Huisflora. Ken de bewoners in uw productie-omgeving. Petra Van Hauwe 27 september 2016

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Huisflora. Ken de bewoners in uw productie-omgeving. Petra Van Hauwe 27 september 2016"

Transcriptie

1 Huisflora Ken de bewoners in uw productie-omgeving Petra Van Hauwe

2 Invloeden vanuit de omgeving Apparatuur Buitenlucht Transport van vuil naar schoon: hulpmaterialen Mens, Dier, Plant Productie ruimte Bedrijfstoffen: water, gassen toevoegingen

3 Natuurlijke: zand, stuifmeel, insecten, plant, dier Wat voor deeltjes? Menselijk: kleding, cosmetica, haren, huid Kunstmatig: roet, rook, uitlaatgassen Besmet HUIS- FLORA

4 Onderwerpen Wat is huisflora Waarom de huisflora bepalen Hoe bepalen we de huisflora Beïnvloeding van de huisflora

5 Wat is huisflora Cleanroom laboratorium RHDHV Alle, op uiterlijk verschillende soorten kolonie s, die tot ontwikkeling komen, na incubatie van samples uit een productieruimte of zone Isolatie door reinstrijken DNA analyse of biochemische testen (extern) Tot op soort uitgewerkt

6 De soorten en frequentie in ruimte: xxx 12 Total Total

7 Een voorbeeld: Bacillus subtilus Koloniemorfologie: wit/crème dof onregelmatig Grampositieve staaf Herkomst: natuur Bacterie zelf: zeer goed gevoelig voor: ethylalcohol 70%, chloor 1000ppm, jodium in alcohol (1%/70%), jodofoor 10%, 0-fenylfenol 2%, glutaaraldehyde 2% en waterstofperoxide 3-6% Sporen: zeer goed gevoelig voor chloor 1000ppm en waterstofperoxide 3-6% en gevoelig voor glutaaraldehyde 2%, overige stoffen werking twijfelachtig of niet werkzaam

8 Waarom bepalen van de huisflora Objectable micro-organismen in relatie met het product Bederf-veroorzakers Ziekteverwekkers Hinderlijk in het productieproces Vroegtijdige waarneming van resistente soorten

9 Bepaling van de huisflora Metingen in de productie-omgeving: Oppervlakken; contactplaten ( swabs) Luchtmonsters: Passief: fall out / sedimentatie platen Actief: lucht aanzuigen met een sampler

10 Rodac - contactplaatjes Rodacplaatje Droge en vlakke oppervlakken Deksel Bol oppervlak van de agar schaaltje Te analyseren oppervlak

11 Sedimentatieplaten Passief de lucht bemonsteren door een bepaalde tijd een plaat met agar open te laten staan in de ruimte - Voorwaarde: - Steeds op een vaste plaats en vaste tijdsduur - Gedurende de tijd niet verplaatsen - Er niets op laten vallen - Omrekenen naar: - KVE/plaat/uur - KVE/plaat/tijdseenheid - KVE/dm 2 /uur

12 Airsamplers Actieve luchtaanzuiging

13 Air samplers Keuze maken: Bij voorkeur gewone agarplaten Volume instelbaar van 50 liter tot 1000 liter Nauwkeurigheid Telbaar op een plaat tot 100 KVE Woonkamer: ongeveer 400 KVE Op accu werkend Bediening eenvoudig

14 Agarplaten Lagere aantallen te verwacht: TSA + Neutralisatie (Eu Pharmacopoeia) Hogere aantallen: selectieve media ( Handboek Microbiologie van voedingsmiddelen)

15 Beinvloeding van de huisflora Discipline en kleding Lucht-technieken (zie ook: EHEDGE richtl.44) Filtratie (verdunnen of verdringen;vuile lucht) Luchtstroming Desinfectie

16 BRON Lucht Ontvanger Hand Hand Neus Huid Producten Neus Huid STOF

17 Kleding

18 Luchttechnieken luchtstroom ISO klasse: ISO : 2015

19 Chemische desinfectie van oppervlakken Niet oxiderend desinfectanten Activiteit Grootste groep desinfectanten met een klein werkzaam spectrum Bactericide Fungicide Sporocide Alcoholen Ethanol Isopropanol Aldehydes Formaldehyde Glutaaraldehyde biguaniden Chloorhexidine Hydrochloride Phenolen o-fenylfenol 2% Quaternaire ammonium derivaten Benzalkoniumchloride +/- +/- +/- Oxiderend desinfectanten : Breed werkend op veel soorten echter schadelijk voor de mens Activiteit Halogenen Oxidators "Bleek" Jodoforen Waterstofperoxide Perazijnzuur /- ++ +/ goed werkend + matig werkend - niet werkend

20 Desinfectie factoren, welke het resultaat beïnvloeden Besmettingsgraad & vervuiling Organische stof Concentratie en inwerktijden Chemisch/fysische factoren: temperatuur, ph, Hardheid

21 Desinfectie keuze Geen desinfectie als reiniging kan volstaan Geen chemische desinfectie als thermische/fysische desinfectie mogelijk is Zo weinig mogelijk desinfectiemiddel Protocollaire werkwijze Wijze en middel: gecontroleerd en valide

22 Conclusie Huisflora geeft handreikingen om de ruimtekwaliteit te verbeteren, verder te ontwikkelen en beter te bewaken. Erg veel variabele: een goed meetplan is nodig Keuze van identificatie: bepaald de nauwkeurigheid en de zekerheid Goede archivering: meerdere trendanalyses mogelijk

23 Stelling / vraag 1 Is kennen van al uw bewoners haalbaar, op deze wijze? Wie doet al aan metingen in omgevingslucht?

24 Stelling/vraag 2: Pharma vs Food Pharma: Limieten: KVE/m 3 A < 1 B - 10 C D Procedures, certificatie van grondstof tot eindproduct middels richtlijn Eu-GMP (= regelgeving) Food: Verpakt: Geen bederf Geen pathogenen Risico-analyse, kritische processtappen & traceerbaarheid Zijn de ruimte-specificaties uit de Eu GMP te gebruiken voor foodproductie?

25 Petra Van Hauwe-Verhoeven Tel Mobiel: Mail: Internet:

Biocontamination control. Petra Van Hauwe VCCN vertegenwoordiger CEN TC243 WG 05 Cleanroom adviseur Royal HaskoningDHV

Biocontamination control. Petra Van Hauwe VCCN vertegenwoordiger CEN TC243 WG 05 Cleanroom adviseur Royal HaskoningDHV Biocontamination control Petra Van Hauwe VCCN vertegenwoordiger CEN TC243 WG 05 Cleanroom adviseur Royal HaskoningDHV Inhoud Terminologie Inleiding en achtergrond 3 pijlers: Biocontaminatiecontrole CEN

Nadere informatie

Welke vervuiling moet verwijderd worden? Welke regelgeving is van toepassing? Kunt u alleen reinigen? Moet u ook desinfecteren?

Welke vervuiling moet verwijderd worden? Welke regelgeving is van toepassing? Kunt u alleen reinigen? Moet u ook desinfecteren? REINIGING / DESINFECTIE UW CLEANROOM. ESSENTIEEL ONDERDEEL OF SLUITSTUK VAN UW PROCES? 01 UW PROCES. IN SCHEMA. UW PROCES. IN PRAKTIJK. PERSONEEL MEDIA PROCES OPPERVLAK APPARATUUR procestijd Uit: Design

Nadere informatie

Schoonmaak validatie, chemische aanpak. Een praktische aanpak van de bewijsvoering van afwezigheid van schoonmaakmiddel resten.

Schoonmaak validatie, chemische aanpak. Een praktische aanpak van de bewijsvoering van afwezigheid van schoonmaakmiddel resten. Schoonmaak validatie, chemische aanpak Een praktische aanpak van de bewijsvoering van afwezigheid van schoonmaakmiddel resten. Voorbeelden van onderwerpen in schoonmaak validaties. Botplug Cleanroom Farmaceutische

Nadere informatie

MONITORING TIJDENS ASEPTISCH HANDELEN EN SCHOONMAAK. Linda Wentink Jacques Beijersbergen

MONITORING TIJDENS ASEPTISCH HANDELEN EN SCHOONMAAK. Linda Wentink Jacques Beijersbergen STAXS GMP-Days 2016 MONITORING TIJDENS ASEPTISCH HANDELEN EN SCHOONMAAK Linda Wentink Jacques Beijersbergen Wat is monitoring? Monitoring is het controleren van omgevingsfactoren die effect kunnen hebben

Nadere informatie

Workshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016

Workshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016 Workshop Microbiologie PUOZ LabDag 2016 Erik Wilms Claudia Wever Augustus 2016 Evaluatie Lab Dag 2015 wens voor microbiologie toepassing steriliteitstesten, kiemgetal bepalingen, plaatjes, wat doen, hoe

Nadere informatie

Deeltjes management in de Cleanroom. Koos Agricola

Deeltjes management in de Cleanroom. Koos Agricola Deeltjes management in de Cleanroom Koos Agricola Inhoud Cleanroom ISO 14644 en 14698 Deeltjes in een voorbeeld cleanroom Deeltjesbronnen in een cleanroom Deeltjesoverdracht op een schoon product Deeltjesneerslag

Nadere informatie

Wat doen die pathogenen in mijn fabriek?

Wat doen die pathogenen in mijn fabriek? Wat doen die pathogenen in mijn fabriek? Frank de Bok VMT Food Safety Event 6 oktober 2016 www.eurofins.com Huisbacterie? Bacteriën, gisten of schimmels Huisflora Lastig (of niet) weg te krijgen Aangepast

Nadere informatie

De perfecte isolatiekamer: een kraakpand voor micro-organismen

De perfecte isolatiekamer: een kraakpand voor micro-organismen Inhoud De perfecte isolatiekamer: een kraakpand voor micro-organismen Lia de Graaf-Miltenburg Deskundige infectiepreventie VCCN Den Bosch mei 2015 - Isolatie vormen - Microbiologie en virologie - Bacteriën

Nadere informatie

Meten van micro-organismen bij binnenmilieu-klachten in kantoren

Meten van micro-organismen bij binnenmilieu-klachten in kantoren Meten van micro-organismen bij binnenmilieu-klachten in kantoren Diny van Faassen, RAH/BVF Ineke Thierauf, AH/bestuurslid ISAQ-nl NVVA-symposium, 14-4-2016 biosafety consult Inhoud presentatie 1. Aanleiding

Nadere informatie

Neodisher endo SEPT PAC Vloeibaar desinfectiemiddel voor de machinale desinfectie van flexibele endoscopen

Neodisher endo SEPT PAC Vloeibaar desinfectiemiddel voor de machinale desinfectie van flexibele endoscopen Vloeibaar desinfectiemiddel voor de machinale desinfectie van flexibele endoscopen BELANGRIJKSTE TOEPASSINGSGEBIED Desinfectie van flexibele endoscopen in reinigings-/desinfectieautomaten WERKINGS SPECTRUM

Nadere informatie

OK ventilatie nieuwe stijl. Remko Noor (senior consultant healthcare)

OK ventilatie nieuwe stijl. Remko Noor (senior consultant healthcare) OK ventilatie nieuwe stijl Remko Noor (senior consultant healthcare) Inleiding Remko Noor Senior Consultant Healthcare Royal HaskoningDHV Bestuurslid VCCN Tel.nr: +31(6)5201 8656 Mail: remko.noor@rhdhv.com

Nadere informatie

RAPPORT MICROBIOLOGISCH ONDERZOEK

RAPPORT MICROBIOLOGISCH ONDERZOEK Cleannovation T.a.v. Dhr. R van Luijn Limburghaven 2E 3433 PK Nieuwegein RAPPORT MICROBIOLOGISCH ONDERZOEK Labnummer: Contactpersoon: P2016.11.0024 Dhr. E. de Wildt Rapportdatum: 19-12-2016 Project: Contactmonster

Nadere informatie

Belang van goed water

Belang van goed water Belang van goed water Dr Guillaume Counotte Wat is goed water? Smakelijk Beschikbaar Niet schadelijk voor dieren Niet schadelijk voor producten (ei, vlees) 1 Waterbehoefte Normale omstandigheden: 1,6-2

Nadere informatie

BEKO TECHNOLOGIES B.V.

BEKO TECHNOLOGIES B.V. BEKO TECHNOLOGIES B.V. Van Perslucht naar Proceslucht Het verborgen ingrediënt in het voedingsproces Verantwoordelijk Vooruitgaan Food JS/sd 18 mei 2016 Inhoud Perslucht in het voedingsproces Toepassingen

Nadere informatie

Hoe wordt bij de productie van vaccins de kwaliteit van de productieomgeving gegarandeerd? Harry Thuis

Hoe wordt bij de productie van vaccins de kwaliteit van de productieomgeving gegarandeerd? Harry Thuis Hoe wordt bij de productie van vaccins de kwaliteit van de productieomgeving gegarandeerd? Harry Thuis 1 Science Park Bilthoven 2 Bilthoven Biologicals ± 1960 : Start rijksvaccinatieprogramma Vaccinontwikkeling

Nadere informatie

Salespresentatie Colorex

Salespresentatie Colorex praktijkgerichte emissiebeoordeling van cleanroomvloeren Inleiding Oprichting van een alliantie Cleanroom geschikte materialen CSM alliantie: Cleanroom geschikte materialen Machines en materialen De huidige

Nadere informatie

Schoon eindigen voor een schone start

Schoon eindigen voor een schone start Schoon eindigen voor een schone start Reinigen en Ontsmetten Najaar 2013 Om een goede en vooral schone start met uw nieuwe teelt te maken is het van belang om op het gebied van ziekten en plagen zo schoon

Nadere informatie

In tandheelkundige praktijken is een optimale persoonlijke hygiëne, en. daarmee hand hygiëne van cruciaal belang in het voorkomen en controleren

In tandheelkundige praktijken is een optimale persoonlijke hygiëne, en. daarmee hand hygiëne van cruciaal belang in het voorkomen en controleren De aanleiding In tandheelkundige praktijken is een optimale persoonlijke hygiëne, en daarmee hand hygiëne van cruciaal belang in het voorkomen en controleren van infecties. De effectiviteit van een goede

Nadere informatie

Citaverde College. Dierverzorging Pluimveehouderij 4 april Jeroen Leenen Selko BV. Produkt Specialist water Nederland /België

Citaverde College. Dierverzorging Pluimveehouderij 4 april Jeroen Leenen Selko BV. Produkt Specialist water Nederland /België Citaverde College Dierverzorging Pluimveehouderij 4 april 212 Jeroen Leenen Selko BV Produkt Specialist water Nederland /België 65185411 1 Programma --.-- Introductie Selko --.-- Micro-organismen in drinkwater

Nadere informatie

Micro-organismen. Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen. Wat wordt er van je verwacht? Wat zijn micro-organismen?

Micro-organismen. Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen. Wat wordt er van je verwacht? Wat zijn micro-organismen? Waar gaat deze kaart over? De soorten micro-organismen Deze kaart gaat over micro-organismen. Microorganismen zitten in voedsel. Als je voedsel bereidt is het belangrijk om te weten wat micro-organismen

Nadere informatie

Onderzoeksopzet Biociden voor menselijke hygiëne (huiddesinfectiemiddelen)

Onderzoeksopzet Biociden voor menselijke hygiëne (huiddesinfectiemiddelen) Onderzoeksopzet Biociden voor menselijke hygiëne (huiddesinfectiemiddelen) Tijdens het marktonderzoek 2017 onderzoekt de NVWA of biociden voor menselijke hygiëne (desinfectiemiddelen die op de huid worden

Nadere informatie

Milenko Pavičić. Pavičić Pharmaceutical Microbiology (PPM) V.O.F. GOP-Innovations

Milenko Pavičić. Pavičić Pharmaceutical Microbiology (PPM) V.O.F. GOP-Innovations Microbiologische monitoring: Kwaliteit inzichtelijk gemaakt NVFZ Symposium 5 november 2016 Pavičić Pharmaceutical Microbiology your Partner for Advice, Projects, Training and e-learning Milenko Pavičić

Nadere informatie

Checklist: Reinigen en desinfecteren van instrumenten, apparaten en oppervlakken

Checklist: Reinigen en desinfecteren van instrumenten, apparaten en oppervlakken Checklist: Reinigen en desinfecteren van instrumenten, apparaten en oppervlakken Op je instrumenten, apparaten, materialen en oppervlakken kunnen zich vuil en schadelijke microorganismen (bacteriën, virussen,

Nadere informatie

Deeltjes neerslag versus. deeltjes in de lucht

Deeltjes neerslag versus. deeltjes in de lucht Deeltjes neerslag versus deeltjes in de lucht Wat is de relatie tussen die twee? Cees van Duijn 1 Deeltjes neerslag versus deeltjes in de lucht Deeltjes, nou en? Hoeveel deeltjes mogen het zijn? Hoe komen

Nadere informatie

Deeltjes Depositie Klasse

Deeltjes Depositie Klasse Deeltjes Depositie Klasse Als classificatie methode Contamination Control Oplossing Koos Agricola Ruud Geilleit DHV Contamination Control Alle maatregelen, die nodig zijn, om te borgen dat op een schoon

Nadere informatie

Risico inventarisatie als verbeterinstrument bij aseptische handelingen

Risico inventarisatie als verbeterinstrument bij aseptische handelingen Risico inventarisatie als verbeterinstrument bij aseptische handelingen NVFZ symposium 4 november 2017 Aseptische handelingen en aseptische bereidingen Moet het een beetje meer of mag het een beetje minder?

Nadere informatie

REINIGING VAN CLEANROOMS

REINIGING VAN CLEANROOMS REINIGING VAN CLEANROOMS Het reinigen van cleanrooms is een van de voorwaarden om een cleanroom in de conditie te houden waarvoor zij is bestemd. Reinigen betekent dat alle personen die een cleanroom betreden

Nadere informatie

Micro-organismen en endotoxinen in de lucht meten

Micro-organismen en endotoxinen in de lucht meten Micro-organismen en endotoxinen in de lucht meten 13.45-14.45 lezingen Ineke Thierauf: Micro-organismen in lucht meten: wat doe je ermee? Anton Duisterwinkel: Argeloze chemisch technoloog versus micro-organismen

Nadere informatie

Schoonmaak, gedrag en hygiëne

Schoonmaak, gedrag en hygiëne Schoonmaak, gedrag en hygiëne René Bakker, Accountmanager bij Hago Food & Industry r.bakker@hago.nl of 06-20136745 of https://www.linkedin.com/in/renebakkervught/ Agenda 1. Introductie 3. Elementen voor

Nadere informatie

Wat gebeurt er nog meer?

Wat gebeurt er nog meer? (Cleanroom toepassing) Deeltjes neerslag per meetlocatie [Part / dm 2 * h] (> 30 µm) 152 Maar de vraag is, 170 166 346 1 2 (OK toepassing) Hoe ontstaat een POWI? Post operatieve wond infectie Als tijdens

Nadere informatie

Deeltjesdepositie snelheid Sleutel tot contaminatiebeheersing

Deeltjesdepositie snelheid Sleutel tot contaminatiebeheersing Deeltjesdepositie snelheid Sleutel tot contaminatiebeheersing VCCN symposium 15 mei 2019 Koos Agricola Brookhuis Applied Data Intelligence Samenvatting In de lucht zitten deeltjes. Kleine deeltjes blijven

Nadere informatie

Samen werken aan diergezondheid, in het belang van dier, dierhouder en samenleving

Samen werken aan diergezondheid, in het belang van dier, dierhouder en samenleving Samen werken aan diergezondheid, in het belang van dier, dierhouder en samenleving Fipronil in eieren Ruth Bouwstra DVM PhD en vele anderen 24 augustus 2017 Poultry Expertise Centre Wat is Fipronil? Log

Nadere informatie

1. Belang Hygiënecode

1. Belang Hygiënecode 1. Belang Hygiënecode 1. Waarom wordt er in de slagerij met een Hygiënecode gewerkt? Om op een structurele manier hygiënisch en veilig met voedsel te werken. Om mensen te leren om gezonder en gevarieerder

Nadere informatie

Bij aanraking met de ogen afspoelen met veel water en een arts raadplegen.

Bij aanraking met de ogen afspoelen met veel water en een arts raadplegen. GEVAARLIJKE STOFFEN 1 Product: Chloor tabletten Uitsluitend te gebruiken bij het desinfecteren tijdens een Norovirus (zie protocol Norovirus). Bevat een natriumdichloorisocyanuraat en 1,1 g actief chloor.

Nadere informatie

Biologische bestrijding van micro-organismen

Biologische bestrijding van micro-organismen Biologische bestrijding van micro-organismen (waaronder Legionella) met amoeben Irma Steemers-Rijkse Novochem Water Treatment Houten Overzicht presentatie Chemische waterbehandeling Chemische biociden

Nadere informatie

FTN. 621302005 HERZIENING inclusief aanbevelingen 08052014. Certex Industrie Food

FTN. 621302005 HERZIENING inclusief aanbevelingen 08052014. Certex Industrie Food Certex Industrie Food Uitgangspunt Dit document is een aanvulling/supplement van/op het Certex Kwaliteitshandboek versie 2013. De eisen en richtlijnen die in dit document beschreven worden, gelden als

Nadere informatie

DESINFECTIE VAN DE OMGEVING. Deskundige Infectiepreventie - RadboudUMC

DESINFECTIE VAN DE OMGEVING. Deskundige Infectiepreventie - RadboudUMC DESINFECTIE VAN DE OMGEVING Suzan Cremers Deskundige Infectiepreventie - RadboudUMC Heidi Schaeken Expert Disinfection - HARTMANN Stichting Trainingen Infectie Preventie Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN Toelatingsnummer HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN 1 AFGELEIDE TOELATING Gelet op de aanvraag d.d. 2 mei 2014 (20145258 AB) van Certis Europe BV Postbus 1180 3600

Nadere informatie

Reiniging en desinfectie in de GMP cleanroom

Reiniging en desinfectie in de GMP cleanroom Reiniging en desinfectie in de GMP cleanroom Inleiding GMP geclassificeerde Cleanrooms, bijvoorbeeld in de biomedische of de farmaceutische industrie, dienen microbiologisch op een bepaald niveau onder

Nadere informatie

Water op het pluimveebedrijf

Water op het pluimveebedrijf Water op het pluimveebedrijf Water is zeer belangrijk voor het pluimveebedrijf. In de eerste plaats als drinkwater voor de kippen, maar ook om de stallen te reinigen en eventueel af te koelen. Water heeft

Nadere informatie

BEWAREN VAN GROENTEN EN FRUIT OPDRACHTENFICHE 4 BACTERIËN, JE ZIET ZE NIET, MAAR ZE ZIJN ER WEL

BEWAREN VAN GROENTEN EN FRUIT OPDRACHTENFICHE 4 BACTERIËN, JE ZIET ZE NIET, MAAR ZE ZIJN ER WEL BEWAREN VAN GROENTEN EN FRUIT OPDRACHTENFICHE 4 BACTERIËN, JE ZIET ZE NIET, MAAR ZE ZIJN ER WEL Micro-organismen waaronder bacteriën zijn de oorzaak van vele voedselinfecties en vergiftigingen. Ze kunnen

Nadere informatie

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN

HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN Toelatingsnummer HET COLLEGE VOOR DE TOELATING VAN GEWASBESCHERMINGSMIDDELEN EN BIOCIDEN 1 AFGELEIDE TOELATING Gelet op de aanvraag d.d. 28 september 2014 (20146102 AB) van Asito B.V. Plesmanweg 24 7602

Nadere informatie

V van Validatie. Ontwerp & specificaties. Wat je niet vraagt, krijg je ook niet! Inhoud. Programma van Eisen 3

V van Validatie. Ontwerp & specificaties. Wat je niet vraagt, krijg je ook niet! Inhoud. Programma van Eisen 3 User Requirement Specs V van Validatie Performance Qualification Ontwerp & specificaties Functional Design Operational Qualification Detail Design Installation Qualification Peter van Casteren 08 oktober

Nadere informatie

24/05/2007. Manuele (voor-) behandeling van medisch materiaal en instrumentarium in de CSA

24/05/2007. Manuele (voor-) behandeling van medisch materiaal en instrumentarium in de CSA VSZ 24/05/2007 Manuele (voor-) behandeling van medisch materiaal en instrumentarium in de CSA MANUELE REINIGING Wat is reiniging? Volgens EN ISO 17664: Het verwijderen van vervuilingen van een voorwerp

Nadere informatie

VMT: Water in de fabriek. Selectie van biociden

VMT: Water in de fabriek. Selectie van biociden VMT: Water in de fabriek 1 Selectie van biociden Utrecht 2 december 2014 Email: dolf.van.den.berg@ecolab.com 2 Agenda Wat is proces water? Waar gebruiken we het? Wat zijn de grootste uitdagingen bij opslag

Nadere informatie

Medische gassen NVK-FAZ 24-05-2011. Joris van den Heuvel ZAPO Sint Lucas Andreas ziekenhuis

Medische gassen NVK-FAZ 24-05-2011. Joris van den Heuvel ZAPO Sint Lucas Andreas ziekenhuis Medische gassen NVK-FAZ 24-05-2011 Joris van den Heuvel ZAPO Sint Lucas Andreas ziekenhuis Medische gassen - Inleiding (aanleiding) - Medische gassen in ziekenhuizen - IGZ-rapport en wetgeving - Medische

Nadere informatie

Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE

Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE CLEANROOMVALIDATIE ON SITE ISO 17025 DOEL & METHODE CLEANROOM VALIDATIE KALIBRATIE CONSULTANCY VALIDATIE MODEL VALIDATIE Planning Validatie rapport URS Performance Qualificatie (PQ) Functioneel ontwerp

Nadere informatie

Beleid reiniging, desinfectie en sterilisatie

Beleid reiniging, desinfectie en sterilisatie Ziekenhuizen Beleid reiniging, desinfectie en sterilisatie Dit document mag vrijelijk worden vermenigvuldigd en verspreid mits steeds de Werkgroep Infectiepreventie als auteur wordt vermeld. Vergewis u

Nadere informatie

Welkom bij de presentatie van Multi Clean Air

Welkom bij de presentatie van Multi Clean Air Welkom bij de presentatie van Multi Clean Air Ozon is een natuurlijk gas wat we dagelijks inademen. Het ontstaat wanneer zuurstof (O2) moleculen worden gespleten in twee seperate atomen met behulp van

Nadere informatie

Omschrijving Voorbeelden van verpakkingen

Omschrijving Voorbeelden van verpakkingen Checklist VHLS - PREZPUNT - ZKN versie 19072015 Omschrijving Voorbeelden van verpakkingen Voorbeelden van gebruikte etiketten en pictogrammen Transportetiketten Pictogrammen Pictogrammen GHS EU (oud) Totale

Nadere informatie

Titel: H & I Desinfectie (V&V 7953) Versie: 2Uitgeprint document is maximaal 24 uur geldig. Printdatum: Huidige datum:

Titel: H & I Desinfectie (V&V 7953) Versie: 2Uitgeprint document is maximaal 24 uur geldig. Printdatum: Huidige datum: H & I Desinfectie (V&V 7953) v. 2, te gebruiken tot 24 uur na 28-11- Map: Zuyderland\Care\Zuyderland Care (V&V) Titel: H & I Desinfectie (V&V 7953) Versie: 2 Status: Gepubliceerd Algemeen Aangemaakt: Wijzigingsdatum:

Nadere informatie

PROSAFE SCHONE LUCHT VOOR GEVOELIGE PROCESSEN NODIG? LET OP DIT LOGO

PROSAFE SCHONE LUCHT VOOR GEVOELIGE PROCESSEN NODIG? LET OP DIT LOGO PROSAFE SCHONE LUCHT VOOR GEVOELIGE PROCESSEN NODIG? LET OP DIT LOGO ProSafe PROSAFE CLEAN AIR SOLUTIONS DIE ALLE PROCESSEN BESCHERMEN, VAN MELK TOT MEDICIJNEN PROCESVEILIGHEID, HOE GARANDEREN WIJ DIE?

Nadere informatie

1 tekst afkomstig van het Ctgb

1 tekst afkomstig van het Ctgb Wat zijn de consequenties voor de WIP ten aanzien van harmonisatie van het toetsingskader voor werkzaamheid van desinfectantia in PT01 en PT02? In de onderstaande beleidsnotitie wordt de aanleiding gegeven

Nadere informatie

Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE

Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE CLEANROOMVALIDATIE ON SITE ISO 17025 DOEL & METHODE CLEANROOM VALIDATIE KALIBRATIE CONSULTANCY VALIDATIE MODEL VALIDATIE Planning Validatie rapport URS Performance Qualificatie (PQ) Functioneel ontwerp

Nadere informatie

MICROBIOLOGISCHE VEREISTEN VAN OPPERVLAKKEN EN LUCHT OP DE CSA

MICROBIOLOGISCHE VEREISTEN VAN OPPERVLAKKEN EN LUCHT OP DE CSA MICROBIOLOGISCHE VEREISTEN VAN OPPERVLAKKEN EN LUCHT OP DE CSA APRIL 2008 M. VANDE PUTTE UZ LEUVEN VOORAF BESTAAT ER EEN VERBAND TUSSEN DE MICROBIOLOGISCHE STATUS VAN DE CSA EN DE KWALITEIT VAN HET AFGELEVERD

Nadere informatie

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal)

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) LTO42 Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk,

Nadere informatie

Fipronil: onderzoeken en bevindingen tot nu toe

Fipronil: onderzoeken en bevindingen tot nu toe Guillaume Counotte, Ruth Bouwstra, Christiaan ter Veen, Jeanine Wiegel (GD) Kijk voor de laatste updates op: www.gddiergezondheid.nl/fipronil Fipronil: onderzoeken en bevindingen tot nu toe Aan het begin

Nadere informatie

De toelating van biociden voor drinkwaterdesinfectie. Lonne Gerritsen. College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden

De toelating van biociden voor drinkwaterdesinfectie. Lonne Gerritsen. College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden De toelating van biociden voor drinkwaterdesinfectie Lonne Gerritsen College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden Inhoud Wat doet het Ctgb Wat zijn biociden Waar kom je biociden

Nadere informatie

HOOFDSTUK 18: controle van de microbiële groei Synthetische antibacteriele chemotherapeutische agentia

HOOFDSTUK 18: controle van de microbiële groei Synthetische antibacteriele chemotherapeutische agentia MICROBIOLOGIE - DEEL I - LES 8 Prof. Dr. ir. J. Swings «Biology of Microorganisms», 9de ed. (2000) HOOFDSTUK 18: controle van de microbiële groei 18.1 Warmtesterilisatie 18.2 Sterilisatie door straling

Nadere informatie

Verpleeghuis- woon- en thuiszorg. Veilig werken bij uitleen verpleegartikelen

Verpleeghuis- woon- en thuiszorg. Veilig werken bij uitleen verpleegartikelen Verpleeghuis- woon- en thuiszorg Veilig werken bij uitleen verpleegartikelen Werkgroep Infectie Preventie Vastgesteld: maart 2004 Revisie: maart 2009 Aan de samenstelling van deze richtlijn werd, behalve

Nadere informatie

Bepaling van totaal kiemgetal

Bepaling van totaal kiemgetal Compendium voor de monsterneming, meting en analyse van water Bepaling van totaal kiemgetal Versie oktober 2012 WAC/V/A/001 INHOUD Inhoud 1 TOEPASSINGSGEBIED 3 2 PRINCIPE 3 3 OPMERKINGEN 3 4 APPARATUUR

Nadere informatie

Aard der bijzondere gevaren toegeschreven aan gevaarlijke stoffen en preparaten: R-zinnen

Aard der bijzondere gevaren toegeschreven aan gevaarlijke stoffen en preparaten: R-zinnen 1 van 8 Rzinnen & S zinnen Datum: 18032013 Aard der bijzondere gevaren toegeschreven aan gevaarlijke stoffen en preparaten: Rzinnen R 1 R 2 R 3 R 4 R 5 R 6 R 7 R 8 R 9 R 10 R 11 R 12 R 14 R 15 R 16 R 17

Nadere informatie

Reiniging en Desinfectie. HGR 9256 Good practices voor sterilisatie van medische hulpmiddelen

Reiniging en Desinfectie. HGR 9256 Good practices voor sterilisatie van medische hulpmiddelen Reiniging en Desinfectie HGR 9256 Good practices voor sterilisatie van medische hulpmiddelen 1.Inleiding Reiniging en desinfectie: Zeer belangrijke stappen: Waarom? Wat niet goed gereinigd is kan niet

Nadere informatie

Protocol voor de handmatige voorontsmetting/-reiniging en de sterilisatie van sleutels SATELEC

Protocol voor de handmatige voorontsmetting/-reiniging en de sterilisatie van sleutels SATELEC SLEUTELS: Protocol voor de handmatige voorontsmetting/-reiniging en de sterilisatie van sleutels SATELEC Waarschuwingen: Gebruik geen staalwol of schurende schoonmaakmiddelen. Vermijd oplossingen die jodium

Nadere informatie

MSDS CARWASH MEGA SHAMPOO

MSDS CARWASH MEGA SHAMPOO VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD CARWASH MEGA SHAMPOO RUBRIEK 1: Identificatie van de stof of het mengsel en van de vennootschap/onderneming 1.1 Productidentificatie Productnummer CW30 Productnaam CARWASH MEGA

Nadere informatie

Uitvoerder Water module: Waterkwaliteit en hygiëne

Uitvoerder Water module: Waterkwaliteit en hygiëne Uitvoerder Water module: Waterkwaliteit en hygiëne Cursusboek Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, november 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein

Nadere informatie

Agenda. Werkgebied. Management Water. Erwin van der Wielen. Kewi Services

Agenda. Werkgebied. Management Water. Erwin van der Wielen. Kewi Services WELKOM Agenda Voorstellen Verleden - heden Eisen (IKB) Drinkwaterkwaliteit Werkwijze Kewi Services Innovatie watermanagement Innovatie drinkwatersysteem varkens Advisering van drinkwater, veevoer, mest

Nadere informatie

BIOnyx genomineerd voor. Wie is BIOnyx?

BIOnyx genomineerd voor. Wie is BIOnyx? 2018 Wie is BIOnyx? BIOnyx maakt hoogwaardige en biologische schoonmaakmiddelen, zonder chemicaliën. De natuurlijke bestanddelen lossen vuil snel op. Zo worden alle oppervlakken binnen- én buitenshuis

Nadere informatie

Safe DRINKING WATER production from SURFACE WATER through MEMBRANE FILTRATION. Bart De Gusseme and Dirk De Vos

Safe DRINKING WATER production from SURFACE WATER through MEMBRANE FILTRATION. Bart De Gusseme and Dirk De Vos Safe DRINKING WATER production from SURFACE WATER through MEMBRANE FILTRATION Bart De Gusseme and Dirk De Vos Uitdagingen kanaalwater 3 Grove delen (> 1 mm) Bladeren Afval Kleine deeltjes (1 mm 0,1 µm)

Nadere informatie

HOOFDSTUK 18: controle van de microbiële groei (Hfst. 20) 18.4 Chemische controle van microbiële groei (= 20.4)

HOOFDSTUK 18: controle van de microbiële groei (Hfst. 20) 18.4 Chemische controle van microbiële groei (= 20.4) MICROBIOLOGIE - DEEL I - LES 8 Prof. Dr. ir. J. Swings «Biology of Microorganisms», 9de ed. (2000) HOOFDSTUK 18: controle van de microbiële groei (Hfst. 20) 18.1 Warmtesterilisatie (= 20.1) 18.2 Sterilisatie

Nadere informatie

Organische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein

Organische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein Organische vracht continue on-line bewaken Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein Waardeketen Organische stoffen TOC/CZV correlatie Inhoud Afvalwater karakteristiek zuivel-industrie Redenen om

Nadere informatie

Praktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek

Praktijk : Voorschrift bacterieel wateronderzoek LTO42 Toets 5.1 Boek: Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk, Blz 321-324, Blz 328-332, Blz 336-345)

Nadere informatie

SOLUSCOPE 3. indrukwekkende prestaties in 20 minuten

SOLUSCOPE 3. indrukwekkende prestaties in 20 minuten SOLUSCOPE 3 indrukwekkende prestaties in 20 minuten SOLUSCOPE 3 Een Snel systeem... voor efficiënte reiniging Een complete cyclus in 20 minuten OPTIMALE BEHANDELINGSTIJD VOOR REINIGING EN DESINFECTIE De

Nadere informatie

Bijlage IX AARD DER BIJZONDERE GEVAREN TOEGESCHREVEN AAN GEVAARLIJKE STOFFEN EN PREPARATEN :

Bijlage IX AARD DER BIJZONDERE GEVAREN TOEGESCHREVEN AAN GEVAARLIJKE STOFFEN EN PREPARATEN : Bijlage IX R 1 : In droge toestand ontplofbaar AARD DER BIJZONDERE GEVAREN TOEGESCHREVEN AAN GEVAARLIJKE STOFFEN EN PREPARATEN : R 2 : Ontploffingsgevaar door schok, wrijving, vuur of andere ontstekingsoorzaken

Nadere informatie

StaticAir. Het is onze missie om een fijnstof vrije leef- en werkomgeving te realiseren tegen zo gering mogelijk kosten.

StaticAir. Het is onze missie om een fijnstof vrije leef- en werkomgeving te realiseren tegen zo gering mogelijk kosten. NL StaticAir StaticAir is een jonge onderneming die zich richt op de ontwikkeling en productie van fijnstof reduceersystemen. StaticAir is in het bezit van unieke octrooien. Deze octrooien en onze kennis

Nadere informatie

Melden en Traceren van onveilige levensmiddelen

Melden en Traceren van onveilige levensmiddelen Melden en Traceren van onveilige levensmiddelen informatieblad 69 / 29 juni 2005 Wat verandert er in 2005? Vanaf 1 januari 2005 is de Algemene Levensmiddelen Verordening (General Food Law) van kracht.

Nadere informatie

De sleutel tot infectiepreventie

De sleutel tot infectiepreventie Symposium Antibioticaresistentie en ouderenzorg 14 november 2017 Reinigen & desinfecteren De sleutel tot infectiepreventie 2 De branchevereniging NVZ Voorwoord Hygiëne is een belangrijke factor voor een

Nadere informatie

Meten is weten als je weet wat je meet

Meten is weten als je weet wat je meet Instrumenten om klimaatparameters te meten Meten is weten als je weet wat je meet Om te begrijpen wat gemeten wordt is het belangrijk een idee te hebben over het meetprincipe waarop het instrument gebaseerd

Nadere informatie

Aard der bijzondere gevaren toegeschreven aan gevaarlijke stoffen en preparaten (R-zinnen)

Aard der bijzondere gevaren toegeschreven aan gevaarlijke stoffen en preparaten (R-zinnen) Document Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 Brussel Tel 02 553 03 55 - Fax 02 553 80 06 beleid@lne.vlaanderen.be Onderwerp Status versie datum auteur R-zinnen en S-zinnen

Nadere informatie

Duidelijkheid in jungle van normen en richtlijnen. Huidige regelgeving

Duidelijkheid in jungle van normen en richtlijnen. Huidige regelgeving ygienic esign Norm Duidelijkheid in jungle van normen en richtlijnen Huidige regelgeving! Vooral globale invulling Veel eigen interpretaties Veel onbekendheid Praktische invulling Onvoldoende match normen

Nadere informatie

Toelatingsbeleid van desinfectiemiddelen: veranderingen

Toelatingsbeleid van desinfectiemiddelen: veranderingen Toelatingsbeleid van desinfectiemiddelen: veranderingen Dr. Ir. Lonne Gerritsen Wetenschappelijk Beoordelaar Werkzaamheid Biociden November, 2016 Inhoud Wat is het Ctgb Toelatingen desinfectiemiddelen

Nadere informatie

Zwembaden Volledig rapport

Zwembaden Volledig rapport Zwembaden 2011 - Volledig rapport In 2011 werden 35 etablissementen maandelijks gecontroleerd. Het aantal gecontroleerde baden per etablissement varieert van 1 tot 4. Onze indeling van de zwembaden is

Nadere informatie

Duidelijkheid in jungle van normen en richtlijnen

Duidelijkheid in jungle van normen en richtlijnen ygienic esign Norm Duidelijkheid in jungle van normen en richtlijnen Actuele situatie Concrete eisen!!! E.Colie Levensmiddelenproducent Concrete eisen!!! Huidige regelgeving Vooral globale invulling Veel

Nadere informatie

Luchtfilters, binnenmilieu & gezondheid

Luchtfilters, binnenmilieu & gezondheid ISSO-studiedag - 'Luchtfilters voor comfortinstallaties 6 oktober 2005 MediaPlaza te Utrecht Luchtfilters, binnenmilieu & gezondheid ir. Atze Boerstra BBA Boerstra Binnenmilieu Advies bba@binnenmilieu.nl

Nadere informatie

PURITII.COM. Puritii Luchtzuiveringssysteem

PURITII.COM. Puritii Luchtzuiveringssysteem PURITII.COM Puritii Luchtzuiveringssysteem Het Puritii Luchtzuiveringssysteem biedt draagbare en krachtige filtratie voor binnenshuis, van 7,4 kubieke meter per minuut. Het reinigt de lucht in uw huis

Nadere informatie

De Patienten zijn ons dankbaar!

De Patienten zijn ons dankbaar! De Patienten zijn ons dankbaar! Outline Weefselbanken in UZ Leuven Functie van clean rooms binnen weefselbanken Toepassing Technisch Personeel Materiaal Product Monitoring van clean rooms Besluit Weefselbanken

Nadere informatie

Effectiviteit van middelen tegen overmatige wortelgroei in de teelt

Effectiviteit van middelen tegen overmatige wortelgroei in de teelt Effectiviteit van middelen tegen overmatige wortelgroei in de teelt November 2012 Effectiviteit van middelen tegen overmatige wortelgroei in de teelt Opdrachtgever: Looptijd project: juli 2012 september

Nadere informatie

CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE. Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces.

CLEANROOMVALIDATIE DOEL & METHODE. Alles wat bijdraagt of afbreuk zou kunnen doen aan de productkwaliteit of het proces. CLEANROOMVALIDATIE ON SITE DOEL ISO 17025 & METHODE CLEANROOM VALIDATIE KALIBRATIE CONSULTANCY Validatie model Validatie Planning Validatie rapport URS Performance Qualificatie (PQ) Functioneel ontwerp

Nadere informatie

Freshline Aroma MAP -systeem voor verpakte voedingsmiddelen

Freshline Aroma MAP -systeem voor verpakte voedingsmiddelen Freshline Aroma MAP -systeem voor verpakte voedingsmiddelen Verrijk uw MAP-producten met natuurlijke aroma s Clean label-trends: Wijzig uw gemodificeerde atmosfeer van beschermend naar actief De steeds

Nadere informatie

Wettelijk verplichte gevaarsetikettering

Wettelijk verplichte gevaarsetikettering DATUM: 20.03.2009 Wettelijk verplichte gevaarsetikettering In bepaalde gevallen verplicht de wet fabrikanten om gevaarsinformatie te verstrekken (gevaarssymbolen en de bijbehorende risico- en veiligheidszinnen)

Nadere informatie

Evaluatie schimmelcontaminatie

Evaluatie schimmelcontaminatie Brussel, 27 januari 2014 Dossier: 13007411 Tav Rudi Van Hoof Jubelpark 10 1000 Brussel Evaluatie schimmelcontaminatie Uitvoeringsdatum: 10 december 2013 Uitvoerder: C. Van Leeuw Dit verslag bestaat uit

Nadere informatie

Het diensthoofd, ir. Marc Leemans.

Het diensthoofd, ir. Marc Leemans. Dienst Risicobeheersing Uw brief van: Uw kenmerk: Ons kenmerk: Datum: Bijlage(n): 1 FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu MRB/AV/2008/0001310 Telefoon: 02/524.95.79 Fax : 02/524.96.03

Nadere informatie

van Biobeheer Laboratorium Afdeling Laboratorium en Technische Dienst (KvK-nummer: )

van Biobeheer Laboratorium Afdeling Laboratorium en Technische Dienst (KvK-nummer: ) egistratienummer: L 281 (s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Folkert Elsingastraat 42 3067 NW otterdam Nederland Afkorting Folkert Elsingastraat 42 3067 NW otterdam Nederland

Nadere informatie

SOMS MOET JE OM VOORUIT TE GAAN EVEN TERUG IN DE TIJD

SOMS MOET JE OM VOORUIT TE GAAN EVEN TERUG IN DE TIJD SOMS MOET JE OM VOORUIT TE GAAN EVEN TERUG IN DE TIJD CITY M AIR PURIFIER VAN CAMFIL Camfil Clean Air Solutions 1 FEITEN: MET ONZE LUCHTREINIGERS GAAT U DUIZENDEN JAREN TERUG IN DE TIJD. In enkele uren

Nadere informatie

Steekproef schadelijke gassen in containers

Steekproef schadelijke gassen in containers VROM-Inspectie Regio Zuid-West Steekproef schadelijke gassen in containers Resultaten van de extra controles en metingen aan containers geladen met consumentengoederen artikelcode 8041 Groothandelsgebouw

Nadere informatie

De Inspecteur-directeur van het leefmilieu, R. HUYSMAN.

De Inspecteur-directeur van het leefmilieu, R. HUYSMAN. Dienst Risicobeheersing Uw brief van: Uw kenmerk: Ons kenmerk: Datum: Bijlage(n): 0001443 Telefoon: 02/524.95.83 Fax : 02/524.96.03 FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Betreft:

Nadere informatie

Verantwoord produceren met perslucht in de voedingsindustrie

Verantwoord produceren met perslucht in de voedingsindustrie Verantwoord produceren met perslucht in de voedingsindustrie dinsdag 27 september 2011. Johan Nooijen - Geveke Paul Besseling - Précon 1 inhoud 1. Inleiding even voorstellen 2. Perslucht: functies en systeem

Nadere informatie

In samenwerking met. Organisatie

In samenwerking met. Organisatie In samenwerking met Organisatie WATERBEHANDELINGEN Courante technieken Inspiratie Zwevende deeltjes Verwijderen van zwevende deeltjes een eerste stap In line filter Snelle zandfilter Beadfilter Trommelfilter

Nadere informatie

Checklist en werkwijze

Checklist en werkwijze Checklist en werkwijze In de checklist staan de meest voorkomende gevaarlijke stoffen die in de medische sector voorkomen, maar de lijst is niet uitputtend. Aan de hand van omschrijvingen, voorbeelden

Nadere informatie