Conceptnota multifunctionele centra. minderjarigen. 1 Aanleidingen voor de uitbouw van multifunctionele centra voor.

Transcriptie

1 111006ConceptnotaMFC_v3 17 oktober 2011 Conceptnota multifunctionele centra 1 Aanleidingen voor de uitbouw van multifunctionele centra voor minderjarigen Binnen de jeugdhulp in het algemeen, en ook binnen de minderjarigenzorg voor personen met een handicap, is het hulpaanbod over het algemeen nog vrij statisch: jongeren maken gedurende langere tijd gebruik van een bepaalde vorm van ondersteuning (thuisbegeleiding, semi-internaat, internaat, ). Alhoewel er via flexibilisering (deeltijdse plaatsingen, wisselingen tussen de verschillende vormen, combinatiemogelijkheden, ) en heroverweging van plaatsen internaat en semi-internaat naar mobiele begeleidingen juridisch al één en ander mogelijk is, is de basisregelgeving toch nog steeds gestoeld op afzonderlijke zorgvormen. Dit verhindert een vlotte doorstroom tussen de ondersteuningsvormen, niet in het minst door de administratieve complexiteit die dit met zich meebrengt. Deze compartimentering heeft ook nadelige gevolgen voor de hulpverlening op zich. Wanneer de lichtere zorgvorm niet langer meer voldoende blijkt, wordt dikwijls overgestapt naar een zwaardere zorgvorm, en dan meestal voor een langere tijd. Om te concretiseren: als bij een jongere in thuisbegeleiding of semi-internaat er zich een acute crisis voordoet waardoor hij/zij niet langer thuis kan verblijven, is de kans groot dat hij voor langere tijd zal opgenomen worden in een residentiële setting, ook al kan de situatie thuis na korte periode weer gestabiliseerd zijn. Voor de meeste (ook ernstig gedragsgestoorde) jongeren is en blijft langdurige residentiële opvang een noodzakelijk kwaad. Sommige jongeren gaan precies door het moeten leven in een leefgroep, met zijn talrijke en wisselende prikkels, nog meer probleemgedrag vertonen. Hoe langer het verblijf in een residentiële setting, des te kleiner de kans op een succesvolle reïntegratie in de thuissituatie. Dit laatste geldt niet alleen voor jongeren in problematische opvoedingsituaties of met gedragsproblemen, maar ook jongeren met een motorische of sensoriele beperking die jarenlang in de beschermende omgeving van een internaat verbleven hebben, zullen als volwassene minder snel de overstap kunnen maken naar meer inclusieve ondersteuningsvormen. Maar hoe dan ook is in een aantal situaties residentiële opvang aangewezen, dikwijls voor maar een korte periode, in een aantal gevallen voor een langer verblijf. De kunst bestaat er dus in dat 1

2 voorzieningen soepele trajecten kunnen aanbieden, dat ze vlot kunnen overschakelen van dag- en nachtopvang naar dagopvang, en naar mobiele ondersteuning aan huis, en vice versa. Met de creatie van multifunctionele centra wil het VAPH aan deze doelstelling tegemoet komen. MFC s moeten dienstverleningscentra worden die op een soepele wijze zowel residentiële capaciteit, dagondersteuning als mobiele begeleiding kunnen aanbieden. Deze centra richten zich tot minderjarigen die omwille van hun problematiek een indicatiestelling voor residentiële of semiresidentiële opvang bekomen hebben. Op die wijze wordt de aflijning gemaakt met diensten voor thuisbegeleiding, die zich richten tot kinderen die (nog) geen nood hebben aan ondersteuning van residentiële aard. Door het soepel inzetten van verschillende begeleidingsmodules, zowel op voorzieningenniveau als naar de individuele jongeren, moet het mogelijk zijn om de gemiddelde duur van residentiële opvang in te perken, door tegelijkertijd een degelijke ondersteuning te voorzien van het netwerk, en dit zowel voor, tijdens als na de periodes van residentiële opvang. In zijn totaliteit moet dit leiden tot een vermindering van de residentiële opvang en een stijging van het aantal jongeren in begeleiding. 2 Doelgroep (aard van handicap) Alle semi-residentiële voorzieningen voor minderjarigen moeten op termijn kunnen functioneren als multifunctioneel centrum, ongeacht de aard van de beperking van de opgenomen jongeren. MFC s gaan dus niet alleen uitgebouwd worden voor de doelgroep gedrags- en emotionele stoornissen, maar ook voor jongeren met andere handicaps. Om de aflijning met thuisbegeleiding te vrijwaren moet het wel gaan om jongeren die, gelet op de ernst van de problematiek, een PEC-beslissing voor internaat of semi-internaat bekomen hebben. Dit betekent niet dat betrokken jongere binnen het centrum hoe dan ook residentiële opvang moet krijgen. Deze module moet wel kunnen aangeboden worden indien nodig. Zoals reeds gesteld is het de bedoeling ook jongeren maximaal inclusief op te vangen, zodat ze ook op latere leeftijd zich sneller en beter kunnen integreren. 3 Aanbod De betrokken centra zullen volgende functies kunnen aanbieden: - (Mobiele) begeleiding - Verblijf - Dagopvang - Dagbesteding Deze terminologie werd afgestemd met Integrale Jeugdhulpverlening. Deze termen moeten vrij breed geïnterpreteerd worden. Met begeleiding wordt vooral de ondersteuning van de context (thuissituatie) en de secundaire opvoedingsmilieus bedoeld. Het gaat in principe om mobiele begeleiding in de thuissituatie en het secundaire opvoedingsmilieu. Met verblijf wordt de dag- en nachtopvang in een residentiële context bedoeld, met inbegrip van de noodzakelijke permanentie, begeleiding en behandeling, desgevallend dus ook therapeutische interventies. 2

3 Met dagopvang wordt bedoeld: een aantal uren opvang overdag, zonder schoolvervangend karakter. Het gaat dus om de opvang buiten de schooluren, met inbegrip van de noodzakelijke permanentie, begeleiding en behandeling, en desgevallend ook therapeutische interventies. Met dagbesteding wordt bedoeld: het aanbieden van schoolvervangende activiteiten. Het gaat dus om opvang binnen de schooluren, waarbij er een alternatief programma wordt aangeboden. Deze opvang dient aangeboden in samenwerking en in afstemming met een onderwijsinstelling. Deze functies kunnen aangeboden worden in verschillende frequenties en met verschillende duur. Het MFC bepaalt in samenspraak met het cliëntsysteem welke functie op welk moment voor welke periode kan ingezet worden. Let wel: bij jongeren geplaatst via bijzondere jeugdzorg, dienen de nodige afspraken gemaakt met de plaatsende instanties (Jeugdrechter, Comité). Over de praktische consequenties hiervan dient verder overleg gepleegd en afgestemd met het Agentschap Jongerenwelzijn. 4 Subsidiëring Het historisch kader van de betrokken voorziening wordt omgezet in personeelspunten. Bij voorkeur worden alle (semi-)residentiële afdelingen voor minderjarigen van de voorziening hierin meegenomen: internaat, semi-internaat, OBC, en dit voor de totale capaciteit van de minderjarigenwerking. Daar waar een OBC mee wordt genomen, dient de opdracht van het OBC gevrijwaard te worden, maar worden de capaciteiten niet strikt opgedeeld. Er wordt binnen de personeelspunten geen onderscheid meer gemaakt wat betreft hun inzet of hun relatie tot de afdelingen waar ze vandaan komen. Er wordt dus één afrekeningsdossier ingediend voor heel het multifunctioneel centrum. De bepaling van het aantal personeelspunten wordt ieder jaar geëvalueerd, en aangepast aan eventuele bijkomende personeelstoekenningen die zich in de sector voorgedaan hebben. Ook voor de upgrading van A-2 begeleidend naar A-1 begeleidend personeel dient, indien deze upgrading zich voordoet en binnen de ruimte van het historisch kader, een compensatie in bijkomende punten voorzien te worden. Op basis van de werkingstoelagen van de laatste drie jaar van alle betrokken afdelingen wordt voor het centrum een forfaitair bedrag aan werkingstoelagen vastgesteld. Hierin worden ook alle aanvullende toelagen (VIA-management, flexibilisering, premie logeerdagen) meegenomen. Er wordt rekening gehouden met de indexeringen van de laatste drie jaar. De bepaling van de werkingstoelagen worden ieder jaar geëvalueerd, en aangepast aan eventuele kostendrijvers die binnen de sector de werkingstoelagen hebben doen stijgen. Het MFC mag maximaal 5 % van de personeelspunten omzetten in werkingstoelagen, tegen (bedrag nog bepalen) euro per punt. Indien er sectorale maatregelen genomen worden om de personeelsomkadering en/of werkingstoelagen te verhogen, zullen de MFC s meegenomen worden. 5 Output Het MFC moet, in verhouding tot de initiële erkenningsaantallen, een hogere gemiddelde bezetting halen, afhankelijk van de verhouding tussen het reëel subsidieerbaar personeelskader ten opzichte van de maximale personeelsnorm (PR/PN). 3

4 PR/PN van alle betrokken Te behalen minderjarigenafdelingen samen gemiddelde bezetting Tussen 80 en % Tussen 85 en ,7 % Tussen 90 en ,3 % Hoger dan % Voor de berekening hiervan wordt uitgegaan van de cliëntregistratie. Het aantal lopende begeleidingsovereenkomsten dient op jaarbasis gemiddeld 105 % of hoger te bedragen. Dat betekent dat het MFC aan deze jongeren begeleiding geboden heeft, en waar nodig residentiële en semiresidentiële opvang. TIJDENS HET EERSTE JAAR VAN DE EXPERIMENTELE PERIODE ZAL DEZE BEPALING DE ENIGE OUTPUT-VEREISTE ZIJN. De experimentele periode moet er toe leiden dat meer accurate outputmodellen kunnen uitgewerkt worden (gerealiseerde begeleidingen, dagopvang, dagbesteding, verblijf ten opzichte van de beschikbare personeelspunten). Na het eerste jaar zal nagegaan worden of het mogelijk en nodig is reeds meer gerichte outputvereisten naar voor te schuiven. Het MFC dient ook aan te tonen dat de werking als MFC leidt tot een substantiële vermindering van het aantal dagen residentiële opvang (precieze verhouding nog te bepalen), omgezet naar ambulante en mobiele begeleiding. Voor voorzieningen die middelen ontvingen in het kader van GES+, blijven de outputvereisten voor de GES+-units, zoals vooropgesteld bij het uitbreidingsbeleid, behouden. Eventuele toekenningen voor levensbedreigende problematieken blijven behouden, volgens de voorwaarden van toekenning. Ook de middelen toegekend voor persoonsvolgende convenants blijven behouden, zolang de betrokkenen binnen de voorziening opgenomen blijven. De voorziening dient voor het behalen van zijn doelstellingen maximaal samen te werken met andere diensten, door taken uit te besteden en outreachend te werken naar andere diensten en voorzieningen. 6 Registratie Het MFC registreert de output niet meer binnen de kostenstaten, maar registreert: - het aantal uitgevoerde mobiele interventies of begeleidingen - het aantal dagen of dagdelen dagopvang - het aantal dagen of dagdelen dagbezigheid - het aantal dagen verblijf. Daarbij registreert het centrum enkele inhoudelijke basiskenmerken van de begeleiding of aanwezigheid (bvb praktische ondersteuning aan huis, opvoedingsondersteuning, logeeropvang, thuisvervangende opvang, ). Verder te concretiseren in samenspraak met de werkgroep. Er worden gaan afwezigheden geregistreerd. Het MFC registreert eveneens met welke diensten er voor betrokken jongere wordt samengewerkt. 7 Bijdrageregeling De bijdrageregeling van de internaten en semi-internaten blijven van kracht. Voor een begeleiding mag maximaal eenzelfde bijdrage worden gevraagd als in thuisbegeleiding. Hierbij moet nog nagegaan hoe de controle op de bijdragen het best kan georganiseerd worden. De bijdragen voor internaat en semi-internaat worden, net zoals vandaag, in mindering gebracht van de subsidiëring. Dit dient in zijn praktische uitvoering nog verder geconcretiseerd binnen de werkgroep. 4

5 8 Tijdspad Begin november 2011 wordt beslist welke voorzieningen kunnen meestappen in een experimentele fase, die zal starten vanaf 1 januari Hierbij worden twee voorzieningen per provincie aangeduid. Om de opvolging van het experiment haalbaar te houden dient het aantal voorzieningen die instappen hoe dan ook beperkt te worden. Te verwachten valt dat de bestaande applicaties niet (geheel) zullen kunnen ingezet worden, waardoor bijkomende inspanningen van het VAPH en betrokken voorzieningen zullen gevraagd worden voor de administratieve opvolging, al wordt gestreefd naar sterke vereenvoudiging. Het experiment kan maar doorgevoerd via een afwijking op de vigerende regelgeving. Dit kan moeilijk voor een vrij groot deel van de sector. Er moeten meerdere doelgroepen in de selectie opgenomen worden, en voor de doelgroep jongeren met een mentale beperking en/of gedragsstoornis ook enkele centra die eveneens een sterke link hebben met jongeren geplaatst via bijzondere jeugdzorg. Voor de selectie zal rekening gehouden worden met : - maximaal twee voorzieningen per provincie - een spreiding over doelgroepen - voor een aantal MFC s: de aansluiting bij Bijzondere Jeugdzorg - de ervaring van de aanvragers inzake mobiele ondersteuning - de wijze waarop de voorziening er zal voor zorgen dat het aanbod soepel wordt afgestemd op de variërende behoefte van de minderjarige en zijn context - eventueel nog bijkomende criteria die betrekking hebben op het kunnen realiseren van een volwaardig MFC. De geselecteerde voorzieningen zullen vanaf dan deel uitmaken van een regelmatig overleg in voorbereiding van het experiment. Betrokken voorzieningen dienen hun gebruikersraad en werknemersvertegenwoordiging in te lichten omtrent het experiment. 9 Opvolging en evaluatie De werkgroep MFC s zal worden uitgebreid met deelnemende voorzieningen. Deze werkgroep staat in voor de concretisering en concrete opvolging van het project, het maken van administratieve afspraken etc. De werkgroep zal eveneens worden uitgebreid met een vertegenwoordiger van een autonome dienst voor thuisbegeleiding. Per kwartaal zal de werkgroep uitgebreid worden met leden van het Kabinet, de vertegenwoordigers van de koepelverenigingen en van de gebruikersverenigingen. Zij vormen de evaluatiegroep. Deze groep maakt afspraken rond de inhoudelijke opvolging en staat in voor de beleidsmatige evaluatie. De deelnemende voorzieningen zullen hiertoe ook een aantal inhoudelijke elementen moeten registreren. De verslagen van beide werkgroepen zullen ter beschikking gesteld worden van de Permanente Werkgroep Zorg en Assistentie. Minstens eenmaal per jaar wordt de opvolging van het experiment op de Permanente Werkgroep geagendeerd. 10 Nog op te lossen knelpunten 10.1 Kinderbijslag Ervaringen met MFC s binnen Jongerenwelzijn wijzen uit dat de sterk wisselende situatie een weerslag kan hebben op de uitkering van de kinderbijslag. Bij voltijds structureel verblijf wordt twee 5

6 derde van de kinderbijslag uitgekeerd aan de voorziening. Bij herzieningen zouden kinderbijslagkassen, terwijl deze herziening wordt doorgevoerd, de kinderbijslag voor het hele gezin tijdelijk inhouden. Gelet op de precaire financiële situatie van een aantal gezinnen dient dit uiteraard vermeden te worden. Net zoals bij de bijdragen dient ook dit nog verder geconcretiseerd binnen de werkgroep Bijdrageberekening Zoals reeds gesteld dient er nog een methode ontwikkeld die een vlotte controle toelaat op de bijdragen Omkeerbaarheid In principe dient bij een experiment ervoor gezorgd te worden dat men nog kan terugkeren naar de oude situatie. Dit is echter bij dit experiment zeker niet de doelstelling: na een experimentele periode dient er verder verbreed te worden. Indien er voor bepaalde aspecten dient teruggekeerd naar vroegere regels, zal een voldoende lange periode worden voorzien om dit mogelijk te maken Persoonsvolgende financiering Binnen het VAPH wordt ervan uitgegaan dat in de toekomst wordt overgegaan tot persoonsvolgende financiering. In die mate dat dit voor minderjarigen wordt doorgevoerd, dient het experiment mogelijk bijgestuurd te worden. Het experiment kan de mogelijkheid bieden om ook op dit vlak ervaring op te doen Intersectorale samenwerking VAPH - Bijzondere Jeugdzorg Er zullen bij voorkeur enkele voorzieningen meegenomen worden die zowel een erkenning bij het VAPH als bij Jongerenwelzijn hebben. Hoe de sectoroverschrijdende samenwerking kan resulteren in een intersectoraal MFC zal in de loop van het experiment uitgeklaard worden. Gelet op het feit dat middelen vanuit twee decreten worden samengevoegd, kan dit niet zonder meer binnen het regelluwe kader. 6