ProDemos. voor docenten burgerschap, maatschappijleer, maatschappijwetenschappen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ProDemos. voor docenten burgerschap, maatschappijleer, maatschappijwetenschappen"

Transcriptie

1 ProDemos voor docenten burgerschap, maatschappijleer, maatschappijwetenschappen 1

2 Inhoud workshop 1. Wat is ProDemos? 2. Wat doen wij voor docenten maatschappijleer? 3. Leuke en actieve werkvormen voor in de klas. 4. Vragen? 2

3 Wat is ProDemos? ProDemos informeert burgers over de democratische rechtsstaat en stimuleert hen om hierin een actieve rol te spelen. Voor scholen: Van politieke excursie tot kant-en-klaar lesmateriaal. 3

4 Excursieprogramma in Den Haag Politiek (alle niveaus) ook in vogelvlucht Rechtsstaat (vmbo) Bestuursrecht (h/v) Media (vmbo)

5 In het land Jongerengemeenteraad Gemeenteraad Rechtbankbezoek Scholierenverkiezingen Onderwijskranten Lesmateriaal

6 Werkvormen Rechtsstaat 1. Breek de macht (vmbo) 2. Zoekplaat Grondwet (vmbo, havo, vwo) 3. Machtenveld (havo, vwo) Politiek 4. Partij oprichten (vmbo) 5. Wie Wat Wet (vmbo, havo, vwo) 6. Democratie-index (havo, vwo) 6

7 1. Breek de macht Leerdoelen: Ervaren wat het betekent als er geen rechtsstaat is. Kennis maken met de kenmerken van de rechtsstaat. Werkvorm: Spel waarin leerlingen de macht van de dictator proberen te breken. Dit is echter niet risicoloos! Waarom werkt het? Er ontstaat meteen een groepsdynamiek Leren door ervaren 7

8 1. Breek de macht Speluitleg: Uitkomst: Verliest de dictator? Of wint de dictator? Dictatorfilmpjes: 8

9 2. Zoekplaat Grondwet Leerdoel: Leerlingen leren een aantal artikelen uit de Grondwet. Werkvorm: In een zoekplaat staan grondwetsartikelen verbeeld. Hoeveel kunnen uw leerlingen er vinden? Waarom werkt het? Beeldend overzicht Goede herhalingsoefening 9

10 10

11 3. Machtenveld Leerdoel: Leerlingen leren wat de Trias Politica is en hoe de drie machten zich tot elkaar verhouden. Werkvorm: Invulschema met begrippen op kaartjes. Waarom werkt het? Helder overzicht Stimuleert abstractievermogen 11

12 4. Partij oprichten Leerdoel: Leerlingen denken na over wat zij belangrijk vinden. Ze leren ook dat politiek keuzes maken is. Werkvorm: Samenwerkingsopdracht. In groepjes van 4 tot 6 leerlingen maken ze een partijprogramma en bedenken ze een partijnaam. Waarom werkt het? Er is ruimte voor een eigen mening Ze mogen iets doen! 12

13 4. Partij oprichten Uit welke standpunten kun je kiezen? Je mag alles zeggen wat je wilt, ook als dit een scheldwoord is. Er moet meer geld naar het beschermen van de natuur. Alle coffeeshops moeten dicht. Er moet een belasting op vlees komen, zodat mensen minder vlees eten. Er moeten meer snelwegen komen. Bij een scheiding mag een kind zelf kiezen bij welke ouder het wil wonen. Er mogen niet meer buitenlanders in Nederland komen wonen. Homo s mogen kinderen adopteren. Op school moet je iets leren over alle godsdiensten. Jongeren moeten kunnen stemmen vanaf 16 jaar. Alle kinderen moeten veilig naar school kunnen fietsen. Gratis sportles voor jongeren met arme ouders. Nederland moet minder geld geven aan arme landen. Nederland moet een groot leger hebben. Rijke mensen moeten meer belasting betalen dan arme mensen. Oude mensen mogen gratis met de trein. 13

14 5. Wie Wat Wet Leerdoel: Kennismaken met de route van wetsvoorstel naar wet. Werkvorm: Quiz waardoor de leerlingen kennis maken met de weg van een wetsvoorstel. Waarom werkt het? Spelelement Ruimte voor eigen inbreng 14

15 5. Wie Wat Wet 1. Probleem Wet 15

16 6. Democratie-index Leerdoel: Leerlingen leren een paar belangrijke kenmerken van de democratie kennen. Ook leren dat het meestal tijd kost voor een land om democratisch te worden. Werkvorm: Groepsopdracht. Leerlingen berekenen het democratisch gehalte van Nederland door de jaren heen. Waarom werkt het? Zelf nadenken Er is een uitkomst 16

17 6. Democratie-index Nederland: een 8,99 op de DI van 2011 Noorwegen, IJsland, Denemarken, Zweden, Nieuw-Zeeland, Australië, Zwitserland, Canada en Finland scoren hoger. Score : ± 3/4 Score : ± 6 Score : ± 8,5 Score : ± 1,5 Score 1983-heden: ± 9,5 17

18 Zijn er nog vragen 18

19 Dank voor jullie aandacht! 19

ProDemos. voor docenten burgerschap, maatschappijleer, maatschappijwetenschappen

ProDemos. voor docenten burgerschap, maatschappijleer, maatschappijwetenschappen ProDemos voor docenten burgerschap, maatschappijleer, maatschappijwetenschappen 1 Inhoud workshop 1. Wat is ProDemos? 2. Wat doen wij voor docenten maatschappijleer? 3. Rechtsstaat en rechtspraak: leuke

Nadere informatie

Een politieke partij oprichten

Een politieke partij oprichten Een politieke partij oprichten Korte omschrijving werkvorm Verdeel de leerlingen in groepjes van vier. Ieder groepje richt een politieke partij op. Elke partij mag acht standpunten kiezen. Vijf standpunten

Nadere informatie

Politiek op het VMBO: Leerlingen activeren

Politiek op het VMBO: Leerlingen activeren Politiek op het VMBO: Leerlingen activeren 1 Inhoud workshop 11 werkvormen over politiek voor het vmbo. Na afloop krijgt u een reader met daarin de werkvormen. 2 1. Zoekplaat grondrechten Leerdoel: Leerlingen

Nadere informatie

Hoe beleven leerlingen de rechtsstaat? Workshop: rechtsstaat in de les; leerlingen activeren

Hoe beleven leerlingen de rechtsstaat? Workshop: rechtsstaat in de les; leerlingen activeren Hoe beleven leerlingen de rechtsstaat? Workshop: rechtsstaat in de les; leerlingen activeren Rollenspel Befje op Befje af Hoger Lager Dilemma s Hoe lossen we dit op? Opgepakt, wat dan? Rechtenteller Landenspel

Nadere informatie

Jongeren - participati e

Jongeren - participati e Jongeren - participati e ProDemos voor gemeenten Jong geleerd is oud gedaan prodemos.nl/jong ProDemos vindt dat alle leerlingen minstens eenmaal in hun schoolcarrière het gemeentehuis ervaren moeten hebben.

Nadere informatie

Nieuwsbrief ProDemos. nummer

Nieuwsbrief ProDemos. nummer Nieuwsbrief ProDemos nummer 1 2019 Special voortgezet onderwijs p. 4 5 Hoe maak je didactisch sterke programma's over politiek die ook nog eens heel leuk zijn? Een kijkje achter de schermen met onze programmamakers.

Nadere informatie

200 JAAR STATEN-GENERAAL

200 JAAR STATEN-GENERAAL 200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte

Nadere informatie

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u?

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u? Wie beslist wat? Korte omschrijving werkvorm: De werkvorm Wie-Beslist-Wat is een variant op het spel Ren je rot. De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen

Nadere informatie

OVER DE LIJN KORTE OMSCHRIJVING

OVER DE LIJN KORTE OMSCHRIJVING OVER DE LIJN KORTE OMSCHRIJVING Deelnemers krijgen een aantal actuele stellingen te zien. Zijn zij het eens met deze stelling? Dan lopen ze naar het vak eens toe. Zijn ze het oneens met deze stelling?

Nadere informatie

Instructie Machtenscheidingsquiz

Instructie Machtenscheidingsquiz Instructie Machtenscheidingsquiz Korte omschrijving werkvorm De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen en blufvragen. Bij kennisvragen kiest elk

Nadere informatie

Leve de democratie? HAVO / VWO

Leve de democratie? HAVO / VWO Leve de democratie? HAVO / VWO Korte omschrijving van de werkvorm Leerlingen doen een test: Welke democratie past bij mij? In de test staan vragen over hoe ze zouden willen dat het democratische systeem

Nadere informatie

Instructie: Landenspel light

Instructie: Landenspel light Instructie: Landenspel light Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen)

Nadere informatie

Leve de democratie! VMBO

Leve de democratie! VMBO Leve de democratie! VMBO Korte omschrijving van de werkvorm De leerlingen gaan het democratische gehalte uitrekenen van Nederland door de jaren heen. In 1815 zou het kersverse koninkrijk Nederland op de

Nadere informatie

WAT ZIJN WIJ? MENSEN? OF DIEREN? OF WILDEN?

WAT ZIJN WIJ? MENSEN? OF DIEREN? OF WILDEN? * LORD OF THE FLIES * LESBRIEF * LOR LESBRIEF MAATSCHAPPIJLEER BOVENBOUW ONTWERP JE EIGEN GRONDWET WAT ZIJN WIJ? MENSEN? OF DIEREN? OF WILDEN? Beste docent, Wij kijken ernaar uit uw leerlingen binnenkort

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET DE RECHTSSTAAT

AAN DE SLAG MET DE RECHTSSTAAT OKTOBER 2018 AAN DE SLAG MET #3 WAT HEB JE NODIG? PowerPoint Per groepje twee werkbladen met opdrachten van verschillende landen DE WERKVORM IN HET KORT Eerst leg je aan de hand van een PowerPointdia uit

Nadere informatie

Hoge Raad der Nederlanden 175 jaar. Lesmateriaal vmbo (GL/TL) Leerlingenboekje

Hoge Raad der Nederlanden 175 jaar. Lesmateriaal vmbo (GL/TL) Leerlingenboekje Hoge Raad der Nederlanden 175 jaar Lesmateriaal vmbo (GL/TL) Leerlingenboekje 1: Zoek de fout Wat is de Hoge Raad? De Hoge Raad is de hoogste rechter in Nederland op het gebied van het civiele-, straf-

Nadere informatie

PROVINCIALE STATENVERKIEZINGEN HANDLEIDING SCHOLIERENVERKIEZINGEN 2015

PROVINCIALE STATENVERKIEZINGEN HANDLEIDING SCHOLIERENVERKIEZINGEN 2015 PROVINCIALE STATENVERKIEZINGEN HANDLEIDING SCHOLIERENVERKIEZINGEN 2015 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 Praktische voorbereiding... 3 Wanneer?... 3 Organisatie... 3 Hoeveel tijd ben ik kwijt?... 3 Oproepkaarten...

Nadere informatie

Verslag college 4: De staat van burgerschapsonderwijs en een blik op de toekomst

Verslag college 4: De staat van burgerschapsonderwijs en een blik op de toekomst Verslag college 4: De staat van burgerschapsonderwijs en een blik op de toekomst In de collegereeks Democratie en burgerschap, georganiseerd door ProDemos en de Universiteit van Amsterdam, kijken we naar

Nadere informatie

Verdieping: Formatiespel

Verdieping: Formatiespel Verdieping: Formatiespel Korte omschrijving werkvorm: Door het vertrek van Kamerlid Brinkman bij de PVV vinden sommige politieke partijen dat er nieuwe verkiezingen moeten komen. Het is niet zo waarschijnlijk

Nadere informatie

9 Toets A PO Pluriforme samenleving Inleveren week 46 10% nee

9 Toets A PO Pluriforme samenleving Inleveren week 46 10% nee 2015-2016 Naam vak Maatschappijleer Niveau Mavo geldend voor klas 9 9 Toets A PO Pluriforme samenleving Inleveren week 46 10% nee 9 Toets B Toets Pluriforme samenleving + Criminaliteit 9/trim2/TW2B 20%

Nadere informatie

Hoe hieraan exact wordt vormgegeven binnen onze school, wordt duidelijk in dit document.

Hoe hieraan exact wordt vormgegeven binnen onze school, wordt duidelijk in dit document. SOCIALE COHESIE EN BURGERSCHAP Inleiding Een school maakt deel uit van de maatschappij en bouwt mee aan de vorming van jonge burgers. Een groot deel van de dag, brengen jongeren door op school. Zij krijgen

Nadere informatie

Bouw je eigen stad. Bronnen: Pictogrammen van

Bouw je eigen stad. Bronnen: Pictogrammen van Bouw je eigen stad Korte omschrijving werkvorm: Wat is politiek? Het besturen van het land. Maar je kunt het ook kleiner maken: het besturen van een stad of een dorp. Waar moet je allemaal aan denken als

Nadere informatie

ZOEKPLAAT GRONDRECHTEN

ZOEKPLAAT GRONDRECHTEN ZOEKPLAAT GRONDRECHTEN FEBRUARI 2016 AAN DE SLAG MET #2 WAT HEB JE NODIG? De zoekplaat staat op de volgende pagina en is in kleur te downloaden op www.prodemos.nl/popolitiek. DE WERKVORM IN HET KORT Nederland

Nadere informatie

Lesmateriaal voor het (V)MBO

Lesmateriaal voor het (V)MBO Lesmateriaal voor het (V)MBO Binnenkort nemen uw leerlingen deel aan een Jongerengemeenteraad. Het project Jongerengemeenteraad laat jongeren in de leeftijd van 14 19 jaar zien hoe beleid tot stand komt

Nadere informatie

1. Laat filmpje 1 ( Samenwerken ) zien. Laat de leerlingen groepjes maken van 3 of 4 leerlingen. Voor het spel is een even aantal groepjes nodig.

1. Laat filmpje 1 ( Samenwerken ) zien. Laat de leerlingen groepjes maken van 3 of 4 leerlingen. Voor het spel is een even aantal groepjes nodig. Debat: Formatiespel Korte omschrijving werkvorm In het formatiespel maken leerlingen kennis met een bijzonder fenomeen in de Nederlandse democratie: het proces dat de verkiezingsuitslag laat uitmonden

Nadere informatie

Monarchie! vmbo. Leerdoel De leerlingen zien welke taken/regels onze huidige koning(in) heeft.

Monarchie! vmbo. Leerdoel De leerlingen zien welke taken/regels onze huidige koning(in) heeft. Monarchie! vmbo Sinds 1848 heeft de koning geen politieke macht meer. Hij moet zich houden aan de grondwet. Hieronder staan 20 regels voor het koningshuis. Welke 8 regels passen er bij ons huidige koningshuis?

Nadere informatie

Inleiding. Inhoudsopgave

Inleiding. Inhoudsopgave Inleiding Veel leerlingen op het vmbo ervaren een grote afstand tot de politiek. Ze vinden politiek vaak moeilijk en ze hebben niet het idee dat ze zelf invloed uit kunnen oefenen. ProDemos ontwikkelt

Nadere informatie

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT 2014 HANDLEIDING VOOR DE ORGANISATIE VAN SCHOLIERENVERKIEZINGEN

VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT 2014 HANDLEIDING VOOR DE ORGANISATIE VAN SCHOLIERENVERKIEZINGEN VERKIEZINGEN EUROPEES PARLEMENT 2014 HANDLEIDING VOOR DE ORGANISATIE VAN SCHOLIERENVERKIEZINGEN 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 Praktische voorbereiding... 3 Wanneer?... 3 Organisatie... 3 Hoeveel tijd

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem

Nadere informatie

1. Democratie blz De staatsinrichting van Nederland blz Het kabinet en het parlement. 3. De Grondwet blz

1. Democratie blz De staatsinrichting van Nederland blz Het kabinet en het parlement. 3. De Grondwet blz Inhoudsopgave 1. Democratie blz. 3 2. De staatsinrichting van Nederland blz. 4 2.1. Het kabinet en het parlement 3. De Grondwet blz. 6 3.1. De Grondrechten 4. Europa blz. 7 Afsluitende opdracht De Klassengrondwet

Nadere informatie

Lichamelijke Opvoeding Niveau mavo. Jaar Toetsnaam Type Omschrijving Afnamemoment Weegfactor Herkansbaar 10 handelingsdeel 1 handelingsdeel

Lichamelijke Opvoeding Niveau mavo. Jaar Toetsnaam Type Omschrijving Afnamemoment Weegfactor Herkansbaar 10 handelingsdeel 1 handelingsdeel Opvoeding Niveau mavo 1) Leerlingen die hun absentie niet op orde hebben dienen dit in te halen door lessen te volgen van andere klassen. Dit gaat in samenspraak met de betreffende docent. medische redenen,

Nadere informatie

Wat is burgerschap? Een inleiding

Wat is burgerschap? Een inleiding Wat is burgerschap? Een inleiding Dhr. C.G.R. Ledes Wat gaan we doen? Introductie & kennismaken Absenties opnemen Afspraken maken Verwachtingen en planning van deze periode Wat is burgerschap? - opdracht

Nadere informatie

Trias Politica hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Trias Politica hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61320 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Toetsrooster toetsweken Schooljaar 2018/2019

Toetsrooster toetsweken Schooljaar 2018/2019 Toetsrooster toetsweken Schooljaar 2018/2019 Beste bovenbouw-leerlingen, Hieronder vindt je het toetsrooster van de afdelingen VMBO-TL, HAVO en VWO voor alle toetsweken van dit schooljaar. Met behulp hiervan

Nadere informatie

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Korte omschrijving: Leerlingen gaan aan de slag met actuele Europese dilemma s. Er zijn vijf dilemma s. U kunt zelf kiezen welke dilemma s u aan de orde stelt.

Nadere informatie

i Een minister is politiek verantwoordelijk voor een bepaald onderwerp in

i Een minister is politiek verantwoordelijk voor een bepaald onderwerp in Als ik minister ben, dan pak ik alles anders aan! De verkiezingen komen er weer aan en dat betekent dat er ook nieuwe ministers benoemd worden die het één en ander willen veranderen in Nederland. Wat zou

Nadere informatie

Kijktip: Waar gáát dit over?

Kijktip: Waar gáát dit over? Kijktip: Waar gáát dit over? Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van twee fragmenten beantwoorden leerlingen een aantal kijkvragen en krijgen ze inzicht in de inhoud van het referendum en de motieven

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat

Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting Maatschappijleer Politiek - Democratie en rechtstaat Samenvatting door een scholier 1047 woorden 16 maart 2008 5,7 7 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Democratie en rechtstaat Hoofdstuk

Nadere informatie

PTA MAVO 2011-2013. Docenten: Felix van de Gein (sectievoorzitter) en Nol Voskens

PTA MAVO 2011-2013. Docenten: Felix van de Gein (sectievoorzitter) en Nol Voskens PTA MAVO 2011-2013 Docenten: Felix van de Gein (sectievoorzitter) en Nol Voskens Dit PTA bestaat bevat het verplichte vak maatschappijleer 1 (mavo 3 / mavo 4 voor instromers uit havo 3) en het keuze examenvak

Nadere informatie

In Beeld: Tijdlijn 100 jaar kiesrecht

In Beeld: Tijdlijn 100 jaar kiesrecht In Beeld: Tijdlijn 100 jaar kiesrecht Korte omschrijving werkvorm Bij deze werkvorm zoeken leerlingen de juiste foto bij belangrijke momenten uit de geschiedenis van 100 jaar kiesrecht. Zij maken zelf

Nadere informatie

6,6. Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer POLITIEK

6,6. Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer POLITIEK Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei 2004 6,6 25 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer POLITIEK Politiek is de manier waarop voor een land besluiten worden genomen (de meeste besluiten worden

Nadere informatie

PTA maatschappijleer 1 (gemeenschappelijk deel) BBL - Kijkduin / Statenkwartier - cohort 2013-2014-2015

PTA maatschappijleer 1 (gemeenschappelijk deel) BBL - Kijkduin / Statenkwartier - cohort 2013-2014-2015 Maatschappijleer 1 (gemeenschappelijk deel) kent slechts een schoolexamen. A. Schoolexamen derde leerjaar, schooljaar 2013-2014 1 SE I Hoofdstuk 2 Jongeren 301B ML1/K/2 presentatie en PPP in groepjes van

Nadere informatie

PTA maatschappijleer 1 (gemeenschappelijk deel) TL GL - Bohemen / Houtrust / Kijkduin / Media esign - cohort

PTA maatschappijleer 1 (gemeenschappelijk deel) TL GL - Bohemen / Houtrust / Kijkduin / Media esign - cohort Maatschappijleer 1 (gemeenschappelijk deel) kent slechts een schoolexamen. A. Schoolexamen derde leerjaar, schooljaar 2013-2014 1 SE I Hoofdstuk 2 Jongeren 301T ML1/K/2 presentatie en PPP in groepjes van

Nadere informatie

Nederlands. Engels. Frans. ROC Nijmegen Team Vavo VWO Boekenlijst 2011-2012. Boeknr. Titel Auteur Uitgever Druk ISBN Prijs Boeknr.

Nederlands. Engels. Frans. ROC Nijmegen Team Vavo VWO Boekenlijst 2011-2012. Boeknr. Titel Auteur Uitgever Druk ISBN Prijs Boeknr. Nederlands 16 Nieuw Nederlands 5/6 VWO WN 9789001704308 ja 76,10 16 Een boek uit de serie Lijsters.Wordt door school besteld. 4,75 Iedere student dient over een goed Nederlands woordenboek te beschikken.

Nadere informatie

DOCENTENHANDLEIDING STEM MAGAZINE MBO GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN

DOCENTENHANDLEIDING STEM MAGAZINE MBO GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN DOCENTENHANDLEIDING STEM MAGAZINE MBO GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN Met behulp van het magazine STEM Gemeenteraadsverkiezingen voor mbo kunt u in de les aandacht besteden aan de verkiezingen van woensdag 21

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 12

Nadere informatie

De leerlingen halen voorkennis op en ze krijgen de ruimte eventuele (voor)oordelen over de Europese Unie uit te spreken.

De leerlingen halen voorkennis op en ze krijgen de ruimte eventuele (voor)oordelen over de Europese Unie uit te spreken. IN BEELD: ASSOCIATIEKAARTJES KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM U verspreidt kaartjes met woorden die met de Europese Unie te maken hebben in het lokaal. De leerlingen mogen rondlopen en een kaartje pakken dat

Nadere informatie

VWO Inleveren van de boeken VWO. Lees deze brief goed door, volg de instructies nauwkeurig op en voorkom onnodig lang wachten.

VWO Inleveren van de boeken VWO. Lees deze brief goed door, volg de instructies nauwkeurig op en voorkom onnodig lang wachten. VWO Inleveren van de boeken VWO Het inleveren vindt plaats op: maandag 27 juni a.s. in lokaal B 2.10 12.30 13.00 u A t/m H 13.30 14.00 u I t/m R 14.30 15.00 u S t/m Z VMBO Inleveren van de boeken VMBO

Nadere informatie

Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat

Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat Democratiequiz met achtergrondinformatie over democratie en rechtstaat Beschrijving van de activiteit De quiz wordt gespeeld op de wijze van petje op, petje af. In de plaats van petjes krijgen de kinderen

Nadere informatie

Bezoek met je schoolklas DEN HAAG. stad van vrede en recht

Bezoek met je schoolklas DEN HAAG. stad van vrede en recht Bezoek met je schoolklas DEN HAAG stad van vrede en recht Den Haag is het politiek centrum van Nederland en wordt gezien als de wereldhoofdstad van vrede en recht. Naast de Nederlandse regering en ambassades

Nadere informatie

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Wij raden aan om het lesprogramma

Nadere informatie

Kindergemeenteraad 2016. Leerlingenboek

Kindergemeenteraad 2016. Leerlingenboek Kindergemeenteraad 2016 Leerlingenboek Inhoudsopgave 3 Voorwoord van de Burgemeester 4 Les 1: Democratie 6 Les 2: Politiek in Nederland 8 Les 3: Politieke Partijen 10 Les 4: De Gemeente 12 Les 5: Politiek

Nadere informatie

DEMOCRATIE OF DICTATUUR?

DEMOCRATIE OF DICTATUUR? JUNI 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #4 WAT HEB JE NODIG (Kleuren)prints van de leestekst en werkbladen A en B. Elke leerling een pen of potlood. DE WERKVORM IN HET KORT Aan de hand van twee korte verhaaltjes

Nadere informatie

Quiz: welke staat past bij jou?

Quiz: welke staat past bij jou? Quiz: welke staat past bij jou? Korte omschrijving werkvorm Op 21 maart 2018 houdt Nederland een raadgevend, niet-bindend referendum over de Wiv. Als het aan het kabinet ligt wordt dit het laatste nationale

Nadere informatie

4. Op deze manier lezen jullie ook de paragrafen Wandelgangenpolitiek en Obama and the Beast.

4. Op deze manier lezen jullie ook de paragrafen Wandelgangenpolitiek en Obama and the Beast. Tekst actief lezen 1. Jullie gaan in tweetallen de tekst Belangrijke wereldleiders in Nederland voor NSS 2014 lezen. Zorg dat jullie een pen of potlood bij de hand hebben. Jullie gaan om de beurt een stukje

Nadere informatie

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 1 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Wij raden aan om het lesprogramma

Nadere informatie

1. Print van tevoren de pagina met speelgeld en knip de tientjes uit.

1. Print van tevoren de pagina met speelgeld en knip de tientjes uit. Belastingen Korte omschrijving werkvorm Iedereen in Nederland betaalt belasting. Maar waarom eigenlijk? Wat gebeurt er met het belastinggeld? En hoeveel belasting moet iedereen betalen? Wat is eerlijk?

Nadere informatie

Verdieping Hoe zorg je dat er meer mensen stemmen?

Verdieping Hoe zorg je dat er meer mensen stemmen? Verdieping Hoe zorg je dat er meer mensen stemmen? Korte omschrijving werkvorm De staatscommissie parlementair stelsel heeft voorstellen gedaan voor meer betrokkenheid van burgers bij de democratie: Ten

Nadere informatie

LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie. 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA. LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8

LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie. 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA. LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8 LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8 LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015

Nadere informatie

Toetsrooster toetsweken Schooljaar 2018/2019

Toetsrooster toetsweken Schooljaar 2018/2019 Toetsrooster toetsweken Schooljaar 2018/2019 Beste bovenbouw-leerlingen, Hieronder vindt je het toetsrooster van de afdelingen VMBO-TL, HAVO en VWO voor alle toetsweken van dit schooljaar. Met behulp hiervan

Nadere informatie

DEMOCRATIE-INDEX DOCENTENHANDLEIDING KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM LEERDOELEN DUUR BENODIGD MATERIAAL WAT DOET U?

DEMOCRATIE-INDEX DOCENTENHANDLEIDING KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM LEERDOELEN DUUR BENODIGD MATERIAAL WAT DOET U? DEMOCRATIE-INDEX DOCENTENHANDLEIDING KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De leerlingen gaan in groepjes aan de slag met een vragenlijst die gebaseerd is op de echte Democratie-index. Elk groepje rekent uit hoe

Nadere informatie

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van het krachtenveld De macht in de provincie herhaalt u kennis over onze staatsinrichting: de Eerste Kamer wordt gekozen door

Nadere informatie

BREEK DE MACHT KORTE OMSCHRIJVING SPEL SPELDOELEN LEERDOELEN AANTAL DEELNEMERS

BREEK DE MACHT KORTE OMSCHRIJVING SPEL SPELDOELEN LEERDOELEN AANTAL DEELNEMERS BREEK DE MACHT KORTE OMSCHRIJVING SPEL Breek de Macht is een spel waarin leerlingen ervaren wat het betekent als er geen rechtsstaat is. Breek de Macht speel je met een hele klas. Aan het begin van elke

Nadere informatie

gemeente Tiel ontvangen op:

gemeente Tiel ontvangen op: gemeente Tiel ontvangen op: 05-06-2018 **ID18.04370 ID18.04370 Van: Ans Borninkhof [mailto:burgerschapsvormingadvies@gmail.com] Verzonden: dinsdag 5 juni 2018 20:36 Aan: Smb TL Gemeente

Nadere informatie

ANGRY. De verbeelding van de radicaal. Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren.

ANGRY. De verbeelding van de radicaal. Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren. ANGRY De verbeelding van de radicaal Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren. Jasper Groen, Jeffrey, 2008 Paradox, het Nederlands

Nadere informatie

HANDLEIDING VOOR DE ORGANISATIE VAN DE KINDERVERKIEZINGEN

HANDLEIDING VOOR DE ORGANISATIE VAN DE KINDERVERKIEZINGEN GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2018 HANDLEIDING VOOR DE ORGANISATIE VAN DE KINDERVERKIEZINGEN ProDemos is het Huis voor democratie en rechtsstaat. ProDemos legt uit wat de spelregels zijn van de democratie

Nadere informatie

Kopen of huren. Kopen of huren. Nascholing Bedrijfseconomie. Amsterdam, Mariska van Son Richard de Jong

Kopen of huren. Kopen of huren. Nascholing Bedrijfseconomie. Amsterdam, Mariska van Son Richard de Jong Kopen of huren Nascholing Bedrijfseconomie Kopen of huren Amsterdam, 14.12. 17 Mariska van Son Richard de Jong http://www.youtube.com/watch?v=jesjs68suga Doelstelling voor vanmiddag Na afloop van deze

Nadere informatie

Op naar de doe-mee-cratie!

Op naar de doe-mee-cratie! Gerben Huisman & Arno Brok * De Statenverkiezingen komen er aan. Traditiegetrouw het moment dat politieke partijen de straat op gaan. Zorgen voor ingezonden stukken in de media en proberen hun standpunten

Nadere informatie

Haarlem Participatie Stad Tussen ideal en praktijk: Een training over de kernwaarden van Nederland

Haarlem Participatie Stad Tussen ideal en praktijk: Een training over de kernwaarden van Nederland Haarlem Participatie Stad Tussen ideal en praktijk: Een training over de kernwaarden van Nederland Een co-creatie van de Gemeente Haarlem en VluchtelingenWerk Noord-west Nederland Workshop Programma 1.

Nadere informatie

Deze werkvorm kan goed gebruikt worden als verdieping op de werkvorm De vier vrijheden in beeld.

Deze werkvorm kan goed gebruikt worden als verdieping op de werkvorm De vier vrijheden in beeld. VRIJHEIDSDEBAT KORTE OMSCHRIJVING Aan de basis van de rechtsstaat ligt het gegeven dat burgers bepaalde vrijheden hebben en dat deze zijn vastgelegd in de grondwet. Deze vrijheden zijn echter niet onbegrensd

Nadere informatie

Les 2 De grondwetswijziging van 1848

Les 2 De grondwetswijziging van 1848 Les 2 De grondwetswijziging van 1848 Inhoudsopgave: Opzet les 2 Inkadering in viering 200 jaar koninkrijk 3 Werkvorm 1: Film met kijkvragen 4 Werkvorm 2: Grondwetspel 6 Werkvorm 3: Zoekplaat grondwetsartikelen

Nadere informatie

Organiseer je eigen verkiezingen

Organiseer je eigen verkiezingen Organiseer je eigen verkiezingen Basisschool voor leerkrachten 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Overzicht van alle stappen en opdrachten 4 Stap 1: Introductie 5 Stap 2: Richt een partij op 6 Stap 3: Schrijf

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting door een scholier 1057 woorden 17 maart 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Hoofdstuk 1 In de politiek gaat het om keuzes maken. Dat

Nadere informatie

Correctievoorschrift examen VMBO-GL en TL 2003

Correctievoorschrift examen VMBO-GL en TL 2003 Correctievoorschrift examen VMBO-GL en TL 2003 tijdvak 2 MAATSCHAPPIJLEER 2 CSE GL EN TL MAATSCHAPPIJLEER VBO-MAVO-D 300030-580-561c Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2

Nadere informatie

HOE LOSSEN WE DIT OP?

HOE LOSSEN WE DIT OP? HOE LOSSEN WE DIT OP? DECEMBER 2014 AAN DE SLAG MET #7 WAT HEB JE NODIG? 7 posters met de antwoordmogelijkheden. De posters kunt u hier downloaden: http://prodemos.nl/content/downl oad/15656/73148/file/prodemos_

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 550 VII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2017 Nr. 47

Nadere informatie

Leerlingenboek KINDERRAAD

Leerlingenboek KINDERRAAD Leerlingenboek KINDERRAAD K i n d e r r a a d leerlingenboek 2 Leerlingenboek K I N D E R R A A D Voorwoord Jongens en meisjes, Als burgemeester van Leeuwarden vind ik het heel goed dat jullie meedoen

Nadere informatie

Monarchie? vmbo. Korte omschrijving werkvorm Leerlingen maken zelf een nieuwe grondwet en debatteren over deze nieuwe grondwet.

Monarchie? vmbo. Korte omschrijving werkvorm Leerlingen maken zelf een nieuwe grondwet en debatteren over deze nieuwe grondwet. Monarchie? vmbo Korte omschrijving werkvorm Leerlingen maken zelf een nieuwe grondwet en debatteren over deze nieuwe grondwet. Leerdoel De leerlingen leren de kenmerken van een staatsbestel met een erfelijk

Nadere informatie

WIE GOED ONTMOET DISCUSSIELES OVER EEN MAATSCHAPPELIJK DILEMMA DAT GEPAARD GAAT MET DIEPE HERSENSTIMULATIE

WIE GOED ONTMOET DISCUSSIELES OVER EEN MAATSCHAPPELIJK DILEMMA DAT GEPAARD GAAT MET DIEPE HERSENSTIMULATIE WIE GOED ONTMOET DISCUSSIELES OVER EEN MAATSCHAPPELIJK DILEMMA DAT GEPAARD GAAT MET DIEPE HERSENSTIMULATIE 1 INLEIDING Ontwikkelingen in wetenschap en techniek leiden soms tot maatschappelijke vraagstukken

Nadere informatie

In dit nummer. Nieuwsbrief ProDemos. Educatiespecial p. 7 Voor docenten die actuele gebeurtenissen in de klas willen behandelen, maakt

In dit nummer. Nieuwsbrief ProDemos. Educatiespecial p. 7 Voor docenten die actuele gebeurtenissen in de klas willen behandelen, maakt Nieuwsbrief ProDemos Educatiespecial 2017 p. 7 Voor docenten die actuele gebeurtenissen in de klas willen behandelen, maakt ProDemos gratis een digitale Onderwijskrant Actueel. Hoe belandt die krant zo

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG

AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG SEPTEMBER 2016 - AAN DE SLAG MET #4 WAT HEB JE NODIG? Dobbelsteen Koffertje Lijst met bedragen (bijlage 1) Ministeriekaartjes (bijlage 2) Zes stapeltjes met 33 briefjes van

Nadere informatie

Griekse beschaving hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Griekse beschaving hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62215 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET DICTATUUR

AAN DE SLAG MET DICTATUUR AAN DE SLAG MET DICTATUUR JULI 2014 AAN DE SLAG MET #2 WAT HEB JE NODIG? Werkblad A, B, C en D. Schaar Pen en papier DE WERKVORM IN HET KORT LEERDOEL Aan de hand van twee korte verhaaltjes leren de leerlingen

Nadere informatie

VOOR OF TEGEN VUURWERK?

VOOR OF TEGEN VUURWERK? VOOR OF TEGEN VUURWERK? DECEMBER 2015 AAN DE SLAG MET #9 WAT HEB JE NODIG? - Werkblad per partij DE WERKVORM IN HET KORT Veel mensen genieten van vuurwerk tijdens de jaarwisseling, maar het zorgt ook voor

Nadere informatie

Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel

Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel Puzzel Historische ontwikkelingen parlementair stelsel Korte omschrijving Tijdens deze werkvorm spelen leerlingen kwartet, waarbij de kaarten over historische ontwikkelingen en veranderingen van ons parlementaire

Nadere informatie

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2

Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2 Docentenhandleiding Derde Kamer - Handboek Politiek 2 De Derde Kamer der Staten-Generaal is een interactief lesprogramma over politiek voor leerlingen van groep 7 en 8. Met behulp van het Handboek Politiek

Nadere informatie

DOCENTENBLAD DOSSIER MAATSCHAPPIJLEER

DOCENTENBLAD DOSSIER MAATSCHAPPIJLEER DOCENTENBLAD DOSSIER MAATSCHAPPIJLEER Doelgroep: havo/vwo klas 4 6 Aansluiting bij examenonderwerpen van het vak maatschappijleer in het gemeenschappelijke deel. Aflevering 17 Rechtsstaat: Veiligheid Hoe

Nadere informatie

Duur Een lesuur of twee lesuren. U kunt stap 2 en stap 8 uitgebreid of niet uitgebreid doen.

Duur Een lesuur of twee lesuren. U kunt stap 2 en stap 8 uitgebreid of niet uitgebreid doen. Raad aan de Raad Korte omschrijving werkvorm In deze werkvorm verdiepen de leerlingen zich in gemeentelijke onderwerpen en gaan ze aan de slag met het schrijven van een petitie. Ze worden door deze oefening

Nadere informatie

MILJARDENROULETTE WAT HEB JE NODIG?

MILJARDENROULETTE WAT HEB JE NODIG? MILJARDENROULETTE SEPTEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #5 FOTO: RIJKSOVERHEID.NL WAT HEB JE NODIG? Voor de docent: - Dobbelsteen - Lijst met bedragen (bijlage 1) - Eventueel een koffertje als dat te regelen

Nadere informatie

Maatschappijwetenschappen

Maatschappijwetenschappen Maatschappijwetenschappen Wat is MAW? Verschil Maatschappijleer en MAW Maatschappijleer Verplicht 1 jaar Combinatiecijfer Maatschappijwetenschappen Keuzevak vwo 4, 5 en 6 SE en CE Doel: burgerschapsvorming

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting door een scholier 1027 woorden 10 augustus 2010 5,3 17 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 3. Politiek 3.1. Keuzes

Nadere informatie

StemWijzer ook voor uw gemeente?

StemWijzer ook voor uw gemeente? StemWijzer ook voor uw gemeente? Gemeenteraadsverkiezingen 2014 Waarom een StemWijzer voor uw gemeente? De StemWijzer is bij uitstek hét middel om kiezers op een snelle en overzichtelijke manier inzicht

Nadere informatie

Verdieping: welke staat past bij jou?

Verdieping: welke staat past bij jou? Verdieping: welke staat past bij jou? Korte omschrijving werkvorm Op 6 april houdt Nederland een raadgevend niet-bindend referendum over het associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne. Nederland

Nadere informatie

Belangen: Miljardenroulette

Belangen: Miljardenroulette Belangen: Miljardenroulette Korte omschrijving werkvorm In deze werkvorm vormen uw leerlingen in zes groepjes een aantal ministeries. Door middel van een dobbelspel loopt u zelf (als minister van Financiën)

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 31 289 Voortgezet Onderwijs Nr. 355 DE MINISTER VOOR BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS EN MEDIA Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. basisonderwijs. Versie 26 april 2018

Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel. basisonderwijs. Versie 26 april 2018 Handleiding voorbereidende les bij Provinciespel basisonderwijs Versie 26 april 2018 1 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de provincie over?... 3 Filmpje Hoe werkt de provincie?...

Nadere informatie

7 posters met de opties. U kunt de posters downloaden op https://www.prodemos.nl/leren/hoelossen-we-op-rechtsstaat/

7 posters met de opties. U kunt de posters downloaden op https://www.prodemos.nl/leren/hoelossen-we-op-rechtsstaat/ HOE LOSSEN WE DIT OP? KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM U beschrijft steeds een conflictsituatie. Daarna vraagt u hoe de leerlingen dit probleem zouden oplossen. Zouden ze naar de politie stappen? Een advocaat

Nadere informatie