Energiezuinige servers bij Hyves MJA legt basis voor datacenterprestatiemaat

Transcriptie

1 DCW 7.indd :35:51 thema energie-efficiëntie Energiezuinige servers bij Hyves MJA legt basis voor datacenterprestatiemaat branchespecial it room infra Uw IT kan beter en goedkoper Geeft in een dag de essentiële informatie voor realisatie en gebruik van computerruimtes. REGISTREER NU VOOR EEN GRATIS BEZOEK AAN HET EVENT OP dcw oktober 2010 in samenwerking met: advancing information transport systems

2 All IT Rooms, DatacenterWorks en Technalia lanceren dé portal voor groene IT en groene datacenters Green IT Works is de enige Nederlandse portal die is gericht op groene IT en groene datacenters. Met dagelijks: - nieuws - achtergronden - blogs - video - whitepapers - en meer Green IT Works is een initiatief van All IT Rooms, DatacenterWorks en Technalia. Wilt u altijd op de hoogte zijn van het laatste nieuws op het gebied van groene IT en groene datacenters? Ga dan nu naar

3 dcw colofon datacenterworks is hét vakblad over de technische infrastruc tuur van datacenters. jaargang 3, oktober 2010, nummer 8 datacenterworks verschijnt tienmaal per jaar. toezending geschiedt op abonnement basis en controlled circulation. uitgever robbert hoeffnagel robbert@fenceworks.nl Hoofdredactie ferry waterkamp ferry@datacenterworks.nl eindredacteur Marjan van Hoorn postadres redactie postbus 82, 2460 ab ter aar telefoon administratie@fenceworks.nl advertentie-exploitatie bureau van vliet bv, ruud van viersen postbus 20, 2040 aa zandvoort telefoon zandvoort@bureauvanvliet.com in dit nummer bijdragen van niels achtereekte, bas van asten, peter gloudemans, carrie higbie,robbert hoeffnagel, jeroen loonstra, teus molenaar, paul petersen, koos plegt, ben timmer, hans vandam, ferry waterkamp vormgeving laura willemsen graf isch ontwerp druk 3l drukkerij bv, rotterdam kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. de redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen. fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: overgenomen uit datacenterworks, vakblad over de technische infrastructuur van datacenters, met vermelding van de jaargang en het nummer. datacenterworks is een uitgave van fenceworks bv Energie-efficiëntie of Green IT zo u wilt is een hot topic in de datacenterwereld en misschien ook wel een nachtmerrie voor de meeste datacentermanagers. Alleen al de vraag hoe de efficiëntie van een datacenter te meten, zorgt voor de nodige hoofdbrekens. Dat het onderwerp volop in de belangstelling staat, bleek wel uit de massale opkomst tijdens het Energy Efficiency Roadmap-seminar dat op 23 september plaatshad bij Interxion. De organisatie had dan ook een stevig programma neergezet met sprekers van onder andere The Green Grid, het Amsterdamse Green IT Consortium, het Uptime Institute en de Europese Commissie. Een opvallende presentatie kwam uit de koker van Andy Lawrence, research director for Eco-IT bij The 451 Group/Uptime Institute. Hij gaf een antwoord op de vraag waarom sommige energie-efficiënte technologiën het beter doen dan andere? Volgens Lawrence zijn daarvoor drie factoren van belang: een technologie moet (1) een hoge of in elk geval een gemiddelde RoI (return on investment) hebben, (2) niet alleen in laboratoriumomgevingen bestaan en (3) niet te hoge barrières hebben om te implementeren. Om deze redenen zijn bijvoorbeeld concepten als afgesloten warme en koude gangen, free cooling en modulair bouwen succesvol en hebben liquid cooling, hergebruik van warmte en thermische opslag het vooralsnog niet gered. Uit het mooie palet aan sprekers tijdens het Energy Efficiency Roadmap-seminar is ook meteen de mogelijke nachtmerrie af te lezen. Want met alle groene initiatieven lijken datacentermanagers ondergedompeld te raken in vragenlijsten en Excel-sheets die toch wel even moeten worden ingevuld. En dan is er ook nog eens de nodige overlap tussen de initiatieven en de gehanteerde vragenlijsten, zo concludeerde CSR-consultant Esther Molenwijk van ViaVerde Management Services tijdens het seminar. Molenwijk heeft in opdracht van de brancheorganisatie ICT~Office vijf initiatieven voor energie-efficiëntie in datacenters tegen het licht gehouden en beoordeeld op onderlinge overlap. Het onderzoek richtte zich op de MJA voor de ict, de Code of Conduct van de Europese Commissie, het Green IT-consortium van de regio Amsterdam, The Green Grid en Agentschap NL van het ministerie van Economische Zaken. Zij vond het opvallend dat er tijdens het onderzoek geen conflicterende maatregelen zijn aangetroffen. Wel concludeerde Molenwijk dus dat er de nodige overlap is. Zo verlangen de verschillende initiatieven een energie-efficiëntieplan met best practices, en de documenten die daarvoor moeten worden ingevuld, vragen vaak naar dezelfde informatie. Ook daar is dus nog een hele slag te maken in de energie-efficiëntie. De energie van de datacentermanagers welteverstaan. Ferry Waterkamp ferry@datacenterworks.nl Nachtmerrie advertentie Download APC White Paper 55: Opties voor de architectuur van luchtdistributie voor bedrijfskritische sites en maak kans op een ipad! Kijk op onze website op en gebruik toegangscode 74427t dcw oktober redactioneel 3 Datacenterworks_NL_74426t.indd :42:53

4 dcw oktober inhoud 4 dcw thema energie-efficiëntie 06 energiezuinige servers bij hyves Een gesprek met CTO Koen Kam van Hyves gaat meteen de diepte in. De Wet van Moore komt meteen op tafel. Hyves gebruikt dit principe om de snelheid van het sociale netwerk te verhogen, het serverpark te optimaliseren en de TCO te verlagen. Zo heeft Hyves een uiterst zuinige server ontworpen en in samenwerking met ECOserver laten bouwen. 10 co 2 -uitstoot verlagen zonder failliet te gaan Groen is nu dé kleur maar als zoveel andere zaken in de markt om aandacht vragen, hoe kunnen managers van datacenters dan hun uitgaven aan groene initiatieven nog verantwoorden? Carrie Higbie van Siemon heeft een lijst opgesteld met praktische en haalbare tips voor het verlagen van de CO 2 -uitstoot. 14 fit4green sleutelt aan gedistribueerd energieplatform Servers worden steeds voordeliger, net als de tussenliggende communicatienetwerken. Dit geldt echter bepaald niet voor het energiegebruik ervan. Daarom zijn verschillende partijen uit binnen- en buitenland onderzoeksproject Fit4Green gestart. 16 mja legt basis voor datacenterprestatiemaat De MJA voor de ict bereikte eerder dit jaar een belang rijke mijlpaal. Door toetreding van enkele nieuwe participanten heeft het convenant 80 % van het Nederlandse ict-energiegebruik aan zich weten te binden. Ook werd een belangrijke uitdaging getackeld: het vastleggen van een (basis-)prestatiemaat voor datacenters. 45 green it works portal over groene it DatacenterWorks en Technalia lanceren het project 'Green IT Works'.

5 dcw netwerken 18 citrix sluit datacenters aan op cloud Citrix heeft tijdens Synergy in Berlijn enkele producten aangekondigd die datacenters geschikt moeten maken voor de hybride cloud. dcw koeling 33 kiezen voor warme of koude gangen Het afdichten van de warme of koude gang is een belangrijke kostenbesparende maatregel Maar wanneer moet nu voor de warme of juist koude gang worden gekozen? 40 testomgeving in de cloud Testen in de cloud is een fenomeen in opkomst. Niet zo vreemd, want de voordelen zijn evident. Toch is voorzichtigheid geboden. Veel bedrijven hebben alleen de klok horen luiden, maar weten niet waar de klepel hangt. dcw special it room infra 20 uw it kan beter en goedkoper Op 9 november heeft in de Rotterdamse Kuip het jaarlijkse evenement plaats van de branchevereniging IT Room Infra. In deze special treft u alle informatie aan die u als bezoeker nodig heeft voor een geslaagd bezoek. dcw bekabeling 37 Hoe kom ik in de wolken? Bij cloud computing is niet alleen hardware in de vorm van servers, koelsystemen en ups en cruciaal voor kwalitatief hoogwaardige dienstverlening. Ook de fysieke kabelinfrastructuur speelt een fundamentele rol. dcw en verder 46 nieuws 49 bicsi 50 column dcw oktober inhoud 5

6 Hyves: minder is meer ECOserver bouwt energiezuinige servers voor vriendensite een gesprek met koen kam, chief technology officer van hyves, gaat meteen de diepte in. de wet van moore komt meteen op tafel. hyves gebruikt dit principe om de snelheid van het sociale netwerk te verhogen, het serverpark te optimaliseren en de tco te verlagen. zo heeft hyves een uiterst zuinige server ontworpen en in samenwerking met ad van de put van ecoserver laten bouwen. Teus Molenaar is freelance journalist dcw oktober thema energie-efficiëntie 6 Koen Kam, chief technology officer van Hyves, begint zijn relaas met een uiteenzetting over de architectuur die Hyves hanteert. De onderneming werkt met drie datacenterpartners: Evoswitch in Haarlem, Leaseweb en ReasonNet, beide in Amsterdam. Daar huurt de aanbieder van het sociale netwerk ruimte voor zijn servers. Er is voor drie locaties gekozen om te voorkomen dat gebruikers hinder ondervinden bij uitval van één van de systemen. De drie datacentra zijn onderling met elkaar gekoppeld. Verspreid over de drie datacentra staan machines. We hebben ze alledrie nodig om te kunnen draaien, legt Kam uit. We hebben de architectuur zo ingericht dat, mocht een datacentrum door bijvoorbeeld een stroomstoring uitvallen, de recoverytijd dramatisch is ingekort. De hersteltijd als we een datacentrum verliezen en het weer opkomt, ligt onder de twee uur. Afhankelijk van de storing kunnen bepaalde functionaliteiten van de website worden uitgeschakeld, terwijl de primaire functies operationeel blijven. In piektijden kan het hoogstens wat langer duren voordat iemand een pagina op zijn scherm krijgt, maar we zijn wel online. Kam voegt hieraan toe dat grote storingen de afgelopen anderhalf jaar nauwelijks zijn voorgekomen, omdat de hostingbedrijven onder andere hun koeling beter op orde hebben. databases opschalen In de loop der jaren is de Hyves-architectuur sterk uitgebreid. Er zijn databases met vrienden, met foto s, met berichten, enzovoorts. Die zijn verdeeld over verschillende servers in de verschillende datacentra. Webservers zijn vrij makkelijk te schalen, vertelt Kam, maar dat ligt met databases iets anders. Wij werken met MySQL. Een databasearchitectuur bestaat typisch uit twee masters met een variabel aantal slaves. Je begint altijd met één masterdatabase. Hoe groter de site, hoe meer er wordt geschreven en gelezen. Wij zetten er dan een tweede database

7 naast die van de eerste repliceert. Beide hebben dezelfde dataset. Als je verder wilt schalen, hang je onder die master-databaseserver één of meer slaveservers. De slaves worden dan gebruikt om de hoeveelheid leesrequests te kunnen afhandelen. Als het aantal schrijfoperaties groter wordt dan door één master is af te handelen, gaan we sharden : tabellen naar een andere architectuur verplaatsen. Dit alles om performance te kunnen garanderen en de beschikbaarheid te maximaliseren. Stroomstoringen gebeuren niet alleen op datacentrumniveau, maar zelfs op kastniveau. Doordat alle data over de drie datacenters zijn gerepliceerd, is bij uitval de impact beperkt. De datacentra zijn redundant verbonden via twee glasvezelkabels van 10 Gbps. provisioning Kam legt uit dat het even belangrijk is dat Hyves beschikt over een snelle verbinding met de Amsterdam Internet Exchange. De organisatie heeft ook routers staan bij Nikhef en Global Switch voor de snelle connectie met internet. In principe hebben wij een klassieke architectuur, vertelt hij. Bijzonder aan Hyves is dat we een monitoringsysteem hebben ingericht dat automatisch controleert of alle componenten doen wat ze behoren te doen, en dat ze waarschuwen als er iets aan de hand is, zodat meteen actie valt te ondernemen. Ook de provisioning is geautomatiseerd. Als je een server koopt, dan wil je die zo snel mogelijk hebben draaien. Alles wat niet operationeel is, maar wat je al wel hebt gekocht, kost geld en levert niks op, verklaart Kam. Wij hebben onlangs dertien Ecoservers geleverd gekregen. Traditioneel ga je dan met een cd - tje naar het datacentrum en installeer je op de server het besturingssyteem. Voor elke machine moet je dat vier keer doen, omdat er vier servers in één behuizing zitten, maal dertien, is 52 keer het OS installeren. Dat kost al met al een week om dat te doen. Wij hebben drieduizend servers, dus reken maar uit hoeveel tijd dat kost. Dat is alleen mogelijk als je de provisioning in hoge mate automatiseert. Wij krijgen van elke server die we kopen het unieke MAC-adres. Dat zetten we in onze servermanagementdatabase. Op het moment dat we de server aanzetten, gaat deze proberen op te starten vanaf het netwerk. De server met de servermanagementdatabase ziet het identificatiekenmerk langs komen en weet dan meteen welk image hij naar die server Alles wat niet operationeel is, maar wat je al wel hebt gekocht, kost geld en levert niks op. dcw oktober thema energie-efficiëntie 7

8 dcw oktober thema energie-efficiëntie 8 moet sturen. Het OS Gentoo Linux dat wij gebruiken, is zeer flexibel. Met een uniek packagingsysteem kun je tot op detailniveau bepalen welke functionaliteit terecht komt in de geïnstalleerde software. Andere distributies kennen die flexibiliteit in mindere mate. Dus de nieuwe server krijgt automatisch het kale besturingssysteem geïnstalleerd plus alles wat de server verder nodig heeft om zijn werk te kunnen doen, afhankelijk van de rol die hij heeft toebedeeld gekregen. weinig ruimtebeslag Wie zo druk bezig is zijn activiteiten zo efficiënt en bedrijfszeker in te richten, zal ook proberen de geschiktste server te gebruiken. Kam houdt nauwlettend in de gaten wat er zoals gebeurt op hardwaregebied. Strategische partnerschappen met bijvoorbeeld Intel, Dell, Sun en Super Micro werken twee kanten op: Hyves krijgt een blik in de keuken en de leverancier de input van een kritische gebruiker. Wij zijn blij met Intel Atomprocessoren, omdat zij heel energiezuinig zijn. Dat scheelt ons in operationele kosten en zorgt voor een lage TCO, maar zorgt er tegelijk voor dat onze ecologische footprint zo laag mogelijk is, zegt Kam. Ook streeft hij naar machines met een zo gering mogelijk ruimtebeslag. De standaard beschikbare machines die zouden kunnen dienen als storageserver gebruikten naar de zin van Hyves nog te veel stroom en namen te veel ruimte in beslag. Een telefoontje naar Ad van de Put van ECOserver bracht uitkomst. Hyves had een moederbord gevonden van Super Micro die standaard IPMI Webservers zijn vrij makkelijk te schalen, maar dat ligt met databases iets anders. (intelligent platform management interface) aan boord heeft. Met IPMI kun je, als een machine uitstaat maar wel spanning heeft, deze op afstand toch aanzetten. Dat scheelt ons weer een ritje naar het datacentrum. Er zijn maar weinig borden die IPMI standaard aan boord hebben. Toen hebben we aan Van de Put gevraagd of hij een server kon maken, waarin vier van die borden zijn verwerkt met acht opslagschijven. Als dat zou lukken, dan zouden we veel minder energie gebruiken en toch een factor vier meer opslagruimte hebben ten opzichte van de standaardmachines die op de markt te koop zijn. Kam vervolgt zijn verhaal: Waar we nu naar kijken is of het onderhoud is te vergemakkelijken. We hebben Van de Put gevraagd eenzelfde machine te bouwen, maar met kleinere schijven die makkelijk aan de voorkant eruit zijn te halen. Als je dan onderhoud moet plegen, hoef je de server niet meer uit het rack te halen. Ook dat scheelt weer operationele kosten. Bij dit soort oplossingen kijken wij naar een zo groot mogelijke density, een zo laag mogelijk energiegebruik, eenvoudig onderhoud, zo groot mogelijke efficiëntie, de snelheid van schrijven, prijs en redundancy. Die gewenste server kon niet veel eerder worden gebouwd, omdat de kleine schijven met de gewenste opslagcapaciteit pas een paar maanden voordat ECOserver ermee aan de slag ging, op de markt waren gekomen. Binnen Hyves System Engineering kijken ze naar de markt of er commerciële producten voorhanden zijn om in te zetten. Mocht dat niet het geval zijn, dan gaat de onderneming aan de slag met een partner om met gebruikmaking van standaardonderdelen zelf de gewenste machine te maken. Overkill Hyves wist al dat ECOserver met een dergelijke machine bezig was. We hebben gevraagd of Van de Put de machine wilde aanpassen aan onze specifieke wensen. Dan komt er een prototype dat vervolgens als test een tijdje meedraait in het datacentrum. Als het dan voldoet, dan bestellen we het aantal dat we nodig hebben. De samenwerking met Van de Put is uiterst prettig verlopen, vertelt Kam. Van de Put legt uit waarom hij destijds is begonnen dergelijke machines te ontwikkelen.

9 Dat stamt uit Een klant was op zoek naar een bepaald type server en die bestond niet op de markt, dus hebben wij die ontwikkeld. Wij hebben toen gemerkt dat er een markt voor niet-standaardservers is. Daarom zijn we die zelf gaan maken en dan heb ik het over het ijzerwerk, het chassis, de koeling, enzovoorts. Dat doen wij zelf om ons te onderscheiden van al die producten die al op de markt verkrijgbaar zijn. Als eerste hebben we een specifieke server voor IT-security op de markt gezet. Wat mij opviel als ik in een datacentrum kwam, was dat de racks allemaal maar half vol zitten. Terwijl ik in de IT-bladen las dat er te weinig hostingcapaciteit was in en rond Amsterdam. Dat heb ik nooit met elkaar kunnen rijmen. We hebben toen met een aantal hostingpartijen gesproken en daar is deze server uitvoortgekomen. Alle grote leveranciers gebruiken allemaal Xeon-chips van Intel, maar dat is vaak voor webservers een overkill. Downsizen bleek de sleutel en samen met het ontwerp dat Hyves heeft ontwikkeld, hebben we zo de Ecoserver kunnen bouwen. De machine voor Hyves is een afgeleide van de servers die we aan hostingbedrijven leveren. Waar we nu naar kijken is of het onderhoud is te vergemakkelijken. advertentie blik in de keuken Het sociale netwerk Hyves is in 2004 opgericht. Momenteel trekt de site 6,7 miljard pageviews per maand, 7,87 miljoen unieke bezoekers per maand en herbergt zij ongeveer 1 miljard foto s en 2 miljard berichten. Die zijn verdeeld over servers en drie datacenters. Er is een directe aansluiting op de Amsterdam Internet Exchange. Het bedrijf werkt volledig met open-sourcesoftware. All IT Rooms is een computerruimte System Integrator. Wij ontwerpen en bouwen nieuwe computerruimtes maar ook de herinrichting, verbouwing of verhuizing van uw huidige computerruimte is bij ons in goede handen. Onze dienstverlening op een rij: Consultancy Ontwerp Project management Realisatie Service Lange Kleiweg 50B 2288 GK Rijswijk Tel info@allitrooms.com A5 adv def.indd :05:47

10 Groen datacenter: worden het rode of zwarte cijfers? De CO 2 -uitstoot verlagen zonder failliet te gaan groen is nu dé kleur maar als zoveel andere zaken in de markt om aandacht vragen, hoe kunnen managers van datacenters dan hun uitgaven aan groene initiatieven nog verantwoorden? groen betekent niet dat datacenters in de rode cijfers terecht hoeven te komen. en met de juiste middelen zijn er goedkope maatregelen denkbaar, die elk afzonderlijk kunnen worden genomen om de goede kant op te gaan. carrie higbie van siemon, heeft een lijst met praktische en haalbare tips om de co 2 -uitstoot te verlagen. Carrie Higbie is global director data centre solutions and services bij Siemon dcw oktober thema energie-efficiëntie 10 Iedereen wil tegenwoordig groen zijn. Het probleem is dat dit, met alle beschikbare oplossingen, een ontmoedigende en potentieel dure uitdaging kan lijken. Investeringen zijn wellicht noodzakelijk, maar IT-professionals moeten zich niet laten afschrikken door uitgaven aan groene initiatieven. Slimmere beslissingen kunnen genoeg geld opleveren om groene projecten te bekostigen, waardoor de ingevoerde verbeteringen zichzelf in bepaalde gevallen verrassend snel terugverdienen. De volgende checklist helpt de gebruiker aan relatief goedkope oplossingen. Naarmate er meer budget vrijkomt, kan de organisatie overstappen naar groene maatregelen die ingrijpender en duurder zijn. 1. benut capaciteit bestaande inventaris Het is van belang om te weten wat u in huis hebt en wat overbodig is. Onderzoek uw toepassingen, risico s, netwerkpoorten en uw eigen veerkracht. Veel datacentra verhuizen naar nieuwe locaties, stappen over op cloud computing en bouwen nieuwe datacenters in de veronderstelling dat ze niet genoeg capaciteit hebben. Terwijl ze vaak meer dan genoeg hebben. Elke server die in een datacentrum terechtkomt, heeft twee netwerkkaarten, twee stroomvoorzieningen en dubbele storageverbinding. Welke van deze servers heeft echt twee van alles nodig? In werkelijkheid functioneren veel toepassingen prima met handmatige patches of een koude reservekopie op een bestaande machine die een nieuwe bestemming heeft gekregen. 2. begrijp uw stroomverbruik Onderzoek uw stroomverbruik en dat is niet hetzelfde als het pduuitgangsvermogen. Stroomverbruik en uitgangsvermogen moeten worden vergeleken om erachter te komen hoe efficiënt de servers werken en wanneer ze energiebronnen gebruiken. Het kost in het begin misschien wat geld, maar spanningunits die inschakel- en verbruiksstatistieken aanleveren zijn een geweldige investering. Zonder deze units moet u op verschillende tijden steekproeven van stroomverbruik nemen. Dat is beter dan niets, maar kan duurder uitpakken wanneer u een elektricien inschakelt. In werkelijkheid hoeven sommige servers alleen op bepaalde momenten in een maand actief te zijn, en niet volcontinu. U kunt hen virtualiseren, of gewoon een stroomcyclus laten doorlopen met intelligente spanningunits die zelfs meer stroom besparen. Dit kan neerkomen op zoiets simpels als servers s nachts uitschakelen. Als u gaat virtualiseren, kijk dan niet alleen naar cpu-, maar ook naar stroomverbruik. Haal eerst waar mogelijk de minst energiezuinige servers weg. Het vergt misschien wat gegoochel met uw middelen, maar het kan aanzienlijke besparingen opleveren. 3. neem plaatsing apparatuur onder de loep Met een any to all -kabelconfiguratie kunt u uw servers op de meest logische voedings- en koelingslocatie zetten, en niet daar waar een vrije switchpoort is. Top-of-rackswitching kan de mogelijkheden om appa-

11 ratuur te plaatsen sterk beperken en hotspots veroorzaken, waardoor extra koeling nodig is. Als een serverafdeling geld voor een nieuwe server heeft, betekent dit nog niet dat de netwerkafdeling geld voor een nieuwe switch heeft, die vervolgens op de efficiëntste plek in het datacentrum kan worden geplaatst. Met een vooraf bekabeld concept kan de server overal worden ingezet en via de centrale patchruimte worden aangesloten. Dit verlaagt het aantal benodigde switchpoorten en verhoogt de flexibiliteit van het datacenter. Er zijn misschien wat extra kabels nodig, maar die zijn passief, hebben geen onderhoudskosten en verdienen zichzelf snel terug, omdat ze extra koeling overbodig maken. 4. koel, niet koud Bepaal of al uw Crac-units echt moeten zijn ingeschakeld en of de temperatuur hoger kan. Crac-units werken efficiënter met aanvoer van warmere lucht. Bovendien slijten ze dan niet zo snel. Computers werken ook prima als u uw datacenter niet op koelkasttemperaturen instelt. Zoek uit wat de maximale bedrijfstemperatuur is die door de fabrikant wordt ondersteund. De meeste elektronicafabrikanten ondersteunen hogere temperaturen dan u in een datacenter gewend bent. 5. niet mengen Als u een warme-koudegang hebt, zet uw kasten dan bij elkaar en plaats overal blindpanelen waar u geen apparatuur hebt. Meng geen warme en koude lucht bij de luchtinlaat van uw apparatuur. 6. vermijd verlies koude lucht Installeer borstelbescherming of luchtkussens in kabelopeningen in de vloer. De openingen bevinden zich meestal aan de achterzijde van kasten, waar u niet veel koude lucht wilt verliezen. Plaats luchtkussens na moves, adds en changes terug in de openingen. Borstelbescherming is gemakkelijker, en ze behoudt de statische druk onder de vloer. 7. let op uw apparatuurplaatsing Plaats warmere apparatuur bij verhoogde vloersystemen onder in de racks, en waar mogelijk dichter bij de Crac-units. Sommige datacenters groeperen servers op functie of verantwoordelijke afdeling, of ze zetten deze gewoon overal waar ruimte is. Deze locaties zijn misschien niet ideaal om de servers te koelen en hotspots te elimineren. 8. verwijder oude kabels Het probleem met verhoogde vloeren en kabelwegen boven de kasten is dat de kabels bij elke wijziging gewoon achterblijven. Goed ontworpen vloersystemen hebben geen negatieve invloed op de koeling. Maar zodra kabels in de knoop raken, benadeelt dit de luchtstroom en soms ook de prestaties, vooral in utp-systemen, doordat de twisting in de aderparen wordt aangetast. Hoog geplaatste kabelwegen kunnen met dezelfde problemen te maken krijgen als er extra traylagen nodig zijn, die vervolgens over de achterkant van de kasten uitsteken. Hierdoor vormen ze in feite een plafond boven de warme lucht, zodat de Cracunits deze niet aan de ruimte kunnen onttrekken. dcw oktober thema energie-efficiëntie 11

12 dcw oktober thema energie-efficiëntie ontmanteling Verwijder servers die geen toepassingen meer hosten. Vele datacenters hebben servers die al lang geen verkeer meer hebben doorgelaten, maar nog wel zijn ingeschakeld. Dit gebeurt meestal als iemand een vervangende server plaatst, maar de oude voor de zekerheid nog even laat staan. Deze wordt vervolgens door niemand ooit nog uitgeschakeld. 10. energy eff icient ethernet Zoek nieuwe switches en serverkaarten die gebruikmaken van energy efficient ethernet. IEEE legt momenteel de laatste hand aan energy efficient ethernet. Dit betekent dat poorten in de slaapstand gaan als ze niets doorgeven, zodat optimaal wordt geprofiteerd van het burst - achtige karakter van ethernet. Het eindresultaat is dat het gemiddelde netto stroomverbruik aanzienlijk lager is. 11. stroomkortingen Vraag uw stroomleverancier naar kortingen, zodat u meer armslag hebt om efficiëntere technieken te gebruiken. De overheid zet de nutsbedrijven onder druk en helpt de eindgebruikers zo om geld te besparen. Of de leverancier nu een officieel programma heeft of niet, het kan geen kwaad naar uw kortingsmogelijkheden te vragen. Dit kan ook van toepassing zijn als uw leverancier een dalurentarief aanbiedt. Intensieve verwerking en back-ups die in daluren worden uitgevoerd, kunnen u jaarlijks een mooi bedrag op de stroomrekening besparen. 12. koop duurzame kabels Als u datakabels installeert, is het voor zowel de eindgebruiker als het milieu het beste systemen te installeren die zo lang mogelijk meegaan. Bij de overweging van groene bouwinitiatieven is een aanzienlijk voordeel te behalen in de installatie van kabels met een hogere bandbreedte en een langere levensduur, omdat dit mettertijd tot minder vervangingsmateriaal leidt. Als veel minder kabels moeten worden verwijderd en opnieuw geïnstalleerd, worden koper, aluminium en andere natuurlijke hulpbronnen gespaard. De Cat. 7A/klasse FA-norm die in februari 2008 werd gepubliceerd, gaat uit van 1 GHz per channel, een aanzienlijke uitbreiding van de bandbreedte boven op de huidige netwerksnelheid van 10 Gbps (waarvoor 500 MHz is vereist). Met hoger presterende kabels, zoals Cat. 6A/klasse EA-, Cat. 7/klasse F- en Cat. 7A/klasse FA-systemen kan een bedrijf ook een short reach mode gebruiken voor 10GB-T-transmissions binnen 30 m. Deze mode is een energiebesparingsmodus voor zowel servers als netwerkpoorten. 13. prof iteer van snellere transmissies Snellere netwerkpoorten kunnen netwerkverbindingen tussen servers, switches en San s tegen een veel lager stroomverbruik bieden dan meerdere equivalente laagspanningspoorten. In short reach mode werken 10GB-T-chips met een laag stroomverbruik van bijvoorbeeld circa 2,5 W per poort. Tien 1GbE-poorten zouden ongeveer 5 W voor

13 dezelfde snelheid nodig hebben. Nieuwe chiptechnologie belooft geweldige besparingen door hogere snelheden. 14. gecombineerde besparingen Neem al uw beslissingen end-to-end en zorg dat de verschillende budgetverantwoordelijken per afdeling met elkaar overleggen. Stroomverbruik is niet het enige punt. U moet ook kijken naar onderhoudskosten in de loop der tijd (over het algemeen gebaseerd op de oorspronkelijke aankoopprijs van apparatuur), het stroomverbruik van server-nic s in vergelijking met het stroomverbruik van switchpoorten en wat het kost om een stroomtoevoer te upgraden (field-upgradeable of de hele behuizing vervangen?). U moet niet meer naar leveranciers luisteren die beweren dat u geld bespaart, zodat u verder niets meer hoeft te doen. Ze spreken zelden de waarheid en wanneer u later of in een live situatie tegen hogere kosten componenten moet aanschaffen, omdat de een of andere leverancier u op een ander gebied mooie besparingen voorhield, leidt dit niet tot een positief, maar tot een negatief investeringsrendement! Kortom: steeds meer datacenters stappen over op één begroting in plaats van aparte begrotingen voor faciliteiten, servers, netwerken, beveiliging en toepassingen. Eén verkeerde beslissing van één afdeling kan een verschrikkelijk negatief effect op de andere afdelingen hebben. Slimmere beslissingen kunnen genoeg geld besparen om groene projecten te bekostigen. Maar niemand kan die beslissingen in het luchtledige nemen. 15. externe bewaking en licht uit IIM (intelligent infrastructure management) helpt door de fysieke laag in de netwerkmonitoring op te nemen, wat de downtime verkort. Het grootste voordeel is dat u ook kunt bepalen welke netwerkactiva zijn verbonden, maar niet worden gebruikt. Dit kan aanzienlijke besparingen opleveren op vrije poorten die geld kosten, stroom nodig heb- ben en onderhoudskosten met zich meebrengen, ook bij inactiviteit. Daarnaast wordt de storingstijd verkort, omdat een gebruiker precies weet waar een netwerkactiviteit is gesitueerd zonder de kabel te hoeven volgen. 16. zoek hulp De wetgeving op het gebied van klimaatverandering stapelt zich op en milieuverantwoord gedrag wordt een noodzaak en niet iets dat prettig is. Het is daarom de moeite waard te kijken wat voor hulp u kunt krijgen. Zo is de Carbon Trust een non-profitorganisatie die bedrijven en overheden specialistische ondersteuning biedt om hun CO2-uitstoot te verlagen en energie te besparen. Deze organisatie biedt onder andere renteloze leningen tot pond (ongeveer euro) aan, die organisaties in energiebesparingsprojecten kunnen investeren. 17. Doe zaken met andere groene bedrijven Bedrijven met een ISO certificering die zelf ook geïnteresseerd zijn in milieumanagement, kunnen geweldige ideeën hebben en een waardevolle hulpbron zijn. Neem dus uw toeleveringsketen onder de loep om gelijkgestemde bedrijven op te sporen. Wereldwijde bedrijven moeten dezelfde groene productiepraktijken hebben, ongeacht de locatie van hun werkzaamheden. Bedrijfseigenaren die hun activiteiten verplaatsen naar landen waar geen groene eisen worden gesteld, zijn misschien niet de milieubeheerders met wie u zaken wilt doen. conclusie Er zijn nu zo veel redenen om voor groen te gaan. Natuurlijk vanwege klimaatbescherming en de toekomst van onze planeet, maar ook om geld en hulpbronnen te besparen en potentiële klanten en andere belanghebbenden te laten zien dat u een verantwoordelijke en ethische manier van werken hebt. Meer overtuigende feiten hebt u toch niet nodig? Tijd voor groene actie! advertentie We apologise for making data centre planning so boring. End all the unpleasant surprises. Avocent Data Centre Planner gives you more time to plan and manage your data centre. Find out how you can benefit at Emerson Network Power. The global leader in enabling Business-Critical Continuity TM. AC Power Connectivity DC Power Embedded Computing Embedded Power Infrastructure Management & Monitoring Outside Plant Power Switching & Controls Precision Cooling EmersonNetworkPower.com Racks & Integrated Cabinets Services Surge Protection

14 Fit4Green sleutelt aan gedistribueerd energieplatform Bestaande oplossingen energiebesparing integreren servers voor dataopslag en processing in datacenters worden steeds voordeliger, net als de tussenliggende communicatienetwerken. dit geldt echter bepaald niet voor het energiegebruik ervan. daarom zijn verschillende partijen uit binnen- en buitenland het onderzoeksproject f it4green gestart. de doelstellingen mogen er zijn. Niels Achtereekte is freelance journalist dcw oktober thema energie-efficiëntie 14 Fit4Green streeft naar optimaal gebruik van datacenters, zodat er efficiënt met energie wordt omgesprongen en de kosten dalen. Het onderzoeksproject moet leiden tot een energiebesparing van 20 %, met een extra besparing van 30 % op koeling tot gevolg. En dat met handhaving van de SLA s (service level agreements) die zijn afgesproken met de klant. Om dit te bewerkstelligen is een grootse internationale aanpak nodig. Het is voor een operator alleen niet te doen, weet Alfons Salden, hoofdonderzoeker bij het Rotterdamse Almende. Almende, dat zich vooral richt op de interfacing van de Fit4Green-oplossing met datacenters, is van Nederlandse zijde bij het project betrokken. De doelstelling is bestaande toepassingen en oplossingen voor energiebesparing te integreren, zodat we inderdaad meer dan 20 % aan energie besparen, stelt hij. Maar dat is nog niet zo makkelijk. Verschillende datacenters zijn immers al flink op weg met besparingen. empirisch model Het is lastig een generieke manier te ontwikkelen om slimmer gebruik te maken van datacenters vanwege de vele manieren van automatisering. Managementautomatiserings raamwerken verschillen, net als configuratiemechanismen. Eerst modelleren we datacenters om te zorgen dat de juiste interfacing mogelijk is. Voordat we operators een webinterface bieden om hun abstracte datacentermodel in ons platform te hangen en te initialiseren, genereren we eerst een metamodel. Deze methode, die het energiegebruik minimaliseert, betekent deels het offline optimaliseren van een algoritme en deels het ingrijpen in operationele fases. Door historische informatie te verzamelen is het mogelijk gebruikspatronen af te leiden. Daarmee stel je empirisch datamodellen op voor het energiegebruik van datacenters. Uit dergelijke modellen leidt het Fit4Green-platform energiegebruik optimaliserende strategieën af voor het beheer van datacenters. Het zijn meer adviezen, zoals bepaalde servers s nachts uitzetten of in de slaapmodus laten draaien, omdat er dan toch minder gebruikers actief zijn, legt Salden uit. Een van de andere centrale gedachten is het inschakelen van datacenters die elders op de wereld waar het koud is, niets staan te doen. Met andere woorden: gebruikmaken van overcapaciteit en geografische ligging. Fit4Green werkt dan ook aan een gedistribueerd energieplatform dat verschillende datacenters aaneenschakelt. We kunnen loads migreren naar deze koude servers. Op basis van de energy consumption data kun je kijken welke server uit kan en waar je naartoe kunt migreren. hard stampen De oplossing draait als een virtuele machine bovenop een bestaand management-automatiseringsraamwerk. Maar wel met een losse koppeling, een losse interface, zodat de control-activiteiten om het datacenter te managen ook nog steeds door de plaatselijke

15 business models & scenarios operator zelf kunnen worden gedaan. De Fit4Green-oplossing zelf wordt ook kritisch bekeken. Het is immers niet de bedoeling dat de energiebesparing grotendeels teniet wordt gedaan door het energiegebruik van de oplossing zelf. Hard stampen in de achtergrond kost ook energie, zegt Salden. Zoals is gesteld, is een ander belangrijk aspect van de oplossing dat SLA s gehandhaafd blijven. Deze worden meegenomen in de modulaties. Maar het project kent volgens Salden nog een extra kwaliteit. Door onze werkwijze ben je groen. Dat is tegenwoordig zeker van waarde in de markt. broker Open staan voor samenwerking en kennisdeling zijn essentieel binnen het project. Het Fit4Green-platform kan fungeren als een soort broker, die datacenters met elkaar in contact brengt en advies uitbrengt over hoe Fit4Green werkt aan een gedistribueerd energieplatform dat verschillende datacenters aaneenschakelt. gezamenlijk de grootste energiebesparing met in acht name van SLA s zijn te realiseren. Datacenters melden zich bij ons, waarop wij hun systemen analyseren. We werken dus als een soort serviceprovider. Deelnemende centers moeten wel hun utilities willen delen in een federale setting. Daarvan hangt de mate van de te bereiken energiebesparing af. Een datacenter heeft zelf al volledige inzage in de gegevens, maar kan daar ook om vragen. De dienstenaanbieder moet daarvoor toestemming geven. Een reden waarom sommigen dat niet willen? Ze zijn bang dat de gegevens worden verkocht. Maar dat kun je voorkomen door de gebruikersdata ten aanzien van diensten op datacenters te anonimiseren - niet alleen naar gebruikers, maar ook naar dienstenaanbieders. De gegevens zijn dan ook eenvoudiger te vergelijken met en aan te wenden voor andere diensten, omdat je dan alleen kijkt naar gebruikersgedrag voor bepaalde categorieën. Soms hebben partijen ook bezwaren vanwege veiligheidsredenen. Denk aan publieke organisaties die gevoelige informatie op hun servers hebben staan. Maar ook dan is het volgens Salden prima mogelijk gebruik te maken van het platform. Data zijn afgeschermd te transporteren naar een andere server. We kunnen data encrypten en door de ontvangende partij weer laten decrypten. Maar dat strookt niet helemaal met de doelstelling, want dat kost extra energie. slim ondersteunen Door de toename in dataverbruik lijkt de toepassing van energiebesparende maatregelen een goede toekomst te hebben. Bedenk dat er aardig wat bedrijven zijn, zoals Amazon, die hun servers niet alleen voor hun eigen services gebruiken, maar ze ook weer als dienst aanbieden aan derden. De toenemende ontwikkeling van mobiele diensten brengt volgens Salden ook een groeiende uitdaging met zich mee voor datacenters. Die hebben immers een steeds grotere rol in het slim ondersteunen van deze diensten. Je wilt de datastroom zoveel mogelijk terugdringen, zegt hij. Als je met iemand video-chat en er is een plaatje van deze persoon aanwezig op de telefoon, dan kun je de video animeren, wat scheelt in dataverbruik. Het werkt erg ver door. commerciële activiteiten Hoewel Fit4Green in theorie al een flinke energiewinst oplevert, ziet Salden nog wel wat hobbels in de praktijk. We weten nog niet precies hoe datacenters gaan opereren. Vooral bij cloudachtige applicaties is dat lastig in te schatten. In het laatste kwartaal van dit jaar hebben de eerste praktijktesten plaats. Rond februari hebben we de eerste resultaten. Hoewel het een onderzoeksprogramma betreft, is er al wel nagedacht over commerciële activiteiten. Binnen een termijn van vijf jaar moet HP, een van de deelnemers, de toepassing kunnen vermarkten. De deelnemers hebben het volste vertrouwen in een goede afloop. samenwerking Fit4Green tracht een globale optimalisatie van servergebruik en energiebesparing te bewerkstelligen. Vanuit die gedachte zijn er bedrijven en organisaties uit verschillende landen bij het project betrokken. Het Rotterdamse onderzoeksbedrijf Almende is de enige Nederlandse deelnemer. Andere deelnemers aan het project zijn het Spaanse GFI Informatica, HP Italy Innovation Center, de universiteit van Passau, de universiteit van Mannheim, het Juelich Supercomputing Centre, het Imperial College in Londen, VTT Technical Research Centre in Finland, Create-Net en Eni S.p.A uit Italië. Gezamenlijk krijgen zij 3,2 miljoen euro subsidie voor het project dcw oktober thema energie-efficiëntie 15

16 MJA legt basis voor datacenterprestatiemaat Geen wiskundig sommetje de meerjarenafspraak energie-efficiëntie (mja) voor de ict bereikte eerder dit jaar een belangrijke mijlpaal. door toetreding van enkele nieuwe participanten, waaronder globalswitich en sap, heeft het convenant 80 % van het nederlandse ict-energiegebruik aan zich weten te binden waarmee mja-regisseur ict~office een belangrijke doelstelling heeft behaald. ook werd een belangrijke uitdaging getackeld: het vastleggen van een (basis-) prestatiemaat voor datacenters. Ferry Waterkamp is hoofdredacteur van DatacenterWorks dcw oktober thema energie-efficiëntie 16 Ict-bedrijven die de Meerjarenafspraak (MJA) onderschrijven, zeggen toe zich in te spannen om jaarlijks hun energie-efficiëntie te verbeteren met 2 %. Dit moet resulteren in een efficiëntieverbetering van 30 % in 2020 ten opzichte van Vanaf de start van de MJA in 2008 staat het formuleren van een prestatiemaat voor datacenters hoog op de agenda. Eenduidig moet worden vastgelegd wat en hoe wordt gemeten om de energie-efficiëntie te bepalen. En dan moet het zeker geen wiskundig sommetje worden, vertelt Michiel Cuijpers, bij ICT~Office manager ICT & Duurzaamheid. Volgens Cuijpers staat het weergeven van een trend centraal. De hele MJA draait om bewustwording, dat je meer kunt doen met minder energie. Het exacte getal is dan minder belangrijk. We praten ook wel heel makkelijk over dé efficiëntie van hét datacenter, maar alle datacenters zijn anders en zijn vaak een soort flat met kamertjes die worden onderverhuurd. pue Samen met kennispartner TNO is een aantal workshops opgezet om enkele prestatiematen uit te polderen. Het resultaat van de workshop is vastgelegd in de factsheet Prestatiematen binnen de ict-sector (zie kader op pagina 17). Al in een vroeg stadium is de PUE (Power Usage Effectiveness) als uitgangspunt genomen. De keuze voor de PUE is vooral een pragmatische, zegt onderzoeker Freek Bomhof van TNO, die de leiding had tijdens de workshops. Het was belangrijk een maatstaf te nemen waarmee je ook kunt werken als je datacenters in verschillende landen hebt. De PUE is misschien niet de gedroomde standaard maar wel internationaal bekend en tijdens onze workshops de grootste gemene deler, vervolgt Cuijpers. We wilden ook niet iets nieuws verzinnen, maar een Nederlandse interpretatie geven aan wat The Green Grid al heeft vastgelegd. Het moest zeker geen Dutch PUE worden. Bomhof: The Green Grid bood nog wel veel vrijheid om de PUE te berekenen en dat wilden we wat aanscherpen, anders rekent iedereen m op een andere manier uit. Die aanscherping heeft gestalte gekregen tijdens vier workshops waaraan een vaste groep MJA-participanten deelnam. Het was vooral zoeken naar de gemeenschappelijke basis en die was verrassend snel gevonden. Belangrijke discussiepunten waren het wel of niet compenseren van de bezettingsgraad en de plaats waar je het energiegebruik moet meten. Maar het verplicht stellen van gekalibreerde meters was misschien wel het meest vatbaar voor kritiek. Volgens Cuijpers had dat mede te maken met de kosten die gekalibreerde meters met zich meebrengen, en waar datacentermanagers vaak geen budget voor hebben. beyond pue Volgens Bomhof is nu een basis gelegd voor een prestatiemaat voor datacenters waarmee een trend inzichtelijk kan worden gemaakt en waaraan de MJA-deelnemers een verdere invulling kunnen geven. Cuijpers kijkt graag alvast een stapje verder, of wat hij noemt beyond PUE. Ik durf de uitspraak aan dat wij zelf als ict-sector geen servers hebben afgezien van enkele DNS-servers. Die servers zijn allemaal van klanten. We moeten naar die klanten toe en hen bewust maken van de winst die valt te behalen in energie-efficiëntie. Dat bijvoorbeeld ontdubbeling van data al veel winst oplevert. En inzichtelijk maken welke applicaties draaien en of daarin nog valt te wieden. Recente studies tonen aan dat bijvoorbeeld in de banksector de helft van de IT-applicaties te veel is en

17 dat heel veel oude systemen er gewoon niet uitmogen. Bomhof komt een dergelijk beeld ook tegen in andere sectoren. Je komt bijzonder veel oude applicaties tegen waaraan niemand meer durft te komen. Het kan zijn omdat niemand meer weet hoe die applicatie ook alweer precies werkt, of dat die applicatie nog een essentieel bedrijfsproces ondersteunt. Vaak is er ook geen businesscase om een applicatie uit te schakelen, want alles werkt zoals het hoort. Applicatierationalisatie kan veel winst opleveren. Een stap verder is het kijken naar bedrijfsprocessen. Zitten daar stappen in die je kunt weglaten? Bij e-facturatie is het bijvoorbeeld niet zo efficiënt als je de facturen na ontvangst uitprint. Met de MJA zitten we aan het einde van de keten, maar ik wil ook aan het begin van de keten zitten, zegt Cuijpers. We willen bij ict-intensieve sectoren op bezoek gaan en laten zien waarmee wij als ict-sector bezig zijn en duidelijk maken dat er op de onzichtbare ict ook nog veel valt te winnen. We hebben dezelfde uitgangspunten en samen kunnen we een enorme klap maken. We praten ook wel heel makkelijk over dé efficiëntie van hét datacenter, maar alle datacenters zijn anders en zijn vaak een soort flat met kamertjes die worden onderverhuurd. prestatiematen Voor de ict-sector is niet direct duidelijk wat in het kader van de MJA (Meerjarenafspraak) onder zijn prestatie of producten kan worden verstaan. Daarom hebben de deelnemers samen met Agentschap NL eerder dit jaar een factsheet opgesteld, waarin de prestatiematen voor de ict-sector zijn vastgelegd. Deze prestatiematen zijn nodig voor de MJA-monitoring van de bedrijven en de sector. In het document wordt de ict-sector opgedeeld in vier deelsectoren: datacenters, telecom, hardware en software, met elk zijn eigen prestatiemaat. Een prestatiemaat gebaseerd op de verhouding tussen het totale energiegebruik van het datacenter en het ict-gerelateerde energiegebruik is op dit moment de beste indicator die breed toepasbaar is voor de energie-efficiëntie van een datacenter in de MJA, zo staat te lezen in de factsheet. Als prestatiemaat wordt met deze PUE gerekend. Hoe de PUE op eenduidige wijze kan worden bepaald, is vastgelegd in de recentere factsheet PUE-keuzes. Hier lezen we dat in het kader van de MJA de absolute PUE-waarde minder belangrijk is en er daarom voor is gekozen diverse correcties die mogelijk zijn niet toe te passen, omdat deze voor de trend niet van belang zijn. Binnen de MJA wordt de PUE gemeten op Level 1 van The Green Grid. Metingen op Level 2 en 3 moeten als zodanig met subscripts worden weergegeven. Rapportage heeft plaats per maand op basis van cumulatieve energiestanden van de kwh-meters. Verder is onder andere bepaald dat: het ingaande vermogen voor de trafo wordt gemeten; de gebruikte meters zoveel mogelijk moeten zijn gekalibreerd; zaken als bezettingsgraad van het datacenter, het Tier-level en seizoenseffecten niet worden gecorrigeerd. dcw oktober thema energie-efficiëntie 17

18 Citrix sluit datacenters aan op hybride cloud Open Cloud Bridge en Access citrix heeft begin oktober tijdens het evenement synergy in berlijn een strategie en enkele producten aangekondigd die datacenters geschikt moeten maken voor de hybride cloud. voor de eindgebruikers moet het onopgemerkt blijven of een applicatie uit het eigen datacenter wordt opgehaald of uit de externe cloud van bijvoorbeeld amazon of microsoft. Ferry Waterkamp is hoofdredacteur van DatacenterWorks dcw oktober netwerken 18 Voor de eerste keer in de geschiedenis had het Synergy-evenement plaats buiten de Verenigde Staten en Citrix wist meteen drieduizend belangstellenden naar de Duitse hoofdstad te trekken. Veel aandacht ging tijdens het evenement uit naar virtualisatie van desktops en applicaties om, zoals CEO Mark Templeton van Citrix het tijdens zijn keynote verwoordde, elk aspect van het leven te virtualiseren en het werk te kunnen verplaatsen naar de meest optimale plek. Een belangrijke aankondiging betrof versie 5 van het desktopvirtualisatieproduct XenDesktop die het uitrollen en beheren van een virtuele desktopomgeving sneller en eenvoudiger moet maken. Zo moet het mogelijk zijn het product binnen tien minuten te installeren (10 to Xen) waarna het creëren van een virtuele desktop secondewerk is. Ook de presentatie richting de eindgebruiker is op de schop gegaan met onder andere een verbeterd inlogscherm, HDX-techniek voor audio, video en printing met hogere prestaties, uitgebreidere selfservice en applicaties die de gebruiker volgen als hij of zij inlogt op een ander apparaat. Ook werd de algemene beschikbaarheid aangekondigd van XenClient die door Templeton werd omschreven als een veilige Type 1 baremetal hypervisor. Hiermee is het mogelijk op een fysieke machine bijvoorbeeld een virtuele werkdesktop, virtuele privédesktop en virtuele machine met antivirus te draaien. schaalbaar en f lexibel Al deze virtualisatie-inspanningen moeten ervoor zorgen dat applicaties altijd en overal beschikbaar zijn op elk type apparaat, van traditionele pc tot aan ipad, smartphone en laptop. Maar applicaties en zelfs hele desktops verplaatsen naar het datacenter heeft ook een behoorlijke impact op datzelfde datacenter, zo erkende Templeton tijdens zijn toespraak in Berlijn. Het datacenter moet in de visie van zijn bedrijf flexibel genoeg zijn om sterk wisselende loads te kunnen verwerken. Soms heb je een limousine nodig, en soms een Smart, stelde Templeton. Voor een schaalbaar datacenter heeft Citrix de NetScaler in het vuur. Deze Wan-versneller zorgt voor een snelle aflevering van applicaties en past de capaciteit in het datacenter dynamisch aan aan de load door bijvoorbeeld servers bij of uit te schakelen. Citrix positioneert XenServer als de tweede pilaar onder het flexibele en schaalbare datacenter. Tijdens Synergy werd een nieuwe Feature Pack van dit servervirtualisatieproduct gepresenteerd. Versie 5.6 biedt onder andere een volledige geïntegreerde en gedistribueerde virtuele switch die het beheer van de fysieke switches in het netwerk onderbrengt in een enkele console en het beheer van virtuele machines overzichtelijker maakt. Ook biedt het IntelliCache voor optimale opslag en een webgebaseerde beheerconsole. open cloud Maar de grootste aankondiging op datacentergebied betrof toch de introductie van Open Cloud Bridge en Access om elke willekeurige cloud aan het datacenter te koppelen. Wat we voor de desktop hebben gedaan, gaan we nu voor het datacenter doen: alles met alles in verbinding brengen, vertelde Templeton. Voor een gebruiker moet het niet uitmaken waar een applicatie vandaan komt, uit het eigen datacenter of uit de externe cloud. De Open Cloud Bridge breidt de ip-range van het datacenter uit naar die van de serviceprovider waardoor de externe cloud een onderdeel wordt van het datacenter. De Bridge voegt daar zaken als acceleratie en beveiliging aan toe. Open Cloud Access dat evenals de Bridge als een optionele module zal worden aangeboden bij de NetScaler-producten zorgt voor single sign-on van de eindgebruiker. Als eenmaal is ingelogd op de Citrix-omgeving is het niet meer nodig apart in te loggen op bijvoorbeeld