Bart van Aarnhem & Gerrit-Jan Zwenne. universele dienst en privacy. Eindgebruikersbelangen, april 2006

Transcriptie

1 Eindgebruikersbelangen, universele dienst en privacy Bart van Aarnhem & Gerrit-Jan Zwenne april 2006

2 Gerrit-Jan Zwenne Universiteit Leiden Bird & Bird Den Haag

3 roadmap universele dienst hoe en waarom bereikbaarheidspakket aftappen enz. aftapbaarheid eindgebruikersbelangen transparantie opzeggingsbevoegdheid privacy communicatiegeheim, beveiliging, gespecificeerde rekening en doorschakeling ongevraagde communicatie (spam!) cookies & spyware, verkeersgegevens telefoongids en nummeridentificatie anti-stalking

4 universele dienst

5 blikseminslag Arnbak 1987 hoe goed en hoe snel gaat de reparatie van de telefooncentrale in Appelscha na een

6 wat is een universele dienst..? dienst die voor iedereen onder gelijke voorwaarden tegen betaalbare prijs beschikbaar is minimum cq. vangnet karakter aanbod van nader aan te duiden dienst en daarvoor benodigde voor-zieningen ( infrastructurele randvoorwaarden) aansluitplicht (non-discriminatie) non-discriminatie m.b.t. prijs en kwaliteit; geen regionale verschillen: stad subsidieert dorpen (solidariteit) géén financiële barrieres om dienst af te nemen (maar niet noodzakelijk kostenorientatie!)

7 doel van de universele dienst wegnemen onvolkomenheden en tekortkomingen van markt realiseren netwerkeffecten de zg. voordelen van de informatiemaatschappij worden alleen bereikt als iedereen in staat is daaraan deel te nemen voorkomen digitale scheidslijn maatschappelijke uitsluiting weduwe in Appelscha d.w.z. waarde van netwerk neemt toe neemt toe naarmate er naarmate er meer meer aansluitingen zijn

8 universele dienst waarom? waarborging van algemene belangen in een context waar zoveel mogelijk wordt overgelaten aan de markt The real challenge is to ensure a smooth interplay between, on the one hand, the requirements of the single market and free competition in terms of free movement, economic performance and dynamism and, on the other hand, the general interest objectives Communication (EC)96/C281/03 The experience gained sofar [ ] confirms the full compatibility of the Treaty rules on competition and the internal market with high standards in the provision of services of general interest Communication (EC)2001C17/04 Communication (EC)2001C17/04

9 uitgangspunten terughoudendheid alleen voorzien in universele dienst als de markt niet in voldoende mate in de basisvoorzieningen kan voorzien ter beoordeling van nationale wetgever idem maximum tariefstelling beginselen objectiviteit transparantie non-discriminatie evenredigheid Art. 9.2 Tw Art. 3 UD-richtlijn

10 UD in de elektronische communicatiesector tegen betaalbare prijs voorzien in vastgesteld minimumaantal diensten voor alle eindgebruikers bepaalde diensten voor bepaalde eindgebruikers prijzen die afwijken van die welke het resultaat zijn van normale marktomstandigheden evt. specifieke tariefopties voor consumenten met lage inkomens of bijzondere sociale behoeften Overw. 4 UD-richtlijn en Bijlage IV, dl. A

11 betaalbaar bereikbaarheids-pakket i. enkelvoudige analoge aansluiting KPN belbudget (en nu oók belbasis!) alleen voor consumenten géén ISDN of ADSL géén kerktelefonie ii. openbare betaaltelefoon d.w.z. telefooncel iii. telefoonboek en informatiedienst Art. 9.1 (en 7.7) Tw Overw. 4 UDrichtlijn iv. en ook gratis toegang alarmnummer

12 (i) analoge telefoonaansluiting gemiddelde beller belabonnement d.w.z. belbasis weinigbeller bereikbaarheidsabonnement d.w.z. belbudget Art BUDE Art. 2.1 RUDE incl.redelijk rendement, maar géén kostendekkende tarieven incl.redelijk rendement, maar géén kostenorientatie mogelijke samenloop ex ante-verplichtingen o.g.v. art. 6a.2 en 6a.6 binnen basis start E0,052 p/o piek E0,104 p/m dal E0,052 p/m buiten basis start E0,052 p/o dal E0,156 p/m abonnement E10,41 piek E0,314 p/m (incl BTW) ALLEEN T.B.V. CONSUMENTEN

13 piek- en dal / biba - buba piekuren maandag t/m vrijdag van tot uur daluren maandag t/m vrijdag van tot uur, én van tot uur, én zaterdag en zondag van tot uur National Acces Points (NAP s) cq. internationale centrales, 06-centrales enz. Regional Acces Points (RAP s) cq. 1e en 2e orde verkeerscentrales Local Acces Points (LAP s) cq. nummercentrales wijkcentrales netwerk topologie sub loop interlokale netwerk local loop cq. aansluitnetwerk

14 wanbetaling universele dienst telefoonaansluiting alléén maatregelen die in verhouding staan tot ernst van de wanbetaling niet-discriminerend, én vooraf op genoegzame wijze bekend gemaakt maatregelen beperkt tot de onderdelen van de dienst waarop betalingsachterstand betrekking heeft voorzover dat technisch mogelijk is, én niet in geval van fraude of aanhoudend te late betaling voorafgaande ingebrekestelling redelijke nakomingstermijn Art. 2.5 RUDE

15 16 NIET TIJDIGE BETALING 16.1 Indien de de Contractant niet niet binnen de de in in artikel 15, 15, vierde lid, lid, bedoelde termijn heeft betaald, is is hij hij zonder nadere ingebrekestelling in in verzuim Vanaf de de datum waarop de de Contractant in in verzuim verkeert, is is KPN KPN gerechtigd de de wettelijke rente en en de de redelijke kosten ter ter verkrijging van van voldoening buiten rechte in in rekening te te brengen. Voor vergoeding komen in in aanmerking die die buitengerechtelijke kosten die die in in redelijkheid zijn zijn gemaakt en en die die qua qua hoogte redelijk zijn zijn in in verhouding tot tot de de openstaande vordering KPN KPN is is pas pas gerechtigd tot tot (gedeeltelijke) buitengebruikstelling of of tot tot ontbinding van van de de Overeenkomst wegens niet niet tijdige betaling over te te gaan nadat de de Contractant ook ook binnen een, in in een een door KPN KPN te te zenden herinnering gestelde, nadere termijn niet niet heeft betaald. Deze nadere termijn omvat,behoudens de de situatie bedoeld in in artikel 18, 18, derde lid, lid, ten ten minste dagen te te rekenen vanaf de de dag dag dat dat de de herinnering door de de Contractant is is ontvangen. Vaste telefonie

16 belbudget en carriervoorkeuze [bij belbudget is géén sprake van een] verplichting om de abonnee de mogelijkheid te geven om gebruik te maken van carrier-selectie [ ] In dat geval is juist de combinatie van zowel het abonnementstarief als de verkeersafhankelijke tarieven van wezenlijke betekenis minimaal bereikbaarheidspakket geherbalanceerde tarieven goedkoper abonnement, hogere verkeerskosten dus niet mogelijk in combinatie met c(p)s Toel. BUD, Stb. 98, 637 KPN-abonnementsadvies belbudget slamming?

17 functionele toegang tot internet smalband-netwerkaansluiting géén beperkingen aan technische middelen waarmee de aansluiting wordt gerealiseerd draadverbindingen en draadloze verbindingen mogelijk géén vereisten m.b.t. snelheid want afhankelijk van randapparatuur uitgangspunt 56k-modems en soms via mobiele netwerken lagere snelheden modems dus géén breedband Overw. 8 UD-rl Art. 2.1 BUDE

18 (ii) openbare betaaltelefoon één openbare betaaltelefoon voor iedere woonkern met meer dan 5000 inwoners tenminste één openbare betaaltelefoon per 5000 inwoners kosten niet hoger dan redelijk kostendekkende tarieven incl.redelijk rendement maar géén kostenorientatie

19 (iii) telefoongids & informatiedienst kosten niet hoger dan redelijk kostendekkende tarieven incl. redelijk rendement maar géén kostenorientatie verplichtingen vaste en mobiele telefoonaanbieders beschikbaarstellen relevante informatie billijke, objectieve, kostengeorienteerde en non-discriminatoire voorwaarden bij aangaan overeenkomst toestemming vragen voor opname in standaard telefoongids of standaard informatiedienst maar alleen als er uberhaupt NAWT-informatie wordt opgevraagd Art. 2.3, 3.1 en 3.2 BUDE gewone zoekfuncties (géén reversed search)

20 aanbieder universele dienst opdracht minister betaalbaarheid en kwaliteit niet gegarandeerd door normaal functionen markt voor periode van max. 5 jaar kan korter aanbieder verwachte laagste nettokosten thans KPN Telecom nettokosten worden omgeslagen als die er zijn Art Tw Art Tw

21 procedure UD-opdracht bekendmaking voornemen tot opdracht aan aanbieder met meeste aansluitingen mededeling in de Staatscourant andere aanbieders kunnen aanvraag indienen om opdracht te krijgen verklaring omtrent vergoeding nettokosten opdrachtverstrekking kwalitatieve toets Art. 9.2 Tw kostenvergelijking loting bij gelijke geschiktheid / even hoge nettokosten

22 vergoeding nettokosten nettokosten gemaakte kosten -/- vergoeding + andere op geld waardeerbare (immateriele) voordelen kostencomponenten afzonderlijk berekend om dubbeltelling te voorkomen géén concurrentieverstoring als specifieke nettokosten worden vergoed, nettolast gecompenseerd op een uit mededingings-oogpunt neutrale wijze Art Tw en Bijlage IV, dl. A

23 verwachtingen universele dienst KPN Telecom B.V. is aangewezen aanbieder opzegging met termijn van één jaar door KPN of Minister! vaste telefonie! openbare betaaltelefoons! gedrukte en elektronische telefoongidsen! abonnee-informatiedienst

24 eindgebruikersbelangen

25 gebruikers, eindgebruikers, consumenten en abonnees zakelijke eindgebruike rs gebruikers art jo gebruikers art. 1.1 n Tw eindgebruiker s art. 1.1 o Tw consumenten art. 1.1 q Tw abonnees art. 1.1 p Tw aanbieders cq. telco s abonnees art jo. 11.8

26 transparantie informatieverstrekking op schrift of toegankelijke duurzame gegevensdrager vóór of bij sluiten overeenkomst naam en adres vestiging, diensten en wachttijd, kwaliteit, onderhoud, tarieven, contractsduur, terugbetalingsregeling, geschillenregeling van toepassing op alle aanbieders van openbare elektronische communicatiediensten maar niet voor openbare betaaltelefoons praktijk cpsaanbieders..? Art. 7.1 Tw

27 OPTA & transparantie bekendmaking informatie m.b.t. aanbieders van openbare elektronische communicatienetwerken of diensten over verplichtingen ex hfdstk 4 t/m 9 en 11 Tw maar géén bedrijfsvertrouwelijke informatie i.d.z.v. art.10, eerste lid, onder c, Wet openbaarheid van bestuur ter bevordering van open en concurreren-de markt in de elektr. communicatiesector bijvoorbeeld Art Tw website met vergelijking mobiele beltarieven

28 vaste telefoondienst nog meer transparantie e.d. nadere regels bij ministeriële regeling bekendmaken informatie tarieven en gebruiksvoorwaarden carrier(voor)keuze alleen aan consumenten beschikbaarstellen faciliteiten toonkiezen en nummeridentificatie rapportageplicht OPTA Art. 7.3 Tw Art. 3.2 RUDE Art. 7.4 Tw

29 kosteloze beëindiging wijziging beding in overeenkomst abonnee kan overeenkomst kosteloos beëindigen, én hij moet daarover op genoegzame wijze worden geïnformeerd tenminste vier weken voordat de wijziging van kracht wordt tariefswijzigingen..? tariefswijzigingen..? Art. 7.2 Tw

30 21.1 WIJZIGINGEN VAN VOORWAARDEN EN TARIEVEN Deze algemene voorwaarden en en de de tarieven kunnen door KPN KPN worden gewijzigd. Behoudens het het gestelde in in het het derde lid lid gelden wijzigingen van van de de algemene voorwaarden en en de de tarieven ook ook ten ten aanzien van van reeds bestaande Overeenkomsten. De De wijzigingen treden in in werking dagen na na de de bekendmaking of of op op een een latere datum in in de de bekendmaking vermeld. Indien een een Contractant een een wijziging van van de de algemene voorwaarden niet niet wenst te te accepteren, kan kan hij hij de de Overeenkomst schriftelijk opzeggen met met ingang van van de de datum waarop de de nieuwe voorwaarden van van kracht worden. De De opzegging dient tijdig te te geschieden. De De opzegging wordt door KPN KPN uitsluitend als als tijdig geaccepteerd indien de de mededeling voor de de laatstgenoemde datum bij bij KPN KPN is is ontvangen. Ten Ten aanzien van van wijziging van van tarieven geldt het het in in dit dit lid lid bepaalde uitsluitend voor zover de de tariefwijzigingen per per saldo een een hoger tarief voor de de Contractant meebrengen. AV Direct ADSL AV Direct ADSL

31 Artikel 1 Definities In deze algemene voorwaarden ( Voorwaarden ) wordt verstaan onder: Aanvullende Diensten op afzonderlijk verzoek van de Contractant via debitel of derden te leveren bijzondere of aanvullende diensten of bijzondere telecommunicatiemogelijkheden. Artikel 16 Aanvullende Diensten a) Voor uitvoering van Aanvullende Diensten is debitel gerechtigd derden in te schakelen. b) Levering van door derden uitgevoerde Aanvullende Diensten kunnen op afzonderlijke voorwaarden (van derden) ter beschikking worden gesteld. c) Een wijziging in het aanbod van Aanvullende Diensten vormt geen reden de Overeenkomst te beëindigen.

32 Consumentenbond ontevreden AMSTERDAM 18 januari De Consumentenbond is niet te spreken over wijze waarop de internetproviders opereren. De markt voor internettoegang vertoont nog altijd tekenen van onvolwassenheid, hoewel deze te spreken over wijze waarop de internetproviders opereren. De markt voor internettoegang vertoont nog altijd tekenen van onvolwassenheid, hoewel deze dienstverlening al bijna tien jaar bestaat. Behoorlijke consumentenvoorwaarden ontbreken veelal. Regelmatig worden deze gewijzigd, zonder dat de abonnee gewezen wordt op de mogelijkheid op te zeggen. Veel internetaanbieders menen dat dit alleen maar hoeft bij een verslechtering. Als de verandering deels in het voordeel deels in het nadeel van de consument werkt, voelt een aantal providers zich niet geroepen opzegbaarheid aan te bieden. Ook de vele kleine lettertjes maken het aanbod ondoorzichtig. Een probleem is ook dat zelfs op hoofdlijnen de voorwaarden erg uiteenlopen.?

33 geschillencommissie klachten over vaste en mobiele telefoondienst niet over internet of apparatuur klacht eerst schriftelijk voorleggen aan aanbieder 4 weken termijn klachten formulier op website standaard contractsbepaling Art Tw

34 aftappen

35 aftapbaarheidsverplichting alle openbare telecommunicatie netwerken en diensten moeten aftapbaar zijn ook ISP s..! tenzij ontheffing Art Tw overbrengen van signalen via e- communicatienetwerk, (maar niet verspreiden van programma s) Art. 1.1(ee) en (ff) Tw beschikbaar voor publiek Art. 1.1(ee) en (ff) Tw Art Tw

36 andere verplichtingen medewerkingsplicht informatie- en informatieverzamelplicht o.a. nummers, accountgegevens, adres, postcode, woonplaatsgegevens bewaartermijn 3 mndn. geheimhoudings- en beveiligingsplicht m.b.t. verstrekte informatie grotendeels op eigen kosten van de telco / ISP (art Tw) Art t/m 13.5 Tw

37 Boete voor niet af te tappen internetaanbieder 23 december 2004 GRONINGEN/ENSCHEDE - Het Agentschap Telecom heeft internetaanbieder Boswell uit Enschede een boete opgelegd omdat de diensten van het bedijf niet waren af te tappen.. De boete bedraagt euro, maakte een woordvoerder van het Agentschap donderdag bekend. Het is voor het eerst dat er een boete voor deze overtreding is opgelegd. Internetaanbieders zijn volgens de Telecommunicatiewet verplicht de technische maatregelen te treffen die het mogelijk maken om hun diensten af te tappen. Justitie en de Algemene Inlichtingen- en Veiligheids-dienst dienst (AIVD) maken daar gebruik van bij de opsporing van zware criminaliteit en terrorisme.

38 privacy telefoongeheim, beveiliging gespecificeerde rekening en doorschakeling

39 specifieke privacybescherming waarom eigenlijk..? veel meer gegevens verzameld, gegenereerd en verwerkt in (gedigitaliseerde) netwerken ISDN, GSM, GPRS, DSL, UMTS, ADSL, enz. wegvallen van impliciete technische waarborgen in traditionele technologieën bijv. nummerherkenning was technisch niet mogelijk behoefte aan expliciete juridische waarborgen zeggenschap bij abonnees en/of eindgebruikers of consumenten controle over gegevens transparantie van verwerkingen doelbinding, subsidiariteit en proportionaliteit

40 vertrouwelijke communicatie briefgeheim, telefoon- en telegraafgeheim technologie-afhankelijk geformuleerd ook fax, ? SMS? MMS? voorstel Cie. Franken: Art. 13 GW recht op vertrouwelijke communicatie ingetrokken Vgl. art Tw het geheim van vergelijkbare communicatietechnieken ook van toepassing op aanbieders van openbare telecommunicatienetwerken en diensten.

41 Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar Regels inzake de telecommunicatie (Telecommunicatiewet) Nr. 75 AMENDEMENT VAN DE LEDEN ROETHOF EN VAN ZUIJLEN Ontvangen 3 april 1998 De ondergetekenden stellen het volgende amendement voor: Artikel Onverminderd het overigens bij of krachtens deze wet bepaalde worden de bij of krachtens deze wet te nemen maatregelen en regels genomen met inachtneming van het belang van de bescherming van persoonsgegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer alsmede de bescherming van het brief-, telefoon- en telegraafgeheim en het geheim van daarmee vergelijkbare communicatietechnieken. Toelichting Toelichting Bij Bij de de toepassing toepassing van van de de wet wet dient dient rekening rekening te te worden worden gehouden gehouden met met de de bescherming bescherming van van de de privacy privacy en en het het brief-, brief-, telefoon- telefoon- en en telegraafgeheim telegraafgeheim en en het het geheim geheim van van daarmee daarmee vergelijkbare vergelijkbare communicatietechnieken communicatietechnieken zoals zoals fax fax en en Dit Dit amendement amendement strekt strekt ertoe ertoe deze deze belangen belangen in in de de Telecommunicatiewet Telecommunicatiewet te te verankeren verankeren 2. Onverminderd het overigens bij of krachtens deze wet bepaalde is het eerste lid van overeenkomstige toepassing op de bedrijfsvoering door aanbieders van openbare telecommunicatienetwerken en openbare telecommunicatiediensten.

42 beveiligingsplicht zorg voor beveiliging van netwerk en diensten passende technische en organisatorische beveiligingsmaatregelen waarborging passend beveiligingsniveau gelet op de risico's die de verwerking en de aard van te beschermen gegevens met zich meebrengen maatregelen zijn mede gericht op voorkoming onnodige verzameling en verdere verwerking van persoonsgegevens Art Tw Art. 13 Wbp

43 Providers ontwijken beveiligingsplicht Internetaanbieders moeten meer doen om hun abonnees veiliger te laten surfen, eist de Consumentenbond. Maar de aanbieders zelf voelen daar niets voor - op één witte raaf na. Vorige week werd bekend dat er in 2004 in Nederland 1,2 miljoen breedbandinternetaansluitingen bij kwamen. Voor 2005 wordt een zelfde groei voorzien, met nog eens 1,2 miljoen aansluitingen op internet via ADSL of de tv-kabel. Juist deze groei van breedband doet de onveiligheid van internet toenemen. [OLSTHOORN - 25 MAART 2005] Beveiliging is in wezen een simpel abc'tje: updaten (van Windows), een virusfilter bij de provider en/of een virusscanner op de pc draaien en een firewall installeren. Een spamfilter bij de provider instellen en/of eentje op de postbus op de pc zetten is voor veiligheid op zich niet noodzakelijk, maar wel een handige aanvulling. Hoeveel van de 2,4 miljoen personen die breedband (laten) installeren in 2004 en 2005 zijn op de hoogte van de vereisten en kunnen deze ook uitvoeren? Als ze een dvd-recorder kopen, moeten ze die kunnen instellen. Als ze met een auto op pad gaan, moeten ze een band kunnen verwisselen. En moet de weduwe in Appelscha zich kunnen bezighouden met 'downloaden' van een virusscanner' en het 'updaten van een firewall'?

44 !

45 gespecificeerde rekening ongewenste doorschakeling niet-gespecificeerde rekening m.b.t. ecommunicatiediensten ter bescherming persoonlijke levenssfeer van medegebruikers studentenhuis, huisgenoten, familieleden etc. recht om gevrijwaard te blijven van overlast als gevolg van mislukte follow me instelling kosteloos en eenvoudig maar niet categorisch voor alle doorschakelingen Art (a) Tw Art (b) Tw

46 privacy ongevraagde elektronische communicatie (spam spam!)

47 A guaranteed delivery of 50 million s for under a thousand bucks. And you only need one sucker in a million to recover your start-up costs Ray Everett-Church CPO eprivacy Group

48

49 kwalificatie(s) spam Art Tw ongevraagde oproepen t.b.v. direct marketing Art. 7: 46h Bw ongevraagde oproepen of mededelingen t.b.v. totstandkoming verkoop op afstand Art. 3:15e Bw ongevraagde commerciële communicatie Art. 41 Wbp verwerking persoonsgegevens i.v.m. totstandbrenging of instandhouding van directe relatie met betrokkene t.b.v. commerciële of charitatieve doelen

50 Art Telecomwet opt-in geautomatiseerde oproepssystemen zónder menselijke tussenkomst zg. oproepautomaten of automatic calling devices fax, , sms, enz. opt-out andere oproepsystemen verzenders telefoontje beleggingsadviseur over pensioengat (omstreeks etenstijd) gebruik elektronische klantgegevens bestaande klanten direct marketing per (sms, etc.) t.b.v. eigen én gelijksoortige producten massale berichtenverspreiding zonder noemenswaardige kosten voor verzenders

51 opt-in voor elektronische berichten, fax e.d. voorafgaande toestemming vrije, specifieke, én op informatie berustende wilsuiting voldoende duidelijk op welke producten op welke producten de mailing betrekking heeft, van wie deze producten zijn, enz. producten zijn, enz. instemming in algemene voorwaarden niet toereikend géén vooraf aangevinkt hokje bewijslast bij verzender!

52 opt-out voor gebruik elektronische contactgegevens gebruik elektronische contactgegevens van bestaande klanten waaraan producten zijn verkocht of diensten geleverd t.b.v. marketing eigen én gelijksoortige producten alleen en sms (enz.), géén faxgegevens géén gegevens verkregen door enquete of prijsvraag Wat m.b.t. groepsgenoten in convernverband..? En zijn dvd s, cd s en cdroms gelijksoortig..?

53 if if you do not wish to to receive further receive further information about our new information about our new products and services please do not tick the box!x "!

54 bedrijven en werknemers alléén spambescherming voor natuurlijke personen wijzigingsvoorstellen: werking uitbreiden tot abonnees-rechtspersonen werking uitbreiden tot gebruikers (niet abonnees) Resp. Amend. 18 en 42 niet overgenomen regering heeft geen signalen opgevangen dat ongevraagde gevangen dat ongevraagde communicatie (m.n. reclame of of spam) voor het bedrijfs-leven een probleem zou zijn

55 Kamerbrief: Spambeleid, Stand van zaken december 2004 Tijdens de behandeling van de Telecomwet is door de Kamer een motie van Van Dam/Atsma aangenomen om initiatieven te nemen waardoor ook voor bedrijven ten aanzien van spam het opt-in regime zal gelden. In de wet is namelijk het opt-in regime voor ongevraagde communicatie slechts opgenomen voor abonnees die natuurlijke personen zijn. [ ] Het pad van zelfregulering leidt in mijn ogen niet tot een aanvaardbare invulling van de motie. Daarom heb ik gekozen voor een wetgevingstraject. Om gewenste ongevraagde communicatie aan bedrijven mogelijk te maken, maar hen wel tegelijkertijd te beschermen tegen ongewenste ongevraagde communicatie, zou een bepaling kunnen worden opgenomen, inhoudende dat spam aan zakelijke gebruikers wel is toegestaan indien een bedrijf hiertoe een speciaal, onpersoonlijk adres beschikbaar stelt en bekend maakt. Dit laatste kan in mijn ogen worden aangemerkt als een voorafgaande toestemming (maar dan van algemene aard en beperkt tot bepaalde adressen) en derhalve als opt-in. Met deze benadering kan worden voldaan aan de motie. Het hier geschetste wetgevingstraject zal in januari 2005 worden opgestart.

56 handhaving OPTA belast met handhaving van spam-verbod maar CBP ook max. boete of een waarschuwing maar alleen bevoegd over Nederlandse spam spamverbod geldt voor natuurlijke of rechtspersonen die vanuit Nederland elektronische berichten versturen materiële verzender d.w.z. de degene die op de verzendknop drukt of degene die opdracht geeft tot de verzending waar berichten worden ontvangen is irrelevant alleen alleen verstrekking verstrekking van van onjuiste onjuiste afzendergegevens afzendergegevens is is strafbaar strafbaar feit feit c.q. c.q. economisch economisch delict delict

57

58 spamklacht.nl 4963 klachten 1267 afgewezen want niet onder art Tw 194 niet opgenomen want niet bevestigd 3502 klachten op basis waarvan OPTA kan optreden vooral Bijna klachten over spam bij OPTA ingediend Vanaf 19 mei van dit jaar kunnen particulieren hun spamklachten indienen bij OPTA. Tot en met 25 oktober zijn er 4963 klachten ingediend bij OPTA. Hiervan zijn 1267 klachten afgewezen, omdat het klachten bleken te zijn over spamberichten die niet verboden zijn, zoals aan rechtspersonen. Een klein aantal klachten (194) is niet opgenomen omdat de klachtmelding niet bevestigd is door de verzender. In totaal zijn er 3502 klachten basis waarvan OPTA tegen overtreders van het spamverbod kan optreden. De meerderheid van deze legitieme klachten betreffen klachten, met een 3025.

59 Boetes voor spammers ROTTERDAM, 28 DEC Telecomtoezichthouder Opta heeft voor het eerst boetes opgelegd voor het verzenden van spam, ongewenste reclame per en sms. Een particuliere spammer moet euro betalen, twee bedrijven kregen een boete van en euro.? Het versturen van spam aan consumenten is strafbaar onder de nieuwe Telecomwet die in mei van dit jaar in werking trad. Opta kreeg de taak om Nederlandse spammers te bestrijden. Zij ontving sinds mei klachten via de website De boetes zijn voor het versturen van aan internetgebruikers die hier niet om hadden gevraagd (opt-in), het achterwege laten van de juiste adresgegevens van de verzender van het bericht en het niet opnemen van een mogelijkheid om af te melden. De boete van euro is opgelegd aan een man van wie Opta de identiteit niet heeft bekendgemaakt, die betrokken was bij vier 'spam-runs'. Tweemaal ging het om zelfstandige verzendingen. Hij adverteerde met goedkope medicijnen en hij riep op, onder de naam van de bekende spambestrijder R. Zenger (van de website spamvrij.nl), om Hitlers boek Mein Kampf te kopen. Zenger deed hiervan aangifte bij de politie.

60 Brinkhorst: EU handen ineen tegen spam 13 december Minister Brinkhorst van Economische Zaken heeft zijn Europese collega s achter zich gekregen met zijn intenties om spam op Europees niveau te bestrijden. Nederland heeft tijdens het voorzitterschap het onderwerp spam gelanceerd als zaak van hoge prioriteit en heeft de EU aangemaand om op korte termijn een aantal acties te ondernemen. Het voornemen van Brinkhorst voor de Europese aanpak van spam kent vier aandachtspunten. 13 december Minister Brinkhorst van Economische Zaken heeft zijn Europese collega s achter zich gekregen met zijn intenties om spam op Europees niveau te bestrijden. Nederland heeft tijdens het voorzitterschap het onderwerp spam gelanceerd als zaak van hoge prioriteit en heeft de EU aangemaand om op korte termijn een aantal acties te ondernemen. Het voornemen van Brinkhorst voor de Europese aanpak van spam kent vier aandachtspunten. Ten eerste het punt van de handhaving. Er blijken nog veel knelpunten te bestaan bij het handhaven van spam. Met name de uitwisseling van gegevens over de grens levert problemen op. Op korte termijn moeten deze knelpunten inzichtelijk gemaakt wor-den. Op initiatief van OPTA samen met de franse toezichthouder (CNIL) is onlangs een protocol tot stand gekomen voor samenwer-kingsprocdures tussen alle europese toe-zichthouders op het gebied van spam. Ten tweede de internationale samenwerking. Tijdens het Nederlandse voorzitterschap heeft Brinkhorst sterk aangedrongen op bre-de multilaterale samenwerking. Het is be-langrijk om global alliances te de V.S., China, Zuid-Korea en Rusland. Neder-land heeft in de afgelopen periode reeds actief overlegd met de V.S. om te komen tot een intensieve en effectieve samenwerking. Ten derde het punt van voorlichting en be-wustwording. Bewustwording is essentieel in de strijd tegen spam. Internetgebruikers heb-ben een eigen verantwoordelijkheid voor het beveiligen van hun systemen, maar zijn slechts in staat daar invulling aan te geven indien zij goed voorgelicht zijn over de risico s en de maatregelen die zij daartegen zelf kunnen nemen. Brinkhorst ziet hier een grote verant-woordelijkheid van de lidstaten. Ten vierde het punt van R&D (research and development). Nederland heeft benadrukt dat juist op het terrein van

61 meer regels voor ongevraagde elektronische communicatie Code (St. Reclame Code) max. omvang berichten en attachments 50Kb tenzij anders overeengekomen bij zip-bestanden vermelding omvang in bericht virusvrij, geen executables informatie identiteit en bereikbaarheid adverteerder regels voor verzamelen adressen kettingbeding bij derdeverstrekking -adressen óók voor opt-out! klagen bij Reclame Code Commissie Art. 3:15e Bw óók voor werknemers!! als zodanig herkenbaar en identiteit opdrachtgever

62 XS4ALL/Abfab Hoge Raad XS4ALL heeft exclusieve rechten op eigen netwerk computer- en transmissiecapaciteit Ab.Fab maakt gebruik van netwerk van XS4ALL tegen de wil van XS4ALL interoperabiliteit..? géén rechtvaardigingsgrond ook niet informatiesamenleving of informatievrijheid o.i.d. HR 12 maart 2003 LJN AN8483

63 spam en interoperabiliteit interoperabiliteitsverplichting voor telecomaanbieders en ISP s enz. totstandbrengen eind-tot-eind-verbindingen tussen eindgebruikers alle openbare elektronische communicatienetwerken direct of indirect gekoppeld (ge-interconnecteerd) zodat in beginsel iedereen met iedereen kan communiceren en iedereen overal elektronische diensten kan afnemen spam kan reden zijn om toch géén interoperabiliteit paarden tot stand te brengen -middel whitelisting en blacklisting

64 Hotmail blokkeert vanwege spam 21 december Abonnees van hebben enkele dagen niet kunnen mailen naar Hotmail-adressen. Hotmail stopte met het accepteren van s omdat er te veel spam via de kabelprovider zou worden verstuurd. MSN is dinsdagochtend om elf uur gestopt met het blokkeren van s afkomstig "We hebben bepaalde maatregelen genomen die voor Microsoft voldoende waren om de mail van onze abonnees weer door te laten", zegt Jan Bakker, woordvoerder van de heeft de eigenaar van Hotmail onder meer beloofd om s zonder afzendadres tegen te houden. "Daarmee is het probleem opgelost", aldus Bakker. Wanneer de blokkade precies begon, is onduidelijk. Abonnees melden dat er al problemen waren sinds kan dat niet bevestigen. "Hotmail heeft ons er niet van in kennis gesteld dat ze onze s blokkeerden", zegt Bakker. MSN Nederland kon niet op de zaak reageren.

65 interoperabiliteitsgeschillen belangenafweging wensen van de eindgebruikers kunnen eindgebruikers instemmen met blokkering? vereiste investeringen en door wie die moeten worden gedaan mogelijke alternatieven zoals aktie o.b.v. art Tw beschikbaarheid en integriteit van het netwerk zelfregulering en industriestandaarden

66 orgiastic orgiastic tuna tuna cartilage cartilage hardscrabble hardscrabble linoleum linoleum annex spayed dolomitic ductwork spam poetry improvident lutanist fluorine isfahan. contextual balletic songful conservator contextual balletic songful conservator (typesetting banal wilful degree) peppermintequinox amply amply calm calm durkin durkin jehovah jehovah lemuel babylonian folksong clockwatcher translucent translucent gibbon gibbon rucksack rucksack bonanza bonanza

67 privacy cookies & spyware verkeers- en lokatiegegevens

68 (i) Postcode < cookies /> (ii) (iii) GOOD_COOKIE 84E59D5C_242 5_SYS=NL_N= _DATE=1 6_Jul_99 hyperbanner. net/ Atf 1_ flycast.com/

69 Adware & Spyware ad-aided software gator.com bearshare.com spyware Real Player KaZaA BonziBuddy startpage hijacking lop.com drive-by downloads popup downloads autodialers enz.

70 regels voor cookies etc. Art. 4.1 BUDE informeren gebruiker duidelijk en volledig vooraf? popups? cookie policy! o.a. over doeleinden, serverdomeinnaam, duur van cookies, noodzaak acceptatie cookies aanbieden opt out-mogelijkheid d.w.z. gelegenheid bieden om cookie (etc.) te weigeren Wél toegestaan is onderzoek naar doeltreffendheid website of reclame, bepalen identiteit gebruikers t.b.v. online transacties overw. 25 Rl. 2002/58

71 Cookies Policy Cookies zijn kleine stukjes informatie die door uw browser worden opgeslagen op uw computer. Bol.com gebruikt cookies om u te herkennen bij een volgend bezoek. Cookies stellen ons in staat om informatie te verzamelen over het gebruik van onze diensten en deze te verbeteren en aan te passen aan de wensen van onze bezoekers. Onze cookies geven informatie met betrekking tot persoonsidentificatie. U kunt uw browser zo instellen dat u tijdens het winkelen bij bol.com geen cookies ontvangt.

72 Gebruik cookies overtreedt_privacy_regels Het protocol voor het gebruik van internet cookies blijkt zo lek als een mandje en overtreedt alle binnen de EU geldende privacyregels. Dat stelt een Groningse studente Informatiekunde, die onderzoek deed naar het verzamelen van persoonlijke gegevens op internet. 28 jan Studente Nicoline Braat deed onderzoek naar cookies om in kaart te brengen welke gegevens websites verzamelen. Internetgebruikers hebben volgens haar geen idee welke gegevens websites over hen verzamelen. Daarnaast is het niet duidelijk wat er met deze informatie gebeurt en wie daar inzage in heeft. Uit de resultaten blijkt dat het huidige cookie-mechanisme alarmerend slecht aan de wettelijke privacy eisen voldoet. Het protocol schendt op meerdere manieren de privacy van de internetgebruiker, zo stelt Braat. Het protocol schiet volgens het onderzoek ernstig tekort wat betreft de veiligheidseisen. Ook treft het cookie-mechanisme geen beveiligingsmaatregelen bij het opslaan van informatie. Dat kan leiden tot misbruik van inlognamen en wachtwoorden. Ten slotte worden deze gegevens volgens Braat onnodig lang bewaard: 30 procent wordt vijf tot twaalf jaar bewaard en 24 procent zelfs 30 tot 37 jaar.

73 software oplossingen voor cookieproblemen MS Explorer 5.5 tools > internet options > security > customize level > disable cookies / prompt Mozilla Firefox tools > options > privacy > cookies Ad-aware (v.6.0) There was an error in There was an error in processing your your click-through. One One possible cause cause is is that that you you have have elected not not to to accept cookies. In In order order to to click click through properly, please accept through properly, please accept cookies for for the the domain.bfast.com

74 verkeersgegevens verkeersgegevens ( call detail records, of cdr ) gegevens betreffende het feitelijk gebruik van netwerken en diensten door abonnees en gebruikers oproepende en opgeroepen aansluitnummer, omvang, tijdstip en duur oproep, gebruikte randapparatuur, inloggegevens, gsm-locatiegegevens, CLI s, enz. Art Tw abonnee is natuurlijke persoon of rechtspersoon! Zie art. 1.1 (p) (art Tw n.v.t.)

75 regels voor verkeersgegevens hoofdregel anonimiseren of verwijderen zodra niet meer nodig voor communicatie uitzondering verwerking wél toegestaan voor facturering en betaling interconnectie geschilbeslechting, verkeersbeheer en inlichtingen fraude opsporing en overigens bij of krachtens wet toegestaan met toestemming van abonnees ook voor marktonderzoek en verkoop elektronische communicatiediensten én levering toegevoegde waarde-diensten Art t/m 3 en 5 Tw

76 verkoop of marketing m.b.t. e-communicatiediensten alléén voor e-communicatiediensten diensten die gewoonlijk tegen vergoeding worden aangeboden en die geheel of hoofdzakelijk bestaan in overbrengen van signalen via e-communicatienetwerken met toestemming abonnee of gebruiker verwerking is noodzakelijk proportionaliteit en subsidiariteit Art (a) Tw wilsuiting vrij en specifiek, en op informatie op informatie berustende berustende waarmee betrokken waarmee betrokken natuurlijke of rechtpersoon aanvaardt natuurlijke of rechtpersoon aanvaardt dat zijn gegevens worden verwerkt (1.1, (c) Tw jo. 1, (i), Wbp)

77 toegevoegde waardediensten verkeersgegevens mogen worden verwerkt voor levering van toegevoegde waarde-diensten mits met toestemming gebruiker of abonnee, én zolang dat nodig is voor dergelijke diensten toegevoegde waardedienst is die dienst die verwerking vereist van verkeers- of locatiegegevens, én, verder gaat dan nodig is voor overbrenging van communicatie of facturering daarvan Art. bijvoorbeeld: Spotter (O2) (b) Tw

78 O2-abonnee kan locatie van ander opvragen Donderdag, 17 april Liegen wordt een stuk moeilijker als het aan mobiel belbedrijf O2 ligt. O2-gebruikers kunnen van elkaar opvragen waar iemand zich bevindt. De nieuwe dienst, Spotter geheten, is alleen toegankelijk voor O2-abonnees. Wie zich aanmeldt voor deze dienst kan door anderen 'gespot' worden. Daarbij wordt een sms'je naar O2 gestuurd. Die gaat de plaats na waar het gezochte mobiele nummer zich bevindt en stuurt dat via een sms'je terug. Degene die gezocht (en gevonden) is, krijgt ook een sms'je met de tekst: 'Je bent gespot'. Uit privacy-overwegingen kunnen mensen alleen 'gespot' worden als zij zich zelf voor de dienst hebben opgegeven. De tekst die iemand doorkrijgt als de persoon is gevonden, is bijvoorbeeld: 'Kees is gespot in Amsterdam-Zuidoost in de buurt van de Arena'. O2 denkt met deze locatiegebaseerde functionaliteit vooral jongeren tussen de 13 en 25 jaar een dienst te bewijzen omdat het het groepsgevoel zou versterken. De kosten voor deze dienst zijn 70 eurocent per ontvangen bericht.

79 waarbenik.nl

80 verwerking verkeersgegevens alléén door personen werkzaam onder gezag van aanbieder voor: facturering, verkeersbeheer, behandeling verzoeken om inlichtingen van klanten opsporing van fraude marktonderzoek of verkoopactiviteiten met betrekking tot elektronische communicatiediensten of de levering van diensten met toegevoegde waarde én beperkt tot hetgeen noodzakelijk is om die activiteiten te kunnen uitvoeren Art Tw

81 ! DEN BOSCH 19/6/ De provincie Noord- Brabant gaat de gegevens van tot mobiele telefoons van automobilisten in de regio Midden-Brabant gebruiken voor verkeersinformatie. Via de signalen van die telefoons kunnen files sneller worden opgespoord en doorgegeven. Ook levert de info een schat aan gegevens op die nuttig kan zijn bij aanleg van nieuwe wegen. Ict-bedrijf LogicaCMG heeft het systeem bedacht, telefoonbedrijf Vodafone levert de gegevens van de telefoons.

82

83 21.1 KPN verwerkt de (persoons)gegevens, waaronder verkeersgegevens, van de Contractant die nodig zijn voor een goede dienstverlening. Deze gegevens worden verwerkt in in overeenstemming met de wet. Verwerkingen van persoonsgegevens zullen door KPN overeenkomstig de toepasselijke wettelijke regels worden aangemeld. [ ] 21.5 KPN kan persoonsgegevens aan derden verstrekken met het oog op gebruik door hen in in het kader van werving voor commerciële, ideële en charitatieve doeleinden, tenzij de Contractant heeft aangegeven daartegen bezwaar te te hebben KPN kan Verkeersgegevens verwerken in in het kader van haar eigen dienstverlening, in in het bijzonder indien dit voortvloeit uit een door de Contractant afgenomen aanbiedingsvorm. Vaste telefonie

84 5 Indien Contractant of Eindgebruiker een dienst van een derde afneemt, waarvoor deze derde dient te beschikken over de Persoongegevens en/of niet-geannonimiseerde Verkeersgegevens, dan is Vodafone niet aansprakelijk voor schade die door verwerking van deze Persoonsgegevens en niet-geannonimiseerde Verkeersgegevens door deze derde ontstaat. 6 Contractant vrijwaart Vodafone voor aansprakelijkheid die ontstaat nadat Vodafone op verzoek van Contractant de niet-geanonimiseerde Verkeersgegevens van Eindgebruikers verstrekt, die gebruik maken van een Aansluiting op basis van de Overeenkomst met Contractant.

85 bewaarplicht verkeersgegevens systematische bewaarplicht voor telecomaanbieders, ISP s enz. in democratische samenleving noodzakelijk, redelijk en proportioneel voor nationale veiligheid, defensie enz. voorstel: min. 12 max. 36 maanden (!) Draft Framework Decision 28 April 2004 Statewatch Analysis No. 12, September 2002 Data Retention Directive Art Rl 2002/58

86 telecommunicatiegegevens en opsporing van strafbare feiten LJN AQ5858, Rechtbank Arnhem, (moord) c. Op grond van gsm-locatie-gegevens is door de recherche vastgesteld welke route verdachte moet hebben gereden na het schietincident. Zo volgt uit het onderzoek dat ver-dachte met de telefoon via het centrum van Nijmegen en door Ubbergen en Beek richting Duitsland is gereden. Verdachte is hierbij ofwel vanaf de plaats delict via de Hoge-landseweg gereden, ofwel via de West-kanaaldijk gereden. Het wapen waarmee het slacht-offer werd dood-geschoten is gevonden langs de Westkanaaldijk. Bijlage bij brief van Minister van Justitie d.d.14 februari 2005 (TK , nr. 360) LJN AR5701, Hoge Raad (raadsman verzoekt om locatiegegevens) Fragment uit brief raadsman (mr. A. Moszkowicz): Uiteraard levert het vastleggen van dergelijke gegevens een inbreuk op de privacy van de gebruiker van de mobiele aansluiting op, nog los van het feit, dat gegevens uit die bestanden potentieel tot het bewijs zouden kunnen bijdragen. Deze gegevensbestanden kunnen echter ook als ontlastend hebben te gelden, namelijk indien uit hoofde van andere onderzoeksresultaten de aanwezigheid van in casu [verdachte] ergens wordt vermoed, maar deze registraties zouden kunnen uitwijzen dat hij (althans de gebruiker van die aansluiting) in werkelijkheid elders

87 privacy telefoongids & informatiedienst nummeridentificatie kwaadwillige oproepen

88 rechten en plichten m.b.t. telefoongids en infodienst verplichtingen voor uitgever algemeen beschikbare telefoongids bijv. De Telefoongids of Gouden Gids exploitanten algemeen beschikbare abonnee-informatiediensten bijv. info-nummer rechten van abonnees alleen natuurlijke personen (!) Art Tw

89 plichten m.b.t. telefoongids en infodienst alléén gegevens van abonnee opnemen met toestemming ( opt-in ) géén kosten voor niet opgenomen zijn, verwijdering en verbetering afzonderlijke toestemming voor omgekeerd zoekfunctionaliteiten informatieplicht doeleinden van en opgenomen gegevens in gids of informatiedienst Art Tw reversed search-functies

90 nummeridentificatie - voor wie? verplichtingen voor aanbieders van openbaar e- communicatie-netwerk en/of dienst die d.m.v. dat netwerk of als onderdeel van die dienst nummeridentificatie aanbiedt rechten voor... oproepende abonnees en gebruikers opgeroepen abonnees toezicht door... OPTA & CBP gemotiveerde terugkoppeling consultatie reactie OPTA consultatiedocument Art Tw

91 nummeridentificatie wat? oproepende abonnees of gebruikers kosteloos blokkeren eigen nummeridentificatie d.w.z. anoniem bellen (bijv. anonieme tipgever) opgeroepen abonnee weigeren geblokkeerde (anonieme) oproepen voorkomen telefoonterreur blokkeren nummeridentificatie van anderen d.w.z. anoniem gebeld kunnen worden (journalisten, vertrouwenspersonen, kliklijnen ) blokkeren eigen nummeridentificatie doorschakeling Art. 3.3 RUDE Art. 1.1 cc Tw

92 misbruik alarmnummer verplichting aanbieder bij gebruik alarmnummer nummeridentificatie toch doorgeven ook als nummeridentificatie is geblokkeerd naw-gegevens abonnee verstrekken bevoegheid beheerder alarmnummer opnemen gesprekken Art Tw

93 Voice -bom tegen misbruik 112 werkt Assen 4. december 2004 Het misbruik van alarmnummer 112 daalt dankzij de inzet van de 'voice-bom'. Bij wijze van proef valt de politie valse melders telefonisch lastig, zodat ze niet snel geneigd zijn nog eens voor de grap het alarmnummer te bellen. Elke maand bellen duizenden Nederlanders voor de lol naar 112, wat ten koste gaat van de bereikbaarheid van het alarmnummer. De voice-bom is een automatisch verstuurd telefonisch bericht. Wie alarmnummer 112 belt met een valse melding wordt teruggebeld met de mededeling dat hij moet stoppen met het misbruik. Zonodig wordt de lastpak tientallen keren achter elkaar gebeld. Valse bellers krijgen het tekstbericht te horen en kunnen op dat moment niet zelf bellen. Als ze het gesprek wegdrukken, kan de volgende voice-bom alweer in aantocht zijn, zegt woordvoerder Ernest Zinsmyer van de politie Drenthe. Mensen die geregeld met een valse melding naar 112 bellen,

94 rekt hij [Frits Korbach] het toestel uit de binnenzak, binnen de eerste rinkel neemt hij m op. Hallo! Even is het stil. Hallo, zegt hij nog een keer. Een paar tellen later klapt hij het ding weer dicht. Dat was mijn stalker, zegt hij achteloos. Die zegt niks en na mijn tweede hallo wordt de verbinding verbroken. Dat gebeurt drie keer op een dag. Hoe lang is dat al bezig? Zeker drie jaar. Wat doe je ertegen? Helemaal niets. Bij Vodafone weten ze het nummer wel maar dat mogen ze niet geven Interview F

95 hinderlijke of kwaadwillige oproepen verstrekking NAWT-gegevens op verzoek van abonnee die last heeft van hinderlijke of kwaadwillige oproepen waarbij nummeridentificatie is geblokkeerd onderzoeksplicht aanbieder medewerkingsplicht andere aanbieders i.g.v. abonnee van andere aanbieder informatieplicht verzoeker Art Tw

96 vragen?