Sociale wijkteams: inrichting, aansturing en bekostiging

Transcriptie

1 Sociale wijkteams: inrichting, aansturing en bekostiging Joost Kruytzer Sanneke de Smit September 2013

2 sociale-wijkteams-ontwikkeling 1

3 Eisen aan het nieuwe systeem De focus ligt op het versterken van eigen regie bij burger, zelfredzaamheid, participatie (werken en meedoen naar vermogen), het sociale netwerk en buurtkracht. Start vanuit wat mensen zelf kunnen en wat ze kunnen betekenen in de maatschappij, niet starten vanuit diagnoses, recht op zorg of problemen. Het systeem werkt preventief en voorkomt escalaties en hoge kosten later, de daartoe benodigde ondersteuning in het sociale domein is tijdig en proactief. De ondersteuning staat dichtbij de burger en zijn omgeving, zodat de eigen kracht van de burger en zijn sociale netwerk optimaal ingezet wordt en er sprake is van wederkerigheid. Waar ondersteuning nodig is, is die zo min mogelijk gefragmenteerd, zodat integraal maatwerk mogelijk is (één huishouden, één plan, één hulpverlener) en afstemmingskosten en dure dubbelingen worden voorkomen. Zichtbaarheid en herkenbaarheid in de wijk is van belang. De toegang voor burgers is helder, eenduidig en laagdrempelig. Informele zorg en collectieve voorzieningen worden optimaal ingezet. Dit alles vergt handelingsruimte én verantwoordelijkheid van en voor professionals, met een minimum aan bureaucratie en verantwoordingslasten. 2

4 Nieuwe wijn in nieuwe zakken Inzichten opgedaan door gemeenten: 1. De relatie met de burger verandert en dat kost tijd 2. Werken in een SWT vergt een fundamentele omslag van de professionals 3. Overbruggen van de cultuurkloof tussen zorg&welzijn en werk&inkomen is grote stap vooruit 4. Een SWT gedijt het beste in een dorpse cultuur 5. Sturen op kwaliteit drukt de kosten 6. Specialisatie kun je organiseren 7. Innovatie bloeit door heldere doelen en gezond krappe middelen 3

5 Context van het SWT Complex* 5% huishoudens Behoefte aan basis generieke ondersteuning 15% van de huishoudens Zelfstandig en zelfredzaam 80% van de huishoudens * Complex kan bijv. betekenen: ingewikkeld of duur in uitvoering/logistiek, sprake van multiproblematiek, zeldzaam of onverwacht beloop. 4

6 Beschrijving op basis van vijf principes 5

7 Waar mogelijk één huishouden, één plan, één hulpverlener Team Team 1 Team 2 criteria Team 2 Team 1 Burgers Burgers Burgers 6

8 Hoeveel van de keten belegd in team Hoeveel van de keten belegd in team Eén integraal team of meerdere focusteams? Integraal TEAM domeinen / doelgroepen Voordelen splitsing: Behapbare scope - Snelheid en kwaliteit - Minder doorverwijzen - In één keer goed Organisatie en sturing passend Behapbare omvang wijkteam TEAM 1 Focus TEAM 2 domeinen / doelgroepen Nadelen splitsing: Afstemming Afwenteling Hogere kosten Te snel specialistisch Meerdere loketten/ingangen 7

9 Een nieuwe professional: de integrale sociaal werker Nieuwe professional Benodigde manier van werken vraagt om nieuwe professional met nieuwe functieomschrijving Dit zit zowel in kennis en vaardigheden, als in gedrag dat past bij de benodigde cultuuromslag Profiel hangt per gemeente af van de afbakening van SWT, en de inrichting (bv T-shape ) Verankeren in opleidingsstructuur van Nederland Veel kandidaten werken nu bij gemeenten en instellingen: Overhevelen? Onderhuren? Frictiekosten? 8

10 Zoveel mogelijk regelruimte voor de SWT s SWT levert ondersteuning zoveel mogelijk zelf Consulteert/betrekt Bepaalt toegang Wijkteam levert Ander aanbod 9

11 Zoveel mogelijk regelruimte voor de SWT s Zoveel mogelijk toegang naar het SWT brengen Algemene opties voor beleggen toegang: Selfservice door burger (bij voorkeur digitaal) SWT Aanbieder van de functie zelf Centraal loket/dienst van gemeente Welke optie het beste past hangt mede af van de balans tussen: 1. Efficiency en gemak in proces van aanvraag 2. Gevolgen voor kosten in uitvoering (met name bij een hoge kostprijs) 3. Gevolgen voor kwaliteit/resultaat Deze drie punten zijn onderling vaak strijdig 10

12 Zoveel mogelijk regelruimte voor de SWT s Groeipad omdat capaciteit moet worden opgebouwd Aan start meer structuur- en proceseisen en controlerende of ratificerende rol gemeente bij verwijzingen door SWT Dit gespiegeld in vrijheid van budgetbesteding Nadeel: beknotten innovatie Micro-managen, of met name vastleggen hoe gemeente als partner is betrokken 11

13 Rol gemeente: optimaal faciliteren en scherp sturen SWT is strategische partner van gemeente Daarbij past leer- en verbeterstrategie met meerjarenperspectief Niet alleen scherp afrekenen op korte termijn Relatie met verzekeraars en zorgkantoren scherp managen Afhankelijkheden in kaart brengen Zakelijke afspraken Monitoren Informatievoorziening is essentieel Gemeenten zetten ontwikkeling in, maar risico is dat een gat valt rondom inkoop/stuurinformatie Belangrijk punt: doseren van de toegang tot (duurdere) voorzieningen 12

14 Doseren van toegang Voorbeelden stuurinstrumenten Afspraken over Q en doorbelasting P Wel/niet wij van WC-eend Shared savings Gemeente Contracteert Bepaalt toegang Wijkteam levert Ander aanbod 13

15 Bekostiging SWT op basis van resultaat voor de populatie Wat is populatiebekostiging? Aanbieder ontvangt een vast of onderhandelbaar bedrag per inwoner (of verzekerde) in zijn populatie (of gebied) Voor een omschreven pakket te bereiken resultaten voor die populatie De aanbieder wordt ook op de resultaten afgerekend (P4P) Aantrekkelijke theorie, uitdagende praktijk Resultaten meten en toerekenen Combinatie sturen op statistiek en menselijke maat sturing Groeimodel nodig Let op dat korte termijn beperkingen niet onopgemerkt leiden tot perverse prikkels 14

16 Vier basisvormen bekostiging Op basis waarvan bepaal je volume? Omvang en kenmerken populatie Omvang en kenmerken case load Betalen voor aanbod Waar betaal je voor? Betalen voor resultaat 1. (Beschikbaarheids)functie 3. Resultaten voor de populatie (populatiebekostiging) 2. Productie 4. Resultaat per cliënt Op basis waarvan bepaal je volume? Omvang en kenmerken populatie Omvang en kenmerken case load Betalen voor aanbod Beschikbaarheid SEH Buurthuis, sociaal project Inschrijftarief huisarts F-codes ZZP s DBC s Pgb, voucher Trekkingsrecht Waar betaal je voor? Betalen voor resultaat P4P op wijkniveau (plus ev P4P per cliënt) P4P per cliënt Pgb, voucher Trekkingsrecht 15

17 Overzicht basisvormen bekostiging met de voor/nadelen/risico s Waar betaal je voor? Betalen voor aanbod Betalen voor resultaat Op basis waarvan bepaal je volume? Omvang en kenmerken populatie Omvang en kenmerken case load Volume Inzet Kwaliteit Selectie Volume Inzet Kwaliteit Selectie Act/product (tarief?) Traject (tarief?) poort verwijzen (tarief?) Voor/nadelen/risico s op: Volume (aantal cliënten) = overproductie / onderproductie (aanbieder doet zelf toegang) Inzet (directe middelen per cliënt): kostenopdrijvend, kostendrukkend Kwaliteit (van het resultaat): hoog, laag Toegankelijkheid (selectie aan poort of daarna): hoog, laag (weren lastige gevallen, te snel doorverwijzen) 16

18 Puzzelstukjes moeten allemaal passen Toegang Uitvoering Bekostiging Concurrentie 17

19 Ideaalplaatje: populatiebekostiging op basis, PxQ op specialistisch Specialistisch Uitkomsten toerekenen Controleren aanbieders alle factoren? Voldoende schaal/statistiek? Meerdere aanbieders actief? Basis populatiebekostiging Proxy voor uitkomsten Exacerbaties, ontsporingen, acute zorg Verwijzingen/volume specialistisch Corrigeren voor zorgzwaarte Keep it simple Doel: trends zichtbaar Populatie Uitkomsten meten in populatie Eenvoudige metingen zoals tevredenheid Groeipad voor meer complexe metingen 18

20 Tot slot Wenkend perspectief is helder Lokaal fijn slijpen Transformatie is de kunst 19

21 2013 KPMG N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer , is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative ( KPMG International ), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. Gedrukt in Nederland. De naam KPMG, het logo en cutting through complexity zijn geregistreerde merken van KPMG International.