41 % voelt zich s morgens niet uitgerust

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "41 % voelt zich s morgens niet uitgerust"

Transcriptie

1 s e 2 Regio Mechelen Vrijdag 23 januari 2015 Beter slapen kun je leren Vier op tien ontevreden over slaap Meer dan vier op de tien Vlamingen zijn niet tevreden over hun slaap. Dat blijkt uit een CM-enquête bij leden. De cijfers baren ons zorgen, zegt CM-voorzitter Marc Justaert. Want dat is niet zo onschuldig. Een tekort aan slaap leidt niet alleen tot vermoeidheid, maar veroorzaakt ook concentratiestoornissen en prikkelbaarheid. 30 % spreekt van slaapproblemen 42 % van de Vlamingen is niet tevreden over zijn slaap 13 % zit vermoeid achter het stuur van de wagen 41 % voelt zich s morgens niet uitgerust 26 % heeft overdag last van concentratieproblemen Beter slapen kun je nochtans leren. Op kun je je slaapprofiel onderzoeken en krijg je tips voor een goede slaaphygiëne. Maar eerst moet je een aantal mythes over de slaap doorprikken. Ontdek ze op pagina 5. Zie ook De Voorzet op pagina 7. Waarom is diesel nu zo goedkoop? > 14 INTERVIEW Marc Leemans Men moet nu vooral de grote inkomens aanspreken die te weinig of veel minder bijdragen. Het ACV trekt al jaren aan de kar van eerlijke fiscaliteit. Mensen zijn daar heel vastberaden over. > 10 Supporters openbaar vervoer willen bussen redden > pag tips voor sociale media-campagnes Facebook, Twitter en Instagram worden gretig gebruikt om campagne te voeren. Maar zijn ze altijd de beste keuze? Organisaties en marketingmensen grijpen naar deze sociale media omdat ze makkelijk, snel en (relatief) goedkoop zijn. Toch waarschuwt marketingexpert Krist Pauwels om niet al je geld op deze middelen in te zetten. Veel hangt af van de doelstelling van je campagne. Deze, en nog vier andere tips om campagne te voeren op sociale media op pagina 3. Nu veel makkelijker dan vroeger om gezond te koken Hobbykok Johan Engelen opent zijn kookboek voor de Visielezers. > pag. 8 Metaalarbeider wordt zorgkundige > pag jaargang 71 visie nummer 02 afgiftekantoor brussel x p volgend nummer op 6 februari 2015 Regionieuws > p. 16

2 2 Visie onze samenleving vrijdag 23 januari 2015 ver ING WOORD Schrijf terug Wat wil ik graag dat ze de job heeft. Ze is 15 (maar over twee weken 16, dat mocht ik niet vergeten vermelden) en ze schreef afgelopen weekend haar eerste sollicitatiebrief. In de zomermaanden wil ze graag aan de slag in een labo. Dat lijkt haar leuk en het ligt ook nog eens in de lijn van haar studies. Ze droomt van een maand in een labojas en bedenkt al nuttige en minder nuttige bestemmingen voor haar zuurverdiende geld. Het is haar gegund. Om een antwoord te krijgen op haar brief, om uitgenodigd te worden voor een gesprek, om met de vakantiejob van haar dromen aan de haal te gaan. Ik hoop dat het haar lukt. Niet alleen omdat de bescheiden cursus sollicitatiebrieven schrijven van haar tante dan toch iets heeft uitgehaald. Maar vooral omdat ik haar een eerste teleurstelling wil besparen. Want dat is solliciteren vaak, teleurstellend. Niet iedereen krijgt de kans om proeven af te leggen of op gesprek te gaan. Komt het wel zover dan geef je alles om jezelf, je talent, kennis en motivatie te verkopen. En dan blijkt dat alles geven nog niet genoeg is. Ze zoeken naar dat tikje meer ervaring, dat beetje meer flexibiliteit of gewoon iemand jonger. En dat kan hard zijn. Voor tieners op zoek naar een eerste werkervaring, voor jonge schoolverlaters vol ambitie, voor werknemers met ervaring die al dan niet vrijwillig een nieuwe uitdaging zoeken (net als Giovanni op pagina 10). Dus, komaan beste werkgever, schrijf dat gemotiveerde meisje vol dromen en plannen niet af. Schrijf haar terug. Amélie Janssens Eén op twee Vlamingen wil minder vlees eten Binnenkort geen kotelet of zalmfilet op het bord van Bart De Pauw, Adil El Arbi, Natalia en 37 andere bekende koppen. Samen doen ze mee aan Dagen zonder Vlees, het burgerinitiatief dat mensen uitdaagt om tijdens de vasten geen vlees of vis te eten. Maar hoe begin je daar aan? 1 op 10 Vlamingen eet minstens drie keer per week vegetarisch. En 1 op 4 doet minstens een keer per maand mee aan Donderdag Veggiedag. Vegetarisch eten doen we vooral om nieuwe smaken te ontdekken. Op plaats twee en drie komen gezondheid en milieu. Die cijfers komen uit een onderzoek van ivox in december 2013, in opdracht van onder meer EVA vzw. Die vzw wil zoveel mogelijk mensen overtuigen om plantaardig te eten. 1 op 2 Vlamingen wil bovendien in de toekomst minder vlees eten, weet Nena Baeyens van EVA vzw. Maar van willen naar doen blijkt een grote stap. Er zijn nog enkele drempels, zoals de idee dat vegetarisch eten duurder is. Of men heeft onvoldoende kookvaardigheden of onvoldoende kennis van vervangproducten. Daarom dat we nu volop inzetten op kookworkshops in heel Vlaanderen. Daarin leer je dat je perfect in twintig minuten tijd een vegetarisch gerecht uit je pollepel kunt toveren. Dat er meer bestaat als een veggieburger alleen en dat je met groenten oneindig kan variëren. Ook maak je kennis met nieuwe, exotische smaken. In veel landen eet men vaak vegetarisch, zonder dat te beseffen. Denk aan gerechten als groentecouscous of een pasta met tomatensaus. Dat terwijl traditionele Belgische gerechten altijd met vlees of vis zijn. ver beeld ing Tijdens een kookworkshop van Eva vzw leer je dat je perfect in twintig minuten tijd een vegetarisch gerecht uit je pollepel kunt toveren. Maar krijg je wel voldoende voedingsstoffen binnen als je vegetarisch eet? Als je maar een aantal keer per week vegetarisch eet, hoef je daar niet op te letten. Zo krijgen voltijdse vleeseters te veel eiwitten binnen. En als je volledig vegetariër bent, eet je bijvoorbeeld peulvruchten of vleesvervangers. Leen Grevendonck actie van 18 februari tot 4 april voor kookworkshops en vegetarische recepten Wist je dat je per vegetarische dag liter water (= 10 baden), 2 kg broeikasgassen (= 15 km autorijden) en 11m² op je ecologische voetafdruk bespaart? dierlijke voeding een erg inefficiënte manier van voeding is? Voor 1 kg rundvlees heb je 9 kg graan of soja nodig. Er is gemiddeld 100 keer meer water nodig voor de productie van 1 kg vlees dan voor de productie van 1 kg graan of groente. de gemiddelde Belg 90 kg vlees per jaar eet? Restorestje moet voedselverspilling verminderen Eva vzw... /... / /.. In Gent la ten we niets verloren gaan In Gent werd deze week het Restorestje voorgesteld. Het doosje kan vanaf nu gebruikt worden om overschotten van je restaurantbezoek mee naar huis te nemen. Daarmee wil de stad de strijd aanbinden tegen voedselverspilling. met de groeten van de chef Over de hele wereld wordt nog steeds een derde van het voedsel verspild. In Europa wordt voedsel vaak al weggegooid vóór de consumptie, bijvoorbeeld omdat het een afwijkende vorm of kleur heeft. Ook weggegooide restjes vormen een groot aandeel in de voedselverspilling. Gentse restauranthouders kunnen de dozen gratis afhalen in de Stadswinkel. De deelnemende restaurants herken je aan een raamsticker of zijn terug te vinden op

3 Visie vrijdag 23 januari 2015 onze samenleving 3 Campagne voeren op sociale media: snel, makkelijk en goedkoop Kieperde jij in 2014 ook een emmer ijskoud water over je heen ten voordele van de spierziekte ALS? Soortgelijke campagnes over gezondheidsthema s overspoelen de sociale media. Waarom zetten patiënten, verenigingen en marketingmensen steeds vaker Facebook, Twitter en Instagram in? Bij Wim Schauvliege werd in 2011 pulmonale hypertensie (PH) vastgesteld. Door die ziekte heb je een hoge bloeddruk in de bloedvaten van je longen. Je wordt heel snel kortademig, duizelig en vermoeid, vertelt Wim. Het is belangrijk dat de ziekte snel vastgesteld wordt, want zonder behandeling kan ze na drie jaar fataal zijn. Noémie doorkruiste het land om ook foto s met bekende Belgen te verzamelen. Dat helpt om de aandacht te trekken. Thomas Legrève De ziekte is gewoon te weinig gekend. Als we dat kunnen veranderen, kan het ook leiden tot een vroegere diagnose. Wim Schauvliege Naamsbekendheid Terwijl andere campagnes op sociale media oproepen om geld te doneren voor onderzoek naar een ziekte, was dit niet het eerste doel van de Blue Lips campagne. We willen vooral naamsbekendheid, zegt Wim. Mensen reageren vaak vol onbegrip op de symptomen. Voor mensen met pulmonale hypertensie wordt het dagelijkse leven een pak lastiger. Als ik gewoon wandel, haal ik al een hartritme van 170 slagen per minuut. De trap oplopen is bijna een marteling. Buitenstaanders vinden je dan al snel lui. Dat komt omdat de ziekte gewoon te weinig gekend is. Als we dat kunnen veranderen, kan het ook leiden tot een vroegere diagnose. Want dokters herkennen de symptomen nog niet altijd snel genoeg. We richten onze pijlen dus op het brede publiek en de medische wereld. Wim Schauvliege Blauwe lippen Wim is een van de 300 patiënten in België met pulmonale hypertensie. Het is dus een zeldzame ziekte. Om wat meer bekendheid te krijgen, ondersteunde de Belgische Patiëntenvereniging Pulmonale Hypertensie (ph-vzw) vorig jaar de internatonale Blue Lips campagne. Blauwe lippen is een van de uiterlijke kenmerken van mensen met PH, legt Wim uit. We riepen zoveel mogelijk mensen op om een foto te nemen We riepen zoveel mogelijk mensen op om een foto te nemen met blauwe lippen. dat is een uiterlijk kenmerk van mensen met Pulmonale Hypertensie, zegt Wim Schauvliege. met blauwe lippen. Daarvoor konden ze bijvoorbeeld blauwe lippenstift gebruiken of blauwe snoeplippen voor hun gezicht houden. De foto s werden op de website van de vzw verzameld en via Facebook verspreid. Noémie, een meisje van 14 met pulmonale hypertensie, heeft haar schouders onder de campagne gezet. Zij doorkruiste het land om ook foto s met bekende Belgen te verzamelen. Dat helpt om de aandacht te trekken. We kozen voor een campagne via Facebook omdat dat een snelle manier is om veel mensen te bereiken. En het hoeft niet veel te kosten. Ik denk dat we uiteindelijk meer dan 350 foto s hebben verzameld op de website van de vzw. Maar de foto s werden ook via Facebook verspreid waardoor veel mensen onze ziekte leerden kennen. En als er dan toch geld ingezameld wordt, dan gebruiken we het om de patiëntenwerking van onze vzw te financieren. Activiteiten organiseren, een website onderhouden, informatie bezorgen, enzovoort. Meer weten over pulmonale hypertensie en de Belgische patiëntenvereniging? Amélie Janssens Gebruik niet al je geld voor een campagne via sociale media De laatste jaren is de zogenaamde virale marketing, campagnes via internet en sociale media, zeker een trend, zegt marketingexpert Krist Pauwels. Toch is het niet zo simpel. Je kan immers niet voorspellen of iets zal aanslaan bij het publiek. Je kan het virus niet voorzien. Wil je een campagne opstarten, dan denk je best even na over volgende punten. 1 Je moet goed je doelstelling voor ogen houden. Gaat het om aandacht krijgen of zaken op de agenda zetten, dan kan een virale campagne een juiste keuze zijn. Wil je een diepere boodschap meegeven, dan is het minder geschikt. 2 Zorg voor een waardevolle inhoud. De essentie is eigenlijk 4 Zorg voor ambassadeurs. Binnen je vereniging en vriendenkring 5 Zet niet al je geld op een campagne via sociale media want dat je aan iemand iets zodanig waardevols zegt, dat hij het wil doorvertellen. Als mensen de indruk krijgen dat het puur om verkopen draait, haken ze af. een draagvlak hebben is erg belangrijk. Op hun steun kun je al rekenen. Zij vormen de basis van je campagne en helpen je om je idee te verspreiden. het is een onzeker middel. Gebruik ook andere communicatiemiddelen die je boodschap ondersteunen. Sociale media verspreiden enkel wat er gebeurt, ze geven geen achtergrondinformatie. 3 Ga voor vernieuwend, origineel en entertainmentwaarde. Hoe nieuwer en origineler je idee, hoe makkelijker je reactie zal krijgen en je idee verspreid zal worden.

4 Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. 4 Visie post VACATURE m/v CM Business analist gezondheidszorg Onbepaalde duur voltijds Brussel Meer info over deze en andere vacatures op ACV Functioneel analist Software Engineer Onbepaalde duur voltijds Schaarbeek Solliciteer vóór 1 maart. Meer info: COC Stafmedewerker juridische dienst Stafmedewerker dienst interne beleidsontwikkeling Onbepaalde duur voltijds Brussel Solliciteer vóór 31 januari. Meer info: UW GEDACHT Supplement in ziekenhuis Ik probeer altijd een geconventioneerde dokter te kiezen. Bij een verblijf in het ziekenhuis kan ik niet altijd zelf beslissen welke dokter ik wens. Een niet-geconventioneerde arts heeft mij een ereloonsupplement aangerekend. Mag dat? Naam en adres bekend bij de redactie De kamerkeuze die je maakt op de opnameverklaring, bepaalt of de arts je al dan niet ereloonsupplementen mag aanrekenen. Duid je een eenpersoonskamer aan en verblijf je ook in een eenpersoonskamer, dan kunnen alle artsen ereloonsupplementen aanrekenen. Het ziekenhuis mag ook kamersupplementen vragen. Kies je bij een klassieke opname voor een twee- of meerpersoonskamer dan is het voor alle artsen verboden om ereloonsupplementen te vragen. Bij een dagopname is er een verschil. Duid je een twee- of meerpersoonskamer aan, dan mogen alleen niet-geconventioneerde artsen een ereloonsupplement aanrekenen als dit op de opnameverklaring staat. Behalve aan patiënten met verhoogde tegemoetkoming, het statuut chronische aandoening of oncologische zorg. Kamersupplementen zijn in twee- of meerpersoonskamers altijd verboden. Toiletpas Wij wonen al een tijdje in Frankrijk en hier vind je in elke plaats een openbaar toilet. Iedere supermarkt heeft meerdere toiletten die voor mensen met een handicap toegankelijk zijn. Ook in de gewone winkels zullen ze een toiletbezoek nooit weigeren. Zou dat in Vlaanderen ook niet kunnen? Dan hebben wij, mensen met darmproblemen, geen toiletpas nodig en kunnen we altijd en overal de toiletten gebruiken. Rita Leroy Hoorapparaat (1) Ik draag al 28 jaar hoorapparaten (Visie nr. 1) en kan niet meer zonder. Ik was pas 40 jaar toen ik heel slechthorend werd. Gelukkig zijn er nu ook hulpmiddelen op de markt zoals de ringleiding (waardoor slechthorende mensen toch bv. een concert of een theatervoorstelling kunnen volgen, nvdr). Maar daarvoor heb je wel hoorapparaten nodig op de T-stand. Jammer dat niet alle cultuurzalen over een ringleiding beschikken. Agnes Verstraete Hoorapparaat (2) vrijdag 23 januari 2015 Net zoals Monica De Muynck ben ik zonder hoorapparaat zo goed als doof. Ik hoor maar amper zes procent meer. Ik heb een beter hoorapparaat nodig maar dat zal mij veel geld kosten. Ik zal op andere zaken moeten sparen. Zonder toestel kan ik echter niet meer meepraten en moet ik alles opschrijven. Gerarda Joos, Lede Nieuwe maatregel SWT vanaf 1 januari Mijn vriendin is in SWT sinds 29 december 2014 en ze is naar de vakbond gegaan om haar dossier in orde te brengen. Wat kreeg ze daar te horen? Je moet beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt. Vanaf 1 januari moet je een stempelkaart invullen en solliciteren voor een nieuwe job. Anders kun je je uitkering verliezen. Mijn vriendin is 58 jaar, heeft gewerkt sinds haar 14de en heeft twee kinderen grootgebracht. Deze maatregel druist toch in tegen alle logica. Mijn vriendin had vast werk en heeft haar ontslag gegeven, omdat ze voldoet om in SWT te gaan. Nu zou ze weer werk moeten zoeken om haar geld te kunnen krijgen. Wat bezielt die ministers in Brussel? Luc Maenhout, Maldegem Ongelijkheid in België Ik heb aandachtig het artikel gelezen met Geert Schuermans in Visie 9 januari. Hieruit blijkt nogmaals dat de inkomensongelijkheid in België alle normen overschrijdt en dat geen enkele regering daar iets aan durft te doen. 85 procent van de waarde van aandelen in België is in het bezit van maar 10 procent van de aandeelhouders. Zolang de rijken niet willen inleveren en geld laten doorvloeien naar zij die het nodig hebben, blijft de armoede in België almaar toenemen. In het tv-programma Panorama werd onlangs voorgesteld om aan iedereen een basisinkomen van euro per maand te geven. Volgens drie experten is dat haalbaar. Men heeft de proef gedaan in een Namibisch dorp van 300 inwoners. Iedereen kreeg evenveel en na korte tijd waren er al verschillende mensen uit de armoede. Naam en adres bekend bij de redactie Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden citaat-195&_citaat-195&.qxd en van links naar rechts 09:44 een Pagina citaat Tafelfles; 2. gereed; 3. mannelijk dier; 4. rand; 5. ketting zonder eind; 6. koper; 7. haast; 8. jaargetijde; 9. melkproduct; 10. beroep; 11. vleessoort; 12. mannelijk dier; 13. Citaat-195 wenen; 14. pootaardappel. 1 K A Z R O L A F 2 K A L N A A G R 3 S T E I R T E R 4 K W A IJ D E F R 5 N O E R L I I A 6 K S L M A O N T 7 S P E O T E M D 8 L E E N N N T E 9 B O I T E E T R 10 K B A E P P E R 11 S A S L C A M I 12 K H A U T L E R 13 H U D I I L E N 14 P G O T E E R N Vayamundo De Kinkhoorn-Ravelingen, Oostende Carnaval midweek 16 tot 20 februari Kinderen koning tijdens deze superleuke vakantie! Inbegrepen: verblijf half- of volpension, carnavalspektakel, verkleedpartij & bal, Fizzy Fusée (gekke kapsels, nail art, grime), reuzentafelvoetbal, vliegen met drones, laser shooting, zwembad, fitness, sporthal, indoor speeltuin, sport, boogschieten, cinema, knutselen, bingo Prijs per persoon: Halfpension Volpension + 12 jaar 200 euro 254 euro vanaf derde persoon + 12 jaar 110 euro 164 euro vanaf derde persoon 6-11 jaar 77 euro 111 euro vanaf derde persoon 3-5 jaar 50 euro 68 euro supplement single / dag 15 euro 15 euro Derde persoonstarief geldig vanaf twee volledig betalende volwassenen in hetzelfde logement. Tel contactcenter@vayamundo.be facebook.com/vayamundo.be #HelloHappiness Corsendonk Duinse Polders, Blankenberge Supervoordelig familiearrangement met thema circus 16 tot 19 februari, volpension Bezorg je (klein)kinderen de krokusvakantie van hun leven! Geniet van carnaval in Blankenberge en ontstress aan de Belgische kust met de hele familie. Er is animatie voor klein en groot: een kindercircusfeest met clown Hiko en goochelaar Isan, een heus carnavalsfeest waarop iedereen verkleed mag komen, een spetterende circusshow met de Familie Schickler, de leukste films op groot scherm, Met aangepaste kindermenu s. Corsendonk Sol Cress, Spa Stuntactie: wandelweekends in Spa 20 % korting voor leden Pasar, OKRA, Femma en kwb Vrijdag 20 tot zondag 22 februari Vrijdag 27 februari tot zondag 1 maart Vrijdag 6 tot zondag 8 maart Inbegrepen: welkomstdrankje, geleide wandelingen, volpension van avondmaal op vrijdag tot middagmaal op zondag Prijs per volwassene: 119,20 euro (in plaats van 149 euro) Niet cumuleerbaar met andere kortingen Supplement single: 15 euro per kamer per nacht Tel Prijs per persoon: Volwassene: 136,50 euro 6-14 jaar: 61,50 euro 2-5 jaar: 40 euro Single toeslag: 15 euro per nacht Onze algemene voorwaarden zijn van toepassing. Geen cumul mogelijk met andere kortingen. Valentijnweekend Vrijdag 13 tot zaterdag 14 februari Zaterdag 14 tot zondag 15 februari Inbegrepen: 1 overnachting, ontbijt, glaasje bubbels als welkomstaperitief, driegangenmenu inclusief wijn en water, roos op de kamer, 3 uur genieten in de Thermen van Spa Prijs per volwassene: 109 euro Supplement single: 15 euro per kamer per nacht Tel info@solcress.be Citaat -195 Oplossing: Zolang er twijfel is moet men niet beschuldigen.

5 Visie vrijdag 23 januari 2015 hoe gaat het met u? 5 Slaapwel met CM 8 uur per nacht slapen, mythe of feit? Meer dan veertig procent van de mensen is niet tevreden over zijn slaap (zie pagina 1). Nochtans is voldoende nachtrust belangrijk voor je gezondheid. CM zet je op weg om je nachtrust te verbeteren. Maar eerst helpen we enkele slaapmythes de wereld uit. Als je ouder wordt, verandert je slaap. Juist. Word je ouder, dan krijg je een meer onderbroken, lichtere en kortere slaap. Senioren hebben vaak genoeg aan 6 tot 6,5 uur slaap. Het duurt langer voor je in slaap valt en je slaapt oppervlakkiger want minder diep. Het is dan ook normaal dat oudere mensen s nachts vaker wakker worden. Elke ochtend om 5 uur opstaan is niet gezond. Fout. Je hebt ochtendmensen die er geen probleem mee hebben om vroeg op te staan. Zolang je voldoende slaapt en overdag goed kunt functioneren, is er geen probleem om dagelijks om 5 uur op te staan. s Avonds intensief gaan sporten, bezorgt je een verkwikkende slaap. Fout. Intensieve sporten zoals joggen of squashen bemoeilijken het inslapen. Je kiest beter voor ontspannende activiteiten zoals rustig zwemmen, wandelen of yoga. Voor je gaat slapen, voorzie je het best voldoende tijd om af te koelen en tot rust te komen na je sportieve inspanning. Je moet minstens 8 uur per nacht slapen. Fout. Gemiddeld heb je 7 tot 8 uur nodig. Maar dat geldt niet voor iedereen. Kortslapers hebben vaak al voldoende aan zes uur slaap, terwijl langslapers soms negen tot tien uur slaap nodig hebben. Je slaapbehoefte verandert met de leeftijd en wordt ook beïnvloed door de fysieke activiteiten. Uitslapen in het weekend helpt om slaap in te halen. Fout. Na een drukke werkweek, heb je de neiging om eens lekker lang uit te slapen. Hierdoor creëer je tijdens het weekend een ander slaapritme dan in de week. En dat verstoort je interne klok. Langer dan een uur uitslapen zorgt ervoor dat je slaapritme verschuift. Het gevolg is dat je s avonds moelijker in slaap geraakt. Elke avond rond hetzelfde uur gaan slapen en elke ochtend rond hetzelfde uur opstaan, helpt voor een goede nachtrust. Juist. Wie elke dag rond hetzelfde tijdstip opstaat en gaat slapen, vermijdt dat de interne klok ontregeld wordt. Je lichaam krijgt dan s avonds ook automatisch het signaal dat het bijna tijd is om te gaan slapen. Je valt makkelijker in slaap. De uren voor middernacht tellen dubbel. Fout. Dat klopt niet helemaal. De eerste uren van je slaap zijn wel de belangrijkste omdat dan de diepe slaap overheerst. Kruip je pas rond middernacht onder de wol, dan zijn vooral de uren tussen middernacht en ongeveer 3 uur belangrijk. Vanuit je bed tv kijken, helpt je om in slaap te vallen. Fout. Van je slaapkamer maak je beter geen verlengstuk van je woonkamer. Tv, computer en tablet leiden je aandacht alleen maar af van de slaap. Een glas wijn drinken voor het slapen zorgt ervoor dat je beter slaapt. Fout. Je voelt je misschien wat suf en hebt de indruk dat je gemakkelijker inslaapt. Alleen verstoort alcohol het natuurlijke verloop van de slaap. Je slaapt minder diep en wordt vaker wakker zodat je s morgens minder uitgerust bent. Wanneer je een verre reis naar het oosten maakt, heb je meer last van jetlag dan wanneer je naar het westen reist. Juist. In het oosten komt de zon eerder op dan je gewoon bent. Je lichaam verzet zich tegen vroeger opstaan en vroeger naar bed gaan. Reis je in westelijke richting kun je langer opblijven en daaraan past je lichaam zich makkelijker aan. Chris Van Hauwaert Illustraties: Rutger Van Parys Zie ook De Voorzet op pagina 7. Hoe zit slaap in elkaar? Hoe kun je slaapproblemen voorkomen? En wat als slapen een probleem is? Ontdek het op Je vindt er Een slaaptest die je inzicht geeft in je slaappatroon en je advies biedt. Informatie over de slaap en gezond slapen. Een doe-boek met informatie, tips en oefeningen. Een overzicht van infosessies en cursussen over slaap en aanverwante thema s die CM organiseert. Vlaming is solidair Volgens een bevraging van Ziekenzorg CM bij mensen zijn Vlamingen in grote mate bereid tot solidariteit. Een grote meerderheid vindt het belangrijk dat zijn belastinggeld wordt gebruikt om mensen te helpen die het minder goed hebben. Meer dan 80 procent oordeelt dat de overheid maatregelen zou moeten nemen om de inkomensverschillen te verminderen. En het merendeel verwerpt het idee dat de meeste mensen die van een uitkering leven profiteurs zijn. De bereidheid tot solidariteit is het grootst als het gaat over mensen helpen uit de directe omgeving. Met het ouder worden neemt het solidariteitsgevoel wel toe. Spaar vettaks uit met Kok op Kot Jongeren die in het studentenrestaurant van de Universiteit Gent frieten of kroketten eten, betalen 30 cent vettaks. Dat staat voortaan ook op de rekening, om jongeren zo aan te zetten tot gezondere eetgewoonten. Vooral in de examenperiode eten studenten minder evenwichtig en kiezen ze vaker voor een snelle hap. Kok op Kot biedt ze nog tot 31 januari een gezond alternatief waardoor ze meteen de vettaks vermijden. Kok op Kot werkt daarvoor samen met Thuisafgehaald. Via kunnen studenten gezonde en goedkope maaltijden bestellen en afhalen in de Vlaamse studentensteden. oog voor chronisch zieke mensen Ziekenzorg CM stelt de nieuwe gratis brochures Blijven Reizen en Ariadne voor. De vakantiebrochure Blijven Reizen geeft een overzicht van alle vakanties in binnen- en buitenland voor chronisch zieke en zorgbehoevende mensen. De vrijwilligers van Ziekenzorg CM staan klaar om deze vakanties te begeleiden. In de brochure van Ariadne staan per regio cursussen en informatiesessies op maat van chronisch zieke en zorgbehoevenden mensen. Ervaren lesgevers geven hen informatie en technieken voor persoonlijke ontwikkeling om zo hun weerbaarheid te verhogen. ziekenzorg@cm.be Tel GEZOND IN t kort

6 6 Visie hoe gaat het met u? vrijdag 23 januari 2015 zoek en win Speur je in Visie mee naar het antwoord? Tip Duistere stilte Oplossing H Stuur je antwoord voor 1 februari op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin.visie@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: Het boek Liefde. Een onmogelijk verlangen? van Dirk De Wachter (pleidooi om ook in de liefde gewoon te doen), uitg. Lannoo of het boek Ik ben Malala van Malala Yousafzai (over het meisje dat slachtoffer is van een aanslag omdat ze in Pakistan naar school gaat), uitg. Spectrum. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot. Oplossing Visie nr. 1 Tandarts Winnaars Mia Dhondt (Oostrozebeke) Jos Smets (Arendonk) Luc Roegiers (Waarschoot) Gunther Smets (Sint-Truiden) Godfried Van Hertum (Overpelt) Neem ook deel aan de CM-webquiz op Aan de slag met je individueel preventieplan Cijfers alleen zeggen Voorkomen is beter dan genezen, dat geldt tegenwoordig ook bij de huisarts. Die kan vanaf je achttiende een individueel preventieplan voor je opmaken, een zogenaamd GMD+. Van 45 tot 75 jaar krijg je dat volledig terugbetaald (als je een globaal medisch dossier hebt). We volgden mee bij huisarts Stefan Teughels, die het preventieplan van Nicole overliep. Net vijftig is Nicole geworden, en hoewel ze blaakt van gezondheid, is zo n preventieve consultatie zeker niet overbodig. Vijftig is natuurlijk geen absolute grens, zegt haar huisarts Stefan Teughels, maar onderzoek wijst uit dat je vanaf die leeftijd meer risico loopt op bepaalde aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten en specifieke kankers. Daarom bekijken we nu al eens wat we in de gaten moeten houden. Totaalbeeld bekijken Nicole heeft vooraf een vragenlijst ingevuld. De huisarts overloopt met haar de resultaten. We beginnen met de hart- en vaatziekten. Je rookt niet, hebt geen hoge bloeddruk en had nog geen problemen met je hart of bloedvaten. Ook qua familiale belasting zit het goed. Je bloedresultaten tonen wel een licht verhoogde cholesterolwaarde, maar dat is zeker geen reden om je zorgen te maken. Een cholesterolwaarde op zich zegt niet veel, je moet rekening houden met het totaalbeeld. Al Compagnie Gagarine Huisarts Stefan Teughels: Een preventieve consultatie is geen overbodige luxe. is het natuurlijk altijd zinvol om gezond te eten en dierlijke vetten als het even kan te vermijden. Voor Nicole komt de verhoogde cholesterol allerminst als een verrassing. Mijn cholesterol is altijd wat aan de hoge kant. Nochtans eet ik wel gezond en probeer ik boter en vette sauzen te vermijden. De dokter knikt instemmend: Dat komt nog voor. Omdat je verder geen enkel risico loopt, zijn cholesterolverlagers bij jou zeker niet aan de orde. Tijd voor beweging De huisarts vervolgt met wat vragen over voeding en beweging: Ik zie hier dat je knipsels Fitte 80-ers gezocht De Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Gent doen een onderzoek naar kwetsbaarheid bij ouderen en zoeken tachtigers om mee te werken. Gezond en actief ouder worden is de wens van iedereen. Daardoor kunnen ouderen langer zelfstandig thuis blijven wonen. Wanneer het lichaam echter zijn reserves verliest, treedt kwetsbaarheid op. Dit dwarsboomt het gezond verouderingsproces, want kwetsbaarheid verhoogt het risico op een opname in het ziekenhuis of een woonzorgcentrum. Dat proces onderzoeken de universiteiten van Brussel en Gent. Daarvoor zoeken zij mannen en vrouwen van 80 jaar of ouder die zelfstandig thuis wonen, zelfstandig stappen en geestelijk fit zijn. Zij zijn bereid om gedurende twee jaar om de zes maanden hun lichamelijke en geestelijke fitheid te laten testen. Dat gebeurt in de VUB in Jette. ivan.bautmans@vub.ac.be Tel HUIS dokter Hoe weet je dat je een gaatje hebt in je tand? Heb je tandpijn als je een slok koud water drinkt of iets warms eet? Dan is er hoogstwaarschijnlijk een gaatje in je tand. Maar ook zonder tandpijn kun je al met tandbederf of cariës te maken hebben. Wat is het? Cariës is tandbederf. De harde structuren van de tanden breken af onder invloed van zuren. Laag per laag tasten die zuren de tanden aan. Eerst het glazuur, dat is de buitenste harde tandlaag, dan de diepere harde tandlaag. In een verder stadium is ook het zachte weefsel binnen in de tand aangetast. Wat is de oorzaak? De zuren die tandbederf veroorzaken, zijn niets anders dan de omgezette suikers die we met onze voeding opnemen. Bacteriën in het tandplak op onze tanden zorgen voor die omzetting. Tussen de eetmomenten door zijn de tanden minder blootgesteld aan deze zuren en kan het glazuur herstellen. Gaatjes ontstaan als er meer afbraak is dan herstel. Kun je het zien? De aantasting van het glazuur is op de voorste snijtanden zichtbaar als een matte plek. Op de achterste tanden kun je een bruine verkleuring merken van de groeven in de kauwvlakken. In deze fase is cariës wel zichtbaar maar nog niet voelbaar. Dringt het bederf door tot de diepere harde tandlaag, dan krijg je pijn tijdens het eten of bij het drinken van koude of warme dranken. En als het nog dieper gaat, kun je voortdurende en hevige tandpijn krijgen. Wat kun je eraan doen? Met een goede mondhygiëne en goede voedingsgewoonten kun je de eerste aantasting van de glazuurlaag weer herstellen. Als je goed poetst, bescherm je je tanden tegen de inwerking van zuren. Als de maaltijden ver genoeg uiteen liggen en je beperkt de tussendoortjes, bewijs je je tanden een grote dienst. Heb je pijn, dan mag je het tandartsbezoek niet meer uitstellen. Als de tandarts een gaatje vaststelt, zal hij het vullen. Hoe kun je het voorkomen? Alweer met een goede mondhygiëne en goede voedingsgewoonten. Poets tweemaal per dag met fluoridehoudende tandpasta en zorg voor voldoende speekselproductie om de tanden te beschermen. Suikers buiten de maaltijden en zure dranken kun je beter mijden. Eens per jaar naar de tandarts is een minimum. De tandarts controleert je gebit niet alleen op schade, hij neemt ook tandplak en tandsteen weg om zo cariës te voorkomen. Elise Rummens, preventie-arts CM dehuisdokter Stefan Dewickere

7 Visie vrijdag 23 januari 2015 niets de VOORZET Slaapwel hoe gaat het met u? 7 elke dag groenten en fruit eet, dat is prima. Beweeg je dertig minuten per dag? Nicole denkt even na: Ik maak daar misschien te weinig tijd voor, maar probeer in mijn vrije tijd wel te wandelen en doe mijn boodschappen zoveel mogelijk met de fiets. Voor een prikje? Het volgende item op de lijst zijn de vaccinaties. Nicole is twee jaar geleden nog ingeënt tegen tetanus. En een griepvaccin kreeg ze op het werk. Nicole heeft geen ernstige problemen met longen, hart, lever of nieren, dus een inenting tegen pneumokokken is niet nodig. Ook qua preventieve onderzoeken zit Nicole op schema. Ze liet vorig jaar nog een uitstrijkje nemen en onderging onlangs een mammografie. Er komt geen borst- of eierstokkanker voor in haar familie, dus verdere onderzoeken zijn niet nodig. Stefan geeft nog even mee dat het zinvol is om je vanaf 50 jaar te laten screenen voor dikkedarmkanker en geeft haar een stoelgangstest mee. Vanaf 56 jaar krijg je de test via de Vlaamse Overheid thuis in de bus. Signalen van je lichaam Daarmee is de GMD+ consultatie helemaal achter de rug. Nicole is positief. Dat mijn gezondheid goed opgevolgd wordt, vind ik een hele geruststelling. Als er iets aan de hand is, dan weet ik het liever zo snel mogelijk. De huisarts benadrukt wel dat tests niet alles zeggen. Soms vragen mensen mij of er hen nu niets meer kan overkomen. Ik antwoord dat ze veilig zijn tot ze hier de deur uitstappen. Geen enkele test of vragenlijst biedt 100 procent garantie. Het is belangrijk om altijd alert te blijven en signalen van je lichaam niet te negeren. Merk je iets verdachts op, kom dan zeker op consultatie om het te laten nakijken. Met die boodschap stapt Nicole de deur uit. Vanaf nu zal de dokter jaarlijks haar preventieplan herbekijken en aanvullen. Daar kan ik alleen maar tevreden over zijn, besluit Nicole. Wil je ook een individueel preventieplan? Ben je tussen 45 en 75 jaar oud en heb je een globaal medisch dossier (GMD), dan kun je bij je vaste huisarts een afspraak maken voor een individueel preventieplan. Op basis van een vragenlijst zal de huisarts samen met jou bekijken hoe je ervoor staat en welke stappen je kunt ondernemen. Dit GMD+ wordt volledig terugbetaald door de ziekteverzekering, je betaalt enkel de raadpleging. Omwille van de privacy is Nicole een schuilnaam. Nele Verheye Stefaan Dewickere Je wekker loopt af, maar het liefst van al wil je je omdraaien en nog enkele uren doorslapen. Ken je dat gevoel? We maken het allemaal wel eens mee, zo n nacht waarin we geen oog dichtdoen. Niet in slaap geraken, om de haverklap wakker worden, piekeren over de moeilijkheden van de voorbije dag en ons zorgen maken over de problemen van de volgende dag. Kan dat kwaad? Neen, één nachtje toch niet. Met wat koffie komen we de dag wel door. Maar een lange periode slecht slapen, is minder onschuldig. Jammer genoeg hebben veel mensen er last van, zo blijkt uit een CM-enquête. 41 procent van de Vlamin gen is niet tevreden over zijn slaap. 30 procent vindt zelfs dat hij een slaapprobleem heeft. Moet een ziekenfonds zich daarmee bezighouden? Zeer zeker. CM zet dit jaar zelfs stevig in op het thema. En dat doen we niet zomaar. Slecht slapen heeft wel degelijk gevolgen voor je gezondheid. Slaap je niet genoeg, dan ben je vaak prikkelbaarder en emotioneler en heb je de neiging om negatiever te denken. En tijdens de diepe slaap maakt je lichaam afweerstoffen aan die je beschermen tegen bacteriën, virussen en allergieën. Simpel gezegd, slaap je voldoende, dan word je minder snel ziek. En ben je ziek, dan moet je vooral voldoende slapen. Over onze slaap doen er nog altijd veel mythes de ronde. Neen, we moeten niet elke nacht minstens acht uur slapen. Sommige mensen komen toe met zes uur, andere mensen liggen tien uur in bed. Dergelijke misverstanden uit de weg helpen, zien wij als een taak van het ziekenfonds. Door juiste informatie te geven en concrete tips aan te reiken, wil CM je op weg helpen naar een gezonde slaap. Want alles begint bij een goede nachtrust. Marc Justaert Voorzitter CM Basisbijdrage vanaf nu 50 euro Dit jaar 26? Vergeet de zorgverzekering niet Word je dit jaar 26? Dan moet je vanaf nu aansluiten bij de Vlaamse zorgverzekering. Je doet dat door voor 30 april je bijdrage te betalen. Deze stijgt dit jaar voor iedereen. Als je dit jaar 26 wordt, heb je begin januari een brief van het ziekenfonds ontvangen om je eraan te herinneren dat je vanaf nu moet aansluiten bij de Vlaamse zorgverzekering. Tenminste als je in Vlaanderen woont. Woon je in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dan kun je vrijwillig aansluiten. Je aansluiten doe je bij een zorgkas. Elk ziekenfonds heeft een zorgkas. Voor CM is dat de CM- Zorgkas Vlaanderen. Je bent aangesloten zodra je je bijdrage hebt betaald. Als nieuw aangeslotene is dat voor 30 april van het jaar waarin je 26 wordt. Als je ouder dan 25 bent en je komt in Vlaanderen wonen, dan moet je ook aansluiten bij een zorgkas. Kom je vanuit het buitenland of Wallonië in Vlaanderen wonen, dan sluit je je binnen de zes maanden aan. Woonde je in Brussel en was je nog niet aangesloten, dan doe je dat ook binnen de zes maanden. Woon je in Vlaanderen, maar val je onder een buitenlands sociaal zekerheidsstelsel, dan kun je niet aansluiten bij de Vlaamse zorgverzekering. Vanaf nu 50 euro De bijdrage voor de zorgkas bedraagt sinds dit jaar 50 euro. De Vlaamse regering verhoogde de bijdrage van 25 naar 50 euro om de zorgnoden te kunnen blijven financieren. Het aantal zorgbehoevende mensen dat recht heeft op een maandelijkse zorgvergoeding is in de voorbije tien jaar immers bijna verdubbeld. Bovendien zullen de extra middelen worden ingezet voor de zorg en ondersteuning van mensen met een beperking. Heb je recht op de verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering, dan betaal je voortaan een bijdrage van 25 euro in plaats van 10 euro. CM-Zorgkas Vlaanderen verstuurt in maart naar iedereen ouder dan 26 de uitnodiging om de bijdrage voor de zorgverzekering te betalen. Die betaling moet voor 30 april gebeuren. Betaal je de bijdrage voor de zorgverzekering niet, dan zal je een administratieve geldboete moeten betalen aan de overheid. Deze bedraagt 250 euro. Mensen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming betalen 100 euro boete als ze niet in regel zijn. Zorgvergoeding Met het geld dat iedereen bijdraagt, geven de zorgkassen een maandelijkse tegemoetkoming aan zwaar zorgbehoevende mensen die thuis wonen en aan bewoners van een zorgvoorziening. Die tegemoetkoming bedraagt 130 euro en dient om niet-medische kosten te betalen. In 2013 ontvingen meer dan mensen een vergoeding van de zorgverzekering. Twee derden van hen wonen thuis, een derde in een zorgvoorziening. Chris Van Hauwaert De uitnodiging van de CM-Zorgkas Vlaanderen om de bijdrage 2015 te betalen ontvang je vanaf maart.

8 8 hoe gaat het met u? Visie vrijdag 23 januari 2015 knipsels Met korting naar Pippi Langkous Pippi Langkous verovert in de krokusvakantie opnieuw het theater. Het meisje met de rode vlechten zet de boel flink op stelten. Samen met de buurkinderen, haar aapje en haar paard beleeft ze de gekste avonturen. Als CM-lid krijg je 15 procent korting voor de voorstellingen. Die vinden plaats op 18 februari om 14 uur in het Ethias Theater in Hasselt, op 21 februari om 14 en 18 uur in de Stadsschouwburg in Antwerpen en op 22 februari om 14 en 18 uur in de Capitole in Gent. De korting krijg je door tickets te reserveren via de CM-website of telefonisch kaarten te bestellen op het nummer (50 cent/min). Vermeld aan de telefoon het codewoord CM. Dimitri Leue met smetvrees op de planken Te Gek!? stelt een nieuwe theaterproductie Vanbinnen bang vanbuiten voor met acteur Dimitri Leue. Het is een teder en muzikaal liefdesverhaal over sociale fobieën en smetvrees. Een operazangeres met smetvrees sluit zich op en een trippende regisseur wil alleen haar als Aïda. In een poging om haar te overtuigen om mee te spelen, worden ze verliefd op elkaar. Deze theaterproductie van Rataplan in samenwerking met Te Gek!? toert vanaf eind januari door Vlaanderen. De speeldata vind je op de website. Grensbedragen verhoogde tegemoetkoming De grensbedragen om recht te hebben op de verhoogde tegemoetkoming zijn sinds 1 januari 2015 gewijzigd. Het bruto belastbaar gezinsinkomen van het voorbije kalenderjaar is lager dan ,47 euro per jaar, verhoogd met 3 140,77 euro per bijkomend gezinslid. Gezond koken met de nieuwe CM-huiskok Gevarieerd menu is mijn geh Elk jaar weer kaapt gezonder eten de eerste plaats weg in de hitparade van goede voornemens. Maar in 2015 moet het ook écht lukken, dankzij de heerlijke recepten van Beste Hobbykok Johan Engelen. Het is nu veel makkelijker dan vroeger om gezond te koken. Buiten koelt de eerste sneeuw het landschap af, binnen warmen de kookpotten zich op voor een pittig gerechtje. Onze nieuwe huiskok Johan Engelen kijkt goedkeurend naar de ingrediënten die hij op zijn ruime kookeiland heeft uitgestald: ajuin, paprika, look, scampi s, gepelde tomaten en tomatenroomkaas. Vandaag staat er een variant van de beroemde scampi diabolique op het menu. Met véél groentjes, verzekert de kok. Johan Engelen, een 53-jarige ingenieur uit Zoutleeuw, won in 2010 het VTM-programma De Beste Hobbykok van Vlaanderen. Sindsdien is zijn hobby een beetje uit de hand gelopen. Hij bracht een eigen kookboek uit, geeft kookdemonstraties en staat achter het fornuis bij mensen thuis. En voortaan deelt hij elke twee weken een makkelijk en gezond recept met de CMleden. Ik hou van eenvoudige gerechten die je toch vanaf de eerste hap een wowgevoel geven, zegt Johan terwijl hij een ajuin pelt. Gerechten zonder veel tralala, die gewoon heel lekker zijn. Evolutie van smaken Gezond eten zit in de lift. Steeds meer Vlamingen bekeren zich tot quinoa en gestoomde groenten. Zelf is Johan met de jaren ook gezonder gaan eten. Vroeger kon ik me niet inbeelden dat er in een pastaschotel geen vlees of vis zat. Vandaag kan ik enorm genieten van een vegetarische spaghetti. Tot mijn 45ste dronk ik alleen koffie met veel melk en suiker, nu kun je Johan Engelen: Het is nu veel makkelijker dan vroeger om gezond te koken. me echt plezier doen met een kopje zwarte koffie. Je smaken evolueren met het ouder worden, dat zie ik ook bij vrienden en familie. Bitter wordt even lekker als zoet. Met trage, trefzekere bewegingen snijdt de hobbykok een rode paprika aan stukken. Het is ook veel makkelijker geworden om gezond te koken, gaat hij verder. Vroeger vond je bijna geen olijfolie in de winkel. Je had één soort rijst en dat was het. Gedroogde tomaatjes? Nergens te vinden. Bij de bakker had je keuze tussen wit, grijs en bruin vandaag zijn de broodsoorten niet meer te tellen. Er zijn veel meer kansen tot gezond eten, en mensen grijpen die ook. In kleine dingen Nadat alle groenten zijn gesneden, is het tijd voor het echte werk. Johan maakt de Oneindig veel skiplezier in Courchevel Tijdens de krokusvakantie geniet je in Courchevel van een waar skiparadijs. Je skipas, goed voor 150 km, kun je ter plaatse uitbreiden voor het hele skigebied van Les Trois Valléés, 600 km pistes! Courchevel kreeg het label Famille Plus Montagne voor haar inzet voor gezinnen met kinderen. De Nederlandstalige Intersoc-monitoren in hotel*** Club Le Zénith doen daar nog een fl inke schep winterpret bovenop. Verblijf van 15 tot 22 februari in volpension voor 980 euro per volwassene. Kinderen tot en met 13 jaar krijgen korting, 0-1 jaar gratis. Voor de ski-opties betaal je een supplement. Wat bij verlies inschakelingsuitkering? Jongeren die geen recht meer hebben op een inschakelingsuitkering, krijgen daarover bericht van de instantie die de uitkering uitbetaalde. Voor de terugbetaling van medische kosten verandert er op korte termijn niets. Toch is het goed om eens contact op te nemen met het ziekenfonds. Meer informatie via en Word nu deel van een Intersoc-animatieploeg! Elke zomer bezorgen vrijwilligers onze vakantiegasten een onvergetelijke tijd. Voor kinderen organiseren we leeftijdsgebonden clubs tot 17 jaar en voor volwassenen is er elke dag een gevarieerd aanbod aan activiteiten. Wil jij hier ook aan meewerken? Schrijf je dan snel in via onze website of bel op voor meer info. Noteer alvast in je agenda Maandag 2 februari: kandidaat stellen voor onze hoteldiensten. Op zaterdag 7 maart vindt de opleidingsdag voor clubmonitoren plaats. Visie_23-01_Courchevel.indd 1 16/01/ :32:28

9 9 Visie vrijdag 23 januari 2015 hoe gaat het met u? eime wapen scampi s schoon en ontdoet ze van hun jasje. De schelpen belanden niet in de vuilnisbak, maar in de pan. De schil van een scampi zit vol smaak. Het zou zonde zijn om daar niets mee te doen, vertelt hij. Ik laat de schelpjes eerst een tijdje sudderen in olie en blus ze vervolgens met vermout (een kruidige wijn, nvdr.). Zo ontstaat er een perfecte fond om de scampi s in te bakken. Gezond koken zit hem ook in de kleine?! Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad. Compagnie Gagarine dingen, leren we achter het fornuis. Johan: Ik werk het liefst met olijfolie of een neutrale arachideolie. Als ik een steak bak, voeg ik pas op het einde een klein stukje boter toe voor de smaak zo heeft het vlees niet de hele tijd in boter gelegen. De paprika s en ajuinen gaan samen de pot in en worden kort gestoofd, zodat ze lekker knapperig blijven. Vervolgens voegt Engelen kruidenkaas van tomaat bij, samen met gepelde tomaten uit blik. Ik ben nochtans geen fan van conserven, zegt hij haastig. De enige conserven die je in mijn keuken vindt, zijn gepelde tomaten. Buiten het seizoen, zoals nu in de winter, vormen ze een goed alternatief. Op het menu De scampi s zijn in een wip gebakken, de romige saus pruttelt ongeduldig op het vuur. Johan strooit wat fijngehakte peterselie over de saus en voegt een beetje sambal toe. Serveren met pasta, en klaar! Reporter, fotograaf, kok en echtgenote proeven dat het goed is. De scampi diabolique smaakt verrassend zacht alsof de duivel een compromis heeft gesloten met Engelen. Onze smaakpapillen zijn op slag nieuwsgierig: wat staat er nog op het CM-menu in 2015? Alles! lacht de hobbykok. Van soep en pasta over visschotels en vleesgerechten tot desserts. Een gevarieerde keuken is het geheime wapen van gezonde eters. Je hoeft heus niet elke dag een tofuburger met quinoa op tafel te zetten, net zoals je ook niet elke dag hespenrolletjes in kaassaus moet eten. Gezond eten doe je vooral met gezond verstand. Gerlinde De Bruycker Wie kan sneller parkeerkaart ontvangen? HELPENDE HANDEN Lieve (60) LEEST voor blinden en slechtzienden Blindenzorg Licht en Liefde helpt volwassenen en kinderen met een visuele handicap een kwaliteitsvol leven uit te bouwen. Dat doet de organisatie onder meer door boeken, magazines en brochures in te lezen en op cd te verspreiden. Lieve Bruynooghe is een van de 120 vrijwilligers die zich in de opnamestudio nestelen. Ik heb een passie voor alles wat met woord te maken heeft. Ik zit in een theatergroep, hou van (voor)lezen en droomde er ooit van om voor de radio te werken. Uiteindelijk heb ik jarenlang voor de klas gestaan als leerkracht Nederlands-Engels, maar de liefde voor de radio is altijd gebleven. Toen ik in 2002 op de boekenbeurs op een stand van Licht en Liefde stootte en een oproep voor inlezers zag, was mijn interesse meteen gewekt. Dat mijn partner voor een vrouw met een visuele beperking werkt en regelmatig verhalen vertelt, zal wellicht ook meegespeeld hebben. Ik heb een stemtest gedaan en was geslaagd. Luisterpuntbibliotheken Intussen kom ik al bijna twaalf jaar teksten inlezen in de studio in Varsenare, vroeger één keer, en sinds ik op pensioen ben minstens twee keer per week. Meestal lees ik tijdschriften en brochures in, wat altijd op vraag van overheden of organisaties gebeurt. Cm.be, een publicatie van CM, zie ik bijvoorbeeld regelmatig passeren. In kalme periodes lees ik verder aan een boek voor de Luisterpuntbibliotheek, waar mensen met een leesbeperking luisterboeken kunnen ontlenen. Warm welkom De gedachte dat iemand ergens dankzij mijn werk enkele minuten plezier beleeft of informatie krijgt, geeft me veel voldoening. Tijdens mijn laatste jaren in het onderwijs hielp het vrijwilligerswerk me om evenwicht te vinden. Bij Licht en Liefde voel ik me ontzettend welkom en krijg ik veel appreciatie voor wat ik doe. Bovendien bepaal ik zelf wanneer en hoe vaak ik kom en kan ik in de opnamestudio zelf de knoppen bedienen. Die autonomie vind ik belangrijk. Dat ik tijdens een leessessie ook zelf iets opsteek, is mooi meegenomen. Ik leer bijvoorbeeld regelmatig nieuwe woorden kennen. Scharrelkind is eentje dat me altijd zal bijblijven. Het verwijst naar kinderen die buiten spelen en rondlopen zonder dat er volwassenen bij zijn. Hermien Vanoost Blindenzorg Licht en Liefde is altijd op zoek naar nieuwe stemmen. SMAKELIJK Duivelse scampi op de wijze van Engelen Hermien Vanoost Sinds kort krijgen sommige mensen met een handicap een parkeerkaart via het ziekenfonds. Voor deze verkorte aanvraagprocedure voor een parkeerkaart zijn er zijn twee voorwaarden: je woont zelfstandig thuis en je kreeg het akkoord van de adviserend geneesheer voor de aanschaf van een rolstoel, een scooter of een driewielfiets. Voldoe je aan de voorwaarden, dan zal het ziekenfonds vragen of je een parkeerkaart wenst. Indien ja, zal je de parkeerkaart na enkele weken automatisch ontvangen. Dat gebeurt zonder bijkomend onderzoek bij de FOD Sociale Zekerheid (directiegeneraal Personen met een handicap). Deze procedure geldt niet voor mensen die een loophulp of een rollator voorgeschreven kregen en ook niet voor wie een rolstoel gebruikt via het huursysteem. Gewone procedure Wie niet in aanmerking komt voor de verkorte procedure, kan nog altijd een parkeerkaart aanvragen bij de FOD via de gewone procedure. Zowel kinderen als volwassenen met ernstige verplaatsingsproblemen komen daarvoor in aanmerking, mits ze een attest van de FOD Sociale Zekerheid, geldig voor de parkeerkaart, kunnen voorleggen. Indien dat niet het geval is, nodigt de FOD die persoon uit voor een medisch onderzoek. Een aanvraag indienen kan via CM of via de gemeente (OCMW of sociaal huis). CM-infopunt Chronisch Zieken infochronischzieken@cm.be of tel Ingrediënten voor 4 duivelse borden: 1 fijngesnipperde ui 100 g groentemix in julienne gesneden (wortel, courgette, paprika ) boter peper zout eventueel kruidenmengeling 200 g tomatenblokjes uit blik 1 blokje visbouillon 1 potje tomatenroomkaas sambal oelek of een Spaans pepertje 20 scampi gepeld en het darmkanaal eruit gehaald verse basilicum platte peterselie Bereiding Stoof de ui en de groenten aan in wat boter kruid met peper en zout voeg de blokjes tomaat en het visbouillonblokje toe laat net zo lang sudderen tot de groenten beetgaar zijn meng er de kruidenkaas en een beetje sambal oelek of het Spaans pepertje onder bak de scampi en kruid ze naar eigen smaak met peper, zout en eventueel de kruidenmix naar keuze hak wat basilicum en voeg die toe aan de saus giet een bodempje saus op voorverwarmde borden, leg daar de scampi op en werk af met een blaadje platte peterselie Recept: Johan Engelen

Vier op de tien slaapt slecht Bijlage

Vier op de tien slaapt slecht Bijlage 1) Grafieken en tabellen Vier op de tien slaapt slecht Bijlage Grafiek 1: Stellingen over slaap (totale groep 3.297 personen) Kijk naar jezelf (op een gemiddelde dag) en duid aan in welke mate je het eens

Nadere informatie

Stel je gezond weekmenu samen

Stel je gezond weekmenu samen Stel je gezond weekmenu samen Leer je maaltijden op een gezonde manier plannen Lotte De Clercq Auteur: Lotte De Clercq Coverontwerp: Lotte De Clercq ISBN: 978-94-6342-735-7 Uitgeverij mijnbestseller.nl

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

GIDS. voor een. rustige nacht

GIDS. voor een. rustige nacht GIDS voor een rustige nacht Lekker geslapen? Lekker slapen en uitgerust wakker worden. Voor veel mensen is het een verre droom. Naar schatting één op de vijf mensen in ons land kampt geregeld met slaapproblemen.

Nadere informatie

Gezonde recepten avondeten. Gezonde recepten avondeten

Gezonde recepten avondeten. Gezonde recepten avondeten Gezonde recepten Gezonde recepten Vraag jij je ook wel eens af wat gezonde recepten zijn en wat nu gezond is en wat niet? Er zijn zoveel geluiden in voedingsland, dat je soms de weg kwijt kunt raken. Wat

Nadere informatie

Project "Slaapwel" Slaapwel: beter slapen kun je leren. Samenvatting

Project Slaapwel Slaapwel: beter slapen kun je leren. Samenvatting Project "Slaapwel" Slaapwel: beter slapen kun je leren Annick Vangindertael, dienst Gezondheidspromotie Samenvatting Een goede nachtrust is van levensbelang voor een goede gezondheid. We vinden goed slapen

Nadere informatie

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat

Nadere informatie

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 12/11/14 1 LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 1. (lezen) Ik.... een lange tekst. 2 Hij.... een moeilijk boek. 3. Zij.... een gemakkelijk tekstje. 4..... jullie veel? Ja, wij.... graag kinderboeken.

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? boekje-105x105-def.indd 1 30-01-2009 12:05:22 1,2,3,..., 10 stappen boekje-105x105-def.indd 2 30-01-2009 12:05:23 Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees

Nadere informatie

Ik voel me zo ziek als een hond, mompelt vader. Dan moet je naar de dierenarts gaan, zegt zijn zoontje. - 6 -

Ik voel me zo ziek als een hond, mompelt vader. Dan moet je naar de dierenarts gaan, zegt zijn zoontje. - 6 - dierenarts De spreekkamer Nee, ik blaf, miauw, piep of fluit niet tegen een ziek dier. Ik spreek in mensentaal, met het baasje van mijn patiënt. We bespreken de klachten en hoe we het dier kunnen helpen.

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven in je hoofd en hebben al heel

Nadere informatie

Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren

Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren 1 Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren 2 Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren Slaap jij ook zo slecht? Uit onderzoek blijkt dat één op de tien jongeren zo nu en dan last

Nadere informatie

Slaapproblemen? Gezonde slaap

Slaapproblemen? Gezonde slaap Dit is een folder van www.orthoconsult.nl geschreven door dhr. drs. Ard Nieuwenbroek, trainer/ therapeut bij Ortho Consult. Deze folder is op een aantal punten aangepast en aangevuld door de stressbegeleiders

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken (in)formatieblad - eenvoudig verteld Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken november 2014 1 De wet langdurige zorg 4 Woon je in een instelling en heb je 24 uur per dag zorg en ondersteuning

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

Het is maar 28 dagen. Je zult blijer en fitter voelen en absoluut stralen!

Het is maar 28 dagen. Je zult blijer en fitter voelen en absoluut stralen! #Kan iedereen detoxen? Voor iedereen die goed voor zich zelf wil zorgen, een gezonde boost wil geven en voor iedereen die zich 28 dagen durft te committeren aan dit programma. Dus ook in de weekenden.

Nadere informatie

Eerste hulp bij PCOSklachten

Eerste hulp bij PCOSklachten Eerste hulp bij PCOSklachten WIE BEN IK? Ik ben Anita en ik woon in Amersfoort. In 2010 stopte ik met de pil om erachter te komen of mijn cyclus op gang zou komen. Op dat moment was ik 28 jaar. Mijn nicht

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen.

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 103 103 HOOFDSTUK 7 Wat gaan we doen? WOORDEN 1 Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 2 Op 22 november zijn we 25 jaar

Nadere informatie

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14

Nadere informatie

Slaapproblemen? Een aantal feiten. Gezonde slaap. Soorten Slecht Slapen

Slaapproblemen? Een aantal feiten. Gezonde slaap. Soorten Slecht Slapen Niet waar Soms waar Wel waar Slaapproblemen? Een aantal feiten Uit onderzoek blijkt dat èèn op de 10 jongeren zo nu en dan last heeft van slaapproblemen. Dit kan iedereen overkomen en eigenlijk is het

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis 2 Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

En hoe blijf jij Fit in je Hoofd?

En hoe blijf jij Fit in je Hoofd? En hoe blijf jij Fit in je Hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Welkom bij de Vlaamse Zorgkas. Wat meer uitleg over de zorgverzekering

Welkom bij de Vlaamse Zorgkas. Wat meer uitleg over de zorgverzekering Wat meer uitleg over de zorgverzekering Welkom bij de Vlaamse Zorgkas Wat is de zorgverzekering? De Vlaamse Regering heeft aan het eind van de jaren negentig de zorgverzekering in het leven geroepen. Waarom?

Nadere informatie

Zo heerlijk makkelijk en gezond!

Zo heerlijk makkelijk en gezond! Zo heerlijk makkelijk en gezond! 4616_P_NL_Broch 1 13/02/12 09:46 Geniet van je favoriete groenten het hele jaar door! De maximale tijd tussen het oogsten van een groente en het verwerken ervan is vijf

Nadere informatie

Theoretische berekening van gewichtsverlies met Modifast Intensive.

Theoretische berekening van gewichtsverlies met Modifast Intensive. MODIFAST: Hoeveel kunt u afvallen? Theoretische berekening van gewichtsverlies met Modifast Intensive. Dagelijks heeft een volwassene - afhankelijk van de lichaamsbeweging en het geslacht - ongeveer 2.000

Nadere informatie

Suiker in een gezonde leefstijl. Een kwestie van balans

Suiker in een gezonde leefstijl. Een kwestie van balans Suiker in een gezonde leefstijl Een kwestie van balans Suiker in een gezonde leefstijl Een kwestie van balans Je lichaam heeft overal energie voor nodig. Sporten, werken, fietsen, wandelen, tuinieren,

Nadere informatie

Betaalbaar bio in 6 stappen

Betaalbaar bio in 6 stappen Betaalbaar bio in 6 stappen Biologisch eten duur? Veel mensen denken dat biologisch eten niet in hun budget past. Ik heb dat ook heel lang gedacht. Tot ik ontdekte dat je door anders boodschappen te doen

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie

Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.

Nadere informatie

Gezonde. voeding en. Eet gevarieerd, vermijd lang stilzitten en beweeg voluit!

Gezonde. voeding en. Eet gevarieerd, vermijd lang stilzitten en beweeg voluit! Gezonde voeding en beweging Eet gevarieerd, vermijd lang stilzitten en beweeg voluit! Alles over gezonde voeding en beweging Voel jij je gezond in je hoofd? www.fitinjehoofd.be of www.noknok.be Wil je

Nadere informatie

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen De Zorgmakelaar aan huis Zonder zorgen thuis blijven wonen Mijn vrouw en ik kunnen onszelf nog goed uit de slag trekken. Wel organiseert Debbie al wat praktische hulp bij ons thuis waardoor we nu opnieuw

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts Thema Gezondheid Lesbrief 5. De tandarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de tandarts. De man (meneer Onuso / Bashir) komt voor controle bij de tandarts. De tandarts kijkt of alle tanden en kiezen

Nadere informatie

Adviezen om beter te slapen

Adviezen om beter te slapen Adviezen om beter te slapen U heeft last van slapeloosheid. Dit is een veel voorkomende klacht, waarvoor vaak geen duidelijke oorzaak te vinden is. In deze folder leest u tips om beter te kunnen slapen.

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

Roerei en komkommer ontbijt.

Roerei en komkommer ontbijt. Roerei en komkommer ontbijt. Roerei en komkommer. Roerei en komkommer. Lekker luchtig roerei met wat komkommerschijfjes. Als je hongerige huisgenoten hebt die weigeren koolhydraatarm te eten dan is dit,

Nadere informatie

De eerste stappen naar een gezond gewicht

De eerste stappen naar een gezond gewicht De eerste stappen naar een gezond gewicht Sylvia van Willigen Online Gewichtsconsulente en Life Coach Als je dit leest, heb je de eerste stap al gezet. Gefeliciteerd! Nu gaan we verder elke week een stapje.

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Sugar Addiction Test

Sugar Addiction Test Sugar Addiction Test Hoe is het gesteld met jouw suikerverslaving? Ontdek het met deze test. SUGARCHALLENGE Is een initiatief van Food & Lifestylecoach Carola van Bemmelen Doe de Sugar Addiction test Ben

Nadere informatie

Kok als beroep Thomas en Lasse Het Baken 8a 28-1-2011

Kok als beroep Thomas en Lasse Het Baken 8a 28-1-2011 Kok als beroep Thomas en Lasse Het Baken 8a 28-1-2011 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Het ontstaan van koken... 3 De eerste ontdekking... 3 Het eerste beetje koken... 3 De ontwikkelingen... 3 Kok worden...

Nadere informatie

Les 4. Eten en drinken, boodschappen doen

Les 4. Eten en drinken, boodschappen doen www.edusom.nl Opstartlessen Les 4. Eten en drinken, boodschappen doen Wat leert u in deze les? Wat u kunt zeggen als u iets lekker vindt of ergens van houdt. Praten over eten en drinken. Praten over boodschappen

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie

Wat eten we vanavond?

Wat eten we vanavond? 35 35 HOOFDSTUK 3 Wat eten we vanavond? WOORDEN 1 Kies uit: jam school slager boodschappen vegetariër 1 Dorien eet geen vlees. Ze is. 2 Moniek houdt van zoet. Ze eet graag op brood. 3 Johan, ik ga naar

Nadere informatie

Geef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit

Geef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit Geef kanker minder kans eet volop groente en fruit Iedereen heeft zo zijn eetgewoonten. De één eet wat meer dan de ander. De één lust graag dit, de ander dat. Vaste eetgewoonten zijn er steeds minder.

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Les 5. De tandarts

Thema Gezondheid. Les 5. De tandarts http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 5. De tandarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de tandarts. Meneer Bashir komt voor controle bij de tandarts. De tandarts kijkt of alle tanden en kiezen

Nadere informatie

Gezonder eten, meer bewegen: leuk voor jezelf en goed voor je hart

Gezonder eten, meer bewegen: leuk voor jezelf en goed voor je hart Gezonder eten, meer bewegen: leuk voor jezelf en goed voor je hart Ontdek hoe kleine veranderingen elke dag een verschil maken Nicolas Guggenbühl, diëtist-voedingsdeskundige, met de medewerking van prof.

Nadere informatie

Zorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie. Kom jij in aanmerking?

Zorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie. Kom jij in aanmerking? Zorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie Kom jij in aanmerking? ZORGTRAJECT VOOR CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE Heb je chronische nierinsufficiëntie? Dan kom je misschien in aanmerking voor een zorgtraject.

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

10 tips om je partner zo goed mogelijk te ondersteunen.

10 tips om je partner zo goed mogelijk te ondersteunen. 10 tips om je partner zo goed mogelijk te ondersteunen. Omdat het automatische gedrag is uitgeschakeld kosten onderstaande handelingen je partner al veel energie (hier denk je zo snel niet aan, omdat het

Nadere informatie

Gezond slapen? Slaapadvies voor rusthuisbewoners.

Gezond slapen? Slaapadvies voor rusthuisbewoners. Gezond slapen? Slaapadvies voor rusthuisbewoners. WAT IS SLAAP? Slaap is een toestand van rust. Het is een natuurlijk proces waarbij je lichaam zich herstelt, maar ook om ervaringen van de dag te helpen

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

de andijvie A is een soort groente met grote groene bladeren.

de andijvie A is een soort groente met grote groene bladeren. Woordenlijst bij hoofdstuk 6 de aardappel Wat eten we vanavond, rijst of a? alcoholvrij zonder alcohol Graag een a bier. Ik moet nog auto rijden. de andijvie A is een soort groente met grote groene bladeren.

Nadere informatie

Proeven doe je met je tong. Op je tong zitten allemaal smaakpapillen. Je herkent daardoor dat banaan zoet smaakt en citroen zuur.

Proeven doe je met je tong. Op je tong zitten allemaal smaakpapillen. Je herkent daardoor dat banaan zoet smaakt en citroen zuur. Over de Tong Op heel veel scholen ga ik smaakproeven doen. Ook op jullie school! En jullie kunnen me daarbij helpen door aan mijn experimenten mee te doen. Als goede proefpersonen willen jullie je natuurlijk

Nadere informatie

Z O U T : TOP? ZOUT : STOP!

Z O U T : TOP? ZOUT : STOP! ZOUT : STOP! ZOUT : TOP? Zout, wat is dat nu eigenlijk? In feite is het zout dat we in onze voeding gebruiken natriumchloride of NaCl. Het element dat in deze formule voor problemen zorgt, is het natrium.

Nadere informatie

Tijdens deze challenge eet je volgens een vast, uitgebalanceerd schema en combineer je Clean Meals

Tijdens deze challenge eet je volgens een vast, uitgebalanceerd schema en combineer je Clean Meals Clean Meals 21 DAGEn CHALLENGE 3 WEKEN SUPER GEZOND ETEN, GEEN HONGER EN TOCH VET VERBRANDEN. Tijdens deze challenge eet je volgens een vast, uitgebalanceerd schema en combineer je Clean Meals met andere

Nadere informatie

PROMOTION SAN- Versla de gaatjes: Word een Superheld!

PROMOTION SAN- Versla de gaatjes: Word een Superheld! PROMOTION SN- Versla de gaatjes: Word een Superheld! Een uitgave van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Lenniksebaan 788, 1070 Brussel - België T 02 778 92 11 gezondheidspromotie@mloz.be www.mloz.be > Illustraties:

Nadere informatie

Het droogbed boek Werkboek bij de droogbedtraining in het ziekenhuis.

Het droogbed boek Werkboek bij de droogbedtraining in het ziekenhuis. Het droogbed boek Werkboek bij de droogbedtraining in het ziekenhuis. Dit werkboek is bedoeld als ondersteuning bij het trainingsprogramma. De droogbedtraining is speciaal ontwikkeld voor kinderen en jongeren

Nadere informatie

Kinderen en een gezond gewicht

Kinderen en een gezond gewicht Kinderen en een gezond gewicht Gezond eten en bewegen Met de tips in deze folder werk je aan een gezond gewicht voor je kind. Onze adviezen richten zich op gezond eten en drinken, de juiste (eet)opvoeding

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook

Nadere informatie

De actieve voedingsdriehoek. Bekijk aandachtig de menu s van Jana en Stef. Wie heeft volgens jou het lekkerste menu? Waarom?

De actieve voedingsdriehoek. Bekijk aandachtig de menu s van Jana en Stef. Wie heeft volgens jou het lekkerste menu? Waarom? Het werkblad sluit aan bij de infofiches waarin je ook meer informatie vindt bij de verschillende opdrachten. Gebruik de infofiches en het werkblad naast elkaar. Opdracht 1 (aansluitend bij infofiche 1)

Nadere informatie

Het melkgebit. Kleine mond, kleine tanden

Het melkgebit. Kleine mond, kleine tanden Het melkgebit Kleine mond, kleine tanden In de kleine mond van een kind passen geen volwassen tanden. Daarom krijgt een kind eerst een melkgebit. Het gebit is belangrijk om te bijten, kauwen, spreken en

Nadere informatie

Kinderen en een gezond gewicht

Kinderen en een gezond gewicht Kinderen en een gezond gewicht Een kind met een gezond gewicht beweegt makkelijker en ontwikkelt zich lichamelijk beter dan een kind met overgewicht. Bovendien betekent nú overgewicht hebben dat je kind

Nadere informatie

Toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen

Toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen 1. Print deze tekst 2. Download het geluidsbestand en luister Je gaat een toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen maken. Dit is een leestoets. De toets heeft vijf delen. Deel A, B, C, D en E. Deze toets

Nadere informatie

Wanneer zijn de kinderen klaar voor een zindelijkheidstraining? Kinderen zijn mogelijk klaar voor een zindelijkheidstraining wanneer ze:

Wanneer zijn de kinderen klaar voor een zindelijkheidstraining? Kinderen zijn mogelijk klaar voor een zindelijkheidstraining wanneer ze: Zindelijkheidstraining Net als de meeste ouders kijkt u misschien uit naar de dag dat uw kind geen luiers meer nodig heeft. Uw kind zindelijk maken kan een enorme opgave lijken, vooral wanneer familie,

Nadere informatie

HelloFresh Unboxed. Foodbox bestellen

HelloFresh Unboxed. Foodbox bestellen HelloFresh Unboxed Ook wij vieren deze zomer een beetje vakantie. Al is onze vakantie nog best ver weg. In september kijken wij uit naar twee heerlijke weken Italië. Het vooruit kijken is ook echt genieten.

Nadere informatie

VOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen.

VOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen. VOORW OORD VOORWOORD Over dit boekje Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4 tot 18 jaar? Bij de titel van dit boekje vraag je je misschien af wat een kleuter te maken heeft met iemand die

Nadere informatie

P Doe de risicotest P Laat uw bloedsuikerwaarde meten P Lees wat u zelf kunt doen

P Doe de risicotest P Laat uw bloedsuikerwaarde meten P Lees wat u zelf kunt doen Diabetes en uw apotheek Als bij u diabetes is vastgesteld, dan kunt u natuurlijk terecht bij uw apotheek. Het apotheekteam zorgt ervoor dat u: Op tijd het juiste medicijn krijgt. Medicijnen krijgt die

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Makkelijke camping recepten

Makkelijke camping recepten Makkelijke camping recepten lekker handig als je geen zin hebt om uitgebreid te koken Door de redactie van Stofzuigerzen Dit eboek is een uitgave van Stofzuigerzen Je bent vrij om dit eboek te delen met

Nadere informatie

Zuivel is belangrijk. Melk is goed voor... ELK!

Zuivel is belangrijk. Melk is goed voor... ELK! tweede leerjaar 2 Zuivel is belangrijk Melk is goed voor... ELK! Plaats de passende leeftijd bij elke tekening. Kies uit: 6 tot 12 jaar, 1 tot 3 jaar, 0 jaar, meer dan 60 jaar, 12 tot 18 jaar, 6 maanden

Nadere informatie

Kids kookboek tips. 5x Kids kookboek tips

Kids kookboek tips. 5x Kids kookboek tips Kids kookboek tips Maart en het zou een beetje lente moeten worden, maar zo voelt het toch nog niet, wat is het koud! Gelukkig de lente staat deze maand niet centraal op de blog, maar de kinderen wel,

Nadere informatie

Het melkgebit. Kleine mond, kleine tanden

Het melkgebit. Kleine mond, kleine tanden Het melkgebit Kleine mond, kleine tanden In de kleine mond van een kind passen geen volwassen tanden. Daarom krijgt een kind eerst een melkgebit. Het gebit is belangrijk om te bijten, kauwen, spreken en

Nadere informatie

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1. Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal

Nadere informatie

ze terug in de la. Dan haalt ze de pannen van het fornuis en zet ze op de onderzetters. Thomas vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht.

ze terug in de la. Dan haalt ze de pannen van het fornuis en zet ze op de onderzetters. Thomas vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht. 1. Te laat thuis Wanneer gaan we eten, mam? Thomas loopt de keuken in en tilt de deksel van een pan. Mmm! Macaroni! Daar heb ik wel zin in. Mama pakt de deksel uit Thomas hand en doet hem weer op de pan.

Nadere informatie

Als je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts.

Als je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts. Thema 5 Les 1: De angst: Als je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts. De schrik: Als iemand ineens achter je staat, dan schrik je. Je bent dan ineens

Nadere informatie

Eetgewoonten van schoolkinderen Vragenlijst voor kinderen

Eetgewoonten van schoolkinderen Vragenlijst voor kinderen september 2003 Eetgewoonten van schoolkinderen Vragenlijst voor kinderen 630101 Hoe vul je de vragenlijst in? Beste leerling, Deze vragenlijst gaat over voeding. We willen graag weten hoe je daarover denkt.

Nadere informatie

Infofiche 1. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen

Infofiche 1. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen leren de actieve voedingsdriehoek kennen en begrijpen de indeling ervan. De leerlingen kunnen zelf voedingsmiddelen indelen bij de passende voedselgroep. geeft

Nadere informatie

Gewoon Gaaf. Individuele preventie voor een gaaf gebit

Gewoon Gaaf. Individuele preventie voor een gaaf gebit Gewoon Gaaf Individuele preventie voor een gaaf gebit Wil jij ook een gaaf gebit voor je kind? En dat je kind met een gezonde mond opgroeit? De Gewoon Gaaf-methode voor kinderen van 0-18 jaar bij je tandarts

Nadere informatie

tandglazuur kroon tandvlees zenuwholte wortel kaakbot bloedvat en zenuw r tandbeen

tandglazuur kroon tandvlees zenuwholte wortel kaakbot bloedvat en zenuw r tandbeen Een wit en stralend gebit. Wie wil dat niet? Mooie witte tanden zijn populair en het aanbod om ze te krijgen is enorm. De reclames beloven hagelwitte tanden, vaak zelfs binnen een uur. Tanden wit maken

Nadere informatie

Gezond koken in 30 minuten

Gezond koken in 30 minuten Gezond koken in 30 minuten Heb jij vaak weinig tijd of heb je niet steeds evenveel zin om te koken? Wil je toch zelf een maaltijd klaarmaken én gezond eten? Nieuwe producten leren kennen? Dan is deze module

Nadere informatie

SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN, DENK EERST AAN ANDERE OPLOSSINGEN. BEWEGING, VOEDING, RELAXATIE,...

SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN, DENK EERST AAN ANDERE OPLOSSINGEN. BEWEGING, VOEDING, RELAXATIE,... SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN, DENK EERST AAN ANDERE OPLOSSINGEN. BEWEGING, VOEDING, RELAXATIE,... SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN MOETEN DE LAATSTE OPTIE ZIJN. 1.260.034 ELKE DAG WORDEN ER EENHEIDSDOSISSEN SLAAP-

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 5. De tandarts Thema Gezondheid Lesbrief 5. De tandarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de tandarts. Meneer Wong komt voor controle bij de tandarts. De tandarts kijkt of alle tanden en kiezen goed zijn. Wat leert

Nadere informatie

Start 2016 goed met de 21 dagen Clean Meals Challenge. Met dagelijkse online coaching van celebribytrainer Guy van der Reijden.

Start 2016 goed met de 21 dagen Clean Meals Challenge. Met dagelijkse online coaching van celebribytrainer Guy van der Reijden. Start 2016 goed met de 21 dagen Clean Meals Challenge. Clean Meals 21 DAGEn CHALLENGE Doe mee en start op: Maandag 11 januari OF Maandag 18 januari Met dagelijkse online coaching van celebribytrainer Guy

Nadere informatie

Wat je moet weten over hasj en wiet

Wat je moet weten over hasj en wiet Wat je moet weten over hasj en wiet 1 2 Je hebt vast wel eens van hasj of wiet gehoord. Hasj en wiet zijn drugs. Hasj en wiet worden meestal gerookt. Er wordt een soort sigaret gedraaid met tabak en hasj

Nadere informatie

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN STER IN LEZEN ALFA A LES 1: NAAR SCHOOL 1 Ziek 1 b 2 3 b 4 a a B maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag C Dit is een vraag Hoe gaat het? Het gaat wel. En met jou? Waarom kom je niet?

Nadere informatie

Vitamines zitten in kleine hoeveelheden in je eten en drinken. Je hebt het halve alfabet aan vitamines: A, B, C, D, E, K.

Vitamines zitten in kleine hoeveelheden in je eten en drinken. Je hebt het halve alfabet aan vitamines: A, B, C, D, E, K. Testlab Er zitten heel veel voedingsstoffen in gezonde producten. Dat hebben jullie in de film gezien. Nou ja gezien? Voedingsstoffen zijn niet zichbaar in producten, maar we kunnen ze wel aantonen. Daar

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Diabetes en mondgezondheid

Diabetes en mondgezondheid Diabetes en mondgezondheid Dit doet diabetes met de mond Hebt u suikerziekte? Let dan extra op uw gebit en tandvlees. Mensen met diabetes hebben vaker problemen met hun tanden en tandvlees. Dat kan komen

Nadere informatie

15. eten moet je toch

15. eten moet je toch GRATIS voorproefje 15. eten moet je toch Uitnodigen Ik zal zorgen dat ik honger heb. Hou het eenvoudig, hoor! Ik eet alles. Ik ben niet zo n moeilijke eter. Maar verder eet ik alles! Je ziet me wel verschijnen.

Nadere informatie

Nationale Nederlanden Paspoort. Informatieboekje bevolkingsonderzoek naar borstkanker

Nationale Nederlanden Paspoort. Informatieboekje bevolkingsonderzoek naar borstkanker Nationale Nederlanden Paspoort Informatieboekje bevolkingsonderzoek naar borstkanker Zorgbelang Gelderland, november 2010 Teksten of delen van teksten uit deze uitgave mogen, na verkregen toestemming van

Nadere informatie

Rawfood. tips & tricks 66 FRONTIER LIFE 15.02

Rawfood. tips & tricks 66 FRONTIER LIFE 15.02 Rawfood tips & tricks 66 FRONTIER LIFE 15.02 Auteur: Noëlle Kabel VOEDING In augustus 2013 kwam ik in aanraking met rawfood. Ik had toen al een jaar alle geraffineerde suikers uit mijn eetpatroon geschrapt,

Nadere informatie