NATIONAAL MS FONDS. Verkort jaarrapport 2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NATIONAAL MS FONDS. Verkort jaarrapport 2009"

Transcriptie

1 Verkort jaarrapport 2009

2 INHOUDSOPGAVE Verkort jaarrapport PAG. - Inleiding 3 - Jaarverslag 4 - Balans 47 - Staat van baten en lasten 48 - Uitvoeringskosten 50 2

3 INLEIDING Op de hierna volgende bladzijden is het verkorte jaarrapport 2009 opgenomen van Stichting Nationaal MS Fonds, gevestigd Wagenstraat 25, 3142 CR Maassluis. Het volledige jaarrapport kunt u opvragen bij Stichting Nationaal MS Fonds, Het volledige jaarrapport is opgesteld conform de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen. Dit verkorte jaarrapport wijkt inhoudelijk niet af van het volledige jaarrekening. Bij de volledige jaarrekening heeft Van den Broek Accountants B.V. te Noordwijk een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven met datum 7 september

4 Jaarverslag , een jaar met veel aandacht voor de cognitieve problemen bij Multiple Sclerose. Voorwoord: Het afgelopen jaar heeft het Nationaal MS Fonds ingezet op de cognitieve problemen bij MS. Problemen rond het cognitief functioneren worden over het algemeen nog onderschat waardoor er onvoldoende aandacht voor is. Problemen met de cognitie zijn o.a. licht geheugenverlies, moeilijk opnemen van nieuwe dingen en concentratiegebrek. Uit de eerste resultaten van het onderzoek dat het Nationaal MS Fonds vanaf 2008 subsidieert, komt naar voren dat 73% van alle mensen met MS cognitieve problemen hebben. De mate waarin is per persoon verschillend en is niet altijd afhankelijk van de beloopsvorm. Al zien we wel uit het onderzoek dat mensen met MS die veel beperkingen hebben, over het algemeen ook meer cognitieve klachten hebben. Soms is het mentale lijden erger dan het fysieke lijden, dit was het uitgangspunt om het onderzoek op te starten. Daarnaast is het verspreiden van de juiste informatie over Multiple Sclerose een duidelijk speerpunt geweest in MS wordt niet voor niets een bekende, onbekende ziekte genoemd. De differentiatie in het ziektebeeld is uiteenlopend waardoor onbegrip kan ontstaan vanuit de directe omgeving. Er zijn drie mensen met MS gevraagd om ambassadeur te worden van het Nationaal MS Fonds, Astrid Hussaarts, Rene Eijer en Jelle Oosterwijk, alle drie hebben een andere beloopsvorm van MS waardoor de differentiatie in het ziektebeeld duidelijker wordt. Aanvang 2009 is het Nationaal MS Fonds uitgenodigd door het Kwaliteit Instituut voor de Gezondheidszorg, het CBO, om deel te nemen aan de landelijke werkgroep die een richtlijn gaat ontwikkelen voor Multiple Sclerose. Deze richtlijn zal eind 2010/aanvang 2011 gereed zijn. Met deze richtlijn moet er meer eenheid komen rond het behandelen van mensen met MS. Het Nationaal MS Fonds draagt hier graag een steentje aan bij. November 2009, kwam het groene licht van de Stichting Collecte Plan; het Nationaal MS Fonds heeft vanaf 2011 de derde week van november als vaste collecteweek toegewezen gekregen. In juli 2009 was het de periode dat het Nationaal MS Fonds opnieuw het keurmerk aan moest vragen bij het CBF, deze is opnieuw verleend voor 3 jaar. Kortom, een jaar met veel activiteiten die niet mogelijk geweest zouden zijn zonder de inzet van alle vrijwilligers en medewerkers. De dank van het bestuur gaat uit naar al die mensen die vrijwilligerswerk verrichten en die zo betrokken zijn bij de organisatie. Deze inzet is van het grootste belang en noodzakelijk voor het Nationaal MS Fonds, zodat we met elkaar het vele werk voort kunnen blijven zetten. Anneke van der Zande Voorzitter bestuur 4

5 Wie zijn wij? Het Nationaal MS Fonds is op 28 oktober 1993 opgericht door vijf mensen die aan Multiple Sclerose leden. Zij trokken zich het lot aan van andere mensen met MS en wilden zich ten dienste stellen van hun lotgenoten. De reden hiervoor was dat er in deze periode weinig of geen informatie over MS te krijgen was. De organisaties die in die periode actief waren op het gebied van Multiple Sclerose, gaven slechts één enkele brochure uit waarbij de begrippen spierziekte en rolstoel domineerden. De vijf oprichters wilden een juiste beeldvorming over MS onder de aandacht brengen, waardoor mensen met MS duidelijkheid konden krijgen over hun ziekte. Om Multiple Sclerose te scharen onder spierziekten waarbij men op korte termijn rolstoelafhankelijk zou worden, klopt niet met de werkelijkheid. MS is een ziekte van het centrale zenuwstelsel waarbij circa 75 tot 80% van alle mensen met MS in meer of mindere mate mobiel blijft. De organisatie werkt nauw samen met de behandelaars en onderzoekers en ontwikkelt samen met hen de vele activiteiten en onderzoeksprojecten. Op deze wijze werkt het fonds doelmatig om de ziekte te bestrijden en ondersteunt hiermee mensen met MS en aanverwante aandoeningen waar mogelijk. Het Nationaal MS Fonds wordt ondersteund door vele vrijwilligers, medewerkers, bestuur, de raden van commissarissen en advies, de leden van de commissie MS Sociaal en de patiënten board. De behandelaars vanuit hun medische expertise, de patiënt vanuit hun ervaringsdeskundigheid, het Nationaal MS Fonds vanuit haar organiserende vermogen, fondsenwervende kwaliteiten en als coördinator van een geldstroom. Onze missie De missie van het Nationaal MS Fonds is: de bestrijding van Multiple Sclerose en andere demyeliniserende ontstekingsachtige aandoeningen van het centrale zenuwstelsel en ondersteuning van de gevolgen van deze chronische aandoeningen in Nederland. Concreet houdt dit in dat de organisatie zich inzet op drie kerntaken: 1. Voorlichting, meer bekendheid te geven aan deze aandoeningen en om mensen met MS of een van de andere chronische aandoeningen, kennis te bieden over hun ziekte en alles wat daar bij komt kijken. 2. Coaching: om mensen met MS en andere demyeliniserende ontstekingsachtige aandoeningen meer weerbaar te maken in de maatschappij en ondersteuning te bieden waar mogelijk 3. Onderzoek; het stimuleren van onderzoek en uitvoering van epidemiologisch onderzoek in samenwerking met behandelaars en onderzoekers. De organisatie Het Nationaal MS Fonds is een stichting met donateurs. Het bestuur stippelt het beleid uit en stuurt de medewerkers en vrijwilligers aan. De onbezoldigde leden van de Raad van Commissarissen houden toezicht op het beleid. 5

6 Raad van Commissarissen Verslag Raad van Commissarissen 2009 De Raad van Commissarissen (RvC) van het Nationaal MS Fonds houdt toezicht op het Bestuur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie. Hij fungeert daarnaast als klankbord en geeft zowel gevraagd als ongevraagd advies. De RvC kwam in 2009 viermaal bijeen. De belangrijkste gesprekspunten waren het jaarverslag over 2008, het jaarplan van 2009, de collecte en de samenwerking binnen het MS veld. De RvC heeft zich laten informeren door het bestuur over de plannen rond de voorlichtingsactiviteiten, de voortgang van het cognitieonderzoek, de voortgang bij het zoeken naar nieuwe ambassadeurs en de coaching en onderzoeksactiviteiten die de organisatie verder organiseert voor mensen die aan MS lijden. De heren Oosterhoff, van Bakelen en Groeneveld hebben de jaarlijks terugkerende Nationale MS dag bezocht en hebben de organisatie en het bestuur hiermee gecomplimenteerd. Ook hebben de leden van de RvC het bestuur gecomplimenteerd met het behaalde resultaat van de collecte 2009 en met het behalen van de vaste collecteweek vanaf Om de voorzitter van het bestuur van werkdruk te ontlasten heeft de RvC tijdens de laatste vergadering van 2008 besloten om een interim directeur aan te stellen die diverse werkzaamheden van mevrouw A. van der Zande over kan nemen en haar kan waarnemen. Belangrijk deel van zijn taak is te trachten te komen tot harmonie en afstemming met organisaties die betrokken zijn bij dit ziektebeeld. De interim directeur Dhr.R Jansen is per 1 januari 2009 inzetbaar. De Raad van Commissarissen voelt zich nauw betrokken bij de organisatie en put daarnaast veel voldoening uit de inzet van de vele overige vrijwilligers die zich inzetten voor mensen met MS. De vergaderingen lopen inhoudelijk en procedureel uitstekend en op basis van vier vergaderingen per jaar blijft goed inzicht bestaan en voldoende scherpte richting het bestuur. Naast de reguliere vergadering zijn er diverse momenten waarbij bestuur en RvC met elkaar van gedachten kunnen wisselen over de ontwikkelingen in het aandachtsgebied. De raad kijkt daarom met voldoening terug op hun betrokkenheid in de afgelopen periode. Dhr. A. C. Groeneveld, voorzitter raad van commissarissen: Het Nationaal MS Fonds heeft de afgelopen jaren ongelooflijk veel gedaan en bereikt. Als ik zie hoe laag de overhead is, dan is het Nationaal MS Fonds ontzettend effectief in het aanwenden van middelen. Het Nationaal MS Fonds weet ook heel veel mensen te mobiliseren voor het goede doel. We richten ons al op onderzoek, in de toekomst zullen we dit ook zeker verder blijven doorvoeren. Het werk rond Multiple Sclerose is nog lang niet klaar. Ik ben blij dat ik op deze wijze mijn steentje kan bijdragen. 6

7 De leden van de RvC van het Nationaal MS Fonds werken binnen de organisatie zonder daar enige vergoeding voor te ontvangen. De leden werken onbezoldigd. De leden vergaderen in beginsel viermaal per jaar om het beleid te toetsen en goed te keuren. De leden van de raad van commissarissen zijn per 31 december 2009: De heer A. C. Groeneveld, voorzitter Dutch Aviation Group De heer drs. E. Oosterhoff, neuroloog in het Meander MC te Baarn De heer mr. Drs. F. A. van Bakelen, Jurist De heer E. van Nieuwenhuizen, C.F.O. bij IJS Global Namens de Raad van Commissarissen, voorzitter A.C. Groeneveld 7

8 De dagelijkse leiding is in handen van het bestuur. Het bestuur bestaat uit de voorzitter mevrouw A.F.T. van der Zande-de Wilde en de penningmeester/secretaris de heer P.Th. Lassooij. Samen met de medewerkers van het Nationaal MS Fonds voeren zij het beleid uit. De voorzitter is eindverantwoordelijke en legt verantwoording af aan de leden van de Raad van Commissarissen. Het landelijk bureau van het Nationaal MS Fonds is gevestigd in Maassluis. Hier werken zes vaste medewerkers. Zij ondersteunen het werk van de vrijwilligers en zorgen voor voortgang van het beleid. Dat betekent dat zij onder andere: Werken aan het realiseren van het uitgezette beleid en de doelstellingen van het Nationaal MS Fonds; Meer dan vrijwilligers ondersteunen bij hun werk; Zo efficiënt mogelijk gelden werven en besteden; Voorlichting verstrekken over Multiple Sclerose, Adem en Devic. Het Nationaal MS Fonds heeft een adviesraad Het Nationaal MS Fonds wordt ondersteund door leden van de adviesraad op diverse gebieden. De leden van de adviesraad werken voor het Nationaal MS Fonds zonder daar enige vergoeding voor te ontvangen. De leden van de adviesraad werken onbezoldigd. In het dagelijkse leven zijn de leden werkzaam binnen diverse maatschappelijke functies. Zij stellen hun enorme expertise beschikbaar aan het bestuur. Zij ondersteunen en begeleiden de bestuursleden daar waar het nodig is. De leden van de adviesraad zijn: De heer D. Gerbrandts; adjunct-directeur van Stichting Platform Mobile Messaging, De heer W. van der Veen; directeur van de Segment Groep, De heer dr. L. Visser; neuroloog en verbonden aan het Elisabeth Ziekenhuis te Tilburg, De heer drs. P. van Weperen; directeur reumatologie en dermatologie Wyeth De heer drs. A. Bom; commercieel directeur Fa-Med De heer A. Hodac, Commercieel directeur Sparksite De leden van de adviesraad komen tweemaal per jaar bij elkaar met het bestuur en eenmaal per jaar met het bestuur en de Raad van Commissarissen. De bijeenkomsten vinden afwisselend plaats op de diverse kantoren van de leden. 8

9 Comité van Aanbeveling Het Nationaal MS Fonds wordt ondersteund door een uitgebreid Comité van Aanbeveling. De leden van dit comité zijn veelal mensen die hun naamsbekendheid verbinden aan het Nationaal MS Fonds omdat zij het werk willen ondersteunen. De leden van het Comité van Aanbeveling worden jaarlijks geïnformeerd over de activiteiten en de ontwikkelingen van het Nationaal MS Fonds. De leden van dit Comité per 31 december 2009 zijn: De heer mr. Job Cohen; burgemeester van Amsterdam. Mevrouw Erica Terpstra; voorzitter van het NOC/NSF. Prof. Dr. F. van der Meché; lid van de raad van bestuur van het Erasmus MC te Rotterdam. De heer Leen Huizer; zanger. Mevrouw Margriet Eshuijs; zangeres. De heer Ben van der Brink; directeur Jacobitheater te Utrecht. De heer Jaques Senf; impresario. De heer Peter Jan Rens; programmamaker en presentator. Ambassadeurs Sinds 2006 is Peter Jan Rens ambassadeur van het Nationaal MS Fonds. Peter Jan Rens heeft affiniteit met het ziektebeeld Multiple Sclerose omdat hij voordat hij bekend werd als mijnheer Kaktus, fysiotherapeut was. In deze periode heeft hij veel te maken gehad met mensen met MS waardoor zijn belangstelling voor deze ziekte ontstond. Deze belangstelling groeide nog meer toen hij als programmamaker in zijn redactie mensen leerde kennen die MS hadden. In zijn programma s is de ziekte zelfs meerdere malen aan de orde gekomen. Door de jaren heen heeft Peter Jan Rens dan ook veel kennis opgebouwd over de ziekte. Het meest fascinerende aan MS vindt Peter Jan Rens het volgende: Multiple Sclerose is een heftige ziekte met vaak een grillig patroon waarvoor je wenst dat er een behandeling of medicatie voor ontwikkeld wordt. In die wens op een oplossing ligt ook mijn betrokkenheid In 2009 zijn 3 mensen met MS ambassadeur geworden; Astrid Hussaarts is zangeres en heeft sinds 12 jaar MS, Rene Eijer was professioneel voetballer bij o.a. Sparta en Vitesse totdat bij hem de diagnose MS vastgesteld werd en Jelle Oosterwijk is paralympisch tennisser. 9

10 De patiënten board Het Nationaal MS Fonds werkt nauw samen met mensen met Multiple Sclerose. Alleen op deze wijze kan het Nationaal MS Fonds goed inventariseren welke behoeftes er op de gebieden voorlichting en coaching zijn. Deze belangrijke board telt 15 leden. Zij komen driemaal per jaar bij elkaar om samen met een gespreksleider te inventariseren en te bespreken aan welke voorlichtingsmaterialen behoefte is en hoe het Nationaal MS Fonds een goede coaching functie kan behouden. Om zo breed mogelijk geïnformeerd te kunnen worden zijn de leden geselecteerd op geslacht, leeftijd, beroep en beloopsvorm. Een doorsnede van de patiënten populatie zoals we die in Nederland kennen. Commissie MS Sociaal Een van de doelstellingen van het Nationaal MS Fonds is het behartigen van de belangen van mensen met MS en andere demyeliniserende ontstekingsachtige aandoeningen. Om een aanvulling te kunnen geven op deze doelstelling is MS Sociaal in het leven geroepen. In de praktijk blijkt dat een steeds groter wordende groep mensen met MS, financieel in een moeilijkere positie verkeert. Hierdoor is het soms onmogelijk om specifieke hulpmiddelen aan te schaffen. Ook de leuke kanten van het leven zoals dagtochten of vakanties dreigen hierdoor weg te vallen met als gevolg; een sociaal isolement. Een eventuele financiële ondersteuning of andersoortige ondersteuning die de kwaliteit van het leven verhogen, kan worden aangevraagd. Aan de commissie MS Sociaal nemen de volgende leden deel: Rob Endema, secretaris van het stimulanscomité Noord Holland Fortis Foundation. Henry van Zijl, directeur Fortis Bank Castricum. Coby van den Berg, MS verpleegkundige werkzaam in Nieuw Unicum te Zandvoort. Michelle van de Belt, studente. Emelia Schilp, maatschappelijk werkster. De leden van deze commissie komen vier keer per jaar bij elkaar om de aanvragen van de mensen met MS te behandelen en een aanbeveling te doen aan het bestuur. Het bestuur neemt de uiteindelijke beslissing of er hulp ingezet wordt of niet. 10

11 Een aantal punten, welke van toepassing zijn op de aanvragen: MS Sociaal biedt (veelal materiële) hulp aan deelnemers die in de problemen zijn geraakt. Soms wordt een percentage van bepaalde onkosten als bijdrage door het fonds vergoed. Deelnemers kunnen alleen een beroep doen op een tegemoetkoming bij MS Sociaal als zij geen beroep kunnen doen op andere instanties en regelingen. Bewijsvoering dient te worden meegezonden. Een uitgebreide motivatie met bewijsstukken dient te worden meegestuurd bij een duidelijke aanvraag. De aanvraag dient te worden vergezeld van een advies van een bedrijfsmaatschappelijk werker, arts of MS verpleegkundige. De tegemoetkoming is gemaximeerd door het Nationaal MS Fonds. Er kan een beroep worden gedaan door een patiënt, naaste of familielid. Het fonds gaat uiterst zorgvuldig om met de verkregen informatie. Het bestuur beslist, na advies van de commissie, of de gevraagde hulp al dan niet kan worden gegeven, over de uitslag/beoordeling kan niet worden gecorrespondeerd. Samenwerking Samenwerking is voor het Nationaal MS Fonds van groot belang. Er wordt bij alle activiteiten nauw samengewerkt met behandelaars zoals neurologen, onderzoekers, MS verpleegkundigen, fysiotherapeuten, MS centra en andere organisaties die zich actief inzetten voor mensen met MS en andere demyeliniserende ontstekingsachtige chronische aandoeningen van het centrale zenuwstelsel. Op het gebied van fondsenwerving is het Nationaal MS Fonds aangesloten bij het ISF (Instituut voor sponsoring en fondsenwerving), waarvan het Nationaal MS Fonds in 2007 de gedragscode heeft aangenomen. Tevens is het Nationaal MS Fonds lid van het VFI, de brancheorganisatie voor goede doelen en is aangesloten bij het CBF Keurmerk. CBF-keurmerk Het Nationaal MS Fonds heeft in 2004 van het Centraal Bureau voor Fondsenwerving het CBF keurmerk voor goede doelen gekregen voor 5 jaar. Het Nationaal MS Fonds besteedt de aan haar toevertrouwde middelen op een integere wijze. Dit keurmerk is ingesteld door het Centraal Bureau Fondsenwerving. Dit is een onafhankelijke stichting die al sinds 1925 toezicht houdt op het inzamelen en de bestedingen van geworven gelden bij goede doelen. In Juli 2009 is opnieuw het CBF Keurmerk verkregen door het Nationaal MS Fonds, volgens de vernieuwde richtlijnen van het CBF. Hierdoor kan een organisatie het keurmerk niet meer voor 5 jaar maar voor 3 jaar krijgen. 11

12 Verantwoordingsverklaring bestuur Scheiding bestuur en toezicht Raad van Commissarissen De Raad van commissarissen binnen het Nationaal MS Fonds, houdt toezicht op het bestuur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie. De Raad van Commissarissen fungeert als klankbord en geeft zowel gevraagd als ongevraagd advies. De Raad van Commissarissen bestaat uit minimaal drie personen die minimaal vier keer per jaar bij elkaar komt. De Raad van Commissarissen toetst het beleid en de begrotingen aan de doelstellingen, geeft goedkeuring en houdt, nauwlettend, toezicht op een juiste besteding. Een lid van de Raad van Commissarissen kan vijf jaar zitting hebben in de raad met de mogelijkheid van herbenoeming voor vijf jaar. De leden van de Raad van Commissarissen zijn onbezoldigd. De Raad van Commissarissen bestaat uit leden die geen nauwe familie of nauwe vergelijkbare relatie onderling hebben. Bij vacatie zorgen de overige leden van de Raad van Commissarissen voor invulling. Bestuur Het bestuur van het Nationaal MS Fonds is een betrokken, uitvoerend bestuur en bestaat uit twee personen. Het bestuur bepaalt het beleid, maakt de jaarbegroting en de meerjarenbegroting en heeft de dagelijkse leiding. De voorzitter van het bestuur, in haar functie als directeur, is bezoldigd. Inzake de bezoldiging van de directeur geldt als beleidsregel binnen de organisatie dat deze bezoldiging voldoet aan de Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede Doelen, zoals deze is opgesteld door de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen. De penningmeester/secretaris is onbezoldigd. De totale bezoldiging van de bestuurders bedroeg in ,-- (2008: ,--). De directeur heeft geen relevante nevenfuncties. Bestuurders worden benoemd, geschorst en ontslagen door de Raad van Commissarissen. Bestuursleden mogen geen nauwe familie of vergelijkbare relatie onderling hebben of met de leden van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen heeft vastgesteld dat het bestuur uit minimaal twee personen moet bestaan. De voorzitter, in haar functie als directeur, wordt jaarlijks beoordeeld door de Raad van Commissarissen. De leden van het bestuur kunnen vijf jaar zitting hebben in het bestuur met de mogelijkheid van herbenoeming voor vijf jaar. De leden van het bestuur vergaderen minimaal vier keer per jaar samen met de Raad van commissarissen. 12

13 Optimale besteding der middelen Het grootste deel van de inkomsten komt van particulieren. Het bestuur van het Nationaal MS Fonds is zich bewust van deze verantwoording. Het streven is om een zo groot mogelijk gedeelte van de inkomsten te besteden aan de doelstellingen. Door financiële jaarrapporten, jaarlijkse begrotingen en intensieve communicatie is er een duidelijk inzicht in de besteding van de geworven gelden. De kantoorkosten van het Nationaal MS Fonds worden met zorg begroot. Apparatuur wordt volgens strikte procedures aangekocht, een belangrijk onderdeel van de procedures is dat er altijd verschillende offertes aangevraagd worden waardoor prijzen zijn te vergelijken. Tevens wordt er naar gestreefd om de inkomsten jaarlijks aanzienlijk te vergroten, zodat de operationele kosten ten opzichte van de inkomsten telkens in een gunstigere verhouding komt. In 2010 zal er gewerkt worden aan meer naamsbekendheid van het Nationaal MS Fonds. Omgang met belanghebbenden De belanghebbenden van het Nationaal MS Fonds zijn: de mensen die aan Multiple Sclerose, Adem of Devic lijden, donateurs, sponsors, medewerkers, hulpverleners, vrijwilligers, het bestuur en de leden van de raad van Commissarissen en de raad van Advies. De leden van het Comité van Aanbeveling zijn eveneens belanghebbenden, zij het passief. Bij officiële gelegenheden of grote evenementen zoals de jaarlijkse Nationale MS dag, worden alle belanghebbenden uitgenodigd. Het Nationaal MS Fonds informeert alle belanghebbenden via nieuwsbrieven, jaarverslagen en andere relevante documenten. Gespecificeerde bedankbrieven, rapportages, foto s, website, accountantsverklaringen en andere vormen van communicatie zorgen voor een reëel inzicht van de activiteiten van het Nationaal MS Fonds. Het Nationaal MS Fonds heeft een klachtenprocedure die voor iedereen toegankelijk is. Aan elke klacht wordt zorgvuldig aandacht besteed. Driemaal per jaar zijn er bijeenkomsten met de Patiënten Board waarin besproken wordt welke activiteiten van belang zijn voor mensen met MS en waar het Nationaal MS Fonds bij kan dragen. Ook de thema s van de voorlichtingsmaterialen worden bepaald door de Patiënten Board. Alle vrijwillige leden van deze board zijn afkomstig uit de primaire doelgroepen. Voor het contact met alle betrokkenen en belanghebbenden geldt dat het Nationaal MS Fonds daar veel tijd en aandacht aan besteedt. Het persoonlijke aspect is belangrijk en het Nationaal MS Fonds wil vooral transparant zijn over wie we zijn, wat we doen en waarom. Het Nationaal MS Fonds handelt in overeenstemming met de code die werd opgesteld door het Instituut voor Sponsoring en Fondsenwerving. Basisvoorwaarden van deze code zijn respect, openheid, betrouwbaarheid en kwaliteit. Vier beginselen die het Nationaal MS Fonds van harte onderschrijft. Anneke van der Zande Voorzitter bestuur 13

14 Activiteiten In 2009 zijn weer veel activiteiten gerealiseerd. Alle activiteiten vloeien voort uit de drie kerntaken van het Nationaal MS Fonds. Te weten: voorlichting, coaching en onderzoek. Om deze drie kerntaken goed te kunnen profileren is een duidelijke en overzichtelijke structuur aangebracht. Voorlichting algemeen Het verstrekken van voorlichting is één van de primaire kerntaken van het Nationaal MS Fonds. Al vanaf de oprichting van de organisatie in 1993 is voorlichting een belangrijke doelstelling. In de loop der jaren heeft het Nationaal MS Fonds een heel scala aan voorlichtingsmaterialen en jaarlijks terugkerende activiteiten ontwikkeld. De voorlichting bij het Nationaal MS Fonds is onderverdeeld over 2 verschillende doelgroepen: 1) publieksvoorlichting en 2) voorlichting voor mensen met MS en hun naaste omgeving. Publieksvoorlichting Publieksvoorlichting is belangrijk bij een ziekte als Multiple Sclerose, omdat er rond het ziektebeeld stigma s en diverse misverstanden zijn. Uit een onderzoek dat gehouden is in 2003 door het Nationaal MS Fonds, blijkt dat 97% van alle Nederlanders iemand met MS in zijn/haar omgeving heeft, waarbij de betekenis van de ziekte vaak onbekend is. Zo denkt 80% dat mensen die de diagnose MS krijgen altijd binnen korte tijd rolstoelafhankelijk zal worden, denkt 90% dat MS een spierziekte is en 55% denkt dat mensen met MS op jonge leeftijd komen te overlijden. Sommige stigma s heeft het Nationaal MS Fonds weg kunnen nemen, andere zijn hardnekkiger en hebben nog enige tijd nodig. Zo is MS alleen gekoppeld aan de rolstoel langzaam maar zeker aan het verdwijnen en nemen ook andere MS organisaties de filosofie van het Nationaal MS Fonds over door het werkelijke ziektebeeld van MS naar buiten te brengen. MS is een diverse en individuele chronische aandoening met vele uitingen en gezichten naar buiten. Geen twee mensen met MS hebben eenzelfde ziektebeeld en beloop. Door één enkel aspect te belichten worden veel mensen met MS tekort gedaan en ontstaat er onbegrip in de maatschappij. Bij publieksvoorlichting vanuit het Nationaal MS Fonds, wordt kort en krachtig aangegeven wat MS voor ziekte is. Publieksvoorlichting 2009 Om Multiple Sclerose zoveel en breed mogelijk onder de aandacht te brengen van het algemene publiek is er in 2009 vaak acte de presence gegeven op braderieën en thema markten in heel Nederland, zoals o.a. op de Marine dagen in Den Helder en de Wereldhavendagen in Rotterdam. De doelstelling was om de bezoekers kennis te laten maken met MS. Tijdens de huis-aan-huis collecte in november 2009 zijn er flyers verspreid waarop kort en bondig aangegeven stond wat voor ziekte Multiple Sclerose is. 14

15 De radio commercials zijn uitgezonden in november en december en ingesproken door de ambassadeurs. De boodschap was onbegrip en angst naar voren te halen. Twee emoties die veel invloed hebben bij mensen met MS. Rond de Wereld MS dag in mei zijn er via het ANP persberichten verzonden met de eerste resultaten van het cognitie onderzoek van de 1 e fase. Van juni t/m november zijn er persberichten rondgestuurd naar de plaatselijke kranten waarin MS duidelijk uitgelegd werd. De meeste persberichten zijn ook daadwerkelijk geplaatst. De firma Nian sponsort plaatselijke brochureboekjes over Multiple Sclerose. Zij werven adverteerders en brengen de boekjes uit bij de plaatselijke apotheken, huisartsen en bibliotheken. Op diverse plaatsen in steden en dorpen waar veel publiek komt, zijn inmiddels de oranje brochureboekjes met informatie over MS te vinden. Rond activiteiten van het Nationaal MS Fonds zoals de MS 150 en de collecte heeft Nian ook huis-aan-huis kranten verspreid over MS. Ziekte gerelateerde voorlichting Voorlichting aan mensen met Multiple Sclerose, Adem en Devic en hun omgeving is een belangrijk hulpmiddel om te leren omgaan met deze chronische aandoeningen in het dagelijkse leven. Daarnaast is het een hulpmiddel om de vele knelpunten in het dagelijkse leven het hoofd te kunnen bieden en deze zo accuraat mogelijk op te lossen. Kennis geeft immers macht. De complexiteit van de ziektebeelden en de diversiteit van de aandoeningen, zijn aspecten waardoor het niet eenvoudig is om met een van deze aandoeningen te moeten leven. De voorlichting van het Nationaal MS Fonds is er dan ook op gericht om zoveel mogelijk te adviseren hoe te handelen in specifieke situaties. Alle voorlichtingsmaterialen komen tot stand met medewerking van professionele hupverleners en met de Patiënten board van het Nationaal MS Fonds. Uit: Ons Moment : Sinds het Nationaal MS Fonds actief is, is er een enorme bewustwording bij mensen met MS zelf, maar ook bij alle mensen om de patiënt heen tot stand gekomen. Artsen, verpleegkundigen Door een geweldige voorlichtingscampagne. Daarnaast heeft het Nationaal MS Fonds een brok belangenbehartiging naar zich toe getrokken. Het accent verschuift nu richting onderzoek, ook daar is nog heel veel te doen voor de organisatie. Er blijft ontzettend veel behoefte aan informatie over MS. Het Nationaal MS Fonds ziet ook wat de vragen zijn. We overleggen regelmatig over mogelijke verbetering van voorlichting. Het Nationaal MS Fonds kijkt ook over de grenzen heen hoe ze het daar doen. De naam is gevestigd, de farmaceutische industrie laat zich zelfs door het Nationaal MS Fonds inspireren. Als arts zie je dat: Hé, die folder, dat komt me bekend voor. (Ed Oosterhoff en Leo Visser, beiden neuroloog met MS als aandachtsgebied.) 15

16 Nieuwe brochure Diagnose MS Medio 2009 zijn er nieuwe brochures uitgekomen. Een van deze nieuwe brochures heeft de titel: Diagnose MS meegekregen. In tegenstelling tot de meeste andere brochures is deze brochure voor 75% visueel gemaakt, met tekeningen en schema s wordt in duidelijke taal uitgelegd wat MS voor ziekte is. Tevens zit er een afsprakenkaart aan vast. De reden voor deze vorm van een brochure was dat in de praktijk mensen die net de diagnose MS krijgen gaan zoeken naar brochures en op internet. Soms staat er de verkeerde informatie en soms is het zo ingewikkeld beschreven dat het niet duidelijk wordt. Door MS te visualiseren is het voor iedereen begrijpelijk. Leven met MS In de brochurereeks Leven met Multipele Sclerose is in 2009 niets veranderd. De afgelopen drie jaar is deze reeks tot stand gekomen in samenwerking met de patiënten board en de MS verpleegkundigen. Deze thema s zijn zorgvuldig uitgezocht en qua prioriteit afgewogen door de leden van de Patiënten Board. Het aantal brochures in deze serie is opgelopen tot 20 verschillende thema s. Omgaan met vermoeidheid. Omgaan met cognitieproblemen. Zwangerschap. Kinderen met MS. Omgaan met warmte. Omgaan met evenwichtsstoornissen. Omgaan met blaasproblemen. Omgaan met oogklachten. Regie in eigen hand houden, Wettelijke regelingen voor kinderen met MS. MS en bewegen. Omgaan met slaapproblemen. Omgaan met slikproblemen. MS en werken. Omgaan met medicijnen MS en depressie. MS en erfelijkheid. MS en seksualiteit. MS en spraakproblemen. MS en verkeer. De brochures in deze voorlichtingsserie zijn veelvuldig aangevraagd door zowel mensen met MS, hun omgeving en door professionele behandelaars zoals neurologen, MS verpleegkundigen, fysiotherapeuten, thuiszorginstellingen etc. 16

17 Tevens maken andere MS organisaties gebruik van deze brochurereeksen om bij bijeenkomsten van patiënten de juiste informatie te kunnen verstrekken. Alle brochures zijn tot stand gekomen vanuit een goede samenwerking met de professionele hulpverleners. Aan ieder thema hebben een of meerdere hulpverleners medewerking verleend. De brochures worden kosteloos verstrekt door het Nationaal MS Fonds. In 2009 zijn er dan ook ruim brochures van de serie Leven met MS aangevraagd en verzonden vanuit het landelijke bureau van het Nationaal MS Fonds. Hulpverleners bij het project Leven met MS. Cassette doosjes; omdat ook vele hulpverleners de brochures aanvragen heeft het Nationaal MS Fonds nagedacht over een manier waarop het voor de hulpverlener eenvoudiger is deze brochures binnen handbereik te hebben. Hiervoor zijn cassette doosjes ontwikkeld. Hierdoor is het voor de professionele hulpverlener zoals de neuroloog en MS verpleegkundige eenvoudiger de brochures bij de hand te hebben wanneer zij dit nodig achten. Inmiddels zijn er in 2009 ruim cassettedoosjes verzonden vanuit het landelijke bureau naar professionele hulpverleners. Vlinder brochure reeks. De zogenoemde vlinderserie is een serie met voorlichtingsbrochures die gericht zijn op het ziektebeeld en de behandelmogelijkheden van Multiple Sclerose. Rond MS vinden de laatste jaren diverse ontwikkelingen plaats waardoor steeds meer behandelmogelijkheden beschikbaar komen. Daarnaast blijkt uit het medicijnonderzoek dat het Nationaal MS Fonds uitvoerde, dat er nog heel veel onduidelijkheden bestaan over de beloopsvormen en de behandelmogelijkheden onder mensen met MS. Diverse brochures zijn herschreven en/of herdrukt. Daarnaast is er in 2009 een nieuwe brochure uitgekomen rond het thema: Relapsing Remitting MS. Het aantal brochures in deze serie telt nu acht verschillende thema s : Multiple Sclerose, een ziekte van het centrale zenuwstelsel, Interferon-beta, Copaxone, Novantrone, Intrathecale Baclofen, Infuusbehandeling met Methylprednisolon, Primair-progressieve Multiple Sclerose, Relapsing Remitting MS Van de vlinderbrochures die kosteloos te verkrijgen zijn, zijn in 2009 vele exemplaren aangevraagd door zowel mensen met MS, als hun omgeving en door behandelaars. Er zijn in 2009 ruim brochures uit deze serie verzonden via het landelijke bureau. Ook aan deze voorlichtingsserie hebben diverse professionele hulpverleners medewerking verleend. 17

18 Kinderen en MS Ouder met MS Kinderen kunnen in hun gezinssituatie geconfronteerd worden met MS van een van hun ouders. MS is een ziektebeeld dat al heel lastig uit te leggen is aan volwassenen, daarom is besloten om dit voor kinderen zo veel mogelijk te visualiseren op diverse leeftijdscategorieën. Zo heeft het Nationaal MS Fonds een stripboek ontwikkeld voor jongeren van jaar, een werkschrift voor kinderen van 6-11 jaar en een kleurblok voor de allerkleinsten. Alle uitgaven hebben betrekking op MS bij een ouder en geeft in helderheid weer wat MS voor een ziekte is en wat kinderen kunnen verwachten wanneer er een verslechtering optreedt. Zowel het kleurblok als het werkschrift is in samenwerking met de MS Liga uit Vlaanderen gerealiseerd. Multiple Sores, een stripboek voor jongeren van jaar, Myeline, een werkschrift voor kinderen van 6 12 jaar, Bij ons Thuis!, een kleurblok voor de allerkleinsten vanaf 3 jaar. Spreekbeurt op school In de praktijk wordt ook veel informatie opgevraagd door ouders die kinderen hebben in de basisschoolleeftijd. Deze kinderen kiezen er vaak voor om op school een voordracht of werkstuk te maken over de ziekte van hun ouder. In 2009 is er op verzoek van veel ouders met MS een spreekbeurt opgezet voor kinderen van de basisschoolleeftijd. Deze spreekbeurt kunnen ze als leidraad gebruiken bij hun voordrachten en werkstukken die ze moeten maken op school. Deze leidraad wordt veel aangevraagd door ouders en leerkrachten. Kinderen met MS Voor kinderen met MS heeft het Nationaal MS Fonds diverse ondersteunende brochures en een boek gerealiseerd. Veelal zijn het de ouders die deze informatie willen hebben, zeker wanneer het gaat om hele jonge kinderen. In de serie Leven met Multipele Sclerose zijn twee brochures uitgekomen die specifiek zijn bedoeld voor ouders met een kind met MS. Dit zijn de brochures: Kinderen met MS en Wettelijke regelingen voor kinderen met MS. Beide brochures zijn leidraden voor ouders met een jong kindje met MS. Daarnaast is er het Handboek voor ouders, een praktisch handboek voor ouders met een kind met MS. In dit handboek zijn praktische adviezen en tips beschreven over hoe om te gaan met een verslechtering, met vriendjes en vriendinnetjes en hoe leg je op school uit wat er met je kind aan de hand is. 18

19 Bijeenkomst In mei 2009 is er een bijeenkomst georganiseerd in het bekende sprookjespark De Efteling voor ouders met een kind met MS. Vanzelfsprekend waren veel van de kinderen ook aanwezig. De titel van deze bijeenkomst was: Spreken en sprookjes en was georganiseerd door het Erasmus MC te Rotterdam. Ook het Nationaal MS Fonds hier een actieve bijdrage aan geleverd. Het Nationaal MS Fonds tevens een speciale website voor kinderen met MS: Deze website wordt bijgehouden door een moeder met een kindje met MS. Uit Ons Moment : Mikki was 4 jaar toen MS zich openbaarde, helaas in een zeer actieve vorm. Dat is heel heftig, maar we leven bij de dag. We genieten van wat wel mogelijk is en van elkaar. Humor is ontzettend belangrijk, gelukkig heeft Mikki hier een flinke dosis van. Ik doe voor het Nationaal MS Fonds wat ik kan. Er moet nog meer info komen voor ouders met een kind met MS. Wij moesten zelf veel uitzoeken en gelukkig heeft het Nationaal MS Fonds hier nu al voor een gedeelte in voorzien. Dit is ook de reden waarom ik actief ben binnen de patiënten board van het Nationaal MS Fonds. (Anita). Jongeren met MS De groep jongeren met MS (15 t/m 25 jaar) is in Nederland groter dan de groep kinderen met MS (tot 15 jaar). Deels komt dit door de verbeterde diagnostiek en tevens door meer bekendheid over MS onder artsen en hulpverleners. Met andere woorden: er wordt eerder aan een diagnose MS gedacht dan ca. 10 jaar geleden. Voor deze groep jonge mensen met MS geeft het Nationaal MS Fonds informatiebrochures uit over o.a. de Wajong uitkering en wat de doen wanneer je studeert met een diagnose MS. Ook in 2009 heeft het Nationaal MS Fonds een speciaal zeilweekend georganiseerd voor deze groep jongeren met MS. De doelstelling achter deze activiteit is, op een sportieve en actieve wijze contact met leeftijdsgenoten te hebben. Niet passief stilzitten maar laten zien dat ook met beperkingen sportief buiten bezig zijn tot de mogelijkheden behoort. Een groep jongeren met MS komen digitaal bij elkaar op het forum van het Nationaal MS Fonds. Bijna dagelijks ontmoeten ze elkaar hier en bespreken de dagelijkse dingen met elkaar. Speciaal voor deze groep heeft het Nationaal MS Fonds een forum uitje georganiseerd. Zij zijn een weekend bij elkaar gekomen in Brabant, waar ze het gevoel hadden met elkaar op vakantie te zijn. 19

20 Zondag, 5 april Op tijd uit bed!!! Door losgebroken ezels had Gerard de beheerder even onze hulp nodig. Een goed begin van de dag en dat nog voor het ontbijt! Daarna heerlijk in de zon gezeten. Daar worden we een beetje loom van en sjokken naar de eetzaal voor ons laatste buffet op de Putse Hoeve. Kroketjes met mosterd erbij. Hoe prak je zoiets? Sill van Tellingen heeft alles op de kiek vastgelegd! En dan Boel inpakken... Wachten op onze ophaalservice!!! Het zit erop en het was fantastisch! Wat ik zelf heel erg bijzonder heb gevonden, is, de herkenbaarheid. Al die meiden met hun verhaal. Fijn gewoon! Ook dank aan Kim van het Nationaal MS Fonds!!! De Putse Hoeve voor hun vertrouwen en gastvrijheid! De ezels die geweldig goed opgevoed waren, niet smakten, niet kwijlden, en een mooi wit gebit hadden! De lieverds die ons gebracht en gehaald hebben! Thanks De MutSenclub!!!! Boeken, eigen uitgaven Eind 2008 is het zesde boek voltooid ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van de organisatie, met de titel Ons Moment. De reeks bestaat nu uit de volgende titels: 101 vragen over MS, een vraagbaak over het ziektebeeld en het dagelijkse leven, Partnerboek, geschreven vanuit een zestal partners en hun adviezen en tips, Behandelmap, een losbladige map over alle behandelmogelijkheden die er zijn op het gebied van MS. Zowel de reguliere medicaties als de alternatieve medicaties worden hierin beschreven. De reguliere medicaties worden alleen ingevoegd wanneer zij ook in het vergoedingensysteem opgenomen zijn, Handboek voor ouders, een praktisch handboek voor ouders met een kind met MS, MS Travel, een praktisch handboekje wanneer je op reis gaat en er sprake is van MS. Ons Moment, een uitgave ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van het Nationaal MS Fonds Aan alle uitgaven hebben professionele hulpverleners meegewerkt om tot een goed gedocumenteerd geheel te kunnen komen. Het boek 101 vragen over MS is uitverkocht en zal in 2011 herschreven worden. Alle uitgaven zijn tegen geringe kosten aan te vragen op het landelijke bureau. In 2009 zijn in totaal ruim exemplaren aangevraagd. 20

21 MS informatiepakket Kennisoverdracht over het juiste ziektebeeld is een belangrijk uitgangspunt bij het verstrekken van een informatiepakket. Bijna dagelijks worden er informatiepakketten aangevraagd door studenten, scholieren, ziekenhuizen of andere zorginstellingen. In een informatiepakket zit voldoende informatie om een spreekbeurt te kunnen houden, een werkstuk of scriptie over MS te maken. Het informatiepakket wordt al vanaf 2002 verstrekt door het Nationaal MS Fonds. In 2009 zijn informatiepakketten aangevraagd en verzonden vanuit het landelijke bureau van het Nationaal MS Fonds. De inhoud van het informatiepakket wordt afgestemd op leeftijd en doelstelling van de aanvrager. Ze zijn verkrijgbaar in drie categorieën. MS Informatiecentra Zorg rond MS is erg versnipperd in Nederland. Veel kennis op het gebied van onderzoek is aanwezig bij de academische centra. Voor veel mensen met MS betekent dit soms dat er lange afstanden afgelegd moeten worden om bij hun behandelaar te kunnen komen. Vooral in de perifere ziekenhuizen is veel kennis aanwezig over het ziektebeeld Multiple Sclerose, Adem en Devic. Het Nationaal MS Fonds heeft de afgelopen zes jaar deze kennis gebundeld en heeft in de betreffende ziekenhuizen MS behandel- en informatiecentra opgericht. De behandelaar moet aan vele criteria voldoen alvorens in aanmerking te kunnen komen tot certificatie. Een van de criteria is multidisciplinaire samenwerking in de regio waar de zorginstelling gevestigd is. In de regio s waar een MS behandel- en informatiecentrum gevestigd is, zijn minder lange wachttijden voor diverse onderzoeken op het gebied van MS, is overleg tussen alle disciplines en is de behandelaar wekelijks ook telefonisch bereikbaar voor zijn patiënten. In december 2009 heeft het Nationaal MS Fonds het Antonius ziekenhuis te Nieuwegein gecertificeerd als MS behandel en informatiecentrum. Een jaar lang is er binnen de neurologenmaatschap onder leiding van dr. S. Frequin, gewerkt om aan de criteria van het Nationaal MS Fonds te voldoen. Vanaf december 2009 kunnen mensen met MS uit de regio Nieuwegein verzekerd zijn van goede en accurate zorg rond MS. Inmiddels zijn 4 ziekenhuizen gecertificeerd. Binnen het Jeroen Bosch ziekenhuis in Den Bosch is tevens ook een inloop informatiecentrum ingericht door het Nationaal MS Fonds. Het Meander MC te Baarn Nieuw Unicum te Zandvoort Jeroen Bosch ziekenhuis te Den Bosch Antonius ziekenhuis te Nieuwegein In zowel het Jeroen Bosch ziekenhuis, in het Meander MC als bij het landelijk bureau van het Nationaal MS Fonds zijn inloop informatiecentra opgericht. Binnen deze informatiecentra kunnen mensen met MS informatie krijgen omtrent het ziektebeeld. 21

22 Nationale MS dag Jaarlijks organiseert het Nationaal MS Fonds in november een Nationale MS dag. Hiermee is in 1998 voor het eerst gestart. De doelstelling van de Nationale MS dag is om mensen met MS van de nieuwste informatie kennis te laten nemen. MS is een ziektebeeld dat internationaal zo in ontwikkeling is, dat het van belang is dat degenen die het betreft ook adequaat en snel op de jongste ontwikkelingen gewezen kunnen worden. Inmiddels is de Nationale MS dag een begrip geworden onder zowel mensen met MS als de professionele hulpverlener. In 2009 is alweer voor het elfde achtereenvolgende jaar een Nationale MS dag georganiseerd op 28 november te Noordwijkerhout waar het Nationaal MS Fonds 904 mensen met MS heeft mogen ontvangen. Aan de nationale MS dag 2009 werkten mee: MS Symposium: Prof. Dr. R. Hintzen, verbonden aan het Erasmus MC te Rotterdam Dr. L. Visser, verbonden aan het Elisabeth Ziekenhuis te Tilburg, Dr. P. Jongen, verbonden aan onderzoekscentrum MS4Research Instituut, Dr. E. van Munster, verbonden aan het Jeroen Bosch Ziekenhuis te Den Bosch Workshops: Dr. S. Frequin, verbonden aan het Antonius Ziekenhuis te Nieuwegein, Dhr. R. Schutjes, verbonden aan het UWV, Dr. E. Oosterhoff, verbonden aan het Meander MC te Baarn, Dr. R. Ruimschotel, verbonden aan het psuchiatrisch centrum Psy to Be te Rotterdam Dr. D. Heersema, verbonden aan het Universitair Medisch Centrum te Groningen, Dhr. M. Heerings, verbonden aan het Brussels Universitair Medisch Centrum, Dr. N. Spliethoff, verbonden aan het Leids Universitair Medisch Centrum, Dr. P. Vranken, verbonden aan revalidatiecentrum de Hoogstraat te Utrecht, 22

23 Verslag van 2 bezoekers: Als we terugdenken aan de Nationale MS Dag van zaterdag 28 november 2009 dan denken we aan: de veelzijdige informatiemarkt, het wetenschappelijke symposium, de workshops waar iedereen zeer actief aan meedeed, de mooie kunstobjecten, meneer Kaktus en de pepernoten code, sinterklaas en zwarte piet, de modeshow, het rolstoeldansen, pepernoten, de sinterklaas cd, en de positieve sfeer onder de bezoekers en de vrijwilligers. Het was een geslaagde dag! Rond 9.00 uur kwamen wij als een van de eerste bezoekers aan in hotel en congrescentrum De Leeuwenhorst. We hadden tot ongeveer uur de tijd om rustig even rond te kijken voordat de opening begon. Iedereen kreeg naast het bekende tasje ook drie pepernoten aangereikt. En wat kon je daar allemaal mee doen? Deze waren bedoeld om het pepernoten code spel te spelen later op de dag. Je kon ze natuurlijk ook lekker opeten want ze waren heerlijk. Bij binnenkomst kwam je in een hal terecht waar je een fijne massage kon ondergaan of een speciale fiets kon uitproberen om fit te blijven. Iets verder in deze hal stonden de prachtige kunstwerken van 11 mensen met MS tentoongesteld waar je als bezoeker op kon stemmen. We namen ons in ieder geval voor om na het symposium eerst een massage te laten doen. Vervolgens kon je kiezen om in de ronde zaal een kijkje te nemen bij bijvoorbeeld het wetenschappelijk symposium of bij de informatiemarkt. De informatiemarkt was erg veelzijdig. Er was veel informatie verkrijgbaar over MS en een aantal farmaceutische bedrijven waren aanwezig aan wie vragen konden worden gesteld over bepaalde medicijnen. Je kon handige hulpmiddelen uittesten, voetmassages en workshops ondergaan en vooral heel veel voorlichting vinden over van alles omtrent Multiple Sclerose. Er was zelfs een aangepaste auto in de ruimte gezet om mensen te laten zien dat aanpassingen maatwerk is. Een handicap betekent niet het einde van uw mobiliteit, is hun motto. Het wetenschappelijke symposium duurde in de ronde zaal van uur en werd druk bezocht. De onderwerpen kwaliteit van leven, cognitie onderzoek, wereldwijd onderzoek en DNA, erfelijkheid en kinderen spraken erg aan. Veel vragen kwamen uit de zaal voor de neurologen en dat is altijd een goed teken. De workshops waar wij even bij gekeken hebben zaten bomvol, dit waren: vermoeidheid, cognitie, werk en onbegrip. 23

24 Het liedje Iedereen een Koning was voor veel mensen een emotioneel moment. Op het moment dat Astrid het nummer inzet waarin ze verteld dat ze MS heeft pinkten wij een traantje weg en we waren niet de enigen! Een vrolijke noot bracht meneer Kaktus met zijn Sinterklaas show samen met het rolstoeldansen en de modeshow Pimped by Roos. Een paar kindjes hebben een leuk cadeautje gekregen van de Sint. Moe maar tevreden zijn we aan het eind van de middag naar huis gegaan. Volgend jaar? Dan zijn we weer van de partij! Nationaal MS Fonds bedankt voor het realiseren van deze mooie dag! Dorith en Geertje MS Nieuwslijn Het kwartaalblad MS Nieuwslijn van het Nationaal MS Fonds verstrekt voorlichting en informatie voor mensen die met MS, Adem of Devic te maken hebben. Via het kwartaalblad worden de nieuwste ontwikkelingen zo actueel mogelijk gecommuniceerd. De MS Nieuwslijn wordt verstrekt aan de donateurs van het Nationaal MS Fonds, wanneer zij dit wensen, en is ook te vinden in vele wachtkamers in ziekenhuizen. Het blad wordt gemaakt voor en door mensen met MS. Naast medische ontwikkelingen worden er tips en adviezen gegeven en lotgenotenervaringen gedeeld. Naast de vaste redactie werken ieder kwartaal vele professionele behandelaars mee aan de totstandkoming. In 2011 zal het kwartaalblad een verandering ondergaan door een modernere layout in te gaan zetten. Websites Het Nationaal MS Fonds heeft twee websites: en Het Nationaal MS Fonds heeft een uitgebreide interactieve website. Veel bezoekers vinden dagelijks hun informatie op Deze website bevat informatie over zowel het ziektebeeld, de behandelmogelijkheden, het Nationaal MS Fonds en de activiteiten, ervaringsverhalen, een online winkel voor het bestellen van boeken en hulpmiddelen en een gastenboek. De motivatie van het Nationaal MS Fonds is dat iedere bezoeker direct moet kunnen vinden wat er nodig is. Gezien het hoge aantal van dagelijkse bezoekers, ruim 700 unieke bezoekers gemiddeld per dag, en bezoekers die regelmatig de website raadplegen is deze informatiebron van grote waarde voor de groep patiënten. Toch is het nodig om steeds weer opnieuw de website onder de loep te nemen en eventueel uit te breiden met nieuwe technische mogelijkheden. De website wordt onderhouden door vrijwilligers die door het ingebouwde gebruiksvriendelijke content management systeem, vanuit de thuissituatie hun werkzaamheden kunnen uitvoeren. 24

25 Omdat de website begint te verouderen en ingehaald wordt door nieuwe technieken is in het laatste kwartaal van 2008 opdracht gegeven voor het bouwen van een nieuwe website. In deze nieuwe website zal ook de nadruk komen te liggen op informatie verstrekking. Hierbij zal een duidelijk onderscheid gemaakt gaan worden aan de aard van informatie. Ook zal de nieuwe website uitgebreid worden met een intranet om de vele vrijwilligers eenvoudiger van de nodige informatie te kunnen voorzien. Het interactieve gedeelte zal uitgebreid gaan worden met blogs waarop bezoekers mee kunnen discussiëren en zelf foto s kunnen plaatsen. Omdat veel mensen met MS last van hun ogen hebben is er voor gekozen dat de website zowel gelezen als voorgelezen kan worden en de bezoeker ook zelf de lettergrootte kan wijzigen. Vanuit de nieuwe website zal een elektronische nieuwsbrief verzonden kunnen gaan worden aan degenen die zich hiervoor opgeven. Het bouwen van de nieuwe website heeft in 2009 vertraging opgelopen omdat het niet mogelijk bleek sommige wensen op de juiste manier te realiseren waardoor de website niet volledig goedgekeurd kon worden. De verwachting is dat de nieuwe website medio 2010 volledig de lucht in gaat. Forum In 2006 is de website uitgebreid met een forum. Al heel snel wisten de bezoekers dit forum te vinden en wordt er dagelijks door veel patiënten gebruik van gemaakt. In korte tijd zijn er al ruim berichten geplaatst. Hier worden contacten gelegd, ervaringen uitgewisseld en advies ingewonnen door de bezoekers. Het forum zal ook binnen de nieuwe website gehandhaafd blijven. De tweede website is speciaal bedoeld voor jonge mensen met MS, Adem of Devic Hier wordt de meest actuele informatie geplaatst voor jongeren en kinderen met MS. Ook deze website is uitgerust met interactieve onderdelen zoals chatroom, forum en een gastenboek naast de voorlichtende aspecten. Daarnaast kunnen jongeren op deze website online spellen spelen ter ontspanning of kleurplaten downloaden. 25

Verkort Jaarverslag 2011

Verkort Jaarverslag 2011 2011 Verkort Jaarverslag 2011 Inleiding Voorwoord inleiding Op de hierna volgende bladzijden is het verkorte jaarrapport 2011 opgenomen van Stichting, gevestigd Wagenstraat 25, 3142 CR Maassluis. Het volledige

Nadere informatie

Multiple Sclerose. Poliklinische revalidatie

Multiple Sclerose. Poliklinische revalidatie Multiple Sclerose Poliklinische revalidatie Voor wie is deze folder? Bij u is de diagnose Multiple Sclerose (MS) gesteld. De aandoening Multiple Sclerose kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijks

Nadere informatie

Stichting PLS. BELEIDSPLAN [ ]

Stichting PLS. BELEIDSPLAN [ ] Stichting PLS BELEIDSPLAN [2018 2021] http://www.p-l-s.nl Stichting PLS (RSIN 854236107) Postadres: Drossaert Jonker van Kesselstraat 65, 6171 KB Stein Bezoek adres/vesting adres: Batenburgerstraat 17,

Nadere informatie

Jaarverslag 2013 Stichting "Als kanker je raakt"

Jaarverslag 2013 Stichting Als kanker je raakt Jaarverslag 2013 Stichting "Als kanker je raakt" Inhoudsopgave Bladzijde Voorwoord 3 Bestuurssamenstelling 3 Doelstelling en beleid 4 Organisatie en beloningsbeleid 4 Verslag activiteiten 4 Doelen voor

Nadere informatie

Primair-progressieve. Primair-progressieve multiple sclerose. Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds

Primair-progressieve. Primair-progressieve multiple sclerose. Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds Primair-progressieve Primair-progressieve multiple scerose multiple sclerose Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds Wagenstraat 25 3142 CR Maassluis telefoon: 010-591 98 39 fax: 010-592 86 86 e-mail:

Nadere informatie

Workshop Can DO. Astrid Hussaarts en Marco Heerings Trainers Can Do sessie leven

Workshop Can DO. Astrid Hussaarts en Marco Heerings Trainers Can Do sessie leven Workshop Can DO Astrid Hussaarts en Marco Heerings Trainers Can Do sessie leven Leeuwarden 23 april 2015 Diagnose MS Impact: Plaats, datum, tijd, behandelaar Vooronderstellingen t.a.v. Multiple Sclerose

Nadere informatie

Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling

Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling Multiple Sclerose (MS) De aandoening Multiple Sclerose (MS) kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijkse leven. In deze folder leest u wat het behandelprogramma

Nadere informatie

REGLEMENT DIRECTIE - De directie van de stichting: Stichting SOS-Kinderdorpen Nederland, statutair gevestigd te Amsterdam (hierna: "de stichting");

REGLEMENT DIRECTIE - De directie van de stichting: Stichting SOS-Kinderdorpen Nederland, statutair gevestigd te Amsterdam (hierna: de stichting); REGLEMENT DIRECTIE - De directie van de stichting: Stichting SOS-Kinderdorpen Nederland, statutair gevestigd te Amsterdam (hierna: "de stichting"); in aanmerking genomen het volgende: A) de statutaire

Nadere informatie

Kinderen met Multipele Sclerose:

Kinderen met Multipele Sclerose: Deze brochure kwam tot stand met medewerking van Leven met Multipele Sclerose uitgave 9 mevrouw Anita van der Zwan. Anita is moeder van twee kinderen, zoon Barry en dochter Mikki. Bij Mikki is in de zomer

Nadere informatie

JAARVERSLAG 2014. p/a Oosterpark 53 1092AP Amsterdam tel 020-6921173 fax 020-6942077 Kamer van Koophandel Amsterdam nr. 34305055

JAARVERSLAG 2014. p/a Oosterpark 53 1092AP Amsterdam tel 020-6921173 fax 020-6942077 Kamer van Koophandel Amsterdam nr. 34305055 JAARVERSLAG 2014 Namens BESTUUR Stichting Verdriet door je hoofd Algemene gegevens De stichting Verdriet door je hoofd is opgericht op 19 juni 2008 Inschrijving KVK: Inschrijvingen. 34305055 Postadres:

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting ALSopdeweg!

Beleidsplan Stichting ALSopdeweg! Beleidsplan 2015-2020 Stichting ALSopdeweg! Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelgroep 3. Missie en Doelstellingen 3. Visie en Ambitie 4. Interne ontwikkelingen/ Organisatie Stichting 5. Externe ontwikkelingen

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord van de voorzitter

Inhoud. Voorwoord van de voorzitter 1 Inhoud Voorwoord van de voorzitter Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord van de voorzitter

Inhoud. Voorwoord van de voorzitter Inhoud Voorwoord van de voorzitter Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten

Nadere informatie

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie).

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Verbetert de zorg na de behandeling van dikke darmkanker

Nadere informatie

Tysabri. Tysabri (Natalizumab) Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds

Tysabri. Tysabri (Natalizumab) Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds Tysabri Tysabri (Natalizumab) Dit is een uitgave van het Nationaal MS Fonds ms Wagenstraat 25 3142 CR Maassluis Telefoon: 010-591 98 39 Fax: 010-592 86 86 E-mail: info@nationaalmsfonds.nl www.nationaalmsfonds.nl

Nadere informatie

Activiteiten in uw regio

Activiteiten in uw regio Activiteiten in uw regio Activiteiten van Parkstad Limburg Als u of uw naaste met dementie te maken krijgt of twijfelt of er sprake is van dementie, komt er heel veel in een keer op u af. U hebt allerlei

Nadere informatie

NEDERLANDSE VERENIGING VOOR NARCOLEPSIE BELEIDSPLAN 2010-2013

NEDERLANDSE VERENIGING VOOR NARCOLEPSIE BELEIDSPLAN 2010-2013 NEDERLANDSE VERENIGING VOOR NARCOLEPSIE BELEIDSPLAN 2010-2013 Inhoudsopgave 1. Inleidining blz. 2 2. Missie blz. 2 3. Beleid blz. 2 4. Beleidsuitvoering blz. 5 5. Meetpunten blz. 7 6. Verantwoording blz.

Nadere informatie

Inhoud. Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact Op het gebied van voorlichting Op het gebied van stimuleren van onderzoek

Inhoud. Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact Op het gebied van voorlichting Op het gebied van stimuleren van onderzoek Inhoud Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact

Nadere informatie

JAARVERSLAG VAN DE ANGST DWANG EN FOBIESTICHTING

JAARVERSLAG VAN DE ANGST DWANG EN FOBIESTICHTING JAARVERSLAG VAN DE ANGST DWANG EN FOBIESTICHTING 2009 Hierbij hebben wij het genoegen om u het jaarverslag over 2009 te doen toekomen. Statutaire naam Angst Dwang Fobiestichting Vestigingsplaats Driebergen-Rijsenburg

Nadere informatie

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar

Nadere informatie

Inhoud. Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact Op het gebied van voorlichting Op het gebied van stimuleren van onderzoek

Inhoud. Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact Op het gebied van voorlichting Op het gebied van stimuleren van onderzoek 1 Inhoud Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact

Nadere informatie

STICHTING DAPPER KIND BELEIDSPLAN 2013/2014

STICHTING DAPPER KIND BELEIDSPLAN 2013/2014 STICHTING DAPPER KIND BELEIDSPLAN 2013/2014 Dapper Dagboek Dapper Dagboek INHOUDSOPGAVE Beleidsplan Jouw Dagboek, jouw verhaal Organisatie Ziekenhuizen Vrijwilligers Acties Financiën Communicatie Eindwoord

Nadere informatie

ALS Centrum Nederland

ALS Centrum Nederland ALS Centrum Nederland In deze brochure vertellen wij over ALS (amyotrofische laterale sclerose) en over ALS Centrum Nederland. Wij spreken over ALS maar bedoelen dan ook PSMA (progressieve spinale musculaire

Nadere informatie

Door Cliënten Bekeken voor Gezondheidscentra. Vervolgmeting. Rapportage Gezondheidscentrum Maarn-Maarsbergen

Door Cliënten Bekeken voor Gezondheidscentra. Vervolgmeting. Rapportage Gezondheidscentrum Maarn-Maarsbergen Door Cliënten Bekeken voor Gezondheidscentra Vervolgmeting Rapportage Gezondheidscentrum Maarn-Maarsbergen ARGO BV 2014 Vervolgmeting Door Cliënten Bekeken In het gezondheidscentrum is een vervolgmeting

Nadere informatie

Inhoud. Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact Op het gebied van voorlichting Op het gebied van stimuleren van onderzoek

Inhoud. Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact Op het gebied van voorlichting Op het gebied van stimuleren van onderzoek Inhoud Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL. VOORZITTER RAAD VAN TOEZICHT EN LID RAAD VAN TOEZICHT (profiel bedrijfsvoering)

FUNCTIEPROFIEL. VOORZITTER RAAD VAN TOEZICHT EN LID RAAD VAN TOEZICHT (profiel bedrijfsvoering) FUNCTIEPROFIEL VOORZITTER RAAD VAN TOEZICHT EN LID RAAD VAN TOEZICHT (profiel bedrijfsvoering) April 2016 DE ORGANISATIE Stichting is een onafhankelijke Nederlandse stichting die zich wereldwijd richt

Nadere informatie

Stichting SAN Inhoudelijke jaarverslag 2014

Stichting SAN Inhoudelijke jaarverslag 2014 Inhoudelijke jaarverslag 2014 Inhoudsopgave Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Activiteiten... 4 SPIOR... 4 Discriminatie... 5 Thema-avonden voor ouders... 6 Sport voor jongeren en ouderen... 7 Samenwerking

Nadere informatie

JAARVERSLAG STICHTING VRIENDEN VAN READE 2013

JAARVERSLAG STICHTING VRIENDEN VAN READE 2013 JAARVERSLAG STICHTING VRIENDEN VAN READE 2013 INHOUDSOPGAVE Voorwoord van het bestuur 3 Stichting Vrienden van Reade 4 De organisatie 5 De projecten 6 Jaarrekening 8 2 VOORWOORD VAN DE VOORZITTER Reade

Nadere informatie

Steun voor mensen met kanker aan:

Steun voor mensen met kanker aan: vereniging voor mensen met blaas- of nierkanker Steun voor mensen met kanker aan: blaas nier nierbekken urineleider plasbuis Steun voor u Steeds meer mensen worden geconfronteerd met blaas- of nierkanker.

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting 2007

Jaarverslag Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting 2007 Jaarverslag Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting 2007 1. Inleiding Het jaar 2007 was een lastig jaar voor de Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting. Eind 2006 heeft een aantal bestuursleden

Nadere informatie

Polikliniek Cardiologie en Thoraxchirurgie

Polikliniek Cardiologie en Thoraxchirurgie Centrumlocatie U heeft van uw arts een verwijzing gekregen voor de cardioloog. De cardioloog onderzoekt en behandelt patiënten onder andere op de polikliniek Cardiologie. Waarschijnlijk is u hierover al

Nadere informatie

BELEIDSPLAN STSN. (versie augustus 2013)

BELEIDSPLAN STSN. (versie augustus 2013) BELEIDSPLAN STSN (versie augustus 2013) De Stichting Tubereuze Sclerosis Nederland De Stichting Tubereuze Sclerosis Nederland (STSN) is een landelijke, internationaal samenwerkende organisatie van mensen

Nadere informatie

Kids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10

Kids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Kids United Inhoudsopgave Kids United Voorwoord Henk Sijtsma Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Enthousiast, gedreven, betrokken, respect: dat waren de woorden die

Nadere informatie

Aanbod voor zorginstellingen en activiteitenbegeleiders

Aanbod voor zorginstellingen en activiteitenbegeleiders Aanbod voor zorginstellingen en activiteitenbegeleiders Inhoudsopgave Voorwoord 1 Voorleeskring 2 Themacollectie 2 Wisselcollectie 3 Instellingsabonnement 3 Daisyspeler 4 Informatiebijeenkomst Anders lezen

Nadere informatie

: Epilepsie onder controle

: Epilepsie onder controle 2017-2020: Epilepsie onder controle 2017-2020: Epilepsie onder controle Het Epilepsiefonds zet zich al bijna 125 jaar in voor mensen met epilepsie. In die tijd hebben we samen met onze donateurs en vrijwilligers

Nadere informatie

Samen zijn wij sterk. Even voorstellen... Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl

Samen zijn wij sterk. Even voorstellen... Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl Samen zijn wij sterk Even voorstellen... Foto: Roy Beusker Buddyhulp is voor mij een winnaar. Ze hebben een plan. Ze denken in mogelijkheden. En ze laten iets

Nadere informatie

Stichting Artsen voor Kinderen

Stichting Artsen voor Kinderen BELEIDSPLAN 2014-2017 1 Stichting Artsen voor Kinderen Visie, missie en doel Stichting Artsen voor Kinderen Stichting Artsen voor Kinderen is in 1997 opgericht met als statutair doel de kwaliteit van leven

Nadere informatie

Beleidsplan STICHTING OVERDRUKSYNDROOM NL

Beleidsplan STICHTING OVERDRUKSYNDROOM NL Beleidsplan STICHTING OVERDRUKSYNDROOM NL 1. 2018 2021 1.1 Referentie: 2018-2021 Datum: 13-05-2019 Status: Definitief Auteur: Voorzitter Stichting OverdrukSyndroom.NL 0 Inleiding Stichting Overdruk Syndroom

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Jorisvrienden & Meerjarenbeleidsplan 2014-2017. Stichting Jorisvrienden (opgericht 6 november 2013)

Beleidsplan Stichting Jorisvrienden & Meerjarenbeleidsplan 2014-2017. Stichting Jorisvrienden (opgericht 6 november 2013) Beleidsplan Stichting Jorisvrienden & Meerjarenbeleidsplan 2014-2017 Stichting Jorisvrienden (opgericht 6 november 2013) INHOUDSOPGAVE: 1. HET ONTSTAAN VAN DE STICHTING JORISVRIENDEN... 3 2. BELEIDSKEUZES...3

Nadere informatie

Jouw verhaal blijft leven. Ik ben niet bang om dood te gaan, ik ben bang om vergeten te worden Chantal van den Brink, 12 jaar

Jouw verhaal blijft leven. Ik ben niet bang om dood te gaan, ik ben bang om vergeten te worden Chantal van den Brink, 12 jaar Jouw verhaal blijft leven. Ik ben niet bang om dood te gaan, ik ben bang om vergeten te worden Chantal van den Brink, 12 jaar Beleidsplan Stichting Living Memories Februari 2017 1 Beleidsplan Stichting

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken

Nadere informatie

PG-monitor 2011. Factsheet. Organisaties van patiënten, gehandicapten en ggz-cliënten. support

PG-monitor 2011. Factsheet. Organisaties van patiënten, gehandicapten en ggz-cliënten. support PG-monitor 2011 Factsheet Organisaties van patiënten, gehandicapten en ggz-cliënten support pg-monitor 2011 Inhoudsopgave Voorwoord Voorwoord 1 1 Organisatie 2 2 Opbouw achterban 3 Organisaties van patiënten,

Nadere informatie

JAARVERSLAG. VeraVitaal Foundation. Onze doelgroep is nog steeds leidend. Dat wil zeggen dat wij trachten invulling te geven aan hun behoeften.

JAARVERSLAG. VeraVitaal Foundation. Onze doelgroep is nog steeds leidend. Dat wil zeggen dat wij trachten invulling te geven aan hun behoeften. JAARVERSLAG 2016 JAARVERSLAG 2016 Onze doelgroep is nog steeds leidend. Dat wil zeggen dat wij trachten invulling te geven aan hun behoeften. VeraVitaal Foundation Tel +31654732361 NSIR nr. 853527507 Kruisstraat

Nadere informatie

Belangrijk. Uw hoofdbehandelaar is neuroloog: Uw MS-verpleegkundige is: Uw revalidatiearts is: Uw uroloog is:

Belangrijk. Uw hoofdbehandelaar is neuroloog: Uw MS-verpleegkundige is: Uw revalidatiearts is: Uw uroloog is: MS-Centrum Belangrijk Uw hoofdbehandelaar is neuroloog: Uw MS-verpleegkundige is: Uw revalidatiearts is: Uw uroloog is: 1 Inleiding Heeft u onlangs de diagnose Multiple Sclerose (MS) gekregen? Of bent

Nadere informatie

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners 1 op de 3 mensen in Nederland overlijdt aan een hart- of vaatziekte.

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 1. Algemene gegevens en doelstelling 2. Organisatie 3. Activiteiten 3.1 Boekjes

Inhoud. Inleiding 1. Algemene gegevens en doelstelling 2. Organisatie 3. Activiteiten 3.1 Boekjes Jaarverslag 2016 Inhoud Inleiding 1. Algemene gegevens en doelstelling 2. Organisatie 3. Activiteiten 3.1 Boekjes 3.2 Scholenprogramma 3.3 Ondersteuning en doorverwijzing 3.4 Marketing en communicatie

Nadere informatie

MS Vereniging Nederland Regio Brabant West Paganinistraat 11 5144 XN Waalwijk T 0416-333074 www.msvereniging.nl

MS Vereniging Nederland Regio Brabant West Paganinistraat 11 5144 XN Waalwijk T 0416-333074 www.msvereniging.nl November 2009 MS Vereniging Nederland Regio Brabant West Paganinistraat 11 5144 XN Waalwijk T 0416-333074 www.msvereniging.nl Beste Leden, Met deze nieuwsbrief informeren wij u graag over de laatste ontwikkelingen

Nadere informatie

Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1

Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1 Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1 Start brede school Steenvoorde Met deze nieuwsbrief informeren wij jou als medewerker van de toekomstige brede school Steenvoorde over de voortgang van onze brede school.

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

Stichting Vluchtelingen Ambassadeurs

Stichting Vluchtelingen Ambassadeurs Stichting Vluchtelingen Ambassadeurs Jaarverslag 2014 Stichting Vluchtelingen Ambassadeurs (SVA) De Ontmoeting 49 3823 HH Amersfoort Contactpersoon: Linda Rook (voorzitter) T 06 244 34 397 E info@vluchtelingenambassadeurs.nl

Nadere informatie

BELEIDSPLAN STICHTING HAARWENSEN

BELEIDSPLAN STICHTING HAARWENSEN BELEIDSPLAN STICHTING HAARWENSEN 2015 2018 Stichting Haarwensen Industrieweg 15 3641 RK Mijdrecht 0297-745300 www.haarwensen.nl info@haarwensen.nl KvK 34290369 Inleiding In dit beleidsplan beschrijft Stichting

Nadere informatie

Eindopdracht Verbeterplan zorg aan chronisch zieken

Eindopdracht Verbeterplan zorg aan chronisch zieken OEFENTOETS 2 Dit document bevat een uitwerking van de eindopdracht behorende bij de Praktijkcursus Gezondheidszorg, namelijk het schrijven van een verbeterplan voor de zorg aan chronisch zieke patiënten

Nadere informatie

Overzicht van onze activiteiten. resultaten in 2016

Overzicht van onze activiteiten. resultaten in 2016 Overzicht van onze activiteiten en resultaten in 2016 Stichting Lid/donateurs Totaal per 31 december 2016: 2155 lid/donateurs (2015: 2303 lid/donateurs) Organisatie De Stichting en haar doelstellingen

Nadere informatie

Onderzoek naar het effect van body mass index (BMI) en het roken van sigaretten op de opname van fentanyl

Onderzoek naar het effect van body mass index (BMI) en het roken van sigaretten op de opname van fentanyl Patiënteninformatie Onderzoek naar het effect van body mass index (BMI) en het roken van sigaretten op de opname van fentanyl Geachte heer/mevrouw, U bent in het Erasmus MC onder behandeling voor een vorm

Nadere informatie

Stichting Thuis Sterven De Ronde Venen. Jaarverslag 2010. Tel: 06-51.45.11.30. Aangesloten bij het Landelijk Steunpunt VPTZ, Bunnik

Stichting Thuis Sterven De Ronde Venen. Jaarverslag 2010. Tel: 06-51.45.11.30. Aangesloten bij het Landelijk Steunpunt VPTZ, Bunnik Stichting Thuis Sterven De Ronde Venen Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Jaarverslag 2010 Tel: 06-51.45.11.30 Aangesloten bij het Landelijk Steunpunt VPTZ, Bunnik www.thuissterven.info De inhoudsopgave

Nadere informatie

Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN

Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN HERKEN JE DIT? Heb je steeds het gevoel het net niet goed genoeg te doen voor iedereen? Zijn de dagen te kort voor

Nadere informatie

Poliklinische revalidatie voor kinderen en jongeren

Poliklinische revalidatie voor kinderen en jongeren Poliklinische revalidatie voor kinderen en jongeren 1 De revalidatiearts heeft uw kind een poliklinische revalidatiebehandeling voorgesteld. Wij kunnen ons voorstellen dat er veel vragen op u afkomen.

Nadere informatie

Jaarverslag Crocokids

Jaarverslag Crocokids Jaarverslag Crocokids Voorwoord Beste lezer, Dank voor de getoonde interesse in ons jaarverslag. Het eerste jaar van Crocokids is een bewogen jaar geweest. Met veel enthousiasme zijn wij in juni 2011 begonnen

Nadere informatie

Informatie voor hulpvragers over Vrijwillige Hulp Thuis

Informatie voor hulpvragers over Vrijwillige Hulp Thuis Informatie voor hulpvragers over Vrijwillige Hulp Thuis postadres Postbus 149 2350 AC Leiderdorp T (071) 516 14 45 F (071) 516 13 09 E info@activite.nl I www.activite.nl thuis in wonen, welzijn en zorg

Nadere informatie

> Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg

> Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg > Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg Mijn huisarts is aangesloten bij een zorggroep, en nu? Inhoudsopgave Inleiding: Chronische zorg, hoe nu verder? 1. Wat kenmerkt een chronische ziekte? 2. Wat

Nadere informatie

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners 1 op de 3 mensen in Nederland overlijdt aan een hart- of vaatziekte.

Nadere informatie

PATIËNTINFORMATIE STUDIE NAAR HET EFFECT VAN INTRA ARTERIËLE

PATIËNTINFORMATIE STUDIE NAAR HET EFFECT VAN INTRA ARTERIËLE PATIËNTINFORMATIE STUDIE NAAR HET EFFECT VAN INTRA ARTERIËLE BEHANDELING OP DE GEZONDHEIDSTOESTAND BIJ EEN HERSENINFARCT Geachte heer / mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting LeoForte

Beleidsplan Stichting LeoForte Beleidsplan Stichting LeoForte Personalia van de ANBI: Rechtsvorm : Stichting Statutaire naam : Stichting LeoForte Adres : PC Boutenstraat 250 Plaats : 2025 LR Haarlem Telefoonnummer : 06-55915157 E-mailadres

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Raff

Beleidsplan Stichting Raff Beleidsplan Stichting Raff Inhoudsopgave: Inleiding Pag. 3 Termijn van het beleidsplan Pag. 3 Missie, visie en strategie Pag. 3 Doelstelling Pag. 4 Strategie Pag. 4 Huidige situatie Pag. 4 Activiteiten

Nadere informatie

Activiteitenverslag 2013 Nederlandse Meningitis Stichting

Activiteitenverslag 2013 Nederlandse Meningitis Stichting Activiteitenverslag 2013 Nederlandse Meningitis Stichting Inleiding In 2013 heeft de NMS verschillende activiteiten uitgevoerd. Hieronder een samenvatting. Activiteiten Lotgenotencontact Telefonisch (1

Nadere informatie

Jaarverslag 2009 STICHTING NETWERK ADHD BIJ VOLWASSENEN. pagina 1

Jaarverslag 2009 STICHTING NETWERK ADHD BIJ VOLWASSENEN. pagina 1 Jaarverslag 2009 STICHTING NETWERK ADHD BIJ VOLWASSENEN pagina 1 INHOUDSOPGAVE 1. Ten geleide 2. Organisatie 3. Activiteiten, producten en diensten 2009-2010 4. Financiën 5. Participanten 6. Doelen 7.

Nadere informatie

Jaarverslag 2013-2014

Jaarverslag 2013-2014 NOVA Voorzitter Anthony Matthijsen 24-9-2014 Inhoud Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Mijn taken... 3 Externe contacten... 4 Vergaderingen... 4 Administratie... 4 Commissies... 5 Eerstejaarsfeest... 5 De club...

Nadere informatie

BELEIDSPLAN. Stichting Hersentumor.nl

BELEIDSPLAN. Stichting Hersentumor.nl BELEIDSPLAN Stichting Hersentumor.nl 2016-2018 1 VOORAF Voor u ligt het beleidsplan van Stichting Hersentumor.nl. Het beleidsplan omvat een overzicht van de doelstellingen, activiteiten en geeft inzicht

Nadere informatie

Activiteitenplan FODOK 2016

Activiteitenplan FODOK 2016 Federatie van Ouders van Dove Kinderen - met of zonder CI Postbus 354 3990 GD Houten 030-2900360 1. Algemene informatie Hoofddoelstelling Aan te vragen subsidie voor 2016 De FODOK streeft naar een situatie

Nadere informatie

Scholingsaanbod najaar 2013. voor actieve vrijwilligers van ANBO

Scholingsaanbod najaar 2013. voor actieve vrijwilligers van ANBO Scholingsaanbod najaar 2013 voor actieve vrijwilligers van ANBO Inhoudsopgave 1. Voorwoord... 3 2.... 4 3. Aanbod... 5 3.1 Workshop Webmaster... 5 3.2 Workshop Beleidsbeïnvloeding Wmo... 6 3.3 Workshop

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Pole Position 2016-2020

Beleidsplan Stichting Pole Position 2016-2020 Beleidsplan Stichting Pole Position 2016-2020 Voorwoord Voor u ligt het beleidsplan van stichting Pole Position. De stichting is opgericht op 2 augustus 2013. Inmiddels hebben 70 mensen mogen genieten

Nadere informatie

Voorwoord. Namens het bestuur van Stichting Aangepast Actief Nederland. Marijke Smedema, Penningmeester Februari 2014

Voorwoord. Namens het bestuur van Stichting Aangepast Actief Nederland. Marijke Smedema, Penningmeester Februari 2014 Stichting Aangepast Actief Nederland Buitenzagerij 57 1021NP Amsterdam info@aangepastactief.nl www.aangepastactief.nl KvK 57302669 RSIN 852523166 Voorwoord Voor u ligt het beleidsplan voor 2014 van Stichting

Nadere informatie

VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens

VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens Wat? In december 2011 zijn de organisaties van huisartsen(posten), apothekers en ziekenhuizen met de NPCF tot een akkoord gekomen

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Vragen naar aanleiding van informatiebijeenkomsten

Vragen naar aanleiding van informatiebijeenkomsten UMC St Radboud bouwt gespecialiseerde MS-zorg af De afdeling Neurologie van het UMC St Radboud heeft besloten om de gespecialiseerde MS-zorg die we de afgelopen jaren boden af te gaan bouwen. MS zal geen

Nadere informatie

Laurentius Cliëntenpanel Informatievoorziening en openingstijden. Cliëntenraad Laurentius Ziekenhuis

Laurentius Cliëntenpanel Informatievoorziening en openingstijden. Cliëntenraad Laurentius Ziekenhuis Laurentius Cliëntenpanel Informatievoorziening en openingstijden Cliëntenraad Laurentius Ziekenhuis Rapportage auteur: Jos Beerens / juni 2014 Respons Respons: 67% 33% 67% ingevuld niet ingevuld Laurentius

Nadere informatie

Stichting SQPN Jaarverslag voor 2010

Stichting SQPN Jaarverslag voor 2010 Stichting SQPN Jaarverslag voor 2010 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Activiteiten... 4 Publiciteit... 5 Externe Contacten... 5 Interne Organisatie... 5 Conclusies en aanbevelingen... 6 Stichting SQPN - Jaarverslag

Nadere informatie

Multiple sclerose (MS)

Multiple sclerose (MS) Multiple sclerose (MS) T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont

Nadere informatie

Jaarverslag 2011. Stichting Matthias. Colofon Uitgave: Stichting Matthias Inhoud: bestuur Stichting Matthias

Jaarverslag 2011. Stichting Matthias. Colofon Uitgave: Stichting Matthias Inhoud: bestuur Stichting Matthias Jaarverslag 2011 Colofon Uitgave: Stichting Matthias Inhoud: bestuur Stichting Matthias Postadres: Postbus 277 1970 AG IJmuiden Telefoon: 06-22840270 Fax 084-7289657 Email: info@stichting-matthias.nl Opgericht

Nadere informatie

Goede zorg & ondersteuning

Goede zorg & ondersteuning Goede zorg & ondersteuning voor ouderen met een verstandelijke beperking voor familie en vertegenwoordigers, cliëntenraden, begeleiders Mensen worden steeds ouder. Ook mensen met een verstandelijke beperking

Nadere informatie

2. Werkzaamheden...5 2.1 Organisatieontwikkeling...5 2.2 Voorlichting en fondsenwerving...7 2.3 Activiteiten...8

2. Werkzaamheden...5 2.1 Organisatieontwikkeling...5 2.2 Voorlichting en fondsenwerving...7 2.3 Activiteiten...8 JAARVERSLAG 2005 Inhoudsopgave 1. Bestuursverslag...3 1.1 Algemeen...3 1.2 Doelstelling...3 1.3 Bestuur...4 1.4 Comité van aanbeveling...4 1.5 Banden met Tastite...4 1.6 CBF-keurmerk...4 2. Werkzaamheden...5

Nadere informatie

Voorwoord. Buddyzorg Limburg werkt met hart en ziel voor het behoud en de versterking van de medemenselijkheid. Dit komt tot uiting in de werkwijze

Voorwoord. Buddyzorg Limburg werkt met hart en ziel voor het behoud en de versterking van de medemenselijkheid. Dit komt tot uiting in de werkwijze Jaarverslag Stichting Vrienden van Buddyzorg Limburg 2013 1 Voorwoord Voor u ligt het derde jaarverslag van de Stichting Vrienden van Buddyzorg Limburg, afgekort SVVBL. Het verslag geeft een weergave mee

Nadere informatie

Multiple sclerose en Kwaliteit van Leven

Multiple sclerose en Kwaliteit van Leven Multiple sclerose en Kwaliteit van Leven Dokter op Dinsdaglezing 24 september 2013 Dr. Brigit de Jong, neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis en UMC St Radboud Programma + MS + Verschijnselen van MS + Medicamenteuze

Nadere informatie

Actueel beleidsplan. Stichting Vrienden van Hubrecht Instituut 2014-2016

Actueel beleidsplan. Stichting Vrienden van Hubrecht Instituut 2014-2016 Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut Actueel beleidsplan Stichting Vrienden van Hubrecht Instituut E vrienden@hubrecht.eu 2014-2016 1.1 Inleiding Naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

ALS Onderzoek. ALS biobank en database. ALS Onderzoek. Onderzoeksprojecten

ALS Onderzoek. ALS biobank en database. ALS Onderzoek. Onderzoeksprojecten ALS Onderzoek ALS Centrum Nederland doet onderzoek naar ALS, PLS en PSMA met als doel om zo snel mogelijk een behandeling voor deze ziektes te vinden. We verzamelen gegevens van zoveel mogelijk patiënten.

Nadere informatie

Vermoeidheid bij een neurologische aandoening

Vermoeidheid bij een neurologische aandoening Vermoeidheid bij een neurologische aandoening Vermoeidheid is een algemeen verschijnsel bij verschillende neurologische aandoeningen. Vermoeidheid komt bijvoorbeeld veel voor na een beroerte, bij multiple

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord van de voorzitter

Inhoud. Voorwoord van de voorzitter 1 Inhoud Voorwoord van de voorzitter Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten

Nadere informatie

Thematische behoeftepeiling. Uitkomsten en conclusies van een brede enquête onder patiëntenorganisaties

Thematische behoeftepeiling. Uitkomsten en conclusies van een brede enquête onder patiëntenorganisaties Thematische behoeftepeiling Uitkomsten en conclusies van een brede enquête onder patiëntenorganisaties Inleiding In de komende jaren ontwikkelt de VSOP toerustende activiteiten voor patiëntenorganisaties

Nadere informatie

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met Diabetes! Optimale Diabeteszorg door goede samenwerking tussen zorgverleners

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met Diabetes! Optimale Diabeteszorg door goede samenwerking tussen zorgverleners Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met Diabetes! Optimale Diabeteszorg door goede samenwerking tussen zorgverleners Uw huisarts heeft vastgesteld dat u lijdt aan Diabetes Mellitus, een

Nadere informatie

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein

Nadere informatie

STICHTING DAPPER KIND BELEIDSPLAN 2017/2018

STICHTING DAPPER KIND BELEIDSPLAN 2017/2018 STICHTING DAPPER KIND BELEIDSPLAN 2017/2018 Dapper Dagboek Dapper Dagboek INHOUDSOPGAVE Beleidsplan Jouw Dagboek, jouw verhaal Organisatie Ziekenhuizen Vrijwilligers Acties Financiën Communicatie Eindwoord

Nadere informatie

Stichting Samenwerkende Centra voor Primaire Immuundeficiënties (SSPID) Beleidsplan

Stichting Samenwerkende Centra voor Primaire Immuundeficiënties (SSPID) Beleidsplan Stichting Samenwerkende Centra voor Primaire Immuundeficiënties (SSPID) Beleidsplan P.M. Ellerbroek 1 Inhoud I. Inleiding 3 II. Strategie II.1 Statutaire doelstelling en missie 4 II.2 Afwezigheid winstoogmerk

Nadere informatie

Langdurige gezondheidsklachten?

Langdurige gezondheidsklachten? Langdurige gezondheidsklachten? En wordt u daardoor belemmerd in uw dagelijkse leven? Werk met Winnock Zorg aan duurzaam herstel van functioneren en wees uw klachten de baas Printversie Winnock Zorg 2015

Nadere informatie

Discriminatie? Niet in onze school!

Discriminatie? Niet in onze school! Discriminatie? Niet in onze school! voorlichting, training, lesmateriaal en advies voortgezet onderwijs Hé homo, doe s normaal! Uitsluiten, uitschelden en pesten horen niet bij een school waar leerlingen

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Richtlijn / info voor ouders. Uithuisplaatsing. Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. NVO, BPSW en NIP

Richtlijn / info voor ouders. Uithuisplaatsing. Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming. NVO, BPSW en NIP Richtlijn / info voor ouders Uithuisplaatsing Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming NVO, BPSW en NIP Inleiding Een kind opvoeden is niet makkelijk. Zo kan het zijn dat uw kind meer of andere zorg nodig

Nadere informatie

De MS van Tess Als elke dag onzeker is

De MS van Tess Als elke dag onzeker is Morgen gaan we naar de huisarts, zegt haar moeder s middags. Ik weet niet wat er met je is. Je bent zo moe de laatste tijd. En nu heb je ook nog last van je oog. De juf zegt dat ik misschien een bril moet,

Nadere informatie

Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk. De waarde van inwendige echo in alvleesklierontsteking met onbekende oorzaak

Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk. De waarde van inwendige echo in alvleesklierontsteking met onbekende oorzaak Proefpersoneninformatie voor deelname aan medisch-wetenschappelijk onderzoek De waarde van inwendige echo in alvleesklierontsteking met onbekende oorzaak Officiële titel: De rol van endoscopische echografie

Nadere informatie

Onderzoeksrapportage

Onderzoeksrapportage Onderzoeksrapportage Dit onderzoek is in opdracht van Watkostdoodgaan.nl uitgevoerd onder 1053 Nederlanders van 18 jaar en ouder en representatief op geslacht. In het onderzoek worden Nederlanders gevraagd

Nadere informatie