Omgaan met medewerkers met financiële problemen. Miet Remans, stafmedewerker VTO en publicaties, Vlaams Centrum Schuldenlast (VCS)

Transcriptie

1 Omgaan met medewerkers met financiële problemen Miet Remans, stafmedewerker VTO en publicaties, Vlaams Centrum Schuldenlast (VCS)

2 Ter inleiding...

3 Vlaams Centrum Schuldenlast = steunpunt voor de erkende instellingen voor schuldbemiddeling in Vlaanderen en ook andere personen die aan schuldbemiddeling (mogen) doen erkende instellingen voor schuldbemiddeling OCMW s en CAW s (322) * erkenningsvoorwaarden op het vlak van personeelsinzet, verplichte registratie en indienen jaarverslag, hanteren erkenningsnummer in de externe communicatie, hanteren voorgeschreven overeenkomst w.b. schuldbemiddeling, enz. * personeelsinzet: in tandem maatschappelijk werker-jurist (die ofwel de basisopleiding schuldbemiddeling gevolgd hebben ofwel minimum 3 jaar ervaring hebben op het vlak van schuldbemiddeling) advocaten, gerechtsdeurwaarders en notarissen

4 Doelgroepen voor het VCS: - (budget- en schuld)hulpverleners in de OCMW s en CAW s - Advocaten, gerechtsdeurwaarders en notarissen maar ook andere personen die soms in aanraking komen met mensen met financiële vragen/problemen. Voorbeelden: Andere medewerkers binnen de OCMW s en CAW s Thuiszorgmedewerkers in de lokale besturen, werkzaam bij mutualiteiten,... Syndicaal afgevaardigden Medewerkers van wijkgezondheidscentra Medewerkers van sociale diensten voor studenten van de hogescholen en universiteiten in Vlaanderen

5 ? Waaraan denk je bij Het welzijn van medewerkers heeft vaak ook een financieel kantje.?

6 Je zou je de volgende vragen kunnen stellen: Welke mensen hebben sneller een financieel probleem? Eventueel schulden? Welke oorzaken/risicofactoren zijn er waardoor mensen sneller in financiële problemen kunnen geraken? Welke schuldensoorten zijn er (vooral)? Over welke grootte-orde kan het gaan? Hoe kan je bepaalde signalen opvangen? Wat is het uitgangspunt wat betreft schuldenaar en schuldeiser? Welke vragen kan een schuldenaar zich stellen bij bepaalde schulden?...

7 Welke soorten invorderingen kunnen er bestaan? Welke mensen kunnen er een rol in spelen? (bijv. schuldeiser, incassobureau, gerechtsdeurwaarder, advocaat, vrederechter, arbeidsrechter, hulpverlener,..) Waar kan je meer informatie vinden? Waar kan je je bevragen? Waar kan je klacht indienen? Kan je, voor sommige betalingen/schulden, betalingsfaciliteiten krijgen? Bij wie kan je terecht als je je wil richten tot de hulpverlening? Welke soorten hulpverlening kunnen er zijn? Wie mag wat opnemen? Waar kan je nog terecht?...

8 (Vermeende) vaststellingen + tips We kijken in deze sessie naar het volgende: De persoon/medewerker zelf, zijn/haar gezin en zijn/haar leefwereld Het leven van de persoon/medewerker Hetgeen de persoon/medewerker vertelt en niet vertelt Wat kan je, als medewerker personeelsdienst/leidinggevende aanraden en (samen) doen?

9 1. De persoon/medewerker zelf, zijn/haar gezin en zijn/haar leefwereld Mensen met schuldenproblemen zijn vaak: - Alleenstaand of alleenstaande ouder met kind(eren) - Lager geschoold. Zij leven vaak van een vervangingsinkomen. Zij zijn eerder huurder (dan eigenaar) van een (sociale) woning. De kosten voor het wonen lopen vaak hoog op.

10 2. Het leven van de persoon/medewerker Mensen die zich bevinden in een scharniermoment in hun leven, lopen een groter risico om in schulden te geraken. (vb. scheiding, overlijden gezinslid, (langdurige) ziekte, enz.) Mensen die een bestedingsprobleem hebben, geraken ook sneller in schulden. Dit kan voorkomen, zowel bij mensen met een hoog inkomen als met een laag inkomen. Mensen die psychosociale problemen hebben, geraken sneller in schulden (bijv. relatieproblemen, eenzaamheid,...). Zij compenseren dit soms door meer geld uit te geven. En dit kan ook leiden tot verslavingen (koopverslaving, gokverslaving, alcoholproblemen,...) Mensen die beperkte administratieve vaardigheden hebben en/of die minder weerbaar zijn, kunnen zich minder goed staande houden in onze huidige samenleving.

11 Schuldenaars hebben vaak meerdere schulden, bij meerdere schuldeisers. De top 5 is: 1. Nutsvoorzieningen 2. Telecomschulden 3. Gezondheidszorgschulden 4. Fiscale schulden Kredietschulden: leningen op afbetaling

12 Als mensen zich tot de hulpverlening richten, dan is dat vaak op de volgende momenten: - Bij achterstallige betalingen - Bij de ontvangst van aangetekende brieven met betalingsherinneringen/ ingebrekestellingen - Bij de ontvangst van een gerechts-deurwaardersexploot of aanmaning tot bealing - Bij beslag op loon - Bij het afsluiten of begrenzing van gas/elektriciteit/water -...

13 Specifiek in de werksituatie: Medewerkers met financiële problemen: - zijn misschien vaker ziek - kunnen (iets) minder functioneren - willen vaker overwerken (als er een financiële vergoeding is voor dit overwerk) - vragen vaker een uitbreiding van hun prestatiebreuk - vragen vaker een voorschot op hun loon of een lening - kunnen loonoverdracht of loonbeslag hebben -...

14 3. Hetgeen de persoon/medewerker vertelt en niet vertelt Als je financiële problemen hebt, dan praat je daar niet graag over. Als je je bovendien ook nog eens in een kwetsbare positie bevindt (zie eerder), is dit nog moeilijker. Sommige mensen met schuldenproblemen worden onverschillig, anderen willen alles koste-wat-kost opgelost hebben... Sommige mensen met schuldenproblemen worden sneller agressief. Mensen met schuldenproblemen vinden vaak hun weg niet in de samenleving, weten niet wat ze aan wie kunnen vragen, kennen hun rechten niet,... Mensen met schuldenproblemen kunnen vaak niet omgaan met de veelheid aan informatie die op hen afkomt.

15 Mensen met schuldenproblemen kunnen vaak niet zo goed een onderscheid maken tussen enerzijds reclame(technieken) en anderzijds goede, gefundeerde keuzes voor bepaalde aankopen. Mensen met schuldenproblemen kunnen vaak niet bepaalde aankoopkeuzes maken. (wat hebben ze effectief nodig? En op basis daarvan aankopen doen) Mensen met schuldenproblemen kunnen vaak niet zo gestructureerd denken en boodschappen doen. Mensen met schuldenproblemen leggen soms verkeerde prioriteiten bij het besteden van geld. Mensen met schuldenproblemen halen vaak hun welbevinden/tevredenheid/... uit het bezit van bepaalde (opzichtige) producten. Mensen met schuldenproblemen hebben al wel eens, als ze la(a)g(er) geschoold zijn, een probleem met rekenen waardoor ze bijv. niet zo goed kunnen inschatten hoeveel bepaalde producten eigenlijk (gaan) kosten.

16 4. Wat kan je als medewerker personeelsdienst/leidinggevende aanraden en (samen) doen? 1. Herken de signalen zie ook hoger 2. Proactief en in z n algemeenheid informatie verstrekken d.m.v. folders/flyers,... promoten om zelf stappen te durven zetten een middel om je budget bij te houden/op te volgen: budgetplanner, ook via

17 3. Klimaat scheppen waarin dit bespreekbaar kan gesteld worden voor de werknemer (indien hij/zij dit wenst) zonder je, als werkgever, op te dringen het is delicaat! eventueel via de vertrouwenspersoon/dienst welzijn/sociale dienst ter beschikking voor de medewerkers 4. Wees duidelijk over geheimhouding creëer tijdens het gesprek een veilige omgeving maak afspraken over het omgaan met deze gevoelige informatie rond bepaalde zaken zoals loonbeslag, moeten ook anderen ingelicht worden, over andere zaken is dit niet noodzakelijk 5. Wees terughoudend met voorschotten en leningen voorschotten en leningen zijn tijdelijke oplossingen (de financiële problemen worden vaak niet fundamenteel opgelost) sterker nog, de werkgever wordt dan ook een schuldeiser best werknemer motiveren om zelf in actie te komen

18 6. Geef informatie

19 7. Breng de medewerkers in actie + verwijs door naar... Je kan je medewerker ook aanraden alle documenten goed te ordenen (moest dat nog niet het geval zijn). Het wordt op die manier overzichtelijker, wat goed is zowel voor de medewerker zelf als voor eventuele toekomstige acties (bijv. in het kader van hulpverlening). Relevante documenten: alle facturen (incl. rappels), alle documenten i.v.m. inkomsten, en ook de rekeninguittreksels. Als medewerkers problemen hebben met bepaalde schuldeisers, dan kan je hen aanraden zeker (snel) contact met hen op te nemen, zowel bij vragen allerhande als bij vragen voor bijv. afbetalingsregelingen. Die vragen allerhande kunnen zijn: correctheid facturen, eventueel aanrekening bijkomende kosten/interesten/schadevergoedingen/... (moeten gebaseerd zijn op de algemene voorwaarden, anders niet correct) Begin niet zomaar een schuld af te betalen (is een schulderkenning).

20 Opleiding in voorbereiding, van het VCS, gericht op werkgevers (vanaf 2017) (met als doel de werkgever een zicht te geven op een aantal belangrijke hulp- en doorverwijsmogelijkheden voor werknemers met schuldenproblemen) Als proevertje hieronder al enkele voorbeelden van doorverwijsmogelijkheden (die zeker ook als tips kunnen meegenomen worden):

21 Als de werknemer problemen heeft om zijn consumentenkrediet tijdig af te betalen, hetgeen de werkgever goed kan merken omdat er dan meestal een loonoverdracht geactiveerd wordt, is er de mogelijkheid om betalingsfaciliteiten aan te vragen. (zie volgende dia)

22 (bron: ngsfaciliteiten/#.v_z3w4-lts0 )

23 Als de werknemer zijn belastingschulden niet tijdig kan betalen, zijn er verschillende mogelijkheden om met de fiscus te onderhandelen. Voor grote belastingschulden kunnen zelfs kwijtscheldingen aangevraagd worden ( onbeperkt uitstel van invordering ). (zie volgende dia)

24 (bron: rijgen/betalingsproblemen#q2)

25 Als de werknemer telecomschulden heeft en deze betwist (bv. omwille van een foutieve facturatie of omwille van een oneerlijke verkoopspraktijk), kan de hulp ingeroepen worden van de Ombudsdienst Telecommunicatie. Invordering schuld moet dan 4 maanden opgeschort worden. (zie volgende dia)

26 (bron: )

27 Als de werknemer schulden heeft wegens teveel betaalde uitkeringen, zijn er ook diverse onderhandelingsmogelijkheden. Bv. als het teveel betaalde uitsluitend te wijten is aan een fout van de uitbetalingsinstelling, is een terugvordering van de uitkering op grond van een bepaling in het Sociaal Handvest in principe niet mogelijk. (zie volgende dia voor een voorbeeld)

28 (bron:

29 Als de werknemer verschillende schulden heeft met een grote schuldenlast tot gevolg, kan een collectieve schuldenregeling overwogen worden. Dit is een collectieve aanpak van diverse schulden De werknemer moet goed geïnformeerd worden over de vooren nadelen. (zie volgende dia) De werkgever merkt trouwens wanneer een werknemer toegelaten wordt tot zo n procedure want dan moet het loon in principe bij de schuldbemiddelaar toekomen.

30 (bron:

31 (bron:

32 Voor hulp hierbij, kan een erkende instelling voor schuldbemiddeling ingeschakeld worden. OCMW (Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn) CAW (Centrum voor Algemeen Welzijnswerk) Andere vormen van hulpverlening die zij ook kunnen aanbieden: budgetbegeleiding (mét en zonder schulden) budgetbeheer (mét en zonder schulden) schuldbemiddeling (eenmalige vragen, langere opvolging) + combinaties onderling en met de collectieve schuldenregeling

33 Hiernaast kan er ook doorverwezen worden naar advocaten en gerechtsdeurwaarders. (zie volgende dia)

34 (bron: => commerciële schuldbemiddeling is verboden doch MyTrustO niet vermits dit door gerechtsdeurwaarders wordt aangeboden => VCS heeft een aantal vragen / bekommernissen bij dit aanbod

35 Nog belangrijk om te weten wat betreft OCMW s en CAW s - Soms zijn er (taak)afspraken tussen het OCMW en het CAW. - Elke organisatie is anders georganiseerd. Zo worden schulpverleningsdossiers bijv. in de ene organisatie opgenomen binnen een meer algemene dienst, in een andere organisatie is er een specifieke dienst voor opgericht. - De hulpverlening van een OCMW of CAW is gratis (behalve wanneer het OCMW als schuldbemiddelaar aangesteld is in het kader van een collectieve schuldenregeling). - Alle medewerkers zijn gehouden aan de geheimhoudingsplicht. Dat kan belangrijk zijn voor je medewerker om te beslissen de stap te zetten. - Je kan je, als hulpvrager, steeds laten bijstaan door een vertrouwenspersoon. Dat maakt het voor vele mensen gemakkelijker om de stap te zetten.

36 Dank je wel voor je aandacht! Vragen?