Maatschappelijke Stage. Ledenpeiling Verus

Transcriptie

1 Maatschappelijke Stage Ledenpeiling Verus september 2015

2 Inleiding Begin vorig jaar besloot de Tweede Kamer de verplichte Maatschappelijke Stage in het voortgezet onderwijs en de bijbehorende bekostiging af te schaffen. De verplichting verviel met ingang van het schooljaar , de bekostiging liep nog een jaar door, maar is met ingang van schooljaar stopgezet. Veel scholen waren vorig jaar ronduit negatief over het stopzetten van de Maatschappelijke Stage. Uit onderzoek van Verus bleek dat een groot aantal van hen toch door wilde gaan, zij het in afgeslankte vorm. Verus was benieuwd in hoeverre scholen nu, een jaar na de afschaffing van de verplichting en kort na het stoppen van de bekostiging, omgaan met de Maatschappelijke Stage. Is deze afgeschaft, afgeslankt, of gaan scholen er op oude voet mee door? Over deze en gerelateerde vragen hebben wij tussen 15 en 30 september 2015 een peiling onder onze leden uitgevoerd. Voor de peiling werden de directeuren en locatieleiders van alle bij Verus aangesloten vo-scholen uitgenodigd. Van de 468 benaderde personen reageerden er 147, oftewel 31%. 2

3 Vraag 1: Was op uw school/scholen de Maatschappelijke Stage volledig ingevoerd op het moment dat de Tweede Kamer besloot de verplichting met betrekking tot het aanbieden van een Maatschappelijke Stage af te schaffen (februari 2014)? Nee 6% Ja 94% Voor het overgrote deel (94%) van de respondenten geldt dat de Maatschappelijke Stage (MaS) volledig was ingevoerd op zijn/haar school op het moment dat werd besloten de MaS af te schaffen. Het is bekend dat de invoering van de MaS veelal niet zonder slag of stoot ging, maar inmiddels was deze dus vrijwel volledig ingeburgerd. Overigens geeft een aantal respondenten juist aan dat de MaS al gemeengoed was vóórdat de wettelijke verplichting werd geregeld. 3

4 Vraag 2: Hoe is dit schooljaar de situatie op uw school/scholen met betrekking tot de Maatschappelijke Stage nu er geen verplichting meer is en de bekostiging in 2016 stopt? 5 47% 45% 4 35% 33% 3 25% 2 15% 1 11% 9% 5% De Maatschappelijke Stage is onverkort gehandhaafd. De Maatschappelijke Stage gaat in afgeslankte vorm door. De Maatschappelijke Stage is afgeschaft. Anders De verplichting tot het aanbieden van een MaS en de bekostiging zijn inmiddels afgeschaft. Wat betekent dat dit schooljaar voor de praktijk van de MaS? Slechts 11% van de respondenten zegt de MaS helemaal te hebben afgeschaft. Daarentegen gaat 8 ermee door. Bijna de helft van de respondenten doet dat in onverkorte vorm. De respondenten die kozen voor de optie Anders hebben vrijwel allen de MaS op de een of andere manier deels gehandhaafd. Uit de toelichting die de respondenten bij deze en andere vragen konden geven komen verschillende zaken een aantal keer terug. Zo speelt de houding van de gemeente waarin de school staat met enige regelmaat een positieve (of negatieve) rol. Zie ook vraag 4 en 5. In een aantal gevallen wordt meer verantwoordelijkheid bij de leerlingen gelegd, bijvoorbeeld bij het vinden van een stageplek of überhaupt voor het volgen van een MaS, die dan vrijwillig is. Verschillende scholen geven aan dat ze de MaS koppelen aan Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding (LOB). Een paar respondenten hebben te maken met een kritische medezeggenschapsraad ten opzichte van de MaS. 4

5 Vraag 3: Op welk(e) punt(en) is de Maatschappelijke stage afgeslankt? % % 2 12% 1 8% 4% De Maatschappelijke stage omvat minder uren dan voorheen. Het aantal leerlingen dat de Maatschappelijke stage doet is verminderd. De Maatschappelijke stage is niet meer verplicht voor de leerlingen. De leerlingen hebben minder keuze met betrekking tot de stage-aanbieders Anders De respondenten die bij vraag 2 aangaven de MaS te hebben afgeslankt (33%) hebben wij gevraagd naar de manier waarop de MaS is afgeslankt. Daarbij konden ze desgewenst meerdere antwoordopties aankruisen. De meeste respondenten gaven één manier aan. De belangrijkste manier waarop de MaS bij de respondenten is afgeslankt is het verminderen van het aantal stage-uren. Dit heeft ruim 7 van de respondenten die aangaven de MaS te hebben afgeslankt gedaan. Dit is bijna een kwart van het totaal aantal respondenten. Bij ruim een kwart van de 'afslankers' hoeven minder leerlingen dan voorheen een MaS te lopen. Het afschaffen van de MaSverplichting en het verminderen van het aantal stage-aanbieders wordt door slechts enkele respondenten toegepast. Als andere manieren om de MaS af te slanken worden onder meer het geven van minder begeleiding en het overdragen van een deel van de organisatie naar de gemeente genoemd. 5

6 Vraag 4: Waarom bent u (in al of niet afgeslankte vorm) doorgegaan met de Maatschappelijke Stage? (meerdere antwoorden mogelijk) % 79% 7 66% % 1 6% De MaS past bij uitstek bij de levensbeschouwelijke identiteitvan mijn school/scholen. De MaS is belangrijk bij de invulling van onze burgerschapsopdracht. De MaS betekent veel voor de vorming van onze leerlingen. 1% De leerlingen wilden dat de MaS werd voortgezet. De gemeente stimuleert het voortzetten van de MaS. Anders De respondenten die bij vraag 2 aangaven dat zij met de MaS onverkort of in afgeslankte vorm zijn doorgegaan hebben wij gevraagd naar de reden daarvan. Daarbij konden ze desgewenst meerdere antwoordopties aankruisen. Anders dan bij de vorige vraag hebben de meeste respondenten van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. 84% geeft minstens twee redenen op, meer dan de helft geeft er drie of meer en 14 respondenten geven vier of vijf redenen voor het doorgaan met de MaS. De meest genoemde redenen zijn het belang van de MaS voor de vorming van leerlingen (79% van de respondenten noemt dit) en voor de invulling van de burgerschapsopdracht van de school (78%), op korte afstand gevolgd door de aansluiting van de MaS bij de levensbeschouwelijke identiteit van de school (66%). Veel minder respondenten (22%) noemt de gemeente als stimulerende factor bij het voortzetten van de MaS. Slechts één respondent geeft aan dat zijn/haar leerlingen wilden dat de MaS werd voortgezet. Enkele respondenten kiezen (ook) voor de optie Anders. Daarbij wordt onder meer gesteld dat het een slecht idee is om de organisatie rond de MaS na een paar jaar zomaar weer teniet te doen. 6

7 Vraag 5: Met wie werkt u, naast de stage aanbieders, samen hij het aanbieden van Maatschappelijke Stages? (meerdere antwoorden mogelijk) % % 11% 14% 16% 18% De respondenten die bij vraag 2 aangaven dat zij met de MaS onverkort of in afgeslankte vorm zijn doorgegaan hebben wij gevraagd met wie zij samenwerken bij het aanbieden van de MaS. Ook hier konden ze desgewenst meerdere antwoordopties aankruisen. De helft van de respondenten, waaronder de respondenten die met niemand zeggen samen te werken (16%), houdt het bij één optie. De andere helft van de respondenten werkt samen met meer dan één soort partij. De meest genoemde samenwerkingspartner bij het aanbieden van de MaS is de vrijwilligerscentrale, of een vergelijkbare organisatie. 6 van de respondenten zegt hiermee samen te werken. Een goede tweede samenwerkingspartner is de gemeente (41%). De andere door ons genoemde partijen scoren alle minder dan 15%, waarbij kerken 'het best (14%) scoren. Overigens werken respondenten die de kerk noemen altijd met minstens nog één andere partij samen. De provincie is nergens een samenwerkingspartner. De respondenten die de optie Anders aanvinkten (18%) noemen onder andere basisscholen, verzorgingstehuizen, bedrijven, landschapsbeheer, verenigingen, sportclubs, buitenschoolse opvang en internationale organisaties. Verschillende respondenten wijzen erop dat ze inmiddels een netwerk aan stage-aanbieders hebben opgebouwd. 7

8 Vraag 6: Wat is de toekomst van de Maatschappelijke Stage op uw school/scholen? We gaan door met Maatschappelijke Stage zoals deze dit schooljaar is vormgegeven 4% We gaan de Maatschappelijke Stage (verder) afslanken 1% We gaan met de Maatschappelijke Stage stoppen 8% We weten het nog niet 7% Anders We hebben de respondenten die aangaven de MaS geheel of gedeeltelijk te hebben gehandhaafd ook gevraagd naar de verdere toekomst van de MaS op hun school. Op verreweg de meeste scholen (8 van de respondenten) blijft de MaS zoals hij dit jaar is. Bij 4% van de respondenten wordt de MaS alsnog of verder afgeslankt. Eén respondent geeft aan dat de MaS alsnog gaat stoppen. 8% van de respondenten weet het nog niet en 7% kiest voor Anders. Van deze laatsten stelt een aantal dat ze weliswaar met de MaS stoppen, maar nog wel 'MaS-achtige activiteiten organiseren. Bij de toelichting die respondenten konden geven zeggen enkelen van hen dat de MaS vooralsnog doorgaat, maar dat de toekomst toch wel onzeker is. 8

9 Vraag 7: Waarom bent u gestopt met de Maatschappelijke Stage? (meerdere antwoorden mogelijk) % 5 44% % 2 19% 13% 1 Omdat de bekostiging gaat stoppen Omdat de verplichting om de Maatschappelijke Stage aan te bieden gaat stoppen Omdat wij prioriteit willen geven aan andere zaken Wij wilden wel door, maar zien ons helaas door de overheid genoodzaakt prioriteit te geven aan andere zaken, zoals rekenen en taal Anders De respondenten die bij vraag 2 aangaven met de MaS te zijn gestopt (11%) hebben wij gevraagd naar het waarom. Daarbij konden zij meerdere antwoorden worden geven. Zeven respondenten hebben dat gedaan, één respondent geeft zelfs vier redenen om te stoppen. Het stoppen van de bekostiging is de belangrijkste reden om met de MaS te stoppen. 63% van de stoppers noemt deze reden. Andere prioriteiten, ofwel van de school zelf (44%), ofwel van de overheid (31%), komen op de tweede en derde plaats. Waarbij overigens geen enkele respondent deze redenen allebei heeft aangevinkt. 19% van de respondenten stopt omdat de MaS niet meer verplicht is. 13% zegt te stoppen om andere redenen, namelijk omdat de medezeggenschapsraad het te duur vond, of omdat men verzekeringstechnische problemen zag. Opgemerkt moet worden dat het bij deze vraag in alle gevallen om kleine aantallen respondenten gaat. 9

10 Conclusie Ondanks een hier en daar moeizame start van de Maatschappelijke Stage blijkt deze, nu hij er eenmaal is, gezien te worden als een zeer waardevol onderdeel van het curriculum. Uit ons onderzoek blijkt dat maar liefst 8 van de respondenten doorgaat met de MaS. Dit is nog meer dan bleek uit een onderzoek van Verus in oktober 2013, aan de vooravond van de afschaffing van de verplichting en de bijbehorende bekostiging. Toen gaf 69% van de respondenten aan de MaS te zullen blijven aanbieden wanneer de verplichting en de bekostiging zouden stoppen. In dat onderzoek noemden respondenten al de mogelijkheid om de MaS af te slanken. Uit het voorliggende onderzoek blijkt dat 33% van de respondenten dat daadwerkelijk heeft gedaan. En dat een meerderheid van de toch al weinig respondenten die helemaal zijn gestopt met de MaS dat heeft gedaan omdat zij zich daartoe genoodzaakt voelden, niet omdat zij zèlf andere prioriteiten wilden stellen. Wat Verus betreft heeft iedere leerling in het voortgezet onderwijs recht op een Maatschappelijke Stage. De MaS levert een belangrijke bijdrage aan de vorming van leerlingen en is goed voor hun sociale ontwikkeling. Scholieren leren iets voor een ander te doen zonder daar direct zelf beter van te worden. Het is op die manier een kweekvijver voor toekomstige vrijwilligers. De Mas levert betrokkenheid op bij de maatschappij waar leerlingen zelf volop deel van gaan uitmaken. Het is de participatiesamenleving in praktijk. Het is daarom jammer dat het kabinetsbeleid bij een derde van de scholen die deelnamen aan onze peiling leidde tot een afslanking van de peiling. Tegelijkertijd is het verheugend dat op het overgrote deel van de deelnemende scholen de MaS ook na het afschaffen van de verplichting en de bijbehorende bekostiging nog steeds onderdeel is van het curriculum. 10