De adviseur als spil in ATEX land

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De adviseur als spil in ATEX land"

Transcriptie

1 De adviseur als spil in ATEX land Nathan Kuper 31 mei Den Bosch

2 Vooraf Open discussie, graag reacties en vragen staat vrij Op zoek naar wat er speelt Geen naming & shaming Niet te lang blijven hangen op één onderwerp (uitwerken kan later nog ) Laat uw contactgegevens achter om op de hoogte te worden gehouden voor een vervolg 31 mei Den Bosch 2

3 Hoe noemt u zich? ATEX adviseur Adviseur Procesveiligheid Consultant gevaarlijke stoffen Adviseur arbeidsomstandigheden Anders 31 mei Den Bosch 3

4 Aanleiding: Inspectie ervaringen Onvolledige explosieveiligheidsdocumenten Ontbrekende stofgegevens Ontbrekende inventarisatie ontstekingsbronnen Geen aandacht voor arbeidshygiënische strategie Aanvullend gebruik Fine & Kinney 31 mei Den Bosch 4

5 Aanleiding: Inspectie ervaringen Veel bedrijven maken gebruik van adviseurs Als het niet klopt wordt verwezen naar de adviseur Beperkt begrip en kennis binnen bedrijven Bedrijven besteden eigen probleem uit Rol de van adviseur? Taak van de adviseur? 31 mei Den Bosch 5

6 Praktijk 31 mei Den Bosch 6

7 Procesveiligheid vs. ATEX 31 mei Den Bosch 7

8 Kent u deze tekst? Procesapparatuur en systemen behoren zo te zijn ontworpen, beproefd, bediend en onderhouden dat geen brandbare stof vrijkomt. Dit is echter niet altijd volledig mogelijk en onder sommige voorzienbare omstandigheden is het vrijkomen van brandbare stoffen niet te vermijden. Afhankelijk van de omstandigheden zijn dan verdere maatregelen nodig om de waarschijnlijkheid van een explosie aanvaardbaar klein te maken. Die maatregelen kunnen beperkt blijven tot de gebieden zones genoemd waar een explosieve atmosfeer kan optreden. 31 mei Den Bosch 8

9 Arbeidshygiënische strategie Bronmaatregelen Collectieve maatregelen Individuele maatregelen Persoonlijke bescherming Engelse term: Hierarchy of control 31 mei Den Bosch 9

10 ATEX: uitvoering Randvoorwaarden NPR 7910 (aanvullend op slide 8): Installatie(delen) gebruikt binnen de ontwerpparameters van de installatie! Atmosferische omstandigheden: druk tussen 0,8 1,1 bar abs; temperatuur tussen C; zuurstofconcentratie tussen vol.% 31 mei Den Bosch 10

11 ATEX: uitvoering NPR 7910: Bedrijfstijd of activiteit als uitgangspunt? % van de bedrijfsduur van een installatie of van de duur van een activiteit Gunstigste of worst case? Wat doen we met de elevator? 31 mei Den Bosch 11

12 Kansen Fine & Kinney: R = k x E Gevarenzone indeling komt voort uit de kans op het voorkomen van explosieve atmosfeer Daarbij hoort verplicht apparatuur met bepaalde kans op ontsteking (cat. 1, 2 en 3) Waarvoor wordt Fine & Kinney gebruikt? (of RASE, etc) Kan slechts gebruikt worden voor prioritering 31 mei Den Bosch 12

13 Explosieveiligheiddocument Voorbeeld van eis inhoud EVD: 1. Inventarisatie brandbare stoffen 2. Risicobeoordeling, inclusief het feit of materieel en procesapparatuur überhaupt geschikt zijn 3. Een overzicht van de gebieden die ingedeeld zijn als gevarenzone 4. Beoordeling ontstekingsbronnen 31 mei Den Bosch 13

14 Explosieveiligheiddocument Voorbeeld van eis inhoud EVD: 5. Technische maatregelen A. Voorkomen van gevaarlijke atmosfeer B. Voorkomen van ontsteking van explosieve atmosfeer C. Op welke wijze worden de schadelijke gevolgen van een (mogelijke) explosie beperkt D. Maatregelen vanuit de meet en regeltechniek beschrijven indien deze deel uitmaken van de explosieveiligheid, zoals inblokken en uitschakelen 31 mei Den Bosch 14

15 Explosieveiligheiddocument Voorbeeld van eis inhoud EVD: 6. Organisatorische maatregelen E. Frequentie van Inspecties, onderhoud en keuringen beschrijven en vastleggen F. Procedures, instructies G. Kwalificatie, voorlichting, opleiding H. Werkvergunningen, toezicht I. Markering gevarenzones J. Coördinatieverplichting derden K. Bedrijfshulpverlening L. Explosieveiligheidsdocument (EVD) en wijzigingsbeheer 31 mei Den Bosch 15

16 Stellingen Als adviseur doe ik waarvoor ik wordt betaald Ik zorg er voor dat een bedrijf in compliance is Mijn advies richt zich op de veiligheid van het bedrijf, niet specifiek op ATEX Stand der techniek en arbeidshygiënische strategie 31 mei Den Bosch 16

17 Vragen Wat had u altijd al willen weten van de Inspectie SZW maar durfde u niet te vragen? 31 mei Den Bosch 17

18 Vervolg Inspectie SZW is vierjarig programma gestart gericht op bedrijven met gevaarlijke stoffen Alle aspecten van gevaarlijke stoffen komen aan bod: acute en chronische effecten, Arbo, BRZO, ARIE, REACH regelgeving, grote en kleine bedrijven Integrale benadering, bedrijven worden op meerdere aspecten geïnspecteerd. Ook andere interventies worden toegepast (zelfinspectie, communicatie etc.) 31 mei Den Bosch 18

ATEX REGELGEVING Regels en voorschriften voor apparaten, arbeidsmiddelen en arbeidsplaatsen in explosieve omgevingen

ATEX REGELGEVING Regels en voorschriften voor apparaten, arbeidsmiddelen en arbeidsplaatsen in explosieve omgevingen ATEX REGELGEVING Regels en voorschriften voor apparaten, arbeidsmiddelen en arbeidsplaatsen in explosieve omgevingen Sinds 30 juni 2003 is er het één en ander veranderd voor apparaten en beveiligingssystemen

Nadere informatie

Welkom ATEX: is het explosieveiligheidsdocument nog actueel? ATEX ATEX= Atmosphères Explosibles

Welkom ATEX: is het explosieveiligheidsdocument nog actueel? ATEX ATEX= Atmosphères Explosibles Welkom ATEX: is het explosieveiligheidsdocument nog actueel? 1 ATEX ATEX= Atmosphères Explosibles Programma en onderwerpen Inleiding / Kennismaking (ir. Andries Brakke) IAB Ingenieurs = opleidingsinstituut

Nadere informatie

ATEX. Wordt ATEX 137 de nieuwe standaard? Atmosphère. Explosible

ATEX. Wordt ATEX 137 de nieuwe standaard? Atmosphère. Explosible Wordt ATEX 137 de nieuwe standaard? ATEX Atmosphère Explosible Op grond van de Arbowet is iedere werkgever verantwoordelijk voor arbeidsplaatsen en -middelen waar mogelijk explosiegevaar kan voorkomen.

Nadere informatie

Gevaarlijke Stoffen en Inspectie SZW

Gevaarlijke Stoffen en Inspectie SZW Gevaarlijke Stoffen en Inspectie SZW Diana Martens Projectleider Programma Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen Deze presentatie Arbowetgeving, REACH en gevaarlijke stoffen Wat doet Inspectie SZW op dit gebied?

Nadere informatie

Praktijkrichtlijn ATEX toegepast in de metaalverwerking en metalelektro

Praktijkrichtlijn ATEX toegepast in de metaalverwerking en metalelektro Praktijkrichtlijn ATEX toegepast in de metaalverwerking en metalelektro Peter Ladage (ArboAanzet) Dirk Muis (Imtech Arbodienst) Hannelie Pleij (Imtech Arbodienst) Glt Huppes (vhp) Datum Februari 2008 Opdrachtgever

Nadere informatie

Arthur Groot Senior consultant. ATEX richtlijnen. DHV Milieu Veiligheid & Industrie www.dhv.nl/mvi Tel: +31 (0)33-468 2867

Arthur Groot Senior consultant. ATEX richtlijnen. DHV Milieu Veiligheid & Industrie www.dhv.nl/mvi Tel: +31 (0)33-468 2867 ATEX richtlijnen DHV Milieu Veiligheid & Industrie www.dhv.nl/mvi Tel: +31 (0)33-468 2867 Recente incidenten - On May 11, 2004, the ICL Plastics factory (Commonly referred to as Stockline Plastics factory),

Nadere informatie

1. Weten dat er explosieveiligheid in normen beschreven staat en in Europa specifiek in de ATEX-richtlijn

1. Weten dat er explosieveiligheid in normen beschreven staat en in Europa specifiek in de ATEX-richtlijn Hoofdstuk 11 ATEX Doelstellingen 1. Weten dat er explosieveiligheid in normen beschreven staat en in Europa specifiek in de ATEX-richtlijn ATEX staat voor ATmosphéres EXplosives. Onder een explosieve atmosfeer

Nadere informatie

Atex. ATmosphères EXplosives

Atex. ATmosphères EXplosives Atex ATmosphères EXplosives EU Richtlijnen / NL wetgeving Inspectieproces toezichthouder Inspectie focus en inspectie onderwerpen Inspectieresultaten 2007 2008 /2009 Ontstekingsbronnen ATEX ATEX 95 ATEX

Nadere informatie

Met IECEx 05 veiliger werken in explosiegevaarlijke zones. <NVVK congres 2013> 2012 Reed Business Opleidingen not for general distribution

Met IECEx 05 veiliger werken in explosiegevaarlijke zones. <NVVK congres 2013> 2012 Reed Business Opleidingen not for general distribution Met IECEx 05 veiliger werken in explosiegevaarlijke zones 1 2012 Reed Business Opleidingen not for general distribution Wetgeving en certificatie 1. Explosieveiligheidswetgeving in

Nadere informatie

EXPLOSIEVEILIGHEIDSDOCUMENT Beoordeling van explosiegevaren door gas en damp van binnen arbeidsplaatsen

EXPLOSIEVEILIGHEIDSDOCUMENT Beoordeling van explosiegevaren door gas en damp van binnen arbeidsplaatsen Explosiegevaarlijke ruimte: Arbeidsplaats: Beschrijving van gas en/of damp Veiligheidsinformatieblad aanwezig (1) Vlampunt Vlampunt beneden 21 C Vlampunt boven 21 C Beschrijving van de installatie (2)

Nadere informatie

Resultaat Atex 137 toezicht in 2007

Resultaat Atex 137 toezicht in 2007 Resultaat Atex 137 toezicht in 2007 Pagina 1 van 9 Samenvatting In 2007 zijn door de directie MHC bij 41 BRZO99 en Arie bedrijven Atex 137 inspecties uitgevoerd op een wijze als beschreven in het toezichtbeleid

Nadere informatie

Voorstellen. Stichting ATEX 05-10-2011. Gerdian Jansen (Consultant HSE bij ) 05-10-2011 learnshop SOLIDS2011

Voorstellen. Stichting ATEX 05-10-2011. Gerdian Jansen (Consultant HSE bij ) 05-10-2011 learnshop SOLIDS2011 Stichting ATEX 1 Voorstellen Gerdian Jansen (Consultant HSE bij ) Voorzitter College van Deskundigen Stichting ATEX Tevens lid normcommissie NEC 31 "Elektrisch materieel in verband met ontploffingsgevaar

Nadere informatie

ATEX voor beginners ; explosiegevaar in vogelvlucht

ATEX voor beginners ; explosiegevaar in vogelvlucht ATEX voor beginners ; explosiegevaar in vogelvlucht Waarom doen we aan ATEX Het doel is mensen beschermen tegen de effecten van een explosie Wat is een explosie eigenlijk? Een momentane ontbranding van

Nadere informatie

Wijziging Beleidsregels arbeidsomstandighedenwetgeving

Wijziging Beleidsregels arbeidsomstandighedenwetgeving SZW Wijziging Beleidsregels arbeidsomstandighedenwetgeving (Richtlijn Atex) Besluit van de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 3 juli 2003, Directie Arbeidsveiligheid en -gezondheid,

Nadere informatie

EXPLOSIEVEILIGHEIDSDOCUMENT Beoordeling van explosiegevaren door stof van installaties en arbeidsplaatsen

EXPLOSIEVEILIGHEIDSDOCUMENT Beoordeling van explosiegevaren door stof van installaties en arbeidsplaatsen Installatie: Arbeidsplaats: Beschrijving van de installatie en arbeidsplaats Verantwoordelijke: (1) Brandbare Stoffen (2) Gegevens van de meest kritische stof Ontstekingstemperatuur: Ontstekingsenergie:

Nadere informatie

Herziening NPR 7910-1 & NPR 7910-2

Herziening NPR 7910-1 & NPR 7910-2 Herziening NPR 7910-1 & NPR 7910-2 Gerdian Jansen Voorzitter werkgroep Herziening NPR 7910-1 & NPR 7910-2 Lid normcommissie NEC 31 Elektrisch materieel in verband met explosiegevaar Projecttrekker taakgroep

Nadere informatie

Toekomstige wijzigingen NPR & NPR

Toekomstige wijzigingen NPR & NPR Toekomstige wijzigingen NPR 7910-1 & NPR 7910-2 Waarom is het noodzakelijk om de NPR 7010 te herzien? De internationale normen die ons ter beschikking staan voor het opstellen van een gevarenzoneindeling,

Nadere informatie

DIRECTIE MAJOR HAZARD CONTROL. Toelichting op het toezichtsbeleid MHC Atex 137

DIRECTIE MAJOR HAZARD CONTROL. Toelichting op het toezichtsbeleid MHC Atex 137 DIRECTIE MAJOR HAZARD CONTROL Toelichting op het toezichtsbeleid MHC Atex 137 DOEL: Richtlijnen voor het houden van toezicht op naleving van artikel 5 BRZO 1999 & artikel 2.5b lid 2 van het Arbobesluit

Nadere informatie

Codex over het welzijn op het werk. Boek III.- Arbeidsplaatsen. Titel 4. Ruimten met risico s voor een explosieve atmosfeer

Codex over het welzijn op het werk. Boek III.- Arbeidsplaatsen. Titel 4. Ruimten met risico s voor een explosieve atmosfeer Codex over het welzijn op het werk Boek III.- Arbeidsplaatsen Titel 4. Ruimten met risico s voor een explosieve atmosfeer Omzetting in Belgisch recht van de Europese richtlijn 1999/92/EG van het Europees

Nadere informatie

EXPLOSIERISICO'S VOOR KMO'S. Patrick Hermans

EXPLOSIERISICO'S VOOR KMO'S. Patrick Hermans EXPLOSIERISICO'S VOOR KMO'S YOUR REPUTATION IS MINE. 22 juni 2017 Explosie(gevaar) Explosie Ontsteking Explosie(gevaar) Brandbaar gebied Vol% in lucht 0 LEL UEL Mengsel te arm (te weinig brandstof) Explosie

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 26 maart 2003 betreffende het welzijn van de werknemers die door explosieve atmosferen gevaar kunnen lopen (B.S. 05.05.

Koninklijk besluit van 26 maart 2003 betreffende het welzijn van de werknemers die door explosieve atmosferen gevaar kunnen lopen (B.S. 05.05. Koninklijk besluit van 26 maart 2003 betreffende het welzijn van de werknemers die door explosieve atmosferen gevaar kunnen lopen (B.S. 05.05.2003) Artikel 1.- 1. Dit besluit en zijn bijlagen zijn de omzetting

Nadere informatie

ATEX 137. blad 1 van 5 ATEX 137

ATEX 137. blad 1 van 5 ATEX 137 Postbus 141 2040 AC Zandvoort telefoon : (023) 573 25 54 e-mail : info@vmtl.nl internet : www.vmtl.nl K.v.K nr. 53589211 BTW nr.: NL8509.38.880.B01 ATEX 137 Inleiding Sommige explosies zijn in staat om

Nadere informatie

Stappenplan voor het explosieveiligheidsdocument. In een onderzoek kunnen de volgende stappen genomen worden:

Stappenplan voor het explosieveiligheidsdocument. In een onderzoek kunnen de volgende stappen genomen worden: ATEX introductie De Atex richtlijn is van toepassing op alle plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen. De richtlijn heeft een breed werkingsgebied en omvat naast gasexplosiegevaar ook stofexplosiegevaar.

Nadere informatie

(vijftiende bij zondere richtlijn in de zin van artikel 16, lid 1, van Richtlijn 89/391/EEG)

(vijftiende bij zondere richtlijn in de zin van artikel 16, lid 1, van Richtlijn 89/391/EEG) bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB L 23 van 28/01/2000 RICHTLIJN 1999/92/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 16 december 1999 betreffende minimumvoorschriften voor de verbetering

Nadere informatie

Explosieveiligheid. Meer voor Minder. Roger Bours Fike Europe bvba. easyfairs Solids 2011 Learnshop 6/04/2011

Explosieveiligheid. Meer voor Minder. Roger Bours Fike Europe bvba. easyfairs Solids 2011 Learnshop 6/04/2011 Explosieveiligheid Meer voor Minder Roger Bours Fike Europe bvba easyfairs Solids 2011 Learnshop 6/04/2011 Explosieveilig Werken Waarom? Explosieveilig Werken Waarom? Er bestaan verschillende motieven

Nadere informatie

Functie: Senior adviseur veiligheid en milieu Sinds 1997 werkzaam bij Energie Consult Holland BV

Functie: Senior adviseur veiligheid en milieu Sinds 1997 werkzaam bij Energie Consult Holland BV Lieke Koets Functie: Senior adviseur veiligheid en milieu Sinds 1997 werkzaam bij Energie Consult Holland BV Werkzaamheden: Advieswerkzaamheden, opstellen RI&E s, aanvragen omgevingsvergunning, opstellen

Nadere informatie

Omgang met compliancy. René Ubbink en Rolf van Dijk Hoger Veiligheidskundigen Tata Steel IJmuiden

Omgang met compliancy. René Ubbink en Rolf van Dijk Hoger Veiligheidskundigen Tata Steel IJmuiden Omgang met compliancy René Ubbink en Rolf van Dijk Hoger Veiligheidskundigen Tata Steel IJmuiden Tata Steel en brandbare stoffen we produceren in gewicht meer brandbaar gas dan staal hoogovengas, oxygas,

Nadere informatie

ATEX Zoneringen ADINEX. Volgens NPR 7910 of een andere code? ADVIES IN EXPLOSIEVEILIGHEID

ATEX Zoneringen ADINEX. Volgens NPR 7910 of een andere code? ADVIES IN EXPLOSIEVEILIGHEID ATEX Zoneringen Volgens NPR 7910 of een andere code? Wie ben ik? (Prof. dr. ir. ) Filip Verplaetsen Adinex NV - Directeur Gas- en stofexplosietesten Advies in explosieveiligheid / ATEX / EVD Opleidingen

Nadere informatie

Explosieveiligheid. Meer voor Minder. Explosieveilig Werken Waarom? Jan Heijnen Fike Europe bvba easyfairs Solids 2011 Learnshop 5/10/2011

Explosieveiligheid. Meer voor Minder. Explosieveilig Werken Waarom? Jan Heijnen Fike Europe bvba easyfairs Solids 2011 Learnshop 5/10/2011 Explosieveiligheid Meer voor Minder Jan Heijnen Fike Europe bvba easyfairs Solids 2011 Learnshop 5/10/2011 Explosieveilig Werken Waarom? Explosieveilig Werken Waarom? Er bestaan verschillende motieven

Nadere informatie

Veiligheid op een LPG-tankstation. Rinus Blankestijn Milieu Techn. Adviseur

Veiligheid op een LPG-tankstation. Rinus Blankestijn Milieu Techn. Adviseur Veiligheid op een LPG-tankstation Rinus Blankestijn Milieu Techn. Adviseur Veiligheidsbeleid Doel veiligheidsbeleid: Reduceren risico s tot (maatschappelijk) aanvaard niveau (< 1 : 1 miljoen) Wat vormt

Nadere informatie

In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat biogas bestaat uit de volgende componenten met de volgende bijbehorende variatie in volumepercentages:

In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat biogas bestaat uit de volgende componenten met de volgende bijbehorende variatie in volumepercentages: Biogasinstallaties en explosiegevaar: toepassing van de ATEX 137 richtlijn Door de steeds verdere ontwikkeling van nieuwe technologieën wordt op steeds bredere schaal biogas gewonnen uit afvalstoffen.

Nadere informatie

Basisinspectiemodule GASEXPLOSIEGEVAAR

Basisinspectiemodule GASEXPLOSIEGEVAAR Basisinspectiemodule GASEXPLOSIEGEVAAR Deze BasisInspectieModule (BIM) is opgesteld aan de hand van de stand van de wetenschap en is geschreven voor intern gebruik door de Inspectie SZW. Verder is de in

Nadere informatie

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT. Brussel, 12 november 1999 (OR. en) 95/0235 (COD) C5-0221/1999 PE-CONS 3623/99 SOC 351 CODEC 579

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT. Brussel, 12 november 1999 (OR. en) 95/0235 (COD) C5-0221/1999 PE-CONS 3623/99 SOC 351 CODEC 579 EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT DE RAAD Brussel, 12 november 1999 (OR. en) 95/0235 (COD) C5-0221/1999 PE-CONS 3623/99 SOC 351 CODEC 579 Betreft : Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende

Nadere informatie

Basisinspectiemodule STOFEXPLOSIEGEVAAR

Basisinspectiemodule STOFEXPLOSIEGEVAAR Basisinspectiemodule STOFEXPLOSIEGEVAAR Deze BasisInspectieModule (BIM) is opgesteld aan de hand van de stand van de wetenschap en is geschreven voor intern gebruik door de Inspectie SZW. Verder is de

Nadere informatie

INHOUD INLEIDING. Hoofdstuk 1 EXPLOSIES 1 1.1 FYSISCHE EXPLOSIES 3 1.2 CHEMISCHE EXPLOSIES 3 1.3 DEFLAGRATIE EN DETONATIE 4

INHOUD INLEIDING. Hoofdstuk 1 EXPLOSIES 1 1.1 FYSISCHE EXPLOSIES 3 1.2 CHEMISCHE EXPLOSIES 3 1.3 DEFLAGRATIE EN DETONATIE 4 INLEIDING XV Hoofdstuk 1 EXPLOSIES 1 1.1 FYSISCHE EXPLOSIES 3 1.2 CHEMISCHE EXPLOSIES 3 1.3 DEFLAGRATIE EN DETONATIE 4 1.4 INWENDIGE EN VRIJE EXPLOSIES 6 1.5 GAS- EN STOFEXPLOSIES 6 1.6 EXPLOSIE-EFFECTEN

Nadere informatie

Harsh & Hazardous. Dé richtlijnen voor extreme omstandigheden EXPLOSIES

Harsh & Hazardous. Dé richtlijnen voor extreme omstandigheden EXPLOSIES Harsh & Hazardous Dé richtlijnen voor extreme omstandigheden EXPLOSIES Explosies Een explosie is het plotseling vergroten van het volume van een hoeveelheid materie waarna de energie op een heftige manier

Nadere informatie

Implementatie ATEX richtlijnen 'branche gerichte aanpak'

Implementatie ATEX richtlijnen 'branche gerichte aanpak' Implementatie ATEX richtlijnen 'branche gerichte aanpak' Productschap Dranken, 1 november 2006 Arjen Klein, TNO Defensie en Veiligheid Inhoud Achtergrond (verzoek Productschap, Commissie Gedistilleerd)

Nadere informatie

Mechanical. Rein Heezius. Process Safety Management Leader SABIC Innovative Plastics Bergen op Zoom

Mechanical. Rein Heezius. Process Safety Management Leader SABIC Innovative Plastics Bergen op Zoom Mechanical Rein Heezius Process Safety Management Leader SABIC Innovative Plastics Bergen op Zoom ATEX 137 in de praktijk Hoe beoordeelt u mechanische ontstekingsbronnen? Rein Heezius SABIC Innovative

Nadere informatie

Arbeidsomstandighedenbesluit

Arbeidsomstandighedenbesluit Arbeidsomstandighedenbesluit HOOFDSTUK 3 INRICHTING ARBEIDSPLAATSEN AFDELING 1 ALGEMENE VOORSCHRIFTEN 1 Definities en toepasselijkheid Artikel 3.1 Begrippen In dit hoofdstuk wordt verstaan onder: a. elektrische

Nadere informatie

(1999/C 55/06) Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op artikel 118 A,

(1999/C 55/06) Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op artikel 118 A, bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB C 55 van 25/02/99 GEMEENSCHAPPELIJK STANDPUNT (EG) Nr. 13/1999 door de Raad vastgesteld op 22 december 1998 met het oog op de aanneming van Richtlijn

Nadere informatie

1999L0092 NL

1999L0092 NL 1999L0092 NL 27.06.2007 001.001 1 Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen B RICHTLIJN 1999/92/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT

Nadere informatie

Ontstekingsbronnen van mechanische oorsprong. - Relatie onderhoudsplan en EVD - Inspectieschema's - Inspectie en onderhoud

Ontstekingsbronnen van mechanische oorsprong. - Relatie onderhoudsplan en EVD - Inspectieschema's - Inspectie en onderhoud Ontstekingsbronnen van mechanische oorsprong - Relatie onderhoudsplan en EVD - Inspectieschema's - Inspectie en onderhoud 1 Bestaande situatie Onderhoudsplan gebaseerd op Proces specifieke risico s Bedrijfseconomische

Nadere informatie

Maes-Advies biedt 4 mogelijkheden:

Maes-Advies biedt 4 mogelijkheden: Eindhoven Betreft: EXPLOSIEVEILIGHEIDSDOCUMENT Geacht heer/mevrouw, Deze offerte geeft een indicatie van de werkzaamheden die Maes-Advies voor u kan uitvoeren. De werkzaamheden van Maes-Advies zijn bekend

Nadere informatie

World of Lab 2 oktober 2018

World of Lab 2 oktober 2018 World of Lab 2 oktober 2018 Road to Zero Inspectie SZW 2 Blootstelling aan Gevaarlijke (CMR) stoffen Diana Martens Projectleider Inspectie SZW Programma Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen Algemeen: Werknemers

Nadere informatie

De batterijlaadplaats

De batterijlaadplaats De batterijlaadplaats Het explosieveiligheidsdocument Model voor de uitwerking explosieveiligheidsdocument Naar punt 6.3 Modelindeling van een explosieveiligheidsdocument, uit de Niet-bindende praktijkgids

Nadere informatie

Explosieveiligheid in PGS 15-opslagen voor verpakte gevaarlijke stoffen

Explosieveiligheid in PGS 15-opslagen voor verpakte gevaarlijke stoffen Explosieveiligheid in PGS 15-opslagen voor verpakte gevaarlijke stoffen Standpunt Arbeidsinspectie betreffende UN-gekeurde verpakkingen en verpakkingen onder het LQ-regime Samenvatting Dit standpunt is

Nadere informatie

Project tankopslag. Onderdeel 3: Dampverwerkingsinstallaties/ Explosieveiligheid. - Zone 0 beleid - Dampverwerking

Project tankopslag. Onderdeel 3: Dampverwerkingsinstallaties/ Explosieveiligheid. - Zone 0 beleid - Dampverwerking Project tankopslag Onderdeel 3: Dampverwerkingsinstallaties/ Explosieveiligheid - Zone 0 beleid - Dampverwerking Project tankopslag, dampverwerking/explosieveiligheid oktober 2012 Explosieveiligheid in

Nadere informatie

Toepassing van ATEX-regelgeving op natuurlijke koudemiddelen

Toepassing van ATEX-regelgeving op natuurlijke koudemiddelen Door ir. E. C.(Lieke) Koets Energie Consult Holland B.V., Ede Application of ATEX regulations at natural refrigerants Toepassing van ATEX-regelgeving op natuurlijke koudemiddelen Elk bedrijf waar brandbare

Nadere informatie

Explosieveiligheidsdocument (EVD)

Explosieveiligheidsdocument (EVD) Gemeenschappelijke preventiedienst Explosieveiligheidsdocument (EVD) INHOUD 1 DOEL 2 2 DEFINITIES 2 3 AFKORTINGEN 3 4 VERANTWOORDELIJKHEDEN EN BEVOEGDHEDEN 4 5 TOEPASSINGSGEBIED 5 6 MODELINDELING VAN EEN

Nadere informatie

Het inspecteren van elektrische installaties in ATEX zones

Het inspecteren van elektrische installaties in ATEX zones Het inspecteren van elektrische installaties in ATEX zones EX 006 Testen van elektrische installaties in EX gebieden Ex 007 Visuele en nauwkeurige inspectie van elektrische installaties in EX gebieden

Nadere informatie

Omgaan met Calamiteiten, ATEX en EVD

Omgaan met Calamiteiten, ATEX en EVD Wil de Lange CFPH (Flexoplast) Omgaan met Calamiteiten, ATEX en EVD 1 Even voorstellen Naam: Wil de Lange Functie: QSHE manager (CFPH) Leeftijd: 61 jaar Burgelijke staat: Gehuwd Woonachtig: Harlingen 2

Nadere informatie

Explosieveiligheidsdocument (EVD)

Explosieveiligheidsdocument (EVD) EXPLOSIEVEILIGHEIDSDOCUMENT (EVD) Explosieveiligheidsdocument (EVD) INHOUD 1 DOEL 2 2 DEFINITIES 2 3 AFKORTINGEN 3 4 VERANTWOORDELIJKHEDEN EN BEVOEGDHEDEN 4 5 TOEPASSINGSGEBIED 5 6 MODELINDELING VAN EEN

Nadere informatie

Voorkom kosten en risico s door juiste gaszonering. Paul van Norden Kiwa Gas Technology 30 juni 2010

Voorkom kosten en risico s door juiste gaszonering. Paul van Norden Kiwa Gas Technology 30 juni 2010 Voorkom kosten en risico s door juiste gaszonering Paul van Norden Kiwa Gas Technology 30 juni 2010 KIWA Veiligheid & Risicomanagement INHOUD De risico s die bedrijven nog steeds nemen. Zoneren: jongleren

Nadere informatie

WAT DE INSTALLATEUR OVER DE ATEX RICHTLIJNEN MOET WETEN. Twee Europese richtlijnen over explosieveiligheid (ATEX 95 & 137) nu van kracht.

WAT DE INSTALLATEUR OVER DE ATEX RICHTLIJNEN MOET WETEN. Twee Europese richtlijnen over explosieveiligheid (ATEX 95 & 137) nu van kracht. WAT DE INSTALLATEUR OVER DE ATEX RICHTLIJNEN MOET WETEN. Twee Europese richtlijnen over explosieveiligheid (ATEX 95 & 137) nu van kracht. De naam ATEX is ontleend aan de Franse woorden Atmospheres Explosibles

Nadere informatie

OPSTELLEN EXPLOSIEVEILIGHEIDSDOCUMENT VANUIT DE PRAKTIJK

OPSTELLEN EXPLOSIEVEILIGHEIDSDOCUMENT VANUIT DE PRAKTIJK OPSTELLEN EXPLOSIEVEILIGHEIDSDOCUMENT VANUIT DE PRAKTIJK 1 VERPLICHTINGEN VAN DE WERKGEVER ART 8 ATEX 153 Opstellen EVD waaruit onder andere blijkt: explosierisico's geïdentificeerd en beoordeeld dat afdoende

Nadere informatie

ATEX Richtlijn 153 1

ATEX Richtlijn 153 1 ATEX Richtlijn 153 1 2 ATEX Richtlijn 153 (richtlijn 1999: 92/EG) Mechanische of elektrische vonken, hete oppervlakken en statische elektriciteit kunnen een explosie veroorzaken op arbeidsplaatsen waar

Nadere informatie

Blootstelling aan Gevaarlijke (CMR) stoffen

Blootstelling aan Gevaarlijke (CMR) stoffen Blootstelling aan Gevaarlijke (CMR) stoffen Sadhana Ganeshie Stephan Segboer Inspectie SZW Programma Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen Algemeen: Werknemers moeten gezond en veilig met gevaarlijke stoffen

Nadere informatie

Eindscriptie Hogere veiligheidskunde Jurgen Boelens

Eindscriptie Hogere veiligheidskunde Jurgen Boelens Eindscriptie Hogere veiligheidskunde Jurgen Boelens René Descartes: Alle wetenschap loopt gevaar als er niet, bij al haar stappen, steeds door het gezonde verstand toezicht op wordt gehouden. Inleiding

Nadere informatie

OPSTELLEN ZONERINGSDOSSIER BATTERIJLAADPLAATS. Hannelore Vandenbussche 15/03/2018

OPSTELLEN ZONERINGSDOSSIER BATTERIJLAADPLAATS. Hannelore Vandenbussche 15/03/2018 OPSTELLEN ZONERINGSDOSSIER BATTERIJLAADPLAATS Hannelore Vandenbussche 15/03/2018 1 Doelstelling De verschillende stappen om een zoneringsdossier en zoneringstekeningen van een batterijlaadplaats op te

Nadere informatie

Indien afgedrukt is de inhoud niet meer officieel geldig docx. 51A055 ATEX EXPLOSIEVEILIGHEID april

Indien afgedrukt is de inhoud niet meer officieel geldig docx. 51A055 ATEX EXPLOSIEVEILIGHEID april Blad 1 van 8 De ATEX richtlijn is van toepassing op alle plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen. De richtlijn heeft een breed werkingsgebied en omvat naast gasexplosiegevaar ook stofexplosiegevaar.

Nadere informatie

SCIOS. Certificatieregeling. Stookinstallaties Elektrisch Materieel Explosieveilige installaties

SCIOS. Certificatieregeling. Stookinstallaties Elektrisch Materieel Explosieveilige installaties SCIOS Certificatieregeling Stookinstallaties Elektrisch Materieel Explosieveilige installaties SCIOS certificatie De SCIOS Certificatieregeling is een kwaliteitsmanagement systeem voor het uitvoeren van

Nadere informatie

Kwaliteit in de Explosieveiligheid

Kwaliteit in de Explosieveiligheid Kwaliteit in de Explosieveiligheid Even voorstellen Christian Cameron: Kwaliteitsmanager 16 jaar ervaring in kwaliteitsmanagement. Verantwoordelijk voor KAM, kennisborging mbt explosieveiligheid en deels

Nadere informatie

Beroepsziekten en [CMR]-stoffen van reageren naar ageren (?) Jeroen Terwoert, Elvera Breedland, Erik Stigter, Marcel Philipse; Inspectie SZW

Beroepsziekten en [CMR]-stoffen van reageren naar ageren (?) Jeroen Terwoert, Elvera Breedland, Erik Stigter, Marcel Philipse; Inspectie SZW Beroepsziekten en [CMR]-stoffen van reageren naar ageren (?) Jeroen Terwoert, Elvera Breedland, Erik Stigter, Marcel Philipse; Inspectie SZW NVvA; 13 april 2017 Kick-off (n.a.v. SER, 2012) Maar dan nog.

Nadere informatie

Betrouwbaar, Technisch, Vriendelijk

Betrouwbaar, Technisch, Vriendelijk Betrouwbaar, Technisch, Vriendelijk Stofexplosiegevaar Thema avond PREBES Aquafin Harelbeke 08/06/2017 G. Cailliau, sectormanager BTV West Vlaanderen Inhoud Wanneer is er explosiegevaar? Wettelijk kader.

Nadere informatie

Introductie. en implementeren in projecten. Waarom het onderwerp Europese richtlijnen:

Introductie. en implementeren in projecten. Waarom het onderwerp Europese richtlijnen: Europese Richtlijnen: toepassen en implementeren in projecten Geleen, 31-05-2012 Waarom het onderwerp Europese richtlijnen: Toepassing in projecten niet altijd vanzelfsprekend; Regelgeving is niet altijd

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen

Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen 28. 1. 2000 NL Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen L 23/57 RICHTLIJN 1999/92/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 16 december 1999 betreffende minimumvoorschriften voor de verbetering

Nadere informatie

ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN. Arbo (VCA, OHSAS 18001), kwaliteit (ISO 9001), milieu MANAGEMENTSYSTEMEN

ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN. Arbo (VCA, OHSAS 18001), kwaliteit (ISO 9001), milieu MANAGEMENTSYSTEMEN ONTWIKKELING EN IMPLEMENTATIE VAN MANAGEMENTSYSTEMEN Een managementsysteem maakt processen transparant en controleerbaar. Veel gebruikte (erkende) systemen binnen de expertise van Arts Safety Consultants

Nadere informatie

DIRECTIE MAJOR HAZARD CONTROL. Werklijst voor het toezichtsbeleid MHC Atex 137

DIRECTIE MAJOR HAZARD CONTROL. Werklijst voor het toezichtsbeleid MHC Atex 137 DIRECTIE MAJOR HAZARD CONTROL Werklijst voor het toezichtsbeleid MHC Atex 137 DOEL: Richtlijnen voor het houden van toezicht op naleving van artikel 5 BRZO 1999 & artikel 2.5b lid 2 van het Arbobesluit

Nadere informatie

IN LEIDING WIE ZIJN WIJ? ARTS SAFETY B.V., ADVIESBUREAU GESPECIALISEERD IN ADVISEREN, REKRUTEREN EN AANBIEDEN VAN OPLOSSINGEN VOOR

IN LEIDING WIE ZIJN WIJ? ARTS SAFETY B.V., ADVIESBUREAU GESPECIALISEERD IN ADVISEREN, REKRUTEREN EN AANBIEDEN VAN OPLOSSINGEN VOOR WIE ZIJN WIJ? De consultants van Arts Safety B.V. hebben jarenlange ervaring in het adviseren, rekruteren en het aanbieden van oplossingen voor managementvraagstukken binnen het vakgebied van kwaliteit,

Nadere informatie

Kees Halm beleidsadviseur arbeidsomstandigheden I 1

Kees Halm beleidsadviseur arbeidsomstandigheden I 1 Kees Halm beleidsadviseur arbeidsomstandigheden 24-11-2017 I 1 Onderwerpen - Ontwikkelingen gevaarlijke stoffen - DME - Chroom VI / lassen - Wijzigingen Arbowet - VCA 2017? Nieuwe checklist 24-11-2017

Nadere informatie

Chemiebeurs 26 september 2018

Chemiebeurs 26 september 2018 Chemiebeurs 26 september 2018 Road to Zero Inspectie SZW Warehouse... Brand Lekkage Ongeval Andere insteek... Blootstelling en effecten die na lange tijd optreden 2 Blootstelling aan Gevaarlijke (CMR)

Nadere informatie

Platform ATEX 153. ATEX (ATmospheres EXplosives) Platform ATEX april-2017 P. Welleman 1

Platform ATEX 153. ATEX (ATmospheres EXplosives) Platform ATEX april-2017 P. Welleman 1 Platform ATEX 153 ATEX (ATmospheres EXplosives) Platform ATEX 153 19 april-2017 P. Welleman 1 In geval van nood Volg deze borden naar de uitgang Follow these signs to the nearest exit Liften niet gebruiken

Nadere informatie

Natuurlijk anders keuren?

Natuurlijk anders keuren? Natuurlijk anders keuren? Workshop 13 juni 2017 PED-select.NL 1 Introductie Reind Westerveld Functie: Senior adviseur en inspecteur Sinds 2002 werkzaam bij Energie Consult Holland BV Werkzaamheden: Advies

Nadere informatie

Balanceren tussen bedrijven, overheid en brancheverenigingen

Balanceren tussen bedrijven, overheid en brancheverenigingen Balanceren tussen bedrijven, overheid en brancheverenigingen Renske Beetstra Diana Martens Inspectie SZW Lezingenmiddag VKRT Veiligheid- en milieuwetgeving Gevaarlijke stoffen Gezondheidsgevaren Fysische

Nadere informatie

Nieuwe ontwikkelingen. Op het gebied van zone-indeling m.b.t. gas- en stofexplosiegevaar

Nieuwe ontwikkelingen. Op het gebied van zone-indeling m.b.t. gas- en stofexplosiegevaar Nieuwe ontwikkelingen Op het gebied van zone-indeling m.b.t. gas- en stofexplosiegevaar Introductie Gerdian Jansen (Consultant HSE) gja@hse-advies.nl HSE- ADVIES B.V. (HSE-Advies is een onderdeel van de

Nadere informatie

Ing. G.A. (Gerdian) Jansen. Themabijeenkomst Explosieveiligheid. Inhoud. Brand. Brand. VBE - Themabijeenkomst Explosieveiligheid 9 maart 2016

Ing. G.A. (Gerdian) Jansen. Themabijeenkomst Explosieveiligheid. Inhoud. Brand. Brand. VBE - Themabijeenkomst Explosieveiligheid 9 maart 2016 Ing. G.A. (Gerdian) Jansen Themabijeenkomst Explosieveiligheid ing. G.A. (Gerdian) Jansen Manager HSE HSE-advies B.V. +31 (0)30 274 88 55 www.hse-advies.nl gja@hse-advies.nl Lid van het nationaal elektrotechnisch

Nadere informatie

Explosieveiligheidsdocument

Explosieveiligheidsdocument Explosieveiligheidsdocument Bedrijf: EVD-nummer/versie: Datum: Blad 1: Organisatie en procesbeschrijving ORGANISATIE Bedrijf (1) Verantwoordelijke RI&E versie/datum (2) (3) Eventuele Adviseur (extern)

Nadere informatie

INHOU D. Hoofdstuk 1 ELEKTROTECHNISCHE RISICO S 1

INHOU D. Hoofdstuk 1 ELEKTROTECHNISCHE RISICO S 1 INHOU D INLEIDING XVII Hoofdstuk 1 ELEKTROTECHNISCHE RISICO S 1 1.1 DIRECTE RISICO S VAN ELEKTRICITEIT 2 1.1.1 Stroom door menselijk lichaam 2 1.1.1.1 Stroomsterkte, tijdsduur en effect 2 1.1.1.2 Spanning

Nadere informatie

REACH en ARBO Hoe implementeer ik REACH in arbeidsomstandigheden? Diana Martens Projectleider Renske Beetstra Specialist Diana Martens, Inspectie SZW

REACH en ARBO Hoe implementeer ik REACH in arbeidsomstandigheden? Diana Martens Projectleider Renske Beetstra Specialist Diana Martens, Inspectie SZW REACH en ARBO Hoe implementeer ik REACH in arbeidsomstandigheden? Diana Martens Projectleider Renske Beetstra Specialist Inhoud 1. Verplichtingen REACH Eindgebruiker 2. Relatie REACH en ARBO-wetgeving

Nadere informatie

Blootstelling aan Gevaarlijke (CMR) stoffen

Blootstelling aan Gevaarlijke (CMR) stoffen Blootstelling aan Gevaarlijke (CMR) stoffen Diana Martens Projectleiding Inspectie SZW Programma Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen Algemeen: Werknemers moeten gezond en veilig met gevaarlijke stoffen kunnen

Nadere informatie

Agidens - Consulting & Services - Technical Safety 6/21/2017 R I S I C O S E N E F F E C T E N VA N ( S T O F ) E X P L O S I E S

Agidens - Consulting & Services - Technical Safety 6/21/2017 R I S I C O S E N E F F E C T E N VA N ( S T O F ) E X P L O S I E S Explosierisico s toegepast op KMO s R I S I C O S E N E F F E C T E N VA N ( S T O F ) E X P L O S I E S 1 2 2 / 0 6 / 2 0 1 7 O L I V I E R J A N S S E N S C O N S U L T A N T T E C H N I C A L S A F

Nadere informatie

Egemin Automation SOLIDS 2011, Learn Shops ATEX : wat, hoe, en wie?

Egemin Automation SOLIDS 2011, Learn Shops ATEX : wat, hoe, en wie? Egemin Automation SOLIDS 2011, Learn Shops ATEX : wat, hoe, en wie? Bert Brouwers Sr. Consultant Egemin Consulting N.V. Maintenance stand H1009 1 Solids 2011 Learn Shops ATEX : Wat, Hoe & Wie is verantwoordelijk?

Nadere informatie

OPSTELLEN ZONERINGSDOSSIER BATTERIJLAADPLAATS. Hannelore Vandenbussche 28/09/2017

OPSTELLEN ZONERINGSDOSSIER BATTERIJLAADPLAATS. Hannelore Vandenbussche 28/09/2017 OPSTELLEN ZONERINGSDOSSIER BATTERIJLAADPLAATS Hannelore Vandenbussche 28/09/2017 1 Doelstelling De verschillende stappen om een zoneringsdossier en zoneringstekeningen van een batterijlaadplaats op te

Nadere informatie

Energie besparing & ATEX

Energie besparing & ATEX Energie besparing & ATEX gaat dat samen? Even voorstellen Drs Ing Joris Bracke Uneto-VNI Voorzitter Vakgroep Elektromechanisch Onderhoud Directeur EB-groep Elektromotoren Bracke (Clinge, NL) Boer en Bakker

Nadere informatie

LET OP! LEES EERST DE ONDERSTAANDE TEKST.

LET OP! LEES EERST DE ONDERSTAANDE TEKST. BIJLAGE ATEX LET OP! LEES EERST DE ONDERSTAANDE TEKST. Deze bijlage is voor personen die de veiligheidscursus - Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden (VOL-VCA) volgen. - 'Veiligheid voor Intercedenten

Nadere informatie

ATEX Risicobeoordeling

ATEX Risicobeoordeling ATEX beoordeling Bewering beoordeling is niet nodig ter beheersing van explosierisico s. Toepassing van verschillende methodieken risicoanalyses Daar hebben we immers de NPR 7910 voor.. Rolf van Dijk Cert.

Nadere informatie

ARBOCATALOGUS EXPLOSIEGEVAAR

ARBOCATALOGUS EXPLOSIEGEVAAR ARBOCATALOGUS EXPLOSIEGEVAAR Inleiding Bij de werkzaamheden in de sector Orsima bestaat het risico van explosiegevaar. Een explosie kan ontstaan door de combinatie van drie elementen: zuurstof, een ontstekingsbron

Nadere informatie

Explosieveiligheid in de praktijk

Explosieveiligheid in de praktijk Explosieveiligheid in de praktijk Studiedag Prebes West-Vlaanderen, 24 april 2017 160 leden van Prebes West-Vlaanderen waren getuige hoe Ake Harmanny iedereen wakker schudde met een geënsceneerde stofexplosie

Nadere informatie

ATEX 2009. Gecertificeerde opleidingstrajecten en onafhankelijke examinering. Plaatsvervangend voorzitter: Gerdian Jansen

ATEX 2009. Gecertificeerde opleidingstrajecten en onafhankelijke examinering. Plaatsvervangend voorzitter: Gerdian Jansen ATEX 2009 Gecertificeerde opleidingstrajecten en onafhankelijke examinering Plaatsvervangend voorzitter: Gerdian Jansen Presentatie Stichting ATEX College van Deskundigen Inrichting kwalificatiestructuur

Nadere informatie

ATEX ONTSTOFFINGSINSTALLATIES KLANT - LEVERANCIER. Anton Kemp Seminarie ATEX 5/10/2011

ATEX ONTSTOFFINGSINSTALLATIES KLANT - LEVERANCIER. Anton Kemp Seminarie ATEX 5/10/2011 ATEX ONTSTOFFINGSINSTALLATIES KLANT - LEVERANCIER Anton Kemp Seminarie ATEX 5/10/2011 Programma 1. Voorstelling Keller Lufttechnik Benelux 2. Algemeen principe ontstoffingsinstallatie 3. ATEX: Wie doet

Nadere informatie

ATEX-handleiding Bakkerij & Zoetwarenindustrie

ATEX-handleiding Bakkerij & Zoetwarenindustrie ATEX-handleiding Bakkerij & Zoetwarenindustrie Deze handleiding is in opdracht van de brancheorganisaties NBOV, VBZ en NBV ontwikkeld door het Productschap Akkerbouw in samenwerking met Royal Haskoning.

Nadere informatie

Checklist: Gezondheidsklachten door fijnstof

Checklist: Gezondheidsklachten door fijnstof Checklist: Gezondheidsklachten door fijnstof Er komt kwartsstof vrij wanneer je kwarts-houdend materiaal zoals hardsteen en baksteen bewerkt. De fijnstof kan via de huid en de inademing in je lichaam terechtkomen

Nadere informatie

ATEX-HANDLEIDING. Handel in granen, zaden en peulvruchten KONINKLIJKE VERENIGING HET COMITÉ VAN GRAANHANDELAREN

ATEX-HANDLEIDING. Handel in granen, zaden en peulvruchten KONINKLIJKE VERENIGING HET COMITÉ VAN GRAANHANDELAREN ATEX-HANDLEIDING Handel in granen, zaden en peulvruchten KONINKLIJKE VERENIGING HET COMITÉ VAN GRAANHANDELAREN Handel in granen, zaden en peulvruchten Productschap Akkerbouw 4 augustus 2009 Concept rapport

Nadere informatie