Vragenlijst Leiderschap in Professionele Leergemeenschappen

Transcriptie

1 Vragenlijst Leiderschap in Professionele Leergemeenschappen Geachte leerkracht, Met deze brief vraag ik u om mee te werken aan een onderzoek naar de ontwikkeling van leiderschap in onderwijs. Dit onderzoek maakt deel uit van een trainingstraject voor directieleden van VGPO De Oosthoek. Om te kunnen onderzoeken hoe directeuren leiding geven aan de ontwikkeling van onderzoekmatig denken en handelen binnen De Oosthoek wordt onder andere een uitvoerige vragenlijst gebruikt. De resultaten van deze vragenlijst worden verwerkt tot een overzicht van ruwe gegevens per school. Deze gegevens worden in samenwerking met uw schoolleider in de vorm van een feedbacksessie aan u teruggekoppeld. Ook de informatie die deze sessie oplevert, wordt gebruikt voor het onderzoek. Met uw medewerking aan dit onderzoek hopen we beter zicht te krijgen op wat er nodig is voor de ontwikkeling van schoolleiders die effectief leiding kunnen geven aan opbrengst- en handelingsgericht onderwijs in de 21 e eeuw. Daarom verzoeken we u om deze vragenlijst zo waarheidsgetrouw mogelijk in te vullen. Dit onderzoek wordt uitgevoerd vanuit het lectoraat Leiderschap in Onderwijs. Het lectoraat is verbonden aan Penta Nova, academie voor schoolleiderschap. De vragenlijst bestaat uit 2 versies: een versie voor schoolleiders en een versie voor teamleden inclusief IB ers, adjuncten, bouwcoördinatoren etc. De door u ingevulde gegevens worden vertrouwelijk behandeld. Uw persoonlijke gegevens zullen niet te herleiden zijn door derden. Het onderzoek wordt samen met uw schoolleider uitgevoerd. De resultaten van het onderzoek worden met u besproken en vervolgens gepubliceerd in geanonimiseerde vorm. Al vast hartelijk dank voor uw medewerking. (naam directeur) Drs. Cor van den Berg (onderzoeker lectoraat) 1

2 Instructie Dit is een vragenlijst die handmatig op een computer ingevuld moet worden. Het invullen doet u door op de aangegeven plek een X (kruisje) te zetten. Voorbeelden: Voorbeeld 1 De vraag ziet er alsvolgt uit: 1. Sexe: 1. man 2. vrouw U bent man. U plaatst dan het x alsvolgt: 1. Sexe: 1. Man x 2. Vrouw Voorbeeld 2 Scoremogelijkheden 1. helemaal mee oneens 2. enigszins mee oneens 3. enigszins mee eens 4. helemaal mee eens a. organisatiedoelen en strategie 1. de doelen van onze school zijn voor mij duidelijk x 2. op onze school zijn we het eens over de doelen x 3. op onze school is duidelijk op welke wijze we onze doelen willen bereiken 4. bij het vaststellen van doelen wordt door ons veel aandacht geschonken aan de eisen die onze omgeving stelt 5. op onze school spelen we op een flexibele manier in op eisen van de omgeving x x x 2

3 Vragenlijst Leiderschap in Professionele Leergemeenschappen Versie: leerkrachten Persoonlijke gegevens Naam van de school waar u werkt:. 1. Sexe: 1. man 2. vrouw 2. Leeftijd 1. < 20 jaar > 60 jaar 3. jaren werkzaam in het onderwijs jaren jaren jaren jaren jaren jaren of meer 4. aantal jaren werkzaam op huidige school: 1. minder dan 1 jaar jaren jaren jaren jaren jaren jaren of meer 5. Ik werk in: 1. onderbouw 2. bovenbouw 3. onder- en bovenbouw 4. anders, namelijk 3

4 6. Mijn huidige functie is: 1. groepsleerkracht 2. IB er 3. bouwcoördinator 4. onderwijsassistent 5. locatieleider 6. adjunct directeur 7. anders, namelijk. 7. Ik maak deel uit van de projectgroep die deze innovatie Opbrengstgericht Werken aanstuurt en begeleidt. 1. JA 2. NEE 4

5 Kenmerken en patronen van de schoolorganisatie Schalen en Variabelen: Scoremogelijkheden 1. helemaal mee oneens 2. enigszins mee oneens 3. enigszins mee eens 4. helemaal mee eens a. organisatiedoelen en strategie 8. de doelen van onze school zijn voor mij duidelijk 9. op onze school zijn we het eens over de doelen 10. op onze school is duidelijk op welke wijze we onze doelen willen bereiken 11. bij het vaststellen van doelen wordt door ons veel aandacht geschonken aan de eisen die onze omgeving stelt 12. op onze school spelen we op een flexibele manier in op eisen van de omgeving b. hulpmiddelen/faciliteiten 13. op onze school beschikken we over voldoende faciliteiten en hulpmiddelen om ons werk te kunnen doen 14. voor mij is duidelijk hoe ik de beschikbare faciliteiten en hulpmiddelen kan inzetten voor het werk op school 15. ik wordt goed geïnformeerd over de stand van zaken op onze school 16. de middelen die gebruikt worden om ons te informeren, werken goed 17. de middelen en manieren van informatievoorziening helpen mij om mijn werk goed te kunnen doen 5

6 c. structuur 18. op onze school zijn er te veel regels 19. op onze school zijn we te sterk gericht op orde en systematisch werken 20. de richtlijnen voor het werken in de klas zijn gedetailleerd 21. we weten goed wat onze taken en verantwoordelijkheden zijn 22. de manier waarop we ons werk op school doen wordt regelmatig gecontroleerd. d. cultuur en leidinggeven 23. in onze school is een cultuur waarin we oprecht aandacht hebben voor elkaars opvattingen 24. op onze school heerst een cultuur waarin leiderschap positief gewaardeerd wordt 25. op onze school is een cultuur die leerkrachten uitdaagt tot het nemen van eigen initiatieven 26. op onze school geven we samen vorm aan onze cultuur op onze school heerst een gevoel van eenheid e. werkproces 28. op onze school wordt door iedereen goed samengewerkt 29. ik ben tevreden over ons werkoverleg 30. het werk op onze school is zo georganiseerd, dat er voldoende tijd en gelegenheid is voor scholing en professionalisering 31. bij het verdelen van werkzaamheden wordt op onze school goed rekening gehouden met de kennis en vaardigheden van medewerkers 32. op onze school hebben we te maken met een sterke werkdruk 33. op onze school evalueren we ons werkproces regelmatig 34. medewerkers hebben voldoende afwisseling in hun dagelijks werk op school 35. ik ben tevreden over onze primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden 6

7 f. politieke relaties 36. op onze school zijn er collega s (directeur, IB er, coördinator, leerkracht) die sterk gericht zijn op de eigen positie 37. bij ons zijn de bovenbouw en/of de onderbouw gericht op zowel eigen als elkaars belangen 38. tussen de onder- en bovenbouw heerst op onze school een op samenwerking gerichte sfeer 39. op onze school oefent de bovenbouw te veel invloed uit 40. op onze school oefent de onderbouw te veel invloed uit 41. op onze school hebben de ouders te veel invloed Ga naar volgende pagina! 7

8 Kenmerken en patronen van het Innovatieproces. Het gaat hier om de invoering van OPBRENGST GERICHT WERKEN. Schalen en variabelen: Scoremogelijkheden 1. helemaal mee oneens 2. enigszins mee oneens 3. enigszins mee eens 4. helemaal mee eens a. veranderkoers- en doelen 42. de koers van het innovatieproces is duidelijk 43. op onze school is er overeenstemming over de koers van het innovatieproces 44. voor ons is duidelijk hoe de koers uitgewerkt kan worden 45. de veranderingen die plaatsvinden, helpen ons om onze koers te realiseren b. hulpmiddelen/faciliteiten 46. de hulpmiddelen in dit innovatieproces zijn goed te hanteren 47. we beschikken over voldoende tijd, hulpmiddelen en faciliteiten in dit innovatietraject 48. er vindt goed overleg plaats over de manier van informatievoorziening 49. we beschikken over een goed systeem om informatie uit te wisselen en op te slaan c. informatievoorziening 50. we worden goed geïnformeerd over de noodzaak van dit innovatieproject 51. de informatie over het innovatieproject is duidelijk 52. we worden goed geïnformeerd over de voortgang van het innovatieproces 53. de informatie over het project krijg ik eerst via geruchten 8

9 d. spanningen 54. het project leidt tot toename van spanningen tussen teamleden 55. het project leidt tot toename van spanningen tussen team en managementteam 56. het project leidt tot toename van spanningen tussen boven- en onderbouw 57. het project leidt tot spanningen binnen de boven- of onderbouw e. timing 58. op onze school hebben we te maken met veel veranderingen tegelijkertijd 59. het innovatieproces vindt plaats in duidelijke stappen 60. voor iedere stap in het proces is voldoende tijd beschikbaar 61. tijdens het proces wordt ons voldoende tijd gegund om de vernieuwingen te accepteren. 62. er zijn voldoende mogelijkheden om veranderingen op tijd bij te sturen f. draagvlak creëren 63. bij de invoering van de vernieuwing is er voldoende aandacht voor de inbreng van ideeën van alle betrokkenen 64. het team wordt goed betrokken bij het proces van vernieuwing 65. voor alle betrokkenen zijn er goede mogelijkheden om ervaringen met de vernieuwing naar voren te brengen 66. leerkrachten worden goed geïnformeerd over de noodzaak van deze vernieuwing 67. zowel de onder- als de bovenbouw worden goed betrokken bij de uitvoering van project 9

10 g. rol van veranderteam (dit alleen invullen als er bij de invoering van Opbrengstgericht werken gewerkt wordt met een veranderteam of een projectgroep die bestaat uit leerkrachten die geen deel uit maken van de schoolleiding of het MT) 68. ik heb een positieve indruk van het veranderteam 69. het veranderteam communiceert de aanpak op een duidelijke manier 70. het veranderteam begeleidt het proces op een goede manier 71. het veranderteam staat open voor vragen van leerkrachten 72. het veranderteam legt te veel de nadruk op oplossingen 73. het veranderteam let goed op belangentegenstellingen binnen het team h. veranderstrategie (dit altijd invullen!) 74. in dit innovatieproces word ik bewust gemaakt van mijn impliciete opvattingen en mijn tekortkomingen 75. in dit innovatieproces worden we gestimuleerd om nieuwe concepten uit te proberen 76. als leerkrachten worden we in dit innovatieproces gestimuleerd om gezamenlijke leersituaties te creëren 77. we krijgen in dit innovatieproces voldoende ruimte om zelf betekenis te geven aan deze innovatie 78. als leerkrachten worden we gestimuleerd om ons vanuit eigen passie en ambitie te verbinden aan dit innovatieproces 79. bij de aanpak in dit innovatieproces gaan we uit van het vermogen tot veranderen van de teamleden 80. de doelen en aanpak van het innovatieproject evalueren we regelmatig in het team en worden zo nodig aangepast 81. onze leidinggevenden hebben er moeite mee om hun stijl van leidinggeven aan te passen aan veranderingen 82. in dit innovatieproces bespreken we weerstanden openlijk en gebruiken we dit als gezamenlijk leerproces Ga naar volgende pagina! 10

11 Kenmerken en gedragspatronen van de schoolleider in het proces van.invoering van OPBRENGST GERICHT WERKEN. Scoremogelijkheden 1. helemaal mee oneens 2. enigszins mee oneens 3. enigszins mee eens 4. helemaal mee eens Schalen en Variabelen: a. onderzoekmatig leidinggeven a.1. Visie van de schoolleider op onderzoekmatig werken in de school 83. verduidelijkt voor het team de relatie tussen beschikbare gegevens over de school en de visie van de school op waar we met ons onderwijs heen willen 84. verduidelijkt voor het team de relatie tussen gegevens over de school en de prioriteiten voor wat er aangepakt moet worden 85. formuleert wat de consequenties zijn van de visie op ons onderwijs voor te onderzoeken thema s in de school 86. draagt de visie op het nut van onderzoekmatig werken uit naar het team. a.2. Stimuleren van een onderzoekende houding 87. vraagt van ons als team een gezamenlijke reflectie op de uitkomsten van evaluaties (b.v. inspectierapportages en leerling prestaties) 88. stimuleert ons om informatie en kennis met elkaar te delen 89. stimuleert discussies in de school op grond van onderzoekgegevens 90. betrekt ons als leerkrachten bij het interpreteren van onderzoekgegevens over de school 91. verwijst tijdens besluitvormingsprocessen naar onderzoekgegevens die de besluitvorming kunnen sturen 11

12 a.3. Stimuleren van onderzoekvaardigheden 92. moedigt ons als leerkrachten aan om zelf onderzoek te doen naar de eigen lespraktijk en/of zaken op schoolniveau 93. stimuleert ons als leerkrachten om ons te bekwamen in onderzoekvaardigheden 94. trekt mensen van buiten aan (b.v. onderzoekers, trainers, coaches) om ons ondersteuning te bieden bij het doen van onderzoek 95. organiseert ondersteuning voor ons als leerkrachten bij het verwerken en analyseren van gegevens. 96. denkt mee over knelpunten in onderzoek dat plaatsvindt in onze school b. Leiderschapsstijl b.1. Collectief leiderschap 97. zorgt er voor, dat ouders, leerlingen, bestuur en teamleden voldoende invloed hebben op de koers en het proces van dit innovatieproject 98. zorgt er voor, dat ouders, teamleden, bestuur en leerlingen goed geïnformeerd worden over onderwijsvernieuwing en schoolontwikkeling op onze school 99. betrekt ouders, teamleden, bestuur en leerlingen bij het nadenken over onderwijsvernieuwing en schoolontwikkeling 100. betrekt ouders, teamleden, bestuur en leerlingen bij de evaluatie van onderwijsontwikkeling en schoolvernieuwing 12

13 b.2. Gedeeld leiderschap stimuleert ons als leerkrachten om bij het nemen van besluiten gebruik te maken van onderzoekgegevens om richting te geven aan onderwijsvernieuwing en schoolontwikkeling 102. zorgt er voor, dat in besluitvormingsprocessen ieders opvattingen en argumenten binnen het team worden gehoord en gewogen moedigt ons als leerkrachten aan om bij verschil in opvatting en visie goed naar elkaar te luisteren om zo tot gedeelde opvattingen en visie te komen moedigt ons als leerkrachten aan om bij het nemen van beslissingen over onderwijsvernieuwing en schoolontwikkeling actief te luisteren en te vragen naar opvattingen van ouders en andere betrokkenen rond de school 105. laat ouders, teamleden en leerlingen een actieve rol spelen in het vernieuwen van onderwijs en schoolontwikkeling 106. vraagt ouders, leerkrachten en leerlingen actief om feedback bij de aanpak van onderwijsvernieuwing en schoolontwikkeling b.3. Onderwijskundig leiderschap 107. moedigt ons als leerkrachten aan om zelf initiatieven te nemen in het uitproberen van nieuwe concepten en/of methodes 108. zorgt ervoor, dat wij als leerkrachten bij alles wat we doen voortdurend gericht blijven op de doelen en verwachtingen m.b.t. leerling resultaten 109. bespreekt regelmatig met iedere leerkracht zijn of haar persoonlijke professionele ontwikkelbehoeften 110. brengt klassenbezoeken en geeft ons als leerkrachten waardevolle professionele feedback 111. leert ons als leerkrachten zicht te krijgen op praktische consequenties van de schoolvisie en het onderwijsvernieuwings project 112. leert ons als leerkrachten om bestaande ideeën te expliciteren over hoe met leerlingen om te gaan en hen te motiveren 13

14 b.4. Transformationeel leiderschap 113. helpt ons als leerkrachten om zicht te krijgen op de relatie tussen externe ontwikkelingen en de missie van de school 114. initieert processen waarin teamleden samen een gedeelde visie en missie ontwikkelen 115. verwacht van ons als leerkrachten, dat we innovatief zijn en professioneel handelen 116. stelt hoge eisen aan de kwaliteit van ons onderwijs en aan ons professioneel handelen 117. vraagt van ons als leerkrachten om hoge verwachtingen te hebben van het lerend vermogen van kinderen 118. geeft ons als leerkrachten veel vertrouwen, omdat hij/zij hoge verwachtingen heeft van ons als leerkrachten 119. stimuleert ons als leerkrachten om regelmatig buiten de eigen school te kijken om zo tot verrijking en verdieping van eigen opvattingen en inzichten te komen c. Veranderstrategie en Interventies c.1. Interactieve veranderstrategie 120. geeft ons als leerkrachten veel mogelijkheden om in dialoog gezamenlijk te werken aan de ontwikkeling van nieuw onderwijs 121. richt zijn/haar begeleiding van de onderwijsvernieuwing vooral op het proces 122. gebruikt het proces van onderwijsvernieuwing als een gezamenlijk leerproces 123. confronteert ons als leerkrachten regelmatig met externe trends en ontwikkelingen die te maken hebben met ons vernieuwingsproject 14

15 c.2. Programmatische strategie 124. biedt ons als team een duidelijk plan voor onderwijsvernieuwing aan, waarop wij mogen reageren en aanvullingen mogen inbrengen 125. legt ons als team uit waarom deze onderwijsvernieuwing noodzakelijk en urgent is 126. geeft ons als team voldoende gelegenheid om tijdens de uitvoering van het proces van onderwijsvernieuwing met elkaar te praten over aanpassingen van het vastgestelde plan van aanpak 127. geeft ons als team regelmatig een overzicht van de voortgang van het proces c.3. Onderhandelingsstrategie 128. overlegt met ons als team hoe hij/zij dit innovatieproces het beste zou kunnen aansturen 129. geeft het team alle ruimte om met elkaar te onderhandelen over onze toekomstvisie, over de noodzaak van dit vernieuwingsproject en over het plan van aanpak 130. probeert ons als team er van te overtuigen, dat dit vernieuwingsproject ook in ons voordeel is 131. onderhandelt met het team over de uren en faciliteiten die nodig zijn voor de realisering van dit innovatieproject c.4. Planmatige strategie met macht 132. vraagt van het team om in dit innovatieproces te werken op basis van een door hem/haar vastgestelde stapsgewijze planning 133. vraagt van het team om in dit innovatieproces te werken op basis van heldere deadlines en tijdscontroles 134. is eventueel bereid om van zijn/haar planning en deadlines af te wijken, als het team hem/haar overtuigt, dat het zo echt niet gaat 135. spreekt teamleden aan als zij afgesproken resultaten niet hebben gerealiseerd 15

16 c.5. Machtsstrategie 136. heeft het team in een overleg meegedeeld, wat het innovatieproject inhoudt en wat hij/zij van leerkrachten verwacht in dit innovatieproject 137. voert aparte gesprekken met leerkrachten die laten merken niet overtuigd te zijn van nut en noodzaak van dit innovatieproject 138. ziet het team als uitvoerder van zijn/haar visie, opvattingen en plannen 139. controleert ons als leerkrachten regelmatig of de innovatie ook wordt uitgevoerd, zoals is voorgeschreven Ga naar volgende pagina! 16

17 Kenmerkende psychologische interactiepatronen in het proces van linvoering en ontwikkeling van OPBRENGST GERICHT WERKEN. Scoremogelijkheden 1. helemaal mee oneens 2. enigszins mee oneens 3. enigszins mee eens 4. helemaal mee eens Kernbegrippen en Variabelen: a. self-efficacy Doordat onze schoolleider ons aanspreekt op onze kwaliteiten 140. lukt het me al best goed om te werken volgens de principes en ideeën van opbrengstgericht werken 141. ben ik in staat om aan anderen uit te leggen hoe je het beste opbrengstgericht werken kunt toepassen in je dagelijks werk als leerkracht 142. is het me gelukt om mijn invloed op de prestaties van mijn leerlingen te vergroten en te verrijken 143. weet ik wat ik moet doen om nog meer volgens de principes en de methodiek van opbrengstgericht werken te werk te gaan b. internaliseren van doelen Doordat onze schoolleider ons motiveert op basis onze doelen 144. zet ik me er voor in om de ontwikkeling van opbrengstgericht werken tot een succes te maken 145. ben ik me er van bewust welke competenties van ons gevraagd worden om opbrengstgericht werken te kunnen toepassen in ons dagelijks werk 146. doe ik mijn best om de principes en methodiek van opbrengstgericht werken toe te passen in mijn dagelijks werk 147. ervaar ik dat ik steeds beter in staat ben om te werken volgens de principes en methodiek van opbrengstgericht werken 17

18 c. uitkomstverwachting 148. ik ben er onzeker over of deze innovatie wel nodig en haalbaar is 149. vanwege negatieve ervaringen met eerdere vernieuwingen ben ik bang dat ook deze vernieuwing op niets uitloopt 150. gelet op de kwaliteiten van leidinggevenden en van ons als team heb ik hoge verwachtingen van de resultaten van dit vernieuwingsproject 151. ik ben er van overtuigd, dat we met deze vernieuwing de leerprestaties van onze leerlingen aanmerkelijk kunnen verbeteren 152. Ik ben er van overtuigd, dat we als gevolg van deze vernieuwing onze leerlingen een rijker en uitdagender leerklimaat kunnen bieden d. steun en inzet Doordat onze schoolleider ons gericht informeert en motiveert 153. lever ik een actieve bijdrage aan de ontwikkeling van opbrengstgericht werken en neem ik ook zelf initiatieven 154. ben ik bereid om energie te steken in de ontwikkeling van opbrengstgericht werken 155. ben ik echt enthousiast over het concept en de methodiek van opbrengstgericht werken 156. moedig ik collega s aan om actief samen te werken in het verder ontwikkelen en invoeren van opbrengstgericht werken 157. steek ik zoveel tijd en energie in het ontwikkelen en uitproberen van opbrengstgericht werken, waardoor ik onvoldoende toe kom aan mijn normale werk 18

19 e. wederzijds vertrouwen Onze schoolleider werkt op basis van wederzijds vertrouwen en daarom 158. zoek en maak ik actief gebruik van feedback van mijn leidinggevende en/of collega s 159. ben ik niet bang om fouten en/of vragen voor evaluatie en reflectie voor te leggen aan mijn leidinggevende en/of mijn collega s 160. kan ik mijn leidinggevende en/of collega s gevraagd en ongevraagd advies geven over hun doen en handelen 161. kunnen we in ons team goed leven met verschillen zonder elkaar te veroordelen 162. respecteren we elkaar zonder aanzien van persoon Hebt u alles ingevuld? Hartelijk dank! 19