Versnellers en Detectoren
|
|
|
- Lennert Vink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Versnellers en Detectoren Nieuwe deeltjes ontdekken, bestuderen Maken van nieuwe deeltjes: creëren van massa Meesterklassen Deeltjesfysica p.1/20
2 Versnellers en Detectoren Nieuwe deeltjes ontdekken, bestuderen Maken van nieuwe deeltjes: creëren van massa E = Mc 2 Meesterklassen Deeltjesfysica p.1/20
3 Versnellers en Detectoren Nieuwe deeltjes ontdekken, bestuderen Maken van nieuwe deeltjes: creëren van massa Hoge energie nodig E = Mc 2 Meesterklassen Deeltjesfysica p.1/20
4 Versnellers en Detectoren Nieuwe deeltjes ontdekken, bestuderen Maken van nieuwe deeltjes: creëren van massa E = Mc 2 Hoge energie nodig Bestaande, bekende deeltjes hoge energie geven Meesterklassen Deeltjesfysica p.1/20
5 Versnellers en Detectoren Nieuwe deeltjes ontdekken, bestuderen Maken van nieuwe deeltjes: creëren van massa Hoge energie nodig E = Mc 2 Bestaande, bekende deeltjes hoge energie geven kinetische Meesterklassen Deeltjesfysica p.1/20
6 Versnellers en Detectoren Nieuwe deeltjes ontdekken, bestuderen Maken van nieuwe deeltjes: creëren van massa Hoge energie nodig E = Mc 2 Bestaande, bekende deeltjes hoge energie geven kinetische Bouw versnellers Meesterklassen Deeltjesfysica p.1/20
7 Versnellers Energie-eenheid: electron-volt: ev Meesterklassen Deeltjesfysica p.2/20
8 Versnellers Energie-eenheid: electron-volt: ev Eenvoudigste versneller: Meesterklassen Deeltjesfysica p.2/20
9 Van de Graaff versneller: Versnellers Meesterklassen Deeltjesfysica p.3/20
10 Van de Graaff versneller: Versnellers Beperkt in energie: maximum 20 MV Meesterklassen Deeltjesfysica p.3/20
11 Van de Graaff versneller: Versnellers Beperkt in energie: maximum 20 MV Dat is: 20 miljoen Volt Meesterklassen Deeltjesfysica p.3/20
12 Van de Graaff versneller: Versnellers Beperkt in energie: maximum 20 MV Massa van deeltjes: Electron: 511 kev Proton: 938 MeV Z 0 -boson: 91 GeV t-quark: 174 GeV Meesterklassen Deeltjesfysica p.3/20
13 Versnellers Beter idee: lineaire versneller: Meesterklassen Deeltjesfysica p.4/20
14 Versnellers Beter idee: lineaire versneller: Meesterklassen Deeltjesfysica p.4/20
15 Versnellers Beter idee: lineaire versneller: Meesterklassen Deeltjesfysica p.4/20
16 Versnellers Beter idee: lineaire versneller: Grootste lineaire versneller: SLAC (Californië) Tot 50 GeV Meesterklassen Deeltjesfysica p.5/20
17 Versnellers Nog beter idee: circulaire versneller: Meesterklassen Deeltjesfysica p.6/20
18 Versnellers Nodig: magneten om deeltjes op hun baan te houden Meesterklassen Deeltjesfysica p.7/20
19 Versnellers In circulaire versneller kan je ook bundels opslaan Meesterklassen Deeltjesfysica p.8/20
20 Versnellers In circulaire versneller kan je ook bundels opslaan Meesterklassen Deeltjesfysica p.8/20
21 Versnellers In circulaire versneller kan je ook bundels opslaan Meesterklassen Deeltjesfysica p.8/20
22 Versnellers Naam Plaats Bundel Energie (GeV) VEPP-2000 Novosibirsk e e BEPC Beijing e e DAΦNE Frascati e e CESR New York e e KEKB Japan e e PEP-II Calif. e e LEP Genève e e HERA Hamburg e p Tevatron Chicago p p RHIC New York Au Au 100/u 100/u LHC Genève p p Meesterklassen Deeltjesfysica p.9/20
23 Versnellers Naam Plaats Bundel Energie (GeV) VEPP-2000 Novosibirsk e e BEPC Beijing e e DAΦNE Frascati e e CESR New York e e KEKB Japan e e PEP-II Calif. e e LEP Genève e e HERA Hamburg e p Tevatron Chicago p p RHIC New York Au Au 100/u 100/u LHC Genève p p Meesterklassen Deeltjesfysica p.9/20
24 Botsingen In de meeste versnellers: botsingen van 2 bundels Meesterklassen Deeltjesfysica p.10/20
25 Botsingen In de meeste versnellers: botsingen van 2 bundels Meesterklassen Deeltjesfysica p.10/20
26 Detectoren Vele deeltjes gevormd in reactie. Bepaal: karakter (e, p, µ,...) energie E impuls p plaats van vorming Meesterklassen Deeltjesfysica p.11/20
27 Detectoren Vele deeltjes gevormd in reactie. Bepaal: karakter (e, p, µ,...) energie E impuls p plaats van vorming Meet: lading massa energie richting Meesterklassen Deeltjesfysica p.11/20
28 Detectoren Lading: afbuiging in magneetveld Energie: deeltje stoppen in calorimeter Richting: spoordetectoren Massa: meet snelheid, impuls impuls: afbuiging in magneetveld snelheid: Čerenkovdetector Meesterklassen Deeltjesfysica p.12/20
29 Spoordetectoren Vroeger: nevelkamers, bellenvaten, vonkenkamers,... Nevelkamer: Charles Wilson (Nobelprijs 1927) Bellenkamer: Donald Glaser (Nobelprijs 1960) Meesterklassen Deeltjesfysica p.13/20
30 Spoordetectoren Vroeger: nevelkamers, bellenvaten, vonkenkamers,... Nu: gebaseerd op ionisatie Dradenkamers Halfgeleiderdetectoren Dradenkamer: Georges Charpak (Nobelprijs 1992) Meesterklassen Deeltjesfysica p.13/20
31 Calorimeters Meten de totale energie van een deeltje Meesterklassen Deeltjesfysica p.14/20
32 Calorimeters Meten de totale energie van een deeltje Electromagnetische Hadron Stoppen e, γ Stoppen p, n, π Meesterklassen Deeltjesfysica p.14/20
33 Muonkamers Muonen (µ) gaan dwars door meters materiaal: Meesterklassen Deeltjesfysica p.15/20
34 Muonkamers Muonen (µ) gaan dwars door meters materiaal: Meesterklassen Deeltjesfysica p.15/20
35 Snelheid meten Een deeltje dat sneller gaat dan het licht in een materiaal, zendt Čerenkov-straling uit Licht uitgestuurd in kegel met openingshoek: cos θ c = 1 nβ met: n β = v/c brekingsindex van materiaal relativistische snelheid van deeltje door θ c te meten, meet men de snelheid van een deeltje We kennen zijn impuls al zijn massa Meesterklassen Deeltjesfysica p.16/20
36 Snelheid meten Ring Imaging CHerenkov: RICH-detector Photon Detector Cherenkov Photons C F 4 10 Aerogel Mirror Meesterklassen Deeltjesfysica p.17/20
37 Snelheid meten Ring Imaging CHerenkov: RICH-detector Photon Detector Cherenkov Photons C F 4 10 Aerogel Mirror Meesterklassen Deeltjesfysica p.17/20
38 Snelheid meten Ring Imaging CHerenkov: RICH-detector Photon Detector Cherenkov Photons C F 4 10 Aerogel Mirror Meesterklassen Deeltjesfysica p.17/20
39 Snelheid meten Ring Imaging CHerenkov: RICH-detector Photon Detector Cherenkov Photons C F 4 10 Aerogel Mirror Meesterklassen Deeltjesfysica p.17/20
40 Detectoren Meesterklassen Deeltjesfysica p.18/20
41 Detectoren Meesterklassen Deeltjesfysica p.19/20
42 Detectoren ATLAS detector: produceert 2 miljoen CD s per jaar Meesterklassen Deeltjesfysica p.19/20
43 Detectoren Meesterklassen Deeltjesfysica p.19/20
44 Detectoren Meesterklassen Deeltjesfysica p.19/20
45 Detectoren Versneller LEP HERA Tevatron Detector ALEPH DELPHI L3 OPAL H1 ZEUS HERMES D0 CDF Versneller PEP-II KEKB RHIC LHC Detector BABAR BELLE STAR PHENIX ATLAS CMS ALICE LHC-B Meesterklassen Deeltjesfysica p.20/20
46 Detectoren Versneller LEP HERA Tevatron Detector ALEPH DELPHI L3 OPAL H1 ZEUS HERMES D0 CDF Versneller PEP-II KEKB RHIC LHC Detector BABAR BELLE STAR PHENIX ATLAS CMS ALICE LHC-B Meesterklassen Deeltjesfysica p.20/20
47 Detectoren Versneller LEP HERA Tevatron Detector ALEPH DELPHI L3 OPAL H1 ZEUS HERMES D0 CDF Versneller PEP-II KEKB RHIC LHC Detector BABAR BELLE STAR PHENIX ATLAS CMS ALICE LHC-B Meesterklassen Deeltjesfysica p.20/20
Onder constituenten verstaat men de fundamentele fermionen: de quarks in het versnelde proton of anti-proton, t of de versnelde elektronen of
1 2 3 Onder constituenten verstaat men de fundamentele fermionen: de quarks in het versnelde proton of anti-proton, t of de versnelde elektronen of positronen. De vooruitgang in de hoge-energie fysica
Meesterklas Deeltjesfysica. Universiteit Antwerpen
Meesterklas Deeltjesfysica Universiteit Antwerpen Programma 9u45 10u00 11u00 11u15 11u45 12u00 13u00 15u00 15u30 17u00 Verwelkoming Deeltjesfysica Prof. Nick van Remortel Pauze Versnellers en Detectoren
CERN, de LHC en Het Heelal. Aart Heijboer (CERN)
CERN, de LHC en Het Heelal Aart Heijboer (CERN) Plan: Waarom deeltjesfysica en grote versnellers Wat weten we al Wat willen we nog meer weten CERN & de LHC Waarom zo groot/duur Wat komt er bij kijken Wat
Large Hadron Collider. Werkbladen. HiSPARC. 1 Inleiding. 2 Voorkennis. 3 Opgaven atoombouw. C.G.N. van Veen
Werkbladen HiSPARC Large Hadron Collider C.G.N. van Veen 1 Inleiding In het voorjaar van 2015 start de LHC onieuw o. Ditmaal met een hogere energie dan ooit tevoren. Protonen met een energie van 7,0 TeV
Higgs en de Kosmos Niels Tuning (Nikhef) 31 oktober 2013
Higgs en de Kosmos Niels Tuning (Nikhef) 31 oktober 2013 De Higgs Waar gaat het over? Woensdag 4 juli 2012 Waarom is dit belangrijk? De Higgs Waar gaat het over? Dinsdag 8 oktober 2013 for the theoretical
Zoektocht naar de elementaire bouwstenen van de natuur
Zoektocht naar de elementaire bouwstenen van de natuur Het atoom: hoe beter men keek hoe kleiner het leek Ivo van Vulpen CERN Mijn oude huis Anti-materie ATLAS detector Gebouw-40 globe 21 cctober, 2006
Higgs en de Kosmos Niels Tuning (Nikhef) Hoorn, 15 april 2014
Higgs en de Kosmos Niels Tuning (Nikhef) Hoorn, 15 april 2014 De Higgs Waar gaat het over? Woensdag 4 juli 2012 Waarom is dit belangrijk? De Higgs Waar gaat het over? Dinsdag 8 oktober 2013 for the theoretical
H3: Deeltjesversneller: LHC in CERN
H3: Deeltjesversneller: LHC in CERN CERN = Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire = Europese organisatie voor nucleair onderzoek CERN ligt op de grens tussen Frankrijk en Zwitserland, dicht bij Genève.
Theory DutchBE (Belgium) De grote hadronen botsingsmachine (LHC) (10 punten)
Q3-1 De grote hadronen botsingsmachine (LHC) (10 punten) Lees eerst de algemene instructies in de aparte envelop alvorens te starten met deze vraag. In deze opdracht wordt de fysica van de deeltjesversneller
De large hadron collider: Hoe zien de eerste botsingen eruit? Ivo van Vulpen
De large hadron collider: Hoe zien de eerste botsingen eruit? Ivo van Vulpen Het grootste en het kleinste volgens mijn dochter van 3 volgens haar vader Olifant Klein muisje Grootst Kleinst 10 +22 m 10-9
Zoektocht naar het Higgs deeltje. De Large Hadron Collider in actie. Stan Bentvelsen
Zoektocht naar het Higgs deeltje De Large Hadron Collider in actie Stan Bentvelsen KNAW Amsterdam - 11 januari 2011 1 Versnellen op CERN De versneller Large Hadron Collider sub- atomaire deeltjes botsen
De Large Hadron Collider 2.0. Wouter Verkerke (NIKHEF)
De Large Hadron Collider 2.0 Wouter Verkerke (NIKHEF) 11 2 De Large Hadron Collider LHCb ATLAS CMS Eén versneller vier experimenten! Concept studie gestart in 1984! Eerste botsingen 25 jaar later in 2009!!
De deeltjes die bestudeerd worden hebben relativistische snelheden, vaak zeer dicht bij de lichtsnelheid c. De interacties tussen deeltjes grijpen
1 2 De deeltjes die bestudeerd worden hebben relativistische snelheden, vaak zeer dicht bij de lichtsnelheid c. De interacties tussen deeltjes grijpen plaats op subatomaire afstanden waar enkel de kwantummechanica
LHCb Wat doen wij? Niels Tuning voor ET - 8 januari 2013
LHCb Wat doen wij? Niels Tuning voor ET - 8 januari 2013 LHCb Waarom deeltjesfysica? Waarom LHCb? Resultaten Upgrade Deeltjesfysica Bestudeert de natuur op afstanden < 10-15 m 10-15 m atoom kern Quantum
HET PROJECT LARGE HADRON COLLIDER
HET PROJECT LARGE HADRON COLLIDER LHC of Large Hadron Collider zal in de 21 ste eeuw voor een groot deel de natuurkunde van de elementaire deeltjes reviseren. Het voorbereidingswerk heeft meer dan 10 jaar
De ontdekking van het Higgs boson. Ivo van Vulpen
De ontdekking van het Higgs boson Ivo van Vulpen CERN in Genève, Zwitserland Mijn oude huis ATLAS experiment vergaderen hotel kantine directeur theoreten Deeltjesfysica 10-15 m atoom kern Wat zijn de bouwstenen
De bouwstenen van het heelal Aart Heijboer
De bouwstenen van het heelal Aart Heijboer 13 Jan 2011, Andijk slides bekijken: www.nikhef.nl/~t61/outreach.shtml verdere vragen: aart.heijboer@nikhef.nl Het grootste foto toestel ter wereld Magneten
Proloog. 1897 J.J.Thomson Ontdekking van het ELEKTRON
Proloog HEP: een jong onderzoeksdomein 1897 J.J.Thomson Ontdekking van het ELEKTRON Fundamenteel onderzoek met spin off o De meest elementaire bouwstenen van alle materie o De fundamentele krachten die
Start van de Large Hadron Collider te CERN
Start van de Large Hadron Collider te CERN Zoektocht voor een Belgische Nobelprijs in de fysica Belgische Persmap Korte samenvatting: Wetenschappers en ingenieurs uit alle hoeken van de wereld leggen de
Bezoek aan CERN met Vendelinus februari Vendelinus 10/03/18
Bezoek aan CERN met Vendelinus 19 22 februari 2018 Maandag 19 februari. Genk - Annemasse (Fr.) Hotel Campanile Annemasse Dinsdag 20 februari.voormiddag Genève KATHEDRAAL SAINT PIERRE Le Jet D eau Rhône
Large Hadron Collider. Uitwerkingen. HiSPARC. 1 Inleiding. 2 Voorkennis. 3 Opgaven atoombouw. C.G.N. van Veen
Uitwerkingen HiSPARC Large Hadron Collider C.G.N. van Veen 1 Inleiding In het voorjaar van 2015 start de LHC onieuw o. Ditmaal met een hogere energie dan ooit tevoren. Protonen met een energie van 7,0
1 Bellenvat. 1.1 Intorductie. 1.2 Impuls bepaling
1 Bellenvat 1.1 Intorductie In dit vraagstuk zullen we een analyse doen van een bellenvat foto die genomen is van een interactie van een π bundeldeeltje in een waterstof bellenvat. De bijgesloten foto
Bachelorproject: Onderscheiden van signaal en achtergrond in de CMS-detector van LHC te CERN. Promotor: Jorgen D'Hondt. Academiejaar 2006-2007
Academiejaar 2006-2007 Faculteit Wetenschappen Departement Natuurkunde Michael Maes Bachelorproject: Onderscheiden van signaal en achtergrond in de CMS-detector van LHC te CERN. Promotor: Jorgen D'Hondt
Waarneming van een nieuw deeltje met massa 125 GeV
Waarneming van een nieuw deeltje met massa 125 GeV CMS Experiment, CERN 4 juli 2012 Samenvatting In een seminarie dat vandaag plaatsvond in het Europees Laboratorium voor Nucleair Onderzoek (CERN), en
Nieuwe Grenzen: de Large Hadron Collider (I)
Nieuwe Grenzen: de Large Hadron Collider (I) Bob van Eijk - Nikhef/Universiteit Twente HOVO, Teylers, 3 april 2012 Van ~400 jaren B.C. tot ~1869 Er is niets anders dan atomen en ruimte, al het andere is
Werkstuk Natuurkunde Het Higgsboson
Werkstuk Natuurkunde Het Higgsboson Werkstuk door Anoir 2099 woorden 12 maart 2018 8,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Newton HET HIGGSBOSON EN ZIJN DEMYSTIFICATIE Door: Anoir Koolhoven, Sergio
Het GIM mechanisme werd voorgesteld door S. Glashow, J. Illiopoulos en L. Maiani om een consistente theorie van de zwakke wisselwerkingen te bekomen.
1 Het GIM mechanisme werd voorgesteld door S. Glashow, J. Illiopoulos en L. Maiani om een consistente theorie van de zwakke wisselwerkingen te bekomen. 2 De ontdekkingen van de neutrino s, het elektron,
De zoektocht naar het Higgs boson. Ivo van Vulpen
De zoektocht naar het Higgs boson Ivo van Vulpen Als de Higgs ontdekt wordt gaat het de geschiedenisboeken in Als de Higgs niet ontdekt wordt gaat het ook de geschiedenisboeken in Real Madrid - Barcelona
Zoektocht naar de elementaire bouwstenen van de natuur. Resultaten uit 1 e jaar van de LHC. Ivo van Vulpen
Zoektocht naar de elementaire bouwstenen van de natuur Resultaten uit 1 e jaar van de LHC Ivo van Vulpen Deeltjesfysica 10-15 m atoom kern Wat zijn de bouwstenen van de dingen om ons heen? De stand van
28 augustus 2012, Introductiecollege 1e jaars studenten UvA. Het Higgs boson. Ivo van Vulpen (UvA/Nikhef)
28 augustus 2012, Introductiecollege 1e jaars studenten UvA Het Higgs boson Ivo van Vulpen (UvA/Nikhef) VWO examen natuurkunde 2012 Tijdens de botsing ontstaan allerhande elementaire deeltjes. Hierbij
Massahysterie over het massamysterie. dr. Frank Filthaut Radboud Universiteit Nijmegen & Nikhef
Massahysterie over het massamysterie dr. Frank Filthaut Radboud Universiteit Nijmegen & Nikhef Voorbij het blote oog Antoni van Leeuwenhoek, 1632-1723: uitvinding van de microscoop ontdekking van de eerste
Nieuwe resultaten van de zoektocht naar het Higgs deeltje in ATLAS
Nieuwe resultaten van de zoektocht naar het Higgs deeltje in ATLAS Op 4 juli 2012 presenteerde het ATLAS experiment een update van de actuele resultaten van de zoektocht naar het Higgs deeltje. Dat gebeurde
Week-end van de wetenschap, Groningen, 6 oktober 2013 Ivo van Vulpen
Zoektocht naar de elementaire bouwstenen van de natuur Week-end van de wetenschap, Groningen, 6 oktober 2013 Ivo van Vulpen CERN in Genève, Zwitserland Deeltjesfysica 10-15 m atoom kern Wat zijn de bouwstenen
Antares: een telescoop op de bodem van de zee Aart Heijboer. April 2010, astra alteria, Putten
Antares: een telescoop op de bodem van de zee Aart Heijboer April 2010, astra alteria, Putten Antares: een telescoop op de bodem van de zee Aart Heijboer plan deeltjesfysica en het sterrenkunde Kosmische
De magische wereld van het allerkleinste - gedeelde dromen & innovatie -
De magische wereld van het allerkleinste - gedeelde dromen & innovatie - 40 jaar VIBA, 18 november 2016 Ivo van Vulpen Innovatie is overal In een steeds veranderende wereld vervult de VIBA al veertig jaar
Medische Toepassingen van pixel detectors. Jan Visser
Medische Toepassingen van pixel detectors Courtesy ATLAS collaboration Jan Visser Viva Fysica, Amsterdam January 2015 Courtesy Linda B. Glaser Foto s maken in Hoge Energie Fysica Vertex resolutie ~ 15
Een deels bestaande PowerPointpresentatie voor de cursus in de aandacht gebracht cq bewerkt door:
Sporen van deeltjes Een deels bestaande PowerPointpresentatie voor de cursus in de aandacht gebracht cq bewerkt door: E.J. Klesser, K. Akrikez, F. de Wit, F. Bergisch, J. v. Reisen Het onderzoek naar elementaire
Elementaire deeltjes fysica: een reductionistische zoektocht naar de schepping. Meesterklassen deeltjesfysica 10 Maart 2012 Nick van Remortel EDF-UA
Elementaire deeltjes fysica: een reductionistische zoektocht naar de schepping Meesterklassen deeltjesfysica 10 Maart 2012 Nick van Remortel EDF-UA Nick van Remortel Meesterklassen 10 Maart 2012 2 Elementaire
Measuring the Higgs Boson Mass Using Event-By-Event Uncertainties A. Castelli
Measuring the Higgs Boson Mass Using Event-By-Event Uncertainties A. Castelli Samenvatting Dit proefschrift beschrijft de resultaten van mijn onderzoek naar de bepaling van de massa van het Higgs boson
(a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met elkaar gemeen hebben.
Werkbladen HiSPARC Elementaire deeltjes C.G.N. van Veen 1 Hadronen Opdracht 1: Elementaire deeltjes worden onderverdeeld in quarks en leptonen. (a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met elkaar
Massaresolutie van K 0 S en Λ in LHCb
Universiteit van Amsterdam LHCb Massaresolutie van K 0 S en Λ in LHCb Verslag van Bachelorproject Natuur- en Sterrenkunde aan de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Omvang: 12 EC,
Hoogtepunten uit de Speciale Rela2viteit theorie van Einstein Stan Bentvelsen s.bentvelsen@uva.nl
Speciale rela*viteit Hoogtepunten uit de Speciale Rela2viteit theorie van Einstein Stan Bentvelsen s.bentvelsen@uva.nl Albert Einstein (1879 1955) Einstein s grensverleggende papers (1905): De speciale
In Pursuit of Lepton Flavour Violation. A search for the τ -> μγγ decay with ATLAS at s = 8 TeV. I. Angelozzi
In Pursuit of Lepton Flavour Violation. A search for the τ -> μγγ decay with ATLAS at s = 8 TeV. I. Angelozzi Samenvatting Wat zijn de fundamentele bouwstenen van het universum? Welke krachten bepalen
Op zoek naar nieuwe deeltjes met de LHC deeltjesversneller
Op zoek naar nieuwe deeltjes met de LHC deeltjesversneller Steven Lowette Vrije Universiteit Brussel IIHE steven.lowette@vub.ac.be @StevenLowette 26 september 2015 Volkssterrenwacht MIRA De bouwstenen
Deeltjes binnen het standaardmodel. N.G. Schultheiss
1 Deeltjes binnen het standaardmodel N.G. Schultheiss 1 Inleiding Rond het jaar 1900 was de samenstelling van atomen het onderwerp van onderzoek. Joseph John Thomson (1856-1940) dacht dat atomen een soort
Deeltjes in Airshowers. N.G. Schultheiss
1 Deeltjes in Airshowers N.G. Shultheiss 1 Inleiding Deze module volgt op de module Krahten in het standaardmodel. Deze module probeert een beeld te geven van het ontstaan van airshowers (in de atmosfeer)
Sterren kijken op de bodem van de zee Aart Heijboer
Sterren kijken op de bodem van de zee Aart Heijboer Onderzoek naar de bouwstenen van de natuur Onderzoek naar het heelal met behulp van die deeltjes Deeltjesfysica: Waaruit bestaat de wereld? Elektron:
Deeltjesfysica in vogelvlucht. Frank Filthaut Radboud Universiteit Nijmegen / Nikhef
Deeltjesfysica in vogelvlucht Frank Filthaut Radboud Universiteit Nijmegen / Nikhef Inhoud: Op zoek naar het kleinste Deeltjes en interacties: het Standaardmodel De Large Hadron Collider Deel 1: Op zoek
Deeltjes binnen het standaardmodel
1 Deeltjes binnen het standaardmodel N.G. Schultheiss 1 Inleiding Rond het jaar 1900 was de samenstelling van atomen het onderwerp van onderzoek. Joseph John Thomson (1856-1940) dacht dat atomen een soort
(a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met elkaar gemeen hebben.
Uitwerkingen HiSPARC Elementaire deeltjes C.G.N. van Veen 1 Hadronen Opdracht 1: Elementaire deeltjes worden onderverdeeld in quarks en leptonen. (a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met
LDR naar CERN. LDR naar CERN, pag. 1. Door: F.Horsten & F.Smit
Door: F.Horsten & F.Smit LDR naar CERN De Lastechnische Discussiegroep Rotterdam is de grootste lasgroep van Nederland en nog steeds groeiende. Door o.a. het enthousiasme van de leden wordt het LDR-bestuur
Op het scherm ziet U een luchtfoto met daarop getekend het tracé van de LHC - slide
Dames en Heren, Samen met U zie ik uit naar de voorstelling HIGGS van een kunstenaar. Daaraan voorafgaand aan mij de eer U iets over de historische en wetenschappelijke achtergrond ervan te vertellen.
Het Higgs-deeltje ontdekt. En wat dan?
Samenvatting door Carlos Van Cauwenberghe van de lezing over Het Higgs-deeltje ontdekt. En wat dan? gegeven door Prof. Dirk Ryckbosch, Universiteit Gent Inleiding: Zie informatie over de lezing van 9/2/2015
Spinning the Higgs. Spin and Parity Measurement of the Discovered Higgs-Like Boson in the H WW lνlν Decay Mode R.Z. Aben
Spinning the Higgs. Spin and Parity Measurement of the Discovered Higgs-Like Boson in the H WW lνlν Decay Mode R.Z. Aben Samenvatting Als u zich ooit heeft afgevraagd waarom de materie om ons heen massa
Aard en herkomst van zeer hoogenergetische kosmische deeltjes
Aard en herkomst van zeer hoogenergetische kosmische deeltjes De aarde wordt voortdurend blootgesteld aan een regen van deeltjes uit de ruimte met zeer hoge energie. Dit noemen we kosmische deeltjes-straling
Betekenis en Ontdekking van het Higgs-deeltje
Betekenis en Ontdekking van het Higgs-deeltje Lezing bij de afsluiting van het studiejaar 2012-2013 van HOVO Universiteit Leiden op 13 mei 2013 Door prof. dr. Jos Engelen Universiteit van Amsterdam/NIKHEF
NIKHEF en CERN De ontwikkeling van de Hoge Energie Fysica in Nederland. H.G. Tiecke (NIKHEF) November 2004
NIKHEF en CERN De ontwikkeling van de Hoge Energie Fysica in Nederland. H.G. Tiecke (NIKHEF) November 2004 In oktober 2004 heeft CERN, het Europees centrum voor deeltjesonderzoek in Genève, het 50 jarig
Rutherford verstrooiing
Rutherford verstrooiing Hoofdstuk 1 van Das & Ferbel Lange afleiding van in 1.2 niet, maar 1.3 en 1.4 zijn belangrijk en 1.7 slaan we over Deeltjesfysica I Hoorcollege 2 1 3 typen straling Er werden drie
Elementaire Deeltjesfysica
Elementaire Deeltjesfysica FEW Cursus Jo van den Brand & Tjonnie Li 1 December, 2009 Structuur der Materie Inhoud Inleiding Deeltjes Interacties Relativistische kinematica Lorentz transformaties Viervectoren
1 Uitgewerkte opgaven: relativistische kinematica
1 Uitgewerkte opgaven: relativistische kinematica 1. Impuls van een π + meson Opgave: Een π + heeft een kinetische energie van 200 MeV. Bereken de impuls in MeV/c. Antwoord: Een π + meson heeft een massa
Deeltjes en velden. HOVO Cursus. Jo van den Brand 26 september
Deeltjes en velden HOVO Cursus Jo van den Brand 26 september 2013 jo@nikhef.nl Docent informatie Overzicht Jo van den Brand & Gideon Koekoek Email: jo@nikhef.nl en gkoekoek@gmail.com 0620 539 484 / 020
Opgave: Deeltjesversnellers
Opgave: Deeltjesversnellers a) Een proton is een positief geladen en wordt dus versneld in de richting van afnemende potentiaal. Op het tijdstip t1 is VA - VB negatief, dat betekent dat de potentiaal van
Muons in early ATLAS data: from first collisions to W+ W- production Ottersbach, J.P.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Muons in early ATLAS data: from first collisions to W+ W- production Ottersbach, J.P. Link to publication Citation for published version (APA): Ottersbach, J. P.
1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002
1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002 1 Kosmische straling Onder kosmische straling verstaan we geladen deeltjes die vanuit de ruimte op de aarde terecht komen. Kosmische straling is onder
Wereld van het allergrootste
De magische wereld van het allerkleinste Viva Fysica, 26 januari 2017 Ivo van Vulpen Wereld van het allergrootste maan Geo stationair 35786 km hoogte Andre dekuipers upes 28000 km/uur m m F G m 1 m 2 r
Majorana Neutrino s en Donkere Materie
? = Majorana Neutrino s en Donkere Materie Patrick Decowski decowski@nikhef.nl Majorana mini-symposium bij de KNAW op 31 mei 2012 Elementaire Deeltjes Elementaire deeltjes en geen quasi-deeltjes! ;-) Waarom
Eindexamen vwo natuurkunde I
Opgave 1 Lichtpracticum Bij een practicum op school moeten Amy en Rianne de volgende onderzoeksvraag beantwoorden: Wat is bij een brandend fietslampje het verband tussen de verlichtingssterkte en de afstand
Speciale relativiteitstheorie
versie 13 februari 013 Speciale relativiteitstheorie J.W. van Holten NIKHEF Amsterdam en LION Universiteit Leiden c 1 Lorentztransformaties In een inertiaalstelsel bewegen alle vrije deeltjes met een
Het Standaardmodel. HOVO college Teylers 20 maart 2012 K.J.F.Gaemers
Het Standaardmodel HOVO college Teylers 20 maart 2012 K.J.F.Gaemers 20 maart 2012 HOVO 2012 I 2 20 maart 2012 HOVO 2012 I 3 C12 atoom 6 elektronen 6 protonen 6 neutronen 20 maart 2012 HOVO 2012 I 4 20
Waarvan is het heelal gemaakt? Hoe is het allemaal begonnen?
Waarvan is het heelal gemaakt? Hoe is het allemaal begonnen? We leven op aarde, een kleine blauwgroene planeet, de derde van de zon en één van de naar schatting 400 miljard sterren van de Melkweg, één
Black Box Nobelprijs Fysica 2013
Sanne Meuleneers Marlies Vandeweyer Docent: Laura Tamassia Black Box Nobelprijs Fysica 2013 Voorbeeldmateriaal ontwikkeld door aspirant-leerkrachten Onderzoek in Beweging Onderzoek als authentieke leerinhoud
Probus Aalsmeer 20 mei Alles en Niks. VAN DE OERKNAL TOT HIGGS Niels Tuning. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Probus Aalsmeer 20 mei 2015 Alles en Niks VAN DE OERKNAL TOT HIGGS Niels Tuning Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Alles en niks wat leert het allerkleinste ons over het allergrootste
Relativistische kinematica
Relativistische kinematica Gebruik van de Speciale Relativiteitstheorie vier vectoren Lengte van 4 vector: Inproduct van twee 4 vectoren Snelheid van CM systeem In LAB systeem staat deeltje 2 stil en kunnen
Algemeen. Cosmic air showers J.M.C. Montanus. HiSPARC. 1 Kosmische deeltjes. 2 De energie van een deeltje
Algemeen HiSPARC Cosmic air showers J.M.C. Montanus 1 Kosmische deeltjes De aarde wordt continu gebombardeerd door deeltjes vanuit de ruimte. Als zo n deeltje de dampkring binnendringt zal het op een gegeven
Materie bouwstenen van het heelal FEW 2009
Materie bouwstenen van het heelal FEW 2009 Prof.dr Jo van den Brand jo@nikhef.nl 2 september 2009 Waar de wereld van gemaakt is De wereld kent een enorme diversiteit van materialen en vormen van materie.
Nikhef Workshop. 3de-jaars bachelor NIKHEF/UvA. docenten: Dr. Ivo van Vulpen (ivov@nikhef.nl) Dr. Auke-Pieter Colijn (z37@nikhef.
2009/1 viii Nikhef Workshop Black Holes in de LHC 3de-jaars bachelor NIKHEF/UvA docenten: Dr. Ivo van Vulpen (ivov@nikhef.nl) Dr. Auke-Pieter Colijn (z37@nikhef.nl) Dr. Marcel Vreeswijk (h73@nikhef.nl)
Probus 23 apr Alles en Niks. VAN DE OERKNAL TOT HIGGS Niels Tuning. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Probus 23 apr 2015 Alles en Niks VAN DE OERKNAL TOT HIGGS Niels Tuning Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Alles en niks wat leert het allerkleinste ons over het allergrootste Alles
KERNEN & DEELTJES VWO
KERNEN & DEELTJES VWO Foton is een opgavenverzameling voor het nieuwe eindexamenprogramma natuurkunde. Foton is gratis te downloaden via natuurkundeuitgelegd.nl/foton Uitwerkingen van alle opgaven staan
De LHC deeltjesversneller: waarom en hoe?
T De LHC deeltjesversneller: waarom en hoe? A N O S S O L I R U S S T U L L I Æ I T I Bernard de Wit Universiteit Utrecht Nationale Docentencongres NASK, 16 januari 2009 Cern versnellers LHC: Large Hadron
ALLES EN NIETS Dr. Sijbrand J. de Jong
ALLES EN NIETS Dr. Sijbrand J. de Jong Inaugurele rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de Experimentele Natuurkunde aan de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en
Examen VWO. natuurkunde. tijdvak 1 maandag 21 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het tabellenboekje.
Examen VWO 2012 tijdvak 1 maandag 21 mei 13.30-16.30 uur natuurkunde Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het tabellenboekje. Dit examen bestaat uit 26 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
E p m. De voorspelling van antimaterie. Paul Dirac voorspelde het bestaan van het positron in 1928
De voorspelling van antimaterie Paul Dirac voorspelde het bestaan van het positron in 1928 Dirac s vergelijking impliceert: positron massa = elektron massa positron lading = +e Dirac Algebra: 2g 2 2 E
Experimentele ontdekking van de Intermediaire Vector Bosonen... Pierre Darriulat Simon van der Meer. Carlo Rubbia.
Experimentele ontdekking van de Intermediaire Vector Bosonen... Pierre Darriulat Simon van der Meer Carlo Rubbia en het top quark 1 Proton-antiproton botsingen Met de fixed target formule kunnen we berekenen
Het ongrijpbare Higgs-deeltje gegrepen
Het Standaardmodel Het ongrijpbare Higgs-deeltje gegrepen Lezing 13 februari 2015 - Koksijde Christian Rulmonde Er zijn 18 elementaire deeltjes waaruit de materie is opgebouwd. Ook de deeltjes die de natuurkrachten
ATLAS: Detector & Fysica. Robin van der Leeuw
ATLAS: Detector & Fysica Robin van der Leeuw 14-11-2011 Doel Doel is om een idee te geven van: Hoe een detector deeltjes detecteert Waarom zoveel botsingen nodig zijn Hoe we onderzoek doen Een paar voorbeelden
Hands on Particle Physics Masterclasses
Hands on Particle Physics Masterclasses simuleert ATLAS event voor de produc4e van zwarte gaten Many pictures taken by e.g. M. Kobel, I.v.Vulpen, Ch. Berger Dr. Sascha Caron, Radboud 1 Universiteit Nijmegen
Examen VWO. natuurkunde. tijdvak 1 dinsdag 14 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het tabellenboekje.
Examen VWO 2013 tijdvak 1 dinsdag 14 mei 13.30-16.30 uur natuurkunde Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het tabellenboekje. Dit examen bestaat uit 24 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Wetenschappelijke Nascholing Deel 1: Van de alchemisten tot het Higgs-deeltje
Wetenschappelijke Nascholing Deel 1: Van de alchemisten tot het Higgs-deeltje Dirk Ryckbosch Fysica en Sterrenkunde 9 oktober 2017 Dirk Ryckbosch (Fysica en Sterrenkunde) Elementaire Deeltjes 9 oktober
Betekenis en Ontdekking van het Higgs-deeltje
Betekenis en Ontdekking van het Higgs-deeltje Jos Engelen Universiteit van Amsterdam/NIKHEF en Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) Oneindig De aantrekking van de zwaartekracht,
Examen VWO. natuurkunde (pilot) tijdvak 1 maandag 21 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het tabellenboekje.
Examen VWO 01 tijdvak 1 maandag 1 mei 13.30-16.30 uur natuurkunde (pilot) Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het tabellenboekje. Dit examen bestaat uit 7 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Kosmische muonen. Folkert Nobels, Bas Roelenga. 1. Theorie. Contents. Inleiding
Natuurkundig practicum 3 203 204 Kosmische muonen Folkert Nobels, Bas Roelenga Abstract In dit experiment is de levensduur van het muon bepaald en is er gekeken naar de intensiteit van kosmische muonen.
Samenvatting. Spin? Wat is dat eigenlijk?
Samenvatting Spin? Wat is dat eigenlijk? In de zomer van het jaar 1925 werd door twee Nederlandse promovendi, Samuel Goudsmit en George Uhlenbeck, de spin van het elektron ontdekt. Deze ontdekking werd
Samenvatting Eerste meting van de fragmentatiebreukverhouding f s /f d met laagste orde hadronische vervallen bij 7 TeV pp botsingen
Samenvatting Eerste meting van de fragmentatiebreukverhouding f s /f d met laagste orde hadronische vervallen bij 7 TeV pp botsingen Het belangrijkste in het leven, is om niet op te houden met het stellen
Eindexamen vwo natuurkunde 2013-I
Opgave 1 Sprint Kimberley en Jenneke maken met behulp van een video-opname een (s,t)-diagram van een sprint van Carl Lewis over 100 meter. Zie de figuren 1 en 2. Figuur 2 staat vergroot weergegeven op
Schoolexamen Moderne Natuurkunde
Schoolexamen Moderne Natuurkunde Natuurkunde 1,2 VWO 6 24 maart 2003 Tijdsduur: 90 minuten Deze toets bestaat uit 3 opgaven met 16 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed
Elementaire Deeltjesfysica
Elementaire Deeltjesfysica FEW Cursus Jo van den Brand 10 November, 2009 Structuur der Materie Inhoud Inleiding Deeltjes Interacties Relativistische kinematica Lorentz transformaties Viervectoren Energie
Schoolexamen Moderne Natuurkunde
Schoolexamen Moderne Natuurkunde Natuurkunde 1,2 VWO 6 16 april 2007 Tijdsduur: 90 minuten eze toets bestaat uit twee delen (I en II). In deel I wordt basiskennis getoetst via meerkeuzevragen. eel II bestaat
Van atoom tot kosmos
HOVO cursus Februari/maart 2017 Van atoom tot kosmos Piet Mulders p.j.g.mulders@vu.nl 1 Omschrijving INLEIDING NATUURKUNDE Van atoom tot kosmos P.J. Mulders Afdeling Natuurkunde en Sterrenkunde/Nikhef
Elementaire deeltjes 2 College 6 Maandag 9 maart 2009
Elementaire deeltjes 2 College 6 Maandag 9 maart 2009 Stan Bentvelsen Nikhef Kruislaan 409-1098 SJ Amsterdam Kamer H250 tel 020 592 5140 s.bentvelsen@uva.nl Feynman regels #$%&$'()*&+%,"-++%"$./$"-$%&$'"01&%+23*$$%"$$1"()*&+%"!"#$