden voorbeeld : het regent slechts twee toestanden : waar of niet waar Voorstellen met LETTERSYMOOL = het regent overeenkomst :» als

Nadere informatie

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , vragencollege 1

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , vragencollege 1 EE40: Digitale Systemen BSc. EE, e jaar, 202-203, vragencollege Arjan van Genderen, Stephan Wong, Computer Engineering 28-3-203 Delft University of Technology Challenge the future Huiswerk hoorcollege

Nadere informatie

Les A-03 Binaire en hexadecimale getallen

Les A-03 Binaire en hexadecimale getallen Les A-03 Binaire en hexadecimale getallen In deze les wordt behandeld hoe getallen kunnen worden voorgesteld door informatie die bestaat uit reeksen 0-en en 1-en. We noemen deze informatie digitale informatie.

Nadere informatie

Fysische Informatica met FLEC

Fysische Informatica met FLEC Fysische Informatica met FLEC Inleiding De werking van de schakelingen die je gemaakt hebt bij het onderwerp fysische informatica kunnen op 2 manieren gecontroleerd worden. De eerste manier is met behulp

Nadere informatie

Fig. 5.1: Blokschema van de 555

Fig. 5.1: Blokschema van de 555 5 Timer IC 555 In de vorige drie hoofdstukken hebben we respectievelijk de Schmitt-trigger, de monostabiele en de astabiele multivibrator bestudeerd. Voor ieder van deze schakelingen bestaan in de verschillende

Nadere informatie

Basisschakelingen en poorten in de CMOS technologie

Basisschakelingen en poorten in de CMOS technologie asisschakelingen en poorten in de CMOS technologie Jan Genoe KHLim Universitaire Campus, Gebouw -359 Diepenbeek www.khlim.be/~jgenoe In dit hoofdstuk bespreken we de basisschakelingen en poorten in de

Nadere informatie

Dossier Pneumatische schakellogica

Dossier Pneumatische schakellogica Dossier Pneumatische schakellogica Festo Belgium nv Kolonel Bourgstraat 11 BE-13 Brussel www.festo.com Pneumatische schakellogica Elk schakelschema is volgens een bepaalde logica opgebouwd. Deze logica

Nadere informatie

Voorwoord. Als we een elektronische schakeling van naderbij bekijken, ontstaat volgend blokschema. Terugkoppeling. Opnemer Verwerking Weergave

Voorwoord. Als we een elektronische schakeling van naderbij bekijken, ontstaat volgend blokschema. Terugkoppeling. Opnemer Verwerking Weergave Voorwoord. Situatieschets. Men kan het "elektronica" gebied opsplitsen in twee belangrijke hoofdgroepen. Aan de ene kant de analoge technieken en aan de andere kant de digitale technieken. Als we een elektronische

Nadere informatie

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 17 november 2004, 9:00u-12:00u

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 17 november 2004, 9:00u-12:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen is het gebruik van rekenmachine of computer niet toegestaan. Vul je antwoorden in op dit formulier. Je dient dit formulier

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Analoog versus digitaal

Hoofdstuk 1: Analoog versus digitaal Hoofdstuk : Analoog versus digitaal. Inleiding De noodzaak tot uitwisseling van informatie bestaat al sinds het ontstaan der mensheid. Vooral met behulp van de menselijke zintuigen, zoals het spreken en

Nadere informatie

2 Elementaire bewerkingen

2 Elementaire bewerkingen Hoofdstuk 2 Elementaire bewerkingen 17 2 Elementaire bewerkingen In dit hoofdstuk leer je hoe werken met binaire getallen en hexadecimale getallen omgezet wordt naar een decimaal getal en omgekeerd. Vervolgens

Nadere informatie

Alles op de kop. Dobbelsteen D02i werkt precies andersom! Johan Smilde

Alles op de kop. Dobbelsteen D02i werkt precies andersom! Johan Smilde Alles op de kop Johan Smilde Dobbelsteen D02i werkt precies andersom! Deze dobbelsteen heeft omgekeerde uitgangen ten opzichte van de vorige. Dat wil zeggen dat de uitgangen hier niet actief hoog zijn

Nadere informatie

Muziek. Muziek. Analoog rekenen. Hoofdstuk 1: Van analoog naar digitaal. Analoog. Digitaal. Analoog. Gebruik makend van fysische grootheden Cf Babbage

Muziek. Muziek. Analoog rekenen. Hoofdstuk 1: Van analoog naar digitaal. Analoog. Digitaal. Analoog. Gebruik makend van fysische grootheden Cf Babbage Analoog rekenen Gebruik makend van fysische grootheden Cf Babbage Analoge electronica http://www.chem.uoa.gr/applets/appletopamps/appl_opamps2.html Hoofdstuk : Van analoog naar digitaal De rekenlat of

Nadere informatie

0 of laag niveau V verboden zone 1 of hoog niveau. Voorbeeld van een digitaal signaal als functie van de tijd

0 of laag niveau V verboden zone 1 of hoog niveau. Voorbeeld van een digitaal signaal als functie van de tijd 5. Herhalingsvragen 1. Leg met eigen woorden en figuren uit: Wat is het verschil tussen analoog en digitaal? Analoog is continue, er zijn oneindig veel mogelijkheden tussen minimum en maximum. Digitaal

Nadere informatie

Hfdst. 2: COMBINATORISCH PROGRAMMEREN

Hfdst. 2: COMBINATORISCH PROGRAMMEREN 2.1. Basisinstructies: 2.1.1. Ja-functie: Indien je een normaal open schakelaar bedient, moet de lamp oplichten. Waarheidstabel: Booleaanse schrijfwijze: Q0.0 = I0.0 2.1.2. Niet-functie: Waarheidstabel:

Nadere informatie

Logische schakelingen

Logische schakelingen Logische schakelingen Logische schakelingen Stel: we maken een schakeling met twee schakelaars en één lamp. Dan kunnen we dat op de volgende manieren doen: We maken een serieschakeling van de twee schakelaars:

Nadere informatie

Antwoorden vragen en opgaven Basismodule

Antwoorden vragen en opgaven Basismodule Antwoorden vragen en opgaven Basismodule Antwoorden van vragen en opgaven van hoofdstuk 1 1. Is elke combinatorische schakeling een digitale schakeling? Zo nee, waarom niet? Antwoord: Elke combinatorische

Nadere informatie

Tinyserir-RC5. Datasheet. Tinyserir-RC5 Page: 1 of 8

Tinyserir-RC5. Datasheet. Tinyserir-RC5 Page: 1 of 8 9600 bps RS-232 interface voor uitlezing van Ontvangen RC5 codes Led aanduiding bij ontvangst van Infrarood pulsen Led aanduiding goede werking Interne firmware Inwendige oscillator Weinig externe componenten

Nadere informatie

Vereenvoudigen van logische vergelijkingen. formules uit de logische algebra. de methode van Quine en McCluskey KARNAUGH-KAART MET 2 VERANDERLIJKEN

Vereenvoudigen van logische vergelijkingen. formules uit de logische algebra. de methode van Quine en McCluskey KARNAUGH-KAART MET 2 VERANDERLIJKEN Pa ELO/IT irk Smets Vereenvoudigen van logische vergelijkingen formules uit de logische algebra met vallen en opstaan? Venn-diagrammen tot 3 variabelen een Karnaugh-kaart in principe tot 6 variabelen handig

Nadere informatie

Registers & Adressering. F. Rubben, ing 2008-2010

Registers & Adressering. F. Rubben, ing 2008-2010 Registers & Adressering, ing 2008-2010 Inhoud Leerstof tot nu toe Opbouw registers Benaming registers Opbouw data Verloop programma Leerstof tot nu toe: Bouw PLC Intern Extern fabrikanten Aansluiten I/O

Nadere informatie

EM2 Microcontroller Project. LED cube

EM2 Microcontroller Project. LED cube EM2 Microcontroller Project LED cube Door: Dennis Koster Klas: Tc202 Studentnummer: 536496 Docent: Jan Derriks & Ruud Slokker Versie 1.0 (12-1-2009) Inhoudsopgave Inleiding 3 De onderdelen 4 t/ m 6 Het

Nadere informatie

Inductiemeter via de parallelle poort

Inductiemeter via de parallelle poort K.T.A.1-Gent "De Lindenlei" Lindenlei 38 9000 Gent Tel: 09.225.33.04 en 09.225.43.42 Fax: 09.225.52.88 Geïntegreerde proef Inductiemeter via de parallelle poort Naam: Michaël Clinckspoor Richting: Industriële

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Inleiding Digitale Techniek Week 2 Binaire getallen, BCD, Gray, ASCII, 7-segment Jesse op den Brouw INLDIG/205-206 Decimaal talstelsel Ons talstelsel is een zogenaamd positioneel talstelsel. Een getal

Nadere informatie

GEINTEGREERDE PROEF DE COMPUTER ALS TV AFSTANDSBEDIENING

GEINTEGREERDE PROEF DE COMPUTER ALS TV AFSTANDSBEDIENING 7 IC De Computer als TV afstandsbediening - 1 - KTA-Gent GEINTEGREERDE PROEF DE COMPUTER ALS TV AFSTANDSBEDIENING Arnoud De Kemel Industriële Computertechnieken Schooljaar 2004-2005 7 IC De Computer als

Nadere informatie

Talstelsels en getalnotaties (oplmodel)

Talstelsels en getalnotaties (oplmodel) Talstelsels en getalnotaties (oplmodel) herhalingsvragen 1. Waarom werken computers binair? Omdat binaire computers veel makkelijker te maken is. De kans op fouten is ook veel kleiner. het spanningsverschil

Nadere informatie

THEORIE TALSTELSELS. 1 x 10 0 = 1 (een getal tot de macht 0 = 1) 8 x 10 1 = 80 2 x 10 2 = x 10 3 = Opgeteld: 9281d(ecimaal)

THEORIE TALSTELSELS. 1 x 10 0 = 1 (een getal tot de macht 0 = 1) 8 x 10 1 = 80 2 x 10 2 = x 10 3 = Opgeteld: 9281d(ecimaal) THEORIE TALSTELSELS De binaire code Het geheugenelement van de computer kan slechts twee verschillende waarden bevatten. De schakelingen uit de computer werken daarom met een tweetallig ofwel binair stelsel.

Nadere informatie

Multiplexers en demultiplexers MULTIPLEXERS

Multiplexers en demultiplexers MULTIPLEXERS Pa EO/ICT Kim - dep. IWT Multiplexers en demultiplexers MU transmissie DEMU merikaans symbool multiplexer merikaans symbool demultiplexer ingangen uitgang ingang uitgangen controle controle MU/DEMU DIGITE

Nadere informatie

VANTEK Discovery set. N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. N991240#1

VANTEK Discovery set. N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. N991240#1 9 9 1. 2 4 0 VANTEK Discovery set N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. 1 Inhoudsopgave Binair rekenen Pulse en Countermodule blz. 3 Informatieverwerking Input en outputmodules blz.

Nadere informatie

Stoeien met de tabellen (deel 5) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: BCD-code

Stoeien met de tabellen (deel 5) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: BCD-code Stoeien met de tabellen (deel 5) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: BCD-code Johan Smilde Bij deze variant van de in deel 4 besproken dobbelsteen 5 wordt eveneens de CMOS-multiplexer 4519 gebruikt

Nadere informatie

Binair Binair = tweewaardig Beperkt aantal mogelijke waarden (discreet aantal in amplitude) Wij zijn gewoon aan decimaal (tiendelig)

Binair Binair = tweewaardig Beperkt aantal mogelijke waarden (discreet aantal in amplitude) Wij zijn gewoon aan decimaal (tiendelig) Binair Binair = tweewaardig Beperkt aantal mogelijke waarden (discreet aantal in amplitude) Wij zijn gewoon aan decimaal (tiendelig) In elektronische realisatie zijn 10 verschillende toestanden moeilijk

Nadere informatie

Een intelligent DMX netwerk

Een intelligent DMX netwerk WORKSHOP STEPP Een intelligent DMX netwerk WORKSHOP STEPP Wat is DMX? Een intelligent DMX netwerk Demo opstelling Probleem oplossing Wat is DMX? Hoe is het DMX signaal ontstaan DMX in de praktijk Hoe

Nadere informatie

TECHNISCHE AUTOMATISERING HAVO

TECHNISCHE AUTOMATISERING HAVO TECHNISCHE AUTOMATISERING HAVO Foton is een opgavenverzameling voor het nieuwe eindexamenprogramma natuurkunde. Foton is gratis te downloaden via natuurkundeuitgelegd.nl/foton Uitwerkingen van alle opgaven

Nadere informatie

Een flipflop is een digitale schakeling die in staat is een logische "1" of een logische "0" op te slaan en te bewaren in de tijd.

Een flipflop is een digitale schakeling die in staat is een logische 1 of een logische 0 op te slaan en te bewaren in de tijd. 1 FLIPFLOPS In dit hoofdstuk bestuderen we de verschillende soorten flipflops. De kennis hiervan is noodzakelijk om achteraf een goed inzicht te verwerven in de werking en toepassing van meer complexe

Nadere informatie

COMPUTERVAARDIGHEDEN EN PROGRAMMEREN

COMPUTERVAARDIGHEDEN EN PROGRAMMEREN COMPUTERVAARDIGHEDEN EN PROGRAMMEREN 3 e les Prof. Dr. Frank De Proft 12 oktober 2004 Tweede les : Inleiding Computerwetenschappen vs. computervaardigheden - Algoritmen 1 Derde les : Enkele basisbegrippen»

Nadere informatie

Jan Genoe KHLim. Reken schakelingen. Jan Genoe KHLim

Jan Genoe KHLim. Reken schakelingen. Jan Genoe KHLim Jan Genoe KHLim Meestal aangewend in digitale computers optellers optellers-aftrekkers Vermenigvuldigers ingebed in een grotere rekeneenheid ALU (Arithmetic and logical unit) 2 Talstelsels definitie Tiendelig

Nadere informatie

Programmeren PLC s. Opdracht Elektrotechniek

Programmeren PLC s. Opdracht Elektrotechniek Opdracht Elektrotechniek Programmeren PLC s Onderwerp : Introductie PLC s Versie : 1.0 Datum : 11 maart 2012 Opgesteld door : T.Groeneveld Docent Elektrotechniek www.cardan.nl Pag: 1 Inleiding. Met deze

Nadere informatie

logische schakelingen & logica

logische schakelingen & logica 2016 logische schakelingen & logica F. Vonk versie 2 14-6-2016 Inhoudsopgave 1. inleiding... - 2-2. optellen... - 3-3. logische poorten... - 6-4. waarheidstabellen... - 8-5. logische schakelingen... -

Nadere informatie

Proef Natuurkunde Practica hoofdstuk 3

Proef Natuurkunde Practica hoofdstuk 3 Proef Natuurkunde Practica hoofdstuk 3 Proef door een scholier 1045 woorden 9 februari 2009 5,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Natuurkunde overal Verslag over proef 3.1 A. Hoe ziet de ijkkromme

Nadere informatie

VOORBLAD SCHRIFTELIJKE TOETSEN

VOORBLAD SCHRIFTELIJKE TOETSEN VOORBLAD SCHRIFTELIJKE TOETSEN OPLEIDING : ELEKTROTECHNIEK TOETSCODE : UITWERKINGEN INLDIG GROEP : EP, EQD TOETSDATUM : 3 OKTOBER 24 TIJD : 3: 4:3 AANTAL PAGINA S (incl. voorblad) : DEZE TOETS BESTAAT

Nadere informatie

Dobbelsteen 6 Tabellendemo: alle opgedane ervaringen gebundeld

Dobbelsteen 6 Tabellendemo: alle opgedane ervaringen gebundeld Dobbelsteen 6 Tabellendemo: alle opgedane ervaringen gebundeld Johan Smilde Zo nu en dan moet je even een pas op de plaats maken: hoever zijn we inmiddels gekomen en wat hebben we ervan geleerd? Bij dit

Nadere informatie

Opdracht week 4 INLDIG 1

Opdracht week 4 INLDIG 1 Opdracht week 4 Binair-naar-BCD omzetting Inleiding In de digitale techniek worden getallen opgeslagen in het binaire talstelsel. Rekenschakelingen zijn zo eenvoudig te ontwerpen. Helaas is het aflezen

Nadere informatie

Inleiding elektronica Presentatie 1

Inleiding elektronica Presentatie 1 Inleiding elektronica Presentatie 1 2 Versie: 18 augustus 2014 Inleiding Elektronica Presentatie 1 16-9-2013 Praktische Elektronica, talk of the day! 2 1 Doel van deze module Herkennen van de algemene

Nadere informatie

Inhoudsopgave LED dobbelsteen

Inhoudsopgave LED dobbelsteen Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Dobbelstenen...3 Project: Dobbelsteen met LED s...3 Inleiding...3 Werking...3 Berekeningen...4 Frequentie...4 Bits...4 LED voorschakelweerstanden...4 Schema...4 Printplaat...5

Nadere informatie

Hoofdstuk 5: Signaalverwerking

Hoofdstuk 5: Signaalverwerking Hoofdstuk 5: Signaalverwerking Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 5: Signaalverwerking Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige

Nadere informatie

De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL. ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family)

De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL. ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family) De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family) Ik begin even met een korte inleiding over de TMS1000. ( Wil je

Nadere informatie

Combinatorisch tegenover sequentieel

Combinatorisch tegenover sequentieel PBa ELO/ICT Combinatorisch tegenover sequentieel soorten digitale schakelingen : combinatorisch of sequentieel combinatorische schakelingen combinatie van (al dan niet verschillende) (basis)poorten toestand

Nadere informatie

PRINTER SELECTOR INTERFACE en OUTPUT-INTERFACE CARTRIDGE

PRINTER SELECTOR INTERFACE en OUTPUT-INTERFACE CARTRIDGE PRINTER SELECTOR INTERFACE en OUTPUT-INTERFACE CARTRIDGE MSX CLUB MAGAZINE 1988 Scanned, ocr ed and converted to PDF by HansO, 2001 Soms kan het een probleem zijn wanneer je als MSX'er wil gebruik maken

Nadere informatie

Operationele versterkers

Operationele versterkers Operationele versterkers. Inleiding. Een operationele versterker of ook dikwijls kortweg een "opamp" genoemd, is een veel voorkomende component in de elektronica. De opamp komt voor in allerlei verschillende

Nadere informatie

REGISTERS. parallel in - parallel uit bufferregister. De klok bepaalt het moment waarop de data geladen worden. Mogelijke bijkomende ingangen:

REGISTERS. parallel in - parallel uit bufferregister. De klok bepaalt het moment waarop de data geladen worden. Mogelijke bijkomende ingangen: EGITE Een groep van flipflops om data te stockeren bufferregisters: om gegevens tijdelijk op te slaan schuifregisters: de inhoud verschuift doorheen de flipflops ynchrone schakeling Kan opgebouwd worden

Nadere informatie

Fig. 6.1 voorstelling van de werking van een schuifregister

Fig. 6.1 voorstelling van de werking van een schuifregister 6 Registers In digitale systemen moeten we dikwijls gedurende een zekere tijd een bepaalde binaire informatie of codewoord kunnen opslaan en onthouden. Zo een digitale schakeling noemen we een "REGISTER".

Nadere informatie

Hoofdstuk 4. Digitale techniek

Hoofdstuk 4. Digitale techniek Hoofdstuk 4 Digitale techniek 1 A C & =1 F Figuur 4.1: Combinatorische schakeling. A C & & F A = & F C Figuur 4.2: Drie-input AND. A C _ >1 & F Figuur 4.3: Don t care voorbeeld A? F Figuur 4.4: Onbekende

Nadere informatie

Logische schakelingen of beslissen met poorten

Logische schakelingen of beslissen met poorten Lesbrief 3 Logische schakelingen of beslissen met poorten Theorie even denken Intro Een lamp die gaat branden zodra het donker wordt. Of ruitenwissers die vanzelf beginnen te werken wanneer het regent.

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Pag. Tot slot 33 Onderdelen voor aanvulling 34

Inhoudsopgave. Pag. Tot slot 33 Onderdelen voor aanvulling 34 Logic 1-3- Colofon Auteur: Eindredactie: Thijs A. Afman Joost van den Brink Dit is een uitgave van Brink Techniek 2005. Deze uitgave mag vrij worden gekopieerd binnen educatieve instellingen. Deze uitgave

Nadere informatie

Naam: Oumaima Bekour Klas: M4b ICT De Lange. Hardware

Naam: Oumaima Bekour Klas: M4b ICT De Lange. Hardware Naam: Oumaima Bekour Klas: M4b ICT De Lange Hardware Inleiding 1. Geschiedenis van de computer 2. Hardware 3. Interne componenten en Randapparatuur Geschiedenis De computer is uitgevonden door het rekenen.

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Inleiding Digitale Techniek Week 2 Binaire getallen, BCD, Gray, ASCII, 7-segment Jesse op den Brouw INLDIG/205-206 Talstelsels Wij mensen zijn opgegroeid met het rekenen in het tientallig of decimaal talstelsel,

Nadere informatie

Het moederbord van de zendontvanger "PiligrimPro"

Het moederbord van de zendontvanger PiligrimPro Ruwe vertaling PA3ECT, deze is niet verantwoordelijk voor vertaal fouten. Het moederbord van de zendontvanger "PiligrimPro" Dankzij de op moderne componenten gebaseerde efficiënte ontwerp technieken, heeft

Nadere informatie

Periode: 8 Datum: Festo Meet en Regel Techniek. A.Erwin R. Cornelissen T. Akkermans

Periode: 8 Datum: Festo Meet en Regel Techniek. A.Erwin R. Cornelissen T. Akkermans Project: Klas: Naam: Periode: 8 Datum: 15-03-2005 Festo Meet en Regel Techniek EN3AL P.Burema A.Erwin R. Cornelissen T. Akkermans 1. Inleiding Meet en regelprocessen komen vaak voor in de procesindustrie.

Nadere informatie

Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek. Vakcodes 5A010/5A050, 26 november 2003, 14:00u-17:00u

Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek. Vakcodes 5A010/5A050, 26 november 2003, 14:00u-17:00u Faculteit Elektrotechniek - Capaciteitsgroep ICS Tentamen Schakeltechniek Vakcodes 5A010/5A050, 26 november 2003, 14:00u-17:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen

Nadere informatie

Locobuffer Handleiding

Locobuffer Handleiding Locobuffer Handleiding HDM09 Disclaimer van Aansprakelijkheid: Het gebruik van alle items die kunnen worden gekocht en alle installatie-instructies die kunnen worden gevonden op deze site is op eigen risico.

Nadere informatie

Les 1 Beslissen met poorten

Les 1 Beslissen met poorten Beslissen met poorten Inhoud Beslissen met poorten...1 Verzamelingen...2 Verzamelingenleer...2 VENN-diagram...2 Logica...3 Booleaanse algebra...4 Waarheidstabel...5 Logische negatie...5 Logische conjunctie...5

Nadere informatie

Antwoorden Systeembord 25012010. Fysische informatica voor de onderbouw havo/vwo

Antwoorden Systeembord 25012010. Fysische informatica voor de onderbouw havo/vwo Fysische informatica voor de onderbouw havo/vwo 1 Inhoud: Antwoorden Systeembord 25012010 2. De invoer- en uitvoercomponenten...3 2.1 De drukschakelaar....3 2.2 Geluidsensor...3 2.3 Variabele spanning....3

Nadere informatie

De leugendetector. Jacco Dekkers. April 11, 2007

De leugendetector. Jacco Dekkers. April 11, 2007 Jacco Dekkers April 11, 2007 1 De elektronische componenten In dit hoofdstuk beschrijven we de toepassing van een populaire bouwblok: de operationele versterker (opamp). Het elektrische symbool van de

Nadere informatie

EXAMENONDERDEEL ELEKTRONISCHE INSTRUMENTATIE (5GG80) gehouden op maandag 2 mei 2005, van 9.00 tot uur.

EXAMENONDERDEEL ELEKTRONISCHE INSTRUMENTATIE (5GG80) gehouden op maandag 2 mei 2005, van 9.00 tot uur. Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Elektrotechniek EXAMENONDEDEEL ELEKTONISHE INSTUMENTATIE (5GG80) gehouden op maandag 2 mei 2005, van 9.00 tot 2.00 uur. Het gebruik van het collegedictaat Elektronische

Nadere informatie

INHOUD SPI : SERIAL PERIPHERAL INTERFACE ALGEMEEN. Videolessen Deel 3 DATACOMMUNICATIE SPI

INHOUD SPI : SERIAL PERIPHERAL INTERFACE ALGEMEEN. Videolessen Deel 3 DATACOMMUNICATIE SPI INHOUD SPI : Serial Peripheral Interface... 1 Algemeen... 1 SPI protocol... 2 Klokpolariteit... 3 CASE 1. MAX5385 DAC... 4 CASE 2: FM25640 FRAM Memory... 5 SPI Praktisch... 7 Uitdagingen:... 7 Datacom-fiche...

Nadere informatie

VRIJ TECHNISCH INSTITUUT Burg.Geyskensstraat 11 3580 BERINGEN. De PLC geïntegreerd in de PC. Vak: Toegepaste informatica Auteur: Ludwig Theunis

VRIJ TECHNISCH INSTITUUT Burg.Geyskensstraat 11 3580 BERINGEN. De PLC geïntegreerd in de PC. Vak: Toegepaste informatica Auteur: Ludwig Theunis Burg.Geyskensstraat 11 3580 BERINGEN De PLC geïntegreerd in de PC. Vak: Toegepaste informatica Auteur: Ludwig Theunis Versie: vrijdag 2 november 2007 2 Toegepaste informatica 1 De Microprocessor Zowel

Nadere informatie

MAKERKLAS WORKSHOP ARDUINO. Maandag 7 december 2015

MAKERKLAS WORKSHOP ARDUINO. Maandag 7 december 2015 1 MAKERKLAS WORKSHOP ARDUINO Maandag 7 december 2015 2 AAN DE SLAG! ONDERDELEN Je hebt de beschikking over een Arduino Starter Kit met een heleboel onderdelen. We gaan ze in de ze workshop niet allemaal

Nadere informatie

SafeLine VV3. Bedieningsinstructies. Toont de verdiepingen, richtingspijlen en afwisselende tekstberichten.

SafeLine VV3. Bedieningsinstructies. Toont de verdiepingen, richtingspijlen en afwisselende tekstberichten. SafeLine VV3 Bedieningsinstructies Toont de verdiepingen, richtingspijlen en afwisselende tekstberichten. SafeLine VV3 Bedieningsinstructies safeline.eu Inhoudsopgave Installatie & Testen Montage 5 Symbolen

Nadere informatie

Informatiebundel ADuC832 Motor interface bord MGM/[dp]

Informatiebundel ADuC832 Motor interface bord MGM/[dp] Het ADuC832 Motor interface bord. Het ADuC832V2.0 motor interface bord heeft als doel: Een DC motor en een stappenmotor, die op het motor interface bord gemonteerd zijn, te kunnen aansturen met een ADuCV2.0/V1.1

Nadere informatie

4,7. Praktische-opdracht door een scholier 1959 woorden 1 juni keer beoordeeld

4,7. Praktische-opdracht door een scholier 1959 woorden 1 juni keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 1959 woorden 1 juni 2001 4,7 331 keer beoordeeld Vak Wiskunde Tientallig stelsel In een tientallig stelsel heb je de getallen 0 t/m 9 tot je beschikking. Zoals je

Nadere informatie

Stappenmotor Interface. Controller

Stappenmotor Interface. Controller Besturing In deze moderne tijd zal de besturing geheel elektrisch worden uitgevoerd. De bedoeling is dat er voor ieder afgaand spoor een wisseladres gebruikt worden. Dit betekend dan een reeks van 24 aansluitende

Nadere informatie

Combinatorische schakelingen

Combinatorische schakelingen Practicum 1: Combinatorische schakelingen Groep A.6: Lennert Acke Pieter Schuddinck Kristof Vandoorne Steven Werbrouck Inhoudstabel 1. Doelstellingen... 2 2. Voorbereiding... 3 3. Hardware-practicum...

Nadere informatie

Technische automatisering

Technische automatisering Inhoud Technische automatisering... 2 Sensoren... 3 Practicum: temperatuursensor... 4 Analoge en discrete signalen... 5 Logische schakelingen... 6 Invoerelementen... 6 Verwerkers... 7 Uitvoerelementen...

Nadere informatie

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , 6e hoorcollege

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , 6e hoorcollege EE4: Digitale Systemen BSc. EE, e jaar, 22-23, 6e hoorcollege Arjan van Genderen, Stephan Wg, Computer Engineering 22-4-23 Delft University of Technology Challenge the future Rooster 4e kwartaal (der voorbehoud)

Nadere informatie

Arduino. Workshop. 20 juni 2014 Peter Struwe Stichting De Jonge Onderzoekers Groningen

Arduino. Workshop. 20 juni 2014 Peter Struwe Stichting De Jonge Onderzoekers Groningen Arduino Workshop Beta-docentendag 20 juni 2014 Peter Struwe Stichting De Jonge Onderzoekers Groningen Wat is een microcontroller? Maak een computer met alleen het meest noodzakelijke: processor geheugen

Nadere informatie

Sensoren Introductie Weerstandtechniek Brug van Wheatstone Basis Opamp schakelingen Opampschakelingen voor gevorderden

Sensoren Introductie Weerstandtechniek Brug van Wheatstone Basis Opamp schakelingen Opampschakelingen voor gevorderden Mechatronica/Robotica Mechanical Systems ELA Sensoren Sensoren Introductie Weerstandtechniek Brug van Wheatstone Basis Opamp schakelingen Opampschakelingen voor gevorderden Sessie 2: Basisschakelingen

Nadere informatie

Het µclab voor Arduino UNO, NANO en Arduino UNO pincompatible

Het µclab voor Arduino UNO, NANO en Arduino UNO pincompatible Het µclab voor Arduino UNO, NANO en Arduino UNO pincompatible processorbordjes. Shieldjes voor Arduino µc boards zijn nodig om praktische elektronische toepassingen met een Arduino te kunnen uitvoeren.

Nadere informatie

CTCSS Encoder Super Flexibel Ontwerpen met een Arduino Nano

CTCSS Encoder Super Flexibel Ontwerpen met een Arduino Nano CTCSS Encoder Super Flexibel Ontwerpen met een Arduino Nano (voor minder als 2 euro weer QRV op de repeater) Henk Hamoen (PA3GUO) March 2016 Agenda Introductie CTCSS toonslot op repeaters Arduino Nano

Nadere informatie

Sequentiële Logica. Processoren 24 november 2014

Sequentiële Logica. Processoren 24 november 2014 Sequentiële Logica Processoren 24 november 2014 Inhoud Eindige automaten Schakelingen met geheugen Realisatie van eindige automaten Registers, schuifregisters, tellers, etc. Geheugen Herinnering van week

Nadere informatie

Digitale systemen. Hoofdstuk 6. 6.1 De digitale regelaar

Digitale systemen. Hoofdstuk 6. 6.1 De digitale regelaar Hoofdstuk 6 Digitale systemen Doelstellingen 1. Weten dat digitale systemen andere stabiliteitsvoorwaarden hebben In deze tijd van digitalisatie is het gebruik van computers in regelkringen alom.denk maar

Nadere informatie

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission of the publisher.

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission of the publisher. De Backer, Kris / Kenens, Liesbeth Digitale Systemen / Kris De Backer & Liesbeth Kenens; Geel: Campinia Media vzw, 2004-2de druk sept. 2005; 216 p;index; 25,5 cm; gelijmd. ISBN: 90.356.1184.5; NUGI 854;

Nadere informatie