I Autonome verzorgingsinstelling

Transcriptie

1 I Autonome verzorgingsinstelling Jaarverslag hartcentrum ASZ 2011

2 Inhoud Inleiding 3 Bestaffing 5 Cathlab-activiteit 6 Katheterisatie 6 PCI 8 TAVI 13 Chest Pain Unit 14 Nieuwe Technologieën 15 Pacemaker en Elektrofysiologie 16 Thorax en Cardiovasculaire heelkunde 17 Casuïstiek TAVI 18 Verantwoordelijke uitgever Michaël Rosseel Merestraat Aalst 053/ michael.rosseel@asz.be Copyright (c) 2012 ASZ Aalst Alle rechten voorbehouden. De inhoud van dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd of doorgegeven worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 Inleiding Jaarverslag Hartcentrum ASZ Dr. M. Rosseel Voor de dertiende keer stellen wij met plezier ons jaarverslag voor. Het cathlab van het ASZ werd in 1997 voor het eerst erkend voor interventionele cardiologie, waardoor een volledig hartcentrum ontstond met erkende cardiochirurgie en interventionele cardiologie. Enkele jaren later volgde ook de erkenning van de elektrofysiologie en de cardiopulmonaire revalidatie. Ondertussen volgden belangrijke stappen zoals volledig geïnformatiseerd en geïntegreerd medisch dossier, twee nieuwe cathlabs met de allernieuwste technologieën, een volledig vernieuwde CCU, de chest pain unit, de functionele en financiële integratie van de dienst cardiologie en cardiochirurgie (een van de weinige diensten in België die dit heeft gerealiseerd), het aantrekken van verschillende nieuwe kwalitatieve cardiologen en cardiochirurgen, de uitbouw van de verschillende subspecialiteiten en de uitbreiding van het hinterland. Ondertussen bestaat onze maatschap, waarvan cardiologen en cardiochirurgen deel uitmaken, uit 14 specialisten. Er zijn ook nog samenwerkingen met cardiologen welke geen deel uitmaken van onze maatschap. We proberen hierbij steeds het wel en wee van onze patiënt voor ogen te houden. Er zijn talrijke stafmeetings waarbij we kritisch discussiëren en proberen evidence-based maar toch no-nonse en patiëntgericht te werken. De sfeer in onze maatschap van cardiologen en cardiochirurgen is uitstekend, wat belangrijk is om kwalitatief te kunnen werken. De artsen van ons hartcentrum krijgen de mogelijkheid om zich te subspecialiseren en hun competenties verder uit te diepen. Om kwalitatief te zijn dient er ook voldoende pathologie te zijn. Dit is niet evident in een provinciestad met twee hartcentra. Toch zijn we hierin geslaagd mits een goede visie. We hebben een netwerk in ons hinterland uitgebouwd waarbij iedereen gelijkwaardig is en zijn niche kan exploreren. Kwaliteit trachten we steeds hoog in het vaandel te dragen. Samenwerking en feedback zijn belangrijk om die kwaliteit te bereiken. Het succespercentage voor PCI in 2011 is meer dan 97%. U zal zien dat ons succespercentage voor PCI in 2011 boven de 97% uitkomt. Dit is erg goed en we behoren hierbij tot de allerbeste centra wat resultaten van PCI betreft. Bovendien werden veel meer multivessel PCI s verricht waardoor het totaal aantal PCI s in 2011 niet toenam. U zal in dit jaarverslag lezen dat zowel volume als kwaliteit op peil zijn, en we gaan proberen nog beter te doen in de toekomst. De infrastructuur heeft wel moeite om de groei te volgen, doch de komende jaren worden er hier belangrijke investeringen gedaan. Zo komt er een hybride operatiekwartier bij tegen eind 2013, wordt intensieve zorgen volledig vernieuwd en bouwen we een nieuwe afdeling cardiologie-cardiochirurgie. Hierbij ook twee up-to-date cardio cathlabs, een CCU en een dagkliniek. Tegen 2014 zou dit gerealiseerd moeten zijn.

4 Om patiëntgericht te werken wordt veel aandacht aan de raadpleging geschonken: deze is gestructureerd met aandacht voor gesprek, zowel tijdens anamnese als bespreking. We proberen ook zoveel mogelijk diagnostiek in één tijd te verrichten en betrekken de huisarts bij de opvolging. Ook op de afdeling is geïnvesteerd in medici die tijd hebben om patiënten op te volgen en te begeleiden. Deze artsen nemen ook deel aan de stafs en we werken aan permanent overleg. Zo bestaat er de cardio-chirurgische staf (minstens eenmaal per week), de nierarteriestaf (houdt zich bezig met AHT, nierarteriestenose, percutane renale sympathectomie, ), de staf cardiologie (eenmaal per maand) en de klinische zaalronde met de volledige staf elke maandag en vrijdag. De komende jaren worden belangrijke investeringen voorzien. Inmiddels is TAVI een goed ingeburgerde techniek. We werken hiervoor samen met het UZ Brussel en het Imelda ziekenhuis te Bonheiden. Een negentigtal patiënten werden tot nog toe behandeld met goed resultaat. 4D echocardiografie wordt nu door enkele cardiologen toegepast en is een essentiële aanvulling bij de behandeling van structureel hartlijden. Deze nieuwe niche binnen de interventionele cardiologie behelst o.a. sluiten van PFO en ASD met closure devices, plaatsen percutane kleppen (TAVI) en het sluiten van het hartoortje bij patiënten met VKF. Percutane renale denervatie bij arteriële hypertensie werd reeds bij een vijftiental patiënten toegepast. De nieuwe afdeling cardiopulmonaire revalidatie op de campus Wetteren is ook succesvol opgestart, zowel ambulant als via de SP revalidatie hospitalisatie afdeling. Voor deze activiteit werd ons team versterkt door dr. Dries Viaene. De verbouwing van de nieuwe ambulante cardiopulmonaire revalidatie te Aalst is aan de gang. De nieuwe afdeling kan over enkele maanden worden voorgesteld. We nemen ook meer deel aan klinische trials waarvan er nu een vijftal lopen op de dienst cardiologie. Onze motivatie bestaat erin om enerzijds samenwerkingen met andere centra te kunnen opzetten om ons in alle bescheidenheid te evalueren en te leren van ervaringen van andere artsen en centra. Anderzijds willen we financiële middelen verwerven om aan te wenden voor niet-terugbetaalde behandelingen zoals percutane kleppen, IVUS (intra vascular ultrasound) en percutane sympatectomie. Samenwerkingen met andere centra streven we zoveel mogelijk na. Zo is er een prima samenwerking met onze associatiepartner UZ Brussel, maar is er ook - afhankelijk van de betrokken pathologie - samenwerking met vele andere artsen en centra. De dienst is ook een opleidingscentrum waarbij geneesheer specialisten in opleiding zich kunnen vervolmaken in de heelkunde, inwendige geneeskunde en cardiologie. We werken hiervoor samen met het UZ te Gent en het UZ te Brussel. Dit jaarverslag wil een idee geven over de activiteiten van het voorbije jaar. Ook de resultaten en complicaties van verschillende behandelingen worden hierbij besproken. Zoals u zal zien zijn de resultaten uitstekend. Het aantal katheterisaties en PCI s daalde zeer licht, vergelijkbaar met de landelijke evolutie. Wel worden meer verschillende behandelingen uitgevoerd zoals PFO sluitingen (10 met 100% succes), TAVI (plaatsen van hartklep via percutane weg) en PVI (pulmonaal vene isolatie). Namens het volledige team, Dr. M. Rosseel

5 Bestaffing Jaarverslag Hartcentrum ASZ Dr. R. De Rybel, Diensthoofd Cardiologie Dr. D. Viaene Het hartcentrum omvat verschillende diensten: De diensten cardiologie, cardiochirurgie, cardio-anesthesie en intensieve zorgen werken allen nauw samen. Dr. Rudy De Rybel is diensthoofd van de dienst cardiologie, hij is tevens hoofd van de maatschap cardiologie-cardiochirurgie. Het cathlab staat onder leiding van dr. Michael Rosseel, hij is tevens voorzitter van de Medische Raad en lid van het directiecomite van het ASZ. De cardiochirurgie wordt geleid door prof. dr. Francis Wellens en dr. Hans Vanoverbeke. Cardio-anesthesie wordt geleid door dr. David Verhaeghen en dienst intensieve zorgen door dr. Bart Nonneman. Ook de nursing is essentieel en zo wordt de afdeling cardiologie gedirigeerd door Mevrouw Carine Plateau, het cathlab en poly-cardio door Mevrouw Vera Van Den Steen. Op de laatste pagina vindt u de volledige bestaffing van het hartcentrum. Iedereen oefent zijn vakgebied algemeen uit en heeft daarbij een subspecialiteit waarop hij zich toelegt. De interventionele cardiologie wordt beoefend door dr. Michael Rosseel, dr. Jan Debrauwere en dr. Peter Dossche. De cardiopulmonaire revalidatie te Aalst wordt geleid door dr. Véronique Jacobs en dr. Jan Simoens. De afdeling cardiopulmonaire revalidatie te Wetteren staat onder leiding van dr. Dries Viaene. De elektrofysiologie wordt sinds kort uitgevoerd door dr. Grim De Meyer. Dr. De Meyer specialiseerde zich meerdere jaren in de elektrofysiologie aan het Middelheim ziekenhuis te Antwerpen en het St Jan ziekenhuis te Brugge. Pace Makers, CRT en verwante vallen onder de verantwoordelijkheid van dr. Jacobs, doch ook andere cardiologen en cardiochirurgen helpen hierbij. Dr. Marc Lameir legt zich meer toe op ritmechirurgie en robot-geassisteerde ingrepen. Dr. J. Van Besien

6 Cathlab-activiteit 1. Katheterisatie Het aantal katheterisatie-procedures tijdens het voorbije jaar bedroeg Dit is een lichte stijging tov 2010 maar de laatste jaren stabiliseert het aantal in globo. Het eerste kwartaal van 2012 zien we een belangrijke toename van het aantal katheterisaties; geëxtrapoleerd naar gans 2012 komt dit op 1737 uit. Begin 2012 werd de dienst verder uitgebreid met Dr. De Meyer en dr. Firsovaite. Ook de activiteiten werden herschikt om meer ruimte te geven voor elektrofysiologie en interventionele cardiologie. We menen ook dat we de vruchten plukken van onze kwalitatieve aanpak Aantal Katheterisaties Aantal Mannen Vrouwen Bij de indicatiestelling valt op dat dit vergelijkbaar is tov vorig jaar. Het aantal onstabiele coronaire syndromen nam duidelijk toe. Het aantal STEMI-infarcten steeg van 116 naar 121 (waarvan 26 post thrombolyse) het voorbije jaar. Ambulante coronarografie is toegenomen tot bijna twee derde, tot bijna 880. Dit gebeurt via de dagkliniek en de hospitalisatieafdeling waar personeel speciaal hiervoor werd opgeleid. Deze tendens is comfortabeler voor onze patiënten en ook noodzakelijk gezien het gering aantal beschikbare bedden. Bijna al deze patiënten kreeg een Angio-Seal of ProGlide (vascular closure devices) teneinde ze na een vijftal uren terug te kunnen mobiliseren. Ondertussen wordt voor een deel gekozen voor toegang via de radialis (Femoralis 1352; Radialis 110). Wat de indicatie betreft zien we dat kleplijden toeneemt. Allicht heeft dit te maken met percutane hartkleppen welke in het ASZ worden geplaatst. De gemiddelde leeftijd van de patiënte welke een katheterisatie ondergaat bedraagt 66 jaar, dit is al verschillende jaren stabiel. De resultaten van de hartkatheterisatie liggen in de lijn van de vorige jaren, net zoals de complicaties, welke weinig frequent zijn. Dit jaar geen procedureel overlijden en verder zelden liescomplicaties. Liescomplicaties worden enkel weerhouden indien dit leidt tot verlenging van de hospitalisatieduur, transfusienood of vasculair herstel.

7 Jaarverslag Hartcentrum ASZ Wat de therapeutische opties betreft zien we weinig verschillen met de andere jaren, doorgaans worden ongeveer tweemaal zoveel patiënten percutaan behandeld ten opzichte van heelkunde. Hiermee vallen we midden in de Gausscurve in vergelijking met andere centra. Er is wel meer kleppathologie gediagnosticeerd. Dit kan te maken hebben met de veroudering van de bevolking of met verbeterde diagnostiek. Hoe dan ook neemt ook het therapeutisch arsenaal toe, denken we maar aan TAVI. Coronaire Katheters zoals dagelijks gebruikt in het catlab Het aantal normale onderzoeken situeert zich op +/- 13%, ruim onder de internationale norm van 20%. Dit betekent dat de indicatiestelling tot coronaro niet te ruim is in ons centrum. Hartkatheterisaties Aantal Mannen Vrouwen Gemiddelde endomyocardbiopsies ambulante Indicatiestelling Stabiele angina pectoris Onstabiel coronair syndroom Silentieuse ischemie Acuut STEMI Post myocard infarct Cardiogene shock Tx pijn Kleplijden Hartfalen Cardiomyopathie Ritmestoornis Preop Resultaten volledig normaal atheromatose taks ziekte taks ziekte taks ziekte Hoofdstam stenose Kleplijden Complicaties Geen Overlijden Vascular repair transfusie Bloeding CVA Arhytmie waartoe CPR Urgente CABG Anaphylactische shock Therapeutische opties Medische therapie CABG/OPCAB PCI Klepvervanging/plastie PTA renalis

8 2. PCI Het aantal PCI s is het voorbije jaar gestabiliseerd tov de voorbije jaren, dit jaar 570 ( 800 tal lesies conform RIZIV nomenclatuur). Aantal PCI aantal mannen vrouwen De indicatiestelling blijft vergelijkbaar met de andere jaren, het aantal STEMI bleef zelfs identiek. Het aantal ingrepen met multivessel PCI nam gevoelig toe van 159 in 2010 naar 330 in Dit is een gevolg van een verbeterde terugbetaling voor multivessel PCI. Vroeger gebeurden deze multivessel PCI tijdens meerdere PCI procedures. Bij multivessel PCI wordt ook vaak voor DES geopteerd. Het eerste kwartaal van 2012 zien we een belangrijke stijging van het aantal PCI s in vergelijking met het aantal PCI s in het eerste kwartaal van Met name een stijging van 570 naar 658 op jaarbasis geëxtrapoleerd. Begin 2012 werd de dienst verder uitgebreid met dr. De Meyer en dr. Firsovaite. Ook de cathlab-activiteiten werden herschikt om meer ruimte te geven voor electrofysiologie en interventionele cardiologie. Ook de medische activiteiten op campus Wetteren doen het goed. We menen dat we de vruchten plukken van onze kwalitatieve aanpak. Complicaties 2011 Geen (96%) 555 In hospitaal overlijden 1 Q MI 0 Non Q MI 4 Dringende CABG 1 Stent oclusie 3 Acute nierinsufficientie 1 Vascular repair 2 Bloeding 2 Arrhytmie waartoe CPR 1 Proceduraal overlijden 0 Coronaire Stent

9 Jaarverslag Hartcentrum ASZ De resultaten zijn uitstekend met slaagpercentages van 97% in Dit is ons inziens verklaard door een goede indicatiestelling en ruime ervaring bij de interventiecardiologen. Het aantal CTO (PCI van een chronisch totale occlusie) procedures nam wel af maar het aantal PCI van hoofdstammen nam dan weer toe. Succes PCI 98 Geslaagd % De complicaties bij de PCI s zijn vergelijkbaar met andere jaren en andere centra. De registratie van complicatie infarct werd enkel weerhouden indien proceduraal gerelateerd. Het voorbije jaar was er één dringende CABG na PCI, wat conform de literatuur is (< 1%). Het aantal liescomplicaties is gestabiliseerd op een erg laag percentage (minder dan 0.5 % bloedingen en vasculair repair). Glycoproteinen worden meer restrictief gebruikt, zoals ook in de guidelines aangegeven. Angioseal (verwijderen van de sheath met een collageen-plug) wordt bij PCI iets minder gebruikt, omdat toch bedrust wordt aangehouden tot de volgende ochtend. Bovendien worden bij risicopatiënten en andere meer voor radialis access geopteerd: het voorbije jaar een 250-tal keren. Ook het gebruik van antiaggregantia (ASA, clopidogrel en anti 2b3a-receptor blokkers) en antithrombotica (heparine, LMWH, fondaparinux) werd aangepast aan de recente literatuur en zou tot een veiliger en toch beter therapeutisch effect moeten leiden.

10 In meer dan 95% van het totaal aantal procedures werd ook een stent geïmplanteerd, wat een toename is in vergelijking met het vorig jaar en conform de huidige literatuur. Het aantal drug eluting stents (DES) nam verder toe tot 400, ongeveer de helft van het totale aantal stents. De indicatiestelling breidt uit evenals de ervaring. Subacute stent-trombose wordt nauwelijks nog gezien en ook restenose komt nog erg weinig voor (10-tal). Het gebruik van intra-aortische ballonpompen stabiliseerde rond de vijftig. Een deel van de electieve PCI s dienen slechts één nacht in het ziekenhuis te blijven De grote meerderheid van de PCI s (90%) gebeuren aansluitend op het diagnostisch angiogram, waardoor een tweede hospitalisatie wordt vermeden. Een groot deel van de electieve PCI s dienen slechts één nacht in het ziekenhuis te blijven. Conform de guidelines hebben we het aantal ad hoc PCI s wel wat verminderd, vooral dan bij complexe letsels Multivessel PCI lesie 2 lesies 3 lesies en meer hoofdstam Dr. J. Debrauwere, interventionele cardiologie campus Aalst Dr. S. Vandamme, klinische cardiologie campus Geraardsbergen, coro en EFO campus Aalst Dr. P. Dossche, interventionele cardiologie Campus Aalst en AZ Oudenaarde

11 Jaarverslag Hartcentrum ASZ 2011 jaarverslag_cardio_2011_optimized.indd /06/12 21:54

12 PCI aantal mannen vrouwen Indicatiestelling Stabiele angina pectoris Onstabiel coronair syndroom Silentieuse ischemie Acute MI Post myocard infarct Cardiogene shock Atypische Thoraxpijn Hybride approach Geslaagd % 92,35 93,18 92,33 92,86 90,84 93,48 93,28 94,26 93,99 94,33 91,70 95,31 95,96 97,68 Resultaten geslaagd onvolledig geslaagd restenose niet geslaagd Complicaties geen in hospitaal overlijden Q MI Non Q MI Dringende CABG Stent oclusie Acute nier insufficientie Vascular repair Bloeding Arhytmia waartoe CPR Proceduraal overlijden Ballon Stent DES IC pressure QCA Vasc Closure Device IABP rotablator Ventilatie tijdens procedure GP2b3a blokker Lesies lesie lesies lesies en meer hoofdstam grafts chronische oclusie Procedure aansluitend coro PTA renalis IABP PFO TAVI 17(42%) 18 (89%) Percutane renale sympatectomie 8

13 Jaarverslag Hartcentrum ASZ Transcatheter Aortic Valve Implantation (TAVI) Reeds enkele jaren verrichten we valvuloplasties van de aortaklep bij aortaklepstenose: de indicaties waren palliatief of als bridge naar heelkunde. In 2009 startten we met Corevalve-Medtronik het TAVI-project in het ASZ. We opteerden voor samenwerking met het Imelda ziekenhuis te Bonheiden (dr. J. Roosen) en het UZ Brussel (dr. O. Semeraro), dr. M. Rosseel is operator in het ASZ. Begin 2011 volgde de certificering. Corevalve aorta stentprothese Dit heeft het grote voordeel dat de ervaring veel ruimer is omdat verschillende cardiologen de procedure uitvoeren. De procedures worden door deze drie cardiologen in de drie ziekenhuizen uitgevoerd en inmiddels zijn alle drie de centra erkend. Inmiddels zijn 89 patiënten behandeld met TAVI waarvan een kleine helft in het ASZ. Alle gevallen worden zorgvuldig gescreend en besproken in het hartteam in nauwe samenwerking met de cardio-anaesthesisten en intensivisten. Inmiddels heeft de groep eind patiënten behandeld waarvan een kleine helft in het ASZ. De resultaten voor deze patiënten zijn conform de internationale literatuur. Er zijn geen procedurale overlijdens geweest. De succesratio is 100%. De hospitaal mortaliteit bedraagt 3 patiënten (3,3%)en de 30 dagen mortaliteit 6 patiënten (6,6%) voor het totaal aantal patiënten van 89 (gerekend vanaf start up 2009 tot eind 2011). Corevalve in aortapostitie Er is in België helaas geen terugbetaling. De kostprijs voor een procedure is Euro. Het ASZ en de dienst cardiologie neemt het grootste deel van deze kosten voor zich. Het aandeel van de patiënt kan aldus sterk beperkt worden. Deze techniek geeft ons de mogelijkheid om een aantal patiënten met aortaklepstenose die heelkundig niet meer behandeld kunnen worden, toch een alternatief te bieden. Bovendien is de expertise in onze dienst toegenomen en heeft dit geleid tot samenwerking met andere artsen en centra, in binnen- en buitenland. Het voorbije jaar werden 12 PFO en ASD gesloten. Deze procedures gebeuren door dr. Dossche en prof. De Wolf. In totaal werden in het ASZ reeds meer dan 100 dergelijke procedures verricht het voorbije decennium. Alle procedures waren succesvol en er was geen enkele complicatie.

14 Chest Pain Unit (CPU) Het ASZ behandelt meer en meer acute myocardinfarcten door middel van primaire PCI en heeft hier inmiddels expertise in opgebouwd. De diagnose van het AMI of differentiaaldiagnose van de patiënt met pijn op de borst is niet eenvoudig. Vaak staat men hier voor een dilemma tussen het missen van een potentieel dodelijke aandoening en het nutteloos hospitaliseren van een patiënt. Via de CPU wensen wij hieraan tegemoet te komen en de CPU is nu verschillende jaren in werking. Op de verbouwde CCU worden enkele bedden voorbehouden voor een snelle risicostratificatie van patiënten met pijn op de borst. Op de verbouwde CCU worden enkele bedden voorbehouden voor een snelle risicostratificatie van patiënten met pijn op de borst. Dr. M. Debels Deze patiënten worden via spoed gezien. Indien uit anamnese, klinisch onderzoek en ECG de diagnose reeds duidelijk is, wordt het klassieke beleid gevolgd (bv. primaire PCI bij AMI). Indien niet, gaat patiënt naar de CPU. Hier worden beperkt routinelabo met inbegrip van cardiale markers (trop I, myoglobine, D dimeer, CRP), Rx Thorax, echocardiografie en ergometrie verricht. Binnen de 12 uur zijn de resultaten gekend en wordt een beleid bepaald. Indien gunstige risicostratificatie, kan ambulant verder onderzoek verricht worden (bij de huisarts of in samenspraak). Indien de risicostratificatie ongunstig is wordt patiënt alsnog gehospitaliseerd. Hierbij aansluitend worden ook meer en meer primaire PCI s vanuit samenwerkende centra verwezen. U kan patiënten via spoed verwijzen naar onze chest pain unit. U kan patiënten via spoed verwijzen naar onze chest pain unit. Patiënten met thoracale pijn hebben potentieel een letale aandoening en een verblijf op een chest pain unit kan snel en efficiënt een aantal gevaarlijke aandoeningen uitsluiten, waarna ambulant verder nazicht kan geschieden. Wij moedigen u aan om hier gebruik van te maken.

15 Jaarverslag Hartcentrum ASZ Nieuwe technologieën dr. J. Simoens Het voorbije jaar werd de 3D real time echocardografie (of 4D echo) opgestart, Hiertoe werd ongeveer 200,000 euro geïnvesteerd in de aankoop van een Philips toestel. Vooral dr. Jacobs sub-specialiseert zich in deze techniek. 3D-echo is belangrijk bij de behandeling van structureel hartlijden. Onder andere bij sluiten van PFO en TAVI is het een belangrijk hulpmiddel tijdens de interventionele behandeling. Bij diagnostiek en behandeling van mitralisklep lijden speelt het ook een belangrijke rol. 3D real time echocardografie We zijn ook begonnen met plaatsen van MR PaceMaker. Deze PM kunnen probleemloos een MR onderzoek verdragen (St Jude). Ook de telemonitoring heeft in het ASZ zijn intrede gedaan. Actueel worden in het ASZ patiënten met defibrilatoren (AICD of CRT-D) via telemonitoring gevolgt. Dr. Jacobs houdt zich hiermee bezig. Proglide closure device Percutane renale denervatie Proglide Closure Device wordt gebruikt om percutaan een arterie te sluiten met naald en draad zonder dat hierbij een insnede gemaakt wordt. In tegenstelling tot andere systemen welke gebruik maken van collageen plug geeft dit minder vaatreactie en kunnen arteriepuncties tot 18F gesloten worden. Dit systeem wordt meer en meer in het ASZ gebruikt. De percutane renale sympathectomie werd vorig jaar opgestart. 10 patiënten werden het voorbije jaar behandeld. Alle procedures waren succesvol en er waren geen complicaties. De sympathische innervatie van de nieren loopt in de tunica adventitia van beide nierarteries. De renale innervatie is een belangrijk mechanisme bij arteriële hypertensie. Tot de jaren 1960 werden heelkundige sympathectomie verricht bij oncontroleerbare arteriële hypertensie. Nu wordt hetzelfde gedaan doch meer selectief. Een ablatiekatheter wordt endovasculair in de arteria renalis gebracht om de bezenuwing welke op de nierarterie loopt te ablateren. In de simplicity trial wordt een significante bloeddrukdaling gezien na enkele maanden bij 95% van de patiënten. Deze techniek wordt bij ons toegepast bij patiënten met niet controleerbare essentiële arteriële hypertensie onder minstens drie verschillende anti-hypertensiva. Alle patiënten worden in de nierarteriestaf besproken en worden opgenomen in een nationale registry (start 2012).

16 Pacemaker en elektrofysiologie Het aantal pacemakerimplantaties stabiliseerde op 216 in We stelden volgende complicaties vast: 2 pneumothorax 2 x dreigende pocketperforatie (één 1.5 jaar na implantatie, één 1 maand na implantatie met hematoom), beide systemen werden dieper geplaatst zonder nood aan explantatie 2x leaddislocatie 1x drainage hematoom Dr. V. Jacobs Dr. Grim De Meyer De activiteit betreffende het electrofysiologielab (EP) toont een lichte afname van het aantal EFO s en een toename van het aantal ablaties. Er werden in toto 165 diagnostische studies verricht en 65 ablaties (20-tal PVI). Het jaar 2011 betekende de verdere doorbraak van de pulmonale Intracardiale ECG signalen tijdens elektrofysiologisch onderzoek (EFO) vene- isolaties, in het kader van de paroxysmale voorkamerfibrillatie, in ons EP - lab. De ingrepen worden verricht onder algemene sedatie en met behulp van het Ensite systeem, een geavanceerde op computer gebaseerde technologie die ons toestaat om ritmestoornissen in kaart te brengen en te behandelen. Eind 2009 werd het systeem aangepast naar het velocity platform om de beeldkwaliteit en gebruiksvriendelijkheid te bevorderen. Door de komst van dr. De Meyer stijgt het aantal ablaties en PVI s in het bijzonder sterk, zo werden in het eerste kwartaal van 2012 reeds een 20 tal PVI en 10 tal andere ablaties verricht en is er een wachtlijst ontstaan. In 2009 werd tevens het EP tracer systeem vernieuwd. Er werd gekozen voor het CardioTek systeem dewelke wereldwijd een zeer goede reputatie geniet. De basis van dit systeem werd gelegd in de jaren 80 te Maastricht onder leiding van Prof. Wellens en Prof. Brugada. Door de jaren heen werd het systeem verder geperfectioneerd met als focus een snel en gemakkelijk gebruik, betrouwbaarheid en een goede signaalkwaliteit wat de onderzoeken ten goede komt. Er was een lichte toename van het aantal ICD implantaties. De samenwerking hieromtrent gebeurt met het UZ Brussel onder leiding van Prof. Brugada. Er werden zowel ICD s als CRT-ICD s geplaatst. Aantal Ablaties ASZ

17 Jaarverslag Hartcentrum ASZ Thorax en Cardiovasculaire heelkunde In 2011 werden in totaal 282 majeure cardiale ingrepen uitgevoerd, waarvan 190 Cabg (67%), 54 Klep, 51 Cabg met klep, 4 varia (myxoom pericardectomie). Peri-operatieve mortaliteit 3,9 % (Hierbij zijn drie patiënten die en catastrophe werden geöpereerd en al reanimerend in de OK kwamen. Indien deze niet meegerekend worden, bedraagt de mortaliteit slechts 2,8 %) Dr. H. Vanoverbeke Prof. dr. F. Wellens Dr. M. Lameir Da Vinci Robot gebruikt bij minimale invasieve hartheelkunde 3D reconstruktie met CT (zoals in het ASZ verricht wordt) van CABG met bypassen

18 Casuïstiek jarige patiënt met verkalkte aortaklepstenose (TAVI) Patiënt heeft verkalkte aortaklepstenose (peak gradient 85 mmhg en aortaklepoppervlakte van 0.6 cm²) met hartfalen tot gevolg. De linker kamer functie is matig verminderd. Er is een 1 taks ziekte van de LAD mid. Uit het labo weerhouden we een milde nierinsufficiëntie (creat 1.55). De algemene toestand van patiënt is behoorlijk goed en patiënt wenst behandeling. In eerste instantie wordt PCI+DES verricht van de LAD. In tweede tijd wordt via femorale weg een percutane klep corevalve 29 in aortapositie geplaatst. Eerst wordt een ballon valvuloplastie verricht waarna de klep wordt geplaatst. De gradient nadien bedraagt 12 mmhg en er is een residuele AI ¼. Patiënt doet het goed en kan 5 dagen nadien ontslagen worden. Valvuloplastie van de aortaklep. Corevalve bioprothese wordt thv de aortaklep geplaatst. Bioprothese is gedeeltelijk ontplooid. Bioprothese in situ met goede functie jarige patiënt met STEMI inferior waartoe primaire PCI 49 jarige roker met blanco voorgeschiedenis wordt opgenomen met STEMI inferior. Hij heeft plots hevige druk op de borst ontwikkeld en heeft zich spontaan op spoed aangeboden. Het ECG toont pardee ST segment optrekking inferior. Er wordt clopidogrel, ASA en heparine toegediend waarna patiënt onmiddellijk naar het catlab wordt gebracht. Er blijkt een occlusie van de RCA te zijn, waartoe PCI. Er wordt een wire voorbij de occlusie gebracht waarna thrombusaspiratie en glycoproteine IC toegediend. Nadien nog ballonplastie en plaatsen stent. Patiënt wordt nadien klachtenvrij en de pardee-golven verdwijnen. Oclusie van RCA mid Ballondilatatie Resultaat op einde procedure na plaatsen van stent. Patent vat en tekenen van reperfusie. ECG met Pardee ST elevatie inferior

19 Jaarverslag Hartcentrum ASZ Invaliderende angina bij 78 jarige patiënte met status na CABG. PCI hoofdstam/cx bifurcatie. Deze patiënt onderging in 2002 CABG met LIMA naar LAD en 2 veneuse grafts tussen aorta en MoCx en RCA. Patiënte heeft nu opnieuw angina. De veneuse graft naar de Cx is geocludeerd. De Cx ostiaal is ernstig vernauwd. De plaque loopt door in de hoofdstam welke licht vernauwd is. Er wordt voor PCI van de bifurcatie hoofdstam/cx geopteerd. Cx en wordt gepredilateerd waarna eerst DES in de hoofdstam. Nadien een tweede DES thv de ostiale Cx na recrossen van de eerste stent. De procedure wordt beëindigd met kissing balloon van beide stent. Fraai resultaat zonder complicaties. Patiënt is sindsdien anginavrij. Osteale stenose Cx Plaatsen stent in de hoofdstam Plaatsen stent in de Cx Postdilateren van beide stents tezamen: kissing balloon techniek Uiteindelijk resultaat met Cx en HS beide mooi open jarige man met paroxysmaal voorkamerfibrilleren ondergaat succesvolle pulmonaal vene-isolatie. Een 54-jarige man consulteert wegens recidiverende, paroxysmale voorkamerfibrillatie sinds 2 jaar. De episodes zijn sterk symptomatisch en duren vaak enkele uren. Ondanks een behandeling met een Ic-antiaritmicum (flecaïnide) en een bètablokker (bisoprolol) treden nog steeds palpitaties op. De patiënt wordt gepland voor een transveneuze radiofrequente ablatie van de longvenen ( longvene-isolatie ). De uitlokkende trigger voor paroxysmen van voorkamerfibrillatie bevindt zich namelijk in 90% van de gevallen thv één van de 4 longvenen. Na een transseptale punctie wordt het linkeratrium bereikt. Onder fluoroscopie wordt een elektroanatomische reconstructie van het linkeratrium gemaakt middels een catheter en een navigatiesysteem (Ensite Velocity, St Jude Medical) (figuur 1). Een CT-scan van het hart wordt gebruikt als leidraad voor het maken van de map (figuur 2). Nadien wordt de elektrische activiteit in de 4 longvenen sequentieel gemeten met een circulaire catheter. Met een ablatiecatheter worden vervolgens lesies aangebracht rondom de longvenen met als doel het verdwijnen van de elektrische activiteit binnen de longvenen (figuur 3). De procedure wordt uitgevoerd onder algemene anesthesie. Na de ingreep verbleef de patiënt nog 2 dagen in het ziekenhuis. De kans dat hij verlost is van zijn hartritmestoornissen kan ingeschat worden op 80%. Figuur 1: In het postero-anterieur zicht van de elektroanatomische map van het linkeratrium zijn de 4 longvenen duidelijk zichtbaar (groen) Figuur 2: CT scan van het linkeratrium. Figuur 3: Elektroanatomische map van het linkeratrium na plaatsen van ablatiepunten (rood) rondom de longvenen.

20 Stafleden Hartcentrum ASZ Dienst Cardiologie Cardiologie: Dr. Rudy De Rybel (Aalst) Dr. Michaël Rosseel (interventionele cardiologie - Aalst) Dr. Marc Debels (Aalst en Liedekerke) Dr. Johan Van Besien (Geraardsbergen) Dr. Stefaan Vandamme (elektrofysiologie Geraardsbergen) Dr. Fabienne Vanhonsebrouck (Ninove) Dr. Jan Debrauwere (interventionele cardiologie campus Aalst) Dr. Veronique Jacobs (cardiale revalidatie en PM Aalst en Brakel) Dr. Jan Simoens (cardiale revalidatie Aalst) Dr. Peter Dossche (interventionele cardiologie Oudenaarde) Dr. Dries Viaene (cardiale revalidatie Wetteren) Dr. Grim De Meyer (elektrofysiologie Aalst) Mevr. Vera Van Den Steen en Carine Plateau (hoofdverpleegkundigen) Cardiochirurgie: Prof. Dr. Francis Wellens Dr. Hans Vanoverbeke Dr. Marc Lameire (ritme- en robotchirurgie) Mevr. Lea Van Nieuwenhove (hoofdverpleegkundige) Cardioanesthesie: Dr. David Verhaeghen Dr. Daisy Verbessem Dr. Sophie Platteau Dr. Stefaan Jacobs Intensieve Zorgen Dr. Bart Nonneman Dr. Sophie Plateau Dr. Eric Pauwels Mevr. Lut Meersman (hoofdverpleegkundige)