Datum Aanbod nazorg ex-gedetineerden en BIJ-casuïstiek.

Transcriptie

1 Onderwerp Nazorg ex-gedetineerden Datum Status Aanbod nazorg ex-gedetineerden en BIJ-casuïstiek. Aanleiding Vanuit de oprichting van het Veiligheidshuis Drenthe in 2008 is nazorg ex-gedetineerden naast veelplegers, huiselijk geweld en risicojeugd een belangrijke pijler geweest. In het Veiligheidshuis Drenthe werken verschillende zorg- en veiligheidspartners samen met gemeenten om exgedetineerden de juiste nazorg te bieden opdat de recidive van strafbare feite na terugkeer in de samenleving gereduceerd wordt. Per jaar komen landelijk zo n mensen uit een justitiële instelling terug in de maatschappij. Drenthe kent tussen de uitstromers. De gedetineerde is eerst zelf verantwoordelijk voor een goede terugkeer. Veel van hen vallen echter na detentie terug in strafbaar gedrag. Dit leidt tot overlast, onveiligheid en hoge maatschappelijke kosten. Een sleutelrol ligt bij coördinatoren nazorg ex-gedetineerden. De coördinatie van deze nazorg trajecten is een gemeentelijke taak zoals vastgelegd in de afspraken in het Samenwerkingsmodel ondertekend door het ministerie van Veiligheid en Justitie en de VNG in Detentie wordt beleidsmatig steeds meer vanuit de levensloopbenadering bezien door recente wetenschappelijke inzichten in het belang van nazorg ter vermindering van recidiverisico s. Dit betekent dat deze periode minder gezien wordt als uitsluitingsperiode uit het gewone leven. Er is ingezien dat juist door tijdig een goede verbinding tussen binnen en buiten te maken invloeden worden uitgeoefend op zogenaamde criminogene factoren als verslaving, inadequate huisvesting en psychiatrische problematiek. Huidige situatie De nazorg ex-gedetineerden wordt op dit moment in Drenthe verschillend georganiseerd en gefinancierd. Er is veel variatie zowel in opvolging van een detentiemelding als gemeentelijk beleid, bijvoorbeeld omtrent doorbetaling huur bij detentie. Een aantal Drentse gemeenten hebben gezamenlijk of voor zichzelf formatie om de nazorg binnen het Veiligheidshuis op te pakken, enkele gemeenten hebben deze taak nog niet of in geringe mate vorm gegeven en een aantal gemeenten hebben het belegd bij een gemeente waarbij de medewerker vanuit het Veiligheidshuis de nazorg vorm geeft. De huidige locatie coördinatoren Veiligheidshuis Drenthe hebben vanuit de ontstaanshistorie allemaal nazorg ex-gedetineerden in hun pakket. Verandering ten opzicht van de huidige situatie In 2013 is na overleg met alle betrokken landelijke partijen het Landelijk Kader Veiligheidshuis ontwikkelt. Dit kader stelt dat de focus van een Veiligheidshuis primair zou moeten liggen op ketenoverstijgende complexe casuïstiek. Secundair zijn er onderwerpen/ doelgroepen die goed passen in de infrastructuur en ketensamenwerking tussen justitiële, zorg en gemeentepartners volgens de bedoeling van het Veiligheidshuis.

2 Het veiligheidshuis Drenthe kent vanaf cofinanciering van alle 12 Drentse gemeenten. Daarnaast financiert het Rijk mee met budget vanuit het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Door deze ruimere begroting en de wens tot het invoeren van het Landelijk Kader is er door de stuurgroep een besluit genomen tot een andere inrichting per 1 januari Het doel is een herkenbaar Drents ingericht Veiligheidshuis met uniforme werkprocessen en een lokale verbinding. Primair gericht op ketenoverstijgende complexe casuïstiek met ruimte voor het additioneel onderbrengen van onderwerpen/thema s/doelgroepen die passen bij de bedoeling van het Veiligheidshuis. Het voeren van eenduidige regie op casuïstiek waarbij zorg, justitiële en gemeentelijke partijen betrokken zijn, waarbij het doel is het verminderen van criminaliteit en maatschappelijke teloorgang. Daarnaast adviseert en signaleert het Veiligheidshuis Drenthe knelpunten in casuïstiek en in de keten richting gemeenten en ketenpartners. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van de opgebouwde kennis en expertise. Met deze nieuwe inrichting is er vanaf primair geen formatieve inzet meer mogelijk voor de nazorg ex-gedetineerden binnen de huidige afspraken en begroting. Als additionele taak sluit het vormgeven van nazorg trajecten naadloos aan bij het Veiligheidshuis, zoals hierboven beschreven. Het Veiligheidshuis kan de opgebouwde nazorgkennis, activiteiten en bestaande relaties met benodigde ketenpartners (Casemanagers DJI, reclassering, politie, GGZ, VNN, Veilig Thuis, OGGZ, GKB, sociale dienst, woningcorporaties en nog vele anderen) bundelen, waardoor op re-integratie gerichte activiteiten van meerdere kleinere gemeenten resulteren in een efficiëntere werkwijze. Daarnaast kan er aangesloten worden bij bestaande werkwijzen en structuren. Landelijk worden de Veiligheidshuizen veel benut om deze gemeentelijke taak efficiënt, effectief en gedegen op te pakken Daarom wil het Veiligheidshuis Drenthe u hierbij een aanbod doen om de continuïteit en kwaliteit in de nazorg ex-gedetineerden in Drenthe te waarborgen, vanaf Aanbod Het Veiligheidshuis Drenthe richt een apart werkproces in voor casuïstiek nazorg. Per casus wordt een vast bedrag in rekening gebracht bij de aangesloten gemeenten. Meldingen worden in gezamenlijk in het instroomoverleg met ervaren en gespecialiseerde ketenpartners (o.a. Reclassering, GGZ (AFPN/Fact), Prison Gate Office leger des Heils, buurtteam vertegenwoordiger, sociale dienst, VNN, Promens Care, OM/DJI) voorzien van de juiste route op de landelijk in overeenkomst vastgestelde gebieden; identiteitsbewijs, huisvesting, arbeid/inkomen, schulden en zorg. Gemeenten worden hierbij nauw betrokken en behouden hierin hun eigen verantwoordelijkheid en beleid als het gaat om het verstrekken van uitkeringen, bijzondere regelingen, verstrekking id-bewijs etc. De casusregie zal lokaal bij een sociaal team of zorgaanbieder liggen, de procesregie bij de procesregisseur nazorg Veiligheidshuis Drenthe. Het plan van aanpak komt in overleg tot stand. Meerwaarde Een gemeente maakt op deze wijze gebruik van de kennis en expertise en opgebouwde ketenrelaties die er is in deze casuïstiek. Daarnaast is het kosten efficiënter door effectieve bedrijfsvoering. Een bijkomend voordeel is de dossieropbouw die plaats vindt, die ten goede komt aan een effectief plan van aanpak. Door deze taak als plus product binnen het Veiligheidshuis te beleggen wordt voor deze doelgroep maximaal gebruik maken van het informatieknooppunt. Een jongere die eerst besproken is in het opgeschaalde leerplicht verzuim overleg en/of tegelijk bekend is binnen een criminele jeugdgroep en vervolgens in detentie komt, wordt snel gesignaleerd en eenduidig voorzien van 1 plan met 1 regisseur. Lokale partners worden direct meegenomen om borging voor de langere termijn te regelen, maar hoeven niet afzonderlijk te investeren in alle lijnen met ketenpartners die nodig zijn om dit proces kwalitatief goed te doorlopen.

3 Informatievoorziening Bestuurlijke Informatie Justitiabelen (BIJ) In het verlengde van het oppakken van de DPAN meldingen nazorg ex-gedetineerden zoals in het aanbod geformuleerd, wil u ik de mogelijkheid geven tot advisering rondom een BIJ-casus door het Veiligheidshuis Drenthe. Aangezien de meldingen gaan over personen die vaak al bekend zijn binnen het Veiligheidshuis en het adviseren past bij bestaande werkwijzen en structuren. De huidige situatie is dat gemeenten hier verschillend mee omgaan. Het doel is om ook hier een bewuste werkwijze te gaan hanteren voor heel Drenthe. De informatievoorziening Bestuurlijke Informatie justitiabelen (BIJ) heeft tot doel om het bestuursorgaan burgemeester tijdig te informeren over de terugkeer van plegers van zeden- en ernstige geweldsmisdrijven. Met de informatievoorziening BIJ, een dienstverlening van het Ministerie van Veiligheid en Justitie voor het lokaal bestuur, wordt beoogd de informatiepositie van het bestuursorgaan burgemeesters te verbeteren. Op dit moment zijn 296 gemeenten aangesloten. Aangesloten gemeenten Drenthe tot nog toe, stand van zaken juli 216: Gemeente Aa en Hunze Assen Borger-Odoorn Coevorden Emmen Hoogeveen Midden Drenthe Gemandateerden J. Panneman Steven Edwards en F. Kloosterhuis Erik Gringhuis en Mark Hoving Marinus Anemaet, J. Buurman en Clemie Heesbeen Gertjan Wilms, Henk Guttink, Jacob Habing en Emmy Vermaning Marco Assen en Nelleke van Rij J. Bos en Ria Klunder Op dit moment zijn nog niet aangesloten: Meppel, Noordenveld, Tynaarlo, Westerveld en De Wolden. Burgemeesters ontvangen middels de informatievoorziening meldingen over: Beëindiging van een vrijheidsbenemende straf (beëindiging detentie) Verloven uit een Penitentiaire Inrichting Tbs-maatregel met dwangverpleging Verlengbare PIJ-maatregel Nederlanders in het buitenland Op basis van de melding van de terugkeer wordt door het bestuursorgaan burgemeester (c.q. aangewezen gemandateerde persoon) een beoordeling gemaakt of dreigende verstoringen van de openbare orde als gevolg van de terugkeer van de veroordeelde kunnen ontstaan, en kan de keuze hiertoe worden gemaakt om mogelijk maatregelen te treffen om deze verstoringen te voorkomen. Dit dient niet alleen ter bescherming van de belangen van de samenleving (de gemeente, slachtoffer, wijk of buurt waarin de ex-gedetineerde terugkeert), maar ook ter voorkoming van problemen voor de terugkerende pleger van een zeden- of geweldsmisdrijf. De informatie (justitiële en persoonsgegevens van (ex-)gedetineerden) wordt door de Dienst Justitiële Inrichtingen (penitentiaire inrichtingen (PI) of tbs klinieken) samengesteld en wordt via de Justitiële Informatiedienst (Justid) aan een gemandateerde persoon van een aangesloten gemeente verstuurd. De Landelijke Eenheid (van de Nationale Politie) verrijkt de melding middels een informatierapport (informatie uit de landelijke politiesystemen) en stuurt dit eveneens aan dezelfde gemandateerde persoon. De gemandateerde persoon kan vervolgens de melding verrijken (bijv. bij lokale ketenpartners) Het uitgangspunt van de informatievoorziening is dat deze zich beperkt tot die gevallen waarbij vrees bestaat voor verstoringen van openbare orde en veiligheid.

4 Bij meldingen en het Veiligheidshuis Drenthe Op het moment dat er een boordeling wordt gemaakt door de gemandateerde op basis van de verkregen informatie kunnen er 2 mogelijke uitkomsten zijn. 1. Geen argumenten voor een mogelijke verstoring op het gebied van openbare orde en veiligheid. 2. Wel argumenten voor een mogelijke verstoring op het gebied van openbare orde en veiligheid. Op het moment van de 2 e uitkomst kan het Veiligheidshuis Drenthe gevraagd worden te komen met een advies in de vorm van een plan van aanpak. De infrastructuur, kennis, ervaring en specialisatie zal gemeenten helpen om de mogelijke verstoring in beeld te krijgen en zoveel als mogelijk te kanaliseren. Meer informatie over het juridisch kader en aanmelding BIJ-meldingen is via het Veiligheidshuis Drenthe te verkrijgen. Argumenten voor positioneren van nazorg en adviseren BIJ meldingen binnen het Veiligheidshuis Drenthe Tijdige opvolging meldingen: Het tijdig en adequaat zorgen dat informatie tussen verschillende ketenpartners wordt afgestemd is een belangrijke rol van de procesregisseur nazorg. Dossier opbouw over gemeentegrenzen heen: Met name bij kortgestraften kan het voorkomen dat iemand al zo snel weer op vrije voeten is dat de MMD-er geen grip op de casus heeft kunnen krijgen. Door de screening die meerdere malen per week plaats vindt, worden frequent korte detenties ook voorzien van een passende aanpak in het Veiligheidshuis. Daarnaast is er dossieropbouw over gemeentegrenzen en problematiek heen. Bekendheid binnen een andere doelgroep binnen het Veiligheidshuis is aan de voorkant bekend. Snel schakelen met ketenpartners: Door frequent met elkaar samen te werken ontstaan er relaties die gebruikt worden om snel te schakelen in casuïstiek. Aan de hand van de risico-inschatting worden de relevante ketenpartners tijdig geïnformeerd. Als er direct actie nodig is vanuit perspectief van dreigende openbare orde problemen of veiligheidsrisico s zorgt de procesregisseur nazorg ervoor dat professionals doordrongen worden van de urgentie en wordt er direct geschakeld met de verantwoordelijke ambtenaar binnen de gemeente. Door het aanwezige goede netwerk met de politie (politiekundige, KOP en wijkagent) kan de nazorgregisseur snel de juiste informatie verzamelen voor het inschatten van de risico s. Infrastructuur Veiligheidshuis passend: Door het standaard aanwezig zijn van justitiële en zorgpartners is er inmiddels een expertfunctie ontstaan op het gebied van nazorg. Lokale partners worden betrokken op casusniveau. Privacy convenant Veiligheidshuis: Privacy convenant Veiligheidshuis biedt mogelijkheid om doelgerichte informatie te delen binnen alle ketens. Waardoor het risico op recidive beter in te schatten is en er een gedegen plan van aanpak kan worden opgesteld. Er is in Noord Nederlands verband een aangepast convenant opgesteld, dat in Drenthe begin 2017 in procedure kan. Kosten verminderen en worden uniform: Door het centraliseren van de instroom, wordt functiedifferentiatie mogelijk in de vorm van één procesregisseur nazorg en één informatiemakelaar nazorg. Het wordt kosten efficiënter, nu houden zich binnen het Veiligheidshuis Drenthe nog 4 personen (gedeeltelijk) met nazorg bezig. Daarnaast is de financiering per gemeente verschillend.

5 Financiële consequenties Per kwartaal zal een factuur gestuurd worden voor 200 euro per casus. Jaarlijks zal dit bedrag geïndiceerd worden volgens de CBS cijfers en worden vastgesteld in de stuurgroep. Om enig inzicht te geven in de getallen per gemeenten over de afgelopen jaren onderstaande tabel met WODC (Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatie Centrum) cijfers. Personele consequenties Een procesregisseur nazorg en een informatie makelaar nazorg zullen geworven moeten worden, waarbij de huidige functionarissen als 1 e hun belangstelling mogen aangeven. De formatie en verdeling wordt bepaald na duidelijkheid over de deelnemende gemeenten per Beslispunten 1. Neem een besluit over de positionering van de nazorg ex-gedetineerden: a. Volledig in eigen beheer van de gemeente; b. Binnen het Veiligheidshuis Drenthe a 200,00 euro per casus met jaarlijkse indexatie. 2. Neem een besluit over wel of geen inzet van het Veiligheidshuis bij BIJ meldingen waarbij er een dreiging is voor verstoring van de openbare orde en veiligheid. Financiering geregeld vanuit de gemeentelijke bijdragen, u ziet dit terug als advies door het Veiligheidshuis.

6 Voorbeeld casussen Casus 001 enkelvoudige problematiek Een negentienjarige jongen zit van de periode 3 maart tot 9 mei 2016 gedetineerd in PI Lelystad. Hij ontvangt een Wajong uitkering en wordt ambulant begeleid vanuit het Jan Arendshuis. Verder huurt hij een kamer in Assen. Probleem dat hier ontstond was de huurachterstand die zou ontstaan tijdens detentie. Al voor de detentie waren er twee maanden huurachterstand. Daarom dreigde de jongen de huurwoning uitgezet te worden, als hij niet de huur over zou maken. Samen met nazorg coördinator en zijn ambulant begeleider vanuit het Jan Arendshuis zijn wij bij de gedetineerde langsgegaan. Wij hebben deze hulpvraag besproken. Uit documentatie bleek dat het hier zou gaan om een jongen die niet gemotiveerd zou zijn en waarmee geen afspraken gemaakt zouden kunnen worden. Hij zou een lastige jongen zijn op het gebied van begeleiding. Een typische zorgmijder en niet gemotiveerd. Tijdens het gesprek in de gevangenis kwam al snel naar voren dat dit een verkeerd beeld was. De jongen gaf aan wel degelijk te willen meedenken en meewerken aan afspraken die wij zouden maken. In ruil voor bepaalde voorwaarden die wij namelijk zouden maken, zou de gemeente Assen de vaste lasten gedurende de detentie eventueel kunnen betalen. Voorwaarden hierbij waren dat de jongen na detentie schuldhulpverlening bij de GKB zou aanvragen. Verder had de jongen aangegeven te willen beginnen met een opleiding in september. Het starten aan deze opleiding en het continueren van het meewerken aan het traject bij het Jan Arendshuis zouden als voorwaarde worden opgesteld. Na afloop van het gesprek daarom ook contact gezocht met de Sociale Dienst voor de concrete invulling van de doorbetaling vaste lasten. De Sociale Dienst heeft vervolgens in een beschikking de toekenning bijzondere bijstand verleend aan deze jongen. Dit hield voor hem in dat hij dus na detentie een woning heeft waarna hij terug kan keren. Mooi voorbeeld van een casus waarbij het papier een compleet ander beeld gaf dan het beeld dat wij kregen tijdens het daadwerkelijke gesprek. Meerwaarde Veiligheidshuis: Bekend met casemanagers in de PI Lelystad Ervaring met de doelgroep en bijkomende problematiek (o.a. LVB, Psychiatrie, zorgmijding) Kennis over creëren van een kader met voorwaarden Bekend met lokaal beleid/netwerk gemeenten

7 Casus 002 meervoudige problematiek Een tweeënveertig jarige man zonder inkomen, flinke huurschulden en het vooruitzicht dat hij zijn huurwoning daarom dreigt te verliezen. Deze man had al een half jaar zijn huur niet meer betaald, aangezien hij geen uitkering meer ontving. Deze ontving hij eerst op de rekening van een ander. Dit is echter niet het gewenste beleid van de Sociale Dienst. Sinds Oud en Nieuw 2015 is zijn uitkering dan ook stopgezet. Pogingen tussen 2015 en zijn detentie in maart waren tevergeefs om een uitkering te krijgen. Er ging steeds iets fout bij de aanvraag qua het aanleveren van de documenten. Tijdens zijn detentie hebben wij ook met deze man gesproken over doorbetaling van de vast lasten tijdens detentie. De voorwaarde zou dan zijn om budgetbeheer te starten bij de GKB. Hierover zou meneer nog in gesprek gaan met de GKB, wegens eerdere slechte ervaringen. Omdat er met de pas van deze man fraude is gepleegd, beschikt hij niet meer over een bankrekening. Er moet dus een bankrekening geopend worden; anders kan er immers geen uitkering gestort worden. In samenwerking met de reclasseringsmedewerker van meneer is er daarom een aanvraag gedaan voor een basisbankrekening. Deze rekening moet geopend worden samen met een hulpverleningsorganisatie; in dit geval de Leger Des Heils reclassering. Wanneer deze rekening geopend zou is, kan de reclasseringsmedewerker samen met de man een uitkering aanvragen. Medewerking aan dit proces van de aanvraag van de basisbankrekening is ook als voorwaarde voor de doorbetaling vaste lasten opgesteld. Met de reclasseringsmedewerker is verder nog contact geweest wat betreft dagbesteding. Vanuit de voorwaarden die gesteld zijn aan het reclasseringstoezicht, is namelijk de voorwaarde meegenomen dat hij dagbesteding moet hebben. Er was in de voorwaarden een specifiek adres voor de dagbesteding genoemd, maar gedetineerde gaf aan dat hij denkt dat dit geen goede plek voor hem is. Dit in verband met het drugsverleden van de meesten die op dit adres ook voor hun dagbesteding komen. Hij was hierin bang dat hij zou worden meegetrokken in zijn oude verslavingsgedrag. Wij waren dit met hem eens. De reclasseringsmedewerker heb ik daarom van deze zorgen op de hoogte gesteld. In afstemming zou zij gaan kijken welke dagbestedingsplek het beste bij de gedetineerde past. Uitkomst was hier dat de vast lasten tijdens de detentie inderdaad zijn betaald, en dat deze man niet uit zijn huurwoning is gezet. Hij is nu in gesprek met de GKB om daar een traject op te starten voor de resterende huurschuld, en gaat binnenkort beginnen bij de dagbestedingsplek. Meerwaarde veiligheidshuis: Bekend met casemanagers in de PI Ervaring met de doelgroep en bijkomende problematiek (o.a. LVB, Psychiatrie, zorgmijding) Intermediair/ adviseur tussen justitiepartners en gemeenten Bekend met lokaal beleid/netwerk/mogelijkheden gemeenten