Projectverslag Landelijk AMF-Project 'Horeca ' Contactpersoon: E.H. Buiter, landelijk projectleider AMF Tel.

Transcriptie

1 Projectverslag 2002 Landelijk AMF-Project 'Horeca ' Contactpersoon: E.H. Buiter, landelijk projectleider AMF Tel Den Haag, december 2003

2 Samenvatting Vooraf Al sinds jaar en dag verricht de Arbeidsinspectie controles in de horeca-branche, gericht op de naleving van de voorschriften bij of krachtens de Wet arbeid vreemdelingen (Wav). Veelal gebeurt dit aan de hand van tips, signalen, meldingen van en/of op verzoek van andere (opsporings)organisaties zoals belastingdienst, UWV en vreemdelingenpolitie. Als gevolg hiervan werd telkens slechts een klein deel van de branche onderzocht (Chinese restaurants, shoarmazaken e.d.) Ter verbetering van de informatiepositie met betrekking tot de branche onderzoekt de Arbeidsinspectie in de periode van 2001 tot en met 2004 een deel van de horecabranche waar relatief veel handmatige arbeid voorkomt en waar de voornoemde soorten ondernemingen ook deel van uitmaken. Dat branchedeel bestaat uit ondernemingen waar kleine hapjes e.d. (fastfood, ijs) genuttigd kunnen worden de zogeheten "spijsverstrekkers" en uit ondernemingen (restaurants) waar volledige maaltijden genuttigd kunnen worden, de "maaltijdverstrekkers". Gelet op het grote aantal ondernemingen in deze twee groepen ondernemingen (in totaal bijna ) met ruim werkzame personen, is er voor gekozen om dit onderzoek over vier jaar uit te strijken. Het thans voorliggende projectverslag betreft de controles zoals die in 2002 zijn uitgevoerd. Na afloop van de volledige onderzoeksperiode (na 2004) zal een compleet overzicht worden opgemaakt. Naast dit onderzoek wordt er elk jaar capaciteit ingeruimd voor het verrichten van herhalingsonderzoeken bij horecaondernemingen waar recentelijk (tot ongeveer een jaar geleden) illegale tewerkstelling is vastgesteld. Tot slot wordt een deel van de capaciteit benut voor het, in de regel samen met andere diensten zoals de Vreemdelingenpolitie, instellen van onderzoeken naar aanleiding van tips, signalen en verzoeken tot samenwerking. Resultaten 2002 In totaal zijn in 2002 bij 797 bedrijven controles uitgevoerd. In 2001 werden in totaal 363 ondernemingen gecontroleerd. Bij 221 bedrijven (28%) bleek sprake te zijn van overtreding van de Wav. (In 2001: 30%) In 194 gevallen is proces-verbaal opgemaakt en in 27 gevallen is volstaan met een waarschuwing, omdat de identiteit van de aangetroffen vreemdelingen niet kon worden vastgesteld door het ontbreken van een identiteitsdocument en dit ook niet op andere wijze kon worden vastgesteld en/of omdat de betreffende vreemdeling niet werkend werd aangetroffen. Er zijn in dit project in totaal arbeidskrachten aangetroffen waarvan ruim éénderde deel (789) met een niet-nederlandse nationaliteit (vreemdeling). In 2001 bedroeg dat aandeel ook ongeveer éénderde. Van deze 789 vreemdelingen had driekwart (594) een nationaliteit van buiten de Europese Economische Ruimte (EER), waaronder 102 personen met de status van 'asielzoeker' danwel 'asielgerechtigde'. Projectverslag Horeca

3 Met betrekking tot 160 vreemdelingen is geconstateerd dat de werkgever niet over de vereiste tewerkstellingsvergunning beschikte, waaronder ruim de helft (84) met de status 'asielzoeker' resp. 'asielgerechtigde'. Daarnaast is vastgesteld dat 188 van het totaal aantal aangetroffen vreemdelingen illegaal in Nederland verbleven. Het aldus totale aantal van 348 geconstateerde overtredingen van de Wav ( ) is ruim 58% van het aantal vreemdelingen van buiten de EER. (In 2001 was dat aandeel 50%) Uit de onderzoeken die in de administraties van de betreffende werkgevers zijn ingesteld is gebleken dat slechts 20% van de illegaal tewerk gestelde vreemdelingen in de loonadministratie waren verantwoord: 70 van de 348 vreemdelingen. Vanaf 1 januari 2000 wordt in principe tevens bij alle Wav-processen-verbaal een zogeheten voordeelberekening gevoegd. Daarmee wordt het verschil berekend tussen de aangetroffen werkelijkheid en de situatie die er geweest zou zijn als de werkgever de betreffende werknemers volgens de CAO zou hebben beloond en ook alle belastingen en premies zou hebben afgedragen. Kortom: het voordeel dat de werkgever heeft gehad door de illegale tewerkstelling. Deze voordeelberekening dient er toe om de effectiviteit van de handhaving door de Arbeidsinspectie te vergroten en tevens om het Openbaar Ministerie te sterken in haar strafeis. In 2002 zijn binnen dit project bij de processen-verbaal voordeelberekeningen gevoegd tot een totaalbedrag van ,70. Projectverslag Horeca

4 Inhoudsopgave 1 Inleiding en doelstellingen onderzoek pagina 5 2 Planning pagina 7 3 Uitvoering pagina 8 4 Resultaten pagina Herhalingsonderzoeken pagina Ondernemingen Arbeidskrachten Voordeelberekening 4.2 Specifieke onderzoeken pagina Ondernemingen Arbeidskrachten Voordeelberekening 4.3 Reactieve controles pagina Ondernemingen Arbeidskrachten Voordeelberekening 5 Conclusies pagina 18 Projectverslag Horeca

5 1 Inleiding en doelstellingen onderzoek 1.1 Inleiding Al sinds jaar en dag verricht de Arbeidsinspectie controles in de horeca-branche, gericht op de naleving van de voorschriften bij of krachtens de Wet arbeid vreemdelingen (Wav). De bedrijfstak Horeca kent in totaal ongeveer actieve ondernemingen, waarvan zo'n met personeel, die samen zo'n werknemers 1 in dienst hebben en waar bij de controles regelmatig overtredingen van de Wet arbeid vreemdelingen (Wav) geconstateerd zijn (in 2001 bij gemiddeld 30% van de gecontroleerde bedrijven). Veelal gebeuren die controles aan de hand van tips, signalen, meldingen van en/of op verzoek van andere (opsporings)instanties zoals belastingdienst, UWV en vreemdelingenpolitie. Als gevolg hiervan werd telkens slechts een beperkt deel van de branche onderzocht (Chinese restaurants, shoarmazaken e.d.) Ter verbetering van de informatiepositie met betrekking tot de branche onderzoekt de Arbeidsinspectie in de periode van 2001 tot en met 2004 een deel van de horecabranche waar relatief veel handmatige arbeid voorkomt en waar de voornoemde soorten ondernemingen ook deel van uitmaken. Dat branchedeel bestaat uit ondernemingen waar kleine hapjes e.d. (fastfood, ijs) genuttigd kunnen worden de zogeheten "spijsverstrekkers" en uit ondernemingen (restaurants) waar volledige maaltijden genuttigd kunnen worden, de "maaltijdverstrekkers". In totaal beslaan zij ongeveer de helft van het aantal horecaondernemingen en hebben ruim personen aan het werk. Gelet op deze omvang is er voor gekozen om het onderzoek van dit branchedeel over vier jaar uit te strijken. Het thans voorliggende projectverslag betreft de controles zoals die in 2002 zijn uitgevoerd. Na afloop van de volledige onderzoeksperiode (na 2004) zal een compleet overzicht worden opgemaakt waarbij naar verwachting tevens de ontwikkelingen van de mate van illegale tewerkstelling binnen de horecabranche in beeld kunnen worden gebracht. Naast dit onderzoek wordt er elk jaar capaciteit ingeruimd voor het verrichten van herhalingsonderzoeken bij horecaondernemingen waar recentelijk (tot ongeveer een jaar geleden) illegale tewerkstelling is vastgesteld. Tot slot wordt een deel van de capaciteit benut voor het, in de regel samen met andere diensten zoals de Vreemdelingenpolitie, instellen van onderzoeken naar aanleiding van tips, signalen en verzoeken tot samenwerking. In dit verslag zult u daarom, naast de totaalcijfers, tevens een onderverdeling vinden van de resultaten van de drie delen zoals die hiervóór zijn beschreven. 1 Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering Projectverslag Horeca

6 1.2 Doelstellingen De doelstellingen van het meerjarenproject: door een meer gestructureerde onderzoeksopzet binnen vier jaar een zo goed mogelijk beeld krijgen van de illegale tewerkstelling in (een veel groter deel van) de horecabranche (dan tot nu toe); door middel van reguliere controles zorg dragen voor het terugdringen van illegale tewerkstelling in deze branche c.q. het voorkomen van mogelijke groei van die illegale tewerkstelling dit effect versterken door repeterende hercontroles bij ondernemers die de Wav hebben overtreden of waar door omstandigheden (bijvoorbeeld doordat personen zich aan de controle onttrekken) een vermoeden van illegale tewerkstelling is ontstaan. Projectverslag Horeca

7 2 Planning Het project is in 2002 dus in drie delen uitgevoerd, in drie verschillende perioden: 1) januari tot en met april 2002: Herhalingsonderzoeken bij ondernemingen waartegen in het recente verleden proces-verbaal is opgemaakt op grond van de Wav. 2) april tot en met september 2002: De hiervóór omschreven controles in het specifieke deel van de horecabranche met de spijs- en maaltijdverstrekkers. In 2002 zijn bij de "spijsverstrekkers" bezocht: fastfood-restaurants en lunchrooms. Bij de "maaltijdverstrekkers": café-restaurants en Griekse-, Indiase- en Indonesische restaurants. 3) januari tot en met november 2002: Controles n.a.v. meldingen, tips, signalen en verzoeken tot samenwerking bij controles van horecaondernemingen. Bij elk van de drie onderdelen van dit projectplan is als vast item ingebouwd dat er binnen drie maanden bij de betreffende onderneming een hercontrole wordt uitgevoerd wanneer een Wav-overtreding is geconstateerd respectievelijk indien bij een controle het vermoeden van illegale tewerkstelling is ontstaan, bijvoorbeeld doordat een of meerdere personen zich aan de controle hebben weten te onttrekken. Projectverslag Horeca

8 3 Uitvoering Alle controles zijn in eerste instantie als fysieke controles uitgevoerd, dus waarneming ter plaatse in de onderneming. Uit een fysieke controle volgde een onderzoek in de administratie van de onderneming, ingeval er sprake was van overtreding van de Wav. In geval van overtreding van de Wav is proces-verbaal opgemaakt tegen de werkgever en is binnen een periode van drie maanden een hercontrole bij die werkgever ingesteld. Voor zover het eerste proces-verbaal nog niet aan het Openbaar Ministerie was ingezonden is de hercontrole in hetzelfde proces-verbaal opgenomen. Ook in de gevallen waarbij het bij die tweede controle wél in orde werd bevonden. Vanaf 1 januari 2000 wordt tevens bij alle Wav processen-verbaal een zogeheten voordeelberekening gevoegd. Daarmee wordt het verschil berekend tussen de aangetroffen werkelijkheid en de situatie die er geweest zou zijn als de werkgever de betreffende werknemers volgens de CAO zou hebben beloond en ook alle belastingen en premies zou hebben afgedragen. Kortom: het voordeel dat de werkgever heeft gehad door de illegale tewerkstelling. Deze voordeelberekening dient er toe om de effectiviteit van de handhaving door de Arbeidsinspectie te vergroten en tevens om het Openbaar Ministerie te sterken in haar strafeis. In een aantal gevallen is het niet zinvol gebleken om een voordeelberekening op te maken vanwege óf het ontbreken van de benodigde gegevens waardoor het voordeel niet aannemelijk gemaakt kon worden óf omdat er geen sprake was van een substantieel voordeel. De controles binnen dit project, waarbij redelijkerwijs vermoed kon worden dat er vreemdelingen binnen de onderneming aan het werk zouden zijn, zoals bijvoorbeeld bij de herhalingsonderzoeken, zijn samen met de Vreemdelingenpolitie uitgevoerd. Projectverslag Horeca

9 4 Resultaten In de navolgende opsomming van de resultaten van het project wordt kortheidshalve gebruik gemaakt van enkele termen die enige nadere toelichting behoeven: o waar gesproken wordt over 'twv-plichtige' vreemdeling, wordt bedoeld dat degene die een dergelijke vreemdeling arbeid wil laten verrichten, dient te beschikken over een geldige tewerkstellingsvergunning (twv) die afgegeven is op naam van die vreemdeling en voor de arbeid die bij die werkgever wordt verricht; de twv-plicht geldt voor de werkgever en niet voor de vreemdeling; o Overtreding: elke vreemdeling die illegaal tewerk wordt gesteld, geldt als een overtreding van de Wav; bij één werkgever kunnen dus als zodanig meerdere overtredingen van de Wav worden geconstateerd, wat betekent dat daar meerdere vreemdelingen illegaal zijn tewerk gesteld. o Asielzoeker: Vreemdeling die asiel heeft aangevraagd en waarop nog geen beslissing is genomen. Kan in het bezit zijn van een elektronisch W-document; mag gedurende 12 weken (per periode van 52 weken) arbeid verrichten mits de werkgever beschikt over een tewerkstellingsvergunning (twv); o Asielgerechtigde: Vreemdeling die gerechtigd is in Nederland te verblijven zolang de situatie in het land van herkomst als 'onveilig' wordt beschouwd. Kan in het bezit zijn van een Document III (asiel bepaalde tijd); mag onbeperkte tijd arbeid verrichten mits de werkgever beschikt over een twv. Indien na een verblijf van drie jaar op grond van een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd asiel blijkt dat de vreemdeling nog steeds bescherming in Nederland nodig heeft, wordt een Document IV (asiel onbepaalde tijd) verstrekt en kan zonder twv arbeid worden verricht. o Waarschuwing: wordt gegeven als de identiteit van de aangetroffen personen niet kon worden vastgesteld door het ontbreken van een identiteitsdocument en dit ook niet op andere wijze kon worden gerealiseerd en/of omdat de betreffende vreemdeling niet werkend werd aangetroffen. Projectverslag Horeca

10 4.1 Herhalingsonderzoeken Ondernemingen In totaal zijn in dit deel bij 100 bedrijven inspecties uitgevoerd. Bij deze ondernemingen is in de periode proces-verbaal opgemaakt wegens overtreding van de Wav. In de helft van de gevallen (50 bedrijven) bleek opnieuw sprake te zijn van overtreding van de Wav. (In 2001 werd dit bij 37% van de ondernemingen geconstateerd) Er zijn bij deze 50 bedrijven in totaal 112 overtredingen geconstateerd. In 45 gevallen is proces-verbaal opgemaakt. In 5 gevallen is een waarschuwing gegeven. In bijna alle gevallen is de controle samen met de Vreemdelingenpolitie uitgevoerd. Bijna de helft van het aantal controles is samen met de belastingdienst uitgevoerd en in kwart van de gevallen is er (tevens) samenwerking met UWV geweest. Tabel Aantal bezochte ondernemingen; ondernemingen met overtreding en aantal overtredingen: Soort onderneming (BIK-code) Aantal bezochte Aantal ondernemingen Aantal overtredingen ondernemingen met overtreding Nederlandse restaurants (553011) Chinees-Indische restaurants (553012) Italiaanse restaurants (553014) Shoarmazaken (553024) Overige restaurants (55301) Totaal Tabel Verdeling controleresultaten naar soort onderneming: Soort onderneming (BIK-code) Proces-verbaal Waarschuwing Rapport 2 Totaal Nederlandse restaurants (553011) Chinees-Indische restaurants (553012) Italiaanse restaurants (553014) Shoarmazaken (553024) Overige restaurants (55301) Totaal Arbeidskrachten Bij de herhalingsonderzoeken zijn in totaal 329 arbeidskrachten aangetroffen, waarvan 158 personen met een niet-nederlandse nationaliteit. Hiervan hadden er 139 een nationaliteit van buiten de EER, waaronder 25 personen met de status van 'asielzoeker' respectievelijk 'asielgerechtigde'. Van deze asielzoekers en -gerechtigden waren er 19 'twv-plichtig' en werkten er 17 zonder dat de werkgever over een tewerkstellingsvergunning beschikte. Van de 114 overige vreemdelingen waren er 27 'twv-plichtig' terwijl de werkgever niet over de vereiste tewerkstellingsvergunning beschikte. 2 Indien bij controle alles in orde wordt bevonden, wordt een rapport opgemaakt. Projectverslag Horeca

11 Naast de voornoemde overtredingen is vastgesteld dat 68 van de 139 vreemdelingen (49%) illegaal in Nederland verbleven en derhalve niet gerechtigd waren in Nederland arbeid te verrichten. (In 2001 was dat 34%) Tabel 4.1.2a Aantal arbeidskrachten Arbeidskrachten Aantal Totaal Aantal bedrijven 1. Totaal aantal Totaal aantal met een niet-nederlandse nat Met nationaliteit van binnen de EER (excl. NL) Met nationaliteit van buiten de EER 'Twv-plichtigen' zonder twv (totaal) Illegaal in Nederland verblijvenden Totaal aantal asielzoekers resp. asielgerechtigden waarvan 'twv-plichtig' en zonder twv Tabel 4.1.2b Idem als tabel4.1.2a, nu verdeeld naar soort onderneming Nederlands restaurant (553011) Chinees-Indisch restaurant (553012) Italiaans restaurant (553014) Shoarmazaken (553024) Overige restaurants Totaal Tabel 4.1.2c Aantal asielzoekers en asielgerechtigden Soort onderneming Aantal asiel Waarvan 'twv-plichtig' Zonder twv Nederlandse restaurants Chinees-Indische restaurants Italiaanse restaurants Shoarmazaken Overige restaurants Totaal Voordeelberekening Bij de onderzoeken in de administratie van de ondernemingen waar overtredingen waren geconstateerd, is vastgesteld dat van de in totaal 104 aangetroffen vreemdelingen, er slechts 12 in de administratie zijn opgenomen. Naast deze 12 vreemdelingen zijn er nog 8 aangetroffen in de administratie, die niet bij de controle zijn aangetroffen. In totaal zijn dus slechts 20 van de 112 (104+8) vreemdelingen die illegaal tewerkgesteld zijn, in de administratie verantwoord. Het totaal berekende voordeel bedraagt in dit deelproject ,11. 3 Het aantal asielzoekers is begrepen in totaal aantal arb.krachten met nationaliteit van buiten de EER 4 Dit aantal is begrepen in het totaal aantal 'twv-plichtigen' zonder twv 5 De nummers van de kolommen verwijzen naar de nummers in tabel 4.1.2a Projectverslag Horeca

12 4.2 Specifieke onderzoeken Ter verbetering van de informatiepositie met betrekking tot de branche onderzoekt de Arbeidsinspectie in de periode van 2001 tot en met 2004 een deel van de horecabranche waar relatief veel handmatige arbeid voorkomt en waar de voornoemde soorten ondernemingen ook deel van uitmaken. Dat branchedeel bestaat uit ondernemingen waar kleine hapjes e.d. (fastfood, ijs) genuttigd kunnen worden de zogeheten "spijsverstrekkers" en uit ondernemingen (restaurants) waar volledige maaltijden genuttigd kunnen worden, de "maaltijdverstrekkers". In 2002 zijn bij de "spijsverstrekkers" bezocht: fastfood-restaurants en lunchrooms en bij de zogeheten "maaltijdverstrekkers": café-restaurants en Griekse-, Indiase- en Indonesische restaurants Ondernemingen In totaal zijn bij 174 bedrijven inspecties uitgevoerd. Bij 40 bedrijven (23%) zijn één of meerdere overtredingen geconstateerd. In totaal zijn bij deze 40 bedrijven 59 overtredingen van de WAV geconstateerd. In 35 gevallen is proces-verbaal opgemaakt en in 5 gevallen is een waarschuwing gegeven. In bijna driekwart van de gevallen heeft de Vreemdelingendienst assistentie verleend. Daarnaast heeft het UWV bij 19% van de inspecties meegewerkt en de Belastingdienst bij ruim de helft van het aantal controles. Tabel Aantal bezochte ondernemingen; ondernemingen met overtreding en aantal overtredingen: Soort onderneming (BIK-code) Aantal bezochte Aantal ondernemingen Aantal overtredingen ondernemingen met overtreding Nederlandse restaurants (553011) Chinees-Indische restaurants (553012) Italiaanse restaurants (553014) Griekse restaurants (553015)) Indiase restaurants (553018) Overige rest. buitenl. keuken (553019) Cafetaria (553022) Overige bik Totaal Projectverslag Horeca

13 Tabel Verdeling controleresultaten naar soort onderneming: Soort onderneming (BIK-code) Proces-verbaal Waarschuwing Rapport 6 Totaal Nederlandse restaurants (553011) Chinees-Indische restaurants (553012) Italiaanse restaurants (553014) Griekse restaurants (553015) Indiase restaurants (553018) Overige rest. buitenl. keuken (553019) Cafetaria (553022) Overige bik Totaal Arbeidskrachten In dit deelproject zijn in totaal 439 arbeidskrachten aangetroffen, waarvan 120 personen met een niet-nederlandse nationaliteit. Hiervan hadden er 85 een nationaliteit van buiten de EER, waaronder 21 personen met de status van 'asielzoeker' respectievelijk 'asielgerechtigde'. Van deze asielzoekers/-gerechtigden waren er 18 'twv-plichtig'. Voor geen van de vreemdelingen uit deze categorie beschikten de werkgevers over de vereiste tewerkstellingsvergunning. Van de 64 overige vreemdelingen waren er 16 'twv-plichtig' terwijl de werkgever niet over de vereiste tewerkstellingsvergunning beschikte. Naast de voornoemde overtredingen is vastgesteld dat 25 van de 85 vreemdelingen (29%) illegaal in Nederland verbleven en derhalve niet gerechtigd waren in Nederland arbeid te verrichten. (In 2001 was dat 34%) Tabel 4.2.2a Aantal arbeidskrachten Arbeidskrachten Aantal Totaal Aantal bedrijven 1. Totaal aantal Totaal aantal met een niet-nederlandse nat Met nationaliteit van binnen de EER (excl. NL) Met nationaliteit van buiten de EER 'Twv-plichtigen' zonder twv Illegaal in Nederland verblijvenden Totaal aantal asielzoekers waarvan 'twv-plichtig' en zonder twv Indien bij controle alles in orde wordt bevonden, wordt een rapport opgemaakt. 7 Het aantal asielzoekers is begrepen in het totaal aantal arbeidskrachten met een niet-nederlandse nationaliteit van buiten de EER 8 Dit aantal is begrepen in het totaal aantal 'twv-plichtigen' zonder twv Projectverslag Horeca

14 Tabel 4.2.2b Idem als tabel 4.2.2a, nu verdeeld naar soort onderneming Nederlandse restaurants (553011) Chinees-Indische restaurants (553012) Italiaanse restaurants (553014) Griekse restaurants (553015) Indiase restaurants (553018) Overige rest. met buitenl. keuken (553019) Cafetaria (553022) Overige bik Totaal Tabel 4.2.2c Aantal asielzoekers en asielgerechtigden Soort onderneming Aantal Waarvan 'twv-plichtig' Zonder twv Nederlandse restaurants Chinees-Indische restaurants Italiaanse restaurants Griekse restaurants Indiase restaurants Overige rest buitenl. keuken Cafetaria Overige Bik Totaal Voordeelberekening Bij de onderzoeken in de administratie van de ondernemingen waar overtredingen waren geconstateerd, is vastgesteld dat van de in totaal 55 aangetroffen vreemdelingen, er slechts 16 in de administratie zijn opgenomen. Naast deze 16 vreemdelingen zijn er nog 4 aangetroffen in de administratie, die niet bij de controle zijn aangetroffen. In totaal zijn dus slechts 20 van de 59 (55+4) vreemdelingen (overtredingen Wav) in de administratie opgenomen. Dit is 34%. Het totaal berekende voordeel bedraagt in dit deelproject ,08. 9 De nummers van de kolommen verwijzen naar de nummers in tabel 4.2.2a Projectverslag Horeca

15 4.3 Reactieve controles Dit deelproject is uitgevoerd in de periode januari 2002 tot en met november De controles binnen dit deel van het project zijn uitgevoerd naar aanleiding van signalen die de Arbeidsinspectie hebben bereikt respectievelijk op basis van controleprojecten in samenwerking met o.a. de Vreemdelingenpolitie, Belastingdienst en UWV Ondernemingen In totaal zijn bij 523 bedrijven inspecties uitgevoerd. Bij 131 bedrijven (25%) zijn één of meerdere overtredingen geconstateerd. (2001: 38%) In totaal zijn bij deze 131 bedrijven 177 overtredingen van de Wav geconstateerd. In 114 gevallen is proces-verbaal opgemaakt; in 17 gevallen is een waarschuwing gegeven. In bijna 90% van de gevallen zijn de controles samen met de Vreemdelingenpolitie uitgevoerd. Daarnaast is bij ruim de helft van de inspecties samengewerkt met UWV en in éénderde van de controles (tevens) met de Belastingdienst. Tabel Aantal bezochte ondernemingen; ondernemingen met overtreding en aantal overtredingen: Soort onderneming (BIK-code) Aantal bezochte Aantal ondernemingen Aantal overtredingen ondernemingen met overtreding Nederlandse restaurants (553011) Chinees-Indische restaurants (553012) Italiaanse restaurants (553014) Griekse restaurants (553015)) Overige Z-Europese restaurants (553016) Overige rest. buitenl. keuken (553019) Cafetaria (553022) Shoarmazaken (553024) Overige bik Totaal Tabel Verdeling controleresultaten naar soort onderneming: Soort onderneming (BIK-code) Proces-verbaal Waarschuwing Rapport 10 Totaal Nederlands restaurant (553011) Chinees-Indische restaurants (553012) Italiaans restaurant (553014) Griekse restaurants (553015) Overige Z-Europese restaurants (553016) Overige rest. buitenl. keuken (553019) Cafetaria (553022) Shoarmazaken (553024) Overige bik Totaal Indien bij controle alles in orde wordt bevonden, wordt een rapport opgemaakt. Projectverslag Horeca

16 4.3.2 Arbeidskrachten In dit deelproject zijn in totaal arbeidskrachten aangetroffen, waarvan 511 personen met een niet-nederlandse nationaliteit. Hiervan hadden er 370 een nationaliteit van buiten de EER, waaronder 56 personen met de status van 'asielzoeker' respectievelijk 'asielgerechtigde'. Van deze asielzoekers en -asielgerechtigden waren er 53 'twv-plichtig'. Voor 49 van deze vreemdelingen beschikten de werkgevers niet over een tewerkstellingsvergunning. Van de 314 overige vreemdelingen waren er 33 'twv-plichtig' terwijl de werkgever niet over de vereiste tewerkstellingsvergunning beschikte. Naast de voornoemde overtredingen is vastgesteld dat 95 van de 370 vreemdelingen (26%) illegaal in Nederland verbleven en derhalve niet gerechtigd waren in Nederland arbeid te verrichten. (In 2001 was dat 50%) Tabel 4.3.2a Aantal arbeidskrachten Arbeidskrachten Aantal Totaal Aantal bedrijven 1. Totaal aantal Totaal aantal met een niet-nederlandse nat Met nationaliteit van binnen de EER (excl. NL) Met nationaliteit van buiten de EER 'Twv-plichtigen' zonder twv (totaal) Illegaal in Nederland verblijvenden Totaal aantal asielzoekers waarvan 'twv-plichtig' en zonder twv Tabel 4.3.2b Idem als tabel 4.3.2a, nu verdeeld naar soort onderneming Nederlands restaurants (553011) Chinees-Indische restaurants (553012) Italiaanse restaurants (553014) Griekse restaurants (553015) Overige Z-Europese restaurants (553016) Overige rest. met buitenl. keuken (553019) Cafetaria (553022) Shoarmazaken (553024) Overige bik Totaal Het aantal asielzoekers is begrepen in het totaal aantal arbeidskrachten met een niet-nederlandse nationaliteit van buiten de EER 12 Dit aantal is begrepen in het totaal aantal 'twv-plichtigen' zonder twv 13 De nummers van de kolommen verwijzen naar de nummers in tabel 4.3.2a Projectverslag Horeca

17 Tabel4.3.2c Aantal asielzoekers en asielgerechtigden Soort onderneming Aantal Waarvan 'twv-plichtig' Zonder twv Nederlandse restaurants Chinees-Indische restaurants Italiaanse restaurants Griekse restaurants Overige Z-Europese restaurants Overige rest met buitenl. keuken Cafetaria Shoarmazaken Overige Bik Totaal Voordeelberekening Bij de onderzoeken in de administratie van de ondernemingen waar overtredingen waren geconstateerd, is vastgesteld dat van de in totaal 173 aangetroffen vreemdelingen, er slechts 26 in de administratie zijn opgenomen. Naast deze 26 vreemdelingen zijn er nog 4 aangetroffen in de administratie, die niet bij de controle zijn aangetroffen. In totaal zijn dus maar 30 van de 177 (173+4) vreemdelingen (overtredingen Wav) in de administratie opgenomen. Dit is slechts 17%. Het totaal berekende voordeel bedraagt in dit deelproject ,51. Projectverslag Horeca

18 5 Conclusies Gelijk aan de resultaten van de controles in 2001, is in 2002 binnen het project "Horeca " gebleken dat gemiddeld in 30% van de gevallen er sprake was van illegale tewerkstelling van één of meer vreemdelingen. Ook het aandeel aangetroffen arbeidskrachten met een niet-nederlandse nationaliteit is gelijk aan de constateringen in 2001: ongeveer éénderde deel, terwijl van die personen ruim driekwart zelfs van buiten de EER afkomstig is. De in het kader van dit project geïntroduceerde verkenningen in delen van de branche, waar in de regel weinig of geen controles door de Arbeidsinspectie plaatsvinden, gaf in 2001 een percentage overtredingen aan van ongeveer 25%. In het in 2002 onderzochte deel was er bij 23% van de ondernemingen sprake van overtreding van de Wav, terwijl het gemiddelde over alle controles op 28% ligt. Daar staat tegenover dat het aantal vreemdelingen waarvoor de werkgever een tewerkstellingsvergunning moet hebben om ze arbeid te mogen laten verrichten, bijna het dubbele bedraagt van normaal (bijna de helft tegenover zo n 25% normaal). Het aandeel asielzoekers en asielgerechtigden binnen de categorie vreemdelingen met een nationaliteit van buiten de EER bedraagt zo'n 17%. Van deze groep vreemdelingen is 90% als 'twv-plichtig' aan te merken en kan tevens worden vastgesteld dat binnen dit project slechts in 7% van de gevallen de werkgever over een tewerkstellingsvergunning beschikte. Dit is des te opvallender omdat er geen toets op 'prioriteitgenietend aanbod' plaatsvindt bij de aanvraag van een tewerkstellingsvergunning voor een asielzoeker of asielgerechtigde en er op zich dus weinig belemmeringen zijn om de vergunning te verstrekken. Projectverslag Horeca