Van Oord Nederland Datum 6 mei 2015 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 2 van Inleiding... 3

Transcriptie

1

2 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 2 van 31 Inhoudsopgave 1 Inleiding Basisgegevens Beschrijving van de organisatie Verantwoordelijkheden Basisjaar Rapportageperiode Verificatie Afbakening Organisatorische grenzen Emissies van Joint Ventures Emissies van aanbieders Wijzigingen in de organisatie Berekeningsmethodiek Actuele berekeningsmethodiek & conversiefactoren Wijzigingen berekeningsmethodiek Uitsluitingen Opname van CO Biomassa Directe en indirecte emissies Herberekening basisjaar & historische gegevens Emissies Emissie 2014 per categorie Directe emissies (scope 1) Indirecte emissies (scope 2) Overige indirecte emissies (scope 3) Emissies van projecten onder gunning van de CO 2 -prestatieladder Onzekerheid Bijlage 1 Referentietabel Bijlage 2 Documentenstroom CO 2 -footprint 2014 (SAWP # ) Bijlage 3 CO 2 -footprintoverzicht 2014 (SAWP # ) Bijlage 4 Emissies basisjaar 2009 (SAWP # ) Bijlage 5 CO 2 -footprint projecten onder gunning (SAWP # )... 28

3 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 3 van 31 1 Inleiding Het duurzaamheidsbeleid van Van Oord Nederland (VON) is in belangrijke mate gericht op onze CO₂uitstoot. Ons doel is om in 2015 de energy efficiency van onze activiteiten met minimaal 5% ten opzichte van 2010 te verbeteren. Energie-efficiencydoelstellingen op dat gebied zijn onderdeel van de jaarplannen van elke afdeling. Dit CO 2 -footprintverslag beschrijft de vaststelling van de organisatorische grenzen (ofwel de organisational boundary) van Van Oord Nederland bv en geeft de directe en indirecte emissies (scope 1, 2 en 3) weer welke binnen deze grenzen veroorzaakt zijn over het jaar Het opstellen van de periodieke rapportage is onderdeel van de stuurcyclus binnen het energiemanagementsysteem dat in het kader van het energiereductiebeleid en de CO 2 -prestatieladder is ingevoerd. Deze stuurcyclus staat beschreven in het Van Oord Managementsysteem. De systematiek die gebruikt is om tot de footprint te komen is volgens de NEN-ISO en de CO 2 -prestatieladder versie 2.2. Dit rapport dekt de vereisten uit paragraaf 7.3 en een gedeelte van paragraaf 7.4 van de norm. In de bijlage is een referentietabel opgenomen. Note: Cijfers genoemd in grafieken en tabellen maken gebruik van punt (.) als decimaalteken. Cijfers genoemd in de tekst, maken gebruik van een komma (,) als decimaalteken.

4 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 4 van 31 2 Basisgegevens 2.1 Beschrijving van de organisatie Van Oord Nederland maakt onderdeel uit van een wereldwijd actieve en toonaangevende aannemer van bagger-, waterbouwkundige en offshore projecten (olie, gas en wind). Wij zijn een innovatieve partner voor onze opdrachtgevers en dragen al meer dan honderd jaar bij aan de infrastructuur voor de wereld van morgen. De groeiende wereldbevolking heeft behoefte aan meer ruimte en de vraag naar energie stijgt voortdurend. Toenemende wereldhandel vraagt om meer en betere havenfaciliteiten, terwijl klimaatverandering kustgebieden bedreigt. Van Oord biedt innovatieve oplossingen voor deze wereldwijde maritieme uitdagingen; nu en in de toekomst. 2.2 Verantwoordelijkheden De directievertegenwoordiger van Van Oord Nederland bv is eindverantwoordelijke voor de inhoud van dit CO 2 -footprintverslag. De verantwoordelijkheid voor volledige en correcte footprint informatie van bedrijfsonderdelen en projecten is volgens onderstaande tabel. Tabel 1: Verantwoordelijkheden Bedrijfsonderdeel Eindverantwoordelijke Stuurcyclus en contactpersoon emissiveinventaris Van Oord Nederland bv Dhr. J. Schaart Dhr. C.A.D. van Velzen Paans Van Oord bv Dhr. C.A. Paans Dhr. C.A.D. van Velzen Mijnster Zand- en Grindhandel bv Dhr. T.J. Groeneveld Dhr. C.A.D. van Velzen Projecten onder gunning CO 2 -presatieladder Projectmanager Dhr. C.A.D. van Velzen Van Oord Dredging & Marine Contractors bv* Dhr. J. de Jong Mevr. P. Mackloet Van Oord Personeels bv* Dhr. J.D. Knoester Mevr. P. Mackloet Van Oord Equipment bv* Dhr. J. de Jong Mevr. P. Mackloet * Concernaanbieder, zie voor uitleg 2.3 Basisjaar In 2010 heeft Van Oord Nederland voor het eerst door een certificerende instelling haar footprint laten verifiëren over de uitstoot in In 2009 is voor het eerst op systematische wijze het energieverbruik en de CO 2 emissie vastgesteld en wordt gehanteerd als basisjaar waarnaar gerefereerd wordt in de ISO Over voorgaande jaren is de betrouwbaarheid en toegankelijkheid van gegevens te beperkt geweest om de CO 2 -emissie met zekerheid te kunnen vaststellen. 2.4 Rapportageperiode Dit rapport beschrijft de gegevens gebaseerd op het kalenderjaar 2014, dat wil zeggen van 1 januari 2014 tot en met 31 december Wijzigingen in de organisatorische grenzen en de emissieinventaris zullen ten opzichte van 2009 worden gerapporteerd. 2.5 Verificatie Verificatie van de organisatorische grenzen, emissie-inventaris en CO 2 -uitstoot vindt jaarlijks plaats door de certificerende instelling Lloyd s Register. De verificatie van CO 2 -footprint 2014 staat gepland op 13 en 14 april 2015.

5 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 5 van 31 3 Afbakening 3.1 Organisatorische grenzen Bij het bepalen van de organisatorische grenzen is VON als top van de hiërarchie genomen en is voor de operational control benadering conform het GHG-protocol gekozen. In de CO 2 -prestatieladder is deze methode aangeduid als methode 1. De organisatorische grens is in figuur 1 aangegeven met het oranje vlak. De operational control-benadering betekent dat in de footprint alle CO 2 -bronnen worden meegenomen die onder de operationele controle staan van Van Oord Nederland bv. Figuur 1: Organisatorische grens Van Oord Nederland bv Van Oord nv Van Oord Marine bv Van Oord Groep nv Van Oord Personeels bv Van Oord Offshore bv Van Oord Waterbou Van Oord DMC bv Van Oord Equipment bv Van Oord Nederland bv Mijnster Beheer Paans Van Oord bv Van Oord PPP bv Van Oord Nederland Concernaanbieder

6 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 6 van Emissies van Joint Ventures Joint Ventures tussen Van Oord Nederland bv en andere ondernemingen ten behoeve van de uitvoering van projecten zijn niet in de organisatorische grens opgenomen. Deze joint ventures zijn van tijdelijke aard. De indirecte (scope 3) emissies van deze joint ventures, veroorzaakt door Van Oord Nederland bv, worden meegenomen als directe (scope 1) emissies van Van Oord Nederland bv. In figuur 2 is dit weergegeven. Figuur 2: Emissie van Joint Ventures Joint Venture Scope 1 Scope 3 Scope 1 Van Oord Nederland bv Joint Venture partner Emissies van aanbieders Op basis van een A/C-aanbiedersanalyse 1 is vastgesteld dat een aantal onderdelen van het Van Oord concern als concernaanbieders aangemerkt worden. Deze onderdelen kunnen echter niet in hun geheel onder de organisatorische grens van Van Oord Nederland bv worden gebracht i.v.m. met de complexe internationale structuur van deze concernaanbieders. Gekozen is voor de benadering dat de emissie van de concernaanbieders ten behoeve van de projecten, personeel en kantoren van Van Oord Nederland expliciet wordt uitgerekend en als scope 1 en 2 emissies door concernaanbieders wordt weergegeven. In figuur 1 is te zien welke onderdelen concernaanbieders zijn voor Van Oord Nederland bv. De belangrijkste concernaanbieder binnen het Van Oord concern is Van Oord Equipment bv en neemt het grootste deel van de directe (scope 1) emissies van het Van Oord concern voor haar rekening. De emissiestroom wordt bepaald door het brandstofverbruik van het materieel dat op projecten van Van Oord Nederland bv werkt. Het volledige overzicht van concernaanbieders met bijbehorende emissiestromen staan in onderstaande tabel. 1 Een A-aanbieder is een leverancier die behoort tot de grootste leveranciers van het bedrijf die samen verantwoordelijk zijn voor tenminste 80% van de inkoopomzet. Een C-aanbieder (concernaanbieder) is een aanbieder die een zeggenschapsrelatie heeft (financiële en of operationele controle) binnen hetzelfde concern als de ontvanger van de aanbieding. Of anders gezegd aanbieder en ontvanger zijn beide geheel of gedeeltelijk lid (in termen van zeggenschap, control, eigendom, etc.) van hetzelfde concern. Zie edocs document #

7 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 7 van 31 Tabel 2: Concernaanbieders en hun emissiestromen Concernleverancier Emissiestroom Scope Van Oord Equipment bv - Brandstofverbruik van materieel 1 Van Oord Dredging and Marine Contractors bv - Leaseauto gebruik - Vliegtuiggebruik - Verbruik van smeeroliën en vetten Van Oord Personeels bv - Zakelijk gebruik privéauto's - Woon/werkverkeer Van Oord Groep nv - Aardgas kantoor Rotterdam - Elektriciteit kantoor Rotterdam De concernonderdelen bepalen samen jaarlijks een eigen CO 2 -footprint volgens de ISO norm en presenteren dit separaat om dubbeltelling te voorkomen Wijzigingen in de organisatie In 2011 is door de directie besloten om de drie regiokantoren van Van Oord Nederland in Vlissingen, IJmuiden en Bolsward te sluiten. Het kantoor in IJmuiden is gesloten in 2011 maar wordt sinds de sluiting gebruikt als projectkantoor voor het project Onderhoud Vaargeulen (projectnummer ). Dit betekent dat de sluiting geen effect heeft op de totale CO 2 -footprint 2011 van Van Oord Nederland. De regiokantoren in Vlissingen en Bolsward zijn medio 2012 gesloten. De emissies van beide kantoren zijn dus alleen in de eerste helft van 2012 meegerekend in de CO 2 -footprint van Van Oord Nederland. Zie bijlage 1 voor een gedetailleerd overzicht van de emissies in Van Oord Nederland is op 8 juli 2013 verhuisd van het hoofdkantoor in Gorinchem naar een tijdelijk kantoor naast het hoofdkantoor in Rotterdam. Het hoofdkantoor van Rotterdam wordt op dit moment uitgebreid met een nieuwe vleugel. Naar verwachting zal het pand eind mei 2015 worden opgeleverd. Deelnemingen staan sinds niet meer vermeldt in het organogram. Van Oord Nederland bv rapporteert in haar emissie inventaris over alle bedrijfsonderdelen die staan aangeven in figuur 1. Dat zijn de bedrijfsonderdelen en het materieel van Van Oord Nederland bv inclusief de bedrijfsonderdelen en het materieel van de concernaanbieders die bij het bedrijf Van Oord Nederland bv en de projecten/deelnemingen betrokken zijn.

8 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 8 van 31 4 Berekeningsmethodiek 4.1 Actuele berekeningsmethodiek & conversiefactoren Omdat deze Periodieke rapportage onderdeel is van een CO 2 -prestatieladder certificaat wordt de methodiek aangehouden zoals voorgeschreven in het Handboek 2.2, geldig m.i.v. 4 april 2014, zoals uitgegeven door de SKAO. Deze methode schrijft voor om, afwijkend van het GHG protocol, business air travel en personal cars for business travel tot Scope 2 te rekenen (zie figuur 3). De gebruikte conversiefactoren zijn afkomstig uit het SKAO Handboek 2.2 bijlage C Conversiefactoren, geldig m.i.v. 4 april Figuur 3: Systematiek definitie scope 1, 2 en 3 conform het Handboek CO 2 prestatieladder 2.2 van SKAO d.d. 4 april De methodiek voor het vaststellen van de emissie-inventaris en het berekenen van de CO 2 uitstoot is voor VON vastgelegd in de werkinstructie VOMS-PR3.11-NL-IN-01 Instructie CO2 footprint calculatie Van Oord Nederland. Voor de concernaanbieders van Van Oord Nederland is de methodiek voor het vaststellen van de emissie-inventaris en het berekenen van de CO 2 uitstoot vastgelegd in de werkinstructie VOMS-PR3.11-IN-02 Instruction CO2 footprint calculation Van Oord Corporate. Figuur 4 geeft schematisch weer hoe de informatie om tot de CO 2 -footprint te komen wordt verzameld.

9 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 9 van 31 Figuur 4: Overzicht CO 2 -footprint informatiestroom In bijlage 2 is op detailniveau te zien welke documenten voor de bovenstaande stappen zijn gebruik voor de CO 2 -footprint van Wijzigingen berekeningsmethodiek Van Oord heeft een contract met de firma Sprinx voor het rapporteren van de energie (elektrisch en gas) verbruiken van het hoofdkantoor in Rotterdam. Deze worden worden real time gemeten en telemetrich doorgegeven aan Sprinx. Sprinx verwerkt deze gegevens in een maand rapportage, zodat de verbruiken per maand duidelijk aangegeven zijn en daarnaast adviseert Sprinx ons m.b.t. eventuele energie besparingen, o.b.v. de gemeten gegevens. Daarnaast ontvangt Van Oord van de verschillende energie leveranciers (maand) facturen, waarop ook het energie verbruik is aangegeven. Echter de verbruiks cijfers lopen nooit synchroon met de real time door ons (Sprinx) gemeten cijfers, er is altijd een verschil omdat de energieleveranciers wat grilliger zijn met de opname data. Voor het berekenen van het footprint 2013 en eerder was de emissie ten gevolge van het energieverbruik van het hoofdkantoor naar rato van de omzet van gebruikers van het pand voor een bepaald percentage toegerekend aan VON. Voor het berekenen van het footprint 2014 is er, bij het berekenen van het energieverbruik van het kantoor in Rotterdam, gekeken naar het aandeel kantooroppervlakte in gebruik door Van Oord Nederland ten opzichte van het totaal kantooroppervlakte van Van Oord. Het aandeel van Van Oord Nederland is 11,54%. Het verbruik van het tijdelijk gebouw naast het hoofdkantoor heeft slechts een invloed van 0,015% op het totale CO 2 uitstoot van VON. Aangezien de verhuizing binnenkort plaatsvindt is dit buiten beschouwing gelaten 4.3 Uitsluitingen Koelgassen van airco's worden conform de normering van de CO 2 -Prestatieladder niet meegenomen in de scope 1 en 2 emissies. Ook wordt er niet gerapporteerd over gasflessen m.n. t.b.v. laswerkzaamheden. Uit een basisonderzoek is gebleken dat de emissie hiervan te gering is om bij te houden.

10 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 10 van Opname van CO 2 In de vaststelling van de CO 2 footprint is alleen sprake van een bijdrage vanuit bronnen. Afvangen en opslaan van CO 2 door middel van sinks en reservoirs zijn niet van toepassing geweest in Biomassa Van Oord Nederland heeft in 2013 geen CO 2 uitgestoten door het verbranden van biomassa.

11 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 11 van 31 5 Directe en indirecte emissies In dit hoofdstuk worden de scope en 1, 2 en 3 emissies van Van Oord Nederland bv gepresenteerd en per scope toegelicht. 5.1 Herberekening basisjaar & historische gegevens Om de CO 2 -footprint van 2014 op een betrouwbare manier te kunnen vergelijken met het basisjaar wordt de CO 2 -footprint van het basisjaar (2009) opnieuw berekend met eventueel gewijzigde berekeningsmethodieken. Omdat in 2014 geen wijzigingen hebben plaatsgevonden blijven de basisjaargegevens zoals hieronder weergeven van kracht. Figuur 5 geeft de CO 2 -emissies van het basisjaar per scope weer. In bijlage 3 is een gedetailleerd overzicht van het basisjaar te vinden. Figuur 5: Emissies basisjaar (2009) Directe emissies scope 1 224,639 Indirecte emissies scope 2 Overige indirecte emissies scope ,023 Totaal 228, , , , , , Emissies In tabel 3 en figuur 6 is te zien hoe de CO 2 -footprint vanaf het basisjaar in 2009 zich heeft ontwikkeld. Tabel 3: Overzicht CO 2 emissies In ton CO (basisjaar) Direct (scope 1) 224, ,818 97,438 64,120 41,850 84,824 Indirect (scope 2) Overig indirect (scope 3) 3,023 2, Totaal 228, ,469 98,847 64,865 42,344 85,409

12 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 12 van 31 Figuur 6: Emissies (basisjaar) Scope ,173 3, Scope Scope 1 41,850 64,120 84,824 97, , , Totaal 42,344 85,409 64,865 98, , , Emissie 2014 per categorie Om een sprekend vergelijk te kunnen maken tussen de verschillende CO 2 emitterende activiteiten binnen Van Oord Nederland is de totale CO 2 -emissie in deze paragraaf onderverdeeld in een aantal categorieën, te weten: - Brandstof t.b.v. materieel (voornamelijk schepen en drooggrondverzetmaterieel) - Smeeroliën en vetten t.b.v. materieel - Gebouwen (gas- en elektraverbruik van gebruikte gebouwen) - Zakelijk autogebruik (leaseauto s, bedrijfsauto s en zakelijk gereden kilometers met privéauto s) - Vliegtuiggebruik - Woon/werkverkeer In figuur 7 is van elke categorie de procentuele bijdrage van de totale CO 2 -emissie weergegeven. Tussen haakjes is vermeld binnen welke scope de emissie te rekenen is. In bijlage 4 is een totaaloverzicht opgenomen van de CO 2 emissies per emissiestroom binnen de organisatorische grenzen van Van Oord Nederland.

13 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 13 van 31 Figuur 7: Emissies Van Oord Nederland 2014 per categorie Gebouwen (scope 1 en 2); 0.03% Zakelijk autogebruik (scope 1 en 2); 1.16% Vliegtuiggebruik (scope 2); 0.09% Smeeroliën en vetten t.b.v. materieel (scope 3); 0.50% Woon/werkverkeer (scope 3); 0.05% Brandstof t.b.v. materieel (scope 1); 98.18%

14 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 14 van Directe emissies (scope 1) In figuur 8 zijn de scope 1 emissies uiteengezet waarbij de brandstof voor materieel, gebouwen en bedrijfsauto s per bedrijfsonderdeel is weergegeven. Figuur 8: Scope 1 emissies Van Oord Nederland (in Ton CO 2 ) MGO materieel Van Oord Nederland bv MGO materieel Paans Van Oord bv MGO materieel Mijnster Zand en Grinthandel bv MGO materieel Van Oord Equipment bv* HFO materieel Van Oord Equipment bv* Aardgas werf Werkendam Aardgas hoofdkantoor* Brandstof bedrijfsauto's Van Oord Nederland bv Brandstof bedrijfsauto's Paans Van Oord bv Brandstof bedrijfsauto's Mijnster Brandstof leaseauto's* TOTAAL ,290 2,096 1,644 3,459 4,737 5,670 37,514 58,764 36, ,368 84, , (basisjaar) *Concernaanbieding De directe emissies kunnen worden toegeschreven aan de volgende groepen energiestromen: - Brandstofverbruik ten behoeve van materieel - Brandstofverbruik ten behoeve van gebouwen - Leaseauto s

15 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 15 van 31 Brandstof ten behoeve van materieel De CO 2 emissie van het materieel wordt bepaald op basis van het brandstofverbruik van het materieel in eigendom van VON en dochterbedrijven Paans Van Oord en Mijnster. Daarnaast wordt aan de footprint de CO 2 emissie door materieel in eigendom van Van Oord Equipment bv op projecten van VON toegerekend. De brandstof wordt berekend op basis van de weekrapportages. De soorten gebruikte brandstof kunnen worden onderverdeeld in: - MGO (Marine Gas Oil oftewel diesel) - HFO (Heavy Fuel Oil oftewel zware stookolie) De brandstof wordt voor het grootste deel door onderstaand type materieel gebruikt: - Van Oord Nederland: voornamelijk drooggrondverzetmaterieel (graafmachines, kiepauto s en bulldozers) - Paans Van Oord: voornamelijk kraanschepen t.b.v. baggerwerk - Mijnster Zand- en Grinthandel: voornamelijk zandtransportschepen - Van Oord Equipment bv: voornamelijk sleephopperzuigers en cutterzuigers Brandstofverbruik ten behoeve van gebouwen De uitstoot als gevolg van het gebruik van aardas voor verwarming van gebouwen en koken behoort tot de directe emissies. Van Oord Nederland maakte in 2014 gebruik van het hoofdkantoor in Rotterdam en een werf in Werkendam. De emissie ten gevolge van de verbranding van aardgas op de Werf Werkendam is gebaseerd energiefacturen. Het kantoor in Rotterdam is in eigendom bij Van Oord Groep nv en het ter beschikking stellen van deze locatie aan VON is een concernleverantie. De emissie ten gevolge van de verbranding van aardgas is gebaseerd op de gemeten verbruiken door Sprinx over het hele pand. Deze worden naar rato van kantooroppervlakte van gebruikers van het pand, voor 11,54% toegerekend aan VON. Leaseauto s Het leaseautoprogramma wordt voor alle Van Oord bedrijfsonderdelen centraal geregeld en uitgevoerd door Van Oord DMC. De uitstoot wordt bepaald aan de hand van opgave door de leasemaatschappij van gebruikte brandstof. Voor leaseauto s worden zakelijke en privé-kilometers zonder onderscheid meegenomen in de berekening van scope 1 emissie. Naar rato van het aantal leaseauto s in gebruik door VON wordt de uitstoot toegerekend aan VON. In 2014 waren er 133 auto s in gebruik bij VON op een totaal van de 472 leaseauto s. Derhalve is 28,18% van de uitstoot toegerekend aan VON.

16 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 16 van Indirecte emissies (scope 2) In figuur 9 zijn de scope 2 emissies uiteengezet waarbij de ingekochte elektriciteit is onderverdeeld in de locaties waar Van Oord Nederland gebruik van maakt. Figuur 9: Scope 2 emissies Van Oord Nederland (in Ton CO 2 ) Elektriciteit hoofdkantoor* 3 38 Elektriciteit werf Werkendam 3 88 Zakelijk gebruik privéauto's* Vliegtuiggebruik* TOTAAL (basisjaar) *Concernaanbieding De indirecte emissies kunnen worden toegeschreven aan in de volgende energiestromen: - Inkoop elektriciteit - Zakelijk gebruik privéauto s - Vliegtuiggebruik Inkoop elektriciteit Van Oord Nederland maakte in 2014 gebruik van een kantoor in Gorinchem, kantoor in Rotterdam en een werf in Werkendam. Hoofdkantoor Rotterdam Het kantoor in Rotterdam is in eigendom bij Van Oord Groep nv en het ter beschikking stellen van deze locatie aan VON is een concernleverantie. De emissie ten gevolge van de inkoop van elektriciteit is gebaseerd op de inkoopfacturen van het hele pand. Deze worden naar rato van het kantooroppervlakte van gebruikers van het pand, voor 11,54% toegerekend aan VON. Werf Werkendam De emissie ten gevolge van de inkoop van elektriciteit is gebaseerd op energiefacturen. Zakelijk gebruik privéauto s Al het personeel van Van Oord staan op de loonlijst bij Van Oord Personeels bv. Zakelijk gereden kilometers met privé auto s worden daarom door Van Oord Personeels bv doorbelast aan VON. Hier is dus sprake van een concernleverantie vanuit Van Oord Personeels bv. Er wordt periodiek opgave gedaan van de emissies aan de hand van gedeclareerde kilometers. De toerekening van deze uitstoot aan VON gebeurt op basis van de omzet van VON t.o.v. de concernomzet (7,18%).

17 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 17 van 31 Vliegtuiggebruik Vliegkilometers worden voornamelijk gemaakt door niet-nederlandse bemanningsleden op schepen van Van Oord Equipment bv. Vliegreizen worden geboekt door het externe reisbureau BCD business travel en via Van Oord DMC bv doorbelast aan projecten van VON. Hier is dus sprake van een concernleverantie vanuit Van Oord DMC bv. Er wordt halfjaarlijks opgave gedaan van de emissie aan de hand van gevlogen afstanden Overige indirecte emissies (scope 3) Een deel van de scope 3 emissies van Van Oord Nederland is op basis van de lijst met meest materiële emissies in kaart gebracht. Over 2014 zitten hierbij de verbruikte smeeroliën en vetten en de emissies uit woon/werkkilometers die werknemers van Van Oord Nederland afgelegd hebben. In figuur 10 zijn de emissies als gevolg van deze energiestromen weergegeven. Figuur 10: Scope 3 emissies Van Oord Nederland (in Ton CO 2 ) Smeeroliën en vetten Van Oord Nederland bv Smeeroliën en vetten Paans Van Oord bv Smeeroliën en vetten Mijnster Smeeroliën en vetten Van Oord Equipment bv* Brandstof voor woon/werkverkeer* TOTAAL (2010) 464 2,950 3, (basisjaar) *Concernaanbieding; brandstof woon/werkverkeer in 2009 niet geregistreerd. Brandstof voor woon/werkverkeer Werknemers van Van Oord die geen lease auto rijden ontvangen een kilometervergoeding. De afstanden hiervoor worden geregistreerd door de afdeling Personnel & Organisation. Halfjaarlijks worden er voor Van Oord Nederland overzichten gegenereerd uit het personeelssysteem (EBS). Omdat de vorm van woon/werkverkeer niet voor elke werknemer bekend en geregistreerd is wordt voor de CO 2 -uitstoot de conversiefactor gebruik voor brandstoftype niet bekend (210 gco2/km). Hiermee de meest veilige factor gekozen, ervan uitgaande dat iedereen met een personenauto komt. Verbruik van smeeroliën en vetten De bepaling van de CO 2 uitstoot door gebruik van smeeroliën en vetten gebeurt op basis van de hoeveelheid ingekochte smeermiddelen aan boord van schepen. De uitstoot toegerekend aan VON is bepaald op basis van de gerapporteerde hoeveelheden van de schepen van Van Oord Equipment bv en de schepen in het bezit van VON, Paans en Mijnster.

18 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 18 van Emissies van projecten onder gunning van de CO 2 -prestatieladder In 2014 waren er vier projecten in uitvoering onder gunning van de CO 2 -prestatieladder: Zwakke Schakels Noord-Holland (lopend; ) Meerjarig Onderhoud Neder-Rijn en Lek (lopend; ) Onderhoudsbaggerwerk Maasgeulen & IJmuiden (lopend; ) Stabiliseren Ontgrondingskuilen Oosterscheldekering (lopend; ) Uiterwaardvergraving Meinerswijk (afgerond; 2014) Vierbannenpolder (afgerond; 2014) Zandkreekdam (afgerond; 2014) Onderhoudsbaggerwerk Vaargeulen Noordzee (afgerond; ) De certificering verplicht ons om voor dit project specifieke inzicht te verschaffen in de CO 2 -emissies. In figuur 11 t/m 18 zijn de CO 2 -emissies per energiestroom weergegeven per project. In bijlage 5 is een compleet overzicht te vinden van de emissies per scope voor deze projecten. Figuur 11: Voortgang emissies 2014 Project Zwakke Schakels Noord-Holland (in Ton CO 2 ) MGO Van Oord Equipment bv*/ Boskalis 37,415 HFO Van Oord Equipment bv* / Boskalis 59,847 Brandstof machines en projectauto's (VO/BOKA) Smeeroliën en vetten Van Oord*/ Boskalis Brandstof schepen derden Brandstof droog materieel derden 2, , TOTAAL ,713 *Concernaanbieding Figuur 12: Voortgang emissies Project Meerjarig onderhoud Nederrijn en Lek (in Ton CO 2 ) MGO materieel Van Oord Nederland / Paans 477 Brandstofverbruik derden 315 TOTAAL *Concernaanbieding

19 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 19 van 31 Figuur 13: Voortgang emissies 2014 Project Onderhoudsbaggerwerk Maasgeulen & IJmuiden (in Ton CO 2 ) MGO Van Oord Equipment bv* / Mijnster 2,373 HFO Van Oord Equipment bv* / Mijnster 1,748 Smeeroliën en vetten Van Oord Equipment bv* / Mijnster Brandstof schepen derden TOTAAL ,177 *Concernaanbieding Figuur 14: Voortgang emissies 2014 Project Stabiliseren Ontgrondingskuilen Oosterscheldekering (in Ton CO 2 ) MGO Van Oord Equipment bv* / Paans 576 Smeeroliën en vetten Van Oord Equipment bv* 4 Brandstof schepen derden TOTAAL ,358 5,938 *Concernaanbieding Figuur 15: Eindoverzicht emissies 2014 Project Uiterwaardvergraving Meinerswijk (in Ton CO 2 ) Brandstof schepen derden 281 Brandstof droog materieel derden 762 TOTAAL ,043

20 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 20 van 31 Figuur 16: Eindoverzicht emissies 2014 Project Vierbannenpolder (in Ton CO 2 ) Gasverbruik KWS t.b.v. asfaltproductie 64 Elektraverbruik KWS t.b.v. asfaltproductie 7 Brandstof schepen derden 89 MGO droog materieel derden 134 Benzine droog materieel derden 89 TOTAAL Figuur 17: Eindoverzicht emissies 2014 Project Zandkreekdam (in Ton CO 2 ) Gasverbruik KWS t.b.v. asfaltproductie 195 Elektraverbruik KWS t.b.v. asfaltproductie 20 Brandstof schepen derden 1,054 Brandstof droog materieel derden 28 TOTAAL ,297 Figuur 18: Eindoverzicht emissies Project Onderhoudsbaggerwerk Vaargeulen Noordzee (in Ton CO 2 ) MGO Van Oord Equipment bv* 3,340 HFO Van Oord Equipment bv* 19,815 Brandstof leaseauto's Elektriciteitsverbruik projectkantoor Smeeroliën en vetten Van Oord Equipment bv* Brandstof schepen derden 4,181 Brandstof voor woon/werkverkeer 11 *Concernaanbieding TOTAAL ,602

21 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 21 van Onzekerheid Bij het interpreteren van de gegevens moet rekening gehouden worden met een aantal factoren die van invloed kunnen zijn op de betrouwbaarheid van de gegenereerde data. Hierbij moet gedacht worden aan: 1. Nauwkeurigheid van de wekelijkse handmatige brandstofpeilingen 2. Fouten bij de handmatige invoer van gegevens in bestanden 3. Aannames in het brandstofverbruik per draaiuur van droog grondverzet materieel 4. Mogelijk ongecontroleerde leveringen van brandstof aan derden 5. Clusteren van klein materieel met lage verbruiken en auto s 6. Onbekend in welke vorm en verhouding van en naar het werk gereisd wordt Ad 1 en 2: Deze punten zijn voornamelijk van toepassing op de grote hoeveelheid bunkeringen en rapportagemomenten van de schepen die door Van Oord Equipement bv worden ingezet op de projecten van VON. Dit betreft een bijdrage aan de uitstoot van een concernaanbieder. Interne verificaties worden regelmatig gedaan en op basis hiervan worden corrigerende maatregelen doorgevoerd. Ad 3: We verwachten hier betrouwbare aannames te hebben gedaan. Inzicht in het werkelijke brandstofverbruik vanuit metingen zal de nauwkeurigheid voor drooggrondverzetmachines kunnen verbeteren, maar op de totale CO 2 emissie zal dit een zeer geringe invloed hebben omdat het aandeel van de uitstoot van deze machines op het totaal klein is (ca. 1% van de totale uitstoot). Ad 4: Het is theoretisch mogelijk dat brandstof die officieel geleverd is aan onze eigen tanks wordt afgenomen door onderaannemers op projecten zonder dat dit in de administratie zichtbaar wordt. We praten hier echter ook over zeer kleine hoeveelheden die op het totaal niet van invloed zullen zijn. Mogelijke overschatting op onze eigen emissies door dit fenomeen ligt in orde grootte van tienden van procenten. Ad 5: Bij klein materieel en auto s met lage verbruiken is het vaak moeilijk om de verbruiken per materieelstuk of verbruiker inzichtelijk te maken. Het verbruik is zodanig laag (ca. 0,1% van de totale uitstoot) dat we dit als één verbruikspost hebben geclusterd. Hierin zitten dan ook verbruiken bij van compressoren, lichtsets en lasgeneratoren. Ad 6: Om de uitstoot uit het woon/werkverkeer te bepalen (scope 3) is van elke medewerker die geen gebruik maakt van een leaseauto is een lijst samengesteld met woon/werkafstanden. De totale afstanden zijn over het jaar gecumuleerd om zo de CO 2 -uitstoot te berekenen. Er is echter niet geregistreerd welke vorm van vervoer de betreffende medewerkers kiezen om van en naar het werk te komen. Als conversiefactor is daarom de categorie Personenvervoer conventionele personenauto Brandstoftype niet bekend aangehouden. Hierdoor is de kans dat de berekende CO 2 -uitstoot iets hoger is dan de werkelijkheid omdat medewerkers die met het openbaar vervoer reizen een lagere uitstoot teweeg brengen. Dit heeft echter minimaal tot geen effect op de totale CO 2 -footprint.

22 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 22 van 31 Bijlage 1 Referentietabel In onderstaande tabel wordt per eis in 7.3 van de NEN-ISO norm gerefereerd naar de paragraaf van dit verslag. Naam ISO Dit verslag Inleiding 1 p a Basisgegevens Beschrijving van de organisatie 2.1 a Verantwoordelijkheden 2.2 b Basisjaar 2.3 j Rapportageperiode 2.4 c Verificatie 2.5 q Afbakening Organisatorische grenzen 3.1 d Wijzigingen organisatie 3.2 Berekeningsmethodiek Actuele berekeningsmethodiek en conversiefactoren 4.1 l, n Wijzigingen berekeningsmethodiek 4.2 m Uitsluitingen 4.3 h Opname van CO 2 (Sinks, reservoirs) 4.4 g Biomassa 4.5 f Emissies Herberekening basisjaar & historische gegevens 5.1 j, k Directe en indirecte emissies 5.2 e, i g Emissies projecten onder gunning Onzekerheden 5.3 o

23 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 23 van 31 Bijlage 2 Documentenstroom CO 2 -footprint 2014 (SAWP # ) Van Oord Nederland 2014

24 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 24 van 31 Paans Van Oord 2014 Brandstofverbruik materieel Paans Van Oord Smeerolie en vetten verbruik materieel Paans Van Oord Fuel database Totals per equipment VON Lijst met CO2 emiterend materieel MGO materieel Paans Van Oord Smeeroliën en vetten materieel Paans Van Oord Diesel en Benzine bedrijfsauto s Paans Van Oord Staat van materiële en vaste activa Paans Van Oord Emissieinventarislijst Paans Van Oord CO 2 footprint overzicht ABW Diesel en Benzine bedrijfsauto s Paans Van Oord Facturen brandstofleveranciers Brandstofverbruik wagens Paans Van Oord Mijnster Zand- en Grinthandel 2014

25 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 25 van 31 Van Oord DMC 2014 (concernleverancier) Vliegtuiggebruik Opgave reisbureau BCD business travel Brandstofverbruik leaseauto s Opgave leasemaatschappij Alphabet, Arval en Leaseplan Brandstofverbruik VOEq voor VON Smeerolie en vetten verbruik VOEq voor VON Brandstofverbruik VOEq voor VON Smeerolie en vetten verbruik VOEq voor VON Brandstof materieel VOEq Brandstofverbruik leaseauto s VON Zakelijk gebruik privéauto s VON Vliegtuigkilometers VON Smeeroliën en vetten VOEq Fuel database Totals per equipment VOEq naar VON CO 2 footprintoverzicht Van Oord DMC CO 2 footprint overzicht Energieverbruik kantoor Rotterdam ABW Facturen energieleveranciers Energieverbruik kantoor Rotterdam Zakelijke kilometers privéauto Overzicht zakelijk gebruik privéauto EBS Brandstof voor woon/werkverkeer Overzicht afstanden woon/werk

26 Van Oord Nederland Datum 10 april 2015 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 26 van 31 Bijlage 3 CO 2 -footprintoverzicht 2014 (SAWP # )

27 Van Oord Nederland Datum 10 april 2015 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 27 van 31 Bijlage 4 Emissies basisjaar 2009 (SAWP # )

28 Van Oord Nederland Datum 10 april 2015 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 28 van 31 Bijlage 5 (SAWP # ) CO 2 -footprint projecten onder gunning

29 Van Oord Nederland Datum 10 april 2015 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 29 van 31

30 Van Oord Nederland Datum 10 april 2015 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 30 van 31

31 Van Oord Nederland Datum 10 april 2015 CO 2 -Footprintverslag 2014 Pagina 31 van 31