Collectie Willem F. Dolleman (1901)

Transcriptie

1 Collectie Willem F. Dolleman (1901) Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis Cruquiusweg AT Amsterdam Nederland hdl:10622/arch00480 IISG Amsterdam 2015

2 Inhoudsopgave Collectie Willem F. Dolleman...3 Archiefvorming...3 Inhoud en structuur...3 Raadpleging en gebruik...4 Bijlagen...4 PLAATSINGSLIJST... 5 STUKKEN AFKOMSTIG VAN W.F. DOLLEMAN...5 STUKKEN AFKOMSTIG VAN ANDRIES EN WILLY DOLLEMAN... 6 VERZAMELDE BIOGRAFISCHE GEGEVENS BETREFFENDE W.F. DOLLEMAN...6 AANVULLING...8 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 2

3 Collectie Willem F. Dolleman Archiefnummer ARCH00480 Archiefvormer Dolleman, Willem F. Periode (1901) Periode (bulk) Omvang 1 m. Taal lijst Dutch Taal materiaal Dutch Archiefvorming Biografie Dolleman, Willem F. ( ); Bakker; lid van Jeugdbond De Zaaier ca 1919, bestuurslid afdeling Den Haag, 1915 landelijk voorzitter; lid van de SDP 1912, bestuurder van de afdeling Den Haag van SDP, CPH, IRH en NAS; 1919 redacteur van De Jonge Socialist; 1927 uitgetreden uit CPH en in 1929 geroyeerd uit de IRH; mede-oprichter van de RSP in 1929; redacteur van De Baanbreker; functies in NAS en lid van het dagelijks bestuur van de RSAP , in 1940 mede-oprichter van het Marx-Lenin-Luxemburg-front en van Spartacus; in 1942 gefusilleerd. Zie biografische schets in het BWSA. Inhoud en structuur Inhoud Collectie betreffende W.F. Dolleman en gezinsleden bestaande uit: stukken afkomstig van W.F. Dolleman; circulaires, bulletins en gedrukten betreffende de revolutionair socialistische organisaties in Den Haag en landelijk , het MLL-front, `Brieven aan Sociaal Democraten' en `Brieven aan een jeugdvriend' ; Stukken afkomstig van zijn zoons Andries (1919-) en Willy Dolleman (1921-): stukken betreffende het revolutionair Socialistisch Jeugdverbond en de Leninistische Jeugd Garde ; memoires en teksten - van Andries Dolleman en enkele knipsels van artikelen van - Willy Dolleman; Stukken betreffende verzamelde biografische gegevens betreffende W.F. Dolleman: kaartsysteem van biografische, bibliografische en historische gegevens; correspondentie , levensloop; afschriften van artikelen van W.F. Dolleman en aantekeningen betreffende (zijn rol in) de organisaties waarin hij aktief was uit de verschillende partijorganen, archieven en boeken; knipsels en documentatie 1923, 1929, ; boeken met opdrachten 1901, 1918, Ordening In de collectie zijn drie delen te onderscheiden: 1. Stukken afkomstig van W.F. Dolleman. Het gaat hier om een deel van zijn papieren dat niet door de Duitsers in beslag is genomen. Het betrof vooral periodieken, onder andere een zeer complete serie van de bladen van de Jeugdbond 'De Zaaier' van , het blad Jugend- Internationale. Kampforgan der Kommunistischen Jugend-Internationale , 1924 en Spartacus Deze periodieken zijn overgebracht naar de bibliotheek. In deze collectie zijn enkele gestencilde stukken en illegale uitgaven uit de jaren dertig en veertig opgenomen en enige brochures (met aantekeningen) en knipsels. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 3

4 2. Stukken afkomstig van Andries en Willy Dolleman. Het gaat hier om stukken van de jeugdbond van de RSP en RSAP waarvan zij lid waren. Het blad Het Kompas. Uitgave van het Marxisitisch Jeugd Comité is overgebracht naar de bibliotheek. Verder zijn er teksten van Andries Dolleman waaronder zijn memoires, die onder andere herinneringen bevatten aan de illegaliteit en de Eenheids Vak Centrale. 3. Stukken verzameld door Andries en Willy Dolleman met biografische en bibliografische gegevens betreffende W.F. Dolleman en betreffende de geschiedenis van de beweging waarin hij actief was. Dit is de hoofdmoot van de collectie. Tot het schrijven van een biografie is het niet gekomen. Zij hebben aan dit project gewerkt in de tweede helft van de jaren zeventig, zoals blijkt uit hun correspondentie erover. Daarnaast zijn er knipsels en documentatie vanaf 1945, enkele originelen en een paar illegale uitgaven uit Enkele scripties uit de jaren zeventig zijn overgebracht naar de bibliotheek. Overdracht De collectie is in 1985 overgedragen door Frans Dolleman. In 1990 is een aanvulling ontvangen via Wim Bot. Uit de collectie zijn alleen dubbelen verwijderd. De omvang is 1 m. Bewerking Plaatsingslijst gemaakt door Atie van der Horst in 2001, 2003 Onderwerpen Geografische namen Netherlands Raadpleging en gebruik Raadpleging Vrij Aanbevolen citeerwijze Collectie Willem F. Dolleman, inventory number..., International Institute of Social History, Amsterdam Bijlagen INLEIDING Biografische schets Willem Frederik Dolleman werd geboren in Gorssel in Hij overleed in 1942 toen hij op 13 april werd gefusilleerd door de Duitsers vanwege zijn lidmaatschap van het illegale Marx- Lenin-Luxemburg-front. Hij was bakker in Den Haag en daarnaast zijn hele leven politiek actief. Hij was lid van jeugdbond De Zaaier, die van sociaal-democratisch communistisch werd, van c en werd in 1915 landelijk voorzitter. In 1912 werd hij lid van de Sociaal Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 4

5 Democratische Partij, die zich in 1918 omvormde tot de Communistische Partij Holland. Hij bekleedde bestuursfuncties in de Haagse afdelingen van de SPD en het NAS en was secretaris van de afdeling Den Haag van de CPH van , toen hij uittrad. Hij was medeoprichter van de Revolutionair Socialistische Partij in 1929 en redacteur van haar orgaan De Baanbreker vanaf Van was hij lid van het Dagelijks Bestuur van de Revolutionair Socialistische Arbeiderspartij en vanaf 1940 medeoprichter en dagelijks bestuurslid van het MLL-front en mederedacteur van illegale uitgaven. W.F. Dolleman trouwde in 1919 met Metta Mater (overleden in 1987). Zij kregen drie zoons, Andries (1919-), Willem Frederik (Willy) (1921-) en Frans (1926-). Het hele gezin was betrokken bij de beweging en bij het illegale werk, ook na W.F. Dollemans dood. Willy was in 1939 secretaris van de Leninistische Jeugd Garde, afdeling Den Haag. De collectie In de collectie zijn drie delen te onderscheiden: 1. Stukken afkomstig van W.F. Dolleman. Het gaat hier om een deel van zijn papieren dat niet door de Duitsers in beslag is genomen. Het betrof vooral periodieken, onder andere een zeer complete serie van de bladen van de Jeugdbond 'De Zaaier' van , het blad Jugend- Internationale. Kampforgan der Kommunistischen Jugend-Internationale , 1924 en Spartacus Deze periodieken zijn overgebracht naar de bibliotheek. In deze collectie zijn enkele gestencilde stukken en illegale uitgaven uit de jaren dertig en veertig opgenomen en enige brochures (met aantekeningen) en knipsels. 2. Stukken afkomstig van Andries en Willy Dolleman. Het gaat hier om stukken van de jeugdbond van de RSP en RSAP waarvan zij lid waren. Het blad Het Kompas. Uitgave van het Marxisitisch Jeugd Comité is overgebracht naar de bibliotheek. Verder zijn er teksten van Andries Dolleman waaronder zijn memoires, die onder andere herinneringen bevatten aan de illegaliteit en de Eenheids Vak Centrale. 3. Stukken verzameld door Andries en Willy Dolleman met biografische en bibliografische gegevens betreffende W.F. Dolleman en betreffende de geschiedenis van de beweging waarin hij actief was. Dit is de hoofdmoot van de collectie. Tot het schrijven van een biografie is het niet gekomen. Zij hebben aan dit project gewerkt in de tweede helft van de jaren zeventig, zoals blijkt uit hun correspondentie erover. Daarnaast zijn er knipsels en documentatie vanaf 1945, enkele originelen en een paar illegale uitgaven uit Enkele scripties uit de jaren zeventig zijn overgebracht naar de bibliotheek. Overdracht De collectie is in 1985 overgedragen door Frans Dolleman. In 1990 is een aanvulling ontvangen via Wim Bot. Uit de collectie zijn alleen dubbelen verwijderd. De omvang is 1 m. PLAATSINGSLIJST STUKKEN AFKOMSTIG VAN W.F. DOLLEMAN 1 Circulaires en bulletins van de Revolutionair Socialistische Arbeiderspartij (RSAP) afdeling Den Haag, Revolutionaire Jeugdbond (RJB) en Leninistische Jeugd Garde (LJG) deels betreffende cursussen gegeven door W.F. Dolleman. Met jaarverslag van samenwerkende jeugdorganisaties in Rotterdam en z.j. 1 omslag. 2 Bulletins van het Marx-Lenin-Luxemburg-front (MLL- front) en discussiestukken (deels in fotokopie) betreffende de verdediging van de Sovjet-Unie. Met enkele ingekomen brieven van H. Sneevliet (fotokopieën) en Stan Poppe en z.j. 1 omslag Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 5

6 3 Brieven aan Sociaal Democraten ook getiteld Socialistische Brieven nr. 2-4, 7-11, 13, 15-19, 22 en z.nr. Gestencild illegaal periodiek geschreven door W.F. Dolleman omslag 4 Brieven aan een jeugdvriend nr. 7-8, 10-11, 14 en z.nr. Gestencild en z.j. 1 omslag 5 Enkele knipsels en gedrukten betreffende de internationale communistische beweging en de oorlog. 1921, 1924 en z.j. 1 omslag 6 Enkele brochures en pamfletten uitgegeven door het Nationaal Arbeidssecretariaat in Nederland (NAS), Revolutionair Socialistische Partij (RSP), RSAP, MLL-front en Het Derde Front. Met aantekeningen. 1929, 1934, 1936, en z.j. 1 omslag STUKKEN AFKOMSTIG VAN ANDRIES EN WILLY DOLLEMAN 7 Circulaires, congresstukken en een bulletin van het Revolutionair Socialistisch Jeugd Verbond (RSJV) en de LJG. Met Jugend Korrespondenz nr. 1 en Rood Appèl (van het Sosialisties Jeugd Verbond ), nr omslag 8 Teksten van herinneringen van Andries Dolleman aan zijn ouderlijk huis, de illegaliteit en zijn rol erin en de EVC. [c ]. 1 omslag 9 Manuscript van 'Wonden en droom' prozaverzen door Andries Dolleman omslag 10 Teksten van artikelen van Andries Dolleman en bewijsexemplaren van artikelen van Willy Dolleman en z.j. 1 omslag VERZAMELDE BIOGRAFISCHE GEGEVENS BETREFFENDE W.F. DOLLEMAN 11 Kaartsysteem van biografische en bibliografische aantekeningen. Z.j. 1 kaartenbakje. 12 Kaartsysteem van inhoudelijke historische gegevens betreffende W.F. Dolleman en de beweging. Chronologisch gerangschikt. Z.j. 1 kaartenbak. 13 Correspondentie betreffende het inwinnen en verstrekken van historische gegevens en betreffende het herdenkingscomité , , omslag. 14 Kopie van een uitgaande brief aan A. Constandse betreffende het voorstel voor een W.F. Dolleman -special van De Gids. Met bijlagen omslag 15 Levensloop (chronologie) van W.F. Dolleman en Ab Menist. Z.j. 1 omslag 16 Fotokopieën van uitgaande brieven van W.F. Dolleman. 1923, omslag Afschriften van artikelen van W.F. Dolleman en aantekeningen betreffende de organisaties waarin hij actief was en zijn rol erin, uit periodieken en congresverslagen. Getypt mappen en 1 omslag. Uit ordners Betreffende de CPH : uit congresverslagen, De Jonge Socialist, De Jonge Communist, De Tribune Betreffende de RSP : uit Solidariteit, IRH-oppositie (circulaire), De Baanbreker en één artikel uit Het Volk. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 6

7 19 Betreffende de RSAP : uit De Vrouwenkrant ( NAS- Vrouwenbond ), De Revolutionair Socialist (Kaderbulletin RSAP ), Klassenstrijd, De Nieuwe Weg, De Nieuwe Fakkel ( RSAP ), Arbeidersjeugd (orgaan LJG ) Betreffende het MLL-front : 'Mijn afscheid', brief van W. van Gelderen, uit Socialistische Brieven, Spartacus en Keesings Historisch Archief. c (omslag) 21 Afschriften van, en aantekeningen uit stukken in het archief van W. van Ravesteyn, het archief van de RSP, van F. Bosman en de 'studiezaal mappen' (documentatie) van het IISG betreffende W.F. Dolleman en de organisaties waarin hij actief was. Getypt. c omslag 22 Aantekeningen (getypt) uit boeken betreffende W.F. Dolleman en de organisaties waarin hij actief was: Dr. L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, Lidia Winkel, De Ondergrondse Pers, Annie Romein- Verschoor Omzien in verwondering en L. Trotsky Stalin, de man en zijn invloed (vertaling uit 1949). Getypt. Z.j. 1 omslag 23 Bewijsexemplaren van en fotokopieën van brochures van W.F. Dolleman Weg met het reformisme! 1933, Het verraad der CPN (1938) en Nederland in de oorlog (c. 1937) en van de artikelen 'Van revolutionnair, Marxisme tot Sociaal-Patriottisme ' (1938) en 'Armzalig Stalinisme' (1939). 1933, c omslag Schrijfblokken met aantekeningen uit De Baanbreker, niet opgenomen in uitgetypte serie mappen (sept.) (sept.) Schrijfblokken met aantekeningen, voornamelijk uit De Tribune, niet opgenomen in de getypte serie. Met artikelen uit De Communistische Gids, 1928, no mappen Schrijfblokken met aantekeningen, voornamelijk betreffende de illegaliteit, uit Spartacus, Bulletin, MLL-front en Tijdsproblemen, niet opgenomen in getypte serie omslag 29 Schrijfblokken met aantekeningen uit en betreffende tijdschriften, waaronder De Gids en De Enige Weg en uit naoorlogse boeken, niet opgenomen in getypte serie. 1938, 1940, 1977 en z.j. 1 omslag. 30 Losse aantekeningen, handgeschreven, niet opgenomen in uitgetypte serie. Z.j. 1 omslag. 31 Afschrift van een artikel uit Het Volk betreffende een vergadering van de Onafhankelijk Socialistische Partij, afdeling Delft stuk. 32 Afschrift van artikelen van W.F. Dolleman in De Notenkraker en De Anti-fascist, uitgave van de RSAP Afdeling Den Haag en z.j. 2 stukken 33 Tijdsproblemen. Kaderbulletin vn het MLL- Front, nr Fotokopie en afschrift omslag 34 'Spartacus'-bulletin en Intern Bulletin 'Spartacus' okt-nov. 1942, nr omslag 35 Stukken betreffende het Comité ter verzorging van de laatste rustplaats van door het fascisme vermoorde revolutionnairen gedurende de Duitse bezetting en herdenkingen kort na de oorlog. Met knipsels omslag. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 7

8 36 Knipsels en documentatie betreffende herdenkingen van en artikelen over de Sneevliet-groep en z.j. 1 map 37 Knipsels betreffende het proces tegen de verrader van de Sneevliet- groep omslag 38 Overige knipsels en gedrukten. 1971, omslag 39 Aantekeningen van A. Dolleman bij de scriptie van Herman Pieterson over de OSP, RSP en RSAP. Met een fotokopie van de scriptie. [1977]. 1 map N.B. Deze scriptie heeft geresulteerd in de publicatie Linkssocialisme tussen de twee wereldoorlogen van M. Eekman en H. Pieterson. 40 Fotokopieën van (autobiografische) artikelen en van een brief aan het EKKI van Dirk Struik. c , en z.j. 1 map. AANVULLING 41 Afschriften van liederen, gemaakt door Willy Dolleman. Z.j. 1 omslag 42 Fotokopie van de brochure 'Antiterreur' van Aug. W. van Gils, met correspondentie met de auteur betreffende het afstaan van het origineel. [1940], map 43 Boeken met opdracht van W.F. Dolleman, Willy en Andries. 1901, 1918, 1932, 1936, 1938, 1942, doos. 44 Kopie van een brief van W.F. Dolleman aan zijn zoon Dries (1940) en kopie van zijn afscheidsbrief aan Lena en Dries (11 april 1942). 1940, map Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 8