High Tech, Hands On JAARVERSLAG 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "High Tech, Hands On JAARVERSLAG 2015"

Transcriptie

1 High Tech, Hands On JAARVERSLAG 2015 Vastgesteld in de 78 e Algemene Bestuursvergadering van 17 maart 2016

2

3 Voorwoord Voorwoord NML verenigt op een unieke wijze alle 12 branches in de maritieme sector, van onderzoekers tot scheepsbouwers, van vissers tot scheepseigenaren, van toeleveranciers tot de marine en de zeehavens. Een maritieme sector die een essentiële bijdrage levert aan de Nederlandse welvaart, met een productiewaarde van circa 53 miljard, een export waarde van circa 23 miljard en een sector waar buiten de havens van dit land circa mensen dagelijks hun boterham verdienen en een 3,4% bijdrage leveren aan onze nationale economie had een goed begin met de presentatie van de kabinetsbrede vaststelling van de Maritieme Strategie. Met de daadwerkelijke invulling van die gemeenschappelijke maritieme strategie, kan de sector en de politiek één lijn uitzetten. Belangrijk voor 2015 was de deelname van de maritieme sector aan SAIL Amsterdam. Daarnaast maakte de actieve participatie van de deelnemende organisaties en bedrijven het mogelijk dat binnen de 3 Councils veel projecten werden gecontinueerd, geïnitieerd en afgerond. In de hiernavolgende pagina s blikken we terug op de speerpunten uit 2015 en wordt per Council verslag gedaan van de activiteiten uit In het verslagjaar kwam het Algemeen Bestuur viermaal bijeen voor inhoudelijke discussie en besluitvorming. De Bestuursbezetting in 2015 bestond uit 21 zetels. In 2015 is de Maritieme Monitor 2015 is officieel overhandigd aan Wim van Sluis door Minister Schultz van Haegen. Een woord van waardering geldt het Ministerie van Infrastructuur & Milieu en het Ministerie van Economische Zaken voor de blijvende directe ondersteuning van de activiteiten. Namens het Algemeen Bestuur Wim van Sluis Voorzitter I

4 Jaarverslag 2015 II

5 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Voorwoord Inhoudsopgave I III Bestuurssamenstelling in Samenstelling Directeurenoverleg in Executive summary 7 2. NML algemeen 9 3. Innovation Council Voorwoord door voorzitter Bas Buchner Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten Human Capital Council Voorwoord Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten Trade Council Voorwoord door voorzitter Sander Vergroesen Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten PR en Communicatie Expert Panel Voorwoord Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten Samenstelling Councils Innovation Council Human Capital Council Trade Council PR en Communicatie Expert Panel 32 III

6 Jaarverslag 2015 Bestuurssamenstelling in 2015 Sector Bestuurslid A Onafhankelijk Wim van Sluis* (voorzitter) Binnenvaart Roland Kortenhorst BLN Havens Koen Overtoom Branche Organisatie Zeehavens Jachtbouw/Watersport André Vink HISWA Marine Rob Verkerk Koninklijke Marine Maritieme Dienstverlening Maritieme Kennisinfrastructuur Maritieme Toeleveranciers Wim Nagtegaal Sjef van Dooremalen, werd vervangen door Hans Voorneveld MKC NMT Offshore Sander Vergroesen IRO Scheepsbouw Peter Zoeteman NMT Scheepvaart Visserij Waterbouw * Lid van het Dagelijks Bestuur Tineke Netelenbos* (vice-voorzitter) KVNR Bestuurslid A = Vertegenwoordigers van en afkomstig uit maritieme brancheorganisaties 4

7 Bestuurssamenstelling in 2015 Sector Bestuurslid B Onafhankelijk Wim van Sluis* (voorzitter) Binnenvaart Havens Jachtbouw/Watersport Marine Maritieme Dienstverlening Maritieme Kennisinfrastructuur Maritieme Toeleveranciers Ronald Paul* (penningmeester) René ten Brink, vervanger van Andre Meijer Eric van Dijk Gust Biesbroeck, vervanger van Jacob van der Goot Willem Heijliger Bas Buchner* Marjolein Jansen Frank Kevenaar, vervanger van Fred van Beers Havenbedrijf Rotterdam RH Marine Group Nederlands Loodswezen ABN AMRO Fugro Marine Services MARIN STC-Group Wärtsilä Offshore Jan Pieter Klaver Heerema Marine Contractors Scheepsbouw Bram Roelse* Kommer Damen Royal IHC Damen Shipyards Scheepvaart Bart Otto Flinter Management Visserij Waterbouw * Lid van het Dagelijks Bestuur Bestuurslid B = Vertegenwoordigers van en afkomstig uit maritieme bedrijfsleven Per 1 januari 2016 hebben Fugro Marine Services en Royal IHC opgezegd als participant. Directie: A. Uytendaal per 1 mei

8 Jaarverslag 2015 Samenstelling Directeurenoverleg in 2015 Sector Vertegenwoordiger Onafhankelijk Wim van Sluis (voorzitter) Binnenvaart Hester Duursema BLN Havens Jaap Jelle Feenstra Branche Organisatie Zeehavens Marine Johanna Rol Koninklijke Marine Maritieme Dienstverlening Maritieme Kennisinfrastructuur Reginald Visser MKC Maritieme Toeleveranciers Peter Zoeteman NMT Offshore Sander Vergroesen IRO Scheepsbouw Peter Zoeteman NMT Scheepvaart Martin Dorsman KVNR Visserij Waterbouw Watersportindustrie André Vink HISWA Zowel in het Algemeen Bestuur als in het directeurenoverleg sluiten waarnemers van het Ministerie van EZ en I & M aan. 6

9 Executive summary 1. Executive summary Terugkijkend op 2015 is een grote hoeveelheid aan activiteiten te zien. Het NML bureau, de Councils en het PR & Communicatie Expert Panel realiseerden meer dan 40 activiteiten. Dat is meer dan 3 per maand! In de hier achterliggende hoofdstukken is een opsomming van alle activiteiten te vinden. Enkele highlights: SAIL Amsterdam Ontwikkeling jongerenportaal en digitale opleidingsgids Verschijning maritieme strategie Overleg met DG Mare Eurocommisaris Karmenu Vella Verschijnen van de Maritieme Monitor 2015 Update Maritiem Innovatiecontract Next Maritime Hotspots bijeenkomst Maritime Week 2015 Naast al deze activiteiten die ten doel hebben om de maritieme sector te promoten, hebben we als sector veel tijd gestoken in het addresseren van issues, mogelijkheden en kansen om de maritieme sector op de korte en lange termijn nog beter te laten innoveren, exporteren en te ontwikkelen. Want we kunnen en mogen als sector niet achterover zitten. Een grote zorg is is bijvoorbeeld het behouden van de specifieke maritieme kennis binnen de overheden. Een andere zorg is het gebrek aan een Europees level playing field voor wat betreft wetgeving en stimuleren van innovatie. Een trendbreuk is dat in 2015 voor het eerst te zien is dat het aantal schepen onder Nederlandse vlag naar beneden gaat. Vanuit de brede maritieme strategie moeten we onze speerpunten nog beter voor het voetlicht brengen om de maritieme sector optimaal in te zetten om veilig vervoer, slimme energie en export te bevorderen. Het betreft onderwerpen die de hele maritieme sector raken: Human Capital, Innovatie, Handel, Bereikbaarheid, Veiligheid en Milieu en de aanpak van Veiligheidsdreigingen en stabiliteit. Als we onze internationaal leidende rol en de concurrentiepositie willen behouden, moeten we nauw blijven samenwerken als bedrijfsleven, kennisinstellingen en relevante overheidsinstanties. Deze samenwerking creëert kansen en concurrentievoordeel voor de gehele industrie, alsmede het minimaliseren van risico's en onzekerheden. Dit geldt ook voor een goede promotie van onze producten, meer dan perfect inzicht in groeimarkten, en hulp van onze ministers om deuren te openen via handelsmissies. Speerpunten Human Capital: De maritieme sector verwacht voor de komende jaren uitdagingen in de personeelsvoorziening, onder andere als gevolg van de vergrijzing en doordat er niet voldoende jongeren voor technische opleidingen kiezen. De maritieme sector moet onder alle leeftijdscategoriën op de kaart gezet worden als de stabiele en innovatieve werkgever die ze is. Zo moeten voldoende enthousiaste jongeren op alle niveaus (MBO/HBO/WO) instromen in de maritieme opleidingen. We verwachten van de overheid een proactieve houding om deze human capital vraagstukken gezamenlijk aan te pakken. Speerpunten hierbij zijn het continue ontwikkelen en duurzaam inzetten van personeel en het intensiveren van de samenwerking tussen de opleidingen en de maritieme bedrijven. Speerpunten Innovatie: De R&D-inspanningen in de maritieme sector (4,2% van de toegevoegde waarde) zijn hoger dan het landelijk gemiddelde (2%). De investeringen door de overheid in maritiem fundamenteel en toegepast onderzoek blijven achter bij vergelijkbare sectoren, zoals de luchtvaart, daarnaast werken aan gezamenlijke maritieme innovaties. Via de Tweede Kamer is hier aandacht voor gevraagd en gekregen. Door via de Koninklijke Marine en de Rijksrederij in samenwerking met kennisinstellingen en het maritieme bedrijfsleven innovatieve schepen te ontwikkelen, kunnen we dat rechtzetten. 7

10 Jaarverslag 2015 Speerpunten Trade: De Nederlandse overheid moet goede financieringsmogelijkheden ontwikkelen, die maatwerk, flexibiliteit en een hogere risk appetite in zich hebben. Daarnaast moet de Nederlandse vlag aantrekkelijker gemaakt worden met vlotte procedures. In concurrerende landen geeft dit een positieve spin-off naar maritieme dienstverleners en toeleveranciers. Een goed vestigingsklimaat en dito register verdienen grote aandacht, om opgelopen achterstanden in te lopen. Verder moeten zoveel mogelijk ambassades in kleine landen open blijven om handel te bevorderen en moeten ontwikkelingssamenwerking en handel op een verantwoorde wijze samengaan. 8

11 NML algemeen 2. NML algemeen De directeur stelt in samenwerking met het bureau de strategie en de begroting op en bestuurt de organisatie. Hierbij krijgt hij ondersteuning van de bureaumanager, de event coördinator / project assistent, de financieel-administratief medewerker en de senior communicatie-adviseur. In 2015 bestond het NML bureau uit: Arjen Uytendaal, directeur Wendy Hobma, bureaumanager Roegzana Hoesenie, event coördinator / project assistent Michiel Spitzer, senior communicatie-adviseur Vincent Verweij, webmaster Bianca Visser, financieel-administratief medewerker In totaal 3,9 Fte. In 2015 zijn de volgende Council overstijgende activiteiten verricht: Maritieme Strategie (14 januari) Op 14 januari is door Minister Schultz van Haegen de rijksbrede Nederlandse Maritieme Strategie, aan de leden van de Vaste Kamercommissie voor Infrastructuur en Milieu toegestuurd. Deze werd 21 januari besproken tijdens het Algemeen Overleg. De aanwezige Kamerleden waren unaniem positief over deze rijksbrede maritieme strategie. Euromaritime Show (4 februari) EUROMARITIME, de Europese Blue Growth tentoonstelling, is nu een van de belangrijkste beurzen van de Europese maritieme markt. Van 2 tot 5 februari werd in Parijs, Porte de Versailles, de tweede editie van deze beurs gehouden. NML directeur Arjen Uytendaal was op 5 februari aanwezig voor een kennismaking met de nieuwe EU commissaris Karmenu Vella. Naar aanleiding hiervan hebben alle maritieme clusters in Europa een letter of support gestuurd voor het ontwikkelen van een Europese maritieme monitor. Ahoy Istanbul (11-14 maart 2015) In aanvulling op de NMT Holland Paviljoen was NML Arjen Uytendaal aanwezig bij de opening en netwerkbijeenkomsten. Op de ambassade heeft hij voor een grote groep Nederlandse en Turkse bedrijven een lezing gegeven over de Nederlandse maritieme sector en de voordelen van een brede maritieme cluster opzet. 9

12 Jaarverslag 2015 Dutch Offshore Oil & Gas Tour (30 maart 2015) Op 30 maart kwamen voor de tweede keer een aantal journalisten naar de Maritime by Holland zaal voor een introductie in de Nederlandse maritieme sector. Vertegenwoordigers van de KVNR, NMT, IRO en NML gaven presentaties. European Maritime Day 2015 (27 29 mei) Van 27 tot en met 29 mei werd de jaarlijkse European Maritime Day in Pireaus georganiseerd. NML directeur Arjen Uytendaal was aanwezig. Overleg DG Mare (2 juli) Op donderdag 2 juli hebben de leden van het Europese Netwerk van Maritieme Clusters (ENMC) tijdens een high-level meeting kennis gemaakt met Eurocommissaris Karmenu Vella en Gisene Meissner, lid van het Europese Parlement en voorzitter van de Intergroup Seas, Rivers, Islands and Coastal Areas. De heer Vella heeft binnen de Europese Commissie de portefeuille Milieu, Maritieme Zaken en Visserij. Namens de Nederlandse maritieme sector waren hierbij aanwezig NML voorzitter Wim van Sluis en directeur Arjen Uytendaal. Zij hebben aan commissaris Vella en de andere aanwezige representanten getoond wat de omvang van onze maritieme sector is, op welke wijze er wordt samengewerkt en welke (Europese) aandachtspunten er zijn. Voor NML waren die punten onder andere aangeleverd door de diverse bedrijven en brancheorganisaties. 10

13 NML algemeen Vaartocht Tweede Kamerleden (21 augustus) Alle bij NML aangesloten branches en bedrijven wilden persoonlijk laten zien hoe mooi en uitdagend de maritieme sector is. Daarom werden betrokken Tweede Kamerleden op de middag van 21 augustus a.s. vanaf uur uitgenodigd met partner om aan boord van partyschip de Zilvermeeuw 5 in informele sfeer in gesprek te gaan tijdens een Maritieme Kennismaking in de Haven van Amsterdam. Die middag maakten zij kennis met het topniveau van toonaangevende maritieme bedrijven en brancheorganisaties. Tegelijkertijd werd een kijkje genomen in de haven van Amsterdam, waar onder andere de tallships lagen. Uiteindelijk zijn 11 Tweede Kamerleden en een lid van het Europarlement ingegaan op de uitnodiging. Bijeenkomst Nautilus (7 september) In het kader van de UK Shipping Week heeft Arjen Uytendaal op de door Nautilus georganiseerde bijeenkomst een lezing gehouden over de Nederlandse maritieme sector en het belang van de zeevarende in deze sector. European Network of Maritime Clusters (10 en 11 september) Het ENMC is een netwerk voor soortgelijke maritieme clusters als NML. Zij organiseren jaarlijks een bijeenkomst bij een van de deelnemers. In 2015 werd de bijeenkomst georganiseerd in Madrid, Spanje. Voor Nederland ging NML directeur Arjen Uytendaal naar deze bijeenkomst. Er werd gesproken over het verkennen van de mogelijkheden voor een Europese Maritime Monitor. 11

14 Jaarverslag 2015 The TNO Maritime & Offshore Innovation Day (17 september) De Noordzee en de omringende landen zijn de perfecte omgeving om innovaties voor een duurzame exploratie en exploitatie van zeeën en oceanen te initiëren en te creëren. De TNO- roadmap Maritime & Offshore: Blue Growth+ stelt zich ten doel om samen met Nederlandse kennis partners en de maritieme industrie, Nederland te positioneren als de top van maritieme innovatie en duurzaamheid in de wereld. Tijdens de jaarlijkse Maritime & Offshore Innovation Day 2015 werden de onderwerpen van deze roadmaps besproken. Het programma bood de nieuwste inzichten en standpunten over de maritieme en offshore actuele thema's. NML voorzitter Wim van Sluis hield een presentatie over Nederlandse maritieme sector en de innovatie activiteiten die gezamenlijk worden ondernomen. Maritieme Strategie/Interdepartementaal Coördinerend Overleg (3 november) Op 3 november heeft het eerste Interdepartementaal Coördinatieoverleg Maritieme Strategie plaatsgevonden tijdens Europort in Ahoy Rotterdam. Het vloeit voort uit de maritieme strategie, waarin een periodiek overleg tussen de rijksoverheid en vertegenwoordigers van de maritieme cluster wordt aangekondigd voor de uitwerking van de maritieme strategie. Het overleg heeft niet als doel bestaande overleggen, bijvoorbeeld over de werkprogramma s, te vervangen. Het belangrijkste resultaat uit deze bijeenkomst is de toezegging dat Minister Schultz van Haegen het eerste aanspreekpunt voor de hele maritieme sector wil zijn. De minister heeft gevraagd om zo snel mogelijk met concrete vraagstukken en suggesties voor oplossingen te komen. Maritieme Monitor 2015 (14 december) Maritieme bedrijven presteerden in 2014 beter dan de Nederlandse economie als geheel. De toegevoegde waarde van de maritieme cluster steeg 3,3%, de totale werkgelegenheid met 3,2%. Dat staat in de Maritieme Monitor De Havenmonitor 2015 geeft een beeld van de ontwikkelingen in de Nederlandse zeehavens. Minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu overhandigde beide rapporten op 14 december 2014 aan Wim van Sluis, voorzitter van Nederland Maritiem Land, en Ronald Paul, voorzitter van de Branche Organisatie Zeehavens. 12

15 NML algemeen Kernboodschappen en pay-off Op initiatief van de voorzitters en secretarissen van de councils heeft het NML bureau de kernboodschappen op een rijtje gezet om te kunnen delen, bijvoorbeeld met de politiek. De belangrijkste punten zijn: Human Capital: Voldoende goed gekwalificeerde docenten en personeel Het ontwikkelen van een meerjarig inzicht in de ontwikkeling van de maritieme arbeidsmarkt en verzekeren van voldoende stageplaatsen Meer aandacht voor de bijzondere positie van de maritieme sector (met deels ook internationale vereisten) binnen het generieke opleidings- en arbeidsmarktbeleid Innovatie: Steun voor het Europese Public Private Partnership Vessels for the Future Betere evenredige verdeling van de beschikbare onderzoeksgelden Versterking van het maritieme onderzoek Trade: Duidelijke betrokkenheid van de sector bij in en uitgaande missies bewindslieden o.a. door een zetel in DITB en een zetel in het Kernteam Export en Promotie van de Topsector Water Volledig meenemen van de maritieme sector in de Rijksbrede Internationale Water Ambitie (IWA) imvo maritiem Nederland heeft als 'maritieme natie veel expertise en erfgoed op het gebied van de maritieme sector. Toch staat de sector de laatste jaren onder druk. Toenemende concurrentie vanuit het buitenland, een steeds hogere brandstofprijs, moeite met het vinden van gekwalificeerd personeel en strengere wet- en regelgeving op milieugebied vragen om een innovatieve aanpak. Nieuwe, slimme oplossingen gericht op MVO bieden kansen. MVO Nederland Maritiem is met ruim 15 koplopers, waaronder Nederland Maritiem Land, aan de slag om een transitie naar een duurzamere maritieme sector te faciliteren. Met een meerjarige traject (uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken) werken zij toe naar sociale innovaties, nieuwe verdienmodellen en een betere samenwerking tussen partijen in de keten. Uiteindelijk leidt het traject tot concrete projecten die de sector verder zullen helpen richting een duurzamer evenwicht. Op deze manier zal de Nederlandse maritieme sector zich in de toekomst steeds meer internationaal kunnen onderscheiden op duurzaamheid (MVO). Niet alleen met technologie, maar ook met sociale innovaties. Vergaderruimte Maritime by Holland zaal Op de 15e etage van de Willemswerf aan de Boompjes 40 in Rotterdam, bevindt zich de Maritime by Holland zaal van Nederland Maritiem Land. Opvallend aan deze zaal is het mooie uitzicht over de skyline van Rotterdam. Op de achterwand van de zaal is een ets van een bijzonder schilderij waarvan het origineel in het Rijksmuseum in Amsterdam is te bewonderen. Het schilderij De terugkomst in Amsterdam van de tweede expeditie naar Oost-Indië uit 1599, staat symbool voor een nieuw tijdperk. Aan alle participanten stelt NML haar vergaderruimte kosteloos beschikbaar. De zaal heeft een conferentie toestel en een LED touchscreen voor presentaties. In 2015 hebben diverse partijen hier gebruik van gemaakt. 13

16 Jaarverslag Innovation Council 3.1. Voorwoord door voorzitter Bas Buchner 2015 was het vierde jaar voor de NML Innovation Council. Er is een stevige en simpele overlegstructuur opgezet die de samenwerking binnen de Maritieme sector combineert met het Topsectorenbeleid van de overheid (TKI Maritiem) zonder onnodige overlap. De vergaderingen van de Innovation Council worden goed bezocht en gewaardeerd door de aanwezigen Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten Maritieme Innovatie Impuls Projecten (mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van EZ Maritieme Innovatie-Impuls projecten zijn toegankelijk voor alle betrokken partijen in de Maritieme sector, ongeacht of zij zijn aangesloten bij de Innovation Council; Ze worden in het kader geplaatst van de doelstellingen van het Maritiem Innovatiecontract en primair beoordeeld naar hun bijdrage aan de realisatie van die doelstellingen; Ze zijn vooral bedoeld om een impuls te geven aan nieuwe initiatieven in de keten tussen kennis-kunde-kassa; Hierbij is samenwerking tussen kennis en toepassing van groot belang. Er dient daarom altijd sprake te zijn van samenwerkingsverbanden en/of de vorming daarvan. De breedte en de kwaliteit (kennis + toepassingsgerichtheid) daarvan is mede punt van beoordeling, waarbij de deelname van MKB van groot belang wordt geacht; Innovatie-impulsgeld wil impliciet zeggen dat er een vervolg wordt beoogd. Het uitzicht daarop is mede punt van beoordeling; Innovatie-impulsgelden zijn niet bedoeld voor het krijgen van extra geld voor al lopende projecten, het gaat om opstarten van nieuwe initiatieven. In 2015 zijn onderstaande projecten gekozen: Ballast water specificaties Composite Steel Connection Deep Corr Retrieved Dutch Artic Circle Hijs- en sjorogen en valbeveiliging Inventarisatie baggeractiviteiten Living Lab energieschepen Passivering onbehandelde ballasttanks Towards a Smart Maritime Industry Utilisation of maritime data Veiligheid van data Wake Up De resultaten van de MIIP projecten zijn in een apart verslag gevat. In 2015 is een werkgroep Launching Customership ingesteld waarin de Marine en de Rijksrederij een belangrijke rol spelen. In 2016 worden de activiteiten van deze werkgroep voortgezet. 14

17 Innovation Council Topconsortium Kennis en Innovatie (TKI) Maritiem Maritiem is één van de sectoren binnen de Topsector Water. In december 2011 is daarom het Maritiem Innovatiecontract opgesteld. Op verzoek van het Ministerie van Economische Zaken werd in 2015 wederom een update van alle Innovatiecontracten gevraagd. In het eerste halfjaar is daartoe de Maritieme Kennis en Innovatie Agenda herzien, waarin de ambitie en plannen van de sector voor de periode zijn beschreven. Op basis daarvan is in september het Maritiem Innovatiecontract opgesteld, feitelijk een concrete uitwerking van die agenda voor de komende twee jaar. In 2015 is 3.8 Meuro aan TKI toeslag ontvangen. Maritiem Matchmaking Event (15 januari) Op 15 januari jl. vond in Nieuwegein een Matchmaking Event plaats waarbij Universitaire Wetenschappers en Maritieme R&D specialisten ideeën presenteerden voor onderzoeksprojecten waarmee onderzoeksvragen van de maritieme sector, zoals verwoord in het z.g. Maritiem Innovatiecontract, kunnen worden beantwoord. Kwalitatief kansrijke onderzoeksvoorstellen die over voldoende draagvlak bij het maritieme bedrijfsleven beschikken, kunnen een beroep doen op financiële ondersteuning door STW (Stichting Technische Wetenschappen). STW heeft daartoe in het kader van het Topgebieden beleid van de overheid de Call Water 2015 gepubliceerd, die 3 maart sluit. Voor het Topgebied Water is in totaal ca 4 miljoen Euro beschikbaar. Alleen de beste projecten, in zowel wetenschappelijke, als maatschappelijke zin maken kans op subsidie. Deze matchmaking bijeenkomst werd georganiseerd door het Maritiem Kennis Centrum (MKC) samen met Nederland Maritiem Land (NML) en het TKI Maritiem. 15

18 Jaarverslag 2015 Maritiem Innovatie Event: Plotting the course Op 16 april 2015 vond het Maritieme Innovatie Event Plotting the Course plaats op het SS Rotterdam. Dat event stond in het teken van een update van het Maritiem Innovatiecontract. De maritieme sector (grote bedrijven, MKB ers en kennisinstellingen) heeft in dit event met elkaar nagedacht over vragen als: Wat willen we als maritieme sector bereiken te komende jaren? Hebben we nog vergezichten? Hoe willen we dan samenwerken om dat te bereiken? En wat voor kansen biedt de overheid en hoe spelen we daar met elkaar op in? De resultaten van thematische workshops zijn verwerkt in het Maritieme Innovatie Contract TKI workshop resultaatgerichte regelgeving (26 mei) Op 26 mei is de workshop Resultaatgerichte regelgeving gehouden. Zowel in de maritieme strategie als in de innovatie-agenda staat dat de overheid aan innovatieve oplossingen wil bijdragen door knelpunt in de wet- en regelgeving aan te pakken. Vanuit de overheid was er behoefte om hierover in gesprek te gaan om enerzijds de knelpunten concreter te maken, anderzijds om het beeld van de sector over het doel van de regelgeving duidelijk te krijgen. Doel van de workshop was duidelijk te krijgen wat we verstaan onder resultaatgerichte regelgeving en hoe komen we daartoe te komen. De bijeenkomst betrof een verkenning met vertegenwoordigers van de reders, de maakindustrie, de binnenvaart en diverse overheden. Het is de bedoeling in 2016 hieraan een vervolg te geven. Forum Europa Doelstelling van Forum Europa is het afstemmen van wensen van Nederlandse maritieme organisaties voor Horizon 2020 werkplannen 2015, het ondersteunen van de uitwerking van een maritiem Public Private Partnership, het geven van voorlichting en stimuleren van deelname van Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen aan Europese research en innovatieprogramma s in het kader van Horizon In 2015 is invloed uitgeoefend op het werkprogramma van H2020 via de Klankbord groep Transport van de overheid en via de research organisatie Vessels for the Future. Het werkprogramma is geanalyseerd op belang voor de maritieme sector. In juli is de belangstelling van bedrijven en organisaties gepeild voor de calls in deze analyse en is een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd. Nederland was in 2015 gastland voor het Maritime Innovation and Brokerage Event MIBE. Dit evenement wordt om de twee jaar georganiseerd in een Europees land en is bedoeld om 16

19 Innovation Council Forum Europa Europese maritieme partijen met elkaar in contact te brengen met het oog op delen van kennis over het werkprogramma s van de EC en de vorming van consortia voor nieuwe projectinitiatieven. Het evenement vond plaats op 10 en 11 november 2015 aan boord van de SS Rotterdam. Voor meer dan 140 professionals van 17 verschillende landen was het een ideale plek om R&D mogelijkheden te delen, Horizon 2020 experts te ontmoeten en samenwerkingen met Europese partners te vinden. Stimulering maritiem mkb Het TKI Maritiem besteedt veel aandacht aan het mkb in de sector. Zo is er een permanente mkb-vertegenwoordiging in het bestuur van het TKI. Vanuit de overheid is er de Mkb-Innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT)- regeling. Het TKI Maritiem heeft hierover geïnformeerd, voorlichting verzorgd en geadviseerd richting het mkb in de maritieme sector. Verder wordt op topsectoren-niveau regelmatig overleg gevoerd met het ministerie van Economische Zaken. TKI Maritieme Innovatie Markt (26 november) Het TKI Maritieme Markt Event werd op donderdagochtend 26 november 1015 gehouden voor ondernemers, onderzoekers, opleiders die wil bijdragen aan gezamenlijke projecten in de maritieme sector. De organisatie was handen van het TKI Maritiem in samenwerking met het Maritiem Kennis Centrum. De locatie was Hal 4.1 in Rotterdam. Het programma bestond uit drie sessies. Ter inspiratie werd gestart met presentaties over onderzoeksprojecten en platformen op het gebied van maritieme innovatie. Na de pauze werden tijdens een interactieve sessie actuele onderwerpen belicht. Het event werd afgesloten met 7 pitches over ideeën of plannen voor nieuwe samenwerkingsprojecten. 17

20 Jaarverslag Human Capital Council 4.1. Voorwoord In 2015 is in de Human Capital Council de lijn gecontinueerd waarbij via drie focusgebieden wordt gewerkt aan het gezamenlijke Human Capital beleid voor de maritieme sector. Deze gebieden beslaan het gehele Human Capital domein van imago & instroom via de onderwijsinfrastructuur tot een goed en duurzaam HR instrumentarium. Kiezen voor de maritieme sector imago en instroombevordering Leren in de maritieme sector samenwerking onderwijs en bedrijfsleven versterken Werken in de maritieme sector ontwikkelkansen werknemers, kennisuitwisseling, etc. De HCC ziet daarbij vier rollen, uitwisseling van informatie over projecten tussen branches en bedrijven, waar nodig gezamenlijke beleidsbeïnvloeding, netwerkvorming en uitvoering van een aantal sector brede projecten. In 2015 is een eerste versie van de digitale opleidingsgids op de website geplaatst waarin in één overzicht de relevante opleidingen voor de maritieme sector staan weergegeven. Dit is een van de projecten in de realisatie van een aantrekkelijke duurzame onderwijsinfrastructuur. Deze infrastructuur heeft als stip op de horizon dat de sector kiest voor een aantal belangrijke reguliere opleidingspunten in Nederland waar een concentratie plaatsvindt tussen maritiem nautische, maritiem technische en algemeen (technische) opleidingen. Samenwerking, afstemming en netwerkvorming tussen betrokken opleidingsinstituten en met het bedrijfsleven zullen binnen de gezamenlijk vast te stellen infrastructuur verder worden vormgegeven. De HCC heeft de oproep om deel te nemen aan de YMR verkiezingen dit jaar voor het eerst breed uitgezet bij opleiders. Dit heeft geleid tot een bredere aanmelding van kandidaten. In 2015 is de eerste arbeidsmarktmonitor verschenen waarin voor aparte branches en de totale cluster arbeidsmarktontwikkelingen in beeld zijn gebracht. Op verzoek van het Vaderlandsch Fonds (VF) is verkend of de HCC van NML een adviserende rol kan vervullen voor projectaanvragen bij het VF op het gebied van imago & instroom en onderwijs, waarbij het streven is om de impact van projecten te vergroten. De route zal in 2016 verder worden verkend. De gastlessen vanuit het NML bureau zijn gecontinueerd op diverse events en de overige gastlessen zijn meer verspreid over het jaar gegeven waarbij de insteek is meer kwalitatieve gastlessen met een duidelijkere rol voor de apart brancheorganisaties. NML ondersteunt de gastlessen met een toolbox. Tot slot ambieert de HCC een duidelijkere coördinerende rol bij het onderdeel Human Capital uit de Maritieme Strategie. Eind 2015 is daar een eerste brainstorm over gehouden en de HCC en in 2016 zal de HCC met een aantal lange termijn HC doelen komen die ingebracht zullen worden in de discussie over de Maritieme Strategie. 18

21 Human Capital Council 4.2. Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten Arbeidsmarkt monitor In opdracht van Nederland Maritieme Land (NML) en de aangesloten brancheorganisaties heeft Ecorys de maritieme arbeidsmarktenquête uitgevoerd. In 2015 zijn de brancherapporten en een clusterrapport opgeleverd van de eerste arbeidsmarktmonitor. Ook is de opdracht vertrekt voor het uitvoeren van de arbeidsmarktmonitor Enkele hoogtepunten uit de eerste monitor: Stabiele tot groeiende werkgelegenheid Weinig vacatures, deels moeilijk vervulbaar Toename flexibele arbeid / Opwaartse trend opleidingsniveau Aandeel jongeren beneden gemiddeld Concurrentie om personeel, maar ook arbeidsmobiliteit tussen de sectoren Meer leerwerkplekken dan leerlingen/studenten De clusterrapportage, waarbij per branche uiteraard verschillen zijn waargenomen, is gepresenteerd in het bestuur van NML en het samenvattende rapport is via de website te downloaden. Maritieme gastlessen (mede mogelijk gemaakt met een bijdrage van het Vaderlandsch Fonds ter aanmoediging van s-lands zeedienst) NML heeft de afgelopen jaren het enthousiasme voor en bekendheid met de maritieme sector willen verbeteren door het organiseren van een jaarlijkse recordpoging Maritieme gastlessen. In de Human Capital Council is voor 2015 besloten om de Maritieme Gastlessen niet te beperken tot de periode van de Maritime Week, maar structureel het jaar door vorm te geven en meer gericht op specifieke doelgroepen. Een meer structurele inbedding van gastlessen gedurende het hele jaar in het onderwijs komt ten goede aan de kwaliteit en biedt meer mogelijkheden om het hoofddoel te bereiken, namelijk het in de schijnwerpers zetten van de maritieme sector en het enthousiasmeren van jongeren voor opleidingen en werk in die sector. Daarbij zoekt de HCC nadrukkelijk de koppeling met de aantrekkelijke onderwijsinfrastructuur. De organisatie van gastlessen wordt gezien als taak van individuele branches, NML heeft ondersteunende materiaal (toolbox) geleverd en stelt dit via de jongerenportaal beschikbaar. In 2015 zijn door de individuele branches en hun achterban gastlessen gegeven. Zo heeft bijvoorbeeld de KVNR met hun programma Zeebenen gezocht ruim 325 scholen bezocht. Naast gastlessen op beroepsopleidingen is over het algemeen de capaciteit bij branches voor gastlessen bij jongeren beperkt. Het NML bureau, met personele ondersteuning van branches en YMR s, heeft het afgelopen jaar op verschillende maritieme evenementen gastlessen in de vorm van workshops gegeven, waarbij het hoofddoel was om jongeren én hun ouders of beïnvloeders te informeren en te enthousiasmeren (o.a. tijdens SAIL, de Wereld Havendagen en het Wereld Water College). 19

22 Jaarverslag 2015 Digitale opleidingsgids De HCC heeft in 2015 de eerste versie van de digitale opleidingsgids gevuld en op de site gepubliceerd. De branches gaan deze gids in 2016 verder aanvullen. In de opleidingsgids kan via diverse zoeksleutels (o.a. branches, onderwijsniveau) gezocht worden door jongeren op relevante maritieme opleidingen. Ook is een start gemaakt om de open dagen van deze opleidingen op de site te plaatsen. De HCC ziet ook mogelijkheden om in aanloop naar het open dagen seizoen in de toekomst ook campagnes uit te zetten. 20

23 Trade Council 5. Trade Council 5.1. Voorwoord door voorzitter Sander Vergroesen In 2015 heeft de NML Trade Council met beperkte middelen gedraaid, maar wel zeer actief gewerkt aan de positionering van NML bij de overheid en specifiek de Topsector Water. De hoogste prioriteit had het beter inrichten van de lobby op het gebied van exportpromotie, exportfinanciering en vestigingsklimaat. Hierdoor wordt de invloed en bekendheid van de Trade Council vergroot. Dit is nog altijd work in progress, maar er zijn wel degelijk resultaten bereikt. Zo staat de maritieme sector duidelijk op de kaart bij het Internationale Water Cluster (Ministeries van BZ, EZ en I&M) en is duidelijk dat men in de uitvoeringsprogramma s van de Internationale Waterambitie (IWA) niet meer om maritiem heen kan; het concrete (financiële) resultaat moet echter nog wel volgen. Tevens is er een extra maritieme zetel in het Kernteam Export & Promotie van de Topsector Water bewerkstelligd en is de positie van de maritieme sector bij het buitenlandse Postennetwerk (mede door het bezoek aan Royal IHC tijdens de Ambassadeursconferentie) verstevigd. De gekozen lijn om met de Trade Council vooral te richten op het versterken van de positie bij de overheid is in 2015 doorgezet en zal verder worden uitgebouwd in De Trade Council kwam in 2015 viermaal bijeen. De mate van actieve participatie in de council is een zorgenpunt. Echter, gezien de focus van de council op de publieke positie is dit geen ramp. Met de verkiezing van de nieuwe maritime hotspots tijdens een succesvolle bijeenkomst in oktober 2015, is een duidelijke keuze gemaakt voor een regionale focus voor de Trade Council. De regio s zijn Zuidoost Azië, Midden-Oosten (incl. Iran) en Golf van Mexico (incl. Houston). Het uitgewerkte voorstel voor de aanpak hiervan samen met de overheid moet in 2016 vorm gaan krijgen. De ambitie om een specifieke maritieme zetel in de Dutch Trade and Investment Board (DTIB) te krijgen bleek na diverse gesprekken niet haalbaar. Wel heeft deze lobby ervoor gezorgd dat maritiem stevig op de kaart staat. Met Thecla Bodewes is er wel een maritieme voorzitter in de DTIB en met de roulerende zetels is er een kans dat maritiem in de komende jaren alsnog de zetel van de Topsector Water krijgt. Tenslotte, Sander Vergroesen (directeur IRO) is in 2015 gestart als voorzitter van de Trade Council. Met een actieve voorzitter en secretaris en steeds meer publieke partijen die de NML Trade Council weten te vinden, was 2015 al met al een intensief jaar Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten Ambassadeursconferentie (27 januari) Op dinsdagmiddag 27 januari kwam een 40-tal Nederlandse ambassadeurs naar Kinderdijk om geïnformeerd te worden over de maritieme sector. Dit bedrijfsbezoek was onderdeel van de Ambassadeursconferentie De ambassadeurs werden vanaf uur ontvangen door de CEO van Royal IHC, Bram Roelse en o.a. Nederland Maritiem Land. Diverse topvertegenwoordigers uit de maritieme sector, zoals Damen, Heinen Hopman, Pon, Van Oord en Boskalis waren naar Kinderdijk gekomen om met de ambassadeurs in gesprek te gaan. Arjen Uytendaal heeft een presentatie gegeven over Nederland als maritieme natie en de maritieme cluster in Nederland. 21

24 Jaarverslag 2015 Maritiem Zaken doen in Rusland (3 februari) Door de gespannen politieke situatie is zakendoen met Rusland op dit moment geen business as usual. De Nederlandse maritieme industrie heeft van oudsher veel belangen in Rusland en de gewijzigde situatie is dus overal in de cluster merkbaar. Het is dus belangrijk om te vernemen hoe andere ondernemers hiermee omgaan en ook te weten wat de (on)mogelijkheden zijn vanuit het perspectief van de overheid. Op 3 februari organiseerde NML een brede bijeenkomst over zakendoen in Rusland in aanwezigheid van de Nederlandse Ambassadeur in Moskou, de heer Van Dartel. Voorafgaand aan het openbare programma, heeft de Ambassadeur graag een informele ontmoeten met bestuurders van toonaangevende bedrijven uit de maritieme cluster. Maritime Week Singapore (21 23 april) In aanvulling op de NMT Holland Paviljoen was NML Arjen Uytendaal aanwezig bij de opening en netwerk bijeenkomsten. Op de residentie van de ambassadeur heeft hij voor een grote groep Nederlandse en Aziatische bedrijven een lezing gegeven over de Nederlandse maritieme sector en de internationaliseringsstrategie voor Zuid Oost Azië. De beurs Sea Asia (21 23 april) was door de Topsector Water bestempeld als een strategisch evenement i.k.v. de 3x3x3 aanpak. The Indonesia s Infrastructure Forum III (30 april) Op donderdag 30 april vond in Den Haag het derde Indonesië-Nederland Infrastructuur Forum plaats. Dit werd georganiseerd door KBRI met als co-organisatoren het NL Ministerie van Infrastructuur & Milieu, Port of Rotterdam en Van Oord. Het was een interessante dag met ruime ministeriële- en business vertegenwoordiging aan Indonesische en Nederlandse kant. O.a. Wim van Sluis was aanwezig namens de Nederlandse maritieme sector. Hij gaf een presentatie over het Nederlandse maritieme cluster. De actieve bemoeienis van het maritieme cluster bij dit evenement kan gezien worden als eerste opstap richting het MoU dat in 2016 getekend zal worden tussen Nederland en Indonesië op het gebied van maritieme samenwerking. 22

25 Trade Council Strategische beurs OTC Houston (4 7 mei) IRO participeert elk jaar met een Holland paviljoen aan de OTC in Houston de belangrijkste offshore olie- en gas beurs en conferentie in de wereld. In 2015 vond de OTC plaats van 4 7 mei. De totale beursoppervlakte bedroeg m bedrijven uit 37 landen namen in 2015 deel aan de beurs. Meer dan bezoeker uit 130m landen bezochten de beurs en conferentie. Zo n 50 Nederlandse toeleveranciers aan de upstream offshore olie- en gasindustrie participeerden in het 1000m2 Holland paviljoen. IRO kon helaas niet meer bedrijven accommoderen in het Holland paviljoen omdat landen paviljoens op de OTC gelimiteerd zijn tot 1000 m2. Daarom namen nog een groot aantal Nederlandse bedrijven, voor zover mogelijk, individueel of in de stand van hun agent de aan de beurs deel. Verder waren er nog eens zo n 200 Nederlandse bedrijven als bezoeker aanwezig. IRO was dan ook verheugd met de keuze van OTC Houston als strategische beurs, omdat dit de mogelijkheid bood aan Nederlandse bedrijven die niet konden deelnemen in de OTC om zich te profileren. Doordat de OTC in 2015 bestempeld werd als strategische beurs in het kader van het Strategische Beurzen Programme was het mogelijk een netwerk receptie te organiseren op een eerste klas locatie, het Museum of Fine Arts Houston, waar alle Nederlandse deelnemers en hun relaties welkom waren. Het netwerk event was met een aanwezigheid van 465 gasten een groot succes. Vrijwel alle Nederlandse maritieme sectoren waren op hoog niveau aanwezig waaronder buitenlandse bedrijven die door de uitstekende locatie op CEO level waren uitgenodigd door de Nederlandse grote bedrijven. IRO wil deze aanpak dan ook in 2016 wegens het aangetoonde succes graag herhalen. Indonesia Maritime Hotspot (3 juli) Indonesië zet in op een leidende rol in de internationale maritieme sector. Met een ambitieus plan, genoemd Global Maritime Fulcrum, wil het land haar natuurlijke positie als maritiem centrum verder versterken. Deze nieuwe strategie biedt tal van kansen voor Nederlandse ondernemingen. De Topsector Water en Nederland Maritiem Land hebben dit onderkend en hebben Indonesië geïdentificeerd als nieuwe Maritime Hotspot. De eerste stap in een nieuw hotspot programma, is de uitvoering van een maritieme marktscan, waarin de marktontwikkelingen, de kansen en de uitdagingen in dit land worden onderzocht. PWC Consulting Indonesia voert deze studie uit in opdracht van Nederland Maritiem Land en zal op 3 juli a.s. de resultaten naar buiten brengen. Bovendien willen NML en de onderzoekers de middag benutten om met bedrijfsleven en overheid van gedachten te wisselen over een actieprogramma voor de komende jaren. De middag biedt u een unieke gelegenheid om mee te denken, maar vooral ook om te netwerken met andere bedrijven die interesse hebben in Indonesië als maritieme markt. 23

26 Jaarverslag 2015 Indonesia Maritime Expo (6 9 oktober) In aanvulling op de door NMT georganiseerde Holland Paviljoen was Arjen Uytendaal aanwezig bij de opening en netwerk gelegenheden en gast bij de door de ambassade georganiseerde seminar: One year on the road to a Global Maritime Fulcrum Het Maritieme lid in Topsector water kernteam Export en Promotie, Martin Bloem heeft op de beurs een lezing gegeven over de Nederlandse maritieme sector en de kansen voor de samenwerking Nederland en Indonesië. Inkomende missie Mexico tijdens Offshore Energy (13 14 oktober) In het kader van de 3x3x3 aanpak werd in oktober tijdens de beurs Offshore Energy een Mexicaanse delegatie ontvangen. Dit was een follow-up van de uitgaande missie met Minister Ploumen in september 2015 waarin het open gaan van de Mexicaanse olie- en gasmarkt centraal stond. Tijdens Offshore Energy werd een NL Mexico seminar gerealiseerd opgevolgd door enkele bedrijfsbezoeken naar offshore gerelateerde partijen. The Next Maritime Hotspots (22 oktober) De regio s Zuidoost Azië, Golf van Mexico en de Arabische Golf zijn verkozen tot nieuwe maritime hotspots. Brazilië blijft daarnaast een focusland. Dit is de uitkomst van de conferentie The Next Maritime Hotspots, georganiseerd in opdracht van Nederland Maritiem Land en de Topsector Water. De volgende landen werden in volgorde van belang genoemd: Indonesië, Golfregio en Iran, de Verenigde Staten/Houston, Brazilië, Mexico, China, Singapore en Maleisië. Deze keuze werd bepaald op basis van een voorafgaande enquête en een stemming onder de deelnemers aan de conferentie. De Trade Council van Nederland Maritiem Land zal in nauwe samenwerking met de Topsector Water een actieprogramma gaan ontwikkelen voor de drie prioriteitsregio s. Belangrijke punten daarbij zijn een betere promotie van het Nederlandse product, meer marktinzicht, structurele opvolging van handelsmissies en de ontwikkeling van bilaterale samenwerkingsprogramma s. De conferentie vond plaats op 22 oktober 2015 in Dordrecht. Zij werd georganiseerd door maritiem adviesbureau Marstrat, met ondersteuning van de Stichting DEAL! Aan de conferentie namen 52 vertegenwoordigers deel van overheid en bedrijfsleven. 24

27 PR en Communicatie Expert Panel 6. PR en Communicatie Expert Panel 6.1. Voorwoord In 2015 is besloten de PR Council om te vormen naar een PR en Communicatie Expert Panel. Focus is via doeltreffende communicatie het verbeteren van het imago, bekendheid en zichtbaarheid van Nederland als maritieme natie richting diverse doelgroepen. Het beleid en de communicatieboodschap naar diverse doelgroepen is opgesteld op basis van input de andere drie Councils (en TKI Maritiem). De volgende 3 prioriteiten zijn gesteld voor wat betreft visie en ambitie richting 2020: Zorg dat NML 1 loket is voor fact en figures over de sector voor media, Kamerleden (politiek) en algemeen publiek; Zorg voor een aantal campagnes gericht op algemeen publiek i.v.m. arbeidsmarkt, eigen personeel in de sector, politiek; Zorg voor goede lobby en invloed. De Councils (en bestuur) zouden dus de kaders voor campagnes en de inhoudelijke lobby aan moeten dragen, en het bureau/pr Council regelt de uitvoering Behaalde resultaten/belangrijkste activiteiten of besluiten Jongerenportaal Begin 2015 heeft NML ervoor gekozen om een website speciaal gericht op het interesseren van jongeren in de maritieme sector in de markt te zetten. Promotie van de website gaat via de social media kanalen en dan vooral via Facebook. De website is opgebouwd volgens de 4 belangrijke pijlers gericht op jongeren: 1. uitleg over wat de maritieme sector inhoudt; 2. maritieme verhalen vertelt door onze Young Maritime Representatives (YMR s); 3. opleidingengids waarin alle maritieme opleidingen van verschillende opleidingsinstituten te vinden zijn; overzicht van alle maritieme evenementen, opgesplitst in evenementen, open dagen en experiences. 4. Voor de toekomst is het doel van de jongerenwebsite om steeds meer jongeren via de website kennis te laten maken met de maritieme sector en deze jongeren ook daadwerkelijk te interesseren in de sector. Het uiteindelijke doel is om meer jongeren te laten kiezen voor een beroep in de maritieme sector. Het is niet meetbaar of jongeren door een bezoek aan een website kiezen voor de sector. Dit is natuurlijk afhankelijk van veel meer factoren, maar door met de website te laten zien hoe leuk en veelzijdig de maritieme sector is, kun je jongeren wel interesseren. Door het inzetten van marketingactiviteiten wordt er de komende jaren geprobeerd de bezoekersaantallen op de website te laten toenemen. 25

28 Jaarverslag 2015 Maritime Week (2 7 november) Doelstelling was om de maritieme sector extra in de schijnwerpers te zetten. Wat dat betreft kan er teruggekeken worden op een prima editie. Vanaf de eerste activiteit, het 15e Mare Forum Shipfinance op 2 november, tot aan de laatste actie, de open dagen bij het Zeekadetkorps en Damen Shipyards Group, was er veel belangstelling van professionals en publiek. Ook de media liet zich niet onbetuigd, getuige bijvoorbeeld het optreden van Harold Linssens van Keppel Verolme bij RTL s Z in Zaken en het verslag van het Maritime Awards Gala in het Stan Huygens Journaal in De Telegraaf. Thecla Bodewes deed daar in haar column in het FD nog een schepje bovenop. Opening van Europort door onder andere de YMR s Maar ook over de algemene belangstelling viel zeker niet te klagen. Het Maritime Awards Gala was uitverkocht, met als prominente gast minister Melanie Schultz van Haegen. Europort, met spectaculaire opening door onder andere onze YMR's, trok als vanouds enige tienduizenden nationale en internationale bezoekers en de vele andere activiteiten, zoals de opening van het Maritieme Academie Holland Training Center in Harlingen, het HBO Offshore Network Symposium in Leeuwarden en de Jacht op Piraten -speurtocht voor kinderen in het Marinemuseum in Den Helder, deden alle hun duit in het zakje. Tenslotte dan nog de felicitaties aan de prijswinnaars, zoals de vijf ontvangers van de awards tijdens het Maritime Awards Gala en Aquabots, die op 6 november op Europort de juryprijs van de Human Capital Council van Nederland Maritiem Land in ontvangst mocht nemen. Redactie Adviesraad Maritime by Holland Magazine De secretaris van de PRC neemt namens NML deel aan de redactieadviesraad van het Maritime by Holland Magazine. Dit blad is gericht op exportpromotie en het laten zien van interessante showcases uit de maritieme sector. De uitgever (Navingo) weet NML steeds beter te vinden voor redactionele input vanuit de NML achterban. In overleg met de uitgever is besloten de gratis advertentieruimte ook in 2015 te gebruiken voor redactie. In de zogenoemde Industry s View krijgen de bij NML aangesloten toonaangevende maritieme bedrijven ruimte om een opiniestuk over hun visie op een actueel onderwerp te plaatsen. Om aansluiting van zoveel mogelijk branches bij de redactieadviesraad zo laagdrempelig te maken, is, op verzoek van de uitgever, de secretarisrol van de redactieraadvergaderingen overgenomen door het NML bureau. Redactie Adviesraad Maritiem Nederland De secretaris van de PRC neemt namens NML deel aan de redactieadviesraad van Maritiem Nederland. Dit blad is gericht op opinievorming en het bieden van achtergrondinformatie over actuele maritieme onderwerpen. Voorafgaand aan elke bijeenkomst zijn interessante onderwerpen geïnventariseerd bij de leden van de PRC. Dit heeft geleid tot verbetering van sector brede vertegenwoordiging in het blad. Ook in 2015 verschijnt er in elke editie de 'Stichting Nederland Maritiem Land Column', die aansluit bij het thema van het blad. Deze ruimte is gereserveerd voor de bij NML aangesloten brancheorganisaties. In de columns worden actuele onderwerpen behandeld, gezien vanuit het oogpunt van de desbetreffende brancheorganisatie, in relatie tot de gehele maritieme sector. 26

29 PR en Communicatie Expert Panel Maritime Awards Gala Vijf prijzen, één maritiem gala. Onder die noemer vond op 6 november de negende editie van het Maritime Awards Gala plaats in de Onderzeebootloods in Rotterdam. Het Maritime Awards Gala wordt georganiseerd door de Stichting Maritieme Prijzen. Hierin zijn Netherlands Maritime Technology, KVNR, KNVTS, NISS en de Koninklijke Marine vertegenwoordigd. Ten overstaan van 830 maritieme professionals, politici en leden van de pers werden de vijf belangrijkste maritieme prijzen voor reders, scheepswerven, studenten, ontwerpers en toeleveranciers uitgereikt: KVNR Shipping Award; KNVTS Schip van het Jaar Prijs; Koninklijke Marine Van Hengel-Spengler prijs; VNSI Wim Timmersprijs; HME Maritime Innovation Award. NML was ook in 2015 hoofdsponsor van het gala en verzorgde de externe PR en de mediabewerking. Daarnaast markeerde de avond ook de start van de Maritime Week 2015, die officieel werd geopend door Minister Schultz van Haegen. Young Maritime Representatives Op vrijdag 4 september zijn aan boord van Zr MS. Johan de Witt drie nieuwe jongerenambassadeurs verkozen, die het komende studiejaar de maritieme sector gaan vertegenwoordigen. Tijdens een korte plechtigheid werd bekend dat Sophie ten Zeldam, Bart van Kessel en Dominique Smit deze rol krijgen. Gelijk na de verkiezing verrichtten de kersverse Young Maritime Representatives (YMR) de openingshandeling voor het publiek van de Wereldhavendagen. Hiermee werd het evenement formeel geopend. 27

De Nederlandse Maritieme Cluster High Tech, Hands On

De Nederlandse Maritieme Cluster High Tech, Hands On De Nederlandse Cluster High Tech, Hands On Speerpunten 2016 FACTS & FIGURES HUMAN CAPITAL Totaal 253.000 mensen werkzaam 25% Havens 15% Offshore 11% Scheepsbouw 10% Binnenvaart 9% toeleveranciers 8% Jachtbouw/

Nadere informatie

Netherlands Maritime Technology. 10 september 2015 Groningen

Netherlands Maritime Technology. 10 september 2015 Groningen Netherlands Maritime Technology 10 september 2015 Groningen De roots van NMT liggen in Hoogezand 1900 Scheepsbouwvereniging Hoogezand opgericht 1917 CEBOSINE opgericht (CBSN Centrale Bond van Scheepsbouwmeesters

Nadere informatie

De Nederlandse. High Tech, Hands On. Monitor samenvatting. Maritieme Cluster

De Nederlandse. High Tech, Hands On. Monitor samenvatting. Maritieme Cluster De Nederlandse Cluster High Tech, Hands On Monitor 2015 samenvatting facts & figures TRadE 23 miljard Toegevoegde waarde 2014 3,4% NL Percentage BNP 53 miljard 2000 1000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Nadere informatie

Nederland: de Maritieme Wereldtop

Nederland: de Maritieme Wereldtop 1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011

Nadere informatie

Hoe verder? (Bas Buchner)

Hoe verder? (Bas Buchner) Hoe verder? (Bas Buchner) 1 Het Maritiem Innovatiecontract Er wordt goed samengewerkt in projecten én er is ruimte/geld voor funderend (middel)lange termijn onderzoek. Zo ontwikkelen we de kennis en de

Nadere informatie

De Nederlandse. High Tech, Hands On. Monitor samenvatting. Maritieme Cluster

De Nederlandse. High Tech, Hands On. Monitor samenvatting. Maritieme Cluster De Nederlandse Cluster High Tech, Hands On Monitor 2016 samenvatting FACTS & FIGURES TRADE 23,7 miljard Toegevoegde waarde 2015 3,5% NL Percentage BNP 55 miljard 2000 1000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Nadere informatie

Workshop Leertuin Maritieme Economie. 23 november 2016

Workshop Leertuin Maritieme Economie. 23 november 2016 Workshop Leertuin Maritieme Economie 23 november 2016 Facts en figures (Maritime Delta regio) Potentieel AV 2025 Maritieme maakindustrie 4.690 fte (bron: ETM regio AV) Facts en figures (Maritime Delta

Nadere informatie

Voor een actueel overzicht van de evenementen en partners kijkt u op MaritimeDelta.nl

Voor een actueel overzicht van de evenementen en partners kijkt u op MaritimeDelta.nl Hierbij ontvangt u de Update Maritime Delta Geachte heer, mevrouw, Via deze Update Maritime Delta ontvangt u een overzicht van een aantal succesvolle resultaten die samen met de partners van Maritime Delta

Nadere informatie

Namens het Algemeen Bestuur

Namens het Algemeen Bestuur Vastgesteld in de 74 e Algemene Bestuursvergadering van 5 maart 2014 De Nederlandse maritieme sector is al eeuwenlang een topsector. Midden in de maatschappij en open voor samenwerking. Ons nationale

Nadere informatie

Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren?

Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren? Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren? Brigit Gijsbers - Directeur Maritieme Zaken, Ministerie van Infrastructuur en Milieu De Nederlandse Maritieme Strategie 2015-2025

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Cluster

De Nederlandse Maritieme Cluster De Nederlandse Cluster Monitor 2017 Samenvatting sector: High Tech, Hands On De Nederlandse maritieme sector is al eeuwenlang een topsector. Midden in de maatschappij en open voor samenwerking. Ons nationale

Nadere informatie

Nota inzake Economic Development Board

Nota inzake Economic Development Board Nota inzake Economic Development Board Inleiding De economische ontwikkeling van Noord-Limburg krijgt een grote impuls met de campusontwikkeling, maar daarmee zijn niet alle economische uitdagingen deze

Nadere informatie

Zorg en Welzijn. Introductie. April 2016

Zorg en Welzijn. Introductie. April 2016 Versie: 1.0 april 2016 Introductie April 2016 Voor u ligt het werkplan 2016 van de thema-afdeling. Dit werkplan is een aanscherping van het concept-werkplan dat in 2015 in twee algemene ledenvergadering

Nadere informatie

Historie maritieme sector

Historie maritieme sector 09-02-2010 1 Historie maritieme sector Sanering maritieme sector in 80 er jaren: lage kosten strategie, Maritieme sector daarna pieken en dalen Huidig streven: excelleren in hoogwaardige niches met acceptabel

Nadere informatie

ONVERMIJDELIJK CIRCULAIR

ONVERMIJDELIJK CIRCULAIR ONVERMIJDELIJK CIRCULAIR WEEK VAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE MAANDAG 14 T/M VRIJDAG 18 JANUARI 2019 WORD SPONSOR EN ZET JOUW ORGANISATIE OP DE KAART ALS CIRCULAIRE KOPLOPER! Circulaire ondernemers, organisaties

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014 De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014 Sectorrapport Scheepsbouw Ruud van der Aa Jenny Verheijen 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Belangrijkste uitkomsten 4 1. Samenstelling werkgelegenheid 5 2. Verwachte

Nadere informatie

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen Amandus Lundqvist Voorzitter Topteam HTSM 21 maart 2014 Topteam HTSM advies toename private én publieke

Nadere informatie

Het creëren van een innovatieklimaat

Het creëren van een innovatieklimaat Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke

Nadere informatie

Jaarplan educatie en arbeidsmarkt 2014-2015

Jaarplan educatie en arbeidsmarkt 2014-2015 Unie van Waterschappen Jaarplan educatie en arbeidsmarkt 2014-2015 De Unie van Waterschappen wil haar middelen en beschikbare capaciteit optimaal benutten voor de sector als geheel. Deze notitie geeft

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt Monitor 2015 Ruud van der Aa Jeroen Kleingeld Lisa van Beek Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 1. Inleiding 3 2. Belangrijkste uitkomsten 5 3. Omvang en samenstelling

Nadere informatie

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 1 Inhoud 1. Sterk in de Cluster 2. Belangrijk in de Delta 3. Voorop in kennis en innovatie 4. Logistiek en Techniek

Nadere informatie

Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle

Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle Regionaal uitvoeringsprogramma economie en arbeidsmarktbeleid Enschede, 26 januari 2012 Gido ten Dolle Programmadirecteur Ruimtelijk economische strategie en arbeidsmarktbeleid

Nadere informatie

IAA 2019 NEW MOBILITY WORLD FRANKFURT september RAI Automotive Industry AutomotiveNL

IAA 2019 NEW MOBILITY WORLD FRANKFURT september RAI Automotive Industry AutomotiveNL IAA 2019 NEW MOBILITY WORLD FRANKFURT 10-15 september 2019 RAI Automotive Industry AutomotiveNL Holland Paviljoen IAA Frankfurt 2019 U kunt daarbij zijn! Reserveer nu uw ruimte in onze collectieve stand.

Nadere informatie

Van Idee naar Innovatie

Van Idee naar Innovatie Van Idee naar Innovatie Horizon 2020 maakt het mogelijk! In 10 minuten een helder verhaal over Horizon 2020 Horizon 2020 Europa is op zoek naar innovaties die internationaal succesvol kunnen zijn. Horizon

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Sector High Tech, Hands On

De Nederlandse Maritieme Sector High Tech, Hands On De Nederlandse Maritieme Sector High Tech, Hands On Jaarverslag 2016 De kust is niet het einde van ons land, maar het begin van de wereld Piet de Jong, oud-onderzeebootcommandant en oud premier www.maritiemland.nl

Nadere informatie

ZET UW TALENT IN BEWEGING

ZET UW TALENT IN BEWEGING LEREN & WERKEN BIJ VAN DEN BOSCH TRANSPORTEN ZET UW TALENT IN BEWEGING Bent u op zoek naar een uitdagende internationale leeromgeving waarin theorie en praktijk samenkomen? Wilt u uw studenten praktijkervaring

Nadere informatie

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Datum: 22 april 2013 Betreft: Beleidsreactie op het advies "De

Nadere informatie

Driekwart ondernemend Nederland doet niets aan ICT

Driekwart ondernemend Nederland doet niets aan ICT Nieuwsbrief JUNI 2014 Juni 2014: Een maand van inspirerende bijeenkomsten, awarduitreikingen en nieuwe ICT campagnes. We wensen u veel leesplezier! Laatste kans! Deelnemers Special 3D Printing Aankomende

Nadere informatie

Inleiding MCN. Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013. www.maritimecampus.

Inleiding MCN. Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013. www.maritimecampus. Inleiding MCN Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013 Missie: Het duurzaam aanwenden van de zee en haar omgeving ten behoeve van het langdurig

Nadere informatie

Bijlage 2. Human Capital Agenda s

Bijlage 2. Human Capital Agenda s Bijlage 2 Capital s De topsectoren gaan een human (onderwijs en scholing) voor de langere termijn opstellen en zullen onderwijsinstellingen hierbij betrekken. De s bevatten o.a. een analyse van de behoefte

Nadere informatie

MARITIEME TECHNIEK LEADING IN LEARNING. Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE

MARITIEME TECHNIEK LEADING IN LEARNING. Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE MARITIEME TECHNIEK Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE LEADING IN LEARNING MARITIEME TECHNIEK DEELTIJDOPLEIDING VOOR PROFESSIONALS Nederlandse scheeps-

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Cluster

De Nederlandse Maritieme Cluster De Nederlandse Cluster Monitor 2018 Samenvatting FACTS & FIGURES HUMAN CAPITAL 259.000 werknemers in de maritieme sector 2,9% NL Percentage beroepsbevolking Regionale verdeling vestigingen FACTS & FIGURES

Nadere informatie

NL.IN.BUSINESS Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen

NL.IN.BUSINESS Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen NL.IN.BUSINESS 2020 Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen MONDIALE UITDAGINGEN Verstedelijking, economische groei en verduurzaming brengen uitdagingen met zich mee op bijvoorbeeld het gebied van

Nadere informatie

VISIEDOCUMENT R DAMSE NIEUWE SAMEN DE STAD VERDER BRENGEN. MAART 2014

VISIEDOCUMENT R DAMSE NIEUWE SAMEN DE STAD VERDER BRENGEN. MAART 2014 VISIEDOCUMENT R DAMSE NIEUWE SAMEN DE STAD VERDER BRENGEN. MAART 2014 R damse Nieuwe is een collectief van jonge ondernemende Rotterdammers die de nieuwe economie van de stad vertegenwoordigen. Onze droom

Nadere informatie

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Internationaal Ondernemen Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner >> Als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal Partners for International Business Overheid als strategische

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014 De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014 Sectorrapport Waterbouw Ruud van der Aa Jenny Verheijen 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Belangrijkste uitkomsten 4 1. Samenstelling werkgelegenheid 5 2. Verwachte

Nadere informatie

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL MBO HBO Maritieme techniek Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL DEELTIJD MBO- EN HBO-OPLEIDINGEN Nederlandse scheeps- en jachtwerven horen tot de absolute wereldtop. De voorsprong op

Nadere informatie

Wind op zee en India. 11 December, 2013. Ir. Leon Wijshoff

Wind op zee en India. 11 December, 2013. Ir. Leon Wijshoff Wind op zee en India 11 December, 2013 Ir. Leon Wijshoff Programma Energie Internationaal (PEI) - Doelstelling:EZ ondersteunen bij het uitvoeren van internationale energiebeleid, op het gebied van duurzame

Nadere informatie

Vraag & Aanbod Dag van de Maakindustrie

Vraag & Aanbod Dag van de Maakindustrie Vraag & Aanbod Dag van de Maakindustrie Workshop Internationaal Ondernemen Micha van Lin, Hoofd Internationaal Ondernemen Patrick Walison, Adviseur Internationaal Ondernemen 6-12-2011 1 FME-CWM Werkgeversorganisatie

Nadere informatie

Beleidsdocument JCI Nederland Changemakers

Beleidsdocument JCI Nederland Changemakers Beleidsdocument JCI Nederland 2018 Changemakers CHANGEMAKERS De leden van JCI Nederland zijn changemakers in hart en nieren. Wij hebben dit laten zien met het Wereldcongres in Amsterdam, via 1000kansen

Nadere informatie

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad *P DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14 078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.nl Datum 4 december 2012 Begrotingsprogramma

Nadere informatie

Introductie: het maritieme cluster

Introductie: het maritieme cluster Themabijeenkomst Topsector Water Drechtstedendinsdag, 3 oktober 2013, 17:00-18:00 - inleiding Bert van de Burgt - inleiding Hans Tanis - Hans Huis in t Veld, boegbeeld topsector Water Introductie: het

Nadere informatie

Dutch Sports Infrastructure. Nationaal Export Event. Ruben Dubelaar

Dutch Sports Infrastructure. Nationaal Export Event. Ruben Dubelaar Nationaal Export Event Ruben Dubelaar I 1 Wat doet FME met voetbal? I 2 Clusters FME Agro & Food Betaalbaar en gezond voedsel voor iedereen met technologie uit NL door slimmere samenwerking in de keten.

Nadere informatie

Strekt ter vervanging. Bijlage bij begroting. Plan van aanpak lokale invulling Floriade.

Strekt ter vervanging. Bijlage bij begroting. Plan van aanpak lokale invulling Floriade. Bijlage bij begroting Strekt ter vervanging Plan van aanpak lokale invulling Floriade. Inleiding Het Floriade-evenement is voor onze regio wellicht het meest in het oog springende evenement van de laatste

Nadere informatie

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Partners for International Business Als het gaat om internationaal ondernemen en samenwerken Partners for International Business (PIB) is een

Nadere informatie

Een nationale alumnistrategie

Een nationale alumnistrategie Een nationale alumnistrategie Kijk voor meer informatie op www.nuffic.nl Het Nederlandse onderwijs is populairder dan ooit. Jaarlijks volgen meer dan 112.000 internationale studenten uit 164 landen een

Nadere informatie

Welkom bij de break-out sessie Samen grenzen verkennen op nieuwe markt Iran

Welkom bij de break-out sessie Samen grenzen verkennen op nieuwe markt Iran Welkom bij de break-out sessie Samen grenzen verkennen op nieuwe markt Iran Programma break-out sessie Introductie Iran Ruben Dubelaar, Manager Internationaal Ondernemen Kenniscarrousel met 3 tafels Ervaringen

Nadere informatie

Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland. Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis

Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland. Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie Innovatie-instrumenten voor bedrijven

Nadere informatie

Samen geven we richting aan de koers van de NKC

Samen geven we richting aan de koers van de NKC Samen geven we richting aan de koers van de NKC ₀ ₀ ₀ In de aanloop naar de klimaattop in Parijs is eind 2014 de Nederlandse Klimaatcoalitie van start gegaan om CO2 reductie bij bedrijven en andere organisaties

Nadere informatie

In opdracht van Nederland Maritiem Land (NML) en de aangesloten branches heeft Ecorys de maritieme arbeidsmarktenquête 2015 uitgevoerd. In 2015 is niet voor elke branche afzonderlijk een rapportage opgesteld.

Nadere informatie

Logistieke uitdagingen en kansen binnen Horizon 2020

Logistieke uitdagingen en kansen binnen Horizon 2020 Logistieke uitdagingen en kansen binnen Horizon 2020 Martin Bakker, november 2013 Samenvatting Het nieuwe kaderprogramma voor onderzoek & innovatie van de Europese Unie, Horizon 2020, geeft een breed scala

Nadere informatie

WELKOM. 8 e netwerkbijeenkomst 27 oktober 2011

WELKOM. 8 e netwerkbijeenkomst 27 oktober 2011 WELKOM 8 e netwerkbijeenkomst 27 oktober 2011 Partners LeerWerkLoket PROGRAMMA 8e Netwerkbijeenkomst Leren & Werken 16.00 uur Welkom Jan Pieters, Hogeschool InHolland o.a. lid van de stuurgroep Leerwerkloket

Nadere informatie

Informatienota. Onderwerp EU Partnerschap Urban Agenda Innovative and responsible public procurement

Informatienota. Onderwerp EU Partnerschap Urban Agenda Innovative and responsible public procurement Informatienota Onderwerp EU Partnerschap Urban Agenda Innovative and responsible public procurement Nummer 2018/176459 Portefeuillehouder Botter, J. Programma/beleidsveld 6.2 Gemeentelijk bestuur Afdeling

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014 De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt 2014 Sectorrapport Maritieme Toeleveringsindustrie Ruud van der Aa Jenny Verheijen 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Belangrijkste uitkomsten 4 1. Samenstelling werkgelegenheid

Nadere informatie

Spreektekst minister Schultz bij jaarvergadering KVNR, 13 november in Rotterdam. [Mw. T. Netelenbos heeft eerst woord van welkom)

Spreektekst minister Schultz bij jaarvergadering KVNR, 13 november in Rotterdam. [Mw. T. Netelenbos heeft eerst woord van welkom) 1 Spreektekst minister Schultz bij jaarvergadering KVNR, 13 november in Rotterdam [Mw. T. Netelenbos heeft eerst woord van welkom) Dames en heren, Wat een geweldige dynamische wereld is de maritieme sector!

Nadere informatie

Zakendoen met België. Jurgen Moors, MA Adviseur Internationale Zaken/Euregio Centre of Excellence België

Zakendoen met België. Jurgen Moors, MA Adviseur Internationale Zaken/Euregio Centre of Excellence België Zakendoen met België Jurgen Moors, MA Adviseur Internationale Zaken/Euregio Centre of Excellence België Overzicht 1. Kamer van Koophandel 2. KvK: afdeling Internationale Zaken 3. België: kansen en ontwikkelingen

Nadere informatie

EU Defensieonderzoek in. perspectief

EU Defensieonderzoek in. perspectief EU Defensieonderzoek in * Research, innovation and technology perspectief Met de NIDV aan de RIT * Ron Nulkes, directeur NIDV 19 januari 2017 Wat volgt - WAT is/doet de NIDV - EU BELEIDSOMGEVING - EU Defensie

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Profiel. Strategisch HR adviseur. 8 december 2015. Opdrachtgever Stichting Openbaar Onderwijs Noord

Profiel. Strategisch HR adviseur. 8 december 2015. Opdrachtgever Stichting Openbaar Onderwijs Noord Profiel Strategisch HR adviseur 8 december 2015 Opdrachtgever Stichting Openbaar Onderwijs Noord Voor meer informatie over de functie Erik Frieling, adviseur Leeuwendaal Telefoon (070) 414 27 00 evt. mobielnummer

Nadere informatie

Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering. Berry Roelofs Principal Consultant

Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering. Berry Roelofs Principal Consultant Naar meer scherpte in de Rijk-Regio agenda voor innovatiestimulering Berry Roelofs Principal Consultant Utrecht, 17 december 2015 Goede uitgangssituatie, maar Nederland doet het goed 16 e economie van

Nadere informatie

Europese programma s in Nederland

Europese programma s in Nederland Het cohesiebeleid van de Europese Commissie Europese programma s 2014-2020 in Nederland Vincent Ketelaars ERAC B.V. 28 mei 2013 Neth-ER 01 Inhoud van presentatie Indeling 01 Inhoud van presentatie 02 Introductie

Nadere informatie

Maritiem Innovatie Event: Plotting the course

Maritiem Innovatie Event: Plotting the course Maritiem Innovatie Event: Plotting the course Welkom bij Plotting the course! Hoe blijven we de maritieme wereldtop? Wat willen we als maritieme sector bereiken de komende jaren? Hebben we nog vergezichten?

Nadere informatie

Ambities kabinet voor de zeevaart vragen om extra inspanningen

Ambities kabinet voor de zeevaart vragen om extra inspanningen Ambities kabinet voor de zeevaart vragen om extra inspanningen Rotterdam, 7 januari 2010 Op 13 januari a.s. heeft de Vaste Kamercommissie voor Financiën een Algemeen Overleg met de Staatssecretaris van

Nadere informatie

Roadmap Institute for Positive Health. April 2016 Stichting IPH

Roadmap Institute for Positive Health. April 2016 Stichting IPH Roadmap Institute for Positive Health April 2016 Stichting IPH INTRODUCTIE VAN DE IPH ROADMAP De IPH roadmap schetst de resultaten die IPH de komende jaren wil realiseren. De weg naar de resultaten toe

Nadere informatie

Voorstel inrichting TKI HTSM. Fred van Roosmalen Roadmapdag Eindhoven 25 juni 2012 Executive Council Utrecht 26 juni 2012

Voorstel inrichting TKI HTSM. Fred van Roosmalen Roadmapdag Eindhoven 25 juni 2012 Executive Council Utrecht 26 juni 2012 Voorstel inrichting TKI HTSM Fred van Roosmalen Roadmapdag Eindhoven 25 juni 2012 Executive Council Utrecht 26 juni 2012 Agenda Uitgangspunten Structuur TKI HTSM Uitvoering TKI toeslag (onder voorbehoud)

Nadere informatie

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020 Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Wil Zuidoost-Nederland als top innovatie regio in de wereld meetellen, dan zal er voldoende en goed

Nadere informatie

Platform Bèta Techniek. Connect 05 2015. Chemiedag 2015. Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken?

Platform Bèta Techniek. Connect 05 2015. Chemiedag 2015. Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken? Platform Bèta Techniek Connect 05 2015 Chemiedag 2015 Hoe kunnen onderwijs en bedrijfsleven succesvol samenwerken? Succesvolle samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is de basis voor groei van

Nadere informatie

DUTCH DATACENTER ASSOCIATION

DUTCH DATACENTER ASSOCIATION DUTCH DATACENTER ASSOCIATION Onze missie: De DDA verbindt de marktleidende datacenters in Nederland met als missie het versterken van de economische groei en het profileren van datacenters in de samenleving.

Nadere informatie

Topsectoren. Hoe & Waarom

Topsectoren. Hoe & Waarom Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van

Nadere informatie

Onderzoek Internationaal Ondernemen

Onderzoek Internationaal Ondernemen Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012 augustus 2012 In samenwerking met: Inhoudsopgave Introductie... 2 Achtergrondinformatie... 3 Export... 6 Uitbesteding... 8 Knelpunten & Barrières... 9 Ondersteuning...

Nadere informatie

Kick-off programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid-Holland 10 december 2015

Kick-off programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid-Holland 10 december 2015 Kick-off programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid-Holland De aftrap Op heeft JSO met u de aftrap gegeven van het programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid- Holland. Het programma voorziet in

Nadere informatie

Toekomstvisie en innovatiemogelijkheden van de maritieme sector. Martin Bloem

Toekomstvisie en innovatiemogelijkheden van de maritieme sector. Martin Bloem Toekomstvisie en innovatiemogelijkheden van de maritieme sector Martin Bloem Inhoud Wat is HME? Wat doet HME (niet)? Concrete activiteiten Trends in de maritiem-technische wereld Voorbeelden van innovatie

Nadere informatie

Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30

Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30 Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober 2018 13:00-17:30 Beste genodigde, Een urgenter vraagstuk dan de toekomst van onze planeet is er niet. Daarom is er ook geen urgentere

Nadere informatie

BIJLAGE EXPO 2025 COMMITMENT

BIJLAGE EXPO 2025 COMMITMENT LETTER OF COMMITMENT BIJLAGE EXPO 2025 COMMITMENT Vrijdag 2 oktober 2015, 2 e concept Leeswijzer en de relatie van dit document tot andere documenten 1. De afzender van een Letter of Commitment wordt aangeduid

Nadere informatie

WESTHOEK BUSINESS DISTRICT. een regionaal contactpunt voor bedrijven d.m.v. een officieel samenwerkingsverband

WESTHOEK BUSINESS DISTRICT. een regionaal contactpunt voor bedrijven d.m.v. een officieel samenwerkingsverband WESTHOEK BUSINESS DISTRICT een regionaal contactpunt voor bedrijven d.m.v. een officieel samenwerkingsverband AGENDA 1. Missie, doelstellingen en taakstellingen van Westhoek Business District 2. Inspirerende

Nadere informatie

Starters International Business

Starters International Business Internationaal Ondernemen Starters International Business >> Als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal Go abroad, well prepared U denkt erover te beginnen met exporteren of een nieuwe buitenlandse

Nadere informatie

Functieprofiel Innovatiemanager Provincie Zuid-Holland

Functieprofiel Innovatiemanager Provincie Zuid-Holland Functieprofiel Innovatiemanager Provincie Zuid-Holland Provincie Zuid-Holland Innovatiemanager De provincie Zuid-Holland is een bedrijvige, veelzijdige provincie met 3,5 miljoen inwoners op een gebied

Nadere informatie

Dynamische oevers voor een krachtige Drechtstedenregio

Dynamische oevers voor een krachtige Drechtstedenregio Dynamische oevers voor een krachtige Drechtstedenregio Drechtsteden Samen stad aan het water Met Rotterdam maritieme hoofdstad van Europa door een combinatie van haven- en maakindustrie. 2050 3,30% Drechtsteden

Nadere informatie

HISWA 3.0 Koers naar 2025

HISWA 3.0 Koers naar 2025 HISWA 3.0 Koers naar 2025 Geert Dijks Directeur HISWA Vereniging HISWA Strategisch Plan 2015-2017 Achtergrond leden (weer) aan het roer heldere missie en prioriteiten stimuleren groei markt Focuspunten:

Nadere informatie

PURPOSE, ACTION, IMPACT!

PURPOSE, ACTION, IMPACT! PURPOSE, ACTION, IMPACT! Accelereren naar een duurzame toekomst Geen focus op visies en meningen, maar op concrete plannen en acties. Word jij onze nieuwe partner? Donderdag 9 november 2017 Congrescentrum

Nadere informatie

Eenzaamheid is de situatie waarin sprake is van een pijnlijk gemis aan contacten of gebrek aan kwaliteit van contacten.

Eenzaamheid is de situatie waarin sprake is van een pijnlijk gemis aan contacten of gebrek aan kwaliteit van contacten. Activiteiten Coalitie Erbij 2018 Inhoud Algemeen... 3 Coalitie Erbij in 2018... 3 Visie... 3 Missie... 3 en... 3 Kernactiviteiten van Coalitie Erbij in 2018... 4 Kernactiviteit 1: Versterken lokale aanpak...

Nadere informatie

Technology Matchmaking. Wie zijn wij. Kernteam. 7 juli 2014

Technology Matchmaking. Wie zijn wij. Kernteam. 7 juli 2014 7 juli 2014 Technology Matchmaking Wie zijn wij Het Expertisecentrum Internationaal Onderzoek en Innovatie organiseert al ruim 10 jaar internationale technologie missies. Het doel van deze missies is om

Nadere informatie

Exportmonitor 2011. Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler

Exportmonitor 2011. Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler Exportmonitor 2011 Het noordelijke bedrijfsleven wordt steeds internationaler Uit de Exportmonitor 2011 blijkt dat het noordelijk bedrijfsleven steeds meer aansluiting vindt bij de wereldeconomie. De Exportmonitor

Nadere informatie

Presentatie Actieplan FoodValley

Presentatie Actieplan FoodValley Presentatie Actieplan FoodValley Doorontwikkeling FoodValley Ambitie 26 oktober 2012 FoodValley: kristallisatiepunt voor innovaties in agrofoodsector (1) Sense of urgency: wereldvoedselproblematiek en

Nadere informatie

Internationaal Ondernemen. Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner

Internationaal Ondernemen. Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Internationaal Ondernemen Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Partners for International Business Internationaal ondernemen is een belang - rijke pijler onder de Nederlandse economie.

Nadere informatie

Toekomst Nederlandse vlag

Toekomst Nederlandse vlag Toekomst Nederlandse vlag 1. Dames en heren, ik heet U allen van harte welkom op de Nieuwjaarsbijeenkomst van de KVNR. Ik ben blij, dat U in zo n grote getalen aanwezig bent. Een speciaal welkom voor de

Nadere informatie

Presentie knooppunten voor maatschappelijk initiatief 16 november Corine van de Burgt, De Omslag

Presentie knooppunten voor maatschappelijk initiatief 16 november Corine van de Burgt, De Omslag Presentie knooppunten voor maatschappelijk initiatief 16 november Corine van de Burgt, De Omslag Knooppunten 16 november Corine van de Burgt ➀ kennismaking ➁ kennisnetwerk ➂ kernprojecten ➃ samenwerking

Nadere informatie

Convenant Metropoolregio Amsterdam, FNV Finance, kennisinstellingen en cluster Financiële en Zakelijke Dienstverlening

Convenant Metropoolregio Amsterdam, FNV Finance, kennisinstellingen en cluster Financiële en Zakelijke Dienstverlening Convenant Metropoolregio Amsterdam, FNV Finance, kennisinstellingen en cluster Financiële en Zakelijke Dienstverlening Aanleiding Op 10 februari 2014 heeft, onder leiding van burgemeester Van der Laan,

Nadere informatie

Toekomst HR in logistiek

Toekomst HR in logistiek Toekomst HR in logistiek Seminar 13 februari 2012 Bart Banning, Sector Banker Transport en Logistiek Logistieke arbeidsmarkt, úw uitdaging! uw meest waardevolle asset is sterk in beweging ABN AMRO Sectorrapport

Nadere informatie

MKB Monitor Onderzoek. Leer ondernemers echt kennen en weet wat er speelt in ondernemend Nederland!

MKB Monitor Onderzoek. Leer ondernemers echt kennen en weet wat er speelt in ondernemend Nederland! MKB Monitor Onderzoek Leer ondernemers echt kennen en weet wat er speelt in ondernemend Nederland! Waarom Mkb onderzoek? Ondernemers echt kennen en weten wat er speelt. Weten wat hen drijft en waarvoor

Nadere informatie

Europa 2014-2020 voor gemeenten en provincies

Europa 2014-2020 voor gemeenten en provincies Europa 2014-2020 voor gemeenten en provincies Vincent Ketelaars ERAC B.V. Binnenlands Bestuur Europa-debat Houten, 21 november 2013 Inhoud van presentatie Indeling 1 Uw ervaringen in eerdere projecten?

Nadere informatie

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Internationaal Ondernemen Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner In opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken Partners for International Business Internationaal ondernemen

Nadere informatie

Jaarplan Werkgroep Politiek Café. GroenLinks Utrecht

Jaarplan Werkgroep Politiek Café. GroenLinks Utrecht Jaarplan 2016 Werkgroep Politiek Café GroenLinks Utrecht januari 2016 1 1. Inleiding In 2012 is de werkgroep Politiek Café GroenLinks Utrecht van start gegaan. Elke tweede woensdag van de maand organiseren

Nadere informatie

14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM

14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM 14 december 2011 Amandus Lundqvist voorzitter topteam HTSM Topteam HTSM: advies Toename private èn publieke R&D investeringen in HTSM Herkenbaar en attractief technisch vakonderwijs Overheid als innovatieve

Nadere informatie

S Kennisalliantie. ~emeente Werken~am. ~ngek.: 16 AUG ~aknummer:

S Kennisalliantie. ~emeente Werken~am. ~ngek.: 16 AUG ~aknummer: S Kennisalliantie Gemeente Werkendam t.a.v. burgemeester mevrouw drs. C.GJ. Breuer Postbus 16 4250 DA Werkendam ~emeente Werken~am ~ngek.: 16 AUG 2013 Delft, 12 augustus 2013 ~aknummer: Onderwerp: voorstel

Nadere informatie

b. of het NBSO-netwerk relevant, doeltreffend (effectief) en doelmatig (efficiënt) was.

b. of het NBSO-netwerk relevant, doeltreffend (effectief) en doelmatig (efficiënt) was. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie Datum 17 juli 2014 Betreft

Nadere informatie

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS!

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! Innovatieplatform voor industrieel oppervlaktebehandelend Nederland SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! VOORSPRONG DOOR INNOVATIEGERICHTE SAMENWERKING Dat Nederland er economisch goed

Nadere informatie

Nieuwsbrief juni 2015

Nieuwsbrief juni 2015 Nieuwsbrief juni 2015 In deze zomerse nieuwsbrief maken we het thema van het Jaarcongres ECP 2015 bekend, zoomen we in op het congres Digitaal Zakendoen en eid met als hoogtepunt de presentatie van het

Nadere informatie