Kosmische Evolutie. H.P. Blavatsky

Transcriptie

1 Kosmische Evolutie H.P. Blavatsky De Stanza s, Kosmische Evolutie, van deel I van De Geheime Leer van H.P. Blavatsky werden op de TVN voorjaarsdag van op meditatieve wijze gepresenteerd, met korte toelichtingen tussendoor, door Els Rijneker, voorzitter TVN. In verband met het Engelstalige seminar, van dinsdag 12 tot en met zondag 17 juni 2012, met Martin Leiderman, Cosmogenesis, The Creation of the Cosmos as described in the Stanzas of Dzyan, volgt hier als steuntje de (Nederlandse) tekst van de voorjaarsdag. Strikt genomen sluit de inschrijving voor het seminar op 15 mei 2012, in verband met de planning en het organiseren van de catering. Mocht u zich echter op een later moment toch nog willen aansluiten (welkom!), overleg dan even met het ITC: info@itc-naarden.org Alg e m e e n in l e i d e n d: De zeven Stanza s Kosmische Evolutie behandelen alleen de wereldwording van ons eigen planeetstelsel en van wat eromheen zichtbaar is na de periode van rust in een zogenaamd Zonne-Pralaya. Het heeft betrekking op onze zichtbare kosmos. Deze stanza s beschrijven de zeven grote trappen van het wereldverloop, de Zeven Scheppingen uit de Purana s, dan wel de zeven Dagen van de schepping uit de bijbel. De stanza s richten zich eerder tot onze innerlijke vermogens van het abstracte denken dan tot het gewone begrijpen dat door het stoffelijke brein plaatsvindt. Sta n z a i: d e na c h t va n he t un i v e r s u m, d e ko s m i s c h e na c h t. Stanza I beschrijft de toestand van het e n e al gedurende pralaya (de rusttoestand) vóór de eerste trilling van de weer ontwakende openbaring. Een beschrijving hiervan is eigenlijk niet door ons te vatten, het is Absoluutheid per se en kan geen bijzondere eigenschappen hebben. Die toestand kan alleen worden aangeduid door de ontkenning van al die aller-abstractste eigenschappen; het is niet dit, het is niet dat. We kunnen het eerder voelen dan echt begrijpen. Het is ver verwijderd van de grenzen van ons begripsvermogen. i-1. De ee u w i g e mo e d e r (Ruimte) g e w i k k e l d in ha a r al t i j d on z i c h t b a r e ge w a d e n, had opnieuw zeven eeuwigheden lang gesluimerd Theosofia 113 / nr 2 - mei 2012

2 De Moeder Ruimte is de eeuwige, altijd aanwezige oorzaak van alles. De gewaden staan voor het essentiële, het noumenon, de onversplitste, ongedifferentieerde Kosmische Stof. Met zeven Eeuwigheden worden enorme tijdperken bedoeld. i-2. De t i j d w a s n i e t, wa n t h i j l a g in s l a a p in d e o n e i n d i g e s c h o o t v a n d e d u u r. Tijd is slechts een waan, een illusie, voortgebracht door de opeenvolging van onze toestanden van bewustzijn als we door de eeuwige duur reizen. Tijd bestaat niet als er geen bewustzijn is waarin die illusie kan worden voortgebracht. i-3. Het un i v e r s e l e de n k v e r m o g e n wa s ni e t, w a n t er wa r e n ge e n ah-hi (hemelse wezens, Dhyan-Chohans) o m he t te be v a t t e n (en het dus te manifesteren). Mind, of denkvermogen, is de naam die wordt gegeven aan de som van bewustzijnstoestanden die gegroepeerd worden onder Gedachte, Wil en Gevoel. i-4. De ze v e n we g e n to t ge l u k z a l i g h e i d wa r e n ni e t. De gr o t e oo r z a k e n va n e l l e n d e wa r e n ni e t, w a n t er wa s ni e m a n d om ze te w e e g te br e n g e n en er d o o r verstrikt te raken. i-5. Dui s t e r n i s al l e e n vu l d e he t gr e n z e l o z e al, w a n t va d e r, m o e d e r en zo o n w a r e n op n i e u w éé n en de zo o n wa s no g ni e t on t w a a k t vo o r he t ni e u w e wi e l en zijn pelgrimstocht daarop. Duisternis is Vader-Moeder; Licht hun zoon, zegt een oud oosters spreekwoord. Duisternis is de eeuwige moederschoot of matrix waarin lichtbronnen verschijnen en verdwijnen. Vader-Moeder zijn de mannelijke en vrouwelijke beginselen in de wortel-natuur, de tegenovergestelde polen, Geest en Stof, en het resultaat daarvan is de Zoon, het Universum, maar nu is dat nog niet aan de orde. Het Wiel staat voor een periode van werkzaamheid, of manvantara. i-6. De ze v e n ve r h e v e n he r e n (Dhyan Chohans) e n de ze v e n wa a r h e d e n ha d d e n o p g e h o u d e n te be s t a a n, e n he t he e l a l, d e zo o n va n no o d z a k e l i j k h e i d, w a s ve r- z o n k e n in pa r a n i s h p a n n a (volstrekte volmaaktheid, para-nirvana) o m te wo r d e n u i t g e a d e m d do o r da t wa t is en to c h ni e t is (de Grote Adem, Absoluut Bestaan). Niets was. i-7. De oo r z a k e n va n he t be s t a a n wa r e n we g g e n o m e n; h e t zi c h t b a r e da t wa s en h e t on z i c h t b a r e da t is, r u s t t e n in ee u w i g ni e t-zi j n h e t en e zi j n. De Oorzaken van Bestaan zijn niet alleen de aan de wetenschap bekende stoffelijke oorzaken, maar ook de metafysische oorzaken, voornamelijk het verlangen naar een gevoelend, bewust leven, om te bestaan. i-8. All e e n de en e vo r m va n be s t a a n st r e k t e zi c h gr e n z e l o o s, e i n d e l o o s, o o r- z a a k l o o s ui t in ee n dr o o m l o z e sl a a p; e n he t le v e n kl o p t e on b e w u s t in de un i- v e r s e l e ru i m t e do o r he e l di e al o m t e g e n w o o r d i g h e i d, d i e do o r he t ge o p e n d e oo g van de dangma wordt waargenomen. Die Ene Vorm van Bestaan is de basis en bron van alle dingen. De droomloze Theosofia 113 / nr 2 - mei

3 staat is een bewustzijnsstaat. De Dangma is de gezuiverde ziel, de adept, met het geopende oog van de ziener. i-9. Maa r wa a r wa s de da n g m a to e n de al a y a va n he t he e l a l in pa r a m a r t h a w a s en he t gr o t e wi e l an u p a d a k a wa s? De Dangma is de ziener; Alaya is de wereldziel, de universele ziel, het eeuwig onveranderlijke principe in het universum; Paramartha is Absoluut Zijn en Bewustzijn; de blijvende en onvergankelijke realiteit; Anupadaka is de vormloze, eeuwige, absolute toestand. Sta n z a ii: Het id e e va n di f f e r e n t i a t i e, o f p o s t-pr a l a y a. Het stadium dat in stanza ii beschreven wordt is ongeveer hetzelfde als in stanza i, vóór de weer ontwakende openbaring. ii-1 Waa r wa r e n de bo u w e r s, d e li c h t e n d e zo n e n va n de da g e r a a d va n he t m a n v a n t a r a? in de on b e k e n d e du i s t e r n i s in hu n ah-hi pa r a n i s h p a n n a (het Absolute Ene). De vo o r t b r e n g e r s va n vo r m ui t ni e t-vo r m d e wo r t e l va n de w e r e l d d e de v a m a t r i (moeder van de goden, kosmische ruimte) e n sv a b h a v a t (geest-essentie), r u s t t e n in de ge l u k z a l i g h e i d va n he t ni e t-zi j n. De Bouwers zijn de werkelijke scheppers van het heelal. Zij worden ook wel de Wachters van de zeven sferen genoemd, exoterisch gezien de Zeven Planeten. ii-2 Waa r wa s de st i l t e? Wa a r wa r e n de or e n om de z e ge w a a r te wo r d e n? Nee n, e r wa s no c h st i l t e no c h ge l u i d; n i e t s be h a l v e de on o p h o u d e l i j k e ee u w i g e a d e m, d i e zi c h z e l f ni e t ke n t (het geestelijke aspect dat op stoffelijk gebied beweging wordt). ii-3. Het uu r ha d no g ni e t ge s l a g e n; d e st r a a l wa s no g ni e t in de ki e m ge s c h o- t e n; d e ma t r i p a d m a (moeder lotus) w a s no g ni e t ge z w o l l e n. De lotus staat hier symbool voor de Kosmos zelf, met de wortels in de modder als het stoffelijk leven, met de stengel die oprijst door het water, als het bestaan in de astrale wereld, en de bloem die zich opent naar de hemel, als zinnebeeld van het geestelijke bestaan. ii-4. Haa r ha r t ha d zi c h no g ni e t ge o p e n d zo d a t de en e st r a a l ko n bi n n e n g a a n o m va n d a a r, a l s dr i e in vi e r, in de sc h o o t va n ma y a te va l l e n. ii-5. De ze v e n zo n e n wa r e n no g ni e t ge b o r e n ui t he t we e f s e l va n li c h t. Du i s t e r- n i s al l e e n wa s va d e r-mo e d e r, s v a b h a v a t; e n sv a b h a v a t wa s in du i s t e r n i s. Svabhavat wordt wel omschreven als de kneedbare essence, oersubstantie die het Heelal vult, de wortel van alle dingen. Het is de wereld-substantie en stof, of liever gezegd: dat wat zich erachter bevindt, de geest en de essentie van substantie. Daaruit komt de hele natuur voort en daarin keert alles op het einde van de levenscycli terug Theosofia 113 / nr 2 - mei 2012

4 ii-6. Dez e tw e e zi j n de ki e m, e n de ki e m is éé n. He t he e l a l wa s no g ve r b o r g e n in d e go d d e l i j k e ge d a c h t e en de go d d e l i j k e sc h o o t Sta n z a iii: De ko s m o s wo r d t wa k k e r. Deze stanza beschrijft hoe het Heelal weer tot leven komt, na een toestand van pralaya. Het gaat om de vroegste en hoogste trap van vorming van werelden. iii-1 De l a a t s t e t r i l l i n g v a n d e z e v e n d e e e u w i g h e i d d o o r d r i n g t d e o n e i n d i g h e i d. De m o e d e r z w e l t, z e t z i c h v a n b i n n e n n a a r b u i t e n u i t, z o a l s d e k n o p v a n d e l o t u s. iii-2. De tr i l l i n g sn e l t vo o r t en ra a k t me t ha a r sn e l l e vl e u g e l (gelijktijdig) h e t he l e he e l a l en de ki e m di e in he t du i s t e r wo o n t: d e du i s t e r n i s di e ad e m t over de sluimerende wateren van het leven Het begrip water zie je terug in alle verhalen over het ontstaan van de kosmos. Water is de basis en bron van stoffelijk bestaan. Het staat voor de oorspronkelijke stof, met de daarin verborgen Geest. Het gaat hier niet over het stoffelijke H2O van de wetenschap, maar verwijst naar iets mystieks en metafysisch. iii-3. De du i s t e r n i s st r a a l t li c h t ui t en he t li c h t la a t éé n en k e l e st r a a l va l l e n in de mo e d e r-di e p t e. d e st r a a l sc h i e t do o r he t ma a g d e l i j k e ei, d e st r a a l la a t h e t ee u w i g e ei tr i l l e n en di t la a t da a r d o o r de ni e t-ee u w i g e (periodieke) k i e m v a l l e n, d i e zi c h ve r d i c h t to t he t we r e l d e i. De enkele straal die in de moederdiepte valt, kan worden opgevat als Intelligentie of Goddelijke gedachte die chaos (de wateren des levens) doordringt. iii-4. Dan va l l e n de dr i e in de vi e r (De driehoek van geest valt in het vierkant van stof ). De st r a l e n d e es s e n t i e wo r d t ze v e n va n bi n n e n en ze v e n va n bu i t e n. Het li c h t g e v e n d e ei, d a t in zi c h z e l f dr i e (geest) is, s t o l t en ve r s p r e i d t zi c h in m e l k w i t st r e m s e l do o r de di e p t e n va n de mo e d e r he e n, d e wo r t e l di e gr o e i t in d e di e p t e n va n de oc e a a n va n he t le v e n. iii-5. De wo r t e l bl i j f t, h e t li c h t bl i j f t, h e t st r e m s e l bl i j f t en no g al t i j d is oeaohoo één. De wortel verwijst naar de wortelloze wortel, het Ene Leven. Het Licht verwijst naar de Alomtegenwoordige Geestelijke Straal die het Goddelijke Ei heeft bevrucht. De klompen en brokken van het stremsel vormen de Sterrenstof. Oeaohoo, het uitspreken ervan alleen al is een mysterie op zich: zonder grondige beheersing van de uitspraak blijft het zonder uitwerking. De komende UTVN uitgave van De Śiva Sūtra van dr. I.K. Taimni, in de vertaling van Ronald Engelse, omschrijft als het ware een soort short-cut naar zelfrealisatie, voor zeer hoogontwikkelde zielen, middels die werking van geluid en mantra. iii-6. De wo r t e l va n he t le v e n wa s in ie d e r e dr u p p e l va n de oc e a a n va n on s t e r- f e l i j k h e i d en de oc e a a n wa s st r a l e n d li c h t, d a t vu u r, w a r m t e en be w e g i n g wa s. Theosofia 113 / nr 2 - mei

5 De du i s t e r n i s ve r d w e e n en wa s ni e t me e r; z i j ve r d w e e n in ha a r ei g e n es s e n t i e, h e t li c h a a m va n vu u r en wa t e r, o f va d e r en mo e d e r. Duisternis is zuivere geest. Licht is stoffelijk. Duisternis is als geest de basis/ de wortel van stof of licht. Licht lijkt één en al schittering, maar is in feite vol van schaduwen, kan nooit eeuwig zijn, en is een illusie of maya. Zonder duisternis zou licht niet kunnen bestaan. iii-7. Zie d a a r, o la n o o! He t st r a l e n d e ki n d va n de tw e e, d e on g e ë v e n a a r d e s c h i t t e r e n d e he e r l i j k h e i d: h e l d e r e ru i m t e, z o o n va n do n k e r e ru i m t e, d i e ui t d e di e p t e n va n de gr o t e do n k e r e wa t e r e n te vo o r s c h i j n ko m t. He t is oe a o h o o d e jo n g e r e (het nieuwe leven), d e * * * (die gij nu kent als Kwan-shai-yin, een androgyne godheid, gelijkwaardig met Avalokiteshvara, het Universele Zelf). Hij v e r t o o n t zi c h st r a l e n d al s de zo n; h i j is de vl a m m e n d e go d d e l i j k e dr a a k va n de wijsheid. De ee n is vi e r, e n vi e r ne e m t dr i e to t zi c h en hu n ve r e n i g i n g br e n g t de s a p t a (zeven) v o o r t, in wi e de ze v e n zi j n di e de tr i d a s a [de drie maal tien] (of de m e n i g t e n en de ma s s a s) w o r d e n. Zie he m de sl u i e r op l i c h t e n en de z e va n oo s t n a a r we s t on t r o l l e n. Hij sl u i t he t ho g e r e bu i t e n en la a t he t la g e r e zi e n al s d e gr o t e il l u s i e. Hij ge e f t de pl a a t s e n vo o r de st r a l e n d e n aa n (de sterren) e n v e r a n d e r t he t bo v e n s t e (de ruimte) in ee n oe v e r l o z e ze e va n vu u r, e n he t en e g e m a n i f e s t e e r d e (element) in de gr o t e wa t e r e n. iii-8. Waa r wa s de ki e m en wa a r wa s nu de du i s t e r n i s? Wa a r is de ge e s t va n de v l a m di e br a n d t in uw la m p, o la n o o? De ki e m is da t en da t is li c h t, d e wi t t e schitterende zoon van de donkere verborgen vader. Hier wordt verwezen naar het bestaan van dingen die voor onze stoffelijke zintuigen niet waarneembaar zijn. Het begrip d a t verwijst naar alles wat is, was of zal zijn. Hier gaat het om het dóórdringen tot de kern van het mysterie van elektriciteit. iii-9. Lic h t is ko u d e vl a m en vl a m is vu u r en vu u r br e n g t wa r m t e vo o r t, d i e w a t e r op l e v e r t: h e t le v e n s w a t e r in de gr o t e mo e d e r. De eerste oerstof zou niet warm en niet koud zijn, maar haar eigen bijzondere aard hebben. Warmte en koude behoren immers tot de gemanifesteerde werelden. iii-10. Vad e r-mo e d e r sp i n n e n ee n we b da t va n bo v e n aa n de ge e s t (purusha) is b e v e s t i g d h e t li c h t va n de en e du i s t e r n i s e n va n on d e r e n aa n zi j n in sc h a- d u w ge h u l d e ei n d e, d e st o f (prakriti); e n di t we b is he t he e l a l, g e s p o n n e n ui t de t w e e su b s t a n t i e s di e to t éé n zi j n ge m a a k t, d a t sv a b h a v a t is (geest-essentie). iii-11. Het (web) z e t ui t al s de ad e m va n he t vu u r (de vader) e r o p is ge r i c h t; h e t t r e k t sa m e n al s de ad e m va n de mo e d e r (de wortel van stof) h e t aa n r a a k t. Dan g a a n de zo n e n (de elementen, elk met eigen krachten of intelligenties) u i t e e n en v e r s p r e i d e n zi c h, o m te r u g te ke r e n in hu n mo e d e r s sc h o o t aa n he t ei n d e va n d e gr o t e da g en om me t ha a r we e r éé n te wo r d e n; w a n n e e r he t (web) a f k o e l t w o r d t he t st r a l e n d en de zo n e n ze t t e n ui t en tr e k k e n sa m e n do o r hu n ei g e n z e l f en ha r t; z i j om s l u i t e n de on e i n d i g h e i d Theosofia 113 / nr 2 - mei 2012

6 Het uitzetten en samentrekken van het web, dat wil zeggen, de wereld-stof of de atomen, verwijst naar de kloppende beweging; het regelmatig samentrekken en uitbreiden van de oeverloze oceaan van datgene wat we het noumenon van materie noemen, en dit veroorzaakt de universele trilling van atomen. iii-12. Sva b h a v a t ze n d t da n fo h a t om de at o m e n te ve r h a r d e n. El k is ee n de e l v a n he t we b (Heelal). Elk we e r k a a t s t al s ee n sp i e g e l de z e l f-be s t a a n d e he e r (het oorspronkelijke licht) e n wo r d t op zi j n be u r t ee n we r e l d. Het mysterie van Fohat, kracht. Fohat drukt de denkbeelden van het Universele Denkvermogen af op de stof. Soms betitelt men Fohat als kosmische elektriciteit, met dien verstande dat men hier de eigenschap van Intelligentie aan moet toevoegen. Sta n z a iv: De ze v e n v o u d i g e hi ë r a r c h i e ë n, schepping van zeven entiteiten, de Dhyan Chohans. De Kiem van het Heelal versplitst zich in de zevenvoudige hiërarchie van bewuste Goddelijke Machten die de actieve openbaringen zijn van die Ene Opperste Kracht. Zij zijn de ontwerpers, vormers en ten slotte de scheppers van het geopenbaarde Heelal. Zij bezielen en leiden; zij zijn de verstandelijke Wezens die de Evolutie ordenen en beheersen; zij belichamen de Ene Wet, die wij kennen als de Natuurwetten. Zij staan bekend als de Dhyan Chohans. iv-1 Lui s t e r t, g i j zo n e n va n de aa r d e, n a a r uw le e r m e e s t e r s d e zo n e n va n h e t vu u r. We e t da t er no c h ee r s t e no c h la a t s t e is, w a n t al l e s is éé n ge t a l, v o o r t g e k o m e n ui t ge e n ge t a l. De zonen van het vuur worden ook wel de denkvermogens genoemd die voortkwamen uit het Oorspronkelijke Vuur. iv-2. Wee t wa t wi j di e af s t a m m e n va n de oo r s p r o n k e l i j k e ze v e n (de hoogste Wezens op de Ladder van het Zijn), w i j di e zi j n ge b o r e n ui t de oo r s p r o n k e l i j k e v l a m, v a n on z e va d e r e n he b b e n ge l e e r d iv-3. Uit de ui t s t r a l i n g va n li c h t d e st r a a l va n de ee u w i g e du i s t e r n i s s c h o t e n de we e r on t w a a k t e kr a c h t e n de ru i m t e in (de Dhyan Chohans); d e ee n u i t he t ei, d e ze s en de vi j f. Da a r n a de dr i e, d e ee n, d e vi e r, d e ee n, d e vi j f d e t w e e m a a l ze v e n, h e t ge h e e l. En di t zi j n de es s e n t i e s, d e vl a m m e n, d e el e m e n t e n, d e bo u w e r s, d e ge t a l l e n, d e ar u p a (de vormlozen), d e ru p a (met lichamen), e n d e kr a c h t va n de go d d e l i j k e me n s h e t ge h e e l. En ui t de go d d e l i j k e me n s kw a - m e n de vo r m e n vo o r t en de vo n k e n, d e he i l i g e di e r e n en de bo o d s c h a p p e r s va n d e he i l i g e va d e r e n (de pitri s) b i n n e n de ge h e i l i g d e vi e r. Hier gaat het om de mystieke betekenis van getallen. De ei-vormige 0 kan gezien worden als de Maagdelijke Baarmoeder van de Kosmos , dit zou de getalhiërarchie van de Dhyan Chohans zijn. Dit verwijst ook naar het getal Pi, en hier komen we bij de ingewijde Pythagoras. Pi verwijst naar de verhouding van de middellijn van een cirkel tot de omtrek, namelijk 3,1415. Het universum Theosofia 113 / nr 2 - mei

7 zit wiskundig in elkaar, een groot mysterie (God geometreert, wordt er gezegd). Ook de volgende sloka gaat over de Dhyan Chohans, de bewuste intelligente natuurkrachten. iv-4. Dit wa s he t le g e r va n de st e m (dit verwijst naar Geluid en Spraak, als uitvloeisel van de Goddelijke Gedachte) d e go d d e l i j k e mo e d e r va n de ze v e n. De vo n k e n va n de ze v e n zi j n on d e r w o r p e n aa n en de di e n a r e n va n de ee r s t e, d e tw e e d e, d e de r d e, d e vi e r d e, d e vi j f d e, d e ze s d e en de ze v e n d e va n de ze v e n. Dez e vonken n o e m t me n bo l l e n, d r i e h o e k e n, k u b u s s e n, l i j n e n en vo r m g e v e r s (De kosmische stof verspreidt zich tot elementen, de mystieke 4, binnen het 5e element, ether, de bekleding van akasa, de anima mundi of moeder van de Kosmos. De natuur heeft correlaties met geometrische vormen.); w a n t zo is de ee u- w i g e ni d a n a (oorzaak van objectief bestaan) d e oe a o h o o, d i e is: iv-5. Du i s t e r n i s, h e t gr e n z e l o z e of he t ni e t-ge t a l, a d i-ni d a n a sv a b h a v a t: i. De ad i-sa n a t, h e t ge t a l, w a n t hi j is éé n. (De eerste of oer-oude) ii. De st e m va n he t wo o r d, s v a b h a v a t, d e ge t a l l e n, w a n t hi j is ee n en ne g e n. (10 is het volmaakte getal) iii. He t v o r m l o z e vi e r k a n t. En de z e dr i e, o m s l o t e n do o r de, (de nul, de grenzeloze cirkel die alleen een getal wordt als één van de andere 9 cijfers eraan vooraf gaat) z i j n de he i l i g e vi e r; e n de ti e n zi j n he t ar u p a (subjectieve, vormloze) h e e l a l. Da n ko m e n de z o n e n, d e ze v e n st r i j d e r s, d e en e, d e we g g e l a t e n ac h t s t e, e n zi j n ad e m di e de li c h t m a- ker is. iv-6. Dan de tw e e d e ze v e n, d i e de lipika s zi j n, v o o r t g e b r a c h t do o r de dr i e (woord, stem en geest). De ve r s t o t e n zo o n is éé n. De z o o n-zo n n e n z i j n ta l- l o o s. De Lipika s zijn de schrijvers, goddelijke wezens die op mystieke wijze verbonden zijn met karma. Zij tekenen, op de voor ons onzichtbare tafelen van het astraal licht, de grote schilderijengalerij van de eeuwigheid, iedere daad en gedachte van de mens op, van alles wat was, is en ooit zal zijn in het Heelal van verschijnselen. Ingmar de Boer 1 geeft in zijn artikel aan dat de Lipika s het plan voor een nieuw universum projecteren, na de kosmische rustperiode. Sta n z a v: Foh a t, h e t ki n d va n de ze v e n v o u d i g e hi ë r a r c h i e ë n; de vorming van een kosmos; het verloop van de Wereldvorming. Eerst is er verspreide Kosmische Stof, dan de vurige wervelwind, de eerste trap van de vorming van een nevelvlek. Deze nevelvlek verdicht zich en, na door verschillende vormveranderingen te zijn heengegaan, vormt zich een Zonne-Heelal, een Planeetketen, of een planeet. v-1. De oo r s p r o n k e l i j k e ze v e n, d e ee r s t e ze v e n ad e m t o c h t e n va n de dr a a k va n 58 Theosofia 113 / nr 2 - mei 2012

8 wijsheid, b r e n g e n op hu n be u r t ui t hu n he i l i g e ro n d d r a a i e n d e ui t a d e m i n g e n de v u r i g e we r v e l w i n d vo o r t. De vurige wind is de gloeiende kosmische stof die de leidende gedachte van de scheppende krachten magnetisch volgt, zoals ijzervijlsel de magneet. Let op: ieder atoom in het universum heeft de mogelijkheid van zelfbewustzijn in zich, O, verborgen leven, trillend in elk atoom, maar het voertuig bepaalt in hoeverre dit gerealiseerd kan worden. Om tot vol bewustzijn te komen moeten alle stadia doorlopen worden: De adem wordt een steen; de steen een plant; de plant een dier; het dier een mens; de mens een geest; en de geest een god, zo vermeldt een gezegde. v-2. Zij ma k e n he m to t de bo o d s c h a p p e r va n hu n wi l. De dz y u (occulte wijsheid, de uitdrukking van de collectieve wijsheid van de Dhyani- Boeddha s) w o r d t f o h a t; d e sn e l l e zo o n va n de go d d e l i j k e zo n e n, v a n wi e de zo n e n de lipika s zi j n, b r e n g t be r i c h t e n ro n d. Fohat is he t st r i j d r o s en de ge d a c h t e is de ru i t e r. (Dat wil zeggen dat het strijdros Fohat onder invloed staat van de leidende gedachte. Fohat staat in nauw verband met het Ene Leven.) Hij sc h i e t al s de bl i k s e m do o r d e vu r i g e wo l k e n (kosmische nevels); d o e t dr i e, v i j f en ze v e n sc h r e d e n do o r de z e v e n ge b i e d e n bo v e n en de ze v e n be n e d e n (de wereld die moet komen). Hij ve r- h e f t zi j n st e m, r o e p t de on t e l b a r e vo n k e n (atomen) e n vo e g t ze sa m e n. v-3. Hij is hu n le i d e n d e ge e s t en le i d e r. Wa n n e e r hi j be g i n t te we r k e n, s c h e i d t h i j de vo n k e n va n he t la g e r e ri j k (minerale atomen) d i e zw e v e n en tr i l l e n va n v r e u g d e in hu n st r a l e n d e wo n i n g e n (gasachtige wolken) e n vo r m t da a r m e e de k i e m e n va n wi e l e n (krachtcentra). Hij pl a a t s t ze in de ze s ri c h t i n g e n va n de r u i m t e, e n éé n in he t mi d d e n h e t mi d d e n w i e l. Met de zes richtingen in de ruimte wordt de dubbele driehoek bedoeld, de samenvoeging en versmelting van zuivere geest en stof (zie ook het embleem van de TS). v-4. Foh a t tr e k t sp i r a a l l i j n e n om he t ze s d e te ve r e n i g e n me t he t ze v e n d e d e k r o o n; e e n le g e r va n de zo n e n va n he t li c h t st a a t bi j ie d e r e ho e k (op elke hoek staat een Dhyani Chohan om van begin tot einde zijn eigen gebied te leiden en te bewaken, als mystieke wachter ) e n de lipika s st a a n in he t mi d d e n w i e l. Zij (de lipika s) z e g g e n: d i t is go e d, d e ee r s t e go d d e l i j k e we r e l d is ge r e e d, d e ee r s t e is n u de tw e e d e. Da n we e r s p i e g e l t de g o d d e l i j k e ar u p a (het vormloze heelal van gedachte) z i c h in ch h a y a lo k a (de schaduwachtige wereld van de oervorm), h e t e e r s t e ge w a a d va n de an u p a d a k a (de sfeer van het ongeschapene). v-5. Foh a t do e t vi j f sc h r e d e n (nadat hij de eerste drie al heeft gedaan) e n bo u w t e e n ge v l e u g e l d wi e l op ie d e r e ho e k va n he t vi e r k a n t, v o o r de vi e r he i l i g e n (Dhyani Chohans, de vier grote koningen of Maharadja s die heersen over de kosmische krachten van Noord, Zuid, Oost en West) e n hu n le g e r s (menigten). v-6. De lipika s om s c h r i j v e n de dr i e h o e k, d e ee r s t e ee n (de verticale lijn of het cijfer 1), d e ku b u s, d e tw e e d e ee n, e n he t pe n t a g r a m bi n n e n he t ei (cirkel). Het wo r d t de ri n g verder ni e t (the ring pass not) g e n o e m d vo o r he n di e a f d a l e n en op k l i m m e n en oo k vo o r de g e n e n di e ti j d e n s de ka l p a (een enorme Theosofia 113 / nr 2 - mei

9 tijdsperiode) v o o r t g a a n na a r de gr o t e da g w e e s me t on s. Zo we r d e n de ru p a e n de ar u p a (de wereld van vormen en de vormloze wereld) g e v o r m d: u i t éé n l i c h t ze v e n li c h t e n; u i t ie d e r va n de ze v e n, z e v e n ke e r ze v e n li c h t e n. De wi e l e n b e w a k e n de ri n g De schrijvers van het karmische grootboek, de Lipika s, richten een ondoordringbare versperring, of een ring pass not, op tussen het persoonlijke ego en het onpersoonlijke Zelf. Zij kunnen de cirkel van het verder niet pas definitief overstijgen op de zogenaamde dag wees met ons. Dat is de dag dat de mens zich bevrijdt van de boeien van onwetendheid. Hij ziet dan volledig de niet-afgescheidenheid in, van het ego binnen zijn persoonlijkheid [die hij ten onrechte beschouwt als zijn eigendom] met het Universele Ego (de anima supra mundi). Dan gaat hij op in de Ene Essentie en wordt niet alleen één met ons, de gemanifesteerde universele levens die e e n le v e n zijn, maar wordt dat Leven zelf. Sta n z a vi: Onz e we r e l d, d e gr o e i en on t w i k k e l i n g er v a n. Deze stanza geeft de volgende trappen aan in de vorming van een Wereld en volgt de evolutie van zo n wereld tot aan het (vierde) grote tijdperk, dat overeenkomt met het tijdperk waarin we nu leven. v i-1. Doo r de kr a c h t va n de mo e d e r va n ge n a d e en ke n n i s k w a n-yi n h e t dr i e v o u d v a n kw a n-sh a i-yi n, d a t wo o n t in kw a n-yi n-ti e n, d o e t fo h a t, d e ad e m v a n hu n na g e s l a c h t, d e zo o n va n de zo n e n, n a d a t de z e ui t de di e p s t e af g r o n d (chaos) d e sc h i j n v o r m ha d op g e r o e p e n va n si e n-tc h a n g (ons Heelal) e n de ze v e n e l e m e n t e n, h e t vo l g e n d e: v i-2. De sn e l l e en st r a l e n d e br e n g t de ze v e n la y a-ce n t r a vo o r t, w a a r o v e r ni e- m a n d de ov e r h a n d za l he b b e n to t de gr o t e da g w e e s me t on s e n hi j gr o n d v e s t h e t he e l a l op de z e ee u w i g e fu n d a m e n t e n, t e r w i j l hi j ts i e n-tc h a n om r i n g t me t de e l e m e n t a i r e ki e m e n (atomen en monaden). Laya-centra zijn nulpunten, waarvandaan differentiatie begint. Terwijl de gewone wetenschap spreekt van de evolutie van de stof door redeloze stof, blinde kracht en zinloze beweging, wijst het occultisme op een intelligente wet en een bewust l e v e n. Het voegt eraan toe dat Fohat de leidende geest van dit alles is, geen persoonlijke godheid, maar de uitstraling van de achter hem staande machten. v i-3. Van de ze v e n (elementen) e e r s t éé n ge m a n i f e s t e e r d, z e s ve r b o r g e n; t w e e ge m a n i f e s t e e r d, v i j f ve r b o r g e n; d r i e ge m a n i f e s t e e r d, v i e r ve r b o r g e n; v i e r v o o r t g e b r a c h t, d r i e ve r s c h o l e n; v i e r en ee n ts a n (gedeelte) o n t h u l d, t w e e en e e n ha l f ve r b o r g e n; z e s no g te ma n i f e s t e r e n, é é n te r zi j d e ge l e g d. Tenslotte z e v e n we n t e l e n d e kl e i n e wi e l e n, (de planeetketen) w a a r v a n he t en e he t an d e r e g e b o r e n do e t wo r d e n. Hoewel dit betrekking heeft op het gehele Heelal na een mahapralaya, heeft deze passage door analogie ook betrekking op de evolutie en de uiteindelijke vorming van de oorspronkelijke (samengestelde) 7 elementen op onze aarde Theosofia 113 / nr 2 - mei 2012

10 elementen, vuur, lucht, water en aarde zijn inmiddels geheel gemanifesteerd en het 5e, ether, gedeeltelijk. v i-4. Hij bo u w t ze, n a a r he t vo o r b e e l d va n ou d e r e wi e l e n (werelden) e n pl a a t s t h e n op de on v e r g a n k e l i j k e ce n t r a. h o e bo u w t fo h a t ze? Hij ve r z a m e l t he t vu r i g e st o f. Hij ma a k t ba l l e n va n v u u r, s c h i e t er do o r h e e n en er om h e e n, t e r w i j l hi j ze va n le v e n do o r d r i n g t en b r e n g t ze da n in be w e g i n g, s o m m i g e na a r de en e ka n t, a n d e r e na a r de an d e r e k a n t. Zij zi j n ko u d, h i j ma a k t ze he e t. Zij zi j n dr o o g, h i j ma a k t ze vo c h t i g. Zij s t r a l e n, h i j wa a i t ze ko e l t e to e en ve r k o e l t ze. Zo we r k t fo h a t va n de en e s c h e m e r i n g to t de an d e r e, z e v e n ee u w i g h e d e n la n g. v i-5. Bij de vi e r d e (Ronde, of levens- en bestaansomwenteling rond de zeven kleinere wielen ) w o r d t de zo n e n ge z e g d hu n be e l t e n i s te sc h e p p e n. Eé n de r d e w e i g e r t, t w e e (derden) g e h o o r z a m e n. d e vl o e k wo r d t ui t g e s p r o k e n; z i j zu l l e n wo r d e n ge b o r e n in he t vi e r d e (Ras), l i j d e n, e n li j d e n ve r o o r z a k e n; d i t is de ee r s t e oo r l o g. Stanza v i spreekt over onze wereld. Tussen de vorige sloka iv, en deze hebben zich lange tijdsbestekken afgespeeld. Het gaat erom dat we heden ten dage als mensheid nog steeds karma moeten inlossen voor grote vergissingen die in vroegere ontwikkelingsronden door de mensheid gemaakt zijn. De toelichting vermeldt: De heilige jongelingen (de goden) weigerden zich te vermenigvuldigen en soorten te scheppen naar hun gelijkenis, naar hun aard. Het zijn geen geschikte vormen (rupa s) voor ons. Zij moeten groeien. Zij weigeren de chaya s (schaduwen of beelden) van hun minderen in te gaan. Zo heerste er vanaf het begin zelfzucht, zelfs onder de goden, en zij kwamen de karmische lipika s onder ogen. In deel II, Anthropogenesis, het ontstaan van de mens, wordt dit nader toegelicht. v i-6. De o u d e r e w i e l e n d r a a i d e n o m l a a g e n o m h o o g h e t b r o e d s e l v a n d e m o e - d e r v u l d e h e t g e h e e l (de Kosmos). Er w e r d e n v e l d s l a g e n g e l e v e r d t u s s e n d e s c h e p p e r s e n d e v e r n i e t i g e r s e n v e l d s l a g e n o m d e r u i m t e ; h e t z a a d (de wereldkiem, geestelijke deeltjes) v e r s c h e e n en ve r s c h e e n vo o r t d u r e n d op n i e u w. v i-7. Maa k u w b e r e k e n i n g e n, l a n o o, w a n n e e r g i j d e j u i s t e o u d e r d o m v a n u w k l e i- n e w i e l (keten) z o u d t w i l l e n k e n n e n. Zijn v i e r d e s p a a k is o n z e m o e d e r (aarde). Rei k n a a r d e v i e r d e v r u c h t v a n h e t v i e r d e p a d v a n k e n n i s d a t l e i d t t o t n i r v a n a e n gi j zu l t be g r i j p e n, w a n t gi j zu l t zi e n In exoterische boeken worden vier inwijdingsgraden of wegen naar Nirvana genoemd: de Srotapatti (the stream-winner, hij die is ingegaan in de stroom), de Sakridagamin (the once-returner, hij die nog slechts éénmaal geboren hoeft te worden), de Anagamin (the never-returner, hij die niet meer zal reïncarneren), en de Arhat (the worthy one: hij aanschouwt Nirvana gedurende zijn leven; voor hem is dit geen toestand na de dood, maar Samadhi, waarin hij de volkomen gelukzaligheid van Nirvana geniet). Theosofia 113 / nr 2 - mei

11 Sta n z a vi i: De ou d e r s va n de me n s h e i d op aa r d e. Deze stanza vervolgt de geschiedenis en schetst de neerdaling van het leven tot aan de verschijning van de Mens. v i i-1. a a n s c h o u w he t be g i n va n be w u s t vo r m l o o s le v e n. Ee r s t h e t g o d d e l i j k e (voertuig), h e t e n e u i t d e m o e d e r g e e s t (atman); d a n h e t g e e s t e l i j k e (atma-buddhi, geest-ziel); d e d r i e u i t h e t e n e, d e v i e r u i t h e t e n e, e n d e v i j f w a a r u i t d e d r i e, d e v i j f e n d e z e v e n. De z e z i j n d e d r i e v o u d e n e n d e v i e r v o u- d e n n a a r b e n e d e n; d e u i t h e t d e n k v e r m o g e n g e b o r e n z o n e n v a n d e e e r s t e h e e r (Avalokiteshvara, de toekijkende Heer, het Hoger Zelf, de hemelse en menselijke logos); d e st r a l e n d e ze v e n (de bouwers ). Zij zi j n u, m i j, h e m, o la n o o. Zij di e ov e r u en uw mo e d e r aa r d e wa k e n. De hiërarchie van scheppende krachten (Dhyani Chohans) wordt verdeeld in 7, of 4 en 3, binnen de 12 grote orden die zijn weergegeven in de 12 tekens van de dierenriem. v i i-2. De e n e s t r a a l v e r m e n i g v u l d i g t d e k l e i n e r e s t r a l e n. He t l e v e n g a a t a a n d e v o r m v o o r a f e n h e t l e v e n o v e r l e e f t h e t l a a t s t e a t o o m v a n v o r m. Do o r d e t a l l o z e s t r a l e n g a a t d e l e v e n s s t r a a l v o o r t, d e e n e, z o a l s e e n d r a a d d o o r v e e l j u w e l e n (parels). Hier wordt het begrip van de sutratma naar voren gebracht, de levensdraad die door opeenvolgende generaties loopt. De mensheid is hier in zijn eerste vage oervorm, een prototypische, schaduwachtige vorm, stoffelijk afkomstig van de laagste Dhyani s of aardgeesten; moreel, psychisch en geestelijk afkomstig van een groep goddelijke wezens. v i i-3. Wan n e e r de en e tw e e wo r d t, v e r s c h i j n t he t dr i e v o u d en de dr i e zi j n (verbonden tot) é é n, e n he t is on z e dr a a d, o la n o o, h e t ha r t va n de me n s p l a n t di e s a p t a p a r n a wo r d t ge n o e m d. Dit gedeelte gaat over de zogenaamde Ronden : de stapsgewijze evolutie van de stoffelijke natuur in wording, de zeven bollen van onze keten met hun delfstoffen-, planten- en dierenrijken, tijdens de hele periode van een levenscyclus. Het begrip saptaparna verwijst naar de zevenvoudige samenstelling van de mens. v i i-4. Het is de wo r t e l di e no o i t st e r f t; d e dr i e t o n g i g e vl a m va n de vi e r pi t t e n. De pi t t e n zi j n de vo n k e n di e pu t t e n ui t de dr i e t o n g i g e vl a m (hun hogere triade), d i e do o r de ze v e n h u n vl a m n a a r bu i t e n is ge s c h o t e n; d e st r a l e n en vo n k e n v a n éé n ma a n, w e e r s p i e g e l d in de vo o r t s n e l l e n d e go l v e n va n al l e ri v i e r e n va n d e aa r d e. De drietongige vlam is de hogere triade van atma-buddhi en de vrucht van manas. De vier pitten die uitgaan en worden gedoofd zijn de vier lagere beginselen, waaronder het lichaam. v i i-5. De vo n k (de monade, samen met het aroma van manas) h a n g t aa n de v l a m, a a n de fi j n s t e dr a a d va n fo h a t (de levensdraad). Zij re i s t do o r de ze v e n w e r e l d e n va n ma y a. Zij ho u d t st i l in de ee r s t e en is ee n me t a a l en ee n st e e n; z i j ga a t do o r na a r de tw e e d e en zi e e e n pl a n t; d e pl a n t we r v e l t ro n d do o r 62 Theosofia 113 / nr 2 - mei 2012

12 z e v e n ve r a n d e r i n g e n en wo r d t ee n he i l i g di e r (de eerste schaduw van de stoffelijke mens). Uit he t sa m e n s t e l va n hu n ei g e n s c h a p p e n wo r d t ma n u, d e de n k e r, g e v o r m d. Wie vo r m t he m? De ze v e n le v e n s en he t en e le v e n. Wie vo l t o o i t he m? De vi j f v o u d i g e lh a. En wi e ve r v o l m a a k t he t la a t s t e li c h a a m? Vis, z o n d e en s o m a (de maan; drie symbolen van het onsterfelijke wezen) De uitdrukking door de zeven werelden van maya heeft betrekking op de zeven bollen van de planeetketen en de zeven ronden of 49 fasen van actief bestaan die de vonk of monade vóór zich heeft, bij het begin van elke grote levenscyclus of manvantara. v i i-6. Van a f de ee r s t g e b o r e n e (de oorspronkelijke of eerste mens) w o r d t de d r a a d tu s s e n de st i l l e wa c h t e r en zi j n sc h a d u w st e r k e r en st r a l e n d e r bi j ie d e r e v e r a n d e r i n g (reïncarnatie). He t zo n l i c h t va n de oc h t e n d is ve r a n d e r d in de glorie van de middag De wachter of de oervorm staat op de bovenste sport van de ladder van het zijn; de schaduw op de onderste. v i i-7. Dit is uw te g e n w o o r d i g e wi e l, z e i de vl a m to t de vo n k. Gij zi j t mi j z e l f, m i j n ev e n b e e l d en mi j n sc h a d u w. Ik he b mi j z e l f in u ge k l e e d en gi j zi j t mi j n vah a n (voertuig) t o t de da g wees me t on s, w a a r o p gi j we e r mi j z e l f en an d e r e n, u z e l f en mi j zu l t wo r d e n. Da a r o p da l e n de bo u w e r s, n a d a t zi j hu n ee r s t e kl e e d h e b b e n aa n g e d a a n, n e e r op de st r a l e n d e aa r d e en re g e r e n ov e r de me n s e n d i e zijzelf zijn. Immanentie en periodiciteit zijn in de stanza s hiervóór beschreven. Hier zien we ook het begrip transcendentie naar voren komen: na een lange pelgrimstocht komt het moment dat de vonk weer de vlam zal worden, dat wil zeggen dat de mens zal opgaan in zijn Dhyan Chohan, op de dag wees met ons. Alles gaat terug in de Grote Adem. Bro n: Een introductie tot De Geheime Leer van H.P. Blavatsky (Theosophical University Press). Not e n: 1 Ingmar de Boer, Een korte inleiding tot de Stanza s van Dzyan, Theosofia nr.1 februari Theosofia 113 / nr 2 - mei