Programma Verenso najaarscongres Kiezen voor delen 24 november 2016

Transcriptie

1 V Ontvangst en registratie Algemene ledenvergadering Inloop congresdeelnemers Opening jaarcongres Anne Lefebre, voorzitter congrescommissie Welkomstwoord Nienke Nieuwenhuizen, voorzitter Verenso De keuze van Aletta Jacobs In 1871 werd ik door de rector magnificus professor Rosenstein met open armen ontvangen: "Juffrouw Jacobs... welkom op de universiteit van Groningen en dat er nog vele vrouwen mogen volgen". Ik was de eerste vrouwelijke student in de Geneeskunde. Ik stond alleen, delen was toen onmogelijk. Marijke Kots De deelbaarheid van lichaam en geest: zijn neurologie en psychiatrie wel van elkaar te scheiden? Een belichting vanuit de neuroscience, filosofie en vooral praktijk van alle dag. Prof. dr. Teus van Laar Koffiepauze Aanvang ronde 1 Maak uw keuze uit sessie 1A t/m 1F 1A Medicatieveiligheid, een 10-koppig monster? Het delen van medicatie, een van de schakels van de medicatieveiligheidsketen, heeft continu aandacht van de IGZ. Welke rol heeft de specialist ouderengeneeskunde hierbij en wat kan deze in de eigen organisatie doen om dit zo veilig mogelijk te maken? John van der Stegen Embryonale of foetale stadium van het landelijk Formularium Ouderengeneeskunde? De specialist ouderengeneeskunde heeft behoefte aan een kort en bondig overzicht van medicatie die bij kwetsbare ouderen kunnen worden voorgeschreven. De wens voor een landelijk Formularium Ouderengeneeskunde is daarmee al geboren. Maar wat moet er in een dergelijk Formularium? En hoe presenteren we een Formularium aantrekkelijk voor de gebruiker? In deze interactieve sessie kunt u meedenken over de (verdere) ontwikkeling van embryonaal naar foetaal stadium van het landelijk Formularium Ouderengeneeskunde. Froukje Hamaker-Taat, namens commissie Formularium Ouderengeneeskunde 1B Eigen regie houden, kan internet helpen? Langer thuiswonen is het nieuwe adagium, zoals internet het nieuwe communicatiekanaal is. Ouderen zijn daarin geen uitzondering, in de afgelopen jaren benutten ook zij in toenemende mate het internet. De patiënt gaat in de hedendaagse tijd steeds meer zijn eigen online dossier opbouwen, en deelt dit met zijn mantelzorger. Voor de thuiswonende oudere biedt dit veel voordelen, maar er zijn ook aandachtspunten. In deze lezing aandacht voor de potentie van internet in de zorg voor/met/rondom ouderen, en de manier waarop dit regie bij de ouderen kan versterken. Saskia Timmer Drie jaar GRZ: trends in behandelintensiteit en opnameduur (flitspresentatie) De volledige invoering van de DBC-financiering per 1 januari 2014 maakt het financieel aantrekkelijk om een hoge behandelintensiteit en korte opnameduur na te streven bij

2 geriatrische revalidatiepatiënten. Doormiddel van landelijke data uit het elektronisch patiëntendossier van Gerimedica kunnen we vaststellen of de gemiddelde behandelintensiteit en de opnameduur zijn veranderd gedurende de jaren van invoering van de DBC ( ). De presentatie laat trends in behandelintensiteit, opnameduur, mortaliteit en het aandeel ambulante revalidatie binnen de GRZ zien gedurende Tenslotte zal aandacht worden gegeven aan de ontslagbestemmingen van ontslagen patiënten in De resultaten zullen worden vergeleken met andere landelijke cijfers van voor deze periode Dr. Hylco Bouwstra 1C Transitie zorginstellingen; gedeelde verantwoordelijkheid specialist ouderengeneeskunde en bestuurder? Zorginstellingen moeten transformeren naar zwaardere zorg. Is dit een gedeelde verantwoordelijkheid of is het alleen de raad van bestuur die verantwoordelijk is? Middels een uitdagende stelling wordt het publiek geprikkeld deel te nemen aan de discussie. Martin van de Ruit MBA De prevalentie van Preventieve Cardiovasculair Medicatie gebruik in verpleeghuisbewoners. Ruimte voor Deprescribing? (flitspresentatie) Een SHELTER Studie: hoewel de prevalentie van PCM gebruik lager was in bewoners met lang verblijf, met cognitieve stoornis, met slechte prognose, en bewoners met een meer functionele beperkingen, lijkt er ruimte te zijn voor deprescribing. Alireza Malek Makan 1D Delen van de Diabetische Voet Men schat dat ±25% van alle patiënten met diabetes een diabetische voet ontwikkelt. Van deze ± patiënten ondergaat 7% een (gedeeltelijke) voetamputatie. De 5- jaarsoverleving na een amputatie van een onder-of bovenbeen bedraagt 30%. Maar wat wordt nu eigenlijk onder een diabetische voet verstaan? Hoe is deze diagnose te stellen en wat komt er in de praktijk allemaal bij kijken? Hoe is de zorg voor deze specifieke patiëntengroep in de keten met elkaar op een goede manier te delen? Een praktische en interactieve sessie met voorbeelden uit de praktijk. Lian Stoeldraaijer, Martin van Leen en dr. Armand Rondas Zorggerelateerde kwaliteit van leven (flitspresentatie) Zorggerelateerde kwaliteit van leven van mantelzorgers na geriatrische revalidatie Paulien van Dam 1E Antibiotic Stewardship in het verpleeghuis De presentatie gaat in op mogelijke maatregelen in het verpleeghuis die gericht zijn op het gerichter, effectiever en niet onnodig voorschrijven van antibiotica. We bespreken welke factoren een rol spelen bij het voorschrijven van antibiotica en welke interventies we kunnen doen om bij de juiste indicatie, het juiste middel, in de juiste dosering voor de juiste duur voor te schrijven om zo effectief mogelijk, met zo min mogelijk bijwerkingen een bacteriële infectie te behandelen zodat men tegelijkertijd de antibacteriële resistentie binnen de instelling binnen de perken houdt. Jobje Haaijman Minder infecties door 1-persoonskamers? (flitspresentatie) Uitleg surveillance bij het SNIV netwerk en de resultaten van de prevalentieonderzoeken Kati Halonen 1F Validiteitsonderzoek kwaliteit van leven via de schaal QUALIDEM De resultaten van een validiteitsonderzoek over de kwaliteit van leven via de schaal QUALIDEM staan in deze sessie centraal. Met het projectvoorstel voor deze literatuurstudie won de spreker in 2012 de eerste prijs van de Verenso-BEURS. Roland Wetzels

3 Probleemgedrag bij patiënten met het syndroom van Korsakov De resultaten van een systematische literatuurstudie naar de frequentie en ernst van gedragssymptomen bij patiënten met het syndroom van Korsakov worden gepresenteerd. Met het projectvoorstel voor deze literatuurstudie won de spreker in 2012 de tweede prijs van de Verenso-BEURS. Ineke Gerridzen Zaalwissel Aanvang ronde 2 Maak uw keuze uit sessie 2A t/m 2F 2A 2B Samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde in de eerste lijn Sinds januari 2015 werken huisarts en specialist ouderengeneeskunde samen in het woonzorgcentrum en de huisartsenpraktijk in den Haag Mariahoeve. Deze samenwerking is ontstaan vanuit een behoefte vanuit de huisarts en ook vanuit de specialist ouderengeneeskunde en het woonzorgcentrum om gezamenlijk de veranderende patiëntenzorg op een goede manier vorm te geven. Dit is uitgegroeid tot een vaste samenwerking met MDO, screening en medicatie reviews. Een logisch gevolg hierop was daarom dan ook om in de huisartsenpraktijk ook samen te werken. Korte lijnen met diverse behandelaars en het elkaar kennen is van groot belang voor een goede samenwerking en voor goede patiëntenzorg. De praktijk, de samenwerking en de verdeling van verantwoordelijkheden worden door beide artsen met praktijkvoorbeelden toegelicht Ronald Hulsebosch en Sylvia Stavast Communicatie bij het werken in de eerste lijn: uitdagingen voor specialisten ouderengeneeskunde De specialist ouderengeneeskunde die in de eerste lijn werkt wordt geconfronteerd met verschillende uitdagingen op het gebied van gegevensuitwisseling en dossiervoering. De belangrijkste hobbels worden besproken. Uitgaande van de wenselijke situatie in de toekomst (waarin de burger eigenaar is van zijn data in het PGD) kijken we naar de wenselijke ontwikkelingen, maar ook naar de praktische work-arounds van vandaag. Thomas Ferguson HIS KIS (Y)SIS... Contact?! Hoe communiceer je veilig, betrouwbaar, zinvol en volledig in een versnipperde eerstelijns ouderenzorg Ron Dingjan 2C 2D Culturele verschillen tussen oudere Indo s, Surinamers en Chinezen Spreken we in Nederland over oudere allochtonen, dan denkt men meestal aan oudere Turken en Marokkanen. Zij zijn met ouderen slechts een klein deel van de 50+ allochtonen. Wie zijn dan die overige oudere niet-westerse allochtonen waar wij in Nederland zo weinig over weten? Wat is hun achtergrond en wat van hun migratieverhaal moeten wij weten om hen in hun zorgvragen te kunnen begrijpen en ondersteunen? Karel Kamperman Een open aanspreekcultuur helpt afglijden in functioneren voorkomen De Inspectie voor de Gezondheidszorg besteedt al vele jaren extra aandacht aan disfunctionerende beroepsbeoefenaren. Voor iedereen is het echter beter om afglijden in functioneren te voorkomen. Dat is vooral de taak van de artsen zelf, hun collega s en leidinggevenden. Een open aanspreekcultuur is daarbij essentieel. Ook beroepsorganisaties hebben een rol, o.a. door handreikingen op te stellen over sturen op functioneren en voorkomen van disfunctioneren. Zo heeft Verenso dit jaar de Modelprocedure mogelijk disfunctionerend specialist ouderengeneeskunde uitgebracht. Uit onderzoek blijkt dat nog extra aandacht nodig is voor rehabilitatie bij verminderd functioneren. Ellen Zijp

4 De pijn (ver)delen - (flitspresentatie) Tijdens deze presentatie worden onderzoeksresultaten van het onderzoek naar pijn bij mensen met dementie met u gedeeld. Hoe is de pijn te (ver)delen? Janine van Kooten 2E 2F Mondklachten bij ouderen; wat te doen? De meeste ouderen tonen geleidelijk aan minder interesse voor hun gebit. Er kunnen daardoor vervelende ontstekingen ontstaan. Verder kunnen zich diverse afwijkingen van de tong en het mondslijmvlies voordoen. Het betreft soms bijwerkingen van geneesmiddelen. Relatief zeldzaam is het ontstaan van een kwaadaardig gezwel. Prof. dr. Isaäc van der Waal Moderator: Gert Jan van der Putten Neem overactief niet meer voor lief Veel mannen en vrouwen ervaren functionele klachten van de lage urinewegen (LUTS), zoals plotselinge onhoudbare aandrang, vaak plassen en incontinentie. Dit aantal zal alleen maar toenemen door de vergrijzing. Een mogelijke diagnose is een overactieve blaas. Deze aandoening kan uitstekend gediagnosticeerd en behandeld worden in de eerste lijn. Een uroloog zal vanuit zijn ervaring ingaan op de pathofysiologie, diagnostiek en behandeling van een overactieve blaas. Dr. Cobi Reisman Lunchpauze met van de mogelijkheid om de volgende lunchsessie of de posterpresentaties te bezoeken. L1 L2 L3 Nieuwe orale anticoagulantia en kwetsbare ouderen Indicaties en contra indicaties voor anticoagulantia en de rol van de nieuwe orale anticoagulantia t.a.v. benefits en nadelen van deze vorm van bloedverdunning bij kwetsbare ouderen als populatie Jeannette Goudzwaard Werken in elkaars verlengde; de huisarts en de specialist ouderengeneeskunde Wie en wat is medtzorg. Wat levert medtzorg, waarom doet zij dit en wat is het doel. In welk opzicht vullen zij elkaar aan. Wat verwacht medtzorg van samenwerking en welke voorwaarden stelt medtzorg hier aan. Riet Verhoogt Oude en nieuwe invulling van het beroep specialist ouderengeneeskunde Het werkveld van de specialist ouderengeneeskunde verandert. Welke consequenties heeft de vernieuwing van de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde voor de vervolgopleidingen als kaderopleidingen en opleidingen tot erkenning bijzondere bekwaamheden? Victor Chel Aanvang ronde 3 Maak uw keuze uit sessie 3A t/m 3F 3A Antihypertensiva en statines bij ouderen Antihypertensiva en cholesterolverlaging met statines vormen ook bij ouderen de hoekstenen in de behandeling van hart- en vaatziekten. Desalniettemin is er in de dagelijkse praktijk vaak om uiteenlopende redenen discussie of deze behandelingen op hoge leeftijd moeten worden gestart of worden voortgezet. Aan de basis van deze discussie ligt het feit dat het profiel van de individuele oudere patiënt, dat wordt gekenmerkt door multimorbiditeit, in veel gevallen niet overeenkomt met de Evidence Based Medicine (EBM) gegevens waarop de richtlijnen, zoals de CVRM, zijn gebaseerd. Daarnaast blijkt uit observationele studies, dat met het stijgen van de leeftijd de hoogte van het LDL-c en de bloeddruk steeds minder grote risicofactoren worden voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Op zeer hoge leeftijd is er zelfs een associatie met een toename van de levensverwachting. Prof. dr. Gerard Jan Blauw

5 Polyfarmacie in het verpleeghuis. Help ik mijn patiënt met deze pillen? Kwetsbare ouderen in het verpleeghuis hebben door hun comorbiditeit volgens de richtlijnen recht op veel geneesmiddelen. Doen deze medicijnen, voorgeschreven als curatieve of preventieve behandeling, onze patiënten wel goed? In deze interactieve sessie wordt hierop in gegaan. Wanneer stop je medicatie en wie heeft hierin de regie? Janet Bootsma 3B 3C Eerlijk alle gegevens delen uw geheimhouding achterhaald? In deze sessie komen eerst kort het doel en de regelgeving van de geheimhoudingsplicht aan bod. Daarna de praktijk en toekomst: onpraktische ECD s, toegang door management, ketenpartners en andere vreemde gasten. Over onvolledige gegevens, real-time inzage en aanvullingen door patiënten en naasten. Mr. Robert Helle Communicatie met migrantenouderen: een kwestie van delen van kennis en vaardigheden Zorgprofessionals in de ouderengeneeskunde krijgen in toenemende mate te maken met migrantenouderen. Daardoor worden zij geconfronteerd met de invloed van migratie op het leven van betrokkenen. Maar ook maken zij kennis met andere levensstijlen, ziekteopvattingen, hulpzoekgedrag en visies op leven en dood. In deze lezing wordt besproken hoe zorgverleners de communicatie met migrantenouderen en hun naasten kunnen verbeteren. Centraal uitgangspunt is dat alleen kennis van culturele achtergronden niet volstaat voor een adequate communicatie tussen zorgprofessional en patiënt. Belangrijker is de individuele patiënt te leren kennen in zijn of haar specifieke culturele en levensbeschouwelijke context. Dr. Cor Hoffer Kwaliteit van leven bij gevorderde dementie (flitspresentatie) In deze presentatie zal er uitleg geven worden over welke patiëntkenmerken (demografische, psychosociale, functionele en fysieke) geassocieerd zijn met kwaliteit van leven bij mensen met matige tot zeer ernstige dementie in Nederlandse verpleeghuizen. Maartje Klapwijk De evaluatie van Kiezen voor delen (flitspresentatie) Tijdens deze presentatie presenteren wij de resultaten van het longitudinale onderzoek naar pijn bij mensen met dementie. Evaluatie van pijn en de behandeling na terugkoppeling van het onderzoek naar pijn bij mensen met dementie in het verpleeghuis. Janine van Kooten 3D Welke competenties heeft de specialist ouderengeneeskunde in de toekomst nodig? Wat is uw unieke verantwoordelijkheid en aanbod voor de kwetsbare (oudere) patiënt en zijn naasten? Hoe onderscheidt dit zich ten opzichte van andere zorgprofessionals? Welke competenties heeft u daarvoor nodig? Hoe kan de specialist ouderengeneeskunde zijn expertise het beste tonen en delen? In deze workshop gaan de deelnemers hierover in gesprek op basis van de uitkomsten van het Verenso-project SO 2020, speerpunt toekomstbestendige competenties. Dr. Ton Bakker Specialist ouderengeneeskunde en verpleegkundig specialist: verantwoord teamwork De begrippen taakdelegatie en taakherschikking worden nogal eens verward. Daarbij doen zij naar mijn ervaring niet echt recht aan de samenwerking tussen de specialist ouderengeneeskunde en de verpleegkundig specialist. Deze samenwerking betreft teamwork met duidelijke verdeling van verantwoordelijkheden. Kernbegrippen zijn daarbij: samenwerken, supervisie, professionaliteit en kwaliteit. Deze begrippen zullen in de presentatie ook centraal staan, naast het plezier wat ik zelf beleef aan deze manier van samenwerken. René Boeren

6 3E 3F Mensen, bacteriën en antibiotica Een overzicht van pathogene bacteriën tot de commensalen van het menselijk lichaam en de interactie met antibiotica. De keuze van antibiotica, ingedeeld naar de meest voorkomende infecties in zorginstellingen zal ook aan bod komen, evenals het antibioticaresistentie vraagstuk en de noodzaak van een adequaat infectiepreventiebeleid. Dr. Jayant Kalpoe Valkuilen bij de diagnostiek van UWI s in het verpleeghuis De lage voorkans op een UWI bij aspecifieke klachten samen met de hoge prevalentie van asymptomatische bacteriurie, maken dat urinesticks minder betrouwbaar zijn bij ouderen. Houden we hier wel rekening mee in de praktijk? Interactieve workshop met casuïstiek. Luc van Houdt Intercollegiale feedback: niet gemakkelijk, wel nuttig en mogelijk Het geven van feedback aan een collega is niet gemakkelijk. Het is echter wel belangrijk en zinvol. In deze sessie wordt een methode toegelicht en geoefend waardoor het geven van feedback gemakkelijker wordt gemaakt. Het is een interactieve sessie. Gebruik makend van diverse korte filmpjes worden situaties uit het dagelijks leven geschetst. Vervolgens worden deelnemers in staat gesteld om in korte rollenspellen deze methode van intercollegiale feedback toe te passen. Károly Illy en prof. dr. Paul Brand Koffie/theepauze Aanvang ronde 4 Maak uw keuze uit sessie 4A t/m 4F 4A 4B Nieuwe Alzheimermedicijnen: de laatste ontwikkelingen Op dit moment lopen er verschillende trials met ziekte-modificerende medicijnen tegen Alzheimer. Hoe kansrijk zijn de medicijnen die nu worden onderzocht? Is voorkomen van Alzheimer misschien beter dan genezen? Dr. Niels Prins Huisarts en specialist ouderengeneeskunde Over de samenwerking tussen huisarts en specialist ouderengeneeskunde Jacqueline Ellen en Guus Jaspar Opioïd gebruik bij ouderen met gevorderde dementia (flitspresentatie) Een cross-sectioneel onderzoek bij 327 verpleeghuisbewoners met dementie. Berekend is de prevalentie van pijn en opioïd gebruik en de factoren die geassocieerd zijn met het gebruik van opioïden in de verpleeghuispopulatie. Charlotte Griffioen 4C 4D Wie grenzen verkent, kan ze verleggen en delen met velen Over de waarde van grenzen verkennen en verleggen in een nog onontgonnen kennisgebied van het specialisme ouderengeneeskunde, in het bijzonder de langetermijnzorg voor mensen met ernstig niet-aangeboren hersenletsel. Hoe cultuurverschillen tot nieuwe inzichten kunnen leiden, om te delen en van te leren. Dr. Jan Lavrijsen Specialisten ouderengeneeskunde en bestuurders: samenwerken, illusie of idylle? Willen alle bestuurders de dokters onder de duim houden? Willen alle specialisten ouderengeneeskunde zich graag verschuilen achter de medische verantwoordelijkheid? Graag delen wij, een bestuurder en een specialist ouderengeneeskunde, met u een genuanceerd verhaal uit de praktijk. Anja Schouten en Astrid de Wit

7 Cliënten met psychiatrisch-somatische multimorbiditeit (flitspresentatie) Langdurige intramurale zorg voor oudere cliënten met psychiatrisch-somatische multimorbiditeit vindt toenemend plaats in verpleeghuizen. Welke kenmerken hebben deze cliënten en kunnen we spreken van een bijzondere doelgroep? Anne van den Brink 4E 4F Plasklachten bij mannen: één pot nat? Een man met plasklachten? Dat ligt altijd aan de prostaat Of toch niet? De laatste jaren zijn er nieuwe inzichten over de pathofysiologie van plasklachten, ofwel LUTS, bij mannen. De blaas en comorbiditeit spelen ook een grote rol. Deze nieuwe inzichten geven handvatten om de behandeling van LUTS bij mannen nog beter aan te passen aan de behoefte van patiënten. Uroloog Cobi Reisman neemt u aan de hand van theorie en zijn ervaring mee door deze nieuwe inzichten. Naast anatomie en epidemiologie komen vooral ook praktische zaken aan bod als het rectaal toucher, het mictiedagboek en de IPSS lijst. Zo krijgt u concrete opties aangereikt om de theorie daadwerkelijk in de praktijk te kunnen gebruiken. Mis deze kans niet om u in slechts 45 minuten bij te laten praten over LUTS bij mannen. Dr. Cobi Reisman Intercollegiale feedback: niet gemakkelijk, wel nuttig en mogelijk <reeds vol> Het geven van feedback aan een collega is niet gemakkelijk. Het is echter wel belangrijk en zinvol. In deze sessie wordt een methode toegelicht en geoefend waardoor het geven van feedback gemakkelijker wordt gemaakt. Het is een interactieve sessie. Gebruik makend van diverse korte filmpjes worden situaties uit het dagelijks leven geschetst. Vervolgens worden deelnemers in staat gesteld om in korte rollenspellen deze methode van intercollegiale feedback toe te passen. Károly Illy en prof. dr. Paul Brand Zaalwissel Gezichten van dementie Vijfentwintig jaar geleden stierf mijn moeder. Ze dementeerde. Twintig jaar geleden ging ik terug naar het tehuis waar ze woonde. Mijn enige intentie was tekenen, de ziekte nog een keer in het gezicht kijken. Kijken werd ontmoeten. Deze ontmoetingen liggen nu vast in een serie portretten en korte documentaires. Herman van Hoogdalem Belofte van de toekomst Uitreiking Jan Stoopprijs Prof. dr. Sytse Zuidema Borrel + aansluitend dinerbuffet Afsluiting