Wie herinnert zich een lichtkunstwerk dat echt goed paste bij de plaats waar het te zien was? Waarom paste het daar zo goed?

Transcriptie

1 Introductie In deze les komen leerlingen wat meer te weten over Glow. U vindt hiervoor achtergrondinformatie, vragen die bedoeld zijn om gesprekken op gang te brengen, en linkjes naar filmpjes van lichtkunstwerken. De totale speeltijd van de filmpjes is meer dan 22 min. Daarom is het aan te raden zelf vóór te kijken en te kiezen wat u in elk geval wilt laten zien. Een andere mogelijkheid is de les in stukjes te verdelen. Het Glow festival in Eindhoven Wie is er wel eens naar het Glow festival geweest? Wie herinnert zich nog een bijzonder lichtkunstwerk dat hij/ zij gezien heeft? Waarom past het Glowfestival goed bij Eindhoven? De kunstwerken zijn op verschillende plaatsen in het centrum te vinden. Sommige zijn speciaal gemaakt voor een bepaalde plek; andere bestonden al eerder,-daar is dan een passende plaats voor gezocht in Eindhoven. Wie herinnert zich een lichtkunstwerk dat echt goed paste bij de plaats waar het te zien was? Waarom paste het daar zo goed? Het Glow festival bestaat al sinds 2006, en het wordt altijd in november gehouden. Elk jaar zijn er weer andere werken te zien. Ze zijn gemaakt door kunstenaars en vormgevers uit verschillende landen, waaronder Nederland. De kunstwerken zijn maar een week lang elke avond te zien, daarna verdwijnen ze weer. Sommige reizen dan naar een (licht)festival in een ander land, veel gaan terug naar de makers. Een heel enkele keer wordt een kunstwerk gekocht door de stad Eindhoven. Dat kun je dan nog vaker bekijken! Kunst gemaakt met licht Veel kunstenaars zijn een beetje uitvinder: ze proberen graag nieuwe dingen uit en gaan op zoek naar nieuwe of ongebruikelijke materialen. Maar het gaat hun niet alleen om die materialen. Materiaal is een hulpmiddel om een idee, een gedachte of een gevoel aan anderen te laten zien. De kunstenaar zoekt het materiaal dat het best past bij dat idee, gevoel, of die gedachte. Is licht eigenlijk wel een materiaal? Waarom wel/ waarom niet? Welke verschillen met ander materiaal kun je bedenken? En welke overeenkomsten? 1

2 Negentig jaar geleden was er al een kunstenaar die licht gebruikte: László Moholy-Nagy. Hij wilde graag dingen uit het leven in de moderne tijd laten zien. Dat deed hij met allerlei materialen en technieken die toen nog heel nieuw waren: met foto s, film, machines,- en met licht. Zo maakte hij een ronddraaiende machine van glimmend metaal, die door lampen wordt beschenen: László Moholy-Nagy, Lichtraummodulator (ca. 1925) olr_pi[uidfield]=ccidentifier&tx_dresolr_pi[uidvalue]=c681 (foto s) Heeft iemand uit de klas deze machine wel eens in het van Abbemuseum gezien? Kun je op deze afbeelding zien wat het licht doet? Wat gebeurt er als je het licht uitdoet? Wat zou er gebeuren als de machine draait? Een kunstwerk maken met licht kan op heel veel manieren, maar het principe is simpel: door het licht aan of uit te doen, laat je een kunstwerk verschijnen of verdwijnen! Een paar mogelijkheden met licht: je kunt er plaatjes of films mee projecteren ( beamen ); je kunt schaduwen laten ontstaan; je kunt vormen maken van grote of kleine lampen; je kunt ruimtes of objecten vullen met licht; je kunt zelfs tekenen met licht! Bekijk hoe en wat de Amerikaanse lichttekenaar Darren Pearson ( Darius Twin ) in de lucht tekent met (led)zaklampjes: 2

3 In het volgende filmpje laat Darren Pearson zien hoe hij de bewegingen met zijn lampje in de lucht fotografeert om de tekening te kunnen zien. Hij legt het uit in het Engels, maar het is goed te zien en gemakkelijk uit te leggen wat hij doet. filmpje 2:00 Op deze site zijn veel van zijn lichttekeningen te zien: Licht in de stad Welke opvallende lichtobjecten kennen de kinderen in de stad? Een paar voorbeelden kunnen zijn: lichtreclames, de Lichtnaald, het viaduct bij de High Tech Campus. Licht wordt voor allerlei doeleinden gebruikt op straat. Een paar andere voorbeelden: Aandacht trekken Een groep mensen wil graag dat een belangrijk voetbaltoernooi in Eindhoven gespeeld wordt. Zij trokken (in 2009) de aandacht met voetballers van licht op gebouwen. In dit filmpje zie je ook de betekenaar : een soort kanon dat lichtstralen uitzendt en dat voor verschillende gelegenheden gebruikt wordt, o.a. bij Glow. filmpje 2:15 Lichtkunstwerk op de cke-muziekschool Thomas Bakker, Impuls (2010) Aan dit kunstwerk, dat aan de buitenkant van de muziek en dansschool hangt, kun je zien hoeveel activiteit er binnen is. Hoe meer er te doen is, hoe meer beweging je ziet in de gekleurde lichtjes. filmpje 0:38 Waarschijnlijk is de Lichtjesroute ook als opvallend lichtobject genoemd door kinderen. Is de Lichtjesroute ook lichtkunst? Vraag de kinderen wat het verschil is tussen de bedoeling van de Lichtjesroute en die van het Glow festival. Zijn er ook overeenkomsten? Wat zijn de verschillen tussen het maken van een Lichtjesroute-ornament en een kunstwerk voor Glow? Net als bij de Lichtjesroute, is de organisatie en de uitvoering van Glow een groot karwei, waar veel mensen bij betrokken zijn. Bij de Lichtjesroute gebeurt dat in Eindhoven, met een vaste groep mensen die samen aan de bekende route werkt. Bij Glow zijn er allemaal verschillende kunstenaars, ook uit het buitenland, die ieder hun eigen idee hebben. De organisatoren van Glow bepalen elk jaar een ander thema om elk jaar weer een andere tentoonstelling te kunnen maken. 3

4 Kunstenaars en werken Een lichtkunstwerk kan heel uitgebreid zijn,- sommige kunstenaars maken zelfs een soort voorstelling: er komt muziek bij, of beweging. Daarvoor werken ze dan wel samen met andere kunstenaars, vormgevers, muzikanten of technici. En soms is het andersom: iemand met een technisch beroep krijgt een poëtisch idee en vindt daar zelf een vorm voor. Dat is het leuke van Glow: dat dat allemaal kan! Hier volgen een aantal voorbeelden. Ivo Schoofs, Large Pendulum Wave (Glow 2013) Ivo Schoofs is een Eindhovense kunstenaar die samenwerkt met andere kunstenaars, technici, wetenschappers en vormgevers. Kijk op YouTube (filmpje, 1:00) hoe hij iets uitprobeert: Een groep waar hij in meewerkt, noemt zich KineticHumor. Op deze site zijn verschillende werken te zien: Antonin Fourneau, Water Light Graffiti (Glow 2013) Kijk wat deze Franse lichtkunstenaar voor elkaar heeft getoverd! filmpje 2:00 Caitlind Brown en Wayne Garrett, CLOUD (Glow 2013) Deze Canadese kunstenaars hebben meer dan 5000 gloeilampen verzameld die het niet meer deden. Daarmee hebben ze een gloeiwolk gemaakt, die al op verschillende plaatsen in de wereld te zie is geweest. 4

5 Afterlight, Interstices (Glow 2011) Afterlight is een groep van vier Nederlandse kunstenaars uit vier verschillende vakgebieden, maar met dezelfde interesse: lichtkunst. Op een muur in de Molenstraat (zijstraat van Stratumseind) hebben zij een grote graffititekening gemaakt. Daaroverheen wordt een filmpje geprojecteerd. Kijk wat er allemaal gebeurt! Dit werk is aangekocht, en is dus nog steeds te zien. filmpje 7:00 Afterlight, Interstices Soms maken kunstenaars werken die reageren op degene die ernaar kijkt, of zelfs maar in de buurt komt: interactieve kunst. In 2007 was dit werk van Miguel Chevalier te zien, een kunstenaar uit Frankrijk. Kijk wat er gebeurt als mensen over zijn bloemen lopen! filmpje 2:15 Miguel Chevalier, Ultra Nature (Glow 2007) 5