Aanbod alcohol-en drugpreventie en geestelijke gezondheid voor het secundair onderwijs

Transcriptie

1 Aanbod alcohol-en drugpreventie en geestelijke gezondheid voor het secundair onderwijs

2 Inhoudsopgave 1. Beleidsmatige ondersteuning Activiteiten gericht naar het onderwijzend personeel, naar ouders of naar de leerlingen Vorming of infosessies voor onderwijzend personeel Informatie voor ouders Interactieve vorming Als kleine kinderen groot worden Interactieve vorming Op zoek naar een kick Aanbod voor leerlingen ihkv drugeducatie en geestelijke gezondheidsbevordering Wedstrijd rookvrije klassen Theatervoorstelling Adem Benemend Haai in een box GPS-spel Explosive Chickens Theatervoorstelling Blackout Theatervoorstelling De Pest! aan mij Begeleiding van jongeren t Circuit Voorwoord Het Lokaal Drugoverleg Roeselare heeft al sinds enkele jaren een sterke traditie op het gebied van drugpreventie en geestelijke gezondheidsbevordering naar scholen en meer specifiek gericht naar het secundair onderwijs. Vanuit de Gezonde stad willen we scholen ondersteunen in het werken rond tabak, alcohol en andere drugs (TAD) op school, maar ook de thema s gamen, gokken en medicatie verliezen we niet uit het oog. Daarnaast willen we faciliterend optreden in het werken rond geestelijke gezondheid op school. Onze ondersteuning in samenwerking met de partners van het Lokaal Drugoverleg en de werkgroep Geestelijke Gezondheid bestaat uit: Advies en informatie bieden, Coaching/evaluatie van een drugbeleid op school, of een beleid suïcidepreventie in samenwerking met het Cgg Largo, Infosessies en vormingen organiseren voor onderwijzend personeel in samenwerking met het Cgg Largo, Preventieactiviteiten voor leerlingen organiseren, Ondersteunen en bekendmaken van vroeginterventieinitiatieven zoals t Circuit, t Circuit +, VDIP,... Om dit aanbod te bundelen, werd voor het eerst een samenvattende brochure opgemaakt. We willen dan ook meteen de partners van de werkgroep onderwijs bedanken voor hun jarenlange inspanningen om jongeren kennis, vaardigheden en attitudes bij te brengen en hun alle kansen te bieden om gezond door het leven te gaan. 3.2 t Circuit VDIP

3 1. Beleidsmatige ondersteuning Het Cgg Largo biedt ondersteuning bij het opmaken van een tabak-, alcohol- en drugbeleid. Ook voor een evaluatie van het huidig beleid kan je bij hen terecht. Een preventiewerker begeleidt de werkgroep doorheen de verschillende pijlers van het beleid (structurele maatregelen, regelgeving, begeleiding, educatie). De suïcidepreventiewerking van het Cgg Largo biedt vorming en beleidsondersteuning. Dit is zowel deskundigheidsbevordering bij relevantie actoren uit het onderwijsveld zoals leerkrachten, leerlingenbegeleiding, CLB, directie,... als ondersteuning bij het ontwikkelen en implementeren van een suïcidepreventiebeleid op school. Wie graag zelfstandig aan de slag wil zonder coach, kan het Draaiboek Drugbeleid op school van VAD raadplegen of downloaden via de website van VAD. Denk je er aan om je beleid intern te evalueren, dan kan je beroep doen op de Checklist DOS. Deze eenvoudige checklist gaat na of het huidige beleid nood heeft aan een actualisatie. Je kan de checklist digitaal raadplegen via > zoek Checklist DOS. Ben je benieuwd hoe het gebruik zich ontwikkelt in jouw school? Dit kan door de leerlingen van de school te bevragen over middelengebruik binnen hun leefwereld (frequentie en hoeveelheid van gebruik, motieven, houding van vrienden, beschikbaarheid ) en hun ervaringen met het huidige drugbeleid. Door het afnemen van de VAD-leerlingenbevraging, krijgt de school antwoorden op vragen zoals: Hoeveel van onze leerlingen drinken alcohol en wanneer beginnen leerlingen alcohol te drinken? Hoe vaak en hoeveel drinken onze oudere leerlingen alcohol? Komen onze leerlingen in contact met cannabis? Aan welke graad bieden we best welke educatieve pakketten aan? Zijn onze leerlingen op de hoogte van de regels op school? De bevraging is bovendien opgesteld volgens de vier pijlers: educatie, regelgeving, begeleiding en structurele maatregelen en geeft de school over elk van deze onderdelen meer informatie waarmee ze haar beleid kan uitwerken of bijsturen. Scholen die deelnemen, ontvangen na afloop een syntheserapport op maat van hun school. Voor meer informatie over de VAD-leerlingenbevraging of om in te schrijven, kan je terecht bij Sarah Melis (sarah.melis@vad.be). Op de website van de stad Roeselare vind je steeds een overzicht van de verschillende materialen, educatieve pakketten die je kan gebruiken om het thema in de klas bespreekbaar te maken. > zoek, Aan de slag rond tabak, alcohol en illegale middelen VIGeZ en VAD hebben samen een leerlijn opgemaakt voor het basis- en secundair onderwijs. Het is een praktisch instrument ter ondersteuning van het preventief werken rond alcohol, tabak, cannabis, andere illegale drugs en gamen. Het biedt een duidelijk overzicht zodat scholen weten welke kennis, vaardigheden en attitudes aan bod moeten komen in de verschillende graden en dit opgesplitst per thema. 4 5

4 2. Activiteiten gericht naar het onderwijzend personeel, naar ouders of naar de leerlingen 2.1 Vorming of infosessies voor onderwijzend personeel Het Cgg Largo wil aan de hand van een jaarlijks open vormingsaanbod organisaties ondersteunen in de thematiek TAD, gamen en suïcide. Enerzijds gaat het over een kennismaking met de thematiek, anderzijds bieden ze ook specifieke trainingen aan, vb. Signalen en risico-inschatting, Rouw na zelfdoding, Een rondleiding in de wereld van drugs,... Naast hun open aanbod bieden ze ook vormingen en infosessies aan op maat van de school. Indien de vraag naar vorming rond een bepaald thema interessant is voor verschillende scholen, dan kan de financiële kost van de vorming gedragen worden door de stad. In de werkgroep Binnenste Buiten Geestelijke gezondheid naar scholen zijn eveneens heel wat partners betrokken die zelf - al dan niet gratis - een aanbod formuleren waarop scholen beroep kunnen doen ihkv een projectdag: PVT Valckeburg Mobiele teams PRIT Het Verhaal Isabel Depestel Creatief Therapeutisch Centrum Peter Lefevere De Bieweg Psycho 2 Dirk Vandeweghe AZ Delta (enkel nabespreking) CAW Centraal West-Vlaanderen (enkel nabespreking) Deze organisaties staan mee in voor het verzorgen van de nabespreking bij het jaarlijks theater geestelijke gezondheid in oktober Informatie voor ouders Het Lokaal Drugoverleg ontwikkelde drie thematische brochures die op regelmatige basis via de school worden verspreid naar ouders van leerlingen uit de verschillende graden secundair onderwijs: Alcohol Deze themakrant biedt een aantal nuttige tips voor ouders om te communiceren met hun kinderen over veilig uitgaan. Daarnaast biedt de folder ook een overzicht van (lokale) organisaties waar ouders terecht kunnen met vragen. Cannabis Hoe wordt cannabis gebruikt? Wat doet cannabis met het lichaam? Wat zegt de wet over cannabisgebruik? Een antwoord op deze vragen vind je in de themakrant cannabis. Daarnaast biedt de folder ook een overzicht van (lokale) organisaties waar ouders terecht kunnen met vragen of voor verdere hulp. Gamen Welke soorten games bestaan er? Wanneer spreken we over problematisch gamen? Deze themakrant biedt een aantal nuttige tips voor ouders om te communiceren met hun kinderen over gamen. Daarnaast biedt de folder ook een overzicht van (lokale) organisaties waar ze terecht kunnen met vragen en een aantal interessante websites. Je kan ze digitaal raadplegen en downloaden via > zoek themakrant Interactieve vorming Als kleine kinderen groot worden Als kleine kinderen groot worden is een interactieve vorming voor ouders, ter preventie van tabak-, alcohol- en ander druggebruik bij jongeren. Ook gamen komt in deze vorming aan bod. Centraal staat het versterken van beschermende opvoedingsvaardigheden. De bedoeling is dat ouders tips krijgen om tabak-, alcohol-en ander druggebruik, bij hun kinderen te helpen voorkomen of uitstellen. Er wordt onder andere ingegaan op open communicatie en grenzen stellen. 6 7

5 De vormingsavond duurt 2,5 à 3 uur en wordt gratis aangeboden door het Lokaal Drugoverleg Roeselare. De preventiewerker van het Cgg Largo staat in voor deze interactieve infosessie die gericht is naar ouders van kinderen en jongeren van 10 tot 15 jaar. Voor meer informatie en reservatie kan je contact opnemen met het Cgg Largo via preventieteamtad@cgglargo.be of via Interactieve vorming Op zoek naar een kick Tijdens deze interactieve vorming wordt stilgestaan bij de thema s alcohol, drugs en gamen. Tijdens de ouderavond willen we de vraag stellen of vandaag meer jongeren, meer risico s nemen, dan wel of dit enkel het gedrag is van een kleine minderheid. En op welke manier kunnen ouders hiermee omgaan? De vorming behandelt drie grote thema s: Basisinformatie over alcohol, illegale drugs en gamen. Jongeren, een risicogroep? Wat kan je doen als ouder? Per onderdeel wordt een actieve werkvorm gebruikt en de nodige achtergrondinformatie voorzien. De vormingsavond duurt 2,5 à 3 uur en wordt gratis aangeboden door het Lokaal Drugoverleg Roeselare. De preventiewerker van het Cgg Largo staat in voor deze interactieve infosessie die gericht is naar ouders van kinderen en jongeren van 15 tot 18 jaar. 2.3 Aanbod voor leerlingen ihkv drugeducatie en geestelijke gezondheidsbevordering De stuurgroep van het Lokaal Drugoverleg, de werkgroep onderwijs en de werkgroep geestelijke gezondheid stimuleren scholen om in alle graden de thema s TAD en geestelijke gezondheid zo ruim mogelijk aan bod te laten komen. Infostand Bekijk het eens nuchter Bij de infostand Alcohol. Bekijk het eens nuchter hoort een koffer vol materiaal, zoals het alcoholspel Rock Zero, een stellingenspel, twee promillebrillen en kegeltjes om een parcours af te leggen. Zo maak je (overmatig) alcoholgebruik bespreekbaar. Voor de eerste graad: TABAK: Wedstrijd Rookvrije klassen (Logo Midden West-Vlaanderen) TABAK: Educatief materiaal rond roken (Logo Midden West-Vlaanderen) TABAK en ALCOHOL: Haai in een box (stad Roeselare) TABAK: Educatief theater Adem Benemend ALCOHOL: Unplugged (De Sleutel, Gent) WEERBAARHEID en VEERKRACHT: GPS-spel Explosive Chickens (stad Roeselare) Voor de tweede graad: ALCOHOL: Educatief spel - Rock Zero (VAD) ALCOHOL: Unplugged (De Sleutel, Gent) CANNABIS: Educatief pakket - Maat in de Shit (VAD) WEERBAARHEID en VEERKRACHT: GPS-spel Explosive Chickens (stad Roeselare) ALCOHOL: Educatief theater Blackout voor het vierde jaar secundair onderwijs PESTEN: Educatief theater De Pest! Aan mij. voor het derde jaar secundair onderwijs ALCOHOL: Educatief bordspel Rock Zero (VAD Logo Midden West-Vlaanderen) Hiernaast vind je per graad een overzicht van mogelijke lesmappen en activiteiten georganiseerd door zowel de stad als externe partners. Je vindt een niet-limitatief overzicht ook online zowel voor het thema TAD en gamen als het thema geestelijke gezondheid en (cyber)pesten. 8 9

6 Voor de derde graad: ALCOHOL ILLEGALE DRUGS: UNPLUGGED: (g)een vak apart (De Sleutel, Gent) ALCOHOL-CANNABIS: CRUSH. Werken met jongeren rond relaties, alcohol en cannabis. (VAD) CANNABIS: Educatief pakket - Maat in de Shit (VAD) Buitengewoon onderwijs en bijzondere jeugdzorg: TAD: Spelbord TRIP (De Sleutel) WEERBAARHEID en VEERKRACHT: GPS-spel Explosive Chickens (stad Roeselare) GAMEN: Vlucht naar Avatar voor de derde graad lager onderwijs (VAD) CANNABIS: Educatief pakket - Maat in de Shit voor Bijzondere jeugdzorg (VAD) ALCOHOL en CANNABIS: Lespakket Alcohol en cannabis zonder boe of ba. (VAD) ALCOHOL: Infoboekje - Als je ouder drinkt (VAD) DRUGS: Infoboekje Als je ouder drugs gebruikt (VAD) Een beschrijving van de verschillende lespakketten en meer informatie over kostprijs en uitlenen vind je in het overzicht op de website van de stad Wedstrijd rookvrije klassen De Wedstrijd Rookvrije Klassen moedigt leerlingen uit de eerste graad van het secundair onderwijs aan om niet te roken of helpt hen om te stoppen met roken. Uit onderzoek blijkt namelijk dat de vroege adolescentie (12-14 jaar) de periode is waarin jongeren beginnen met roken. De leerlingen van de klassen die deelnemen aan de Wedstrijd Rookvrije Klassen sluiten een contract af om gedurende 6 maanden (oktober maart) rookvrij te blijven of te worden. Als 90% van de klas op het einde van die 6 maand rookvrij is, krijgen ze een diploma van rookvrije klas. Centraal in deze wedstrijd staat het elkaar steunen en aanmoedigen om rookvrij te blijven. Wie wil deelnemen aan de wedstrijd rookvrije klassen, kan in september/oktober contact opnemen met het CLB of met Logo Midden West-Vlaanderen. Ieder deelnemende leerling wordt bovendien beloond met een sapje en een appel. Aan de wedstrijd is ook een creatief luik verbonden. Zowel op Vlaams als lokaal niveau kunnen deelnemende klassen mooie prijzen winnen. Om op Vlaams niveau deel te nemen, neem je een kijkje op Wie kans wil maken op een lekker ontbijt in het stadhuis voor de hele klas, stuurt zijn inzending naar samenleven@roeselare.be 10 11

7 2.3.2 Theatervoorstelling Adem Benemend maandag 30 januari GPS-spel Explosive Chickens Adem Benemend is een theatervoorstelling rond het thema tabak, gericht naar de derde graad lager onderwijs en de eerste graad secundair onderwijs. Hedendaagse dans, acrobatie, muziek en theater gaan met elkaar in dialoog. De rol van de tabaksinsdustrie staat centraal in een spannend, grappig en onvoorspelbaar verhaal. Een groep jongeren wordt aangesproken door een tabaksproducent om een aantal nieuwe producten uit te testen. Eén van die producten blijkt een verslavend effect te hebben met alle gevolgen van dien... Speeldata en locatie: 30/01/2017: voorstelling om 14 u. in CC De Spil Schouwburg Praktisch: De voorstelling duurt 1 uur zonder pauze. Wie inschrijft, ontvangt een gratis educatief pakket waarmee je het thema tabakspreventie kan bespreekbaar maken in de klas. Het bestaat uit 9 lesfiches verbonden aan verschillende vakken: creatief, onderbouwd en interactief zijn de sleutelwoorden. De kostprijs bedraagt 4,5/leerling. Begeleidende leerkrachten mogen gratis deelnemen. Inschrijven is verplicht en kan enkel via het online formulier Haai in een box De educatieve koffer Haai in een box is ontwikkeld om leerkrachten, opvoeders, te ondersteunen wanneer ze preventief willen werken rond tabak en alcohol in de klas of in de leefgroep. Het gaat niet zozeer over productinformatie, de focus ligt eerder op het ontwikkelen van sociale vaardigheden en het verhogen van de weerbaarheid. Deze vaardigheden zijn essentieel om verantwoord te leren omgaan met middelen. De school kan deze box gratis uitlenen bij de stad Roeselare, Dienst Samenleven of bij Logo Midden West-Vlaanderen. Explosive Chickens heeft als doel de veerkracht van kwetsbare jongeren te verhogen en hen weerbaarder te maken voor dagdagelijkse uitdagingen. Dit interactief GPS-spel wordt gespeeld met tablets, waardoor het onmiddellijk aanspreekt. Praktisch: minimum 5 en maximum 8 tot 10 spelers bij voorkeur binnen een bestaande klas-of leefgroep met een aantal begeleiders jongeren tussen de 12 en 16 jaar voelen zich het meest aangesproken Explosive Chickens wordt buiten gespeeld, op een groot speelveld waarop geen hindernissen staan. Hoe meer spelers, hoe groter het veld moet zijn. Voor voldoende spelplezier voorzie je best ongeveer een half voetbalveld. Het spel wordt uitgeleend via het Cgg Largo. Je krijgt eveneens spelbegeleiding door de preventiewerkers. De stad komt tussen in de kostprijs voor deze begeleiding, zodat uitlenen voor scholen gratis is. Voor wie: voorzieningen Bijzondere Jeugdzorg, Buitengewoon Onderwijs, VAPH, jeugdverenigingen die werken met maatschappelijk kwetsbare jongeren

8 2.3.5 Theatervoorstelling Blackout vrijdag 27 januari 2017 Dit theaterstuk behandelt het thema alcoholgebruik, echtscheiding en vriendschappen en is geschikt voor leerlingen uit het tweede jaar van de 2e graad secundair onderwijs: Tim woont na de scheiding tussen zijn ouders bij zijn vader in. Zijn vader verwerkt de scheiding op zijn manier en duikt elke avond het café in met een aantal maten, terwijl Tim er helemaal alleen voor staat. Net op het ogenblik dat zijn vader de situatie weet aan te pakken, loopt het mis met Tim. Hij begint zelf te drinken, de vriendschap met Sofie - op wie hij heimelijk verliefd is - raakt uitgedoofd en Tim krijgt foute vrienden Theatervoorstelling De Pest! aan mij donderdag 6 oktober 2016 Speeldata en locatie: Vrijdag 27 januari 2017: voorstelling om 9 u., u. en 14 u. in CC De Spil Komedie. Praktisch: De voorstelling duurt 50 min. zonder pauze. We voorzien opnieuw ondersteuning voor leerkrachten om met het thema aan de slag te gaan in de klas. De kostprijs bedraagt 4,5/leerling. Begeleidende leerkrachten mogen gratis deelnemen. Inschrijven is verplicht en kan enkel via het online formulier. 14 Dit theaterstuk behandelt het thema pesten, vriendschap, opkomen voor jezelf en is geschikt voor leerlingen uit het eerste jaar van de 2e graad secundair onderwijs: Marie is jarenlang het favoriete slachtoffer van haar klasgenoten. Wanneer ze van school verandert, besluit ze dat dit haar niet meer zal overkomen. Ze zoekt en vindt aansluiting bij queen bee Gloria. Langzaam maar zeker gaat ze mee andere leerlingen terroriseren. Tot de gebeurtenissen met haar op de loop gaan Marie voert je mee tot diep in haar hoofd. Een duik in een wereldbeeld waar enkel plaats is voor daders en slachtoffers. Je ontrafelt het systeem en ontdekt hoe iedereen daar zijn eigen rol in speelt. De reis voert langs schoenen met roze strikjes, hamsters, bavianen, kameleons, een empathieknopje, Darwin en een eerste kus. Automutilatie, sociale media, paranoia en andere aan pesten gerelateerde thema s krijgen stuk voor stuk een plaats in dit ontluisterend verhaal. 15

9 Speeldata en locatie: Donderdag 6 oktober 2016: voorstelling om 9 u., u. en 14 u. in CC De Spil Komedie Praktisch: De voorstelling duurt 50 min. zonder pauze. Er wordt opnieuw een nabespreking voorzien door het netwerk geestelijke gezondheidszorg. Onder voorbehoud van het aantal inschrijvingen, krijgen leerlingen die de voorstelling in de voormiddag bijwonen, een nabespreking op donderdagnamiddag 6 oktober. Leerlingen die ingeschreven zijn voor de voorstelling in de namiddag, zullen de nabespreking ontvangen op vrijdagvoormiddag 7 oktober. De kostprijs bedraagt 4,5/leerling. Begeleidende leerkrachten mogen gratis deelnemen. Inschrijven is verplicht en kan enkel via het online formulier. 3 Begeleiding van jongeren 3.1 t Circuit Wanneer jongeren reeds experimenteren met alcohol en/of drugs of zelfs problematisch gebruiken, dan hebben ze geen boodschap aan algemene preventie methodieken zoals educatieve pakketten of theater. t Circuit is een vroeginterventieproject van het CGG Largo, Sint- Jozefskliniek Pittem en Kompas vzw gericht naar jongeren die experimenteren met alcohol en andere drugs. Hoe gaan we te werk? In het groepsaanbod en in het individueel aanbod gaan we met de jongeren aan de slag via informatieoverdracht, ervaringsleren en actieve vorming. Hoe aanmelden: Je kan jongeren telefonisch aanmelden op Vraag daar naar een medewerker van t Circuit. Na de aanmelding krijg je een afspraak voor een intakegesprek. Hierop worden zowel de jongere als de ouders verwacht. Indien na de intake het aanbod niet geschikt blijkt voor de jongere, dan wordt er informatie gegeven over het aanbod van andere partners in de regio. Na de sessies volgt er een afrondend gesprek met de jongere en de ouders. Deelname aan het project is gratis. 3.2 t Circuit + t Circuit + is een vroeginterventieproject op maat. Dat betekent dat een medewerker van het Cgg Largo of Kompas ter plaatse komt om de interventies uit te voeren. Dit kan zowel in het gezin, als in de school, in de instelling of andere dienst. t Circuit + biedt: Individueel traject met jongere(n) Traject met groep(en)/klas(sen) Deskundigheidsbevordering (Leerlingbegeleiders, opvoeders, ) Vroegdetectie Motivationeel werken Intervisie/casusbespreking Doorverwijzing Voor wie: t Circuit richt zich op jongeren uit de middelbare school die experimenteren met alcohol en/of andere drugs. Doorverwijzers kunnen ook jongeren aanmelden waarbij er enkel een vermoeden van gebruik is, jongeren die (nog) geen probleembesef hebben of (nog) niet gemotiveerd zijn om deel te nemen aan een programma

10 3.3 VDIP (Vroege Detectie en Interventie bij psychiatrische (psychotische) stoornissen) Een VDIP-team helpt jonge mensen tussen 14 en 35 jaar, én hun omgeving om een eerste of tweede psychose te voorkomen. VDIP wil mensen met psychotisch-achtige ervaringen en mensen met een eerste psychose zo snel mogelijk bereiken om de situatie grondig te evalueren en waar nodig gepaste behandeling te starten. VDIP wil eveneens de alertheid voor psychose vergroten en streven naar een positieve beeldvorming. Een VDIP-team: Voorziet een eerste contact binnen de week, Biedt de gelegenheid om uitgebreid stil te staan bij de klachten, Biedt behandeling en begeleiding op psychisch vlak rond: sombere gevoelens, angsten, vreemde waarnemingen, bizarre gedachten, Biedt ondersteuning in de relatie met de omgeving en bij wonen, opleiding, werken, vrije tijd..., Biedt begeleiding en behandeling op de plek die de cliënt verkiest, Voorziet opvolging in samenspraak met naast betrokkenen, huisarts en of andere hulpverleners. Contact:

11 Nuttige adressen: Wil je meer informatie over het aanbod in deze brochure, dan kan je steeds terecht bij: Stad Roeselare Dienst Samenleven Botermarkt Roeselare samenleven@roeselare.be Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Largo Jules Lagaelaan Roeselare preventietad@cgglargo.be jente.vandeburie@cgglargo.be nele.desseyn@cgglargo.be Logo Midden West-Vlaanderen Mandellaan Roeselare info@logomiddenwvl.be Interessante websites: