LEARNING OBJECTS: RELEVANTE LITERATUUR. Hanny Westrik 21 Augustus Hanny Westrik (1949)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LEARNING OBJECTS: RELEVANTE LITERATUUR. Hanny Westrik 21 Augustus 2005. Hanny Westrik (1949)"

Transcriptie

1 LEARNING OBJECTS: RELEVANTE LITERATUUR Hanny Westrik 21 Augustus 2005 Hanny Westrik (1949) Fellow Hanny Westrik is senior lecturer aan de International Communication Management course van de School of Communication. Media & Music te Amsterdam/Diemen. Daarnaast is zij betrokken bij een aantal nationale en internationale projecten die te maken hebben met blended learning. Zij studeerde drie dimensionale vormgeving, kunstgeschiedenis en management. Vooraf Er is heel veel gepubliceerd over LO en met name nieuwkomers lopen het gevaar te verdrinken in de overvloed aan literatuur. Vandaar dat dit hoofdstuk probeert een handreiking te geven aan een ieder die meer wil weten over LO in het algemeen of over bepaalde deelaspecten ervan. In een achttal categorieën wordt hier verwezen naar relevante literatuur, websites en organisaties voor het ontwikkelen, classificeren en implementeren van LO binnen een blended learning omgeving. Bovendien is telkens een korte toelichting toegevoegd. De meeste informatie is Engelstalig, niet alles is vertaald en daar waar de Engelse taal wordt gebruikt is de tekst cursief. De informatie is niet uitputtend en geeft een inzicht in de hedendaagse ontwikkelingen. De informatie zal moeten worden bijgehouden De op dit moment beschikbare informatiecategorieën zijn: 1. Algemene Informatie over blended learning en LO (Websites / organisaties voor blended learning en LO) 2. Websites / organisaties - specifiek voor LO 3. Definities en classificaties LO 4. Onderwijslandschappen met LO 5. Voorbeelden - good practices 6. LO ontwikkelen / Ontwikkelen leerinhouden / modules / cursussen met 7. LO informatiecentra (repositories) 8. Verklarende woordenlijst (een voorbeeld) De volgende onderwerpen moeten nog verder uitgewerkt worden:. LO en didactiek LO in (en) het Nederlands hoger onderwijs LO en competentiegericht leren LO en hervindbaarheid (metadata en standaardisering etc.) LO en technische problemen LO en kwaliteit 1

2 Inhoudsopgave 1. Algemene Informatie over blended learning en leerobjecten Waarom Learning Objects / leerobjecten? Wisconsin Online Resource Center Athabasca University Open University, Canada EDUCAUSE Learning about Learning Objects (Repositories & Forum) AliveTek New Media Consortium AACE Association for the Advancement of Computing in Education ASTD American Society for Training & Development Learnactivity Surf Digitale Universiteit Reusable Learning Websites en organisaties - specifiek voor LO Wisconsin Online Resource Center Learnactivity site ELI opvolger van NLII Educause reusability.org Eduworks Corporation Learning about Learning Objects (Repositories & Forum) Reusable Learning AliveTek Definities & classificaties LO Ohio State University WISC Online LO zijn Laat je leren op een wijze die: zijn voorzien van metadata NLII - nu ELI - Educause Susan E. Metros Learnactivity David A. Wiley Lori Mortimer Alivetek Sandy Mills Clive Shepherd Cisco Systems Rory McGreal NMC - New Media Consortium Rachel S. Smith, (2004 NMC) IEEE Robert McCormick samenvatting The Learning Objects Group Educause - Learning Objects, Wikis, & Blogs Oh My! Reusability Framework Onderwijslandschappen met LO Educause - NLII NMC Learnactivity Verbert, Katrien & Duval, Erik Rory McGreal Reusable Framework David A. Wiley, Learning Object Portal 45 2

3 5. Voorbeelden van LO / good practices Athabasca University portal Learnactivity site New Media Consortium Wisconsin Online Resource Center Learning about Learning Objects The Learning About Learning Objects (LALO) Project AliveTek National Science Digital Library NSDL NLII Learning Objects Working Group LO ontwikkelen / Ontwikkelen leerinhouden / modules / cursussen met LO New Media Consortium Wisconsin Online Resource Center Educause - former NLII (goede input vanuit deze groep) Reusable Design Guidelines Repositories / digitale databanken of LO informatiecentra Athabasca University portal Learning about Learning Objects (Repositories & Forum) NMC Directory of LO Repositories Campus technology magazine Educause NLII Learning Objects Site halverwege deze pagina Glossary / Verklarende woordenlijst Reusable Learning 63 3

4 1. Algemene Informatie over blended learning en leerobjecten Al vele jaren zijn diverse organisaties en universiteiten bezig met onderzoek op het gebied van blended learning. Het betreft niet alleen theoretisch onderzoek in en naar de verschillende vormen en aspecten van blended learning, maar ook de technische organisatie, de didactische achtergronden en de leerobjecten zelf. Ook de didactische toepassing en implementatie van blended learning zijn onderwerp van het onderzoek en veroorzaken vele discussies. Daarnaast zijn er netwerken ontstaan van organisaties en universiteiten waar informatie over allerlei aspecten van leerobjecten kan worden gevonden (waaronder repositories / digitale bibliotheken). Hun websites hebben vaak de mogelijkheid om per specifiek onderwerp verder te zoeken. Vaak is er uitstekende informatie te vinden op deelgebieden, met literatuur, case studies en verwijzingen naar andere belangrijke organisaties. Hieronder een elftal voorbeelden. Websites / portals / organisaties op het gebied van blended learning & leerobjecten 1.1. Waarom Learning Objects / leerobjecten? Leren vindt in meerdere omgevingen plaats via digitale cursussen, video cursussen, traditional lessen, Web sites en digitale bronnen (repositories). Learning objects / leerobjecten zijn flexibel en gemakkelijk te plaatsten in iedere vorm van leren. Studenten hebben verschillende achtergronden en het kennisniveau varieert. LO / leerobjecten kunnen hergebruikt worden en het gebruik van diverse media komen tegemoet aan de individuele leerstijl en het studie tempo. LO / leerobjecten voegen flexibiliteit toe aan zowel het onderwijs als de leerpraktijk. De faculteit gebruikt LO vooral voor basisbegrippen en om concepten in de real world toepassingen te plaatsen, controleren en testen. Daarnaast voor het verzorgen van simulaties of het geven van inhaal opdrachten Wisconsin Online Resource Center1 Het Wisconsin Online Resource Center project is een web-based centrum dat docenten ondersteunt, traint en evalueert bij het ontwikkelen en vormgeven van on-line cursussen. Doelstellingen van het project zijn het versnellen van de ontwikkeling van kwalitatieve on-line cursussen, en tegelijkertijd de kosten van onderwijsontwikkeling te verlagen door het identificeren en delen van goede voorbeelden. Zeer toegankelijk, goede voorbeelden op de bovengenoemde gebieden. Inschrijven met adres en een paswoord. Eerste pagina kiezen uit: Tour Wisc-online Video Testimonial - over LO (Learning Objects Initiatives ) Voorbeelden van LO 1.3. Athabasca University 2 Open University, Canada SchoolNet Project 3 LO in a box. 1 Wisconsin Online Resource Center Athabasca University SchoolNet Project LO in a box 4

5 Onderzoeksvraag van dit project: Wat zijn de mogelijkheden en drempels als je cursussen wilt ontwikkelen met beschikbare leerobjecten? De resultaten zijn vrij beschikbaar voor derden. Er zijn voorbeelden op de volgende gebieden: Business, Arts & Nursing. Op deze site is informatie te vinden over het project en relevante literatuur, waaronder een presentatie op welke verschillende onderwerpen leerobjecten geëvalueerd kunnen worden. h_14_2003.ppt Dit project is mede is gefinancierd door het bedrijfsleven. Athabasca University portal 4 Portal met meerdere links, zoals: information; resources; repositories; tools; best practices; issues; activities, who s who; about this site. Zeer de moeite waard om door te klikken. Iedere link heeft een aantal bronnen, leeractiviteiten en richtlijnen om je te helpen leerobjecten en het ontwikkeling van materiaal eigen te maken EDUCAUSE 5 EDUCAUSE is een non-profit organisatie met de missie hoger onderwijs te ontwikkelen door het promoten van intelligente inzet van informatie technologie. Instituten voor hoger onderwijs, informatie technologie organisaties die voor het hoger onderwijs werken en daaraan gerelateerde organisaties kunnen lid worden. Op dit moment zijn meer dan scholen voor hoger onderwijs, universiteiten, onderwijskundige organisaties lid. Meer dan leden zijn actief. Onderwerpen die binnen deze organisatie worden begeleid zijn onder andere: professionele ontwikkelings activiteiten; toegepast onderzoek; strategische beleids ontwikkeling; onderwijs en nieuwe onderwijs initiatieven; on-line informatie dienst; publicaties - boeken, tijdschriften Educause en Educause review; belangengroep collaborative communities; prijzen voor buitengewone praktijvoorbeelden. Meer informatie dat van belang is voor onderwijs is te vinden via de home page van Euducause, selecteer binnen het blok Learn Teaching and learning. Hier vind je nieuwe publikaties en artikelen. Daarnaast is binnen Educause de Educause Learning Initiative (ELI) belangrijk, hier worden onderwerpen gerelateerd aan onderwijs onderzocht.. Indeling binnen ELI: Learners / Learning principles & practices / Learning technologies. ELI bouwt voort op het sterke verleden van een bestaande nationale onderwijs infrastructuur, de National Learning Infrastructure Initiative (NLII). Via het zoekwoord learning objects krijg je toegang tot de artikelen, onderzoeken, power point presentaties die op dit gebied gedurende de laatste jaren zijn verschenen zie hiervoor Athabasca University portal 5 Educause 5

6 1.5. Learning about Learning Objects (Repositories & Forum) Gesubsidieerd door de California Virtual Campus en uitgevoerd door het San Diego Community College District. Onderwerpen: o The Learning About Learning Objects (LALO) Project Het proces van de implementatie van afstandsonderwijs in het San Diego Community College District (SDCCD) Online. Het Community College Faculty Online project traint docenten voor het ontwikkelen van leerobjecten en on-line cursussen. De leerobjecten worden ondergebracht in de repository / databank MERLOT online en is voor iedereen toegankelijk. Learning Objects Created by Project Faculty Voorbeelden die door de docenten gemaakt zijn. Goede informatie om bij INHOLLAND aan de slag te gaan. Jeri Resto Information Competency o Het opzoeken van de LALO Repository gaat zeer gemakkelijk via Google. Kunt nu links learning objects aanklikken of op onderwerp verder zoeken AliveTek 6 Team van onderwijsspecialisten gericht op het ontwerpen van interactieve leeromgevingen. Door advies op maat en een hoog niveau van technologische strategieën. AliveTek kan ieder project begeleiden van concept tot implementatie. Opdrachtgevers zijn: scholen, universiteiten, overhead en non-profit organisaties. Leerobjecten zijn een apart onderwerp. Onderwerpen: enkele presentaties over leerobjecten, literatuur over leerobjecten, een leerobject analyse schema, een leerobject story board en enkele voorbeelden van leerobjecten New Media Consortium 7 Het New Media Consortium (NMC) is een internationaal, non profit consortium van ongeveer 200 instellingen voor hoger onderwijs, universiteiten, musea, onderzoekscentra, organisaties en onderwijs georiënteerde organisaties gericht op het ontwikkelen en gebruik van nieuwe media en nieuwe technologieën NMC leden zijn vooral in de USA, Canada, Europa, Latijns Amerika en Japan te vinden. Zeer goed, volledig en zorgvuldig. 6 Alivetek 7 New Media Consortium NMC 6

7 Via de link: Projects & Initiatives kun je leerobjecten selecteren. Learning Objects Initiative Main Page De volgende aspecten worden nader belicht: NMC LO Projects 8 Projecten: The Learning Object Landscape Project Uitgebreid overzicht van de literatuur van leerobjecten, 2 doelstellingen: 1) overzicht van het landschap van theorieën, standaarden, projecten, tool sets, and repositories 2) markeren van succesvolle modellen voor de ontwikkeling en gebruik van leerobjecten. Resultaat is een extensieve web bron dat deel uitmaakt van de Learning Objects Initiative site. Een begeleidende tekst, A Traveler's Guide to the Learning Object Landscape, is beschikbaar in een Adobe Acrobat document. Learn more... Pachyderm 2.0 Project met het Museum of Modern Art - San Francisco werkt een team van software ontwikkelaars en experts op het gebied van digitale bibliotheken van 5 NMC universiteiten samen met 5 musea om een nieuw open source multimedia omgeving voor ontwikkelaars van leerobjecten. Learn more... Guidelines for Authors of Learning Objects - May 2004 Deze monografie gaat over praktische ideeën en tips voor schrijvers / ontwikkelaars van leerobjecten. Inbegrepen zijn de ordening en verschillende typen / classificaties van leerobjecten. Beschouwingen over de didactische en vormgevingsaspecten. Uitleg over het belang van standaarden en de toegevoegde onderwerpen als metadata en hergebruik. Gesponsord door McGraw-Hill, document kun je hier kopiëren here. Een Companion Website geeft links naar bronnen, gereedschap en materiaal gerelateerd aan de Guidelines. De onderstaande links zijn een bezoek ook zeker waard. NMC LO Events NMC LO White Papers The Learning Object Landscape Directory of LO Repositories Deze verzameling van links is representatief op het gebied van digitale bibliotheken repositories van leerobjecten die van belang zijn voor het hoger onderwijs AACE 9 Association for the Advancement of Computing in Education (lidmaatschap). Deze vereniging (opgericht in 1981) is een internationale, onderwijskundige en professionele non-profit organisatie die gericht op het bevorderen van kennis, theorie en kwaliteit van leren en onderwijzen op elk niveau met behulp van informatie technologie. Je moet lid zijn om toegang te hebben tot hun bronnen, conferenties, bibliotheken, projecten en communities. Jaarlijks organiseren zij een grote conferentie. ED-MEDIA 2005 (conference) 8 NMC LO projects 9 AACE Association for the Advancement of Computing in Education 7

8 1.9. ASTD 10 American Society for Training & Development Organisatie gericht op leren op de werkplek en de performance van professionals. ASTD heeft 70,000 leden van meer dan 100 landen. Duizend internationale bedrijven van MKB tot overheid en universiteiten. ASTD s Source for E-Learning 11 (lidmaatschap) ASTD startte Learning Circuits in januari Het doel was om het gebruik van e-learning te promoten. Mede door het creëren van kennis over hoe techniek efficiënt en effectief te gebruiken. Interactieve website met discussies, voorbeelden, bronnen en artikelen. Een nieuwsbrief, LC Express. Er zijn ongeveer 500 artikelen op de website. Meeste alleen toegankelijk voor leden Learnactivity Learnactivity onderzoekt innovatieve benaderingen van leren met behulp van technologie. Deze site voorziet in een groeiende collectie leerobjecten, afstandsonderwijs en andere voorbeelden van praktijktoepassingen waarbij technologie gebruikt wordt en dat nuttig kan zijn voor studenten, docenten, onderzoekers en onderwijs ontwikkelaars. De Learnactivity site is ontwikkeld en wordt onderhouden door Daniel Churchill. Daniel is academisch stafmedewerker aan het National Institute of Education, Nanyang Technological University in Singapore. more >> To understand affordances of technology for human development in the context of education, we must articulate what learning is. Within Learnactivity, learning is assumed to be an activity: the subject (a learner) leverages mediating tools to create a learning artifact. more >> The key strategy in Learnactivity is the development of a unique class of technology-based mediating tools or Learning Objects for a variety of disciplines. Teachers may develop their own learning activities that utilize these learning objects. Essential to this strategy is the idea that learning objects and activities are separated. more >> Learning Objects Collection A collection of Learning Objects developed by Daniel and his talented students. These objects are free for educational use. Engaged Learning with Learning Objects Presentation of fundamental ideas Surf 12 Stichting SURF is de samenwerkingsorganisatie van het hoger onderwijs en onderzoek op het gebied van netwerkdienstverlening en informatie- en communicatietechnologie (ICT). SURF is opgericht en wordt betaald door de instellingen voor hoger onderwijs en onderzoek. Alle universiteiten en hogescholen en een aantal (niet-)commerciële onderzoeksinstellingen participeren in Stichting SURF. De instellingen bepalen bij ieder SURF-Meerjarenplan welke activiteiten zij de komende vier jaren gezamenlijk in SURF-verband willen aanpakken. Met 10 ASTD 11 ASTD Learning Circuits 12 Surf 8

9 deze unieke constructie weet SURF al ruim vijftien jaar succesvolle resultaten te boeken op het terrein van ICT en onderzoek, onderwijs en organisatie. Espelon 13 is een jonge organisatie die is ontstaan vanuit de behoefte aan een platform waar digitale onderwijsproducten beschikbaar worden gesteld voor alle hogescholen en universiteiten in Nederland. Espelon, centrum voor digitaal onderwijsmateriaal is een gezamenlijk initiatief van de Digitale Universiteit (DU) en Stichting SURF, die beiden aandeelhouders zijn. Binnen veel ontwikkelprojecten in het Nederlandse hoger onderwijs worden geavanceerde digitale onderwijsproducten opgeleverd. Vaak wordt zo'n product na het einde van een project niet meer gebruikt, of het gebruik beperkt zich tot de eigen instelling. Om er nu voor te zorgen dat een product na de ontwikkeling daadwerkelijk wordt gebruikt en breder beschikbaar komt voor alle onderwijsinstellingen, is Espelon in het leven geroepen. Espelon zorgt voor de distributie en het onderhoud van de onderwijsproducten, en voor de technische en didactische ondersteuning daaromheen. Ook faciliteert en stimuleert Espelon Communities of Practice (CoP), waar gebruikerservaringen verzameld en verspreid worden. Meer gedetailleerde informatie over onder meer het productenaanbod en hoe onderwijsmaterialen kunnen worden aangeboden, treft u aan op de website van Espelon Digitale Universiteit B A18D2/index.cfm De Digitale Universiteit (DU) is een samenwerkingsverband van tien hogescholen en universiteiten. De DU richt zich op het realiseren van onderwijsvernieuwing en het toepassen van ICT bij de participerende instellingen met als focus de transformatie van opleidingen. Daaraan werkt de DU in een groot aantal projecten met als resultaat de ontwikkeling van digitale leermaterialen, tools en expertise. De Digitale Universiteit ontwikkelt digitale producten en kennis over het toepassen van ICT in het onderwijs. Dit gebeurt in projecten die door medewerkers van de deelnemende instellingen worden uitgevoerd. Elk jaar is er een nieuw ontwikkelprogramma waarbinnen jaarlijks zo'n 40 nieuwe projecten van start gaan. Deze projecten zijn georganiseerd in: Inhoudelijke en instrumentele programma s Domeinprogramma's en projecten: Domeinprogramma Domeinoverstijgende ontwikkelprojecten Expertiseprojecten Verkennende, risicodragende projecten Implementatieprojecten Zie voor meer informatie: Projecten en Ontwikkelprogramma Espelon 14 Digitale Universiteit 41B A18D2/index.cfm 9

10 1.13. Reusable Learning 15 Dit project is gericht op digitale bronnen die bij het leren gebruikt worden. Het betreft kennis die via het web beschikbaar is, digitale documenten, applets (kleine computerprogramma s) en software, simulaties, data, interactieve leeromgevingen en multimedia bronnen. Doel is het vergroten van de kwaliteit en het effect van digitale bronnen en om ze geschikt te maken voor hergebruik binnen vele verbanden en binnen vele leervormen. Project is bedoeld voor individuen en teams die leer bronnen ontwerpen, ontwikkelen en voor organisaties die deze gebruiken en verspreiden. Gestart door twee Eduwork medewerkers, gekoppeld aan een aantal belangrijke spelers in het LO veld, zoals Merlot en ze worden gesubsidieerd National Science Foundation, National STEM Education Digital Library Home Page under DUE for the National Science Digital Library. Onderdelen zijn: Getting Started with Reusability and the "What, How, and by Whom" of reusability for digital learning resources and the systems that support them. NSDL and Reusability Workshops that focus on the value and impact of reusability of the digital learning resources in the collections and services available through the NSDL Reusability Framework A framework to describe the reusability of digital learning resources and systems that support them, such as digital libraries. Reusable Design Guidelines Guidelines to help developers and users of digital learning resources and the systems that support them encourage reusable design. Presentations and Workshops Presentations and Workshops by the Reusable Learning Project. Current: MERLOT Editors Reusability Training Resource Area Resources about reusable design for digital learning resources. Includes a glosary, references and primers

11 2. Websites en organisaties - specifiek voor LO Meer inzoomend op het onderwerp komen we terecht bij een aantal voorbeelden van websites van universiteiten en organisaties die blended learning en het gebruik van LO hebben ingevoerd binnen hun leeromgevingen en die on-line onderwijs ondersteunen. Een achttal organisaties / universiteiten zijn hier uitgewerkt, sommigen zijn al genoemd in deel een. Nu komen aspecten aan de orde die dichter bij docenten en studenten staan, zoals: wat zijn LO definities; welke soorten LO zijn er; waar kan ik ze vinden; hoe worden LO ontwikkelt; waarom LO. Wisc-online is de aanrader als voorbeeld gezien vanuit een hogeschool voor hoe om te gaan met blended learning en LO Wisconsin Online Resource Center 16 Is al bij onderwerp 1genoemd. Het Wisconsin Online Resource Center is een web-based centrum dat docenten ondersteunt, bij het ontwikkelen en vormgeven van on-line cursussen. Het is gestart als een project met trainingen. De ontwikkelde LO en cursussen worden besproken en geëvalueerd. Doelstellingen van het project zijn het versnellen van de ontwikkeling van kwalitatieve on-line cursussen, en tegelijkertijd de kosten van onderwijsontwikkeling te verlagen door het identificeren en het delen van goede voorbeelden. Het Wisconsin Online Resource Center is een digitale bibliotheek van digitale leerobjecten. Deze bibliotheek is in eerste instantie ontwikkeld door multimedia technici van de faculteit Wisconsin Technical College System (WTCS) voor hun on-line cursussen. Inmiddels hebben 295 WTCS faculteitsleden LO gemaakt. De Wisc-Online digitale bibliotheek bevat objecten die beschikbaar zijn voor alle WTCS faculteiten, zonder kosten en met een vrij copy-right gebruik in iedere WTCS lessen of on-line toepassingen. Andere hogescholen, universiteiten en consortia binnen de USA en wereldwijd maken met toestemming gebruik van deze bibliotheek. Het huidige gebruik van deze LO repository gaat boven de hits per dag. LO zijn ontwikkeld en vormgegeven door een team van onderwijskundigen, redacteuren, technici en student assistenten. Hieronder een opsomming van onderwerpen die door Wisconsin on-line zijn uitgewerkt en die in de andere hoofdstukken meer uitgebreid aan de orde komen: Definitie LO; LO wat is een leerobject; Soorten LO - wat kunnen leerobjecten bevatten. Waarom LO? Ontwikkeling LO. Daarnaast zijn er bij Wisc-online leerobjecten op de website te vinden - gewoon inloggen, zeer interessant! Bovendien zijn er hulpmiddelen en bronnen die je helpen bij het maken en ontwikkelen van LO, zoals: Build your own / Faculty Builders Resources / Linking Learning Objects / Copyright / Track Your LO / Contact Us 16 Wisconsin Online Resource Center 11

12 Meld je aan en bekijk de verschillende onderdelen. Neem de Wisc-online Tour, kijk naar de Video Testimonial - over LO (Learning Objects Initiatives ) en bekijk vooral de voorbeelden van LO. Een LO voorbeeld als smaakmaker General Education Identifying External Noise Author: Mary Brignall School: Northeast Wisconsin Technical College Date: 9/25/2001 Description: de lerende / student moet een kleine introductie lezen en daarna van buitenaf komend geluid definiëren via een opdracht. View this object Read reviews ( 2 ) 2.2. Learnactivity site 17 De Learnactivity website is ontwikkeld en wordt onderhouden door Daniel Churchill. Daniel is staf medewerker bij het National Institute of Education, Nanyang Technological University, in Singapore. Learnactivity onderzoekt innovatieve benaderingen om techniek in te zetten bij het leren. De website voorziet in een groeiend aantal LO, e-lessen en andere voorbeelden van praktische technische toepassingen voor het leren dat toepasbaar is voor studenten, docenten, onderzoekers en onderwijs ontwikkelaars. Belangrijkste strategie bij Learnactivity is de ontwikkeling van een unieke soort - op technologie gebaseerde bemiddelings hulpmiddel of LO voor diverse disciplines. Docenten ontwikkelen hun eigen leeropdrachten waarbij ze gebruik maken van deze leerobjecten. Wezenlijk voor deze strategie is het idee dat leerobjecten en opdrachten gescheiden zijn. Dit maakt het hergebruik van leerobjecten voor iedereen - docenten en studenten mogelijk. Om de voordelen van technologie voor menselijke ontwikkeling in het kader van onderwijs te begrijpen, moeten we duidelijk definiëren wat leren is. Learnactivity gaat ervan uit dat leren een activiteit is; het onderwerp (een lerende) kan met een geringe inspanning en met behulp van de LO (bemiddelings hulpmiddelen) een artifact creëren. (leverages mediating tools to create a learning artefact) Belangrijk aspect is dat een LO niet gekoppeld is aan de activiteit van het leren, het is gescheiden en de LO kan hergebruikt c.q. in een andere omgeving gebruikt worden. Voorbeeld: information object (leerobject dat alleen informatie geeft, niet gekoppeld aan een opdracht, leseenheid of cursus) Impact of Air Pollution by Natalia Churchill Zie web site dan 7e voorbeeld in lijst links op het scherm 17 Learnactivity site 12

13 2.3. ELI opvolger van NLII Educause De EDUCAUSE Learning Initiative (ELI) 18 bestaat uit een diversiteit van mensen, van hoog tot laag en van alle onderdelen van instituten. Want betrokkenheid bij lerenden / onderwijs en succesvol onderwijs overbrugd grenzen van faculteiten en instituties. Het omvat theorie en praktijk. Kenmerkend van ELI is het samenbrengen van deze diverse groepen, onze gemeenschappelijke band is het verlangen om onderwijs te bevorderen door IT innovatie. Sluit je aan bij het onderzoek wat de beste mix is van didaktiek en technologie in dienst van het onderwijs / lerende. ELI bouwt voort op het sterke verleden van een bestaande nationale onderwijs infrastructuur. Je kent ons waarschijnlijk als de National Learning Infrastructure Initiative (NLII). Gedurende de laatste 10 jaar hebben we een lange weg afgelegd op het gebied van technologie en leren / onderwijs. We bewegen ons van het focussen op inputs (of IT) naar het focussen op outcomes (of succesvol onderwijs). Als we het over IT hebben, is het niet zomaar over information technology maar over onderwijs technologie technologie in dienst van het onderwijs. En hoewel individuele innovators en early adopters belangrijk zijn voor ELI, besteden we meer tijd aan we beslissers van instituten om hen te helpen het onderwijs te bevorderen. Via het zoekwoord learning objects krijg je toegang tot de artikelen, onderzoeken, power point presentaties die op dit gebied gedurende de laatste jaren zijn verschenen DUCAUSE_EDU&client=Main_Collection&site=Main_Collection&getfields=*&filter=0&q=learni ng+objects&simsearch=search 2.4. reusability.org 19 Wiley, D. geredigeerd door ( ) The Instructional use of Learning Objects 20 on-line versie. Dit is de on-line versie van het boek. Doelstelling is verder te kijken dan de overdaad aan technologische benaderingen van leerobjecten, mede door ze te koppelen aan onderwijs en leren. Volledige tekst van het boek is voor niets beschikbaar. Hieronder staan de vijf hoofdstukken vermeld. Je kunt via de link de desbetreffende tekst bestuderen. De opsomming is niet vertaald, de teksten zijn in de Engelse taal. The book is divided into five major sections. 1. Learning objects explained Connecting learning objects to instructional design theory: A definition, a metaphor, and a taxonomy The nature and origin of instructional objects 2. Learning objects and constructivist thought Learning object systems as constructivist learning environments: Related assumptions, theories, and applications Designing resource-based learning and performance support systems Learning objects to support inquiry-based online learning 3. Learning objects and people Designing learning objects to mass customize and personalize learning Evaluation of learning objects and instruction using learning objects 4. Learning objects implementation war stories Battle stories from the field: Wisconsin online resource center learning objects project quick link to the book 13

14 A university-wide system for creating, capturing, and delivering learning objects 5. Learning objects and the future Collaboratively filtering learning objects Knowledge objects and mental models The future of learning objects Click on a section heading above to go directly to that section, or scroll down to browse the entire book. Voorbeelden zijn te vinden via Instructional Architect inloggen als guest. De onderwijskundige architect INSTRUCTIONAL ARCHITECT geeft toegang tot de National Science Digital Library (NSDL), waar je digitale bronnen kunt zoeken, vinden, gebruiken en delen, met het doel om interactieve onderwijsleermiddelen / web pages te ontwikkelen. Het is gemakkelijk en kost niets Eduworks Corporation Rodson, Robby (2001) All About Learning Objects Basisintroductie over begrip LO. Bevat een overzicht van voor- en nadelen over het gebruik van LO met een beschrijving hoe je om moet gaan met SCORM standaarden voor LO. Onderwerpen, worden opgesomd in de Engelse taal. Introduction All About Learning Objects Approaches to Content Interoperability and Reusability Reusable Learning Objects Table of Pros and Cons Production costs / Flexibility / Pedagogy / End user costs / Industry support SCORM Concepts Parts of the System Content Aggregation Communicating with Content Where to Learn More Learning Object Trick or Treat References Copyright Notice Credits 2.6. Learning about Learning Objects 21 (Repositories & Forum) Gesubsidieerd door de California Virtual Campus en uitgevoerd door het San Diego Community College District Voorbeelden van LO er zijn 137 objecten en 86 categorieën in hun database Learning about LO voorbeelden 14

15 Onderwerpen: The Learning About Learning Objects (LALO) Project Het proces van de implementatie van afstandsonderwijs in het San Diego Community College District (SDCCD) Online. Het Community College Faculty Online project traint docenten voor het ontwikkelen van leerobjecten en on-line cursussen. De leerobjecten worden ondergebracht in de repository / databank MERLOT online en is voor iedereen toegankelijk. Overzicht van hun LO per onderwerp in de Engelse taal. Art Color Theory, Drawing, Graphics Aviation Forecasting Audio Community Computer Science Educational Technology Computer Basics, Course Preparation, Design Ethics Cheating History American, Ancient Egypt, Holidays Information Sciences Database Linguistics Ecology Preservation, Water Management Engineering Automotive, Electrical Fitness and Wellness First Aid, Time Management Information Design Database, Flash, HTML Language Arts English Musicology Phonetics Political Science Moral Code Research Mathematics Algebra, Exponents, Fractions Psychology Social Science Sports. Technology. History Science Astronomy, Biology, Elements 2.7. Reusable Learning Factoren die hergebruik beinvloeden. Hergebruik van digitale bronnen kan met of zonder wijziging. Het heeft soms een andere vorm voor de verschillende typen van bronnen. Er zijn meerdere dimensies voor hergebruik, voor ons raamwerk zijn de volgende vijf factoren geïdentificeerd. Reusability Framework raamwerk hergebruik Een raamwerk die het hergebruik van digitale leerbronnen en systemen beschrijft en ondersteunt, zoals digitale bibliotheken. Granularity (or aggregation level) Interoperability 15

16 Design Rights Metadata Alle aspecten zijn in een duidelijke matrix gezet. Granularity, Interoperability and Layers Matrix 2.8. AliveTek 22 Aardige website waarbij de volgende onderwerpen interessant zijn: Elearning services Portfolio Sample courses Learning Objects Doorklikken bij de onderwerpen levert goede informatie op. Gedeeltelijk is deze informatie in de volgende hoofdstukken opgenomen. 22 Alivetek

17 3. Definities & classificaties LO De definitie en classificatie van leerobjecten heeft gedurende de laatste 10 / 15 jaar de nodige stof doen opwaaien, de discussie is op dit moment minder heftig dan een aantal jaren geleden, maar nog steeds worden omschrijvingen van definities aangescherpt. Het INHOLLAND lectoraat elearning hanteert de volgende omschrijving: Een LO is een afgebakende hoeveelheid leerstof, die een bepaalde op zichzelf staande actie in een leerproces inhoudt. bevat een combinatie van theorie, verwerking en toetsing. heeft een digitale vorm en voldoet aan bepaalde technische eisen, zodat die in diverse systemen te gebruiken is. heeft een beperkte omvang (bijvoorbeeld een doorlooptijd van maximaal één uur) moet (geheel of gedeeltelijk) opnieuw gebruikt kunnen worden en daarom goed te vinden zijn. Het is belangrijker aan de slag te gaan met de ontwikkeling van blended learning op basis van LO dan om de lijst van definities voor LO aan te scherpen of uit te breiden. Hieronder een kort overzicht van deze discussies. Per organisatie worden de daar gehanteerde definities aangegeven Ohio State University Enkele voorbeelden van definities. Ohio State University gebruikt van de bevindingen van de NLII Learning Objects Working Group, van Educause, nu ElI. Keuze voor vijf beschrijvingen: Wiley & Edwards; IEEE; DLNET; D. Wiley; met daarnaast de beschrijving van Wisconsin on line, die apart in par 3.2 beschreven staat. De tekst is in de Engelse taal. A learning object is any digital resource that can be reused to mediate learning (Wiley & Edwards, 2002) Other definitions we considered IEEE Learning Technology Standards Committee (LTSC) Learning Object Metadata Final LOM draft standard document 12 June Scope... For this Standard, a learning object is defined as any entity digital or non-digital- that may be used for learning, education or training. IEEE Learning Technology Standards Committee (LTSC) Learning Object Metadata Draft Document v3.6 5 September Scope... Learning Object is defined here as any entity, digital or non-digital, which can be used, reused or referenced during technology-supported learning. Digital Library Network for Engineering and Technology (DLNET) Final Report May The Learning Object Model... 17

18 A learning object in DLNET is defined as a structured, standalone resource that encapsulates high quality catalog information in a manner that facilitates learning and pedagogy. It has a stated objective and a designated audience. It has ownership and associated intellectual property rights. As such, the content proper remains unchanged in its passage through DLNET, i.e., from converting it into a learning object to archiving and finally to delivering it to the user. David Wiley Any digital resource that can be reused to support learning WISC Online Definition Het Wisconsin Online Resource Center hanteert de volgende definitie en geeft een opsomming van onderdelen van LO. Definitie: Een nieuwe manier van denken over onderwijsinhoud LO zijn Kleine, onafhankelijke kennisbrokken of interacties. Kleinere delen onderwijs dan lessen, cursussen, modulen, of leeronderdelen. LO / leerobjecten zijn klein genoeg om deel uit te maken van een leeractiviteit, les, moduul of cursus. Interactieve LO duren 2 tot 15 minuten. LO / leerobjecten zijn digitaal, op zichzelf staand / zelfstandige, kleine leereenheden. LO / leerobjecten zijn flexibel, op meerdere manieren bruikbaar, inpasbaar en kunnen hergebruikt worden in meerdere leeromgevingen en zijn vakoverstijgend. Opgeslagen in een database kunnen als onderwijs onderdelen gebruikt worden of als referentiemateriaal. Gebaseerd op een heldere onderwijskundige strategie bedoeld om het leren te ondersteunen door onderliggende procesmatige aansturing. Zelfstandig iedere LO kan volledig onafhankelijk bestudeerd worden. Interactief dit type LO verwacht dat de student op de een of andere manier kijkt, luistert, antwoordt of reageert op het onderwerp. Niet-interactief dit type LO ondersteunt lezen of discussies begeleidt door een tutor / moderator. Het doet dienst als een toegevoegde referentie en/of als herhalingsstof. Herbruikbaar dit type LO kan gebruikt worden in meerdere verbanden en voor meerdere doeleinden. Wegwerpbaar dit type LO is onderwerp gerelateerd en kan vervallen als er nieuwe informatie en kennis op het gebied van het betreffende onderwerp beschikbaar komt. Mogelijkheid om in een serie geplaatst te worden sommige LO kunnen in een serie / verzameling opgenomen worden om grotere collecties, zoals traditionele onderwijsstructuren. Gemaakt om te voldoen aan de Wisconsin Online Resource Center Quality Standards. 23 Wisconsin Online Resource Centre: met vele LO voorbeelden in verschillende disciplines

19 Laat je leren op een wijze die: Precies genoeg als je slechts een deel van de cursus nodig hebt, kun je de LO nemen die je nodig hebt. Precies op tijd LO zijn vindbaar, je kunt ze meteen vinden en het onderwerp dat je nodig hebt gebruiken. Precies voor jou LO zijn gemaakt om cursussen gemakkelijk op maat te maken of voor organisaties of voor individuen zijn voorzien van metadata iedere LO bevat beschrijvende informatie die ervoor zorgt dat het gemakkelijk gevonden kan worden. Duidelijke uitleg over LO / leerobjecten bij Wisconsin online: Learning Objects / leerobjecten karakteristieken LO / een leerobject is: Basisdeel van een les of activiteit Vindbaar Bruikbaar in meerdere leeromgevingen Onafhankelijk bruikbaar of gekoppeld aan andere LO Herbruikbaar binnen lessen en cursussen. Soorten Learning Objects; en leerobjecten kunnen bevatten: Beoordelingen Animaties Simulaties Case Studies Interacties Oefeningen en praktische toepassingen Sjablonen en/of formats Wisconsin Online Resource Center 26 via krijg je toegang tot hun website, LO informatie en LO voorbeelden, zie hiervoor ook hoofdstuk NLII 27 - nu ELI - Educause Definitie LO 2003 via de link examples van de Learning Object Working Group doorklikken naar Definition. How does the LO exemplify the definition? Gedurende de ontwikkeling en en begripsvorming over LO zijn er meerdere definities ontstaan (de bronnen hieronder laten een aantal voorbeelden zien). De NLII Learning Objects work group gebruikte (inmiddels heeft Educause een nieuwe structuur met een nieuwe website ELI, zie hoofdstuk 1, op dit moment wordt deze nieuwe site hier niet verder besproken omdat het onderwerp LO verwerkt is in het totaal en minder makkelijk goed te vinden is). David Wiley's definition: Learning Object: Any digital resource that can be reused to support learning. 26 Wisconsin Online Resource Center

20 Learning objects are digital resources, modular in nature, that are used to support learning. They include, but are not limited to, simulations, electronic calculators, animations, tutorials, text entries, Web sites, bibliographies, audio and video clips, quizzes, photographs, illustrations, diagrams, graphs, maps, charts, and assessments. They vary in size, scope, and level of granularity ranging from a small chunk of instruction to a series of resources combined to provide a more complex learning experience. Learning objects have the potential to make content reusable across all institutions. This could represent huge savings in time, effort, and dollars since individual faculty would not need to create all their own material but could assemble objects from many sources. It also holds the promise of greater instructional customization, taking into account learning style, experience, and prior knowledge. Learning objects are an emerging NLII theme because their use has the potential "to provide learning customized for each specific learner at a specific time, taking into account, their learning styles, experience, knowledge and learning goals" (Schatz, 2000). In addition, learning objects may "offer great value in terms of saving time and money in course development, increasing the reusability of content, enhancing students' learning environment, sharing knowledge within and across disciplines, and engaging faculty in a dynamic community of practice" (Metros, 2001). Learning Objects - 50 Resources In This Topic - Last Updated: 6/9/2005 Hier vind je de laatste informatie en artikelen over leerobjecten. Zeer op to date! 3.4. Susan E. Metros 28 Ohio State University Engaging or Enraging? Sharing Learning Objects klik op power point. Zeer goede presentatie. Hieronder enkele voorbeelden uit de power point presentatie: Characteristics of LO What to label them.. What are Learning Objects Learning Objects Anatomy Learning Object Reusability Characteristics The World of Learning Objects Digital Reusable Sharable Stand-alone and media independent Searchable Interoperable Granular and modular Assigned ownership (and a price) Expert or peer-evaluated (ideally) 3 28 Metros, Susan E. Engaging or Enraging? Sharing learning Objects. The Ohio State University

21 The World of Learning Objects What to label them Learning Objects Learning Molecules Learning Kernels Reusable Learning Objects (RLO) Information Objects Knowledge Objects Knowledge Artifacts Sharable Content Objects (SCOs) Digital or Media Assets Content Nuggets 4 The World of Learning Objects What are Learning Objects? Any digital resource that can be reused to mediate learning and serve as a nucleus for subjectspecific learning outcomes, activities and assessment. (NLII Learning Object Workgroup, 2003) 6 The World of Learning Objects Learning Object Anatomy Digital Resource Drawing Photograph Diagram/Map Text Simulation Animation Video Clip Audio Clip Musical Score Learning Outcome Remember Understand Apply Analyze Evaluate Create (Bloom, (1956); Anderson and Krathwohl, 2001) Activity Label Diagram/Map Journal Tutorial Case study Presentation Game WebQuest Experiment Role playing Troubleshooting Diagnosis Composition Assessment Self-test/Quiz Essay/Report Journal Prognosis Hypothesis Classification Plan Visual representation Game score Simulation Presentation Portfolio 7 21

22 The World of Learning Objects Learning Object Reusability Learning Outcomes Activity Learning Assessment Discipline A Digital Resource Discipline B Learning Outcomes Activity Learning Assessment Learnactivity Goede beschrijving en een aantal voorbeelden van leerobjecten, een van de onderwerpen van deze organisatie. Belangrijk aspect van hun strategie is dat leerobjecten gescheiden zijn van activiteiten. Dit maakt gebruik en hergebruik door dezelfde of andere docenten en lerenden mogelijk. Het onderstaande diagram laat het framewerk zien om leerobjecten te hergebruiken. De rest van deze tekst is in de Engelse taal. This strategy is different form widely accepted understanding of learning objects. The strategy is a product of continuous research into pedagogy, development and implementation technologies, and teachers thinking in design of e-learning. Learning objects are not just digital information containers and replacements to analogue material. They leverage on visual and interactive powers of technology in ways to create innovative educational possibilities. This strategy aims to minimize materials but maximize learning in an activity with learning objects as mediating tools. Their use with an activity leads 22

23 to deep understanding of important concepts and conceptual networks of a discipline. Until now, I identified four characteristic types of learning objects: Information Objects -- e.g. information networks, reusable learning objects (Cisco, NetG), content of discussion boards, digital videos, digital articles, databases. Conceptual Models -- e.g. interactive causal models, special purpose calculators. Contextual Representations -- e.g. place for collection of real data and measurements, problem manipulation space. Practice Objects -- e.g. practice of a procedure, a question with feedback for practice and self-checking. Relating Objectives to Pedagogical Approaches by Daniel Een zeer goed interactief voorbeeld uit de lijst David A. Wiley 29. Connecting learning objects to instructional design theory: A definition, a metaphor, and a taxonomy. David Wiley is een van de belangrijkste onderzoekers op het gebied van leerobjecten. Zijn definitie(s) en literatuur worden veel gehanteerd. Dit hoofdstuk bevat een literatuuroverzicht over het definiëren van leerobjecten, een korte discussie over onderwijskundig ontwerp theorie en enkele andere belangrijke aspecten die te maken hebben met het ontwikkelen en gebruik van leerobjecten. De taxonomie is opgenomen bij hoofdstuk 4. The purpose of this chapter is to introduce an instructional technology concept known commonly as the learning object. First a review of the literature is presented as groundwork for a working definition of the term learning object. A brief discussion of instructional design theory is followed by an attempt to connect the learning objects approach to existing instructional design theory, and the general lack of such connective efforts is contrasted with the financial and technical activity generated by the learning objects notion. The LEGO metaphor frequently used to describe learning objects is critically examined and a successor metaphor is nominated. A taxonomy of learning object types is presented as a foundation for continued research in learning objects and related instructional design theories. Finally, the connecting of instructional design theory to the taxonomy is demonstrated and the benefits of this approach are briefly espoused. This introduction should provide the reader with a context for interpreting the remaining chapters of this book Lori Mortimer 30 Hij heeft de volgende definitie voor LO, die hij het elusive 31 object noemt: 29 Wiley, David A. (2003). Connecting learning objects to instructional design theory: A definition, a metaphor, and a taxonomy Mortimer, Lori. (2002) (Learning) Objects of Desire : Promise and Practicality. ASTD Learning Circuits. (April 2002). Retrieved May 8, 2003, from the World Wide Web: 31 Kramers Business English cd rom: elusive = ontwijkend, ontduikend 23

E-learning maturity model. Hilde Van Laer

E-learning maturity model. Hilde Van Laer E-learning maturity model Hilde Van Laer E-learning maturity model (emm) Self-assessment van online en blended leren met e-learning maturity model (emm) A driver for change? http://www.utdc.vuw.ac.nz/research/e

Nadere informatie

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager.

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager. Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager www.bpmo-academy.nl Wat is kwaliteitsmanagement? Kwaliteitsmanagement beoogt aan te sturen op het verbeteren van kwaliteit. Tevens houdt het zich bezig met het verbinden

Nadere informatie

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency NETWORK CHARTER 1 WHAT IS THE EREK NETWORK? EREK stands for the European Resource Efficiency Knowledge Centre, a vibrant platform to enable and reinforce businesses and especially small and medium sized

Nadere informatie

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LM2GS4PWIR3FKEP-58-WWET11-PDF File Size 6,444 KB 117 Pages 27 Aug, 2016 TABLE OF CONTENT

Nadere informatie

Wat is Interaction Design?

Wat is Interaction Design? Wat is Interaction Design? Wat is interaction design? Designing interactive products to support the way people communicate and interact in their everyday and working lives. Preece, Sharp and Rogers (2015)

Nadere informatie

Enterprisearchitectuur

Enterprisearchitectuur Les 2 Enterprisearchitectuur Enterprisearchitectuur ITarchitectuur Servicegeoriënteerde architectuur Conceptuele basis Organisatiebrede scope Gericht op strategie en communicatie Individuele systeemscope

Nadere informatie

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Frans Mofers Nederland cursusmateriaal & CAA's alle cursusmateriaal vrij downloadbaar als PDF betalen voor volgen cursus cursussite

Nadere informatie

Opleiding PECB IT Governance.

Opleiding PECB IT Governance. Opleiding PECB IT Governance www.bpmo-academy.nl Wat is IT Governance? Information Technology (IT) governance, ook wel ICT-besturing genoemd, is een onderdeel van het integrale Corporate governance (ondernemingsbestuur)

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

EUROPEAN SCHOOLNET ACADEMY SCHOOL EDUCATION GATEAWAY TEACHER ACADEMY

EUROPEAN SCHOOLNET ACADEMY SCHOOL EDUCATION GATEAWAY TEACHER ACADEMY EUROPEAN SCHOOLNET ACADEMY SCHOOL EDUCATION GATEAWAY TEACHER ACADEMY HOE WE DOCENTEN IN HEEL EUROPA ONDERSTEUNEN Koen Glotzbach koen.glotzbach@eun.org Junior Communication officer @ EUN Academy 22 September

Nadere informatie

NMOZTMKUDLVDKECVLKBVESBKHWIDKPDF-WWUS Page File Size 9,952 KB 29 May, 2016

NMOZTMKUDLVDKECVLKBVESBKHWIDKPDF-WWUS Page File Size 9,952 KB 29 May, 2016 NAVIJVEN MINILAMPJES OM ZELF TE MAKEN KERSTFIGUREN UIT DE LAPPENMAND VOOR DE KINDERSSALOON EN COWBOYS VAN LOLLYSTOKJES KAMERBREED BOEKENREK VOOR EEN SMAL BUDGETGEBAKKEN KOEKFIGUURTJES HANGEN WE IN DE KERSTBOOM

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

Introductie in flowcharts

Introductie in flowcharts Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,

Nadere informatie

Ontwikkeling van simulationbased serious games ten behoeve van logistieke besluitvorming

Ontwikkeling van simulationbased serious games ten behoeve van logistieke besluitvorming faculteit economie en bedrijfskunde center for operational excellence 18-05-2016 1 18-05-2016 1 Ontwikkeling van simulationbased serious games ten behoeve van logistieke besluitvorming Durk-Jouke van der

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie

Business Architectuur vanuit de Business

Business Architectuur vanuit de Business Business Architectuur vanuit de Business CGI GROUP INC. All rights reserved Jaap Schekkerman _experience the commitment TM Organization Facilities Processes Business & Informatie Architectuur, kun je vanuit

Nadere informatie

Academisch schrijven Inleiding

Academisch schrijven Inleiding - In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze To answer this question,

Nadere informatie

Topic 10-5 Meeting Children s Intellectual Needs

Topic 10-5 Meeting Children s Intellectual Needs Topic 10-5 Meeting Children s Intellectual Needs In this topic, you will learn how to help children develop the ability to reason and use complex thought, as well as The role of play in intellectual development

Nadere informatie

Education for a Smarter Planet. IBM. IBM Global Education 2010 IBM Corporation

Education for a Smarter Planet. IBM. IBM Global Education 2010 IBM Corporation Education for a Smarter Planet Learning @ IBM Martin Jurgens Natasja Mol Stimulus packages across the globe have provisions for Education90% Educatie bij IBM Select Global Education Provisions Blended

Nadere informatie

Het beheren van mijn Tungsten Network Portal account NL 1 Manage my Tungsten Network Portal account EN 14

Het beheren van mijn Tungsten Network Portal account NL 1 Manage my Tungsten Network Portal account EN 14 QUICK GUIDE C Het beheren van mijn Tungsten Network Portal account NL 1 Manage my Tungsten Network Portal account EN 14 Version 0.9 (June 2014) Per May 2014 OB10 has changed its name to Tungsten Network

Nadere informatie

Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Published

Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Published Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 055/02 Paper 2 Reading MARK SCHEME Maximum Mark: 45 Published This mark scheme is published

Nadere informatie

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie 2e Risk Event 2019 11 april 2019 The S T R A T E G I C A D V I S O R Ymanagement school of the autonomous University of Antwerp 2 Prof. dr. Hans

Nadere informatie

Activant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information

Activant Prophet 21. Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information Activant Prophet 21 Prophet 21 Version 12.0 Upgrade Information This class is designed for Customers interested in upgrading to version 12.0 IT staff responsible for the managing of the Prophet 21 system

Nadere informatie

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7 Media en creativiteit Winter jaar vier Werkcollege 7 Kwartaaloverzicht winter Les 1 Les 2 Les 3 Les 4 Les 5 Les 6 Les 7 Les 8 Opbouw scriptie Keuze onderwerp Onderzoeksvraag en deelvragen Bespreken onderzoeksvragen

Nadere informatie

Usability walkthrough for accessibility

Usability walkthrough for accessibility Usability walkthrough for accessibility steven stijger steven_stijger@nl.ibm.com http://www.flickr.com/photos/81167076@n00/322162512/ Copyright IBM Corporation 2008 usability walkthrough usability test

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

2010 Integrated reporting

2010 Integrated reporting 2010 Integrated reporting Source: Discussion Paper, IIRC, September 2011 1 20/80 2 Source: The International framework, IIRC, December 2013 3 Integrated reporting in eight questions Organizational

Nadere informatie

Digital municipal services for entrepreneurs

Digital municipal services for entrepreneurs Digital municipal services for entrepreneurs Smart Cities Meeting Amsterdam October 20th 2009 Business Contact Centres Project frame Mystery Shopper Research 2006: Assessment services and information for

Nadere informatie

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This

Nadere informatie

CORPORATE BRANDING AND SOCIAL MEDIA: KEY FINDINGS FOR DUTCH CONSUMERS Theo Araujo

CORPORATE BRANDING AND SOCIAL MEDIA: KEY FINDINGS FOR DUTCH CONSUMERS Theo Araujo CORPORATE BRANDING AND SOCIAL MEDIA: KEY FINDINGS FOR DUTCH CONSUMERS Theo Araujo BEOORDEEL DEZE LEZING VIA DE MIE2018 APP! Geef direct na deze lezing jouw beoordeling. Zoek de lezing op via Programma

Nadere informatie

General info on using shopping carts with Ingenico epayments

General info on using shopping carts with Ingenico epayments Inhoudsopgave 1. Disclaimer 2. What is a PSPID? 3. What is an API user? How is it different from other users? 4. What is an operation code? And should I choose "Authorisation" or "Sale"? 5. What is an

Nadere informatie

Interaction Design for the Semantic Web

Interaction Design for the Semantic Web Interaction Design for the Semantic Web Lynda Hardman http://www.cwi.nl/~lynda/courses/usi08/ CWI, Semantic Media Interfaces Presentation of Google results: text 2 1 Presentation of Google results: image

Nadere informatie

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 25 november 2008 Nederlandse samenvatting door TIER op 5 juli 2011 Onderwijsondersteunende

Nadere informatie

Enterprise Portfolio Management

Enterprise Portfolio Management Enterprise Portfolio Management Strategische besluitvorming vanuit integraal overzicht op alle portfolio s 22 Mei 2014 Jan-Willem Boere Vind goud in uw organisatie met Enterprise Portfolio Management 2

Nadere informatie

Opleiding PECB IT Cyber Security Specialist.

Opleiding PECB IT Cyber Security Specialist. Opleiding PECB IT Cyber Security Specialist www.bpmo-academy.nl Wat doet een IT Cyber Security Specialist? De Cyber Security Specialist is verantwoordelijk voor de beveiliging van de technologische infrastructuur

Nadere informatie

ONDERNEMERSCHAP (Nederlandstalig)

ONDERNEMERSCHAP (Nederlandstalig) ONDERNEMERSCHAP (Nederlandstalig) LEERDOELEN 1. Inzicht krijgen in de waarde van creatief ondernemerschap door de marktwaarde van je kunst te leren waarderen. 2. Het ontwikkelen van fundamentele marketing-

Nadere informatie

Preschool Kindergarten

Preschool Kindergarten Preschool Kindergarten Objectives Students will recognize the values of numerals 1 to 10. Students will use objects to solve addition problems with sums from 1 to 10. Materials Needed Large number cards

Nadere informatie

Programma. Leeractiviteiten ontwerpen Oriëntatie Blended learning: een kwestie van kiezen Learning design v2.0 Extra voorbeelden

Programma. Leeractiviteiten ontwerpen Oriëntatie Blended learning: een kwestie van kiezen Learning design v2.0 Extra voorbeelden Programma Leeractiviteiten ontwerpen Oriëntatie Blended learning: een kwestie van kiezen Learning design v2.0 Extra voorbeelden Reacties oriënterende stelling Een moderne docent moet ook vooral een goede

Nadere informatie

Framework REC:all in relatie met richtlijnen UDL. Sylvia Moes

Framework REC:all in relatie met richtlijnen UDL. Sylvia Moes Framework REC:all in relatie met richtlijnen UDL Sylvia Moes Beyond recorded lectures www.rec-all.info Case studies REC:all > REC:all (november 2011-november 2013) > Moving beyond recorded lectures > In

Nadere informatie

Taco Schallenberg Acorel

Taco Schallenberg Acorel Taco Schallenberg Acorel Inhoudsopgave Introductie Kies een Platform Get to Know the Jargon Strategie Bedrijfsproces Concurrenten User Experience Marketing Over Acorel Introductie THE JARGON THE JARGON

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017 www.iuscommune.eu INVITATION Ius Commune Masterclass 22 June 2017 Amsterdam Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers,

Nadere informatie

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je

Nadere informatie

Kikkers en Heilige Koeien UvAConext & standaarden voor het primaire onderwijs en onderzoek proces

Kikkers en Heilige Koeien UvAConext & standaarden voor het primaire onderwijs en onderzoek proces Kikkers en Heilige Koeien UvAConext & standaarden voor het primaire onderwijs en onderzoek proces SURF Seminar September 2015 Frank Benneker, ICTS Universiteit van Amsterdam Perspectief ICTS & OO dienstverlening

Nadere informatie

Wat kan BIM betekenen voor de gebouwbeheerder?

Wat kan BIM betekenen voor de gebouwbeheerder? Wat kan BIM betekenen voor de gebouwbeheerder? Tim Lemoine WTCB Hoofdadviseur Dienst BIM en informatietechnieken tim.lemoine@bbri.be Wat kan BIM betekenen voor de gebouwbeheerder? - 13-05-16 - Pagina 1

Nadere informatie

Patiëntenparticipatie in

Patiëntenparticipatie in Patiëntenparticipatie in Europees perspectief Marleen Kaatee Oprichter & voorzitter Patiëntenparticipatie in Europa: 1. PSC Patients Europe 2. EMA 3. ERNs, European Reference Networks Noodzaak: internationaal

Nadere informatie

Open Onderwijs API. De open standaard voor het delen van onderwijs data. 23 juni 2016 Frans Ward - SURFnet Architectuurraad - Utrecht

Open Onderwijs API. De open standaard voor het delen van onderwijs data. 23 juni 2016 Frans Ward - SURFnet Architectuurraad - Utrecht Open Onderwijs API De open standaard voor het delen van onderwijs data https://www.flickr.com/photos/statefarm/19349203414 23 juni 2016 Frans Ward - SURFnet Architectuurraad - Utrecht Missie Onderwijs

Nadere informatie

From Padua to Groningen

From Padua to Groningen From Padua to Groningen The effects of the CercleS Seminar in Padua in 2009 on writing Nederlands in gang (0-A2) Berna de Boer Benvenuti a tutti! Contents I. State of affairs in September 2009 II. The

Nadere informatie

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED 0 - -19 1 WELCOME TO SUNEX DISTRIBUTOR PORTAL This user manual will cover all the screens and functions of our site. MAIN SCREEN: Welcome message. 2 LOGIN SCREEN:

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

Process Mining and audit support within financial services. KPMG IT Advisory 18 June 2014

Process Mining and audit support within financial services. KPMG IT Advisory 18 June 2014 Process Mining and audit support within financial services KPMG IT Advisory 18 June 2014 Agenda INTRODUCTION APPROACH 3 CASE STUDIES LEASONS LEARNED 1 APPROACH Process Mining Approach Five step program

Nadere informatie

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition)

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker Click here if your download doesn"t start automatically Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker

Nadere informatie

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master

Nadere informatie

GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE

GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE 2 OMNEXT IN HET KORT Broncode als bron van informatie Gevestigd in NL, UK en USA Kennis van meer dan 40 diverse technologieën Verschillende

Nadere informatie

Prof. Dr Ir Eric van Heck (RSM) Dr Marcel van Oosterhout (RSM) Utrecht, 22 Juni 2012

Prof. Dr Ir Eric van Heck (RSM) Dr Marcel van Oosterhout (RSM) Utrecht, 22 Juni 2012 Platform Mobiliteit.NU als Smart Business Network Prof. Dr Ir Eric van Heck (RSM) Dr Marcel van Oosterhout (RSM) Utrecht, 22 Juni 2012 Menu 1. Het platform Mobiliteit.NU als Smart Business Network 2. New

Nadere informatie

open standaard hypertext markup language internetprotocol transmission control protocol internet relay chat office open xml

open standaard hypertext markup language internetprotocol transmission control protocol internet relay chat office open xml DOWNLOAD OR READ : OPEN STANDAARD HYPERTEXT MARKUP LANGUAGE INTERNETPROTOCOL TRANSMISSION CONTROL PROTOCOL INTERNET RELAY CHAT OFFICE OPEN XML PDF EBOOK EPUB MOBI Page 1 Page 2 relay chat office open xml

Nadere informatie

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition)

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) L. A. te Winkel Click here if your download doesn"t start automatically

Nadere informatie

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M.

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. (Bert) Vrijhoef Take home messages: Voor toekomstbestendige chronische zorg zijn innovaties

Nadere informatie

Published in: Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD2013), mei 2013, Brussel, Belgie

Published in: Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD2013), mei 2013, Brussel, Belgie Samenwerkend leren van leerkrachten : leeropbrengsten gerelateerd aan activiteiten en foci van samenwerking Doppenberg, J.J.; den Brok, P.J.; Bakx, A.W.E.A. Published in: Onderwijs Research Dagen 2013

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

6-4-2015. Je kunt de presentaties downloaden op: www.gelsing.info. Docent: Marcel Gelsing. Les 1

6-4-2015. Je kunt de presentaties downloaden op: www.gelsing.info. Docent: Marcel Gelsing. Les 1 Les 1 Docent: Marcel Gelsing Je kunt de presentaties downloaden op: www.gelsing.info 1 Maak een (verbeter)voorstel voor Enterprise Architectuur, waarbij u zowel de mogelijkheden als de beperkingen van

Nadere informatie

Downloaded from ijn.iums.ac.ir at 2:11 IRDT on Friday July 26th 2019

Downloaded from ijn.iums.ac.ir at 2:11 IRDT on Friday July 26th 2019 *.........(P=./).(P=/)...(P=/). : ( *) ... David Ausubel () Ausubel. Glasenap Balistrieri Shaw Daley) Gowin Novak.() Piacentine Ausubel Brazina Leauby) Novak () Beitz.( () Gowin " :.". Wilkes).( Bath Lewin

Nadere informatie

WFS 3.0 De geo-api van de toekomst. Linda van den Brink, Geonovum 13 februari #DataToBuildOn

WFS 3.0 De geo-api van de toekomst. Linda van den Brink, Geonovum 13 februari #DataToBuildOn WFS 3.0 De geo-api van de toekomst Linda van den Brink, Geonovum 13 februari 2019 @brinkwoman #DataToBuildOn Eerste versie uit 2002 https://nl.wikipedia.org/wiki/web_feature_service Web Feature Service

Nadere informatie

Begrijp je doelgroep en connect Search en Social voor de opbmale klant beleving

Begrijp je doelgroep en connect Search en Social voor de opbmale klant beleving Begrijp je doelgroep en connect Search en Social voor de opbmale klant beleving Speaking Publishing Consulting Training European Search Personality 2015 www.stateofdigital.com - www.basvandenbeld.com -

Nadere informatie

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet 1 2 3 4 MATERIAL PREPARING LESSON ATTITUDE TOWARD WORK Ik kom er vaak tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet

Nadere informatie

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Contact opleiding: Marc Spiller (marc.spiller@wur.nl) Integrale

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

Free Technology Academy

Free Technology Academy Free Technology Academy Symposium 21 november 2009 Wat is vrije software? Begrip geïntroduceerd door Richard Stallman in 1985 Niet verwarren met gratis software (freeware) 'Free as in free speech, not

Nadere informatie

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt.

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. OPEN TRAINING Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. Philip Meyers Making sure to come well prepared at the negotiation

Nadere informatie

Aan de slag met interdisciplinaire Teacher Design Teams (i-tdt) voor istem onderwijs

Aan de slag met interdisciplinaire Teacher Design Teams (i-tdt) voor istem onderwijs Aan de slag met interdisciplinaire Teacher Design Teams (i-tdt) voor istem onderwijs Mieke De Cock, Heidi Knipprath & An Steegen 14/02/2019 Wat bedoelen we met istem? https://www.youtube.com/watch?v=alpj48simte&t=77s

Nadere informatie

Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesn"t start automatically

Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesnt start automatically Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Angststoornissen en hypochondrie: Diagnostiek en behandeling (Dutch

Nadere informatie

JOB OPENING OPS ENGINEER

JOB OPENING OPS ENGINEER 2016 DatacenterNext All rights reserved Our Mission Wij zijn een On-Demand Technology Office die bedrijven helpt technologie te organiseren, zekeren en innoveren. Dit stelt onze klanten in staat, vertrouwende

Nadere informatie

Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036

Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036 Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036 NCP contactdag, 19 april 2016 Thamar Zijlstra, Dick Hortensius NEN Milieu en Maatschappij Agenda Achtergrond NPR 9036

Nadere informatie

Internationalisaring vraagt om MEER FLAMENCO FORUM

Internationalisaring vraagt om MEER FLAMENCO FORUM Internationalisaring vraagt om MEER FLAMENCO FORUM Jeanine Gregersen Samenvatting Context : werkdefinities en twee stellingen Focus op interculturele competentie Implicaties voor instellingen Moot court

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent)

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) Inhoud Context en theorie ICT-competenties studentleraren Strategieën lerarenopleiding (SQD) Probleemstelling Methode Survey Multilevel analyse Resultaten

Nadere informatie

Prikkelen tot leren. door de didactische inzet van Virtuele Werelden en Serious Gaming. Presentatie bij: V&VN-congres 2015.

Prikkelen tot leren. door de didactische inzet van Virtuele Werelden en Serious Gaming. Presentatie bij: V&VN-congres 2015. Prikkelen tot leren door de didactische inzet van Virtuele Werelden en Serious Gaming Presentatie bij: V&VN-congres 2015 Lokatie: De Reehorst, Ede Datum: 29-01-2015 Dr. W.J.Trooster Drs. E. Ploeger Domein

Nadere informatie

CREATING VALUE THROUGH AN INNOVATIVE HRM DESIGN CONFERENCE 20 NOVEMBER 2012 DE ORGANISATIE VAN DE HRM AFDELING IN WOELIGE TIJDEN

CREATING VALUE THROUGH AN INNOVATIVE HRM DESIGN CONFERENCE 20 NOVEMBER 2012 DE ORGANISATIE VAN DE HRM AFDELING IN WOELIGE TIJDEN CREATING VALUE THROUGH AN INNOVATIVE HRM DESIGN CONFERENCE 20 NOVEMBER 2012 DE ORGANISATIE VAN DE HRM AFDELING IN WOELIGE TIJDEN Mieke Audenaert 2010-2011 1 HISTORY The HRM department or manager was born

Nadere informatie

Business as an engine for change.

Business as an engine for change. Business as an engine for change. In the end, the success of our efforts will be measured against how we answered what we have found to be the fundamental question: how do we love all the children, of

Nadere informatie

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why

Nadere informatie

Toegang tot overheidsinformatie: de gevolgen van Europese ontwikkelingen voor Nederland

Toegang tot overheidsinformatie: de gevolgen van Europese ontwikkelingen voor Nederland Toegang tot overheidsinformatie: de gevolgen van Europese ontwikkelingen voor Nederland KvAG/NCG/Ravi studiedag Europese GI-projecten waaronder INSPIRE Bastiaan van Loenen B.vanloenen@geo.tudelft.nl 23

Nadere informatie

Academisch schrijven Inleiding

Academisch schrijven Inleiding - In dit essay/werkstuk/deze scriptie zal ik nagaan/onderzoeken/evalueren/analyseren Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Om deze

Nadere informatie

Data Driven Strategy The New Oil Using Innovative Business Models to Turn Data Into Profit

Data Driven Strategy The New Oil Using Innovative Business Models to Turn Data Into Profit Data Driven Strategy The New Oil Using Innovative Business Models to Turn Data Into Profit Big Data & Innovatieve Business Modellen Fire in the hole! 51K manholes, 94K miles of cables 106 predicting variables:

Nadere informatie

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development BiZZdesign Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools Research & Development 1 Profile CV Joost Niehof Name Grade Nationality Residence Role Joost

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

universiteitsbibliotheek Rapportages Oktober 2016

universiteitsbibliotheek Rapportages Oktober 2016 1 Rapportages Oktober 2016 2 Inhoudsopgave Algemeen Standaardrapportages KUOZ rapportage: uitgewerkt SEP rapportage: kort SEP module Geen rechten voor rapportagemodule of SEP-module: deze zijn aan te vragen

Nadere informatie

Satellite Orbit Determination with the Global Educational Network for Satellite Operations

Satellite Orbit Determination with the Global Educational Network for Satellite Operations Satellite Orbit Determination with the Global Educational Network for Satellite Operations Het project in het kort en de opgedane ervaringen Open Universiteit Nederland Faculteit Computer Science TouW

Nadere informatie

BABOK meets BiSL. Marcel Schaar, IIBA Dutch Chapter Mark Smalley, ASL BiSL Foundation Jan de Vries, ASL BiSL Foundation. Kennissessie, 19 januari 2016

BABOK meets BiSL. Marcel Schaar, IIBA Dutch Chapter Mark Smalley, ASL BiSL Foundation Jan de Vries, ASL BiSL Foundation. Kennissessie, 19 januari 2016 BABOK meets BiSL Kennissessie, 19 januari 2016 Marcel Schaar, IIBA Dutch Chapter Mark Smalley, ASL BiSL Foundation Jan de Vries, ASL BiSL Foundation 1 Agenda 1. Presentatie white paper hoofdlijnen 2. Intro

Nadere informatie

and Learning: Over wat het is en wat het kan betekenen voor je eigen onderwijspraktijk

and Learning: Over wat het is en wat het kan betekenen voor je eigen onderwijspraktijk Scholarship of Teaching and Learning: Over wat het is en wat het kan betekenen voor je eigen onderwijspraktijk j M. Clement (KU Leuven, DUO) SoTL: Test jezelf 1. Wanneer ik mijn lessen voorbereid, A. Vraag

Nadere informatie

TABASCO. Taak gestuurd leren bij Engels

TABASCO. Taak gestuurd leren bij Engels TABASCO Taak gestuurd leren bij Engels Tabasco - Wat is het: Een taalgestuurd lesprogramma, dat volgens een vaste opbouw gebeurt aan de hand van taken. Het is gebaseerd op het proces van op een natuurlijke

Nadere informatie

International Leiden Leadership Programme

International Leiden Leadership Programme International Leiden Leadership Programme Information Evening 1 November 2016 Universiteit Leiden.. LLP Programme team Menno Mennes Lucille Brakefield Janna van Helden Ratna Lachmansingh Programme Bij

Nadere informatie

Handleiding bij het Learning Analytics Experiment Verdieping recepten

Handleiding bij het Learning Analytics Experiment Verdieping recepten Handleiding bij het Learning Analytics Experiment Verdieping recepten Project : Onderwijs op maat Learning Analytics Project jaar : 2016 Projectmanager : Jocelyn Manderveld Auteur(s) : Herman van Dompseler

Nadere informatie

(Big) Data in het sociaal domein

(Big) Data in het sociaal domein (Big) Data in het sociaal domein Congres Sociaal: sturen op gemeentelijke ambities 03-11-2016 Even voorstellen Laudy Konings Lkonings@deloitte.nl 06 1100 3917 Romain Dohmen rdohmen@deloitte.nl 06 2078

Nadere informatie

Voorlichting Erasmus+ KA2 15 november 2018

Voorlichting Erasmus+ KA2 15 november 2018 Voorlichting Erasmus+ 15 november 2018 Check in 2 Wat is Wie bent u en wie zijn wij? Wanneer in Help Doel van de workshop 3 Wat is Wanneer in Help U weet wat inhoudt U weet welke instrumenten u kunt gebruiken

Nadere informatie

Expertise seminar SURFfederatie and Identity Management

Expertise seminar SURFfederatie and Identity Management Expertise seminar SURFfederatie and Identity Management Project : GigaPort3 Project Year : 2010 Project Manager : Albert Hankel Author(s) : Eefje van der Harst Completion Date : 24-06-2010 Version : 1.0

Nadere informatie

5-point scale: Strongly disagree OOOOO Strongly agree O No opinion / n.a. Zeer mee oneens OOOOO Zeer mee eens O Geen mening / n.v.t.

5-point scale: Strongly disagree OOOOO Strongly agree O No opinion / n.a. Zeer mee oneens OOOOO Zeer mee eens O Geen mening / n.v.t. 5-point scale: Strongly disagree OOOOO Strongly agree O No opinion / n.a. Zeer mee oneens OOOOO Zeer mee eens O Geen mening / n.v.t. Active learning The following questions are about active learning. In

Nadere informatie

Free Electives (15 ects)

Free Electives (15 ects) Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/

Nadere informatie

VELOV-leergemeenschap Digitaal Leren

VELOV-leergemeenschap Digitaal Leren VELOV-leergemeenschap Digitaal Leren Welke richting slaan we in met de lerarenopleiding? Hoe is het om in 2020 in de lerarenopleiding te studeren? Hoe ziet de leraar van de toekomst eruit? Zijn mobiele

Nadere informatie