AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS. Onderwerp: Vangnetregeling 2016

Transcriptie

1 AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS Kenmerk: Sector: Inwonerszaken Team : Werk, Inkomen & Service Onderwerp: Vangnetregeling 2016 Besluit: 1 Kennis te nemen van het verwachte tekort van meer dan 7,5% op het Inkomensdeel Kennis te nemen van het feit dat het verbeterplan van 2015 is uitgevoerd en er nu geen verbeterpunten te benoemen zijn. 3 Te bespreken in commissie IZ/AZ van 15 november 2016 en behandeling in de raad van 29 november Portefeuillehouder: P.Y.J. Blok-van Werkhoven Vertrouwelijk: Nee Raadscommissie OR/GO Raad Ja Nee Ja datum 1

2 1. Aanleiding Net zoals in 2015 komt Westvoorne ook in 2016 meer dan 7,5% tekort op het Inkomensdeel Participatiewet, IOAW en IOAZ. Gemeenten kunnen bij een tekort een beroep doen op de vangnetregeling 2015/2016. Bij een tekort tussen de 7,5% en 12,5% wordt 50% door het Rijk gecompenseerd en bij tekorten boven de 12,5% wordt 100% gecompenseerd door het Rijk. Gemeenten moeten wel met een verbeterplan komen om de tekorten terug te brengen. In 2015 is zo n plan gemaakt. Er is toen extra ingezet op debiteuren en onderhoudsplichtigen. Daarnaast is door extra inkoop van trajecten van re-integratiebureau Maatwerkt 10 reintegratietrajecten ingezet voor cliënten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Een voorwaarde voor de Vangnetregeling is dat de gemeenteraad kennis neemt van het verbeterplan. Het verbeterplan 2015 is besproken in de commissie IZ/AZ van 10 september 2015 en ter kennisname gebracht van de raad. De Vangnetregeling over 2015 is 4 juli 2016 aangevraagd. Per beschikking van 29 september 2016 is het gevraagde bedrag, zijnde ,--, toegekend. 2. Argumenten Medio juli 2016 werd pas bekend dat voor de vangnetregeling 2016 dezelfde regels gelden als die voor Ook nu moeten gemeenten die verwachten een tekort te hebben van meer dan 7,5% tijdig met een plan komen om de uitkeringslast te reduceren en de gemeenteraad van dit verbeterplan in kennis stellen. Ook in 2016 is er een tekort van meer dan 12,5 % op het budget dat gemeente krijgt van het Rijk voor het betalen van de uitkeringen. De gemeente kan dus per saldo het meerdere boven de 10% (7,5% + 12,5% : 2 = 10% ) van het Rijk vergoed krijgen. Het tekort boven de 110% is naar verwachting ,--. Op de instroom in de bijstand heeft de gemeente geen invloed. Westvoorne is een aantrekkelijke woongemeente. Veel nieuwe bijstandsuitkeringsgerechtigden komen met een uitkering vanuit een andere gemeente in Westvoorne wonen. Daarnaast is het aantal uitkeringsgerechtigden toegenomen door het verhogen van de taakstelling i.v.m. de vluchtelingenstroom, maar ook door strengere eisen om voor een WW-uitkering in aanmerking te komen, door het verkorten van de WW-uitkeringsduur en het afsluiten van de Wajong voor jongeren die niet duurzaam 100% arbeidsongeschikt zijn. De laatstgenoemde redenen gelden uiteraard voor alle gemeenten in Nederland. Westvoorne is op schema met de invulling van de taakstelling. Over de periode tot is de instroom en uitstroom als volgt: Instroom Einde WW - of ZW- uitkering 9 Einde Werk 5 Einde relatie 2 Statushouder 11 Verhuisd met uitkering 7 Overige redenen 6 -- Totaal 40 Uitstroom Werk 14 Verhuisd 6 Pensioengerechtigd 2 Aanvang studie 1 Aanvang relatie 2 Overige redenen 3 -- Totaal 28 2

3 N.B. in deze periode zijn er bijna evenveel personen naar een andere gemeente verhuisd met een Participatiewetuitkering als in de gemeente komen wonen met een Participatiewetuitkering. Dit is echter niet maatgevend voor de periodes van voor 1 januari Westvoorne zet zwaar in op doelmatigheid en rechtmatigheid bij het uitvoeren van de Participatiewet. Controle aan de poort (intake) De gemeente is zeer kritisch aan de poort. Bij iedere aanvraag waarbij er risico is op fraude (bijvoorbeeld bij een kostganger of onderhuurder), vindt een huisbezoek plaats. Er is een zeer uitgebreid verificatieplan. Uiteraard maakt de gemeente ook gebruik van Inkijk SUWI (een systeem waarin bestanden worden vergeleken van UWV, gemeenten, Rijksdienst voor het wegverkeer, Kamer van Koophandel e.d.). Iedereen die een uitkering aanvraagt krijgt een gesprek op het gemeentehuis van Hellevoetsluis met een medewerker van het werkgeversteam en met een inkomensconsulent. Er wordt eerst gekeken of er werk is, daarna wordt er beoordeeld of er mogelijk recht is op een uitkering. Na dit gesprek wordt de aanvraag doorgezet naar de gemeente. De consulent van de gemeente beoordeelt of er daadwerkelijk recht op bijstand is. Indien de woonsituatie onduidelijk is, of vraagtekens oproept vindt er een huisbezoek plaats. Indien nodig wordt de consulent bijgestaan door een sociaal rechercheur van het Regionaal Opsporingsteam Sociale Recherche (ROTS). Sinds medio 2016 is de sociaal recherche standaard één dagdeel per week aanwezig bij team WIS voor ondersteuning. Hoogwaardig handhaven staat hoog in het vaandel van de consulenten. Doelmatigheid Voor iedere cliënt wordt een plan van aanpak gemaakt. Veel cliënten zijn echter wegens lichamelijke of psychische redenen arbeidsongeschikt (n.b.: inclusief partner hadden 59 cliënten in augustus 2016 volledige ontheffing van de arbeidsplicht). De arbeidsongeschiktheid wordt beoordeeld door een arts. Indien mogelijk wordt een hersteltraject gestart. Zie voor uitgebreide informatie bijgaande managementrapportage over de periode tot Voor re-integratie maakt Westvoorne gebruik van werkgelegenheidsproject Voorne-Putten werkt!, het werkgeversteam van de gemeente Hellevoetsluis en van re-integratiebureau Maatwerkt. Daarnaast wordt er ad hoc gebruik gemaakt van specialistische reintegratiebureaus, zoals bijvoorbeeld Duijndam voor cliënten met een arbeidsbeperking. Iedere cliënt is in beeld. In een cliëntvolgsysteem wordt per cliënt (en eventuele partner) bijgehouden of er een arbeidsverplichting is, wat voor re-integratietraject is ingezet, of iemand parttime werkt, mantelzorger is, vrijwilligerswerk verricht, een inburgeringstraject volgt of de tegenprestatie is opgelegd. Westvoorne heeft een streng maar rechtvaardige afstemmingsverordening met een lik op stuk aanpak. De gemeente maakt bijvoorbeeld, in de voorlichting al, gebruik van artikel 18 lid 4 sub c van de Participatiewet, t.w. het naar vermogen verkrijgen van algemeen geaccepteerde arbeid in een andere dan de gemeente van inwoning, alvorens naar die andere gemeente te verhuizen. Cliënten met een zorgtraject en met een vooruitzicht op werk worden, met toestemming van de cliënt, besproken met de re-integratieconsulent, de zorgregisseur en de algemeen maatschappelijk werker. Indien nodig wordt er een multidisciplinair overleg gepland. De vrijwilligers die de statushouders begeleiden en ondersteunen hebben hele korte lijnen met de gemeente. Samen met de vrijwilligers en de gemeente wordt sterk de nadruk gelegd op de inburgeringsplicht vanuit de Wet Inburgering en de re-integratieplicht vanuit de Participatiewet. Iedere woensdagmiddag houden de vrijwilligers spreekuur in de spreekkamer van team Werk, Inkomen & Service. 3

4 In het kader van de maatschappelijke begeleiding en Participatieverklaring is de gemeente, samen met Maatwerkt en Taalcentrum Europoort, een speciaal traject gestart om inburgering met werk(ervaring) te combineren. Hier doen 6 statushouders aan mee. De gemeente faciliteert werkgevers door het verstrekken van loonkostensubsidie als zij een cliënt met een wat grotere afstand tot de arbeidsmarkt in dienst nemen. De gemeente geeft aan cliënten met een wat grotere afstand tot de arbeidsmarkt een werkaanvaardingspremie als zij, na het aanvaarden van werk, te maken krijgen met een armoedeval. Er zijn afspraken gemaakt met het Voortgezet Speciaal Onderwijs en het Praktijk College dat jongeren die naar verwachting arbeidsgehandicapt zijn, maar wel een loonwaarde hebben (de voormalige Wajongers) minimaal 3 maanden voor datum afstuderen al met de gemeente worden besproken. Er kan dan alvast gestart worden met de re-integratie en met het bepalen van de loonwaarde en loonkostensubsidie. Het door de gemeente ingediende plan van aanpak voor uitvoering maatschappelijke begeleiding en de Participatieverklaring voor nieuwe statushouders is door het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA) goedgekeurd. 3. Aanpak/uitvoering Het experiment van verleden jaar van Maatwerkt met de inzet op cliënten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt is positief uitgepakt. Van de 11 kandidaten (er is één extra kandidaat toegevoegd i.v.m. het vrijwel direct afvallen van een kandidaat) zijn 8 uitkeringen beëindigd, waarvan 3 uitstroom naar werk. Inmiddels wordt nu standaard ingezet op personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Iedereen met een vooruitzicht op werk heeft een traject. De gemeente is inmiddels volledig bij met het debiteurenbeheer en er wordt succesvol door de gemeente zelf derdenbeslag gelegd. Ook de verhaalszaken zijn volledig in beeld. Kan er nog wat verbeterd worden in de uitvoering? In 2015 zijn processen in gang gezet, zoals inzet op debiteuren, inzet op verhaal en de inzet van 10 extra trajecten voor personen met een grote afstand tot arbeidsmarkt. Deze drie zaken zitten nu standaard in de uitvoering en de werkprocessen. Er is meer dan voldoende aandacht voor de recht- en doelmatigheid. Iedere cliënt is in beeld en volgt een traject of kan, om redenen die objectief zijn vastgesteld (medisch advies), nog niet aan het werk of er is vastgesteld dat de afstand tot de arbeidsmarkt onoverbrugbaar is. Behoudens streng aan de poort zijn, heeft de gemeente geen invloed op de instroom in de bijstand. Dat Westvoorne in 2015 een goed verbetertraject heeft ingezet blijkt uit de toekenning van de Vangnetregeling Communicatie/Burgerparticipatie/Servicepunt Niet van toepassing 5. Duurzaamheid Niet van toepassing 6. Kosten, baten en dekking Het tekort van 10% op het Inkomensdeel is al verwerkt in de begroting. Het tekort boven de 10% over 2016 zal naar verwachting door het Rijk volledig worden vergoed. Overigens komt het Rijk vanaf 2017 met een volledig ander financieel verdeelmodel. Westvoorne ontvangt, volgens voorlopige cijfers, over 2017 ruim ,-- meer aan budget. Bij de verdeling van de budgetten is er rekening mee gehouden dat steeds meer burgers (o.a. huisvesting statushouders, sluiten van de Wajong voor een grote groep en het verkorten van de WWuitkeringsduur) een beroep doen op de Participatiewet. De verhoging van het budget zal worden verwerkt in de 1 ste berap

5 7. Risicomanagement en weerstandvermogen Er is een risico dat het Rijk de inzet van de gemeente als onvoldoende zal beoordelen. Dit lijkt niet waarschijnlijk gezien de toekenning van de vangnetregeling 2015, maar ook gezien de forse verhoging van het Rijksbudget voor Toelichting Niet van toepassing. 9. Samenvatting Net zoals over 2015 is er ook over 2016 een tekort van meer dan 7,5% en moet de gemeente een beroep doen op de Vangnetregeling. Het verbetertraject van 2015 is volledig uitgevoerd en er zijn nu geen nieuwe verbeterpunten te noemen. Ondanks de voortvarende inzet op rechtmatigheid en doelmatigheid is er een tekort op het Inkomensdeel en moet de gemeente een beroep doen op de Vangnetregeling