Nog een stap nodig voor schoon en voldoende water Verslag conferentie Voldoende schoon water, nu en in de toekomst, Amersfoort 27 mei 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nog een stap nodig voor schoon en voldoende water Verslag conferentie Voldoende schoon water, nu en in de toekomst, Amersfoort 27 mei 2015"

Transcriptie

1 Nog een stap nodig voor schoon en voldoende water Verslag conferentie Voldoende schoon water, nu en in de toekomst, Amersfoort 27 mei 2015 We werken al decennia aan schoon water in Nederland. Europese regelgeving heeft daar de afgelopen jaren een extra impuls aan gegeven. In het begin was er ook angst voor Brussel, maar gaandeweg is er een brede samenwerking in stroomgebieden tot stand gekomen en maken we goede voortgang. Van een moeten van buiten (EU) naar willen van binnen (onze eigen ambitie). Het grond- en oppervlaktewater wordt schoner, dat is zichtbaar, maar de verbetering gaat op dit moment niet snel genoeg om in 2027 goed te scoren. Het blijft zoeken naar de balans tussen strikte principes en administratieve verplichtingen en het bereiken wat we zelf belangrijk vinden. Op de conferentie Voldoende schoon water, nu en in de toekomst op 27 mei 2015 in Amersfoort bespraken bestuurders van waterschappen, provincies, gemeenten, vertegenwoordigers van Rijk, maatschappelijke organisaties en kennisinstituten de opgave voor waterkwaliteit en zoetwatervoorziening in de komende jaren en de bijdrage die de verschillende partners daar aan kunnen en willen leveren. Wat is de opgave? Schoner water met enkele hardnekkige problemen Het water in Nederland is veel schoner dan een aantal decennia geleden. Dode sloten zoals in de jaren 60 en 70 kennen we niet meer. De WVO (Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren), het mestbeleid, gewasbeschermingsbeleid en ook de Kaderrichtlijn Water (KRW) hebben veel gebracht. Het water wordt helderder en vissoorten keren terug. Maar de verbetering stagneert op verschillende onderdelen en nieuwe problemen dienen zich aan. Er is een aantal hardnekkige problemen, zoals de belasting met nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen. Er is vanaf 2009 een ruim 2 miljard euro geïnvesteerd in maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren. Voor de planten en de vissen is vooruitgang zichtbaar, maar het percentage wateren dan op alle punten voldoet blijft nog laag. De ex-ante evaluatie Waterkwaliteit, nu en in de toekomst van het Planbureau voor de Leefomgeving ( geeft als prognose dat de KRW-einddoelen met het nu voorliggende pakket aan maatregelen in de meerderheid van de watersystemen niet wordt gehaald. Ambitie en realisme Het bereiken van verschillende KRW-doelen in 2027 is dus nog ver weg. De meerderheid van de aanwezigen staat nog steeds achter de ambitie om schoon water te realiseren en wil dat er in de komende Stroomgebiedbeheerplannen en een tandje wordt bijgezet. Men pleit vooral voor versterken van de uitvoering, niet voor nieuwe doelen of plannen. Maar in de aanloop naar het 3e Stroomgebiedbeheerplan is wel een gesprek nodig over het doelbereik in Er gingen op de conferentie ook stemmen op om de discussie te richten op voldoende schoon en om opnieuw met de Europese Commissie om tafel te gaan. Nu al is duidelijk dat doelen voor sommige chemische stoffen ook in 2027 niet gehaald kunnen worden. Dat ligt meestal niet aan het Nederlands beleid; zo is voor kwik een mondiale aanpak nodig. De aanwezigen constateren een spanningsveld tussen de formele beoordeling in de KRW en wat we in 1

2 Nederland zelf belangrijk vinden. Er is steun voor het feit dat het Rijk hier in Brussel een punt van maakt. Tijdens de bijeenkomst riepen sommige aanwezigen op om de menselijke maat bij het werken aan waterkwaliteit meer nadruk te geven. Gebruikers zoals watersporters gaan uit van hun eigen beleving, bijvoorbeeld van helder water en hebben geen affiniteit met cijfermatige normen, ook al zijn die een middel om vooruitgang onderbouwd in beeld te brengen. Anderen wijzen juist op de noodzaak van het halen van de doelstellingen, onder andere om een circulaire economie te realiseren en om afwenteling van kosten op consumenten tegen te gaan. In de komende jaren moeten de feiten goed op een rij worden gezet, zodat oorzaken en knelpunten helder zijn en dat er veel meer inzicht is in de effecten van maatregelen. Zodat kan worden nagegaan of de ambitie van de doelen reëel is en welke mogelijke extra maatregelen het doelbereik dichterbij kunnen brengen en of in sommige gevallen fasering tot na 2027 aan de orde is. Sleutelmomenten zijn de evaluaties van de Mestwetgeving (2016) en het beleid voor gewasbeschermingsmiddelen (2018) met het oog op de gebiedsprocessen die daarna volgen. Nutriënten - de grootste opgave De diffuse belasting door stikstof (N) en fosfor (P), met name door de land- en tuinbouw, vormt de grootste opgave. Daar waren de sprekers en aanwezigen het over eens. Er is flinke voortgang geboekt, maar op de helft van de meetlocaties is de concentratie van N of P nog te hoog om de biologische parameters op orde te krijgen. Het 5e Nitraatactieprogramma zal in een aantal gebieden verbetering brengen, maar de gemiddelde verbetering in 2027 is beperkt tot ongeveer 5%. En in de kleigebieden in West-Nederland wordt juist een toename van de stikstofbelasting verwacht volgens berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving. De effecten van het DAW zijn vooralsnog onbekend. De agrarische sector is zich ervan bewust een belangrijk deel van het probleem te veroorzaken en wil bijdragen aan oplossingen. Dat vraagt het op grote schaal in beweging brengen van ondernemers, een zoektocht naar best practices en het breed verspreiden hiervan. Er zijn innovaties nodig bij mestverwerking om te bereiken dat nutriënten beter worden opgenomen in het gewas en niet in het water terecht komen. Gewasbeschermingsmiddelen vragen extra inspanning Ook bij gewasbeschermingsmiddelen -een aantal aanwezigen gebruikt liever de term bestrijdingsmiddelen- wordt bij de helft van de meetlocaties een vaak grote overschrijding van de normen gemeten. Er zijn grote verschillen per gebied. Het Rijk verwacht dat generiek beleid een groot deel van de problemen zal oplossen. Er zijn signalen dat de schade door neonicotinoïden toeneemt, dit moet nadrukkelijker op de agenda komen. Andere partijen, zoals de drinkwaterbedrijven, vragen om een extra inspanning van het Rijk. Naleefgedrag en handhaving De verwachting is dat beter naleefgedrag nog voor een flinke verbetering van de waterkwaliteit kan zorgen, zowel bij gewasbeschermingsmiddelen als nutriënten. Dat is een belangrijke opgave waar zowel handhaving als bewustwording voor nodig is. Waterschappen doen hier al veel aan, maar willen bedrijven meer en gerichter gaan aanspreken. Hiervoor zoeken zij samenwerking met de NVO en de VWA. Het Rijk wil helpen de handhaving te verbeteren. Zuiveringsinspanning drinkwater neemt toe De inspanning om de hoge kwaliteit van het Nederlandse drinkwater te handhaven neemt toe. De drinkwaterbedrijven zien dat hun zuiveringen moeten worden uitgebreid vanwege overschrijdingen in de winningsgebieden en bedreigingen door gewasbeschermingsmiddelen, mest, verzilting en ook vanuit ruimtelijk beleid. Zij vragen nadrukkelijk om een meer voortvarende aanpak. Nieuwe stoffen steeds meer zichtbaar Nieuwe stoffen, met name medicijnresten en microplastics zijn steeds meer en in steeds grotere hoeveelheden zichtbaar in de metingen. Er zijn sterke aanwijzingen voor de schadelijke effecten hiervan. Voor medicijnen zijn er aanzetten voor een aanpak, onder andere in het initiatief van Waterschappen en 2

3 Vewin en programma s vanuit Nepharma, zoals ICO-Pharma Stewardship. Er zijn ook afspraken gemaakt over structurele monitoring. Microplastics zijn een belangrijke zorg, mede omdat deze lang in het milieu blijven en moeilijk zijn te verwijderen. Er is een aanpak nodig via zowel de directe route (bv plasticdeeltjes in verzorgingsproducten) als de indirecte route (zwerfvuil). Voor beide onderwerpen is een aanpak nodig die de hele keten omvat, daarbij wordt ook gekeken naar extra zuivering bij bepaalde waterzuiveringsinstallaties. In het project Schone Maaswaterketen wordt hiermee ervaring opgedaan. Ketenbenadering Zowel overheid als bedrijfsleven werd aangedrongen op een aanpak in de hele keten. Dat geldt voor onderwerpen als medicijnen en andere nieuwe stoffen, maar ook voor nutriënten en gewasbescherming. Het is van belang om alle spelers in de keten goed in beeld te hebben en om te komen tot een heldere verdeling van verantwoordelijkheden. Rijk en provincies zouden hier samen de regie moeten oppakken. Kennisontwikkeling en innovatie Er is brede overeenstemming over de wenselijkheid van verdere kennisontwikkeling en innovaties. Er is onder andere meer kennis nodig over de bronnen en effecten van nieuwe stoffen en ook over de effectiviteit van maatregelen, zowel van de huidige maatregelen als van extra maatregelen om de KRW-doelen dichterbij te brengen. Innovaties kunnen een belangrijke bijdrage leveren, bijvoorbeeld bij betere benutting van nutriënten, de energie- en grondstoffenfabriek, medicijnresten en projecten als de vismigratierivier. Er moet meer verbinding worden gezocht met het werk van de topsectoren, niet alleen de topsector Water maar ook Agro. Om sectoren tot innovatie te bewegen kan een goede normstelling helpen. Normen die voldoende ambitieus zijn om ondernemers uit te dagen (dus niet uitgaan van wat in de bestaande situatie haalbaar is), maar ook niet zo onbereikbaar dat het leidt tot apathie. Waterbewustzijn Het is gewenst dat bewoners en ondernemers meer oog krijgen voor het belang van waterkwaliteit voor een goede leefomgeving. Zij zouden meer zicht moeten hebben op de inspanningen die worden geleverd om de waterkwaliteit op orde te krijgen en op de resultaten daarvan. Ook moeten bewoners meer worden aangesproken op eigen gedrag, zoals achterlaten van zwerfvuil en gebruik van onkruidbeschermingsmiddelen. Gebiedsgericht maatwerk Veel deelnemers noemden gebiedsgericht maatwerk een onmisbaar element voor effectief werken aan schoon en gezond water. Dat biedt ook kansen voor synergie met andere beleidsthema s zoals zoetwatervoorziening, waterberging maar bijvoorbeeld ook natuurbeleid. Er zijn goede voorbeelden van de winst die synergie kan opleveren, zoals het project Kristalbad in Twente ( vechtstromen.nl/projecten/projecten/veilig-water/kristalbad/). Financiële uitdagingen Op financieel gebied zien de aanwezigen verschillende uitdagingen: ten eerste de beschikbaarheid van voldoende middelen voor de gewenste extra inspanning en ten tweede de zorg dat beschikbare middelen en met name de POP-gelden ingezet worden voor de goede projecten. Verschillende partijen vragen om onderzoek naar financiële prikkels die vervuilers stimuleren hun emissies aan te pakken. Bij de drinkwaterwinning bijvoorbeeld betalen op dit moment de consumenten de kosten van zuivering in plaats van de vervuiler. 3

4 Wat doen partijen en wat verwachten anderen van ze? Overheden en maatschappelijke organisaties noemden een scala aan onderwerpen waar zij de komen de jaren aan willen gaan werken. Samenwerking is daarbij onontbeerlijk. Het gaat om het vinden van slimme combinaties waarbij uitvoerige discussies over bevoegdheden zoveel mogelijk moeten worden vermeden. Partijen hebben elkaar wat te bieden en wat aan elkaar te vragen. Hieronder een beknopt overzicht van punten die tijdens de bijeenkomst aan de orde kwamen. Waterschappen Wat gaan waterschappen zelf doen? Verbeteren van de beheerprogramma s. Verder uitvoeren van inrichtingsmaatregelen. Werken aan realisatie grondstoffen- en energiefabrieken (route afvalwaterketen 2030, circulaire economie). Nog beter monitoren en resultaten laten zien, laten zien waar de knelpunten zijn. Opstellen van een aanpak voor nieuwe stoffen zoals er nu al met Vewin is gemaakt voor medicijnen. Samenwerken met andere partijen. Wat vragen anderen van de waterschappen? Het Rijk vraagt aan de waterschappen om hulp bij handhaving van regels in de agrarische sector; benutten kansen voor betere waterzuivering en doorgaan met prachtige regionale initiatieven zoals Lumbricus. LTO roept waterschappen en VNO op om bij te dragen aan beter benutten van bewerkte meststromen. Provincies Wat gaan provincies zelf doen? Verantwoordelijkheid nadrukkelijker nemen en uitdragen. Samenwerking in de keten bevorderen, hier regie in nemen. Werken aan een gezamenlijke onderzoeksagenda. Water vragen anderen van provincies? Rijk en agrarische sector vragen coördinatie bij het goed inzetten van POP-gelden voor water. Hier is een impuls gewenst. De provincies willen dit gaan doen. Waterschappen vragen met name inzet voor een betere koppeling van natuur en water. Hier liggen veel mogelijkheden voor win-win situaties, zie voorbeelden als de Onlanden en het Kristalbad. Ook met veiligheid en andere onderwerpen kan je slimme combinaties maken. Het Rijk Wat gaat het Rijk zelf doen? Doorgaan met inrichtingsmaatregelen in het hoofdwatersysteem. De middelen staan hiervoor op de begroting. Het Rijk biedt duidelijkheid over lozingseisen, zodat de sector de mestverwerkingscapaciteit op orde kan krijgen. Bij de evaluatie van de mestwetgeving is 2016 ook kijken naar de effecten op het oppervlaktewater. Dit zal de basis zijn voor het 6e Nitraatactieprogramma , maar ook voor maatregelen die nodig 4

5 zijn voor andere Rijksdoelen, zoals de KRW en Natura2000. Met de Stuurgroep Water onderzoek doen naar mogelijkheden van financiële prikkels bij diffuse verontreinigingen. Bij de EU vragen om betere afstemming van de verschillende richtlijnen. Er wordt met de Europese Commissie afgestemd om de internationale strategie voor geneesmiddelen (2016) te laten aansluiten bij nationale initiatieven. Waterbeheerders gaan nieuwe stoffen structureel monitoren. Regie via de Stuurgroep Water wordt versterkt door beter integratie met het Deltaprogramma en deelname van EZ. Rijk biedt ruimte aan regionale partijen voor een bestuurlijk voorportaal waterkwaliteit voor de Stuurgroep Water. Wat vragen anderen van het Rijk: De waterschappen vragen om kaders, stellen van normen, uitvoeren van afgesproken beleid (bv mest). Bij normen is belangrijk dat die ook uitdagen, dat helpt bedrijven beter te maken. Nepharma vraagt om de toelating van geneesmiddelen alleen op medische criteria te beoordelen, niet op milieu-effecten. Deze moeten via flankerend beleid worden beperkt. HIswa vraagt steun bij aansluiting van het project over aangroeiwerende verf op Europese regels. Provincies vragen om de discussie over eindtermijnen met de Europese Commissie te voeren in het licht van de mogelijke herziening van de richtlijn in 2019; meer tijd voorkomt dat we genoodzaakt zullen zijn doelen te verlagen. Ook VNO/NCW vraagt het Rijk om met de Europese Commissie om tafel te gaan. Een breed gedeelde wens is dat de campagne Ons Water nadrukkelijker aandacht besteedt aan waterkwaliteits-onderwerpen. Maatschappelijke organisaties De maatschappelijke organisaties die op de conferentie aanwezig waren zien zichzelf als partners met een eigen verantwoordelijkheid. Zij gaven ook concrete voorbeelden van wat zij zelf willen doen voor schoon en gezond water. De drinkwaterbedrijven blijven hun verantwoordelijkheid dragen voor de kwaliteit van het drinkwater. Aan de voorkant zijn zij actief met projecten rond de winningen. Onder andere met een initiatief voor terugdringen van medicijnresten samen met UvW. Ook is er een project rond de Maaswaterketen. De drinkwaterbedrijven en Vewin hebben heel veel monitoringgegevens die ze graag delen. Aan de achterkant breiden zij zuiveringen uit waar dat moet. Dat kan op termijn wel leiden tot hogere kosten voor de consument. Drinkwaterbedrijven vragen de overheden het concreet invullen van hun zorgplicht, onder andere door vertalen van bekende technieken en programma s zoals gebiedsdossiers en Water ABC in wettelijke verankering of certificering, meer verplichtingen bij bescherming winningen, betere handhaving, aanpassen van lozingseisen aan zoetwatervoorziening (verzilting, perioden watertekort). Een overzicht met 62 concrete suggesties staat op verbetering_waterkwaliteit_704.aspx. De agrarische sector (LTO) vraagt samenwerking en steun bij het zoeken naar innovaties en best practices. Zij zoeken actief naar oplossingen en best practices en ondernemers in beweging brengen deze ook toe te passen. Het DAW is hiervoor een belangrijk programma. Verder wil de sector innovatieve landbouwsystemen (verder) ontwikkelen, en daarbij ook naar de agro-keten kijken. Dat kan ook exportkansen opleveren. Daarnaast vraagt de sector om regionale bestuursovereenkomsten en regionale uitvoeringsprogramma s voor zowel waterkwaliteit als -kwantiteit. Afspraken op maat is ook een duidelijke vraag vanuit de waterrecreatie (Hiswa). Generieke afspraken werken onvoldoende en spreken onvoldoende aan. Kijk naar de gebruikers. De HISWA werkt aan een duurzaamheidsagenda, met o.a. sloop/recycle programma voor boten, aanpak aangroeiwerende verf, alternatieven voor vuilwateropvang. 5

6 De farmaceutische sector (Nepharma) heeft een programma langs twee lijnen: Optimaal gebruik van geneesmiddelen en ICO-Pharma stewardship. Er is een knelpunt bij apotheken met betrekking tot gemeentelijke regels/vergunningen bij het vernietigen van teruggenomen geneesmiddelen. Natuur- en milieuorganisaties kunnen een rol spelen bij bewustwordings- en communicatiecampagnes. Naar richtinggevende uitspraken in 2018 De aanwezigen onderschrijven het belang van een grondige discussie over doelen en maatregelen, die moet leiden tot richtinggevende uitspraken. Voor die tijd moet nog veel worden uitgezocht en feiten en opties in beeld worden gebracht. Het is zaak al op korte termijn aan dat proces te beginnen. Rijk en Regionale Bestuurlijk Overleggen zijn aan zet om dat proces vorm te geven. Er was veel steun voor het opzetten van een Bestuurlijk Platform Waterkwaliteit naar analogie van het Bestuurlijk Platform Zoetwater. Daarnaast is gepleit voor een jaarlijks vervolg van deze bestuurlijke bijeenkomst. Het Rijk zal de regie nemen om de Europese Commissie en andere lidstaten bij de discussie te betrekken, onder andere via het voorzitterschap in de 1e helft van De belangrijkste uitspraken op de conferentie zijn opgenomen in een Verklaring van Amersfoort. Deze is vervolgens aan de deelnemers voorgelegd voor commentaar en aangepast. Daarmee is het een basisdocument dat een bouwsteen is voor een bestuurlijke agenda en de betrokkenheid van de verschillende partijen duidelijk maakt. Ministerie van I&M - juni

Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater. Emissiesymposium 6 april 2017

Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater. Emissiesymposium 6 april 2017 Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater Emissiesymposium 6 april 2017 1 Ministerie van 11 april Infrastructuur 2017 en Milieu Waarom een Delta-aanpak? Waterkwaliteit is verbeterd, maar nog niet voldoende

Nadere informatie

Emissie registratie betekenis

Emissie registratie betekenis Emissie registratie betekenis Emissie registratie symposium Wilbert van Zeventer, DGRW Emissieregistratie is een middel, geen doel op zich 1. Politiek-bestuurlijke ontwikkelingen 2. Benutten monitoringsresultaten

Nadere informatie

Winst met water! > In Actie. Waarom nu? Hoe doen we dit? Eigen project! Doelstellingen. (Klik of scroll naar de volgende pagina)

Winst met water! > In Actie. Waarom nu? Hoe doen we dit? Eigen project! Doelstellingen. (Klik of scroll naar de volgende pagina) Winst met water! > In Actie > Waarom nu? > Hoe doen we dit? > Idee voor eigen project! > Doelstellingen (Klik of scroll naar de volgende pagina) Deltaplan Agrarisch Waterbeheer: winst met water! Het agrarisch

Nadere informatie

Versnellingstafels Waterkwaliteit uit de startblokken. Dossier Waterkwaliteit bronnen

Versnellingstafels Waterkwaliteit uit de startblokken. Dossier Waterkwaliteit bronnen Dossier Waterkwaliteit bronnen Concrete maatregelen voor knelpunten Versnellingstafels Waterkwaliteit uit de startblokken De Delta-aanpak Waterkwaliteit komt voort uit de wens van de Tweede Kamer en een

Nadere informatie

KADERS VOOR INVULLING KRW-DOELEN IN DE DERDE STROOMGEBIEDBEHEEPLANNEN, BESTUURLIJKE NOTITIE

KADERS VOOR INVULLING KRW-DOELEN IN DE DERDE STROOMGEBIEDBEHEEPLANNEN, BESTUURLIJKE NOTITIE KADERS VOOR INVULLING KRW-DOELEN IN DE DERDE STROOMGEBIEDBEHEEPLANNEN, BESTUURLIJKE NOTITIE Aanleiding Bij de tot standkoming van de eerste stroomgebiedbeheerplannen voor de Kaderrichtlijn Water (KRW)

Nadere informatie

Netwerkdag IKN Jan Broos, Adviesbureau Broos Water BV 20 april 2017

Netwerkdag IKN Jan Broos, Adviesbureau Broos Water BV 20 april 2017 Het verbeteren van de waterkwaliteit; de rol van de landbouw Netwerkdag IKN Jan Broos, Adviesbureau Broos Water BV 20 april 2017 Broos Water BV Als praktijkgericht kennis- en adviesbureau werken wij aan

Nadere informatie

Opkomende stoffen: hoe krijgen we de keten waterdicht? Marjan van Giezen Plv.dir. DG Water en Bodem Ministerie Infrastructuur en Water

Opkomende stoffen: hoe krijgen we de keten waterdicht? Marjan van Giezen Plv.dir. DG Water en Bodem Ministerie Infrastructuur en Water Opkomende stoffen: hoe krijgen we de keten waterdicht? Marjan van Giezen Plv.dir. DG Water en Bodem Ministerie Infrastructuur en Water Waterkwaliteit is verbeterd, als je terug kijkt... Na decennia slechte

Nadere informatie

Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit! V 3

Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit! V 3 Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit! V 3 Inhoud presentatie Waar gaat t om? Landelijke ketenaanpak Regionale aanpak Wat doet WSVV al? Wat staat er op stapel in 2017 en verder? Waterketen Watersysteem

Nadere informatie

Samen met de agrarische sector werken aan schoon water

Samen met de agrarische sector werken aan schoon water Bijlage CWE 12-31b Bijlage Samen met de agrarische sector werken aan schoon water Kader van deze notitie Deze notitie betreft een verdere uitwerking van de besluiten die de CWE in haar vergadering op 17

Nadere informatie

Kees Steur Waterschap Zeeuwse Eilanden coördinator Waterkwaliteit en Milieu

Kees Steur Waterschap Zeeuwse Eilanden coördinator Waterkwaliteit en Milieu Implementatie Kaderrichtlijn Water (KRW) Kees Steur Waterschap Zeeuwse Eilanden coördinator Waterkwaliteit en Milieu 1 februari 2008 Inhoud Waterkwaliteit probleemstoffen bronnen Uitgangspunten en taakverdeling

Nadere informatie

Deltaplan Agrarisch Waterbeheer - in het kort -

Deltaplan Agrarisch Waterbeheer - in het kort - Bijlage 1 Deltaplan Agrarisch Waterbeheer - in het kort - 1. Aanleiding Het Nationaal Waterplan zoekt de samenwerking met het bedrijfsleven voor de uitvoering van de nationale wateropgaven. De Deltacommissaris

Nadere informatie

Water nu en... KRW De Europese. Kaderrichtlijn water. Een grote kans voor. de verbetering van de. waterkwaliteit. en daarmee ook voor de

Water nu en... KRW De Europese. Kaderrichtlijn water. Een grote kans voor. de verbetering van de. waterkwaliteit. en daarmee ook voor de KRW De Europese Kaderrichtlijn water Een grote kans voor de verbetering van de waterkwaliteit en daarmee ook voor de drinkwatervoorziening. Water nu en... Vereniging van Waterbedrijven in Nederand KRW

Nadere informatie

Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Kees van Rooijen LTO beleidsteam Water RAO Rijn West 16 mei 2012

Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Kees van Rooijen LTO beleidsteam Water RAO Rijn West 16 mei 2012 Deltaplan Agrarisch Waterbeheer Kees van Rooijen LTO beleidsteam Water RAO Rijn West 16 mei 2012 LTO bestuurders DAW 1 juni 2011 Landbouw 2020: duurzaam en geaccepteerd gedreven door markt, kennis, techniek

Nadere informatie

Voortgang KRW: maatregelen, doelbereik en innovatie. 13 december 2012; Frank van Gaalen

Voortgang KRW: maatregelen, doelbereik en innovatie. 13 december 2012; Frank van Gaalen Voortgang KRW: maatregelen, doelbereik en innovatie 1 Rapport Evaluatie waterkwaliteit Op 21 december beschikbaar (www.pbl.nl) Samenvatting opgenomen in KRW-rapport Belangrijke waterbeheerkwesties Bijdragen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 27 858 Gewasbeschermingsbeleid 27 625 Waterbeleid Nr. 346 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

Meten en weten aan grondwater in de toekomst

Meten en weten aan grondwater in de toekomst Meten en weten aan grondwater in de toekomst IHW netwerk dag Amersfoort 2016.10.13 Auke Oostra DGRW - Bodem Mijn achtergrond: geologie en bodemsanering 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Grondwater

Nadere informatie

Position Paper. AO Water 24 juni 2015

Position Paper. AO Water 24 juni 2015 Position Paper AO Water 24 juni 2015 Ambitieniveau Nederland De Europese Commissie stelt dat Nederland door te weinig urgentie, het ontbreken van onderzoek naar de effectiviteit van maatregelen en het

Nadere informatie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische

Nadere informatie

VOORSTEL. Documentnummer Programma Waterketen Projectnummer. Afdeling Planvorming Bijlage(n) 1 Onderwerp Beleidskader nieuwe stoffen

VOORSTEL. Documentnummer Programma Waterketen Projectnummer. Afdeling Planvorming Bijlage(n) 1 Onderwerp Beleidskader nieuwe stoffen Aan algemeen bestuur 18 februari 2015 VOORSTEL Datum 6 januari 2015 Portefeuillehouder B.J. van Vreeswijk Documentnummer 661410 Programma Waterketen Projectnummer Afdeling Planvorming Bijlage(n) 1 1. Voorstel

Nadere informatie

Op naar een specifiek meetnet voor bestrijdingsmiddelen

Op naar een specifiek meetnet voor bestrijdingsmiddelen Op naar een specifiek meetnet voor bestrijdingsmiddelen Dennis Kalf Ministerie Infrastructuur en Milieu; RWS Waterdienst 22 mei 2012 Inhoud Aanleiding/overwegingen NAP/nieuwe nota duurzame gewasbescherming(bm)

Nadere informatie

ADVIES KLANKBORDGROEP RIJN- WEST AAN REGIONAAL BESTUURLIJK OVERLEG inzake opzet en inhoud gebiedsprocessen, op weg naar 2e Stroomgebiedbeheerplan

ADVIES KLANKBORDGROEP RIJN- WEST AAN REGIONAAL BESTUURLIJK OVERLEG inzake opzet en inhoud gebiedsprocessen, op weg naar 2e Stroomgebiedbeheerplan ADVIES KLANKBORDGROEP RIJN- WEST AAN REGIONAAL BESTUURLIJK OVERLEG inzake opzet en inhoud gebiedsprocessen, op weg naar 2e Stroomgebiedbeheerplan Inleiding Het RBO Rijn- West heeft procesafspraken gemaakt

Nadere informatie

Water verbindt Bestuursakkoord Waterschap Rijn en IJssel

Water verbindt Bestuursakkoord Waterschap Rijn en IJssel Water verbindt Bestuursakkoord Waterschap Rijn en IJssel 2015 2019 Water verbindt Bestuursakkoord Waterschap Rijn en IJssel 2015 2019 Inleiding Water is voor iedereen van levensbelang. We staan er misschien

Nadere informatie

Strategische planning drinkwater Lange termijnvisie Vitens

Strategische planning drinkwater Lange termijnvisie Vitens Strategische planning drinkwater Lange termijnvisie Vitens Peter Salverda Omgevingsmanager Vitens 20 Maart 2013 Opzet presentatie Waarom strategische planning? Ambitie en lange termijn visie Duurzaamheid

Nadere informatie

Inhoud lezing uitvoeringsprogramma diffuse bronnen waterverontreiniging (UP)

Inhoud lezing uitvoeringsprogramma diffuse bronnen waterverontreiniging (UP) Inhoud lezing uitvoeringsprogramma diffuse bronnen waterverontreiniging (UP) 1. Enkele uitgangspunten 2. Criteria probleemstoffen 3. Belangrijkste sectoren en hun probleemstoffen 4. Drie-deling in aanpak

Nadere informatie

Zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn ( ): proces en stand van zaken. Inhoud

Zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn ( ): proces en stand van zaken. Inhoud Zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn (2018-2021): proces en stand van zaken Themadag Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen 16 februari 2017 Erik Mulleneers, Projectleider zesde actieprogramma

Nadere informatie

Samenwerking in de waterketen Het landelijk kernteam samenwaw. Ruud van Esch

Samenwerking in de waterketen Het landelijk kernteam samenwaw. Ruud van Esch Samenwerking in de waterketen Het landelijk kernteam samenwaw Ruud van Esch Lid kernteam samenwerking waterketen namens UvW Beleidsadviseur waterketen en circulaire economie Inhoud presentatie Bestuursakkoord

Nadere informatie

Achtergrondnotitie De toon van communicatie aan doelgroepen in relatie tot verbetering van de chemische waterkwaliteit

Achtergrondnotitie De toon van communicatie aan doelgroepen in relatie tot verbetering van de chemische waterkwaliteit Achtergrondnotitie De toon van communicatie aan doelgroepen in relatie tot verbetering van de chemische waterkwaliteit 5 juni 2015 Aanleiding De waterkwaliteit in Delfland voldoet niet aan de geldende

Nadere informatie

16-7-2014. Uitgangssituatie. Uitgangssituatie. Waterkwaliteit is verbeterd, maar doelstelling nog niet voltooid.

16-7-2014. Uitgangssituatie. Uitgangssituatie. Waterkwaliteit is verbeterd, maar doelstelling nog niet voltooid. Uitgangssituatie Evaluatie Nota duurzame gewasbescherming 2004-2010 Doel Doelstelling 2010 Resultaat ACTIEPLAN Gezond gewas, Schoon water Ecologische kwaliteit oppervlaktewater Drinkwaterkwaliteit Reductiemilieubelasting

Nadere informatie

Kwaliteit oppervlaktewater, 2009

Kwaliteit oppervlaktewater, 2009 Indicator 6 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen

Nadere informatie

Afvalwaterplan DAL/W 2 In vogelvlucht. Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s

Afvalwaterplan DAL/W 2 In vogelvlucht. Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s In vogelvlucht Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s watersysteem De afvalwaterketen Wij beschouwen de afvalwaterketen als één geheel,

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water 10 maart 2016

Verslag bijeenkomst medicijnresten uit water 10 maart 2016 We starten de dag met het teruggeven van de resultaten uit de interviews Vitens en Vallei en Veluwe hebben gesproken met deskundigen, beleidsmakers en bestuurders om meer zicht te krijgen op het probleem,

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) Nummer Onderwerp Hoogheemraadschap van Delfland.

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) Nummer Onderwerp Hoogheemraadschap van Delfland. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d.) 3 april 2012) Nummer 2644 Onderwerp Hoogheemraadschap van Delfland. Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller De

Nadere informatie

Hoe verder met de aanpak nutriënten Rijn-West?

Hoe verder met de aanpak nutriënten Rijn-West? Hoe verder met de aanpak nutriënten Rijn-West? Inhoud Verantwoording... 1 Verslag strategische tafel Rijn-West... 2 Deelnemers... 2 Context... 2 Wat is onze gezamenlijke bedoeling?... 3 Gezamenlijke principes

Nadere informatie

Waterkwaliteit KRW, 2015

Waterkwaliteit KRW, 2015 Indicator 12 januari 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen

Nadere informatie

Onderwerp: Uitvoeringsprogramma Oppervlaktewaterwinning Drentsche Aa Nummer: Bestuursstukken\1785. Opdrachtgever: Jelmer Kooistra

Onderwerp: Uitvoeringsprogramma Oppervlaktewaterwinning Drentsche Aa Nummer: Bestuursstukken\1785. Opdrachtgever: Jelmer Kooistra Onderwerp: Uitvoeringsprogramma Oppervlaktewaterwinning Drentsche Aa Nummer: Bestuursstukken\1785 Agendapunt: 7 DB: Ja 2-2-2015 BPP: Ja 18-2-2015 FAZ: Nee VVSW: Ja 18-2-2015 AB: Ja 11-3-2015 Opsteller:

Nadere informatie

Stroomgebiedbeheerplannen 2015

Stroomgebiedbeheerplannen 2015 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Werkprogramma Diederik van der Molen KRW coördinator DG Water Producten tbv KRW in de komende jaren Uitvoering van maatregelen door rijk en regionale partijen Activiteit

Nadere informatie

Nieuwe verontreinigingen, nieuwe oplossingen. Gebruik de kracht van natuurlijke processen

Nieuwe verontreinigingen, nieuwe oplossingen. Gebruik de kracht van natuurlijke processen Nieuwe verontreinigingen, nieuwe oplossingen Gebruik de kracht van natuurlijke processen Creating with the power of nature Opgericht in 1988 35 medewerkers, multidisciplinair team Internationaal kennis

Nadere informatie

AMBITIE NUTRIËNTEN 2018

AMBITIE NUTRIËNTEN 2018 AMBITIE NUTRIËNTEN 2018 ACTIEPLAN Als uitwerking van de Ambitie Nutriënten 2018 zullen de leden van het Nutrient Platform, ondersteund door het secretariaat, de komende twee jaar de volgende activiteiten

Nadere informatie

Bijeenkomst VNG. Frank van de Ven & Jan Hartholt Netwerk Platteland

Bijeenkomst VNG. Frank van de Ven & Jan Hartholt Netwerk Platteland Bijeenkomst VNG Frank van de Ven & Jan Hartholt Netwerk Platteland Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland 18 september 2015 1 Programma verder toegelicht

Nadere informatie

Watersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner

Watersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner Memo Aan deelnemers diner-debat Eye Kopie aan Contactpersoon Rik van Terwisga Datum 8 januari 2015 Onderwerp Vervolg Debat-diner "Watersysteem van de Toekomst" Watersysteem van de Toekomst: vervolg

Nadere informatie

Waterzuivering Westland Bijeenkomst 's-gravenzande

Waterzuivering Westland Bijeenkomst 's-gravenzande Waterzuivering Westland Bijeenkomst 7-12-2015 's-gravenzande Even voorstellen Bas Nanninga Hoogheemraadschap van Delfland Daan van Empel LTO Glaskracht Nederland Programma 19.30 uur Ontvangst en opening

Nadere informatie

Grondwater in Rijn West. René Hilhorst Procestrekker grondwater

Grondwater in Rijn West. René Hilhorst Procestrekker grondwater Grondwater in Rijn West René Hilhorst Procestrekker grondwater 1 Doel en Opzet Doel: meanderen door provinciale rol en stand van zaken aangeven 1. Provinciale taak 2. Gebiedsdossiers 3. Natura 2000 4.

Nadere informatie

Project ZON. Hoofdvraag. Uitvoering. Regionale afstemming op en inbreng Deltaprogramma. Samenwerking met regio Zuid

Project ZON. Hoofdvraag. Uitvoering. Regionale afstemming op en inbreng Deltaprogramma. Samenwerking met regio Zuid Project ZON Hoofdvraag huidige droogte situatie (2010) gevolgen van de klimaatverandering (2050) zinvolle maatregelen Uitvoering gebied Regio-Oost aansturing vanuit RBO projectgroep Regionale afstemming

Nadere informatie

De prijs van het Nederlandse waterbeheer

De prijs van het Nederlandse waterbeheer De prijs van het Nederlandse waterbeheer Sas Terpstra Simon Troost Amersfoort 22 september 2015 De huidige financiering wat kost het waterbeheer? miljard De prijs van het Nederlandse waterbeheer 22 september

Nadere informatie

Vragen en antwoorden ecologische KRW-doelen

Vragen en antwoorden ecologische KRW-doelen Vragen en antwoorden ecologische KRW-doelen Werkgroep doelafleiding 2021 Rijn-West Versie september 2017 In de kern is de Kaderrichtlijn Water (KRW) eenvoudig. De KRW streeft naar een goede chemische en

Nadere informatie

EIR 2019: Selectie van de belangrijkste feiten over de stand van de uitvoering van de milieuwetgeving in Europa

EIR 2019: Selectie van de belangrijkste feiten over de stand van de uitvoering van de milieuwetgeving in Europa EIR 2019: Selectie van de belangrijkste feiten over de stand van de uitvoering van de milieuwetgeving in Europa DEFINITIE, DOELSTELLINGEN EN VOORDELEN VAN EIR De Evaluatie uitvoering milieubeleid (EIR)

Nadere informatie

Statencommissie REW 1 februari KRW maatregelen rijkswateren

Statencommissie REW 1 februari KRW maatregelen rijkswateren Statencommissie REW 1 februari 2008 Kaderrichtlijn Water in Scheldestroomgebied KRW maatregelen rijkswateren Loes de Jong RWS Zeeland Projectbureau KRW Schelde Rijkswateren Zeeland Inhoud presentatie:

Nadere informatie

Toestand KRW-waterlichamen Flevoland medio 2018

Toestand KRW-waterlichamen Flevoland medio 2018 Toestand KRW-waterlichamen Flevoland medio 2018 1. Inleiding In het beheergebied van waterschap Zuiderzeeland liggen 18 KRW-waterlichamen (zie figuur 1 op volgende pagina). Deze waterlichamen worden zowel

Nadere informatie

HOOFDLIJNENAKKOORD WATERZUIVERING IN DE GLASTUINBOUW

HOOFDLIJNENAKKOORD WATERZUIVERING IN DE GLASTUINBOUW HOOFDLIJNENAKKOORD WATERZUIVERING IN DE GLASTUINBOUW LTO Glaskracht Nederland, Nederlandse Stichting voor Fytofarmacie (Nefyto), Unie van Waterschappen (UvW), Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG),

Nadere informatie

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015 Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen A. Visser Maart 2015 André Visser Sinds 1999 bij Royal HaskoningDHV Actief op het vlak duurzaamheid en circulaire economie - energiefabriek - grondstoffenfabriek

Nadere informatie

Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking

Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Aanleiding In Twente is het mestoverschot aanzienlijk. De agrarische bedrijven moeten een bestemming voor het mestoverschot vinden buiten

Nadere informatie

Waterkwaliteit verbeteren!

Waterkwaliteit verbeteren! Waterkwaliteit verbeteren! Erwin Rebergen Beheerder grond- en oppervlaktewater 6 juni 2013 1 Onderwerpen Waarom spant zich in om de waterkwaliteit te verbeteren? Wat willen we bereiken? Hoe willen we een

Nadere informatie

Gezamenlijke aanzet uitvoeringsprogramma Mest Eindconcept, versie 30 april 2018

Gezamenlijke aanzet uitvoeringsprogramma Mest Eindconcept, versie 30 april 2018 Gezamenlijke aanzet uitvoeringsprogramma Mest Eindconcept, versie 30 april 2018 Aanleiding De provincie Noord Brabant en de regio s Zuidoost en Noordoost Brabant vinden het belangrijk om de handen in één

Nadere informatie

Naar chemievrij beheer van de openbare ruimte in Nederland?

Naar chemievrij beheer van de openbare ruimte in Nederland? Naar chemievrij beheer van de openbare ruimte in Nederland? Studiedag PAN-Europe Brussel 8 juni 2015 ing. M.J. (Rien) Klippel sr. Beleidsmedewerker Emissies T 088-2461355 M 06-53734538 e rien.klippel@scheldestromen.nl

Nadere informatie

Nieuwe stoffen, nieuwe wetten?

Nieuwe stoffen, nieuwe wetten? Nieuwe stoffen, nieuwe wetten? Ontwikkelingen lozingsbeleid industrie Roy Tummers, 6 april 2017 Kommer en kwel? PBL: waterkwaliteit sinds 1980 significant verbeterd Kwaliteit oppervlaktewater voldoende

Nadere informatie

Programma Uitleg waarom deze bijeenkomst JC Vogelaar en stukje historie Geesje Rotgers normstellingen in naam van de ecologie aan KRW-wateren Vragen A

Programma Uitleg waarom deze bijeenkomst JC Vogelaar en stukje historie Geesje Rotgers normstellingen in naam van de ecologie aan KRW-wateren Vragen A Welkom Programma Uitleg waarom deze bijeenkomst JC Vogelaar en stukje historie Geesje Rotgers normstellingen in naam van de ecologie aan KRW-wateren Vragen Aanbeveling Mesdagfonds Mestbeleid 33 jaar 1984

Nadere informatie

Samenwerking in het grondwaterbeheer

Samenwerking in het grondwaterbeheer Samenwerking in het grondwaterbeheer in de praktijk In verband met de evaluatie van de Waterwet is onlangs in opdracht van het ministerie van IenM een onderzoek afgerond naar de verdeling van bevoegdheden

Nadere informatie

Peilgestuurde drainage: Zo gaan we dat doen in Nederland!? Mogelijkheden voor implementatie

Peilgestuurde drainage: Zo gaan we dat doen in Nederland!? Mogelijkheden voor implementatie Peilgestuurde drainage: Zo gaan we dat doen in Nederland!? Mogelijkheden voor implementatie Douwe Jonkers DG Ruimte & Water 13 oktober 2011 Waarom peilgestuurde drainage? Waterkwantiteitsmaatregel (WB21,

Nadere informatie

Westland/Oostland, samen op weg naar de emissieloze kas in 2027

Westland/Oostland, samen op weg naar de emissieloze kas in 2027 Westland/Oostland, samen op weg naar de emissieloze kas in 2027 Afsprakenkader waterkwaliteit en glastuinbouw Context afsprakenkader Het doel van dit afsprakenkader is: het op een zo efficiënt mogelijke

Nadere informatie

voorstel aan dagelijks bestuur Onderwerp Deelname van WPM in projecten voor 2 e tender innovatieprogramma KRW

voorstel aan dagelijks bestuur Onderwerp Deelname van WPM in projecten voor 2 e tender innovatieprogramma KRW voorstel aan dagelijks bestuur routing met data: overleg portefeuillehouder : Jan Classens dagelijks bestuur : 9 september algemeen bestuur adviserend : algemeen bestuur besluitvormend : steller : Vivian

Nadere informatie

agendapunt 04.01 Aan Commissie Watersystemen - kwaliteit en kwantiteit WATERKWALITEITSRAPPORTAGE GLASTUINBOUWGEBIED

agendapunt 04.01 Aan Commissie Watersystemen - kwaliteit en kwantiteit WATERKWALITEITSRAPPORTAGE GLASTUINBOUWGEBIED agendapunt 04.01 910789 Aan Commissie Watersystemen - kwaliteit en kwantiteit WATERKWALITEITSRAPPORTAGE GLASTUINBOUWGEBIED Voorstel Commissie Watersystemen - kwaliteit en kwantiteit 1-2-2011 Kennis te

Nadere informatie

32627 (Glas)tuinbouw. 27858 Gewasbeschermingsbeleid. Nr. 19 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu

32627 (Glas)tuinbouw. 27858 Gewasbeschermingsbeleid. Nr. 19 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu 32627 (Glas)tuinbouw 27858 Gewasbeschermingsbeleid Nr. 19 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 23 juni 2015 Mede

Nadere informatie

Denktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016

Denktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016 Denktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016 1. In de startblokken Wat doen we al rond dit onderwerp We produceren elektriciteit en warmte door middel van gisting van al ons slib en verbranding

Nadere informatie

SAMEN AAN DE SLAG VOOR SCHOON WATER. Werkprogramma

SAMEN AAN DE SLAG VOOR SCHOON WATER. Werkprogramma Bijlage 3 SAMEN AAN DE SLAG VOOR SCHOON WATER Werkprogramma Inhoud Aanleiding... 1 Ambitie... 2 Vernieuwde aanpak... 3 Uitdagingen... 4 Uitwerking opgave volgens advies van de Adviescommissie Water...

Nadere informatie

1. Algemene gegevens a) Titel voorstel De internemarktagenda voor banen, groei en investeringen uitvoeren

1. Algemene gegevens a) Titel voorstel De internemarktagenda voor banen, groei en investeringen uitvoeren Fiche 4: Mededeling De internemarktagenda voor banen, groei en investeringen uitvoeren 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel De internemarktagenda voor banen, groei en investeringen uitvoeren b) Datum

Nadere informatie

FOSFAATFABRIEK. Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat

FOSFAATFABRIEK. Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat FOSFAATFABRIEK Green Deal en Ketenakkoord Fosfaat Coert Petri (Waterschap Rijn en IJssel) (Rafaël Lazaroms, coördinator klimaat en energie Unie van Waterschappen) 1 mei 2012 1 Inhoud presentatie Green

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 27 625 Waterbeleid Nr. 471 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den

Nadere informatie

een veelzijdige aak Stansvorm

een veelzijdige aak Stansvorm S c h o o n d r i n k w at e r een veelzijdige aak Stansvorm Schoon drinkwater, een veelzijdige taak Oppervlaktewater speelt een belangrijke rol in vele economische en maatschappelijke facetten van onze

Nadere informatie

Deze documenten treft u aan als bijlage bij de Statenbrief. Wij lichten de Bestuursovereenkomst grond toe in een separate toelichting.

Deze documenten treft u aan als bijlage bij de Statenbrief. Wij lichten de Bestuursovereenkomst grond toe in een separate toelichting. Bijlage bij Statenbrief Natuurpact en Bestuursovereenkomst grond Zaaknummer 2013-013508 Toelichting op het Natuurpact 1. Inleiding Aanleiding In de vergadering van uw Staten op 7 november 2012 heeft ons

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2015 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder

Nadere informatie

Ministerie van Infrastructuur en Milieu DG Ruimte en Water. Kaderrichtlijn Water: samen verder! Elaine Alwayn directeur Water en Bodem

Ministerie van Infrastructuur en Milieu DG Ruimte en Water. Kaderrichtlijn Water: samen verder! Elaine Alwayn directeur Water en Bodem Ministerie van Infrastructuur en Milieu DG Ruimte en Water Kaderrichtlijn Water: samen verder! Elaine Alwayn directeur Water en Bodem Inhoud 1. Stand van zaken: Water in Beeld 2. Rapportcijfer van de Europese

Nadere informatie

www.salland.ltonoord.nl

www.salland.ltonoord.nl Workshop Gebiedscoalities door Ben Haarman voorzitter LTO Salland en Herman Menkveld voorzitter ANV Salland LTO Salland Beter samen Ondernemen Dan samen Ondergaan! ltosalland1@gmail.com www.salland.ltonoord.nl

Nadere informatie

De leden-waterschappen. DAW: samenwerken aan schoon en voldoende water. Geachte leden,

De leden-waterschappen. DAW: samenwerken aan schoon en voldoende water. Geachte leden, De leden-waterschappen datum ons kenmerk contactpersoon 16 oktober 2012 65092/EV M.I. Mul bijlagen uw kenmerk e-mail 3 - mmul@uvw.nl betreft DAW: samenwerken aan schoon en voldoende water doorkiesnummer

Nadere informatie

Ecologische kwaliteit oppervlaktewater, 2009

Ecologische kwaliteit oppervlaktewater, 2009 Indicator 2 maart 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De ecologische kwaliteit van het

Nadere informatie

Mestbeleid in Nederland

Mestbeleid in Nederland Mestbeleid in Nederland Harm Smit Senior beleidsmedewerker Ministerie van Economische Zaken, DG AGRO Inhoud 1. Mest van Nederland a. Productie b. Gebruik 2. Beleidsontwikkelingen a. Vijfde Actieprogramma

Nadere informatie

Samen Ontwikkelen. Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept

Samen Ontwikkelen. Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept Samen Ontwikkelen Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept Samen Ontwikkelen 2. Water Bodem & Gebruik 3. Het Groene Hart, met zijn veenweiden, Over de realisatie van

Nadere informatie

Kerntaak/plandoel: Kerntaak 1 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling & waterbeheer/plandoel 4 Schoon en voldoende water en veilig tegen overstroming

Kerntaak/plandoel: Kerntaak 1 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling & waterbeheer/plandoel 4 Schoon en voldoende water en veilig tegen overstroming STATENBRIEF Onderwerp: Resultaten monitoring grondwaterkwaliteit 2015 Portefeuillehouder: Josan Meijers Kerntaak/plandoel: Kerntaak 1 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling & waterbeheer/plandoel 4 Schoon en

Nadere informatie

WAT WIJ WILLEN MET WATER

WAT WIJ WILLEN MET WATER WAT WIJ WILLEN MET WATER Programma 2015-2019 voor de waterschapsverkiezingen Waterschap Amstel Gooi en Vecht Wij willen droge voeten houden als het heeft gestortregend. Maar wij willen ook, dat in droge

Nadere informatie

Vraag 1. Bent u op de hoogte van het voornoemde rapport en de conclusies die vermeld worden?

Vraag 1. Bent u op de hoogte van het voornoemde rapport en de conclusies die vermeld worden? Aan de voorzitter en leden van Provinciale Staten van Limburg Cluster NW Behandeld H.J. ter Heegde Ons kenmerk 2017/36246 Telefoon +31 43 389 76 32 Uw kenmerk - Maastricht 30 mei 2017 Bijlage(n) 1 Verzonden

Nadere informatie

Brabantse Omgevingsvisie & Water in Brabant in 2030 Wateragenda

Brabantse Omgevingsvisie & Water in Brabant in 2030 Wateragenda Programma Verbindend Water Brabantse Omgevingsvisie & Water in Brabant in 2030 Wateragenda Werksessie 15 mei 2017 Water in Brabant Water in Brabant Topografische kaart 1990 Topografische kaart 1900 2016

Nadere informatie

De prestatie-indicatoren genoemd in de presentaties maken onderdeel uit van de begroting 2017, welke is geagendeerd voor de VV van november 2016.

De prestatie-indicatoren genoemd in de presentaties maken onderdeel uit van de begroting 2017, welke is geagendeerd voor de VV van november 2016. De prestatie-indicatoren genoemd in de presentaties maken onderdeel uit van de begroting 2017, welke is geagendeerd voor de VV van november 2016. Mede ook naar aanleiding van de presentaties in de commissies,

Nadere informatie

Duurzame kennis door publiek-private samenwerking. Annet Zweep Directie Agrokennis

Duurzame kennis door publiek-private samenwerking. Annet Zweep Directie Agrokennis Duurzame kennis door publiek-private samenwerking Annet Zweep Directie Agrokennis Opbouw van mijn verhaal 1. Introductie van mijzelf 2. Topsector en proces 3. Per PPS van vandaag: doel, opzet en wijze

Nadere informatie

Factsheet: NLGWSC0005 Grondwater in diepe zandlagen

Factsheet: NLGWSC0005 Grondwater in diepe zandlagen Factsheet: NLGWSC0005 -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met 25 april 2014. Deze factsheet dient gezien te worden als een werkversie ten behoeve van

Nadere informatie

agendapunt 3.b.12 Aan College van Dijkgraaf en Hoogheemraden STRATEGISCH KETENPLAN NETWERK AFVALWATERKETEN DELFLAND Datum 10 november 2015

agendapunt 3.b.12 Aan College van Dijkgraaf en Hoogheemraden STRATEGISCH KETENPLAN NETWERK AFVALWATERKETEN DELFLAND Datum 10 november 2015 agendapunt 3.b.12 1220707 Aan College van Dijkgraaf en Hoogheemraden STRATEGISCH KETENPLAN NETWERK AFVALWATERKETEN DELFLAND Portefeuillehouder Olphen, J.W.A. van Datum 10 november 2015 Aard bespreking

Nadere informatie

Stand van zaken themagroep Stedelijk Water

Stand van zaken themagroep Stedelijk Water Stand van zaken themagroep Stedelijk Water Themagroep stedelijk water 20 maart 2014 Winnet: themagroep Stedelijk Water 1 Samenstelling werkgroep De werkgroep waterkwaliteit bestaat uit de volgende deelnemers:

Nadere informatie

Goede. Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 19A

Goede. Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 19A Goede grond Goed voor landbouw, natuur én waterbeheer 2015 19A goed bodembeheer - Goede grond BETER VASTHOUDEN REGENWATER BETERE GEWASGROEI EN BEWORTELING GEZOND BODEMLEVEN BETER VASTHOUDEN VOEDINGSSTOFFEN

Nadere informatie

PZH (DOS

PZH (DOS Besluit van gedeputeerde staten van 18 april, PZH-2017-854213349 (DOS 2013-0010135) tot vaststelling van het Openstellingsbesluit POP-3 niet-productieve investeringen water Zuid-Holland 2017 (Openstellingsbesluit

Nadere informatie

WORKSHOP: Bronnenanalyse: een uitdaging voor de regio!

WORKSHOP: Bronnenanalyse: een uitdaging voor de regio! WORKSHOP: Bronnenanalyse: een uitdaging voor de regio! Welke vragen dienen beantwoord te worden in de regio voor de volgende generatie SGBP s? Hoe worden beschikbare informatie en kennis zo goed mogelijk

Nadere informatie

DELTA AANPAK WATERWALITEIT EN ZOET WATER (BIJLAGEN CWE 16-4A T/M C)

DELTA AANPAK WATERWALITEIT EN ZOET WATER (BIJLAGEN CWE 16-4A T/M C) Bijlage CWE 16-4a DELTA AANPAK WATERWALITEIT EN ZOET WATER (BIJLAGEN CWE 16-4A T/M C) PORTEFEUILLEHOUDER / OPSTELLER mw. I. ter Woorst /mw. F.P. Blom Agendapunt 6 UNIEADVIES Kennis nemen van de Delta aanpak

Nadere informatie

Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West.

Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West. Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West. Wim Honkoop Begeleiding 35 individuele melkveehouders. Al ruim 3 jaar actief in het opstellen en optimaliseren van Kringloopwijzer resultaten.

Nadere informatie

WATERKWALITEIT NU EN IN DE TOEKOMST

WATERKWALITEIT NU EN IN DE TOEKOMST WATERKWALITEIT NU EN IN DE TOEKOMST Tussentijdse rapportage ex ante evaluatie van de Nederlandse plannen voor de Kaderrichtlijn Water PBL-notitie Frank van Gaalen, Aaldrik Tiktak, Ron Franken 27 mei 2015

Nadere informatie

Onze gemeenschappelijke ambitie:

Onze gemeenschappelijke ambitie: 1 Concept-versie versnellingsafspraken vanuit de provinciale opgaven voor de regio Hart van Brabant d.d. 15 november Document ten behoeve van dialoog tussen het College van Gedeputeerde Staten van Noord

Nadere informatie

Rol adviseur cruciaal in toekomstige (behoud van) bloembollenteelt. Agrodis 20 november 2014 Jan Bouwman Manager Duurzaamheid & Stewardship

Rol adviseur cruciaal in toekomstige (behoud van) bloembollenteelt. Agrodis 20 november 2014 Jan Bouwman Manager Duurzaamheid & Stewardship Rol adviseur cruciaal in toekomstige (behoud van) bloembollenteelt Agrodis 20 november 2014 Jan Bouwman Manager Duurzaamheid & Stewardship Zonale toelatings proces EU (Her) registratie dossier Syngenta

Nadere informatie

Rapportages Regio-overleggen Agrarisch Water d.d.6 juli 2017

Rapportages Regio-overleggen Agrarisch Water d.d.6 juli 2017 Rapportages Regio-overleggen Agrarisch Water d.d.6 juli 2017 Inhoudsopgave Regio Groningen-Friesland-Noord-Drenthe... 2 Regio Zuid-Drenthe, Overijssel, Gelderland... 3 Regio Noord Holland en Flevoland...

Nadere informatie

Hoofdlijnenverslag van de internetconsultatie

Hoofdlijnenverslag van de internetconsultatie Wijziging Drinkwaterregeling Hoofdlijnenverslag van de internetconsultatie Openbare internetconsultatie van 24 april tot en met 29 mei 2019 Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bereidt een wijziging

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 33 037 Mestbeleid Nr. 321 BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad. 24 mei 2018 U Lbr. 18/ Factsheet. Voortgang Samenwerken aan Water

Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad. 24 mei 2018 U Lbr. 18/ Factsheet. Voortgang Samenwerken aan Water Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad Datum 24 mei 2018 Ons kenmerk TLE/U201800375 Lbr. 18/023 Telefoon 073-3738393 Bijlage(n) Factsheet Onderwerp Voortgang Samenwerken aan Water Samenvatting

Nadere informatie

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND WERK ALS ÉÉN OVERHEID De fysieke en sociale leefomgeving van Nederland gaan de komende decennia ingrijpend veranderen. Transities in de energievoorziening, de landbouw,

Nadere informatie

De economische betekenis van waterschappen. mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013

De economische betekenis van waterschappen. mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013 De economische betekenis van waterschappen mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013 1 Gefeliciteerd! 2 opzet Waterschappen en ons land Strijd tegen het water Deltaplan

Nadere informatie

1 2 3 4 5 6 1 7 8 9 10 11 12 2 Initiatief en doelen 2017 13 14 Beeldend kunstenaar Inhoud Waterbox Temperatuur E.coli Doorzicht Geur Kleur Observatie 3 keuze experimenten: - Smaaktest - Drinkwatertest

Nadere informatie