ONDERWERP: Gebiedsontwikkeling Dokkum West (rondweg/stadsrandzone

Transcriptie

1 Agendapunt: 21 No. 57/'10 Dokkum, 11 mei 2010 ONDERWERP: Gebiedsontwikkeling Dokkum West (rondweg/stadsrandzone SAMENVATTING: ruim een jaar geleden heeft de gemeenteraad opdracht gegeven voor engineering van de westelijke rondweg en de stadsrandzone. Het project is in nauwe samenwerking met de provincie uitgevoerd. De resultaten worden thans gepresenteerd, in de vorm van een voorkeurstracé, ingebed in een hoogwaardige en multifunctionele stadsrandzone. Voorgesteld wordt voorkeurstracé en stadsrand te aanvaarden als grondslag voor de verdere besprekingen met de provincie. Het eventuele realisatiebesluit wordt genomen in het kader van het sociaal-economisch masterplan Noordoost-Fryslân en is in hoge mate afhankelijk van provinciale bijdrage. Voorgesteld wordt tevens in te stemmen met het opstellen van een maatschappelijke kosten- en batenanalyse (mkba) en het ambtelijk voorontwerp bestemmingsplan. Aan de gemeenteraad, Inleiding In uw vergadering van 26 maart 2009 heeft u krediet beschikbaar gesteld voor engineering van de westelijke rondweg en de nieuwe stadsrandzone, zulks ter uitvoering van de structuurvisie bundelingsgebied regiostad Dokkum. Rode draad in deze structuurvisie is dat de aanleg van deze rondweg noodzakelijk is voor een duurzame ruimtelijke en economische ontwikkeling van Dokkum. Een goede aansluiting van het regionale bedrijventerrein Betterwird op de Centrale As is een voorwaarde voor de gestructureerde verdere ontwikkeling van Dokkum als regiostad, conform de taakstelling van het streekplan. Uw raad heeft dat bij de behandeling van de begroting 2009 onderstreept door aan de aanleg van de westelijke rondweg een hoge prioriteit toe te kennen. Ons college heeft opdracht gekregen zich tot het uiterste in te spannen om bij de provincie zoveel mogelijk steun te krijgen, zowel financieel als anderszins. Structuurvisie Na een betrekkelijk lange periode van min of meer stagnerende verkopen, zijn met name in 2009 veel bedrijfskavels in Dokkum verkocht. Op dit moment is de situatie zodanig dat op Hogedijken bijna geen ruimte meer beschikbaar is. In verband met de voorgenomen aanleg van de Centrale As rees de vraag in welke richting de uitbreiding gezocht moet worden: aan de oostkant van de Centrale As, of aan de westkant van Dokkum, aansluitend aan Betterwird. In de door u vastgestelde structuurvisie wordt een voorkeur uitgesproken voor de westkant van Dokkum, maar dan wel onder de voorwaarde dat daar de rondweg aangelegd wordt. Deze voorkeur is geënt op de gedachte dat Dokkum een compacte stad moet blijven. Uitbreiding aan de oostkant van de Centrale As is moeilijk met dat streven in overeenstemming te brengen, nog afgezien van de grote cultuurhistorische betekenis van het gebied van It Grutdjip. De westelijke rondweg is noodzakelijk om een goede aansluiting op de Centrale As te waarborgen. Bedacht moet in dit verband ook worden dat de ruimtelijke onderbouwing van deze weg in brede kring wordt onderschreven. De westelijke rondweg is opgenomen in zowel het oude als in het nieuwe streekplan

2 2 van de provincie en ook in het gemeentelijk structuurplan en de kortgeleden vastgestelde structuurvisie. Samenwerking De thans voorliggende plannen zijn in nauwe en uitstekende samenwerking met de provincie tot stand gekomen. Daarover zijn vorig jaar afspraken gemaakt met Gedeputeerde Staten, vastgelegd in hun brief van 17 juni De provincie heeft bij wijze van voorfinanciering beschikbaar gesteld voor de voorbereidingskosten. Mocht de financiering van de weg niet rond komen dan worden de gemaakte kosten gelijkelijk gedeeld. Van het beschikbaar gestelde krediet resteert op dit moment nog ruim Belangrijkste reden is dat niet alle technische onderzoeken tot op detail zijn uitgevoerd. Er is nu voldoende informatie beschikbaar voor een verantwoorde besluitvorming over de voortgang, maar mocht de rondweg inderdaad worden aangelegd, dan zullen hier en daar nog aanvullende onderzoeken plaatsvinden. Vanuit de ruimtelijke kwaliteit en de landschappelijke inpassing heeft de provincie benadrukt dat uitwerking van het concept It Nije Bolwurk als integraal en essentieel onderdeel van het project noodzakelijk is. Wij komen daar straks op terug. Varianten Er is het afgelopen jaar veel onderzoek uitgevoerd. Wij noemen het bodemtechnisch onderzoek (aquaduct), het verkeerskundig onderzoek (verkeersmodel), het archeologisch- en ecologisch onderzoek, het gemeentelijk- en regionaal onderzoek naar de behoefte aan bedrijventerrein (SER-ladder). Naast deze externe onderzoeken is door provincie en gemeente in eigen beheer een visie ontwikkeld voor de hele stadsrand van Dokkum ( It Nije Bolwurk ). Een belangrijk document, dat voor de westkant van Dokkum door een extern bureau nader is uitgewerkt in een concreet landschapsplan. Twee keer zijn grondeigenaren en pachters tussentijds geïnformeerd over de stand van zaken. Maar ook bilateraal is met deze direct belanghebbenden overleg gevoerd over wensen en mogelijkheden. Al deze bijdragen zijn bouwstenen geweest voor het thans voorliggende plan. Er lopen ook nog een paar onderzoeken, op het gebied van lucht en geluid. Er zijn twee varianten onderzocht. Het verschil tussen deze varianten is dat tracé A (3780 meter) in het bijzonder aan de noordkant van de Dokkumer Ee dichter naar de stad toe is geprojecteerd dan tracé B (4150 meter). Tracé B ligt dus wat westelijker. De varianten zijn aangegeven op bijgevoegd kaartje. Wij tekenen hierbij aan dat de noordelijke rotonde in tracé B op het kaartje bij nader inzien enigszins in noordelijke richting is verplaatst. Het buurtschap Betterwird ligt in zijn geheel aan de oostkant van de rondweg. Om verschillende redenen is tijdens de voorbereidingen al vrij snel de keus gevallen op tracé B, de zgn. voorkeursvariant. De belangrijkste redenen om voor variant B (voorkeursvariant) te kiezen zijn de volgende. 1. variant B kan beter in het landschap worden ingebed, met inachtneming van de ruimtelijke kwaliteiten van het gebied. Binnen deze variant komt ook It Nije Bolwurk beter tot zijn recht (stadsrandzone). In de bij de stukken ter inzage gelegde conclusie van de werkgroep landschap en stedenbouw is een en ander uitgebreid toegelicht. 2. variant B geeft vanwege de grotere ruimte betere stedenbouwkundige mogelijkheden om de voorgestelde uitbreiding van Betterwird in te passen. Op grond van regionaal onderzoek (SER-ladder) mag de gemeente de komende 10 jaar netto minimaal 20 ha nieuw bedrijventerrein ontwikkelen (= 30 ha bruto). Voor verdere uitbreiding is nieuw SER-ladder onderzoek nodig. Vastgesteld kan worden dat variant B -anders dan variant A voldoende ruimte geeft voor verdere ontwikkeling, passend binnen de kaders van de compacte stad en met behoud van de hoogwaardige stadsrandzone. In totaal kunnen 32 ha netto (= ruim 40 ha bruto) worden ontwikkeld. 3. variant B heeft een positieve invloed op de leefbaarheid van het buurtschap Betterwird. De nieuwe weg zal ten westen van Betterwird afbuigen van de huidige N356. Omdat het tracé zoveel mogelijk westwaarts ligt, kan sluipverkeer op het onderliggend wegennet, met name vanuit de richting Ternaard-Hiaure-Hantum, naar verwachting worden ontmoedigd. Uit het verkeersmodel blijkt dat de voorkeursvariant niet leidt tot een

3 3 noemenswaardige verandering van intensiteiten op de traverse Dokkum- Hiaure-Hantum. Maar omdat een verkeersmodel ook niet alle wijsheid in pacht heeft, is het zaak de ontwikkeling op dit punt kritisch te volgen. Zo nodig zal corrigerend opgetreden moeten worden, om sluipverkeer door de dorpen te weren. 4. het aquaduct in tracé A is duurder door de grotere lengte in verband met de scheve kruising van de Dokkumer Ee. Dit beperkt het uitzicht van het scheepvaartverkeer en voldoet mogelijk niet aan de gestelde normen. De extra kosten die samenhangen met de scheve constructies van de kunstwerken in tracé A hebben tot gevolg dat de aanlegkosten van tracé B ondanks de grotere lengte- per saldo lager zijn dan die van tracé A. Daar staat tegenover dat meer grond aangekocht moet worden (verschil geraamd op 2 miljoen euro). Hoewel een beweegbare brug aanzienlijk goedkoper is dan een aquaduct ( tegenover ruim ) is in beide varianten voorlopig toch uitgegaan van een aquaduct. De ondergrond is namelijk uitermate geschikt voor hert aanleggen van een aquaduct. Het zou niet verstandig zijn geen gebruik te maken van deze omstandigheid. De voordelen van een aquaduct zijn immers evident. Wij komen daar straks op terug. Wij hopen deze voordelen in het kader van de op te stellen mkba nader te kwantificeren. Punt van aandacht is de bereikbaarheid voor boeren die aan de westkant van de weg wonen en die gronden pachten of in eigendom hebben aan de oostkant van het tracé. Niet alle gronden zullen immers meteen nodig zijn voor de uitbreiding van Betterwird. Wij denken dat de bestaande ruilverkavelingsweg De Keegen een (tijdelijke) oplossing kan bieden, maar dat zal nog verder uitgewerkt worden. Voorkeursvariant Het voorkeurstracé is ingebed in een royale en multifunctionele stadsrandzone. De rondweg wordt sober uitgevoerd om te benadrukken dat de weg ondergeschikt is aan het landschap. Dit betekent geen parallelstructuur, geen vangrails, brede groene bermen etc. De stad moet zich naar buiten presenteren in het zo karakteristieke open landschap. De stad mag zich niet verstoppen achter geluidswallen en bosschages, maar moet zich fier en met het gezicht naar buiten laten zien. Dat beeld gaat terug naar de situatie aan het begin van de twintigste eeuw, toen de grens van de stad werd gevormd door de bolwerken met hun grachten en de naar buiten gerichte bebouwing. Daar ligt de inspiratiebron voor de vormgeving van de nieuwe multifunctionele stadsrandzone, It Nije Bolwurk. De nieuwe weg stoelt niet zozeer op verkeerskwantiteiten, maar primair op economische en ruimtelijke overwegingen. Het regionale bedrijventerrein Betterwird heeft toekomst, maar alleen met een goede aansluiting op de Centrale As. De westelijke rondweg met het aquaduct staat daar borg voor. Het is bekend dat ondernemers zich bij voorkeur direct langs de Centrale As vestigen. Desalniettemin heeft de gemeenteraad in de eerder genoemde Structuurvisie Bundelingsgebied Regiostad Dokkum gekozen voor het beleidsconcept van de compacte stad, als basis voor de verdere ruimtelijke ontwikkeling van de stad. Dat betekent dat de stad niet over de Centrale As heen gaat, dat het overgangsgebied tussen Dokkum en Damwâld open blijft, en dat de stad zich ontwikkelt binnen de begrenzing van Centrale As, Lauwersseewei en nieuwe rondweg. Vandaar ook dat het tracé van de westelijke rondweg ruim gekozen is. Op deze manier kan het regionale bedrijventerrein Betterwird zich blijven ontwikkelen. Bovendien verwachten dat de nieuwe rondweg een extra impuls kan zijn voor kwaliteitsverbetering van het bestaande bedrijventerrein. Met het oog op een hoogwaardige landschappelijke inpassing is tussen de nieuwe weg en de rand van het bedrijventerrein een brede stadsrandzone gecreëerd. Wij verwijzen kortheidshalve naar het overkoepelende eindrapport Dokkum in Balans (Stadsrandzone en Rondweg Dokkum West), waarvan u een exemplaar heeft ontvangen. De onderliggende rapporten hebben wij alle ter inzage gelegd. Wij verwijzen in het bijzonder naar het eerder besproken visie op de stadsrandzone en het daarop gebaseerde landschapsplan voor de westkant van Dokkum. Deze rapporten zijn met het rapport Dokkum in Balans -inmiddels ook op internet geplaatst. Omdat wij op dit moment (nog) niet voorstellen deze rapporten vast te stellen, hebben wij volstaan met terinzagelegging. In het kader van

4 4 het eventuele realisatiebesluit zullen de documenten meegestuurd en zo nodig vastgesteld worden. De nieuwe weg vormt de verbinding tussen twee provinciale wegen. Vandaar dat het tracé is ontworpen conform de provinciale richtlijnen voor een provinciale weg (PVVP 2006, Provinciale richtlijn wegontwerp 2005).Tegen die achtergrond moet ook de voorgestelde aansluiting op de beide provinciale wegen worden gezien. Uit onderzoek bleek dat de ondergrond bij de Dokkumer Ee zich uitstekend leent voor het aanleggen van een aquaduct. Daarom is deze optie verder uitgewerkt. Wij wijzen op de voordelen voor het vrachtverkeer van en naar Betterwird en de aantrekkende werking voor doorgaand verkeer dat anders de route door de stad neemt (geen wachttijden voor de openstaande brug). Maar ook de watersport (staande mastroute) wordt niet geconfronteerd met wachttijden. Daartegenover staat dat de aanlegkosten van een beweegbare brug aanzienlijk lager zijn. Weliswaar zijn de kosten van bediening en beheer voor een brug hoger, maar het verschil blijft groot. Gezien de voordelen (ook vanuit het landschap) kiezen wij voorlopig voor een aquaduct. In de mkba zullen we proberen de voordelen, zoals gezegd, te kwantificeren. Ter hoogte van de Birdaarderstraatweg is voorlopig gekozen voor de hoge hoedconstructie. Dat betekent dat auto s over het aquaduct worden geleid. Het autoverkeer moet dus een omweg maken. Verwacht wordt dat dit een ontmoedigend effect heeft op sluipverkeer en op de verkeerssnelheid op de Birdaarderstraatweg. Voor de goede orde wijzen wij erop dat het aanleggen voor een onderdoorgang voor auto s een bedrag van ruim 4 miljoen euro is gemoeid. Optie is wel om een fietstunnel aan te leggen zodat de directe verbinding voor fietsers intact blijft. Informatiemarkt Op 21 april 2010 is een informatiemarkt gehouden. Ongeveer 70 mensen hebben deze bijeenkomst bezocht. Veel belangstelling was er voor het doorgaand verkeer op de Birdaarderstraatweg ( hoge hoed ), de stadsrandzone en mogelijke toename van sluipverkeer. Ongeveer 15 mensen hebben schriftelijk commentaar gegeven op de plannen. Gezien het stadium van de procedure is het niet nodig de plannen op dit moment aan te passen, maar alle opmerkingen worden zeker meegenomen bij de verdere uitwerking van de plannen. Het is bijvoorbeeld beslist nodig kritisch te kijken naar het tracé van de hoge hoed in verband met de belangen van omwonenden. Ook de suggestie om de Birdaarderstraatweg geheel af te sluiten voor autoverkeer verdient nadere overweging. Kosten en baten Op bladzijde 41 van het rapport Dokkum in Balans is het financiële overzicht opgenomen. De totale kosten worden geraamd op ruim 30 miljoen euro, inclusief aquaduct (ruim 10 miljoen), inclusief stadsrandzone (ruim 5 miljoen) en inclusief fietstunnel Birdaarderstraatweg (bijna 1,5 miljoen) en fietsverbinding Dokkumer Ee (idem). Tegenover de kosten staan baten. Wij wijzen op de snelle ontsluiting van Betterwird op de Centrale As, met als gevolg dat het regionale bedrijventerrein een aantrekkelijke vestigingsplaats wordt voor bedrijven. Wij verwachten dat Betterwird om die reden ook perspectief biedt voor watergebonden bedrijvigheid. Zonder rondweg is Betterwird minder aantrekkelijk voor ondernemers en zou de gemeente misschien genoodzaakt zijn om elders, bijvoorbeeld aan de oostkant van de Centrale As een nieuw bedrijventerrein aan te leggen. De rondweg geeft een krachtige kwaliteitsimpuls aan Betterwird. Wij gaan nog een stap verder en durven de stelling aan dat deze kwaliteitsimpuls op termijn ook perspectief biedt om het totale gebied aan de noordkant van de Dokkumer Ee (de waterpoort van Dokkum) kwalitatief op te waarderen. De nieuwe weg betekent ook dat de druk op de Murmerwoudsterweg minder wordt. Doorgaand verkeer heeft een beter alternatief. In de structuurvisie wordt uitvoerig beschreven dat dit mogelijkheden biedt voor de binnenstedelijke ontwikkeling van Dokkum, met mogelijkheden om de betrokken wijken beter met elkaar te verbinden. Ook de nieuwe stadsrand staat borg voor

5 5 vergroting van de ruimtelijke kwaliteit van Dokkum, voor wonen, werken en recreëren. Deze baten zijn op dit moment nog niet op geld gewaardeerd. Vandaar dat wij Gedeputeerde Staten hebben voorgesteld een maatschappelijke kosten en batenanalyse (mkba) voor de gebiedsontwikkeling Dokkum West uit te voeren. Wij stellen u voor met dit voorstel akkoord te gaan. De kosten van het onderzoek (afgerond ) kunnen ten laste van het voorbereidingskrediet worden gebracht. Voordeel is dat het realisatiebesluit genomen kan worden op basis van een compleet financieel overzicht, kosten en baten. Mocht het realisatiebesluit positief zijn, dan is het wellicht mogelijk de westelijke rondweg en de stadsrandzone tegelijk met de Centrale As aan te leggen. Om die optie open te houden en vertraging te voorkomen kan het voorontwerp bestemmingsplan het beste alvast voorbereid worden. Alle ingrediënten voor dat plan liggen klaar. Wij stellen u voor daarmee in te stemmen. Voor de goede orde tekenen wij hierbij aan dat het geenszins de bedoeling is een begin te maken met de wettelijke procedure. Dat gebeurt pas nadat dat het realisatiebesluit genomen is. Voordeel is dat we die wettelijke procedure dan meteen kunnen starten en dus geen tijd verliezen met de voorbereiding. Ook deze kosten kunnen ten laste van het voorbereidingskrediet worden gebracht. Ook dit voorstel hebben wij aan Gedeputeerde Staten voorgelegd. Verdere procedure De voorbereiding van de plannen is (voorlopig) afgerond, maar de tijd van besluitvorming is nog niet gekomen. Ons voorstel is dan ook om op dit moment kennis te nemen van de resultaten tot nu toe en in te stemmen met de verdere procedure. Het eventuele realisatiebesluit wordt later genomen en is afhankelijk van de vraag of de plannen gefinancierd kunnen worden. Deze vraag wordt beantwoord in het kader van de behandeling van het sociaal-economisch masterplan Noordoost Fryslân (SEMP). Eind dit jaar/begin volgend jaar bestaat duidelijkheid over de provinciale bijdrage aan onder andere de Westelijke Rondweg Dokkum en de stadsrandzone. Op dat moment zullen wij nagaan of het mogelijk is de financiering rond te krijgen. Afhankelijk van de resultaten daarvan zullen wij u begin 2011 nadere voorstellen doen. Mocht het realisatiebesluit worden genomen dan wordt op dat moment een begin gemaakt met de bestemmingsplanprocedure. Na alle mogelijkheden van overleg en inspraak die dan al geweest zijn, is dat de eerste formeel-wettelijke gelegenheid om bedenkingen en bezwaren in te dienen. Het is de bedoeling dat de nieuwe rondweg, de stadsrandzone en de Centrale As tegelijk in uitvoering komen. Burgemeester en wethouders. Raadscommissie Grondgebied. Genoemde raadscommissie heeft dit voorstel besproken in de vergadering van 2 juni 2010 en legt het voorstel als bespreekpunt ter besluitvorming aan de gemeenteraad voor. De griffier.

6 De raad der gemeente Dongeradeel gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 11 mei 2010, no. 57/ 10; gelet op het bepaalde in de Gemeentewet; b e s l u i t : 1. het voorkeurstracé B van de westelijke rondweg, en de voorgestelde stadsrandzone te aanvaarden als grondslag voor de verdere besprekingen met gedeputeerde staten; 2. in te stemmen het opstellen van een maatschappelijke kosten- en baten analyse (mkba) en een voorontwerp bestemmingplan voor de westelijke rondweg, zulks ten laste van het op 26 maart 2009 beschikbaar gestelde voorbereidingskrediet. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Dongeradeel van 17 juni De griffier, De voorzitter, A.J. Folbert M.C.M. Waanders Datum afkondiging:

7 Datum inwerkingtreding besluit: 2