Wijk DE KLIJTTE Parochiekerk Onze Lieve Vrouw

Transcriptie

1 VLAAMSE OVERHEID inventarisatie van het onroerend erfgoed : ORGELS Provincie West-Vlaanderen Administratieve entiteit HEUVELLAND Wijk DE KLIJTTE Parochiekerk Onze Lieve Vrouw Arrondissement Ieper KERK In de wijk 'De Clytte' werd voor het eerst een proosdij-kapel opgericht in 1465, als succursale van Reningelst. Nadien werd het gebouw meerdere malen vergroot; het werd volledig verwoest tijdens de eerste wereldoorlog. In 1918 werd een voorlopig noodkerkje gebruikt. De nieuwe eenvoudige zaalkerk werd ingewijd in 1925; donkerrode baksteenbouw; geknikt houten tongewelf. In 1922 was De Klijtte tot onafhankelijke parochie verheven. Met de fusies van gemeenten in 1975 werd De Klijtte van Reningelst afgescheiden en bij het nieuwe conglomeraat Heuvelland gevoegd. ORGELS Voorgeschiedenis In 1781 plaatste J. vander Haeghen uit Rijsel het oud orgel van Reningelst in het Klijtte-kerkje. In 1853 werd een nieuw orgel geleverd door Fr. Loret uit Mechelen; dit werd vernield in de oorlog Huidig instrument Auteur : J. Loncke & Zonen (Esen) Bouwjaar : INSTRUMENT Dispositie Voetwerk I II Gedektbas 16 Prestant 8 Roerfluit 8 Bas 8 Holpijp 8 Wilgenpijp 8 Fluit 4 Blokfluit 4 Principaal 4 Vulwerk 3 k Nazaard 2 2 /3 Oktaaf 2 Terts 1 3 /5 Seskwiaalter 2 k - druktoetsen onder het klavier : P MF Tutti - voetbediend : - V + I, V + II, I + II - \ Zweltrede - I + II(16) manuaalomvang : C - g 3 pedaalomvang : C - f 1

2 Klaviatuur - ingebouwd aan de zijkant - inrichting als bij vrijstaande electrische speeltafels - registerbediening : tuimelschakelaars Pijpwerk - integraal nieuw Windlade & Tractuur - sleeplade zonder tooncancellen, met dubbele kleppen (onder de tafel) die opengetrokken worden door een spievormig balgje dat onderaan electro-pneumatisch bediend wordt; dit systeem van eigen vinding werd slechts eenmaal toegepast door Jozef Loncke (informatie medegedeeld door Gabriël Loncke) - een echte orgelkast is er niet, enkel meubelpanelen; deels open opstelling huidige toestand : normaal datum onderzoek : juni 1990 ARCHIVALIA * * * Parochiearchief; pastorij De Klijtte Een nieuw 'Liber Memorialis' is begonnen in 1918; het bevat echter verscheidene (gecopieerde) gegevens uit vroegere bronnen; blz. 60 : Kerkorgel 1853 By Loret ainé orgelmaker te S t Niklaas bestelde proost Vanden Berghe in 1853 een orgel voor de kapel van de Clytte. Dit orgel kwam hier op 2 Juli aan. Volgens bestek moest het orgel bestaan uit een eikene kast uit schoon en zuiver hout zonder knopen of kwasten en volgens het gegeven plan. zie plan heel in t boek De orgelpypen waren met gepolierd tin bekleed. Het spel van t orgel: 1 / Bourdon bas 8 voet 2 / Bourdon sup. " 3 / flutte bas " 4 / " sup. " 5 / prestant bas en sup. 6 / Doublette " " 7 / Clairon bas 8 / trompet sup. De koopsom was bepaald ingevolge overeenkomste voor een som van 1600 fr. Verzekering 1873 In 1873 waren de kerkmeubelen verzekerd (maatschappy der vereenigde eigenaars) voor de somme van 8498 fr. Het Hoogaltaer met tabernakel en trap voor 1500 fr. De zyaltaren (2) voor 100 fr; de predikstoel voor 600 fr; de biechtstoel voor 300 fr, het orgel voor 2000 fr;

3 BIBLIOGRAFIE * Over voormalige orgels * 1) Vanmackelberg (o.s.b.), M. : L'orgue de Nielles-les-Ardres, in L'ORGUE, jg. 1963, afl. 1 in nr. 2, blz , afl. 2 in nr. 3, blz ; blz : Les travaux connus de Jean van Belle se situent entre 1669 (réparations à l'orgue de Nieuport) et 1689, date de la construction d'un nouvel orgue à Reningelst. (35) (35) Voici quelques travaux de J. van Belle : ; 1689, nouvel orgue à Reningelst. 2) Zuid-Westvlaamse tijdskroniek uit de Oostenrijkse en Franse tijd, / Het "Memoriael van Reninghelst" door koster P.L. Cuvelier; 2 delen, uitgave verzorgd door J. De Smet; uitg. Westvlaams Verbond van Kringen voor Heemkunde v.z.w., Assebroek, 1970; - blz. 54 : Den 15 mey [1780], naer d'hoogmisse, wierden alle de parochianen opgeroepen tot vermaekinge, kopen, ofte nieuw-maeken van eenen orgel. In desen tyd waeren de Paters Predickheeren verhuyst naer het convent van de Paters Jesuitten binnen Jpren, en hunnen orghel was te coope gestelt; en den heer cappellaen De Coninck ter Clytte, geoffert hebbende te geven sestig ponden grooten vlaems tot het maeken van eenen nieuwen orghel in deze kerke, op besprek dat het kleyn orgelken herstelt zynde, gestelt zoude worden in syne capelle. Den heere van de prochie heeft getragt door dezen middel van den selven offer, eenen anderen orgel te doen stellen. Den 17 dito was de wet vergadert nopende eenen nieuwen orghel. - blz. 73 : Den 8 7bre 1781 is den nieuwen orghel gekomen van Ryssel op twee waegens, dewelke teenemael vol en wel gelaeden waeren. Den 19 7bre 1781, 's woensdags in onse kermis-weke, is den ouden orghel met alle syn pypen door Caerel Schrevel afgelaeten geweest: Den 15 dito zyn ingekomen M. Vander Haege en soone met M. Gobert orgel-maekers tot Ryssel, hebben 's anderdaegs den orgel te Clytte geplaetst en accoort gestelt. 3) Willy Delestrez : Reningelst door de eeuwen heen, uitg. door de auteur, Veurne, 1971; - blz. 150 : Afbeelding van een prentkaart "De kapel van Clytte" [foto genomen bij het einde van de oorlog : het gebouw ligt ongeveer helemaal in puin]. - blz. 153 : (over Reningelst) ORGEL - Op 8 juni 1781 kwam dan het nieuw orgel uit Rijsel te Reningelst aan "op twee waegens dewelke teenemael vol en wel gelaeden waeren". Het oude orgel verhuisde naar de Clytte-kerk. - blz. 185 : Ter vervanging van het oude orgel werd in 1853 een nieuw orgel

4 vanuit de kerk van Reningelst naar de Clytte gebracht (1781). [Bemerk dat de auteur hier gegevens verwart, terwijl hij op blz. 153 de juiste feiten gegeven heeft. De overplaatsing van Reningelst naar De Klijtte geschiedde in In 1853 plaatste Fr. Loret een nieuw orgel in De Klijtte.] * Over het huidig orgel * 1) A. Deschrevel : Overzicht van de orgels gebouwd door wijlen Jozef Loncke, in De Praestant, jg. VIII, 1959, blz ; blz. 59 : De Klijtte nieuw, 10 sp., 2 kl., ped. 2) Willy Delestrez : Reningelst door de eeuwen heen, uitg. door de auteur, Veurne, 1971; - blz. 189 : Het kerkorgel in gebouwd door het huis Loncke van Esen en het doksaal vernieuwd en verruimd naar plannen van architect Carpentier uit Poperinge, waren de voornaamste vernieuwingen na de oorlog Op 4 september 1955 kregen we de orgelwijding. ICONOGRAFIE 1) op

5 2) Fotografische opname(n) beschikbaar bij het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium / Brussel : Zie tevens : Roose-Meier, B. & Verschraegen, H. : Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, provincie West-Vlaanderen, kanton Poperinge; uitg. Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Brussel, 1977; blz. 43, DE KLIJTTE, kapel Onze Lieve Vrouw Interieur / Alg. gezicht naar het doksaal, cliché M53802 (1970). KIK-IRPA, Brussel