TEKSTEN. informatief gedeelte. (cfr. art van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening)

Transcriptie

1 TEKSTEN informatief gedeelte (cfr. art van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening) ruimtelijk structuurplan kalmthout 31 maart 2006

2 - 8 -

3 Status informatief gedeelte De ruimtelijke structuurplannen vormen geen beoordelingsgrond voor de werken en handelingen, bedoeld in artikelen 99 en 101 (aanvragen tot het bekomen van een stedenbouwkundige vergunning en verkavelingsaanvragen), noch voor het stedenbouwkundig uittreksel en attest, bedoeld in artikel 135 (artikel 19 6 decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening). Artikel 19 1 van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening voorziet dat ieder ruimtelijk structuurplan een bindend, een richtinggevend en een informatief gedeelte bevat. Artikel 19 4 geeft de minimale inhoud van het informatief gedeelte aan. De status van dit gedeelte is niet nader bepaald in het decreet en moet worden geacht louter informatief te zijn in tegenstelling tot het richtinggevend gedeelte en de bindende bepalingen

4 - 10 -

5 Inhoud informatief gedeelte Status informatief gedeelte Inhoud informatief gedeelte Kaarten Tabellen Figuren Figuren I. Aanpak van het structuurplanningsproces Inleiding Waarom een ruimtelijk structuurplan voor Kalmthout? Focus voor het gemeentelijk ruimtelijk beleid Kenmerken van het structuurplanningsproces Procesverloop, timing en communicatie II. Situering Administratieve situering Ruimtelijke context Profiel van de gemeente met enkele kengetallen IV. Bestaande ruimtelijke structuur Bestaande ruimtelijke structuur van de regio Fysisch systeem Synthese van bestaande ruimtelijke structuur van de gemeente Bestaande ruimtelijke deelstructuren V. Taakstellingen en behoeften Bijkomende woongelegenheden Bijkomende ruimte voor bedrijvigheid Bijkomende ruimte voor recreatie Bijkomende ruimte voor specifieke gemeenschapsvoorzieningen VI. Knelpunten, kwaliteiten en kansen Knelpunten Kwaliteiten en kansen III. Planningscontext Ruimtelijke structuurplannen en andere ruimtelijke beleidsplannen Plannen van aanleg en ruimtelijke uitvoeringsplannen Gebieden met andere wettelijke beschermingen Gemeentelijke belastingen, subsidies en reglementen Relevante sectorale beleidsdocumenten en studies

6 Kaarten kaart 1 situering van Kalmthout kaart 2 Kalmthout in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen kaart 3 selecties uit het R.S.P.A. in of nabij Kalmthout kaart 4 Kalmthout in de Noorderkempen kaart 5 Kalmthout in de Antwerpse fragmenten kaart 6 uittreksel gewestplan Turnhout kaart 7 situering zonevreemde woningen kaart 8 situering zonevreemde bedrijven kaart 9 situering zonevreemde recreatie en gemeenschapsvoorzieningen kaart 10 situering B.P.A. s en ontwerp-b.p.a kaart 11 situering bedrijven die opgenomen worden in het sectoraal B.P.A kaart 12 speciale beschermingszones natuur kaart 13 beschermde landschappen en monumenten kaart 14 potentiële nieuwe vestigingsplaatsen voor een gemiddeld varkensbedrijf bij herlokalisatie kaart 15 MAP-beperkingen kaart 16 categorisering van het wegennet kaart 17 voorontwerp-afbakening agrarische gebieden kaart 18 bestaande ruimtelijke structuur van de regio kaart 19 fysisch systeem kaart 20 hydrografie en risicozones voor overstroming kaart 21 synthese van bestaande ruimtelijke structuur kaart 22 (a en b) bestaande ruimtelijke deelstructuren kaart 23 biologische waarderingskaart kaart 24 bestaande ruimtelijke structuur van het centraal kerngebied kaart 25 bestaande ruimtelijke structuur dorpskern Achterbroek kaart 26 bestaande ruimtelijke structuur dorpskern Nieuwmoer kaart 27 landbouwtyperingskaart - 4 parametergroepen kaart 28 landbouwtyperingskaart - totaalscore kaart 29 binnengebieden in woongebied, woonuitbreidingsgebieden en potenties kaart 30 ontwerpoefening inrichting stationsomgeving Kalmthout kaart 31 ontwerpoefening inrichting omgeving gemeentehuis (centrum) kaart 32 ontwerpoefening inrichting binnengebieden GITOK II, Kerkeneind-west en centrum kaart 33 ontwerpoefening inrichting afwerkingsproject Nieuwmoer kaart 34 ontwerpoefening inrichting nabestemming slachthuisterrein Van Gool te Achterbroek kaart 35 realisatiegraad bedrijventerreinen volgens plannen van aanleg kaart 36 ontwerpoefening inrichting lokaal bedrijventerrein De Rijkmaker kaart 37 potentiële lokaties voor de (her)lokalisatie van recreatievoorzieningen kaart 38 ontwerpoefening inrichting sportpark Driehoek en groene parkrand Diesterweg kaart 39 potentiële lokaties voor de (her)lokalisatie van gemeenschapsvoorzieningen

7 Tabellen tabel 1 bebouwde versus onbebouwde oppervlakte (1999) tabel 2 ruimtegebruik 1999 : verdeling naar aard bodemgebruik tabel 3 bevolking: inwoners tabel 4 bevolking: huishoudens tabel 5 inkomens (1999) tabel 6 beroepsbevolking (2000) tabel 7 tewerkstelling (1998) tabel 8 zelfstandigen tabel 9 toekomstverwachtingen: investeringen, toegevoegde waarde (TW) en omzet van de rapporteringsplichtige bedrijven (1996) tabel 10 landbouwkundig grondgebruik tabel 11 aantal landbouwbedrijven en bedrijfstype tabel 12 cultuuroppervlakte tabel 13 aantal landbouwbedrijven en status tabel 14 veestapel tabel 15 woningenbestand tabel 16 oppervlakten gewestplanbestemmingen tabel 17 zonevreemde woningen naar gewestplanbestemming tabel 18 zonevreemde bedrijven naar gewestplanbestemming tabel 19 overzicht B.P.A. s en ontwerp-b.p.a tabel 20 voorontwerp-afbakening agrarische gebieden tabel 21 aanbod bouwmogelijkheden voor woningbouw tabel 22 aantal bouwmogelijkheden (incl. appartementen) op 01/01/2002 in de kernen Achterbroek en Nieuwmoer tabel 23 raming behoefte op korte termijn in Achterbroek en Nieuwmoer tabel 24 vergelijking aanbod en behoeften aan bijkomende woongelegenheden ( ) in de hele gemeente tabel 25 vergelijking aanbod en behoeften aan bijkomende woongelegenheden ( ) in Achterbroek en Nieuwmoer tabel 26 raming behoefte op middellange termijn in Achterbroek en Nieuwmoer tabel 27 vergelijking aanbod en behoefte ( ) mét handhaving bewarende maatregel in de hele gemeente tabel 28 vergelijking aanbod en behoefte ( ) mét handhaving bewarende maatregel in Achterbroek en Nieuwmoer tabel 29 vergelijking aanbod en behoefte periode zonder handhaving bewarende maatregel in de hele gemeente tabel 30 vergelijking aanbod en behoefte periode zonder handhaving bewarende maatregel in Achterbroek en Nieuwmoer tabel 31 realisatiegraad bedrijventerreinen tabel 32 behoeftebepaling zonevreemde bedrijven tabel 33 vergelijking aanbod - behoeften bedrijvigheid tabel 34 realisatiegraad gebieden bestemd voor dagrecreatie tabel 35 bruto-aanbod aan sportinfrastructuren in open lucht per kern tabel 36 verdeling behoeften per kern tabel 37 referentiekader voor bereikbare groene ruimten tabel 38 vergelijking bruto-aanbod en behoeften per kern tabel 39 potentiële lokaties voor de (her)lokalisatie van recreatievoorzieningen

8 Figuren figuur 1 planning op drie sporen figuur 2 overzicht vooropgestelde timing en producten ruimtelijk structuurplanningsproces Kalmthout figuur 3 overleg- en samenwerkingsmodel figuur 4 zonevreemde woningen naar gewestplanbestemming

9 I. Aanpak van het structuurplanningsproces

10 1. Inleiding De gemeenteraad van Kalmthout heeft op 29 juni 2000 beslist een structuurplan voor zijn grondgebied te laten opmaken 1. Op 10 oktober 2001 werd de opdracht tot het opmaken van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan toevertrouwd aan Studiegroep Omgeving. In een eerste verkennende fase van het planningsproces werd een procesnota afgerond 2 waarin de focus voor het toekomstige ruimtelijke beleid werd bepaald. De procesnota werd onder andere voorbereid met behulp van een workshop, die plaatsvond op 6 december Ter voorbereiding van de startnota, die tevens ter discussie werd voorgelegd in een tweede workshop, werden een aantal gesprekken met bevoorrechte getuigen gevoerd. Dat document werd uitgebreid toegelicht aan en besproken met de GECORO, de CORPA (gemeenteraadscommissie ruimtelijke ordening en patrimonium) en de voorzitters van de overige gemeentelijke adviesraden in het voorjaar van Tenslotte werd de startnota besproken tijdens een structureel overleg dd. 12 juni Elementen uit al deze overlegmomenten en verder onderzoek in het najaar 2003 hebben geleid tot een voorontwerp van gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Ook dit werd besproken met zowel de GECORO als de CORPA, na een toelichting op 28 juni Op 27 augustus 2004 was het onderwerp van een structureel overleg. 1 2 Goedkeuring lastenboek en raming voor de opmaak van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan vond plaats op 26 april Besproken tijdens het gemeentelijk overlegplatform op 5 februari 2002; goedgekeurd in de gemeenteraad op 28 februari Verder overleg met de GECORO en de CORPA in het najaar van 2004 leidde tot een eerste ontwerp van ruimtelijk structuurplan. In voorliggend ontwerp van ruimtelijk structuurplan, bedoeld voor voorlopige vaststelling in de gemeenteraad gevolgd door een openbaar onderzoek, werden de opmerkingen uit de plenaire vergadering d.d. 12 mei 2005 verwerkt. 2. Waarom een ruimtelijk structuurplan voor Kalmthout? Het initiatief om met een gemeentelijk structuurplan te starten berustte op drie overwegingen Nood aan een globale visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van Kalmthout De snel evoluerende maatschappij met haar steeds sneller veranderende waarden en behoeften maakt het noodzakelijk dat permanent wordt nagedacht over hoe de gemeente Kalmthout haar (ruimtelijke) toekomst ziet. Welke rol kan en moet de gemeente vervullen binnen een ruimer gebied? Over welke troeven beschikt zij en hoe kunnen deze zo goed mogelijk worden benut? Hoe kan de leefbaarheid van Kalmthout worden verbeterd voor de bewoners en voor de diverse gebruikers van de gemeente? Het beantwoorden van deze vragen is niet eenvoudig. Het vergt een rationele en planmatige aanpak, grondig studiewerk en een maatschappelijk debat waar alle actieve krachten van Kalmthout moeten bij worden betrokken. Dit alles moet uitmonden in een globale visie die de richting aangeeft waar Kalmthout naar toe wil. Eens deze visie is uit

11 getekend en goedgekeurd, beschikt het gemeentebestuur over een beleidskader voor het toekomstig ruimtelijk beleid. Dat biedt het voordeel dat projecten en plannen niet ad hoc en in functie van huidige behoeften maar binnen een globale visie worden beoordeeld. Het beleidskader omvat tevens een aanzet van actieprogramma voor het ruimtelijk beleid. Deze visie is eveneens een toetskader voor gedane of uit te voeren sectorale studies. De visie is het uitgangspunt of de onderbouwing van het toekomstig ruimtelijk beleid. In de startnota van het gemeentelijk structuurplan werd een hypothese van visie uitgewerkt. Deze hypothese werd met bijkomend onderzoek onderbouwd en verder uitgewerkt Behoefte aan concrete oplossingen Het werken aan een nieuw toekomstbeeld voor Kalmthout via een structuurplanningsproces is essentieel. Het gemeentebestuur van Kalmthout wenst echter niet dat structuurplanning een vrij theoretisch en abstract gebeuren is. Er moeten ook concrete resultaten zichtbaar zijn. Bewoners moeten met andere woorden op het terrein kunnen zien dat het gemeentebestuur werkt aan een betere ruimtelijke ordening en aan een aantrekkelijk beeld van de gemeente. Zij wensen dat er kort op de bal wordt gespeeld en dat de gemeentelijke overheid alert reageert op belangrijke ontwikkelingen die de leefbaarheid van hun woonomgeving kunnen beïnvloeden Voldoen aan de nieuwe decretale bepalingen Het planningsdecreet van 24 juni 1996 gaf voor het eerst een wettelijke basis aan structuurplannen op drie beleidsniveaus. Vlaanderen, de Vlaamse provincies en gemeenten kunnen structuurplannen uitwerken voor hun grondgebied. In het decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening van 18 mei 1999 werd het planningsdecreet van 24 juli 1996 volledig geïntegreerd. Het nieuwe decreet omvat bepalingen omtrent de inhoud van het structuurplan, de verhouding tussen de verschillende planniveaus en de goedkeuringsprocedure. De opmaak van ruimtelijke structuurplannen op de drie beleidsniveaus werd decretaal verplicht. In uitvoering van de ruimtelijk structuurplannen kunnen de drie beleidsniveaus ruimtelijke uitvoeringsplannen opmaken. Deze vormen het verordenend kader voor het vergunningenbeleid. Daarnaast worden in de omzendbrief RO 97/02 van 14 maart 1997 belangrijke richtlijnen gegeven die betrekking hebben op de inhoud van een gemeentelijk structuurplan. Het structuurplan Kalmthout moet en zal rekening houden met de bepalingen van het decreet van 18 mei 1999, houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening en latere wijzigingen, en met de omzendbrief RO 97/02 van 14 maart 1997 over het gemeentelijk structuurplanningsproces. Het gemeentelijk structuurplan dient niet alleen als theoretische of filosofische basis voor het ruimtelijk beleid. Het wil via het realiseren van concrete projecten aantonen dat een goede ruimtelijke ordening een meerwaarde betekent voor de gemeente en haar bewoners

12 3. Focus voor het gemeentelijk ruimtelijk beleid 3.1. Kerntaken Subsidiariteit Ruimtelijke planning veronderstelt dat keuzen worden gemaakt met betrekking tot de eigen ruimtelijke toekomst. Dit betekent dat verantwoordelijkheid wordt opgenomen over alles wat op gemeentelijk niveau kan worden gedaan. Het principe van de subsidiariteit werd ingeschreven in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen en is wettelijk geregeld in het decreet van 18 mei Elk beleidsniveau moet zich bezig houden met datgene waar het het meest voor geschikt is. Om te vermijden dat elk niveau zijn eigen richting uitgaat, zijn structureel overleg en tijdelijke samenwerkingsverbanden noodzakelijk. Ook geldt een vertrouwen in de bekwaamheden van de verschillende niveaus. Hiërarchische controle van zogenaamd 'lagere' niveaus is daarbij achterhaald Integratie in de planningscontext Op 23 september 1997 werd het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen definitief vastgesteld door de Vlaamse regering. Op 12 december 2003 werd het reeds een eerste keer gedeeltelijk herzien. Ook het ruimtelijk structuurplan van de provincie Antwerpen kreeg inmiddels vaste vorm en werd bij M.B. van 10 juli 2001 bekrachtigd. Binnen de krijtlijnen die de hogere planniveaus (Vlaanderen en de provincie) hebben getrokken of trekken, wil de gemeente haar specifieke visie ontwikkelen op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van Kalmthout. De visie-elementen vanuit het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen die relevant zijn met betrekking tot de gemeente kregen reeds hun doorwerking via het ruimtelijk structuurplan van de provincie. Het doorvertalen van de visie op Kalmthout zoals in het ruimtelijk structuurplan van de provincie Antwerpen geformuleerd voor het bebouwd perifeer landschap en de Open Kempen, gelegen in het buitengebied, is daarom primair aan de orde. Een interessante denkpiste is ook het zoeken naar aansluiting bij grensoverschrijdende initiatieven. Een tweede overweging is dat het structuurplan Vlaanderen en het structuurplan van de provincie Antwerpen expliciet een aantal taken opleggen aan de gemeenten binnen het kader van een gemeentelijk structuurplan. Het doorvertalen van de prognoses die op Vlaams en provinciaal niveau zijn gemaakt met betrekking tot het aantal nieuw te bouwen woningen en met betrekking tot de nood aan bijkomende bedrijventerreinen, zijn de belangrijkste taken. In het gemeentelijk structuurplan zal dus bijvoorbeeld aandacht worden besteed aan het lokaliseren van gebieden voor nieuwe woningbouw met vermelding van de fasering alsook van de minimale en maximale dichtheden. Ook het vastleggen van ontwikkelingsperspectieven voor de lokale bedrijventerreinen is een taak die binnen een gemeentelijk structuurplan zijn beslag moet krijgen Afstemming op andere plannen Afstemming van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan met andere (veeleer sectorale) plannen en planningsprocessen is uiteraard aangewezen. Zo zal het structuurplan ondermeer de ruimtelijke gevolgen van de opties bestuderen die in het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan en het

13 gemeentelijk mobiliteitsplan naar voor worden geschoven. Deze opties worden in het kader van het structuurplanningsproces en meerbepaald ten opzichte van de gewenste ruimtelijke structuur afgewogen. Het mag evenwel niet de bedoeling zijn dat het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan de diverse andere plannen vervangt. Elk plan heeft zijn eigen finaliteit die gerespecteerd dient te worden Vragen en problemen die een antwoord behoeven Het structuurplan moet een toepasbaar en probleemoplossend instrument zijn. De dynamische vraag naar ruimte vanuit de verschillende maatschappelijke activiteiten (zoals wonen, recreatie, toerisme, natuur enz.) moet een deskundig antwoord krijgen. Het disfunctioneren van bepaalde gebieden moet worden ontleed en verholpen. Het vertrekpunt van structuurplanning is met andere woorden werken aan ruimtelijke vragen en problemen. Binnen het kader van een structuurplan is het niet mogelijk en ook niet gewenst om alle mogelijke (ruimtelijke) problemen te bestuderen. Daarvoor ontbreken de middelen. Ook kan een bestuur maar aan een beperkt aantal zaken gelijktijdig werken. Het is daarom belangrijk goed voor ogen te houden dat in een structuurplan slechts die problemen worden behandeld die van structurele aard zijn en een belangrijke ruimtelijke impact hebben. Bovendien moet er een bereidheid bestaan om de gekozen problemen ook daadwerkelijk aan te pakken en er oplossingen voor te zoeken. Volgende problemen zijn een belangrijke beweegreden voor het gemeentebestuur van Kalmthout om werk te maken van een gemeentelijk structuurplan. Zij zijn in willekeurige volgorde weergegeven; onderstaand overzicht houdt geen rangschikking in prioriteit in Nood aan een doordachte ruimtelijke woonpolitiek In de startnota werden de krijtlijnen voor de gemeentelijke woonpolitiek, die in de gemeentelijke woonbehoeftestudie 3 werden uitgezet. Vernoemde woonbehoeftestudie diende tijdens het structuurplanningsproces geactualiseerd. De provinciale omzendbrief voor de opmaak van de woningbouwprogrammatie als onderdeel van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan vormde daarbij een leidraad. Bij het opstellen van de programmatie werd verder rekening gehouden met diverse factoren, zoals de spreiding van projecten, faseringsmogelijkheden, ontsluitingsmogelijkheden met het openbaar vervoer, het voorzieningenniveau, de problematiek van de uitgeruste wegen enz. Op het vlak van sociale woningbouw is een inhaalmanoeuvre nodig, waarbij tevens aandacht besteed moet worden aan de noden van specifieke doelgroepen, zoals senioren. Ook de toenemende vraag naar woningen voor kleinere gezinnen (voornamelijk éénoudergezinnen) moet opgevangen worden. Bij de ontwikkeling van nieuwe plekken of de herstructurering van bestaande woonomgeving moet ook aandacht worden gevestigd op de kwaliteit van de ontwikkeling (aanleg openbaar domein met buurtgroen, aangepaste woningtypologie enz.). Ook kwalitatieve aspecten zullen in de woningbouwprogrammatie aan bod komen. 3 Studiegroep Omgeving, Woonbehoeftestudie Kalmthout, december 1998, goedgekeurd in de gemeenteraad op 25 februari

14 Voor wat betreft de realisatie van inbreidings- en afwerkingsprojecten 4 kwamen in de woonbehoeftestudie uit 1998 reeds een aantal plekken in de kijker: de gebieden achter het gemeentehuis en Kerkeneind-west in Kalmthout-centrum het niet-gerealiseerde gedeelte van het woonuitbreidingsgebied en het binnengebied Bremlaan in Nieuwmoer het project Draka Polva te Heide, waarbij een verlaten bedrijfsterrein wordt herbestemd naar woongebied, met bijzondere aandacht voor het versterken van de commerciële activiteiten in deze omgeving en de realisatie van een sociaal huisvestingsproject (inmiddels in uitvoering). De visie van de gemeente op het gebiedsgerichte beleid inzake zonevreemde woningen dient tevens geformuleerd in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Vragen omtrent de ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden voor bedrijvigheid De gemeente wenst een oplossing te bieden voor de zonevreemde bedrijvigheid op haar grondgebied. Recent werd een onderzoek rond de opmaak van een sectoraal B.P.A. zonevreemde bedrijven afgerond. De resultaten van dit onderzoek worden geïntegreerd in het gemeentelijk structuurplanningsproces. 4 5 Inbreiding is de functionele of morfologische verdichting van het bebouwde weefsel. Afwerking betreft bebouwing aan de rand van het bebouwde weefsel zodat het bebouwd weefsel - vanuit de open ruimte gezien - een afgewerkt geheel vormt. De te hanteren methodiek is terug te vinden in Gebiedsgericht beleid voor zonevreemd wonen. Handleiding voor de gemeente, een brochure uitgegeven door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Ruimtelijke Planning. Daarnaast werd er een planningsproces rond de slachthuissite Van Gool geïnitieerd, teneinde komaf te maken met de jarenlang aanslepende rechtsonzekerheid, zowel voor de omwonenden als voor het bedrijf. Deze onzekerheid vloeit voort uit het tegenstrijdige overheidsbeleid, enerzijds vanuit milieu, anderzijds vanuit ruimtelijke ordening. Een wederzijdse afstemming tussen het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan en de opties die uit dit planningsproces (B.P.A.) naar voor geschoven worden, is aan de orde. Tenslotte zal het structuurplanningsproces moeten leiden tot een uitspraak over de mate en aard van ontwikkeling van de industriezone De Rijkmaker tegen de gemeentegrens met Essen Nood aan ruimte voor een aantal gemeenschapsvoorzieningen Er is nood aan ruimte voor een aantal recreatie- en gemeenschapsvoorzieningen op gemeentelijk niveau. De vraag leeft naar de realisatie van een gemeentelijk sportpark voor recreatievoorzieningen in open lucht. Dit sportpark biedt niet enkel plaats aan (eventueel geherlokaliseerde) sportvelden, maar tevens aan een aantal gezamenlijk georganiseerde nevenfuncties, zoals kleedruimten, een cafetaria, parkeergelegenheid enz. Door de verschillende sportactiviteiten te bundelen kan enerzijds de ruimte voor deze nevenactiviteiten worden beperkt maar anderzijds voldoende worden uitgebouwd, wegens het grotere draagvlak dat wordt gecreëerd. Ondanks het groene karakter van de gemeente is er daarnaast behoefte aan toegankelijk groen, in de vorm van buurtgroen en speelbossen

15 Het gemeentelijk recyclagepark kampt met plaatsgebrek. De huidige lokatie is niet geschikt voor uitbreiding en biedt potenties naar de lokalisatie van andere voorzieningen en/of woningen. Herlokalisatie van het recyclagepark naar een lokaal bedrijventerrein wordt overwogen. Ook het gemeentehuis kampt met een ernstig plaatstekort. Uitbreidingsmogelijkheden op de huidige lokatie dienen verder onderzocht. In de nabijheid van het gemeentehuis hebben de gemeentelijke milieudienst en de gemeentelijke dienst openbare werken een tekort aan opslag- en werkruimte. Ook in deze omgeving is de brandweerkazerne aan een opknapbeurt toe. In het kader van de politiehervormingen dient gezocht naar een geschikte centrale lokatie voor de hoofdvestiging van de interpolitionele zone (IPZ) Essen - Kalmthout - Wuustwezel Talrijke zaaltjes vervullen een rol als vergader-, concert- of theaterruimte, maar een grotere polyvalente ruimte, een ontmoetingsruimte die het socio-culturele gemeenschapsleven kan ondersteunen, ontbreekt. Een aantal scholen in parkgebied kampen met uitbreidingsmoeilijkheden Nood aan een betere bescherming en differentiatie van de open ruimte Het G.N.O.P. 6 geeft talrijke mogelijke maatregelen ter bescherming, behoud en ontwikkeling van natuurwaarden in de gemeente aan. Deze 6 Gemeente Kalmthout, Gemeentelijk natuurontwikkelingsplan, goedgekeurd in de gemeenteraad op 28/11/1996 en conform verklaard door de Vlaamse overheid op 21/04/1997. aanbevelingen worden in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan afgewogen in een ruimer kader. Aansluitend bij de grote aaneengesloten natuurgebieden Kalmthoutse Heide (met inbegrip van de Withoefse Heide) en Maatjes zijn er een aantal gebieden die voor verdere natuurontwikkeling en/of buffering naar deze natuurgebieden in aanmerking komen. Naast de Kalmthoutse Heide en de Maatjes, draagt het open landbouwgebied bij tot het groen en landelijk karakter van de gemeente. Het is wenselijk de randvoorwaarden voor allerhande (al dan niet ondersteunende) nevenfuncties (bebossing, hoevetoerisme, para-agrarische bedrijvigheid) uit te stippelen en aan te geven. Zo zijn binnen het open landbouwgebied de natuurlijke en landschappelijke waarden en het waterbergend vermogen van de vallei van de Kleine Aa, die een natuurverbindende functie vanuit Klein Schietveld vervult, weinig beschermd. Een kleiner, maar tevens bijzonder ecologisch waardevol element vormt het restant van het hellingsbos op de fossiele duingordel, ten noorden van Nieuwmoer, tegen de bedrijvenzone De Rijkmaker. Tussen de grote aaneengesloten natuurgebieden Kalmthoutse Heide en De Maatjes en Kalmthoutse Heide (met inbegrip van de Withoefse Heide) en Klein Schietveld wordt het behoud en de verdere ontwikkeling van natuurverbindingen wenselijk geacht. In functie hiervan verdient het aanbeveling volgende aspecten te onderzoeken: of ook binnen de bebouwde omgeving onbebouwde groene corridors moeten worden gelaten of grotere en groene tuinen in de woonparken en onbebouwde ruimten (parkjes) dienen gevrijwaard, ogenschijnlijk tegen de verdichtings- en

16 inbreidingsgedachten in, als stapstenen; en waar zulke stapstenen zich situeren welke harde grenzen aan (voornamelijk industriële en residentiële) ontwikkelingen dienen te worden gesteld. Tenslotte kan - met het oog op het verminderen van de barrièrewerking van de aaneengesloten bebouwde omgeving - bijzondere aandacht worden besteed aan aspecten zoals streekeigenheid van beplantingen, beperkingen aan afsluitingen, vrijwaren van groene corridors en stapstenen enz. De categorisering van het wegennet is gebaseerd op het selectief prioriteit geven aan ofwel de bereikbaarheid ofwel aan de leefbaarheid. De ruimtelijke consequenties van deze prioriteiten worden uitgedrukt in een ruimtelijk beleid voor aanleg en inrichting van de wegen. Door op een aantal wegen prioriteit te verlenen aan de bereikbaarheid ontstaat een patroon van wegen dat voor de omgevende ruimte verkeersontlastend werkt. Functioneel heeft men drie hoofdfuncties: de verbindingsfunctie, de verzamelfunctie en de functie van het toegang geven. De categorisering bewerkstelligt mede de optimale invulling en uitbouw van deze drie functies Wederzijdse afstemming met het gemeentelijk mobiliteitsplan Het ruimtelijk structuurplan dient afgestemd te worden op de opties die worden genomen in het gemeentelijk mobiliteitsplan 7 en vice versa. Het is immers wenselijk een lokatiebeleid te voeren. Dit betekent bijvoorbeeld dat gewenste ontwikkelingen van woon- of bedrijvenzones voldoende dienen ontsloten. Het kan bijgevolg noodzakelijk zijn aanpassingswerken door te voeren aan de ontsluiting. Knooppunten, plaatsen waar verschillende vervoersmodi bij elkaar komen, zijn juist aangewezen plaatsen om een verdichtingsbeleid te voeren. De bescherming van de open ruimte vraagt dan juist weer om een vrijwaring van het gebied, van bebouwing, en ook van wegenis. Omgekeerd is het niet wenselijk om op slecht ontsloten lokaties woningen of bedrijven in te planten Andere problemen Deze lijst van problemen of aandachtspunten is niet limitatief. Het zijn een aantal actuele vraagstukken waar het gemeentebestuur momenteel om bekommerd is. In de loop van het planningsproces kunnen nog andere problemen de kop op steken of plots opgemerkt worden. De lijst met werkpunten voor (de startnota van) het structuurplan kan dus gaandeweg nog aangevuld worden. Het blijft - zoals reeds vermeld - echter belangrijk in een structuurplan te focussen op een beperkt aantal, relevante problemen, die van structurele aard zijn en een belangrijke ruimtelijke impact hebben. 7 Gemeente Kalmthout, gemeentelijk mobiliteitsplan, conform verklaard in de provinciale auditcommissie op 09/09/

17 4. Kenmerken van het structuurplanningsproces 4.1. Planning op drie sporen Structuurplanning verloopt bij voorkeur op drie sporen tegelijkertijd 8. figuur 1 planning op drie sporen Deze planningsmethode heeft tal van voordelen. In een eerste spoor wordt een perspectief op langere termijn uitgetekend voor een duurzame ruimtelijke ontwikkeling van Kalmthout. De vraag naar ruimte en de ruimtelijke draagkracht worden er in een ruim tijdsbestek bekeken. De gemeente laat zich hierbij bijstaan door een extern studiebureau, gespecialiseerd in ruimtelijke planning en stedenbouw, Studiegroep Omgeving. Parallel hiermee kan op een tweede spoor kwalitatief worden ingegrepen op het terrein voor dringende en lopende zaken. Het structuurplan mag immers geen aanleiding zijn om dossiers op de lange baan te schuiven. Het extern studiebureau heeft hierin een adviserende rol. Afzonderlijke adviezen en voorstudies zijn steeds gericht op een concreet doel zoals het geven van een helder besluit over een controversieel project, het voorbereiden van een ruimtelijk uitvoeringsplan enz. Het realiseren van een goed ruimtelijk beleid staat tenslotte niet los van de medewerking en goedwil van de bevolking. Zij moeten de voorgestelde ruimtelijke principes en ingrepen steunen om ze realiseerbaar en succesvol te maken. Daarom is het nodig om op een derde spoor de inwoners regelmatig te informeren en met hen in dialoog te treden Uitgangshouding Reeds van bij de start van het planningsproces stelde het gemeentebestuur van Kalmthout dat de oplossingen die in het kader van de ruimtelijke problematiek worden uitgewerkt, zouden moeten beantwoorden aan volgende principes. Aandacht voor ruimtelijke kwaliteit De essentie van een ruimtelijk structuurplan is het streven naar ruimtelijke kwaliteit. Een omschrijving hiervan is niet evident. In het algemeen is ruimtelijke kwaliteit wel herkenbaar, maar zelfs deskundigen kunnen dit moeilijk in concrete maatstaven vertalen. 8 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, AROHM, Bestuur ruimtelijke ordening, Structuurplanning: een handleiding voor gemeenten, op. cit., blz

18 Twee aspecten zijn zeker van belang. Ten eerste impliceert het een leesbare ruimtelijke structuur. Dit wordt gerealiseerd door de activiteiten op een logische manier in te haken op de grote structuren van de ruimte zoals rivier- en beekvalleien, verbindingswegen, verkavelingen enz. Daarnaast is het belangrijk te zorgen voor een passende aanleg of mooie verschijningsvorm van de ruimte, zodat inwoners hun leefomgeving als aangenaam ervaren. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien 9. Het is met andere woorden een ontwikkeling die niet afwentelt: niet op anderen, niet op toekomstige generaties. Toegepast op het ruimtelijk beleid betekent het dat ruimtelijke ingrepen moeten kaderen in een langetermijnperspectief en in een ruimere context. Oplossingen op korte termijn of oplossingen die geïsoleerd worden bekeken, zijn dikwijls slechts een verschuiving van het probleem. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling houdt ook rekening met de draagkracht van de ruimte. Het lokaliseert activiteiten daar waar de ruimte ze kan (ver)dragen en ze geen symptomen als verkeersoverlast, verontreiniging, leegstand en verkrotting veroorzaken. Diversiteit Een ander beginsel betreft het erkennen en het stimuleren van variatie en verscheidenheid. Kalmthout is geen homogeen gebied. Er zijn verschillende soorten ruimten (verschillende dorpskernen, de Kalmthoutse Heide, de beekvallei van de Kleine Aa, open landbouwgebied enz.). Er moet zo goed mogelijk worden ingespeeld op de eigen ontwikkelingsmogelijkheden en de eigenheid van elk gebied. Voordeel is dat op die manier de leefomgeving voor bewoners en gebruikers herkenbaar blijft en dat verschillen tussen gebieden niet vervlakken. Samenhang Daartegenover zijn ook het zoeken naar samenhang en het op elkaar afstemmen van gebieden nodig. Het zoeken naar structuurbepalende elementen die de samenhang tussen de verschillende deelruimten en de samenhang met de ruimere omgeving bevorderen, is een taak van het structuurplan. Structuurplanning moet voorkomen dat deelgebieden als losse fragmenten naast elkaar liggen en bijvoorbeeld allemaal op zichzelf een gelijkaardig aanbod produceren (sporthal, cultureel centrum, middelbaar onderwijs, appartementen enz.). 9 World Commission on Environment and Development, Our Common Future (Brundtland rapport), Oxford University Press,

19 5. Procesverloop, timing en communicatie Communicatie en overleg zijn sleutelwoorden in een structuurplanningsproces. Wat baat het mooie plannen op te maken indien zij niet worden uitgevoerd! Vandaar dat het zoeken naar partners, het opbouwen van een draagvlak en het uitwisselen van uitleg en informatie zo belangrijk zijn. De organisatie van het planningsproces wordt als volgt opgevat Procesverloop en timing Producten Uit de algemene aanpak volgden verschillende producten die in de loop van het proces werden opgemaakt. Een procesnota 10 werd goedgekeurd op 28 februari 2002 door de gemeenteraad (fase 1 - verkennende fase). Een startnota 11, waarvan de gemeenteraad op 30 oktober 2003 kennis nam, maakte het onderwerp uit van een structureel overleg dat plaatsvond op 12 juni De startnota werd verder aangevuld tot een voorontwerp van ruimtelijk structuurplan 12 (fase 2 - inhoudelijke uitwerking). Het voorontwerp was het voorwerp van een tweede structureel overleg op 27 augustus 2004 en een tussentijds advies vanwege de GECORO d.d. 28 september Een ontwerp van ruimtelijk structuurplan werd besproken op een plenaire vergadering op 12 mei 2005, en - na een gunstig advies vanwage de GECORO d.d. 7 juni voorlopig goedgekeurd in de gemeenteraad op 14 juli Vanaf 1 augustus 2005 werd het ontwerp van structuurplan, gedurende 90 dagen onderworpen aan een openbaar onderzoek (fase 3). Dit ruimtelijk structuurplan kwam tot stand aan de hand van het advies vanwege de GECORO d.d. 4 januari 2006 waarin de adviezen en bezwaren naar aanleiding van het openbaar onderzoek werden behandeld. Het zal definitief worden goedgekeurd in de gemeenteraad (fase 4) Tijdens het structuurplanningsproces kwamen tevens een aantal mondelinge en schriftelijke adviezen en voorstudies met betrekking tot concrete dossiers tot stand Timing Decretaal dient de gemeente te beschikken over haar gemeentelijk ruimtelijk structuurplan uiterlijk op 1 mei Het streven was er op gericht om het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan met een reservemarge van ongeveer een jaar (dus tegen midden 2006) goedgekeurd te krijgen De procesnota bevatte: de ruimtelijke vragen en problemen die een antwoord behoefden bij de aanvang van het structuurplanningsproces, het procesverloop, de vooropgestelde timing en te voeren de communicatie. De startnota gaf een beeld van: de bestaande ruimtelijke structuur, de planningscontext, taakstellingen en behoeften, in het bijzonder naar wonen en bedrijvigheid, een eerste hypothese van visie en een eerste aanzet van gewenste ruimtelijke structuur, inrichtingsschetsen voor een aantal deelgebieden en een beschrijving van prioritair op te starten acties. Gaandeweg werden de leemten in de kennis duidelijk. Inhoud cfr. art van het decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening. Zie ook omzendbrief RO 97/02 van 14 maart Het vaststellen van een strikte termijn waarbinnen het ruimtelijk structuurplan door de gemeenteraad voorlopig zal worden goedgekeurd (einde van het effectieve ontwerpproces) was moeilijk. Deze termijn is van vele factoren afhankelijk (onder meer de gewenste diepgang van de inhoud, de beschikbaarheid van noodzakelijke gegevens, de snelle of moeilijke besluitvorming enz.)

20 Volgende aandachtspunten gaven inzicht in de noodzakelijke termijnen. Het opmaken van het eerste voorontwerp ruimtelijk structuurplan (einde fase 2) nam twee en een half jaar in beslag. De eerste zes maanden (inwerkperiode) werden besteed aan het opmaken van de procesnota (fase 1), de volgende zes maanden tot één jaar aan het opmaken van de startnota, en vervolgens zes maanden voor deelstudies en de integratie van het onderzoekswerk (afhankelijk van het tijdig beschikbaar zijn van het onderzoeksmateriaal en de kwaliteit ervan). Het parallel werken aan enerzijds het ruimtelijk structuurplan en anderzijds een aantal concrete ruimtelijke problemen zal deze termijnen eveneens beïnvloeden. De ervaring leert dat tussen het eerste voorontwerp (bestaande uit de volledige drie delen van het ruimtelijk structuurplan) en de voorlopige goedkeuring van het ontwerp structuurplan door de gemeenteraad (fase 3) minimum 3 maanden tot 6 maanden verlopen. Deze tijd is nodig om een politiek draagvlak te creëren en de nodige vergadermomenten te doorlopen zoals er zijn: de organisatie van het vooroverleg en de plenaire vergadering, themabesprekingen met het college, besprekingen met de GECORO, politiek overleg met de verschillende fracties enz. Fase 4 bevat een aantal stappen die decretaal vastgelegd zijn, ook wat de termijnen betreft. De praktijk leert dat de goedkeuringsprocedure op gemeentelijk vlak (organisatie openbaar onderzoek, hoorzitting, verwerking bezwaarschriften, besprekingen met GECORO enz..) ca. 6 maanden in beslag neemt (definitieve goedkeuring door de gemeenteraad). Vervolgens ligt de procedure vast tot en met de goedkeuring door de Bestendige Deputatie (in principe dagen). figuur 2 overzicht vooropgestelde timing en producten ruimtelijk structuurplanningsproces Kalmthout fase producten status timing 1 verkennende fase 2 inhoudelijke uitwerking 3 start goedkeuringsprocedure 4 goedkeuring hogere overheid workshopbundel werkdocument einde 2001 procesnota startnota voor goedkeuring door gemeenteraad voor goedkeuring CBS, structureel overleg begin 2002 juni 2003 onderzoeks-rapporten werkdocumenten juni juni 2004 voorontwerp aangepast voorontwerp voor goedkeuring CBS, structureel overleg voor goedkeuring CBS, plenaire vergadering midden 2004 voorjaar 2005 tussentijdse adviezen werkdocumenten doorlopend ontwerp verslag openbaar onderzoek structuurplan voor voorlopige vaststelling in gemeenteraad door GECORO; voorbereiding door projectgroep voor definitieve vaststelling in gemeenteraad midden 2005 eind 2005 begin 2006 goedkeuring B.D. mei 2006 In volgende figuur worden het indicatieve procesverloop en de timing gekoppeld aan de op te leveren producten en hun respectievelijke status

21 Partners in het planningsproces Plangroep De plangroep bestaat uit medewerkers van Studiegroep Omgeving. De plangroep doet het inhoudelijk werk, maakt de dossiers op en werkt concrete voorstellen uit. De coördinatie van de werkzaamheden voor het structuurplan Kalmthout is toevertrouwd aan Guy Vloebergh, ruimtelijk planner. Vaste medewerker is Elisabeth Wouters, ruimtelijk planner. Procesbegeleiding De procesbegeleiding werd in de aanloopfase (2001) verzorgd door Frank D hondt van het bureau o2 consult. De begeleiding gebeurt in nauw overleg met de plangroep, de gemeentelijke administratie en de projectgroep. De procesondersteuning in de beginfase heeft betrekking op het meehelpen voorbereiden en het leiden van een startworkshop. De uitkomsten van de workshop en van de voorbereidende gesprekken in de projectgroep en de plangroep worden verwerkt in een procesnota. Projectgroep De projectgroep vervult de rol van dagelijks bestuur bij de uitwerking van het structuurplan. Zij is de eerste overleggroep waaraan de plangroep haar werk voorlegt. Zij becommentarieert de documenten, doet zelf voorstellen en stelt alle noodzakelijke gegevens ter beschikking. De praktische afspraken worden in de projectgroep geregeld. Hiervoor komt zij in principe tweemaandelijks bijeen. De burgemeester, de schepen voor ruimtelijke planning, de gemeentesecretaris, Karl Jacobs (hoofd dienst Ruimtelijke ordening) en Patrick Reynaerts (administratief medewerker dienst Ruimtelijke Ordening), Liesbeth Uitdenhouwen (communicatieambtenaar), Christian Ysenbaardt (milieu-ambtenaar), Gino Vanthillo (gemeentelijke sportfunctionaris), de gemeentelijke mobiliteitsambtenaar (Werner Torfs) zijn vaste leden van de projectgroep. Facultatief nemen andere gemeentelijke ambtenaren deel aan het overleg, alsook de externe procesbegeleider. Aan het overleg nemen tevens de plangroep-vertegenwoordigers deel. Naargelang de agenda van de bijeenkomst kunnen occasioneel de hogere overheden, de opdrachthouders van andere studies in Kalmthout of derden met kennis van zaken worden uitgenodigd. De projectgroep wordt voorgezeten door de burgemeester. Patrick Reynaerts neemt het secretariaat waar. Tussen de bespreking van de startnota en de opmaak van het eerste voorontwerp kwam de projectgroep bijna maandelijks samen. Gemeentelijke administratie Het is heel belangrijk dat de gemeentelijke administratie zo goed mogelijk wordt betrokken bij het opmaken van het structuurplan. Zij moet immers zorgen voor de uitvoering van het structuurplan nadat de plangroep haar werkzaamheden heeft beëindigd. Vanuit de projectgroep wordt Karl Jacobs (diensthoofd Ruimtelijke ordening) als ambtelijk contactpunt afgevaardigd voor de opvolging van het structuurplanningsproces. Zijn taak bestaat erin om het ideeëngoed van het structuurplan te laten doorstromen naar alle betrokkenen binnen de gemeente en om kritisch toe te kijken op de werkzaamheden van de plangroep

22 GECORO De samenstelling van de GECORO wordt bepaald in het B.Vl.R. van 19 mei 2000 tot vaststelling van nadere regels voor de samenstelling, de organisatie en de werkwijze van de provinciale en gemeentelijke commissies voor ruimtelijke ordening. De GECORO werkt mee aan de inhoudelijke invulling van het structuurplanningsproces. Zij toetst de voorstellen en ideeën van de plangroep en van de ambtelijke werkgroep en zorgt mee voor een draagvlak van de geformuleerde voorstellen. Daarnaast is op bepaalde tijdstippen in het planningsproces een advies vanwege de GECORO decretaal verplicht. CORPA De gemeenteraadscommissie CORPA bereidt de raadsbeslissingen over het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan voor. Daartoe worden de leden van deze commissie op belangrijke momenten hetzij als afzonderlijke groep, hetzij samen met de GECORO-leden (zie verder) samengeroepen. Gemeentelijk overlegplatform ruimtelijk structuurplan Op belangrijke momenten wordt een verruimde Gemeenteraad bijeengeroepen bestaande uit het College, de leden van de CORPA, en ook uit leden van de projectgroep en van de GECORO om belangrijke vorderingen in het planningsproces toe te lichten. De procesnota werd toegelicht op 5 februari Het ontwerp van startnota werd toegelicht op 17 februari 2003 en besproken op 10 maart Een overleg omtrent het eerste voorontwerp vond plaats op 28 juni Bewoners De bewoners van Kalmthout worden op regelmatige tijdstippen geïnformeerd over de voortgang en de resultaten van de werkzaamheden. Omgekeerd kunnen plangroep en gemeentebestuur heel wat opsteken over de ruimte in Kalmthout door regelmatige gesprekken te organiseren met de bewoners of bepaalde doelgroepen in de gemeente. De minimale eisen zijn vermeld in het decreet van 18 mei 1999 en omvatten slechts een inspraak- en informatievergadering tijdens het openbaar onderzoek. In Kalmthout werd echter gepoogd om de bevolking vaker te betrekken, soms op ludieke wijze (zie ook punt ). De startnota kwam mede tot stand aan de hand van workshops op 17 december 2001 en 21 november Op 19 mei en 27 mei 2003 werden informatie- en inspraakvergaderingen met de ruime bevolking gehouden omtrent de startnota. Tijdens het openbaar onderzoek vonden twee informatie- en inspraakavonden met de bevolking plaats (op 13 september en 15 september 2005). De bewoners werden ook op de hoogte gehouden door middel van drie specifiek aan het gemeentelijk ruimtelijk structuurplanningsproces gewijde informatiekrantjes. Overleg- en samenwerkingsmodel In onderstaande figuur worden de partners van het structuurplanningsproces samengebracht in een voorstel van overleg- en samenwerkingsmodel. Deze organisatiestructuur is een basismodel dat in de loop van het proces nog kan bijgesteld worden om de kwaliteit van de besluitvorming en burgerparticipatie te optimaliseren

23 figuur 3 overleg- en samenwerkingsmodel 5.2. Communicatieplanning Inleiding Voor de deskundige organisatie van de informatiedoorstroming en bewonersparticipatie deed het College van Burgemeester en Schepenen in de startfase een beroep op een externe procesbegeleider. Deze begeleider stippelde samen met de gemeente de communicatiestrategie in het kader van het gemeentelijk structuurplanningsproces uit en stond de gemeente vervolgens praktisch bij in voornoemde workshops en enkele ludieke acties en de opmaak van drie informatiekranten Communicatieproces Het communicatiebeleid in de gemeente komt niet van de ene dag op de andere tot stand. Het communicatieproces omtrent het ruimtelijk beleid kan zich dus best inschakelen in het algemeen communicatiebeleid. Het structuurplanningsproces kan daarin wel eigen klemtonen leggen. Enkele principes zijn daarbij belangrijk. Planningsprocessen worden verrijkt door de inbreng van vele partijen. Initiatieven op dit vlak kunnen vanuit verschillende invalshoeken komen (geïnteresseerde maatschappelijke groepen, overheidsadministraties, beleidsverantwoordelijken, individuele burgers enz.). Gestreefd werd om in een open planproces deze initiatieven de kans te geven zich uit te drukken. Een open planningscultuur maakt de politieke besluitvorming des te zinvoller daar juist omwille van de inbreng van vele partijen op een bepaald moment prioriteiten moeten worden gesteld en keuzen gemaakt. Daartoe is het doorlopend leveren van basisinformatie omtrent het structuurplanningsproces een basisvereiste. Dit gebeurde zo efficiënt en eenvoudig mogelijk met behulp van de normale gemeentelijke

24 kanalen zoals de website, de nieuwsbrief, het informatieblad en persberichten. Daarnaast werd ook meer gerichte communicatie naar specifieke doelgroepen noodzakelijk geacht. Ruim opgezette workshops en consultatiemomenten van gemeentelijke raden speelden hierin een belangrijke rol. De communicatie richtte zich niet alleen op formele elementen. Er was ook voldoende ruimte voor informele en tijdelijke overlegprocessen, waarbij de gemeente ook open stond voor nieuwe vormen van communicatie. Ook allerlei ludieke of culturele activiteiten zijn vormen van communicatie. Vele partijen voelen zich betrokken bij de uitwerking van complexe ruimtelijke beleidsplannen en projecten. Dat maakte het nadenken over een goede procesarchitectuur onontbeerlijk. Efficiënte en effectieve communicatie en besluitvorming zijn daarbij sleutelbegrippen. Efficiënt betekent dat allerlei vertragingsmechanismen in het besluitvormingsproces worden beperkt; effectief dat het planningsproces bevredigende resultaten oplevert Concrete acties Reeds tijdens de periode van de startnota (2002) werden een aantal acties ondernomen in het kader van het communicatieproces. Bij deze acties vervulde de procesbegeleider de rol van coördinator en intermediair tussen gemeentebestuur, ontwerper en bevolking. Mobilisering van ideeën van in de startfase De uitdagingen voor het gemeentelijk ruimtelijk beleid werden gedetecteerd aan de hand van gesprekken met bevoorrechte getuigen en tijdens een workshop waarop afgevaardigden van de verschillende gemeentelijke diensten, geëngageerde inwoners en leden van de GECORO waren uitgenodigd. De opmaakperiode van de startnota werd afgerond met een tweede workshop. Voortgaand op het succes van de startworkshop op 17 december 2001 werd op 21 november 2002 min of meer dezelfde samenstelling bijeen geroepen om een concept-startnota te bespreken. Interne en externe communicatie over het structuurplanningproces De start van het structuurplanningsproces werd officieel naar buiten gebracht wanneer de procesnota door de gemeenteraad was goedgekeurd. Op de webstek en via het gemeentelijk informatieblad verschenen enkele mededelingen en aankondigingen rond het gemeentelijk ruimtelijk structuurplanningsproces. In juli 2002 werd tevens een specifieke infokrant ruimtelijk structuurplan Kalmthout verspreid. Omdat structuurplanning voor veel inwoners niet onmiddellijk tot de verbeelding spreekt werden tevens ludieke activiteiten georganiseerd om de bewonersparticipatie te stimuleren. Ter bekendmaking van de startnota werden drie verschillende fietstochten uitgestippeld langsheen de belangrijkste ruimtelijke knelpunten en kansen met bijhorende enquêteformulieren en prijsvraag. Op 25 augustus 2002 vond ter afsluiting van dit ludieke programma een eerste groots opgezet mobilisatie-evenement plaats, met optochten met fietsen en huifkarren vanuit de verschillende dorpskernen naar het centrum, waar een infomarkt opgesteld stond