Thema 4: mij nieuwe energie? webversie
|
|
- Simon Hendrickx
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Thema 4: Wie of wat geeft mij nieuwe energie? 4
2
3 4e leerjaar 3 Wie of wat geeft mij nieuwe energie? Doelen ET GO! SV 1.2 SV 1.6 SV OVSG VVKBaO WO-NAT-GEZ WO-NAT-GEZ WO-NAT-GEZ WO-NAT-GEZ WO-NAT-GEZ WO-NAT-GEZ WO-MNS-SC WO-MNS-SC WO-MNS-SC WO-MNS-SC WO-MNS-SC WO-MNS-SV-2.3 WO-MNS-SV WO-MNS-SV WO-MNS-SV-2.8 WO-MNS-SV-2.11 WO-MNS-SV w eb ve rs Eindtermen en leerplandoelen ie 1 De kinderen kunnen factoren noteren die hun lichaamsenergie positief en negatief beïnvloeden. 2 De kinderen kunnen gepaste vragen formuleren en noteren bij de instapactiviteit. 3 De kinderen kunnen filosoferen in groep over diverse aspecten van zorg voor lichaam en geest. 4 De kinderen kunnen gezamenlijk reflecteren over de inhoud en de kwaliteit van het gevoerde gesprek. 5 De kinderen kunnen energieslogans bedenken en visualiseren die een pleidooi houden voor duurzaamheid Leermiddelen - Doordenkdoos - Kopieerblad 1, filowerkblad De les in vogelvlucht 1 Instap 2 Kern 3 Afsluiter (1 x 50 )
4 4e leerjaar De Doordenkdoos : actieve visuele werkwijzer bij de filo.mundolessen van de tweede graad De Doordenkdoos (verder DDD) is een extra hulpmiddel om leerkrachten en leerlingen bij de filosofeeractiviteiten een letterlijke houvast te bieden. De DDD visualiseert als historische (portretten van filosofen aan de binnenkant) en actuele denkschool (de kinderen van de klasgroep aan de buitenzijde) op concreet en symbolisch niveau de opeenvolgende denkactiviteiten van de klasgroep (zie handleiding voor het ontwerp en de constructie van de DDD). Telkens kan de filoles starten vanuit de DDD met een nieuwe instapopdracht. In de aanloop tot het eigenlijke filosofische gesprek worden vragen van de kinderen, het afgeknipte onderste deel van het kopieerblad, verzameld. De stroken worden opgerold en in de daartoe aangebrachte openingen van de DDD-muren gestoken. Een aantal vragen wordt dan willekeurig geselecteerd, voorgelezen en op het bord genoteerd. Na vraaganalyse en een korte voorbespreking kiest de klas of de leerkracht de startvraag. De DDD hoeft dus niet al zijn vragen meteen prijs te geven in één lesuur. Doorheen de volgende lesweken kan de onthulling van een reeks nieuwe vragen (met telkens de selectie van een nieuwe startvraag) de aanleiding vormen voor een kort vervolggesprek. Indien niet alle vragen op dezelfde manier behandeld werden, kleef je de restvragen op blanco A4-bladen om ze zo allemaal per thema te bewaren. De DDD is dan weer klaar om een volgende startopdracht te geven. Deze haal je via de brievenbusgleuf uit de doos. De opdracht bevindt zich in een grote envelop met een vraagteken. Zo ontvang je nieuwe vragen uit de klas bij een volgend focusthema. Een zelf verzonnen kaderverhaal over een beroep uit noodzaak vanuit de historische denkschool op de klasgenoten en het inzetten van hun extra denkvermogens bij de zoektocht n.a.v. de filosofische themavraag, kan het animo voor de filosofeeractiviteit nog vergroten. Over de specifieke aanpak, het verloop en de eigenheid van filo.mundolessen zie ook de informatie vooraf en de uitwerking van de filo.mundolessen van de derde graad (verticale leerlijn). E-bibliotheek Info voor de leerkracht 4
5 1 4e leerjaar Instap Kopieerblad 1 2 Kern Kopieerblad Energiecartoon aanvullen Ga naar de site die vermeld staat onder e-bibliotheek (vorige pagina). Bekijk klassikaal de cartoons. Bespreek cartoon 06 verder. Duid iemand aan die de humor kan uitleggen die in de cartoon wordt uitgebeeld. Geef daarna de volgende instructie: Klein of groot, oud of jong iedereen voelt zich wel eens slap of zonder fut om iets te doen. Soms hoor je ook wel iemand zeggen dat men zijn batterijen eens zou moeten opladen. Zoek samen met je buur uit wat jou (en anderen) zoal helpt om opnieuw uit de luie zetel te komen wanneer je helemaal uitgeteld bent. Schrijf jullie ideeën rond de cartoon op het werkblad. Noteer ook de goede raad en de personen die allerlei voorstellen doen om jou nieuwe energie te geven. Maak een beknopte inventaris op het bord van een aantal duidelijk verschillende suggesties. 2.1 Het onderzoeksplan op niveau van de leerkracht en de leerlingen Vanuit de instapopdracht nodig je de kinderen uit om zelf (na)denkvragen te formuleren. Het gaat dus om het verzinnen en noteren van open vragen waar je niet eenvoudig ja of nee op kunt antwoorden zonder de nodige argumenten of nuanceringen te vermelden. Het gaat niet om snel op te zoeken weetjes of antwoorden op quizvragen zoals Wie was de uitvinder van...? of dingen die je via een (wetenschappelijk) experiment zou kunnen aantonen zoals Water kookt op 100 C!. Wellicht zal bij aanvang blijken dat dit soort filosofische vragen formuleren niet altijd zo eenvoudig is. Ook dit vormt steevast een onderdeel van het wijsgerig leerproces. Het aantal onderzoeksvragen zal bijgevolg toenemen wanneer de kinderen gaandeweg meer vertrouwd raken met deze werk- en onderzoeksvorm. Vertel. We vonden samen al heel wat energie-opwekkers. Maar hoe komt het toch dat onze energie soms zo sterk vermindert? Probeer zelf allerlei vragen te bedenken die met het eigen energieverlies of -behoud te maken hebben. De lijst hieronder met filosofische themavragen zet je als leerkracht alvast wijsgerig op weg. Uiteraard moet je zelf nog de gepaste vertaalslag maken naar het denk- en redeneerniveau van de eigen klasgroep. Wat volgt, is dus absoluut geen systematisch af te werken vragenlijst die je stiekem kunt gebruiken als spiekbriefje tijdens het gesprek. - Waaruit bestaat onze eigen energie? - Is mijn energie dezelfde als die van iemand anders? - Hoe komt het dat er soms een groot energieverschil is bij jezelf? 5
6 4e leerjaar Filosofisch gesprek - Kun je spreken van lichaamskracht en denkkracht? - Horen beide samen of staan ze eerder los van elkaar? - Op welke manier werken deze krachten op elkaar in? - Moet je je af en toe bewust openstellen om nieuwe energie te krijgen? - Kan ik mijn energie ook doorgeven aan anderen? - Wanneer heb je te weinig/ te veel energie? -... Vul vooraf verder aan met vragen die je zelf kunt stellen bij de instapoefening of noteer en vul aan met verschillende deelvragen, nieuwe onderzoeksthema s en je eigen wonderlijke gedachtenspinsels. Schrijf ze indien mogelijk op in een woordkeuze die de kinderen zeker begrijpen. Aarzel echter niet om hen af en toe in je vraagstelling bewust op een hoger niveau te tillen en hen zo uit te dagen met extra denkprikkels (zone van naaste ontwikkeling). Het zal vlug blijken tijdens het gesprek wanneer je bepaalde vragen het best herformuleert. 2.2 Selectie van de startvraag, onderzoeksgesprek en organisatie Selecteer de startvraag uit de voorstellen van de kinderen. Maak een kringopstelling en start het onderzoeksgesprek. In deze les krijgt het energievraagstuk een menselijk gelaat. Duurzaamheid betreft niet enkel een doordacht grondstoffenbeleid en allerlei milieumaatregelen op lange termijn. Het begint wellicht bij het aloude gezegde: een gezonde geest in een gezond lichaam!. Je zult echter al vlug merken dat er vele raakvlakken zijn met andere thema s. Het onderzoek in groep kan soms heel wat onvermoede kanten opgaan. Vooral het accuraat inspelen op wat de kinderen zelf aanbrengen en daarop doorvragen, geeft pas echt diepgang en verleent filosofische kwaliteit aan het onderzoeksgesprek. Je kunt overwegen om een (te) grote klas op te splitsen. De ene groep kan dan individueel doorwerken aan een alternatieve Mundo-opdracht, terwijl je met de andere groep in een kring filosofeert om daarna (of later) te wisselen. Je zult merken dat enkele kinderen zich spontaan zullen opstellen als informele observatoren. Gebruik eventueel hun terechte opmerkingen als bijkomend commentaar bij het afrondende metagesprek. Je hoeft hen in dit geval dus niet terecht te wijzen voor dit constructieve en spontane luistervinken. Als het gesprek de eerste keer nog niet zo vlot verloopt, is dit echt geen probleem. Oefening baart kunst en... kinderen. Het filosoferen werd immers in oorsprong bij Socrates ook een soort ideeënvroedkunde genoemd. Een zwangerschap en een bevalling lopen ook niet altijd zonder complicaties en hebben baat bij de nodige begeleiding, ondersteuning en rust... Dit lesonderdeel vormt wel degelijk het kloppende hart van de filosofie. Bij een goed doordachte herhaling en via de kunst en de techniek van het vragen stellen zal vanuit oprechte interesse en mits learning by doing het baren van de gedachten als (haast) vanzelf wel lukken! Als het gesprek snel vastloopt, dan kun je een volgende vraag lanceren... 6
7 4e leerjaar Kopieerblad 1 3 Afsluiter 2.3 Het metagesprek Het gesprek over en na (meta) het filosofische gesprek kun je ook variëren in functie van de beschikbare tijd of er in voorkomend geval heel bewust wat langer op inzoomen (leren leren/sociale vaardigheden). Als uitgangspunt kun je de zelfreflectie van elk kind gebruiken. Daarom geef je even de kans om na elk onderzoeksgesprek de eigen score op drie items uit het middendeel van het kopieerblad te laten invullen. Zo krijg je meteen feedback in een mini-leerlingvolgsysteem op heel verschillende gespreksitems: vorm, inhoud, participatiegraad, filosofische gesprekskwaliteit, rol van de begeleiding Slogans verzinnen en uitvergroten Laat de kinderen op rijm een energieslogan verzinnen op basis van elementen uit de instapoefening en het gesprek. De verzamelde teksten kunnen als spreuk van de dag afwisselend op een duidelijk zichtbare plaats in klas of gang gehangen worden. Een energiecartoon tekenen kan natuurlijk ook. Schakel voor de opmaak eventueel de computer in. 7
8 KOPIEERBLAD 1 - werkblad 4e leerjaar Naam: Klas: Datum: / / 1 Cartoon 2 Terugblik Kleur hieronder van links naar rechts een aantal bolletjes als antwoord op elke vraag. Kleur je alle bolletjes, dan ga je helemaal akkoord. Kleur je niets of maar één bolletje, dan is je antwoord ook heel duidelijk. Je kunt ook een aantal bolletjes kleuren. Zo geef je aan wat je van bepaalde delen uit het gesprek vindt. Begreep ik alles wat er gezegd werd? Was het gesprek boeiend? Hebben we elkaar laten uitspreken? 3 Startvragen voor het onderzoeksgesprek Gebruik de schrijflijntjes hieronder om zelf vooraf vragen te verzinnen. Noteer in het vak onderaan de vraag die jij het meest interessant vindt en waarvan je vermoedt dat je klasgenoten er samen over kunnen nadenken. Schrijf onder de vraag je naam tussen haakjes. Mijn vraag: (naam: )
Thema 6: Kun je verloren lopen in je gedachten? webversie
Thema 6: Kun je verloren lopen in je gedachten? 3 3e leerjaar Doelen Eindtermen en leerplandoelen Leermiddelen Thema in vogelvlucht Voortaak box 6 Kun je verloren lopen in je gedachten? 3 1 De kinderen
Nadere informatieThema 5: Lijken dieren op elkaar? webversie
Thema 5: Lijken dieren op elkaar? 2 2e leerjaar Doelen Eindtermen en leerplandoelen Leermiddelen De les in vogelvlucht (1 x 50 ) Voortaak thema 5 Lijken dieren op elkaar? 1 De kinderen kunnen verschillende
Nadere informatieVELE GROETJES UIT UTOPIA? webversie
VELE GROETJES UIT UTOPIA? 6 6e leerjaar Doelen Eindtermen en leerplandoelen box 6 Vele groetjes uit Utopia? 3 1 De kinderen kunnen verwoorden wat de voor- en nadelen van verhuizen zijn. 2 De kinderen
Nadere informatieTHEMA 9: MIJN OMA EN OPA WONEN IN BRAZILIË. webversie
THEMA 9: MIJN OMA EN OPA WONEN IN BRAZILIË 2 Onze wereld is een wereld van verschil. Geen twee mensen zijn gelijk. Samenleven in diversiteit is de uitdagende maar verrijkende opdracht. Zo groeit, voorbij
Nadere informatieInstructie taakspecifieke vragenlijst + observatie
Instructie taakspecifieke vragenlijst + observatie In tegenstelling tot de eerste vragenlijst is het doel van de taakspecifieke vragenlijst niet om over verschillende leersituaties heen het zelfregulerend
Nadere informatieLiefde, voor iedereen gelijk?
Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'
Nadere informatieDE INFOBEURS. Beroepsopleiding, werk, werkervaring, stage. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS
DE INFOBEURS Jongeren die nieuw aankomen op de school hebben wellicht veel vragen over hoe het eraan toegaat op de school, of ze kunnen gaan werken, welke stageplekken tof zijn, Daarnaast zijn jongeren
Nadere informatieDescartes, Heraclitus,. ontmoetingen met denkers
Descartes, Heraclitus,. ontmoetingen met denkers Centrum voor Kinderfilosofie Postbus 403 1800 AK Alkmaar Tel: 072-51 83 584 Coördinatoren: Marja van Rossum, e-mail: marja.vanwijk@inholland.nl Rob Bartels,
Nadere informatieMAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER. Magda op school? Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. materialen. Doelen STERKE SCHAKELS
MAGDA? REGELS OP SCHOOL EN DE WERKVLOER Jongeren krijgen op school, op de werkplek, in de klas met allerlei regels en afspraken te maken. Zijn de afspraken en regels duidelijk genoeg voor hen? Wat vinden
Nadere informatiewerkblad en computers met internetaansluiting
SPOT EEN JOB! Wie zoekt die vindt! Er zijn veel manieren om vacatures te vinden. In dit lespakket worden de jongeren aan het werk gezet om via verschillende kanalen vacatures te vinden: kranten, internet,
Nadere informatieDE ENERGIEKOFFER EN ONDERZOEKSVRAGEN VERZINNEN
ACTIEFICHE - SECUNDAIR DE ENERGIEKOFFER EN ONDERZOEKSVRAGEN VERZINNEN Soorten onderzoek: Bevestigend (vraag en methode door lkr, resultaat op voorhand gekend) Gestuurd (vraag en methode door lkr) Begeleid
Nadere informatieJe eigen nieuwjaarsbrief
Je eigen nieuwjaarsbrief Doelgroep Eerste, tweede, derde graad Aard van de activiteit De leerlingen schrijven zelf een nieuwjaarsbrief voor hun ouders. Vooraf Verzamel allerhande nieuwjaarsbrieven: tekstjes
Nadere informatieSPOT EEN JOB! Vacatures zoeken. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS
SPOT EEN JOB! Wie zoekt die vindt! Er zijn veel manieren om vacatures te vinden. In dit lespakket worden de jongeren aan het werk gezet om via verschillende kanalen vacatures te vinden: kranten, internet,
Nadere informatieDag 2 Rare rijmende regels
Dag 2 Rare rijmende regels 1 VOORBEREIDING Kopieer kopieerblad 1 op leerlingenaantal als je het gedicht mis niet kunt projecteren op het digibord. Kopieer kopieerblad 2 op leerlingenaantal. Kopieer kopieerblad
Nadere informatieDuurt eerlijk het langst?
Duurt eerlijk het langst? Leeftijd: 9 tot 12 jaar Duur: 60 min. Doelen Kinderrechten Kinderrechtenwaarden Kinderrechtenvaardigheden Leermiddelen Materialen Vooraf Kinderen denken na over wat eerlijk zijn
Nadere informatieNederlands in Uitvoering
Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Toekomst Een interview houden Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een interview houden Thema: Toekomst Leerstijlvariant: BEKIJK - DENK - DOE - ERVAAR Beschrijving
Nadere informatieWerkvolk gezocht. Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les:
Werk graad 1 Lesvoorbereiding Werkvolk gezocht Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de beroepenkaartjes 2 uit als er maximum 18 kinderen in jouw
Nadere informatieIk geloof dus ik ben?
Ik geloof dus ik ben? Naar: Bord vol kinderrechten Oh my god (UNICEF België) Leeftijd: 6 tot 9 jaar Duur: 2x 50 min. Doelen De kinderen weten dat er verschillende soorten geloof in de wereld zijn De kinderen
Nadere informatieActiviteit: Filosoferen met kinderen over taal
Activiteit: Filosoferen met kinderen over taal Doelgroep groepen 5 t/m 8 Materialen handleiding Filosoferen met kinderen, informatie en tips schoolbord of flip-over schrijf- of tekenpapier pennen, potloden
Nadere informatieWij menen het! Vertel de leerlingen dat je een brief hebt gekregen van een aantal onderzoekers die hulp nodig hebben.
Action 2015 3de graad Voor je begint Wij menen het! Verdeel het bord in 2 Print de brief van de onderzoekers Print het verhaal van Samuel of toon het op het smartboard Print de probleemkaartjes en knip
Nadere informatieWaarom ga je schrijven: Nieuwsbegripfilmpje kijken. Wat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht over Egypte
Les 1: Een gedicht over Egypte schrijven Waarom ga je schrijven: Nieuwsbegripfilmpje kijken 1. Bekijk het Nieuwsbegripfilmpje van het Jeugdjournaal op www.nieuwsbegrip.nl. Het filmpje gaat over de situatie
Nadere informatieEEN GOEDE VOORBEREIDING IS HET HALVE WERK. Plannen en evalueren van een activiteit. Inhoud
Plannen en evalueren van een activiteit Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen In deze les moeten de leerlingen in groep een bepaalde activiteit voorbereiden. Dit kan bijvoorbeeld het organiseren
Nadere informatieDE BAAN OP! Een interessant bedrijf kiezen. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS
DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf
Nadere informatieHoofdstuk 1. Hoe vind ik mijn weg in de map 'Leerzorg'? Handleiding
Hoofdstuk Hoe vind ik mijn weg in de map 'Leerzorg'? Handleiding 5 . Hoe vind ik mijn weg in de map Leerzorg - Handleiding HOE BEGIN JE ER AAN? Kennis maken met de map Werk bij voorkeur in een team: leerkrachten,
Nadere informatieDE INFOBEURS. School, regels, wonen, drugs, Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS 1
DE INFOBEURS Jongeren die nieuw aankomen op de school hebben wellicht veel vragen over hoe het eraan toegaat op de school, of ze kunnen gaan werken, welke stageplekken tof zijn, Daarnaast zijn jongeren
Nadere informatieMirjams mama en moekie
Seksuele diversiteit graad 1 Mirjams mama en moekie Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print 2 lege gedragspatroongrafieken af voor
Nadere informatieThema 5: Tonen je kleren wie je bent? webversie
Thema 5: Tonen je kleren wie je bent? 1 1e leerjaar Doelen Eindtermen en leerplandoelen Leermiddelen De les in vogelvlucht (1 x 50 ) Voortaak thema 5 Tonen je kleren wie je bent? 1 De kinderen kunnen
Nadere informatieInstructies Vragenlijst leerlingen: algemeen
Instructies Vragenlijst leerlingen: algemeen Het doel van deze vragenlijst is om de leerlingen over verschillende leersituaties heen te laten oordelen in welke mate ze zelfregulerend gedrag vertonen. Het
Nadere informatieDag 3 Geluidengedichten
Dag 3 Geluidengedichten 1 VOORBEREIDING Kopieer kopieerblad 1 op leerlingenaantal als je het gedicht reus teun niet kunt projecteren op het digibord. Kopieer kopieerblad 2 op leerlingenaantal. Kopieer
Nadere informatieWinkelen in het bos?
Winkelen in het bos? Natuur, tweede graad Doelstellingen Kinderen ervaren dat het bos uit verschillende delen en bewoners bestaat. Kinderen ontdekken verbanden tussen alle delen en bewoners van het bos.
Nadere informatieOver taaie taboes en lastige liefdes
Seksuele diversiteit graad 3 Lesvoorbereiding Over taaie taboes en lastige liefdes Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print het artikel Huwelijken
Nadere informatieEen nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering
Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het
Nadere informatieRechtvaardige Rechters in actie
Lesvoorbereiding Rechtvaardige Rechters in actie Print de personagestickers op etiketten of maak er kaartjes van (zie richtlijnen bij Verwondering). Werk graad 2 Print en knip de identiteitskaarten uit,
Nadere informatieDE INFOBEURS. Afsluiten van de infobeurs. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS 1
DE INFOBEURS Jongeren die nieuw aankomen op de school hebben wellicht veel vragen over hoe het eraan toegaat op de school, of ze kunnen gaan werken, welke stageplekken tof zijn, Daarnaast zijn jongeren
Nadere informatieWijsneuzen in de klas
Werkvorm 1 Wijsneuzen in de klas Algemene omschrijving In deze werkvorm staat het filosoferen met kinderen over levensbeschouwelijke onderwerpen aan de hand van het boek God Adonai Allah centraal. Het
Nadere informatieReader Gespreksvoering
Reader Gespreksvoering Achtergrondinformatie Soorten vragen Actief Luisteren Slecht nieuws Gesprek Fasen in het gesprek Soorten Vragen In een gesprek kun je verschillende soorten vragen stellen. Al je
Nadere informatieSPOT EEN JOB! Later wil ik worden. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS
SPOT EEN JOB! Wie zoekt die vindt! Er zijn veel manieren om vacatures te vinden. In dit lespakket worden de jongeren aan het werk gezet om via verschillende kanalen vacatures te vinden: kranten, internet,
Nadere informatieHOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren
HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren 1. Inleiding Aan de hand van een concept cartoon verdiepen leerlingen zich in de vraag hoe het komt dat een meisje een meisje is. Een concept cartoon is een visuele
Nadere informatieVan afvalberg tot afvaldal
Dag van de Aarde 3 de graad Van afvalberg tot afvaldal Doelstellingen Leerlingen kunnen doelgericht denken door na te denken over de (gewenste) eigenschappen van een gerecycleerd voorwerp. Leerlingen verzamelen
Nadere informatieBegaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.
Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen
Nadere informatieTiming: 50 min. Graad: 1-2. Leerplandoelen: VVKBAO:
Graad: 1-2 Timing: 50 min. Leerplandoelen: VVKBAO: WO TE 6.18 Kinderen kunnen met techniek omgaan in verschillende toepassingsgebieden. WO TE 6.18.1 Dat houdt in dat ze technische realisaties uit verschillende
Nadere informatieIs jouw eurocent al gevallen
Crisis graad 3 Is jouw eurocent al gevallen Lesvoorbereiding Projecteer de krantenkoppen of verzamel zelf krantenkoppen over de economische crisis. Knip het verhaal van de crisis in 6 stukken (1 deel voor
Nadere informatieWelke supermens vliegt het verst?
Welke supermens vliegt het verst? In deze les laten we de leerlingen ervaringen opdoen met vliegen en windkracht. We maken een supermens (met een knipoog naar superman/superwoman) en onderzoeken hoe hij/zij
Nadere informatieKaart Naam Handleiding
Lesbrief Dialoog Lesoverzicht In deze les wordt de gespreksvorm Dialoog geïntroduceerd. De les is gebaseerd op een aantal kaarten uit de kinderkennisbank. In het overzicht hieronder kun je zien welke.
Nadere informatieOPDRACHTEN BIJ THEMA 9 FEEDBACK
OPDRACHTEN BIJ THEMA 9 FEEDBACK Van positieve feedback leer ik niets. INLEIDING Feedback geven en ontvangen moet je eerst oefenen en dan toepassen. In de opdrachten hieronder ga je ermee aan de slag. Doelstellingen
Nadere informatieW E R K B O E K 2 B L O K _Wiskanjers_Ljr2.indb :21
WERKBOEK 2 BLOK 3 2-3-13_Wiskanjers_Ljr2.indb 1 15-02-16 14:21 De maal- en deeltafel van 2, 10 en 5 Les 13 Dit kan ik al! Ik kan het keer- of maalteken benoemen en correct gebruiken. Ik kan de maal- en
Nadere informatieKennismaken met en inoefenen van het geven van commando s. De leerlingen volbrengen een opdracht door het geven van commando s.
Onderwerp Kennismaken met en inoefenen van het geven van commando s. De leerlingen volbrengen een opdracht door het geven van commando s. NED 2.8 WO 2.7 WO 2.9 WIS 5.4 *NED 4.2 Een instructie geven zodat
Nadere informatieTeken een architect. Lees het volgende verhaal:
Teken een architect Lees het volgende verhaal: Een architect heeft een hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede
Nadere informatieGebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag
Instructieblad Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Onderzoeken is leuk omdat je wat over jezelf leert: wat je kunt en hoe creatief je bent. Ook leer je over je omgeving en de wereld.
Nadere informatieTiming: 50 min. Graad: 2-3. Leerplandoelen: VVKBAO:
Graad: 2-3 Timing: 50 min Leerplandoelen: VVKBAO: WO TE 6.11 Kinderen kunnen zeggen aan welke eisen een bestaande constructie en een constructie die ze zelf willen maken, moet voldoen. WO TE 6.11.1 Dat
Nadere informatieVerschillende voedselketens
W.o.-natuur 6e leerjaar Lesfiche Verschillende voedselketens Eindtermen 1.7 De leerlingen kunnen de wet van eten en gegeten worden illustreren aan de hand van minstens twee met elkaar verbonden voedselketens.
Nadere informatieSociaal vlees. Bij lesmateriaal op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les.
Voeding graad 3 Lesvoorbereiding Sociaal vlees Bij lesmateriaal op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les. -Voorzie 5 lekkere rauwe groenten die je kunt eten met gezonde dipsausen (wortelen,
Nadere informatieZo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren
Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een
Nadere informatiePROFESSIONELE BACHELOR IN HET ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS flexibel traject
PROFESSIONELE BACHELOR IN HET ONDERWIJS LAGER ONDERWIJS flexibel traject LESONTWERP NaamIngrid Ghyselinck UC Leuven Limburg Departement Lerarenopleiding Professioneel gerichte bachelor in het onderwijs-
Nadere informatieDE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A
DE BIBLIOTHEEK VAN JE DROMEN? groep A 4 opdrachten! 60 minuten! Bij iedere opdracht zet iemand zijn wekker/ chronometer (op gsm of uurwerk), zodat je zeker niet veel langer dan een kwartier bezig bent.
Nadere informatieVEROVER DE RUIMTE. webversie
VEROVER DE RUIMTE 5 Doelen Eindtermen en leerplandoelen Materiaal Groeperingsvorm Soort spel Speldoel box 3 Verover de ruimte 3 1 De kinderen kunnen zich houden aan de vooraf opgestelde tijdspanne. 2
Nadere informatieSpider(wo)man. Doelstellingen
Spider(wo)man Vrouwendag/gender, derde graad Doelstellingen Kinderen benoemen kenmerken van helden Kinderen onderzoeken in hoeverre de rol van een meisje verschilt met de rol van een jongen in een film
Nadere informatieNederlands spreken en luisteren
IV. Nederlands spreken en luisteren 1 Concept De praktische proef spreken en luisteren maakt deel uit van de toets taal. Het thema is de Olympische Spelen. Deze proef kan worden uitgevoerd in de loop van
Nadere informatieHoeveel water verbruik ik?
Eventuele vervolgles: Zuinig met water! Doelen Kerndoel 39: De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu Materialen Varieert naar aanleiding van de vragen van de kinderen. In ieder geval: Waterdagboeken
Nadere informatieHOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.
HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieWerkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les:
Werk graad 3 Lesvoorbereiding Werkloos, hoezo? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Zet het luisterverhaal klaar op het smartboard. Print de memory
Nadere informatieHet mysterie van ons bord
Voeding graad 1 Het mysterie van ons bord Lesvoorbereiding Print Simon de kleine detective uit. Verzend de mail naar je eigen mailadres en laat deze dan op het smartboard zien (zonder de afzender te laten
Nadere informatieDag 1 Puntje, komma, streepje Af!
Dag 1 Puntje, komma, streepje Af! 1 VOORBEREIDING > Denk na over de groepsverdeling. Kleine klasgroepen verdeel je in vijf groepen; grote in tien. Zet taalgevoelige en minder taalgevoelige leerlingen samen
Nadere informatieLesbrief Theater Dakota
Lesbrief Theater Dakota In de film #Niet Gemeen Bedoeld! vertellen kinderen van drie scholen uit Wateringse Veld hun gedachten en ervaringen met social media en pesten. Kijk de film samen met je klas.
Nadere informatieSteekkaart: nummer 4Bew
Steekkaart: nummer 4Bew Onderwerp Vaardigheden met verschillende soorten ballen inoefenen met behulp van foto s Leeftijd/Doelgroep 4 e leerjaar Leergebied Bewegingsopvoeding Organisatie Tijdsduur 50 minuten
Nadere informatieBeroepsgerichte Vorming, opleiding handel en administratie of Project Algemene Vakken
ONTBIJT OP SCHOOL De jongeren organiseren zelf een ontbijt op school. Ze bepalen hoe het ontbijt er zal uitzien en staan ook in voor de praktische organisatie. Hiervoor moeten ze een heel aantal zaken
Nadere informatieOnderzoek doen 1. Algemene start
Onderzoek doen 1. Algemene start 1 Waar ga je onderzoek naar doen? Wat wil je dus te weten komen? Begin datum + tijd Klaar datum + tijd Oriënteren Voorbereiden Schrijf op: 1. Ik ga een onderzoek naar 2.
Nadere informatieBij Module 3: REFLECTIE LOOPBAANSCAN
Bij Module 3: REFLECTIE LOOPBAANSCAN I: PAPI reflectievragen Inleiding Je hebt de PAPI test gemaakt en je hebt 3 bestanden ontvangen: - PAPI-I Profielweergave - PAPI-I Rapportage voor respondent - Motivatoren
Nadere informatiet Vuil Reclametruukske
t Vuil Reclametruukske Reclame graad 2 Lesvoorbereiding Toon de oproep van José op het smartboard. Voorzie twee dozen (schoendoos, andere kartonnen doos met deksel,...) Print informatieflarden opdracht
Nadere informatieLEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK
LEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK Inhoud 5 Introductie Eindtermen/ ontwikkelingsdoelen Hoe verloopt het bezoek? 9 10 Het programma Praktische
Nadere informatieLEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK
LEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK 2 Inhoud 4 5 8 Introductie Eindtermen/ ontwikkelingsdoelen Hoe verloopt het bezoek 8 9 10 Het programma Praktische
Nadere informatieDe leerlingen wandelen de vooraf uitgestippelde route op de wandelkaart. Ze observeren en leggen de knelpunten inzake de verkeersveiligheid vast.
Op leerwandeling y Eindtermen 6.12 De leerlingen kunnen de gevaarlijke verkeerssituaties in de ruimere schoolomgeving lokaliseren. ICT 5 De leerlingen kunnen ICT gebruiken om eigen ideeën creatief vorm
Nadere informatieVind je eigen geld uit
Geld graad 2 Vind je eigen geld uit Lesvoorbereiding Print verhaal Meneertje Yamada en de drukbezette zakenman uit en steek hem in een envelop. Print, schrijf zelf (of laat overschrijven) brief 1 van meter
Nadere informatieNanotechnologie handleiding leerkracht
Nanotechnologie handleiding leerkracht Website Alle informatie over het lespakket nanotechnologie is terug te vinden op volgende website: eefysicsnanotech.weebly.com Je vindt er alle downloadbaar lesmateriaal
Nadere informatieOnderzoekscompetenties. Schooljaar 2015-2016. GO! atheneum Campus Kompas Noordlaan 10 9230 Wetteren 09 365 60 60
GO! atheneum Campus Kompas Noordlaan 10 9230 Wetteren 09 365 60 60 Schooljaar 2015-2016 E-mail: ka.wetteren@g-o.be atheneum@campuskompas.be Website: www.campuskompas.be/atheneum Scholengroep Schelde Dender
Nadere informatieOok getest op kinderen
Lesvoorbereiding Ook getest op kinderen Reclame graad 1 Print 1 keer het verhaal 'Het papieren kamertje'. Toon de logo's op het smartboard. Kies een recept uit het document kinderrecepten en zorg voor
Nadere informatieDe Taalkanjers - Thema 1 HANDLEIDING
De Taalkanjers - Thema 1 HANDLEIDING SUGGESTIES VOOR LINKEN In de les WO kun je een echte buddyboom planten op een zichtbare plaats op school. Gebruik dat moment om uit te leggen wat een boom nodig heeft
Nadere informatieGerreke Gierveld - Berbel Vervat
Gerreke Gierveld - Berbel Vervat Doelen Je weet waarom het stellen vragen zo belangrijk is. Welke vragen zijn dan de juiste op welke moment? Daardoor stimuleren jullie een betrokken, ondernemende en nieuwsgierige
Nadere informatieIn de weer met striphelden
Weer graad 1 In de weer met striphelden Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal op de site vind je het nodige lesmateriaal voor deze les. Print het stripblad dubbelzijdig uit voor elke leerling. Dit zijn in
Nadere informatieLes 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar
Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen vormen een beeld bij het onderzoek van de professor Leerlingen vergroten hun woordenschat door het leren van nieuwe vaktermen
Nadere informatieVoorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal.
& OHHUOLQJHQKDQGOHLGLQJ LQOHLGLQJ Het sectorwerkstuk staat voor de deur. Misschien heb je er al slapeloze nachten van, misschien lijkt het je de leukste opdracht van je hele opleiding. Eindelijk iets leren
Nadere informatie3. Lesvoorbeeld waarbij leerlingen zelf de bespreekpunten bepalen. Les 1
3. Lesvoorbeeld waarbij leerlingen zelf de bespreekpunten bepalen Klas: 4 havo Benodigde lestijd: 2 x 50 minuten Romanfragment: Jaap Robben, Birk Hulpmiddelen: Romanfragmenten Birk, blz 11-19 en blz 74-84
Nadere informatieHoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1
Hoeveel kost het schoolreisje? Groep 5 rekenen 1 De leerlingen gaan in groepjes aan de slag om uit te rekenen hoeveel een schoolreisje kost. Ze gebruiken hierbij een computer om prijzen op te kunnen zoeken
Nadere informatieOp onderzoek... Project 2. Veel succes! Meester Stijn Zesde leerjaar
Op onderzoek... Meester Stijn Zesde leerjaar haegemanstijn@gmail.com Project 2 Ritmes onderzoeken (percussie/ eenvoudige partitu Een kettingreactie maken! Een onderzoek instellen! Fiche van experiment
Nadere informatieVoorbeeld actiepunten Aandachtspunt = bevorderen van interactie tussen kinderen tijdens de evaluatie van de les
1 Lesschemaformulier (LSF) Handleiding versie 2009-2010 / Pedagogogische Hogeschool De Kempel Helmond Kop Op ieder lesschemaformulier noteer je jouw voor- en achternaam en de jaargroep op de Kempel. Je
Nadere informatieTAALBESCHOUWING: BEPALINGEN
Vakonderdeel: TAALBESCHOUWING: BEPALINGEN Doelen Verdiepen van de beweeglijkheid van zinnen. Onderscheiden van nodige en bijkomende informatieve delen. Zinnen inkorten en langer maken. Materiaal Werkboek
Nadere informatieCultuureducatie met Kwaliteit
Cultuureducatie met Kwaliteit Doorlopende leerlijn literatuur Groep 7 Lessenreeks basis Deze leerlijn is ontwikkeld door Bibliotheek Zoetermeer. Schrijversbezoek Informatie over Schrijversbezoek Groep
Nadere informatieSteekkaart: nummer 5Wi
Steekkaart: nummer 5Wi Onderwerp De positiebepaling van voorwerpen en personen tegenover elkaar Leeftijd/Doelgroep 5 e leerjaar Leergebied Wiskunde Organisatie Tijdsduur 50 minuten Beschrijving Deze wiskundige
Nadere informatieThema 4: Mijn sport is top!
Thema 4: Mijn sport is top! 3 Onze wereld is een wereld van verschil. Geen twee mensen zijn gelijk. Samenleven in diversiteit is de uitdagende maar verrijkende opdracht. Zo groeit, voorbij de kleuren,
Nadere informatiewerkbladen, telefoons en opnametoestel
DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf
Nadere informatieWaarom ga je schrijven: Nieuwsbegripfilmpje kijken. Wat voor tekst schrijf je en voor wie: een gedicht over Egypte
Les 1: Een gedicht over Egypte schrijven Waarom ga je schrijven: Nieuwsbegripfilmpje kijken 1. Bekijk het Nieuwsbegripfilmpje van het Jeugdjournaal op www.nieuwsbegrip.nl. Het filmpje gaat over de situatie
Nadere informatieOnderwerp. VVKBaO. Kinderen leren problemen op te lossen door pijltjes in een bepaalde volgorde te plaatsen en blokjes te herhalen.
Onderwerp Kinderen leren problemen op te lossen door pijltjes in een bepaalde volgorde te plaatsen en blokjes te herhalen. SOC 3 WIS 5.4 WIS 4.1 WO 2.7 de leerlingen kunnen samenwerken met anderen, zonder
Nadere informatieProblemen herformuleren Leerlingen drukken de probleemstelling uit in eigen woorden.
ACTIVITEITEN NAAM activiteit Leeftijdsgroep Markeer de optie. Tijdsduur: Vaardigheden computationeel denken Markeer de opties. Programmeren met Scratch 1 graad secundair onderwijs (12 14 jaar) > project
Nadere informatieEXAMENPROJECT NEDERLANDS 5TSO ARGUMENTEREN EN DEBATTEREN
EXAMENPROJECT NEDERLANDS 5TSO ARGUMENTEREN EN DEBATTEREN N. Gheerolfs/ L. Eeckhout/ T. De Man/ N. De Vleeschauwer 1 Examenproject semester 2 5TSO Argumenteren en debatteren Met deze bundel bereid je je
Nadere informatieSPOT EEN JOB! Op bezoek bij een interimkantoor. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS
SPOT EEN JOB! Wie zoekt die vindt! Er zijn veel manieren om vacatures te vinden. In dit lespakket worden de jongeren aan het werk gezet om via verschillende kanalen vacatures te vinden: kranten, internet,
Nadere informatieVaardigheden - Enquête HV12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52705 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieSoorten gezinnen. 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst. Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6
Soorten gezinnen 1. Thema: Diversiteit 2. Vakgebied en vakonderdeel: Wereldoriëntatie / Godsdienst 3. Doelgroep Eerste graad Tweede graad Derde graad 1 2 3 4 5 6 4. Duur: 50 min. 5. Doelen Eindtermen Wereldoriëntatie:
Nadere informatieNederlands in Uitvoering
Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:
Nadere informatie