Inspiratie voor Wonen, Zorg en Welzi jn. van Ouderen

Transcriptie

1 S o c i a l e s a m e n h a n g, C o m m u n i c a t i e & A d m i n i s t r a t i e, G e b o u w e n & I n s t a l l a t i e s Inspiratie voor Wonen, Zorg en Welzi jn van Ouderen TNO

2 INLEIDING Hoe kunnen ouderen in 2015 langer zelfstandig wonen met een hogere kwaliteit van leven tegen acceptabele kosten? Met de grijze golf in aantocht, stijgende zorgkosten en te weinig zorgpersoneel bevindt de gezondheidszorg in Nederland zich in een spagaat. Specifiek op het gebied van wonen, welzijn en zorg van senioren spelen hierbij ook de stijgende eisen aan het welzijn en de roep om zelfstandig wonen. In combinatie met de noodzaak van een verminderde milieubelasting in onze samenleving vereist dit een ingrijpende vernieuwing van het woon- en zorgsysteem. Alleen met een systeeminnovatie lukt het om ook op de langere termijn te kunnen voldoen aan alle huidige en toekomstige eisen, wensen en randvoorwaarden. De kernvraag is: Hoe kunnen ouderen in 2015 langer zelfstandig wonen met een hogere kwaliteit van leven tegen acceptabele kosten? Het is mogelijk om dit te bereiken als nieuwe technische, organisatorische en sociale systemen worden geïntegreerd met aandacht voor wonen, zorg, welzijn en veiligheid. Met de ambitie een situatie te creëren die duurzaam zal zijn zowel vanuit een economisch, sociaal als ecologisch oogpunt. In dit boekje wordt een visie beschreven op het leven in de ideale woonwijk van de toekomst. Deze visie is het resultaat van een intensieve dialoog tussen De Woonmensen in Apeldoorn, verschillende locale partijen en TNO. De visie heeft betrekking op de toekomstige wijk Hubertus Drieschoten die in Apeldoorn gerealiseerd gaat worden. Inmiddels is het stedenbouwkundig plan voor deze wijk ontwikkeld. Het boekje dat u nu in uw handen houdt, biedt inspiratie voor de producten en diensten die het leven in die wijk ondersteunen en mogelijk maken. 1

3 V I S I E O P D E W I J K I n d e w i j k w o r d t e f f i c i e n t g e b r u i k g e m a a k t v a n r u i m t e n, d a a r w a a r m o g e l i j k w o r d e n r u i m t e n g e d e e l d. H i e r d o o r i s h e t m o g e l i j k e e n h o o g n i v e a u v a n v o o r z i e n i n g e n. Hubertus Drieschoten is een hechte gemeenschap. Mensen leven er gelukkig en veilig en wonen zelfstandig. De leefgemeenschap is gemengd van samenstelling. Mensen van middelbare leeftijd, oudere mensen en gezinnen wonen zij-aan-zij. Alle bewoners hebben de mogelijkheid om deel te nemen aan activiteiten in de wijk en dat doen ze dan ook veelvuldig. Daar waar mogelijk ondersteunen bewoners elkaar. Bij sociale activiteiten en ook bij verzorgende taken. Sommige ouderen passen op de kinderen, en bij computerles helpen kinderen ouderen op Internet. Daarnaast is er een professionele organisatie die klaar staat om op een efficiënte wijze bewoners te ondersteunen bij hun zorg- en welzijnsvragen. De regie blijft echter bij de bewoner zelf liggen. Diensten en producten worden alleen geleverd als bewoners er behoefte aan hebben of als ze die nodig hebben. Inbraakbeveiliging bijvoorbeeld of hartbewaking. Bewoners hebben slechts met enkele personen te maken, die volledig op de hoogte zijn van hun wel en wee. Moderne technologie zorgt ervoor dat de administratieve afhandeling van de zorgvragen uiterst soepel verloopt. Ook de communicatie tussen bewoners onderling en tussen bewoners en verzorgers gaat gestroomlijnd. De wijk is nagenoeg energieneutraal. Dit is gerealiseerd met een bijzonder hoog comfortniveau voor de bewoners. Het kostenniveau is vergelijkbaar met de traditionele bouw nu. In de wijk wordt efficiënt gebruik gemaakt van ruimten, daar waar mogelijk worden ruimten gedeeld. Hierdoor is het mogelijk een hoog niveau van voorzieningen in de wijk te realiseren. De woningen zijn zo ingericht dat bewoners zo lang mogelijk in hun woning kunnen blijven wonen. Indien ze toch aanpassingen nodig hebben die niet binnen hun huidige woning gerealiseerd kunnen worden, kunnen ze eenvoudig doorschuiven naar andere woningen binnen de wijk. De wijk is zeer innovatief in de technologische en organisatorische oplossingen die gekozen zijn. Opvallend is echter de wijze waarop technologie onopvallend aanwezig is en volledig is aangepast aan de omgeving en de gebruiker. T i e n k e n m e r k e n v a n d e w i j k : Gemengde samenstelling wijk Sterke sociale samenhang in de wijk Gemakkelijke communicatie tussen bewoners onderling én met zorgverleners Professionele dienstverlening wat zich vertaalt in een goede samenwerking tussen zorg- en welzijnsorganisaties Soepele aansturing van de zorg en vlotte administratieve afhandeling Regie bij de bewoner Kostenefficiënt Energieneutraal Comfortabel binnenklimaat Levensloop bestendige woningen 2 3

4 E v e n v o o r s t e l l e n : m e v r o u w M a r j a J a n s s e n E v e n v o o r s t e l l e n : d e h e e r J e r o e n d e W i t t Mevrouw Janssen is een actieve vrouw. Dat is ze altijd geweest. Ook in de buurt. Mevrouw Janssen is 80 jaar oud, maar nog erg jong van geest. Zo presenteerde ze onlangs een aantal afleveringen over zijdeschilderen op TV-Hubertus. Een doorslaand succes! En ze past graag op Gijs. Gijs is het zoontje van het vroegere buurmeisje van mevrouw Janssen. Zij wonen nog steeds in dezelfde buurt. De moeder van Gijs moet soms onverwacht werken als er zieken zijn in de bakkerij van haar man. Mevrouw Janssen mist haar eigen man nog iedere dag, alhoewel hij al elf jaar geleden overleden is. Daar zal ze nooit aan wennen. Ik zal proberen jullie een indruk te geven van hoe het is om hier te wonen. Mijnheer de Witt is 82 jaar oud en heeft in zijn werkend leven lesgegeven aan een middelbare school. Hij was 35 jaar docent Frans. Mijnheer de Witt is daarbij altijd erg geïnteresseerd geweest in politiek. Zo was hij jarenlang actief in de locale politiek. Nu is dat wat minder. De politiek is soms wel wat erg hectisch geworden. Wel probeert hij zoveel mogelijk het dagelijkse nieuws te volgen. Mijnheer de Witt is nooit getrouwd geweest. Wel is hij een soort opa voor de drie kleinkinderen van zijn zus. Zij komen regelmatig langs en daar geniet hij erg van. Ondanks dat hij niet meer zo goed kan bukken is hij actief in het beheer van de gemeenschappelijke tuin van Hubertus Drieschoten: hij is zelfs penningmeester van de tuingroep. Het is mooi wonen hier in Hubertus Drieschoten. Ik heb het hier naar mijn zin en kan op mijn manier bezig blijven! Kijk maar 4 5

5 1. D e d a g b e g i n t Half acht: de dag begint. Buiten is het lekker weer. Mevrouw Janssen heeft er zin in vandaag! Zo! er staat veel op het programma. Gijs komt vanmiddag, en Conny komt ook nog langs vandaag. Opstaan met de beentjes! 3. P i a z z a H u b e r t u s Een ochtendwandelingetje is voor meneer de Witt vaste prik. Omdat het buiten nog vrij koud is, gaat hij naar Piazza Hubertus. Dat is een erg fijn overdekt pleintje. Hij ontmoet er mevrouw Janssen. Goedemorgen Marja! Goedemorgen Jeroen, lekker hier hè? Nou, gelijk heb je! Heb je boodschappen gedaan? Ja, bietjes! Voor vanavond. Zal ik er even bij komen zitten? Graag! 2. O p l a d e n v o o r d e d a g Meneer de Witt begint de dag altijd met een krantje. Rustig een beetje lezen over wat er speelt in de wereld. Ook neemt hij altijd de Hubertus buurtkrant door. Kijken wat er te doen is en wat er op TV-Hubertus is te zien. Ah! Er wordt een diapresentatie uitgezonden over India. Dat is interessant! Wellicht dat ik vanmiddag even langswip bij de opnames in het buurcentrum.dat is toch leuker dan het zien op TV-Hubertus. 4. O p p a s s e n o p G i j s Gijsje, drink je wel je appelsap op? Gijs komt na school vaak even spelen bij mevrouw Janssen. Dat vinden ze allebei gezellig. Zo doet mevrouw Janssen wat voor Gijs en voor z n ouders. Gijs z n vader op zijn beurt helpt wel eens als er in het huis van mevrouw Janssen wat moet gebeuren. Sámen zijn ze actief in de gezamenlijke tuin. Daarover later meer. 6 7

6 5. H o e g a a t h e t m e t d e r i k k e t i k? Mijnheer de Witt kan contact zoeken met de zorgverlener als hij daar behoefte aan heeft. Omdat hij de laatse tijd niet zo lekker was, neemt hij samen met de doktersassistent de bloeddruk en hartslag door. Hoe voelde u zich toen u vandaag opstond, meneer de Witt? Nou al weer een stuk beter. Denkt u dat ik vanmiddag naar de lezing kan gaan? 7. E e n p e r s o o n l i j k a a n s p r e e k p u n t Mevrouw Janssen weet wat haar te doen staat als er iets mis is met haar huis. Zoals bijvoorbeeld een gebroken raam. Ook als ze vragen heeft over de behandeling van haar gezwollen enkel, of als ze een moeilijke brief van de belastingdienst krijgt Ze belt altijd met dezelfde contactpersoon. Goedemorgen mijn beste Conny, kun je me even helpen met een paar dingen? Ik zit er nogal mee. Maar natuurlijk mevrouw Janssen. Wat heeft u op uw lever? 6. B u u r t c e n t r u m H u b e r t u s : Het buurtcentrum is de spil van de wijk: de kerk zit er, maar ook het activiteitencentrum. En daar gebeurt van alles voor iedereen. Een diaavond over India, maar ook een kaartavond. Of een disco voor de jongeren. Vandaag gaan meneer de Witt en mevrouw Janssen naar de lezing over India. Ben benieuwd of het wat is Vorige keer was het wel heel aardig, vond je niet? Toen Adrie uitlegde hoe je moet SMS-en bedoel je? Ja dat vond ik ook aardig. 8. D e s u p e r w e l z i j n s w e r k e r Fijn dat je even langs kon komen Conny. Over de televisie met elkaar praten is ook niet alles hè? Tuurlijk, niet alles kan over de televisie! Hier ben ik hoor. U wilde tóch een brandbeveiliging laten aansluiten, begrijp ik? Conny heeft een moderne draagbare computer bij zich. Ze kan er draadloos allerlei zaken mee regelen. Omdat ze veel minder dan vroeger bezig is met formulieren invullen en andere organisaties bellen, heeft ze ook meer tijd om er echt even te zijn.. 8 9

7 11. S p r e k e n d e a g e n d a v o o r i e d e r e e n Afspraken maken met vrienden of met zorgverleners gaat heel makkelijk. Mevrouw Janssen zweert erbij. Ik gebruik de agenda ook om niet te vergeten mijn medicijnen te nemen. En mijn boodschappenlijstjes! Oh, Jeroen wil op de thee komen Es kijken ja! Moet 9. G e d e e l d e t u i n : Niet elk huis heeft een eigen tuin in Hubertus. In plaats daarvan zijn er een aantal grotere tuinen aangelegd. De buurtbewoners onderhouden deze met elkaar. De woningbouwcorporatie ondersteunt het tuinonderhoud door er geld voor beschikbaar te stellen. Als penningmeester van de tuingroep beheert mijnheer de Witt dit potje. Vandaag is het weer tuindag. Ik ben bijna klaar met maaien. Wie helpt zo even met het opruimen van het gras? Ik moet een beetje oppassen met bukken. 10. E e n o o g j e i n h e t z e i l, e e n v e i l i g g e v o e l Mijnheer de Witt had vorige week echt pech. Toen hij een boek wilde pakken bovenuit de boekenkast, is hij gevallen. Hij kwam ongelukkig terecht en was zelfs even buiten bewustzijn door de klap op z n hoofd. Gelukkig had hij onlangs de bewakingsdienst laten aansluiten. De bewakingscamera sloeg alarm toen hij stil bleef liggen. De alarmcentrale stuurde direct iemand langs die mijnheer de Witt weer overeind hielp. Gelukkig is het allemaal weer op z n pootjes terecht gekomen. Ik voel me er sindsdien wel wat geruster op. Ik weet dat iemand een oogje in het zeil houdt! N o a b e r s m e t I C T Mijnheer de Witt is lid van één van de Noabers (*)-netwerken in de wijk. Hij zit in hetzelfde netwerk als mevrouw Janssen en de ouders van Gijs. Noaber zijn betekent voor elkaar klaar staan. Elkaar steunen. Via zijn draagbare apparaat kan hij kijken wie er in de buurt is uit zijn netwerk. Fijn voor als hij hulp nodig heeft. Of voor leuke dingen. Kom je naar de vijver, Gijs? Je bent er bijna! * Het begrip Noaberschap komt uit de historie van de Twentse boerengemeenschap. Noaberschap kunnen we vertalen als burenhulp of bijstand. Hiermee komt de zorg voor elkaar en de gemeenschapszin tot uitdrukking. Nog steeds is de Twentse gemeenschap een hechte en sociale gemeenschap. 11 lukken, gezellig!

8 14. D e h u i s c o m p u t e r : e e n k a p s t o k v o o r a l l e r l e i w e l - z i j n s d i e n s t e n De huiscomputer of residential gateway - zoals de technici dat noemen - is feitelijk een centrale huiscomputer. Deze computer is bij alle huizen in de buurt geïnstalleerd. Op aanvraag kunnen allerlei diensten en producten aan deze computer worden gehangen. Ja Conny, ik wil toch graag brandbeveiliging. Dat kan toch zó worden aangesloten? En wat kost dat dan per maand extra? 13. E n e r g i e n e u t r a l e w o n i n g e n : Het huis is altijd lekker warm. Heerlijk! En nooit té warm. En ik betaal geen verwarmingskosten! Een combinatie van bouwkundige maatregelen maakt het mogelijk dat huizen géén energie meer nodig hebben om op de juiste temperatuur te blijven. Dit komt door goed geïsoleerde muren en ramen. Maar er is ook een warmtepomp geïnstalleerd. Deze voert in de zomer warmte af naar de bodem. In de winter pompt deze de warmte weer op voor verwarming. Voor elektriciteit liggen er zonnecellen op het dak. 15. V o o r b e r e i d e w o n i n g e n Mevrouw Janssen was blij dat haar huis al was voorbereid op een toekomstig toegenomen zorgvraag. Hierdoor kon de tillift in een uurtje geplaatst worden! Kan ik lekker in mijn eigen huis blijven! 12 13

9 P R O D U C T E N E N D I E N ST E N I N D E T I J D G E P LA AT ST C a m e r a b e w a k i n g : In geval van alarm als iemand bijvoorbeeld al twintig minuten niet beweegt kan een alarmcentrale meekijken in het huis. Zo kan de centralist de situatie beoordelen en eventueel hulp sturen. G e d e e l d e t u i n e n : Niet elk huis is van een eigen tuin te voorzien, maar er is juist één grote tuin aangelegd. De buurtbewoners onderhouden gezamenlijk de tuin. Zij maken onderling afspraken over wat er wel, en wat er niet mag. Wie onderhoudt de tuin? Waar moeten hondenbezitters hun hond uitlaten? Hoe draagt ieder z n steentje bij? V e i l i g e, c o m f o r t a b e l e d r o g e b u i t e n r u i m t e s : Op het terrein zijn op verschillende plaatsen overdekte binnenplaatsen te vinden. Hier kunnen mensen elkaar het jaar rond ontmoeten en een praatje maken. Het zorgt voor levendigheid en sociale interactie in de wijk. F a m i l i e h o t e l : Het familiehotel van Hubertus Drieschoten is een plek waar familie wat langer kan verblijven. Ook kunnen de kamers worden ingezet voor mensen die tijdelijk meer zorg nodig hebben. V i d e o c o m m u n i c a t i e m e t z o r g a a n b i e d e r : Door camera s in de woningen te installeren boven het TVscherm, kunnen bewoners eenvoudig beeldcontact zoeken met de zorginstelling. In een live gesprek kunnen ze dan de gezondheidstoestand doornemen of kan een bewoner vragen stellen over bepaalde klachten. L o k a a l T V - s t a t i o n : Een lokale televisiezender wordt gerund door de bewoners zelf met wat financiële en technische ondersteuning. Het houdt mensen bij de buurt betrokken. Een voorbeeld van creatief programmeren is een programma waarbij een mysterie in de buurt gezamenlijk wordt opgelost door kinderen en ouderen. Ook speciale l o k a l e n i e u w s k r a n t g e d e e e l d e t u i n e n l o k a a l t v s t a t i o n f a m i l i e h o t e l c a m e r a b e w a k i n g v i d e o c o m m u n i c a t i e m e t z o r g a a n b i e d e r v e i l i g e c o m f o r t a b e l e b u i t e n r u i m t e s m u l t i f u n c t i o n e e l b u u r t c e n t r u m z e e r e f f i c i e n t e w o n i n g e n programma s voor en door ouderen zouden een geweldige stimulans kunnen zijn. Bijvoorbeeld een voorlichtingsfilmpje over hoe je met een mobiele telefoon een SMS kan versturen. Ook kan de kaartavond eens gefilmd worden, of de buurtbioskoop. L o k a l e n i e u w s k r a n t : Via de door vrijwilligers bemande nieuwskrant blijft iedereen op de hoogte van buurtactiviteiten, interessante ontwikkelingen en van het programma op het lokale TV-station. Z e e r e f f i c i e n t e w o n i n g e n : De woningen op het terrein zijn woningen met een laag energiegebruik (gas, elektriciteit) en een grotendeels prettig binnenklimaat. Het binnenklimaat wordt aangenaam gehouden door voorverwarmde ventilatielucht en een constante, aangename temperatuur in de winter. Het komt maar zelden voor dat het te warm is in de zomer. N o a b e r s n e t w e r k : In de buurt zijn verschillende noabers -netwerken. Iedereen -jong en oud- kan lid worden van zo n netwerk. Mocht er iets gebeuren met één van de Noabers, dan vangt de rest van hen de eventuele gevolgen op. Ook baby-sitten of klusjes worden zo vaak zonder tussenkomst van de zorginstelling geregeld. O n l i n e o p o t h e e k : Via een online apotheek kunnen mensen eenvoudig hun medicijnen bestellen en advies krijgen. De spullen worden vervolgens thuisgestuurd. D i g i t a l e p e r s o o n l i j k e a g e n d a : Met een digitale agenda kunnen eenvoudig afspraken gemaakt worden door anderen zoals zorgverleners, vrienden en familie. Natuurlijk maakt de gebruiker zelf uit of deze de afspraken accepteert. De agenda helpt ook herinneren. Aan afspraken, aan boodschappenlijstjes en indien gewenst- met medicijnen. S l i m m e b e z o r g i n g : Bezorgen kan ook bij afwezigheid: De goederen kunnen worden afgeleverd in een extra grote brievenbus. Of de bezorger krijgt met een pasje toegang tot bijvoorbeeld de hal. D r a a g b a r e a l a r m k n o p v o o r b u i t e n s h u i s : De draagbare alarmknoppen zijn ook buitenshuis goed te gebruiken. Met het indrukken van de knop worden ook gegevens over de locatie van de drager meegezonden. Zo kan de drager altijd gevonden worden. M o d u l a i r e b o u w e l e m e n t e n : Woningen zijn gemakkelijk (extern) uit te breiden. Dit kan gemakkelijk worden gerealiseerd op bestaande woningen binnen een paar dagen na bestelling. Door de energieopwekkende apparatuur in het nieuwe dak heeft de nieuwe ruimte direct een aangename temperatuur en vermindert de energierekening. C u s t o m e r m a n a g e m e n t s y s t e e m : In het Call-center krijgen de medewerkers gelijk alle relevante documenten voorgeschoteld op hun scherm als iemand belt. Zo kunnen zij de klant beter te woord staan. S o c i a l e s a m e n h a n g e n p l e z i e r / C o m m u n i c a t i e e n a d m i n i s t r a t i e r o n d o m z o r g / G e b o u w e n i n s t a l l a t i e s N a o b e r s n e t w e r k v i r t u e e l s o c i a a l n e t w e r k O n - l i n e a p o t h e e k D r a a g b a r e a l a r m k n o p v o o r b u i t e n s h u i s S l i m m e b e z o r g i n g D i g i t a l e p e r s o o n l i j k e a g e n d a z o r g v o o r b e r e i d e n d h u i s E e n c e n t r a a l a a n s p r e e k p u n t C u s t o m e r m a n a g e m e n t s y s t e m M o d u l a i r e b o u w e l e m e n e t e n

10 I C T o n d e r s t e u n d N o a b e r s n e t w e r k : ICT voorzieningen ondersteunen de noabers netwerken. Als bijvoorbeeld één van de noabers moeite heeft een grote tas boodschappen de trap op te krijgen, kan met één druk op de knop contact opgenomen worden met de dichtstbijzijnde noaber. E e n c e n t r a a l a a n s p r e e k p u n t : Voor praktisch álle vragen kunnen bewoners terecht bij hun eigen contactpersoon. Dit voorkomt het kastje-naar-demuur gevoel omdat de contactpersoon zelf ook weer aanspreekpunten heeft bij deelnemende organisaties. Kortsluiten van informatie en vinden van de juiste man of vrouw bij elke vraag. O n l i n e z o r g d o s s i e r : Het zorgdossier van elke bewoner is online. Dit betekent dat bepaalde personen toegang kunnen hebben tot de informatie. Maar alleen als de bewoners deze zélf heeft gemachtigd. De dokter en verpleegster, thuishulp en eventueel de persoon die als centraal aanspreekpunt fungeert kunnen zo snel relevante informatie boven tafel krijgen. W a r m t e z o n e r i n g : In de woningen is het mogelijk om bínnen elke ruimte verschillende temperatuurzones te creëren. Zo kan een echtpaar met zeer verschillende wensen toch comfortabel in dezelfde ruimte vertoeven. De één houdt van lekker warm - en de ander juist niet. H u i s c o m p u t e r a l s k a p s t o k v o o r w e l z i j n s - d i e n s t e n : In elk huis wordt bij de bouw een residential gateway geplaatst, ofwel een huiscomputer. Deze computer dient als aansluitstuk: naar behoeven kunnen diensten worden aangeklikt. Zo kan een inbraakalarm en brandalarm, maar ook een camerasysteem of een systeem voor monitoring-op-afstand eenvoudig worden aangesloten. Ook de temperatuursregeling voor de O n - l i n e z o r g d o s s i e r W a r m t e z o n e r i n g Z e l f d i a g n o s e verschillende kamers kan door deze computer worden uitgevoerd. O n d e r h u i d s e c h i p : Elke persoon kan geïdentificeerd worden met behulp van een chip die is aangebracht onder de huid van de bovenarm. Met een scanner kan uitgelezen worden wie de persoon in kwestie is. In combinatie met het online zorgdossier stelt dit hulpverleners in staat sneller en effectiever op te treden bij calamiteiten. A u t o n o m e r o b o t s : Robots kunnen eenvoudige taken overnemen van mensen. Te denken valt aan schoonmaakrobots die kunnen stofzuigen en ramenlappen en aan robots die boodschappen ophalen. Ook valt te denken aan robots die mensen helpen met inen uit bed komen en met aankleden. S c a n n e r i n h u i s : Personen met gezondheidsproblemen kunnen veel langer thuis verblijven. In huis kan gezondheidsapparatuur worden geplaatst zoals een scanner of een hartslagmeter. In combinatie met een TV met camera kunnen de resultaten van een thuisscan worden doorgenomen. De bewoner en de dokter kunnen zo over afstand vaststellen hoe het staat met bepaalde kwalen als een zwelling aan de voet. E n e r g i e n e u t r a l e w o n i n g e n : De energieneutrale woningen komen het jaar rond met een netto energieverbruik van nul. Dit komt door een uitgekiende balans tussen vraag en aanbod van duurzame energie. In de zomer wordt overtollige warmte opgeslagen en in de winter wordt deze weer benut voor verwarming. Er is een grote aandacht voor het comfort in de S c a n n e r i n h u i s A u t o n o m e r o b o t s O n d e r h u i d s e c h i p woning. Deze is dan ook beter dan in de zeer efficiente woning : zelfs in de zomer heerst een uitermate prettige temperatuur. V i r t u a l R e a l i t y b r i l : Door het opzetten van een virtual reality bril, kunnen de bewoners een door de computer gegenereerde omgeving beleven. Hierin kunnen zij ook anderen ontmoeten zoals noabers, of familie. Samen kunnen ze bijvoorbeeld virtueel op reis naar Rome, of naar de Tate Gallery. E n e r g i e p r o d u c e r e n d e w o n i n g e n : Energieproducerende woningen wekken meer energie op dan ze zelf gedurende het jaar gebruiken. In de zomer kan warmte worden opgeslagen die in de winter weer wordt gebruikt voor verwarming. Of zelfs wordt verkocht aan de buurman of het zwembad op de hoek. Hetzelfde geldt voor de elektriciteit. Met slimme communicatie wordt ervoor gezorgd dat de woningen elkaar kennen en weten dat bij de buurman warmte te halen valt als in de woning zelf eventueel te weinig beschikbaar is. H o l o g r a m p r o j e c t i e s v a n m e n s e n : Mensen die niet aanwezig zijn in een ruimte, kunnen geprojecteerd worden alsof ze er wèl zijn. Beeldtelefonie, maar dan zonder scherm. Zo kan op persoonlijke wijze op afstand worden gecommuniceerd. A u t o m a t i s c h g e l e i d e v o e r t u i g e n : Minibusjes verbinden de wijk met de omliggende wijken, het station en met het centrum van de stad. De voertuigen rijden zonder chauffeur en zijn aldus goedkoper in het gebruik. S o c i a l e s a m e n h a n g e n p l e z i e r / C o m m u n i c a t i e e n a d m i n i s t r a t i e r o n d o m z o r g / G e b o u w e n i n s t a l l a t i e s A u t o m a t i s c h g e l e i d e v o e r t u i g e n H o l o g r a m p r o j e c t i e s v a n m e n s e n V i r t u a l r e a l i t y b r i l E n e r g i e n e u t r a l e w o n i n g h u i s c o m p u t e r a l s k a p s t o k v o o r w e l z i j n s w e r k E n e r g i e p r o d u c e r e n d e w o n i n g

11 ROADMAP VOOR GEBOUW- EN KLIMAATINSTALLATIES voor comfortabel, duurzaam en flexibel wonen en zorgen behoeften beleid organisatie technologie ROADMAP VOOR PRODUCTEN EN DIENSTEN voor sociale samenhang en communicatie behoeften beleid trends technologie In deze roadmaps wordt in beeld gebracht welke producten, diensten en voorzieningen in de toekomst mogelijk kunnen worden. Deze wegen naar de toekomst (roadmaps) liggen niet vast en zullen nog wel eens moeten bijgesteld. Ze zijn namelijk afhankelijk van overheidsbeleid, technologieontwikkeling en marktvragen. Extramuralisering Geen opleveringskeuring Energie aanbieden & kopen via lokaal netwerk EPBD labeling LTV in Bouwbesluit EPC = 0,80 EPC = 0,40 Investering bij de bespaarder Koppeling prestatieafspraken investeringen in DUBO Organisatie E-infrastructuur Gasprijs 0,44 /m 3 Gasprijs 0,56 /m 3 Gasprijs 0,68 /m 3 Samenwerking binnen de zorgketen Vermindering van administratieve lasten Vergrijzing babyboomers Hogere bestedingsbudsgetten senioren Meer vaardigheid met technologie Persoonsgebonden budgetten Marktwerking in de zorg 24 uurs economie Flexibilisering van de samenleving Commercialisering van de samenleving Meer zelfstandig wonende senioren Toenemende professionalisering zorg Afnemende mantelzorg comforteisen situatie zomer hittegolf integraal wooncomfort sociaal contact zelfstandigheid privacy wensen veiligheid comfort optimale warmtevraag eigen regie controle over de omgeving houden Warmtepomp met koelfunctie Isolatie Zon thermisch Opslag voelbaar / latent / thermische massa Brandstofcellen Opslag aquifer Windenergie Constructieverwarming HR 107 Zon PV gegarandeerde prestatie Vacuüm isolatie Hybride systemen EPC = 0,8 kan kostenneutraal Biomassa kleine schaal Woningen met draaideuren Doorbraak met opslagtechnieken Zelflerende delen tbv regeling Actieve delen Prestatie gebaseerd bouwen Plug & play netwerk woningen EPC = 0,4 kan kostenneutraal Energie producerende woningen Röntgen Head mounted display CT-scan PDA Vaste hologrammen Breedband internet videotelefoon Camcare Customer management system Alarmknop gemakkelijke communicatie met zorgverleners Automatisch geleid voertuig Mobiele dynamische hologrammen Handbediende robots Semi automatische robots Autonome robots Voice response system Medical expect system Vaste medische monitor Lokaal TV-station Dynamic call dispatch Draagbare RFID chip Indicatieve plaatsbepaling Medische database Onderhuidse RFID chip Draagbare adviesdienst op handheld Draagbare medische monitors Nauwkeurige plaatsbepaling in gebouwen Geïmplanteerde medische sensoren 18 19

12 C O L O F O N Het plan Hubertus-Drieschoten is een initiatief van De Woonmensen. Daarnaast hebben de volgende organisaties een bijdrage geleverd aan het ontwikkelen van de visie: de Gemeente Apeldoorn, Stichting Thuiszorg Oost Veluwe, de Stichting Wisselwerk Apeldoorn, de Stichting Kinderopvang OOK, de Maatschap Fysiotherapie Drieschoten, het Wijkcentrum Drieschoten (Accres) en de Wijkraden Kerschoten en De Naald. KuiperCompagnons tekende voor het stedenbouwkundig plan. D i t b o e k j e i s g e p r o d u c e e r d i n f e b r u a r i d o o r : TNO Ruimte en Infrastructuur Business Unit Economie, Proces- en Systeeminnovatie Van Mourik Broekmanweg 6, 2628 XE Delft, U w c o n t a c t p e r s o o n b i j T N O i s : Emma van Sandick vansandick@stb.tno.nl Concept, tekst en roadmaps: TNO- Christiaan van den Berg, Emma van Sandick, Tom van der Horst, Desiree Hoving, Christiaan Nijboer, Peter Oostendorp, Irek Karkowski, en Peter Joore / Tekeningen: JAM Jan Selen, / Fotografie mijnheer de Witt en mevrouw Janssen: TNO - Christiaan van den Berg. Met dank aan de heer en mevrouw Boot-Senf / Overige fotografie: Levien Willemse / Ontwerp en opmaak: Antenna-Men Yvo Zijlstra, / Druk: 3=1 Grafimedia, Moerkapelle Een visie op het leven in de ideale woonwijk van de toekomst I n f o r m a t i e o v e r h e t p r o j e c t H u b e r t u s - D r i e s c h o t e n i s t e v e r k r i j g e n b i j : De Woonmensen / project Hubertus-Drieschoten Molenmakershoek 14, 7328 JK Apeldoorn, Postbus 831, 7301 BB Apeldoorn U w c o n t a c t p e r s o o n b i j D e W o o n m e n s e n i s : Jan Willem Gouverneur j.gouverneur@woonmensen.nl

13 p e r s p e c t i e f TNO Ruimte en Infrastructuur Business Unit Economie, Proces- en Systeeminnovatie Van Mourik Broekmanweg 6, 2628 XE Delft,