Over ons hangt een jas van treurige triestheid nu wij samengekomen zijn om afscheid te nemen van uw geliefde moeder, oma, zus en schoonzus

Transcriptie

1 Zij, die wij liefhebben gaan niet weg ze lopen met ons elke dag ongezien, ongehoord, maar altijd daar nog steeds geliefd, nog steeds gemist oneindig dierbaar Over ons hangt een jas van treurige triestheid nu wij samengekomen zijn om afscheid te nemen van uw geliefde moeder, oma, zus en schoonzus Jantje Prins-Slotegraaf sinds 18 september 1996 weduwe van Jurrien Prins. Zaterdag 25 april 2009 ging Jannie haar langste nacht in en is het leven dat zij had niet meer van haar. Niet geheel onverwacht, maar voor ons veel te vroeg Vandaag bij het afscheid van haar tastbare aanwezigheid in ons leven verzoenen wij ons met de dood en haar onherroepelijke levenseinde, na een slopende ziekte. We gunnen haar te sterven, omdat haar daarmee een lange lijdensweg bespaard is gebleven, maar bovenal, omdat we van haar houden. De dood nam niet alleen haar leven, maar ook haar lijden. Het is goed zo. Wij herdenken haar leven met woorden ter nagedachtenis, met muziek en symboliek, waar woorden hun klank verliezen. De bloemen, die we mee brachten geven woordeloos uitdrukking aan onze dankbaarheid voor haar betekenis in ons leven en de brandende kaarsen zijn een symbool van verbondenheid in liefde voorbij de grens van de dood. In liefde kun je niet doven. Vlam aan de kaars, die wel opbrandt maar niet uitgaat voorgoed.

2 In liefde kun je niet doven. Remco en Jarno, Afgelopen zaterdag is jullie oma overleden. Overleden dat akelige woord overleden, daar schrikken we van, grote mensen, kinderen, allemaal. Misschien wel, omdat overleden, dood, iets is, dat heel moeilijk is om uit te leggen. Een vreemd gevoel, verdrietig, of misschien ben je wel een beetje boos, dat juist jou oma dood moest gaan. En voor oma ben je misschien ook wel een beetje blij. Ze was immers heel erg ziek en haar lichaam was moe. Juist omdat ze zo lief is en zo zorgzaam voor jullie en voor pappa en mamma en tante Christa, vinden we ook dat ze niet langer in een ziek lichaam hoeft wonen. En nu ligt Oma s lichaam koud en stil, alsof ze heel diep in slaap is, maar haar hart klopt niet meer. Het lijkt wel alsof ze niet meer woont in haar lichaam; ze heeft het niet meer nodig. Maar dat is natuurlijk niet het einde van Oma Ze is en blijft jullie oma. Alleen we kunnen haar nu niet meer zien en we kunnen haar niet meer aanraken. Haar lichaam geven we straks uit handen en oma, oma zelf, die is nu ergens anders. We kunnen niet weten waar; er zijn mooie namen voor bedacht; Eeuwigheid, Hemel of Paradijs. Maar dat zijn gedachten, een droom misschien. En al is ze niet meer bij ons, ze blijft om ons heen, altijd gedragen op een eindeloze stroom van je eigen dromen en je eigen gedachten aan oma. En speciaal voor jullie koos ik een troostgedichtje; Mijn lichaam droeg mijn leven door de tijd en bracht mij naar de Eeuwigheid. En wat je nu nog van mij ziet is wat jij kent, maar ben ik niet.

3 Wees gerust nu, ik ben vrij Door je verdriet heen denk aan mij Blijf aan mij denken, hoe ik was vooral als ik gelukkig was. Groei maar aan mijn herinnering, put daaruit moed voor een nieuw begin. Die gedachte houden we vast en nemen we mee ons leven in; alles wat en wie oma voor jullie is geweest verpakken we in goede gedachten en daarmee geven we haar een blijvende plaats in ons hart. Voor de overdenking van het leven van Jannie koos ik een gedicht uit de bundel Pijn van binnen. Mijn lichaam is verbrijzeld, maar ik leef. de vragen van hoe en waarom komen nog ik ben verbijsterd over het noodlot dat mij dwingt een nieuwe dag te aanvaarden met alles wat is (Uit: Pijn van binnen, M. Spronk) Jannie heeft de afgelopen maanden, de zware strijd gestreden tegen een ongrijpbare vijand, die zich van haar lichaam meester had gemaakt. Hoewel ze steeds heeft geweten, dat genezing er niet in zat, bleef ze positief over

4 haar levensverwachting. Als wij in ons leven geconfronteerd worden met een ongeneeslijke ziekte voelen we hoe dat sterke emoties kan oproepen om het onaanvaardbare dat ons overkomt en veel vragen over de zin van leven en dood. Ultieme vragen! Maar ook het weten van de eindigheid van je bestaan in een lichaam kan een prikkel zijn om te leven! Ten einde toe bleef ze plannen maken, hoewel ze zich afvroeg of verhuizing naar een nieuw appartement aan de Dilgtweg nog wel zin had. En ondanks nieuwe tumoren en uitzaaiingen bleef ze moedig en hoopvol, toen ze in maart weer werd opgenomen in het ziekenhuis: Ik hoop, dat ik nog een paar jaar te leven heb. verbijsterd over het noodlot dat mij dwingt een nieuwe dag te aanvaarden met alles wat is Nieuwe dag, goed geslapen, schreef Jannie in haar dagboekje Niets over haar ziekte, maar wel over haar liefde voor Peter, Dienie en Christa en voor Remco en Jarno. Dankbaarheid voor haar familie, haar vrienden en vriendinnen, die naar haar omzagen. Nieuwe dag, goed geslapen. Stille aanvaarding van een nieuwe dag; stille aanvaarding van wat niet te veranderen is. Een paar dagen later werd ze opnieuw opgenomen in het ziekenhuis; haar lichaamskracht nam snel af. Op het laatste traject van haar levensweg heeft ze niet meer met woorden uitdrukking kunnen geven aan haar gevoelens. Geen woorden meer, maar aanwezigheid voelen. En een hand, die even zwaaide met de laatste kracht, die ze in zich had Jannie, ze kon altijd zo waardig, zo koninklijk zwaaien; een teken, als klampte ze

5 zich nog even vast aan hen die haar dierbaar waren.. Ze was blijvend omringd met uw liefdevolle aandacht tot aan de tweesprong van uw wegen. Afscheid nemen van je moeder, de oma van je kinderen; geen woorden meer. Afscheid van je zus, je schoonzus; geen woorden meer. Jannie is 66 jaar geworden. Het verdriet dat voelbaar is nu zij is overleden wordt niet bestreden, maar wordt doorvoeld als eerbetoon aan de voelbare liefde die er altijd was. Haar overlijden voelt als groot gemis maar met dankbaarheid herdenken we haar liefdevolle betekenis in leven en sterven. Jannie werd geboren in Peize op 12 november 1942, dochter van Jan en Grietje Slotegraaf- Niemeijer. Ze was de oudste van vier kinderen. Het gezin verhuisde na de oorlog naar Eelde, waar Jannie opgroeide in de warmte van een hecht gezin; ze volgde onderwijs aan de Industrieschool in Groningen. Ze werkte op de luchthaven en in de huishouding bij particulieren. Tijdens een sinterklaasfeest bij café Nijdam, bleek dat Zwarte Piet wel opvallend veel belangstelling had voor Jannie, die Zwarte Piet helemaal niks vond; maar achter het masker verschool zich Jurrien Prins en hij werd de liefde van haar leven. In 1963 trouwden ze en woonden de eerste twee jaar van hun huwelijk in bij vader en moeder Prins in Haren. Daar werd Peter geboren en zes jaar later was met de geboorte van Christa het gezin van Jurrien en Jannie compleet. Jannie was fulltime huisvrouw en moeder. Soms deed ze er nog wat thuiswerk bij, maar haar gezin, Jurrien en de kinderen stonden op de eerste plaats. Het was zeker geen zorgeloze tijd, maar jullie zijn trots op de wijze waarop Pap en Mam jullie de weg wezen naar zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid. Liefdevol, geduldig en vooral zorgzaam. Mam stond als de spil van het gezin altijd voor iedereen klaar. Helaas moest ze langere tijd rust houden door rugklachten.

6 Hobby s had ze niet echt of het moet al het jaarlijkse zomerverblijf op de camping zijn geweest, slechts enkele jaren onderbroken door een vakantie in Frankrijk, Zwitserland en Oostenrijk. Soms alleen met het gezin, soms ook met familie. Maar toch het liefste op de vaste plek op de camping in Drenthe. Door haar aanhoudende rugklachten verhuisden ze naar de Brinkhof. Echter al snel kwamen ook de eerste vage gezondheidsklachten van Jurrien naar voren. Hij was vaak moe en zelfs het verblijf op de camping was hem al te veel. De caravan moest weg; de familie ging nog wel op vakantie, maar kort daarna bleek, dat Jurrien ongeneeslijk ziek was. Gedurende tien maanden heeft Jannie haar man omringd met zorg en aandacht, tot hij op 18 september 1996 overleed. Ze had moeite om de draad van het leven weer op te pakken. Natuurlijk had ze nog de zorg voor en om Christa, die nog thuis woonde. Peter had inmiddels zijn levensweg vervolgd met Dienie. Jannie had haar in haar hart gesloten als een dochter, maar wat had ze een moeite met het loslaten van haar zoon. In de schaduw van verdriet om het gemis van Jurrien, brak de zon weer door, toen ze werd verblijd met de geboorte van Remco, haar eerste kleinzoon. Een paar dagen in de week was ze oppas oma. Na de geboorte van Jarno was ze niet meer de oppasoma, maar een oma-oma, een oma voor de leuke dingen. Oma had daardoor even een beetje afleiding van haar zorg om en voor Christa. Want ook Christa ging zelfstandig wonen en hoewel Mamma ontzettend trots was op je zelfstandigheid had ze opnieuw heel veel moeite om nu ook haar dochter los te laten. Jannie verhuisde naar een appartement in hetzelfde gebouw als Christa. Dichtbij elkaar en toch onafhankelijk van elkaar. Ze gingen samen op vakantie, naar Oostenrijk, naar Rome en de plannen voor een nieuwe reis deze zomer lagen al klaar. En dagelijks elkaar bellen natuurlijk. Onverwacht echter werd Jannie op de tweede kerstdag opgenomen in het ziekenhuis. Een buikgriep wilde niet echt beter worden en achteraf was ze al langere tijd wat moe. Al snel bleek, dat ze darmkanker had en met spoed werd ze geopereerd.

7 Mijn lichaam is verbrijzeld, maar ik leef; de vragen van hoe en waarom komen nog. Maar juist het weten van de eindigheid van je bestaan in een lichaam is een prikkel om te leven! Zo veel was er nog de moeite waard, kinderen, kleinkinderen, familie. Nadat ze in De Dilgt was aangesterkt en weer thuis kwam in afwachting van nieuwe onderzoeken voelde ze zich opnieuw moe en ziek. Weer een opname en dan de teleurstelling, opnieuw kanker, uitzaaiingen, en tenslotte uitbehandeld; het klinkt als een vonnis. de vragen van hoe en waarom komen nog. ik ben verbijsterd over het noodlot, dat mij dwingt een nieuwe dag te aanvaarden met alles wat is Rechtvaardigheid en onrechtvaardigheid, hoop en wanhoop liggen dicht bij elkaar. In die wirwar van tegenstrijdige gevoelens stond u dicht om haar heen. Als je geconfronteerd wordt met de grenzen van medische behandeling, waardoor er geen hoop meer is op genezing, dan moet je aanvaarden wat niet te veranderen is. Altijd, maar juist in deze omstandigheden hebben we er recht op om de hoop niet te verliezen, ook al verandert het uitzicht van die hoop. We hebben er recht op om te worden omringd door mensen, die de hoop niet verliezen, ook al verandert het uitzicht van hún hoop. Aanvaarding van verandering verdient wederzijds respect en het wordt verwoord in een gedichtje uit onbekende bron, dat Dienie, mede namens Peter en Christa uitgezocht heeft: We zien elkaar, want we hebben gestreden. Uren gesproken en elkaar niet gemeden. Samen gehuild, elkaars pijnen geleden. geen loze woorden, de leegte gevuld. De strijd aangebonden en elkaar toen gevonden.

8 Met alle kracht heeft ze zich verzet tegen de uitputting, om toch maar zo lang mogelijk bij u te kunnen blijven. Ze wilde niet dood en hoopte door een chemokuur de kwaliteit van leven nog iets te verbeteren en als het zou kunnen nog een paar jaar te leven. Ze kon en durfde niet meer alleen zijn en werd opgenomen in Neerwolde. Kort daarvoor begon ze met het schrijven in een dagboekje. Nieuwe dag, goed geslapen. Stille aanvaarding van een nieuwe dag; stille aanvaarding van wat niet te veranderen is. Stille aanvaarding ook, dat over de dood niet te onderhandelen is en dat ze haar allerliefste bezit moest loslaten. Peter, Dienie, Christa, Remco en Jarno. Zij zijn nummer één voor mij. schreef ze. Aanvaarding van verandering verdient respect. En verder over de verpleging in het Martini en Neerwolde: Ze zijn hardstikke goed. Haar dankbaarheid voor de bezoeken van haar familie, van vrienden en vriendinnen; in eenvoudige woorden schrijft ze neer wat die aandacht en die vriendschap voor haar hebben betekent. U was voor haar meer dan een vriend Nieuwe dag, goed geslapen, Christa bellen. De laatste woorden, die ze schreef. Ze voelde zich opnieuw moe en ziek. Dinsdags werd ze opnieuw opgenomen in het ziekenhuis, waar haar levenskracht heel snel afnam. De kinderen en haar familie hebben haar niet meer alleen gelaten. Afscheid nemen van je moeder, de oma van je kinderen; geen woorden meer. Afscheid van je zus, je schoonzus; geen woorden meer. Afscheid, geen woorden meer; aanwezigheid voelen. Liefde, trouw en toewijding bereikt haar hoogste vorm waar de beleving van de eindigheid van het leven kan worden gedeeld. Samen gehuild, elkaars pijnen geleden.

9 En weten: Het is goed zo Niet geheel onverwacht, maar voor ons veel te vroeg, is in de leeftijd van 66 jaar overleden onze lieve mam, oma, zus en schoonzus Jantje Prins- Slotegraaf Het verdriet dat voelbaar is nu zij is overleden wordt niet bestreden, maar wordt doorvoeld als eerbetoon aan de voelbare liefde die er altijd was voor haar dierbaren, waarmee haar leven was gevuld en waarmee haar liefde was vergroeid. U wist zich geborgen in de liefde en zorgzaamheid van een liefdevolle moeder en oma, die op een bijzondere wijze uw leven heeft beroerd. Nu wij haar lichaam uit handen moeten geven, weten we intens, dat de herinnering aan wie zij was en wat zij deed als mens, niet zal vergaan, omdat het altijd helder in het licht van onze herinnering zal staan. Jantje Prins- Slotegraaf De gevoelsband blijft, inspireert ons, onze weg te vervolgen; doorheen de pijn om het gemis van je tastbare aanwezigheid is er een dankbaar weten: Zij, die wij liefhebben gaan niet weg ze lopen met ons elke dag ongezien, ongehoord, maar altijd daar nog steeds geliefd, nog steeds gemist oneindig dierbaar Vrienden zijn belangrijk ze kunnen een klankbord zijn Vrienden kennen je door en door verzachten soms de pijn. Met vrienden deel je alles

10 zelfs je minder mooie kant en ondanks dat, is het er steeds die bijzondere vriendschapsband. Familie, vrienden, bekenden van Jannie, Met vrienden deel je alles; vandaag voelen we ons verbonden in vriendschap en in de gevoelens om het afscheid van Jannie. Namens Peter en Dienie, Christa, Remco en Jarno mag ik u bedanken, dat u naar hier bent gekomen om de laatste eer te bewijzen aan en afscheid te nemen van hun geliefde moeder en oma. Ook willen zij u bedanken voor de liefde en de steun voor Jannie in de zware periode van haar ernstige ziekte. Een heel bijzonder woord van dank voor de broers, zus, schoonzussen en zwager, die Jannie en de kinderen vooral in de laatste dagen van haar leven hebben omringd met liefdevolle aandacht. Op deze plaats waar Jannie voor het laatst in ons midden is willen zij ook het medisch en verzorgend personeel van het Martiniziekenhuis en het verpleeghuis Neerwolde bedanken voor hun inzet en vooral voor de liefdevolle behandeling. Dank aan buren en vrienden voor alle hulp en alle aandacht, tijdens de ziekte en na het overlijden van Jannie. U allen bent voor hen Meer dan een vriend. En hiermee zijn wij bijna aan het einde van deze afscheidsplechtigheid. De naaste familie zal in kleine kring afscheid nemen van hun moeder, oma, zus en schoonzus. U wordt uitgenodigd om zo dadelijk na het luisteren naar het laatste muziekstuk om in de koffiekamer nog even informeel samenzijn. Er wordt u daar een kopje koffie of thee aangeboden. Houdt u het alstublieft ook informeel; de familie stelt het op prijs, dat u hen daar niet meer condoleert. Als afsluiting van de plechtigheid gaan we luisteren naar muziek: Ik heb een steen verlegd in een rivier op aarde nu weet ik dat ik nooit zal zijn vergeten

11 ik leverde bewijs van mijn bestaan omdat, door het verleggen van die ene steen de stroom nooit meer dezelfde weg zal gaan. Een eenvoudige, maar belangrijke gedachte. De gedachte, dat het minste van belang is; dat je nooit voor niets hebt geleefd. Door wie zij was, door wat zij deed beroerde haar leven ook de stroom van uw leven. In het leven van Jannie waren zorg voor elkaar en omzien naar elkaar synoniem voor wederzijds respect. Zij wees u de weg naar zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid. Door wie zij was, door wat zij deed kreeg haar leven vorm in de stroom van het leven, in breken en delen en schuren aan elkaar, en uiteindelijk glad en rond gepolijst tot een edele steen. Als laatste eerbewijs aan mevrouw Prins houden we een ogenblik stilte, waarin een ieder naar eigen aard en gewoonte in gedachten afscheid kan nemen. Mag ik u verzoeken voor zover dat voor u mogelijk is daarbij te gaan staan. stilte Ik heb een steen verlegd in een rivier op aarde Jannie Prins- Slotegraaf, nu ademloos verstild in de stroom van het leven. We moeten nu afscheid nemen van de tastbare aanwezigheid van Jannie. Haar lichaam geven we uit handen en Jannie, Mam, oma, oma zelf, die is nu ergens anders. We weten niet waar ze is, maar als er een hemel of een Paradijs bestaat, dan zal daar zeker de poort voor haar ver open hebben gestaan en is ze er in warme vriendschap ontvangen. Maar dat zijn gedachten, een droom misschien. En al is ze niet meer bij ons, ook al wordt ze gemist, ze blijft om ons heen, immers zij gaf ons grond onder de voeten en wees ons een weg om te gaan. Lieve Mamma, oma, lieve Jannie, Je zult verder leven in onze liefde en in ons zal je diepste wezen voortbestaan. Naam In De Sterren, Nu je uit mijn leven bent Weg uit mijn bestaan

12 Niemand ooit de reden kent Waarom jij moest gaan Zou het lot je leven leiden dan Zijn je wegen al bepaald Iemand waar je zo van houdt Raak je zomaar kwijt Jouw verhalen tegen mij Zijn verleden tijd Zou het lot je leven leiden dan Zijn de wegen al bepaald Alles is veranderd sinds Jij hier niet meer bent Ik lees je naam in de sterren Overal, waar ik ga ben of sta Fluisterend hoor ik van verre Jouw geluid, je leeft nog elke dag Kan ik verder zonder jou Staat de tijd nu stil Was je nog maar even hier Is alles wat ik wil Alle vragen die ik je stellen wou Dingen waar ik nog mee zat Weet dat ik je missen zal Omdat ik van je hou Ik lees je naam in de sterren Overal, waar ik ga ben of sta Fluisterend hoor ik van verre Jouw geluid, je leeft nog elke dag Jan Smit