Roddelen van hier tot Peking

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Roddelen van hier tot Peking"

Transcriptie

1 Roddelen van hier tot Peking Roddelen van hier tot Peking - maatkennis en de verschillen tussen meisjes en jongens in het rekenwiskundeonderwijs 1 - Erica de Goeij Freudenthal Instituut, Universiteit Utrecht In dit artikel gaat de aandacht uit naar de verschillen in rekenprestaties tussen jongens en meisjes, en de wijze waarop een rekencoördinator binnen een school kan bijdragen aan verbetering van het reken-wiskundeonderwijs, waardoor alle leerlingen ervan kunnen profiteren, jongens én meisjes. inleiding Het is zondagavond 24 april 2002, rond de klok van half tien. Henk van der Meyden is vanwege zijn afscheid als roddelkoning bij de Telegraaf te gast in het televisieprogramma RUR. Hij vertelt over de vele pagina s die hij in 43 jaar tijd heeft gevuld met nieuwtjes over nationale en internationale bekendheden. Niets is Van der Meyden ontgaan, zo lijkt het. Om hier nog eens kracht bij te zetten beweert hij dat, wanneer alle roddelpagina s die hij heeft geschreven achter elkaar worden gelegd, je er van hier (de studio in Aalsmeer) tot Peking overheen kunt lopen. Heeft de roddelkoning gelijk of gooit hij er zoals wellicht vaker is gebeurd een schepje bovenop? We gaan het na. Ervan uitgaande dat de roddelpagina zes keer per week in de krant verscheen, heeft Van der Meyden in 43 jaar zo n pagina s geproduceerd. Stel voor het gemak dat een pagina een lengte van één meter zou hebben, dan kan over de roddelpagina s een afstand van meter worden afgelegd. Een krant is echter minder lang; afronden naar meter ofwel 10 kilometer, ligt daarom voor de hand. Maar met deze afstand komen we niet verder dan Amstelveen. Zelfs als Van der Meyden dagelijks tien pagina s vulde ligt Peking nog niet in het zicht, maar passeren we vanuit de studio in Aalsmeer net de landsgrens met Duitsland. Om te kunnen roddelen van hier tot Peking had Van der Meyden toch minimaal kilometer pagina s moeten schrijven, wat een productie van zo n pagina s per dag zou betekenen. Dat zou hij vast geen 43 jaar hebben volgehouden. maatkennis Henk van der Meyden heeft mij aan het rekenen gezet. Daarvoor was wel wat kennis nodig maatkennis om precies te zijn. Zo is het voor dit vraagstuk bijvoorbeeld belangrijk te weten hoeveel weken er in een jaar zitten, en wat de afmetingen van een pagina uit de krant zijn. Eveneens is een voorstelling en inschatting van afstanden op de aardbol nodig. Daarbij horen vragen als: waaraan denk je bij een afstand van meter en hoever ligt Peking ongeveer bij Nederland vandaan? 39

2 Erica de Goeij Niet alleen bij dergelijke vraagstukken hebben we maatkennis nodig, maar ook in het dagelijks leven kunnen we niet zonder. Bijvoorbeeld in de volgende situaties: Hoelang doe ik erover om van huis naar school te lopen? Ik heb drie euro in mijn spaarpot. Wat zou ik daarvoor kunnen kopen? Het wordt morgen 25ºC. Wat trek ik aan? Maatkennis heeft twee kanten. Enerzijds moeten leerlingen zich bij bepaalde maten iets kunnen voorstellen. Bij één kilogram denken we aan een pak suiker en bij één meter aan een flinke stap. En één hectare staat gelijk aan twee voetbalvelden. Anderzijds dienen leerlingen over allerlei getalsmatige informatie uit het dagelijks leven te beschikken: een deur is ongeveer twee meter hoog, een emmer heeft een inhoud van tien liter, een jaar heeft 365 dagen en je loopt ongeveer vijf kilometer in een uur. Maatkennis is iets anders dan meten. Meten is een vaardigheid en bij maatkennis gaat het om weetjes. Uiteraard hangt meten nauw samen met maatkennis, want meten levert een belangrijke bijdrage aan de opbouw van maatkennis. Immers, meten is weten. Opmerkelijk is dat jongens over het algemeen meer maatkennis hebben dan meisjes. verschillen tussen meisjes en jongens in het reken-wiskundeonderwijs Jaar in jaar uit toont de Cito Eindtoets Basisonderwijs opnieuw aan dat de gemiddelde rekenprestaties van de meisjes achterblijven bij die van de jongens. In het MOOJ-onderzoek 2 is dit verschijnsel nader onderzocht. Zo is onder andere gebleken dat niet alle opgaven uit de Cito Eindtoets Basisonderwijs door meisjes en jongens even goed worden gemaakt. Bij sommige opgaven scoorden de jongens duidelijk beter dan de meisjes, en bij andere opgaven lag het gemiddelde van meisjes even hoog als dat van jongens, of zelfs iets hoger. De eerste opgaven worden jongensopgaven genoemd en de andere meisjesopgaven. Figuur 1 laat zo n meisjesopgave zien. figuur 1 40

3 Roddelen van hier tot Peking Bij deze opgave scoren meisjes iets hoger, omdat het een recht-toe-recht-aan probleem betreft en er een beroep wordt gedaan op nauwkeurig rekenen. Het volgende probleem in figuur 2 wordt daarentegen door jongens beter gemaakt. In de opgave moet worden uitgerekend wat het antwoord ongeveer is. Hierbij wordt een beroep gedaan op maatkennis (hoeveel is een ton). figuur 2 Dit zijn slechts twee voorbeelden van meisjes- en jongensopgaven. Het MOOJonderzoek heeft over de verschillen tussen deze opgaven de onderstaande resultaten opgeleverd (M. van den Heuvel-Panhuizen & H.J. Vermeer, 1999): Jongens doen het beter dan meisjes bij opgaven die vragen om ervaringskennis met getallen en maten uit het dagelijks leven; waarbij moet worden gewerkt met grote getallen met veel nullen; waarin met verschillende soorten getallen of met verschillende maateenheden moet worden gewerkt; waarbij een handige strategie mogelijk is; waarin teruggeredeneerd moet worden. Meisjes doen het even goed als jongens, of iets beter bij opgaven die vragen om het nauwkeurig uitvoeren van (een serie) berekeningen; waarbij de tekst nogal uitgebreid is; waarbij alleen de oplossingsstrategie moet worden aangegeven; waarvoor een bekende standaardprocedure bestaat; die een recht-toe-recht-aan karakter hebben; die vragen om winkelervaring. In dit artikel staan we stil bij de ervaringskennis met maten uit het dagelijks leven. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat meisjes over meer maatkennis gaan beschikken? welke maatkennis is nodig? In reken-wiskundemethoden wordt regelmatig een beroep gedaan op maatkennis. Zo ook in de opgave van figuur 3. De komma s zijn vergeten. Schrijf de goede getallen op. figuur 3: de wereld in getallen 7a, p

4 Erica de Goeij Om deze opgave te kunnen maken, moeten leerlingen weten hoe lang een bed is, hoeveel benzine er in een tank van een auto gaat, hoe zwaar een kind is, hoeveel limonade er in een glas gaat en hoe hoog een huis is. Voor een aantal van dergelijke vragen hebben leerlingen het antwoord wellicht paraat, maar bij andere vragen niet. Dit houdt in dat ze op zoek moeten gaan naar een referentiepunt (ook wel basale maatkennis genoemd) dat geschikt is om de gevraagde maatkennis van af te leiden. Zo kan de lengte van een bed worden geschat door de lengte van een volwassene als referentiepunt te kiezen. En denkend aan de hoogte van een raam of deur kan de hoogte van een huis worden bepaald. Zelf heb ik de lengte van een A4-tje als referentiepunt gebruikt om de lengte van een krant te schatten. Er is als het ware sprake van een netwerk van maatkennis. Afgeleide maatkennis die eigengemaakt is kan op den duur weer worden ingezet als referentiepunt, ofwel als basale maatkennis. Om tot een netwerk van maatkennis te komen, is het noodzakelijk expliciet aandacht te besteden aan de opbouw ervan. Maatkennis kunnen kinderen grotendeels in het dagelijks leven opdoen. Echter, het MOOJ-onderzoek heeft aangetoond dat jongens deze getalsmatige informatie vaker en makkelijker onthouden en inzetten dan meisjes. In reken-wiskundemethoden wordt wel een beroep gedaan op maatkennis, maar de opbouw ervan krijgt slechts matige aandacht. Meisjes profiteren hiervan dus nauwelijks. Daarom is het raadzaam naast de methode expliciet stil te staan bij de opbouw van een netwerk van maatkennis. het opbouwen van maatkennis Alvorens met maatkennis aan de slag te gaan in de klas, is het goed een beeld te vormen van de maatkennis die kinderen wel of niet bezitten. Dit maakt het mogelijk met lesactiviteiten aansluiting te zoeken bij de reeds aanwezige getallenfeiten. Op het bijgevoegde werkblad (p. 45) staat een lijst met voorbeeldvragen die enig zicht geven op de beheersing van maatkennis door leerlingen. Deze lijst kan nog met tal van andere vragen worden uitgebreid. Voor het opbouwen van maatkennis is het belangrijk de getallenweetjes die terloops in de methode vermeld staan, die leerlingen in kringgesprekken inbrengen, of die bij andere vakken aan de orde komen, uit te buiten of te benutten. Zo kan een mededeling van een leerling die nieuwe schoenen heeft gekregen, aanleiding vormen tot het voeren van een leergesprek over de prijs van schoenen. Maar ook een aardrijkskundeles biedt tal van aanknopingspunten voor het expliciet maken van maatkennis. Hoelang duurt bijvoorbeeld een vliegreis naar New York en wat betekent het als er per maand tien millimeter regen valt? Andere waardevolle activiteiten zijn het inrichten van een matenhoek of het maken van een matenboekje. Laat leerlingen zoveel mogelijk getallen rond een thema verzamelen. Zo n thema kan het eigen lichaam zijn: Wat weeg ik? Hoe lang ben ik? Hoe oud ben ik? Hoe hoog kan ik springen? Hoe snel kan ik fietsen? Hoeveel kan ik optillen? Maar ook andere thema s zijn mogelijk, zoals het restaurant, de winkel, sport, thuis en de klas. De bijbehorende getalsmatige informatie kan op een prikbord in de matenhoek worden geprikt of in een matenboekje worden genoteerd. Bij het aanleggen van een matenhoek en/of -boekje kunnen het internet en het Guinness Book of Records goede diensten bewijzen. Een verzameling van informele, aanschouwelijke standaardmaten kan een bij- 42

5 Roddelen van hier tot Peking drage leveren aan de voorstelling van bepaalde maten. Zet bijvoorbeeld een pak suiker neer om leerlingen te laten ervaren hoe zwaar een kilo weegt, of een fles cola om duidelijk te maken wat een liter is. Een doos van een wasmachine maakt een kubieke meter aanschouwelijk. Geef leerlingen ook gelegenheid om referentiematen aan den lijve te ervaren. Hoeveel leerlingen passen er bijvoorbeeld in een kubieke meter? Niemand zal ooit nog vergeten wat een kubieke meter betekent! Leerlingen kunnen ook getalsmatige informatie verzamelen door naar het Jeugdjournaal te kijken en berichten uit de krant te knippen. Laat ze hierover in de klas vertellen. Eventueel kunnen ze nog aanvullende informatie opzoeken op het internet of in een encyclopedie. Bovendien bestaan er tal van boekjes waarin allerlei wetenswaardigheden over maten staan. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Muijlwijk, R. (1995). Weet wat je meet. Vertellingen over maten en gewichten. Haarlem: Aramith. Blocksma, M. & H. van Maanen (Nederlandse bewerking:1990). De schaal van Richter en andere getallen. De ontcijfering van alledaagse nummers, cijfers, maten en gewichten. Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker. Meer lessuggesties op het gebied van maatkennis zijn te vinden op de website van de Nationale Cursus RekenCoördinator: de rekencoördinator In het voorgaande is besproken dat jongens over meer maatkennis beschikken dan meisjes. Expliciete aandacht voor de opbouw van maatkennis kan een verhoging van de reken-wiskundeprestaties van meisjes én jongens betekenen. Het is de rekencoördinator die hierin op school het voortouw kan nemen. Bijvoorbeeld door de verschillen op het gebied van maatkennis tussen meisjes en jongens te onderzoeken. Wanneer duidelijk is welke hiaten er zijn kan daarop schoolbreed worden ingespeeld. Ook een inventarisatie van de benodigde maatkennis in de reken-wiskundemethode levert concrete aanknopingspunten op voor de opbouw van een netwerk van maatkennis. En wellicht hebben collega s een idee over welke maatkennis leerlingen zouden moeten beschikken. Betrek collega s vooral ook bij het nadenken over activiteiten om maatkennis op te bouwen. Wellicht bestaan er mogelijkheden een reken-ouderavond of teambespreking over maatkennis te organiseren. Het is aardig zo n bijeenkomst te starten met een vraagstuk zoals dat van Henk van der Meyden, of met het testen van de eigen maatkennis. 1. Hoe zwaar is een ei? 2. Hoeveel graden moet de oven zijn om een appeltaart te kunnen bakken? 3. Wat is de omtrek van de aardbol bij de evenaar? 4. Hoe hoog is de Euromast in Rotterdam? 5. Welke snelheid kan een jachtluipaard bereiken? 6. Hoe groot is de oppervlakte van Nederland? figuur 4 43

6 Erica de Goeij Hiervoor zijn de vragen 3 uit figuur 4 te gebruiken, maar het is natuurlijk ook leuk zelf een aantal vragen te bedenken. Iedereen zal ervaren hoe belangrijk het is te beschikken over een netwerk van maatkennis! noten 1 Voor dit artikel is gebruikgemaakt van het onderdeel maatkennis uit de NCRC-module Meisjes-Jongens (M. van den Heuvel-Panhuizen, M. Kool & E. de Goeij; 2000). 2 Het MOOJ-onderzoek is uitgevoerd door M. van den Heuvel-Panhuizen & H.J. Vermeer (1999). 3 Antwoorden: 1. ± 60 gram; ºC; 3. ± km; m; 5. ± 120 km/uur; 6. ± km 2. literatuur Heuvel-Panhuizen, M. van den & H.J. Vermeer (1999). Verschillen tussen meisjes en jongens bij het vak rekenen-wiskunde op de basisschool. Eindrapport MOOJ-onderzoek. Utrecht: CD-ß Press/Freudenthal Instituut, Universiteit Utrecht. Heuvel-Panhuizen, M. van den, M. Kool & E. de Goeij (2000). Meisjes-Jongens. Module behorende bij de Nationale Cursus RekenCoördinator (NCRC). Utrecht: Freudenthal Instituut, Universiteit Utrecht. 44

7 Roddelen van hier tot Peking Werkblad Naam: Groep: Hoe lang ben je? Hoeveel kilo weeg je? Welke maat schoenen heb je? Hoe zwaar is een pasgeboren baby? Hoe lang is de juf ongeveer? Hoe hoog is de deur van het klaslokaal? Hoe lang is het schoolbord? Hoe duur is een spijkerbroek ongeveer? Wat kost een brood? Wat kost een huis ongeveer? Hoeveel maanden heeft een jaar? Hoeveel weken heeft een jaar? Hoeveel dagen heeft een jaar? Hoeveel minuten passen er in een uur? Noem iets dat één kilo weegt. Wat kun je doen in één minuut? Noem iets dat één meter lang is. Hoeveel meters passen er in een kilometer? Hoeveel mensen wonen er ongeveer in Nederland? Wat is de gemiddelde temperatuur in de zomer? 45

8 Erica de Goeij 46

27/11/2012 SCHATTEN....en niet alleen op zolder

27/11/2012 SCHATTEN....en niet alleen op zolder SCHATTEN...en niet alleen op zolder 2 3 1 68,3 x 21,5 3415 683 1366 1468,45 146845 Komma vergeten! Schatten: 70 x 20 = 1400 Ik schat 15 m hoog. Situatie Een magazijnier moet een bestelling plaatsen. Voor

Nadere informatie

Toets gecijferdheid december 2004

Toets gecijferdheid december 2004 Toets gecijferdheid december 2004 Naam: Klas: score: Datum: Algemene aanwijzingen: - Noteer alle berekeningen en oplossingen in dit boekje - Blijf niet te lang zoeken naar een oplossing - Denk aan de tijd

Nadere informatie

Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag. Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut

Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag. Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut deel 0 EVEN DE KRANT 1. Huiswerk Programma 16 februari doen

Nadere informatie

Groep 8, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 2. Groep 8, blok 1, week 2 Passende Perspectieven, leerroute 2

Groep 8, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 2. Groep 8, blok 1, week 2 Passende Perspectieven, leerroute 2 Groep 8, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 2 LES 1 LES 2 LES 3 LES 4 LES 5 (hele getallen tot 1000) (meter, decimeter, centimeter, millimeter, kilometer, decameter, hectometer) (begrip kilo)

Nadere informatie

Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen

Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Eindrapport MOOJ-onderzoek: Verschillen tussen meisjes en jongens bij het vak

Nadere informatie

Vervolgcursus Proeftuin Rekenen Tweede bijeenkomst 3 februari 2016 vincent jonker & monica wijers

Vervolgcursus Proeftuin Rekenen Tweede bijeenkomst 3 februari 2016 vincent jonker & monica wijers Vervolgcursus Proeftuin Rekenen Tweede bijeenkomst 3 februari 2016 vincent jonker & monica wijers 1 league is. miles 1 mile is.. furlongs 1 furlong is. chains 1 foot is.. inches 1 yard is inches 1 league

Nadere informatie

Verhoudingen - Voorbeeldtoets bij 'Handig met getallen, 2', hoofdstuk 1

Verhoudingen - Voorbeeldtoets bij 'Handig met getallen, 2', hoofdstuk 1 Verhoudingen - Voorbeeldtoets bij 'Handig met getallen, 2', hoofdstuk 1 Deze toets bestaat uit 20 opgaven. Voor elke goede oplossing krijg je 2 punten; vanaf 28 punten is de toets voldoende. Je kunt de

Nadere informatie

TOELICHTING METRIEK STELSEL

TOELICHTING METRIEK STELSEL TOELICHTING METRIEK STELSEL 2 3 642_rv_wb_metriek_stelsel_bw.indd 2 8-03-3 23: liter ml 00 4 5 6 642_rv_wb_metriek_stelsel_bw.indd 3 8-03-3 23: Rekenvlinder Metriek stelsel Toelichting Uitgeverij Zwijsen

Nadere informatie

Wat doen we ermee? Een gesprek over de aanloop naar de moeilijke opgaven Fokke Munk 1

Wat doen we ermee? Een gesprek over de aanloop naar de moeilijke opgaven Fokke Munk 1 Wat doen we ermee? Een gesprek over de aanloop naar de moeilijke opgaven 29-11-2018 Fokke Munk 1 programma Voorstellen Positiebepaling Keus voor drie soorten contexten: snelheid, inhoud en schaal Analyse

Nadere informatie

klas 2-3 - 4 "Eenheden"

klas 2-3 - 4 Eenheden Naam: klas 2-3 - 4 "Eenheden" Klas: Het woord eenheid betekent dat dingen hetzelfde zijn. In de natuurkunde, scheikunde en techniek kan van alles gemeten worden. Iedereen kan elkaars metingen pas gebruiken

Nadere informatie

Toets gecijferdheid augustus 2005

Toets gecijferdheid augustus 2005 Toets gecijferdheid augustus 2005 Naam: Klas: score: Datum: Algemene aanwijzingen: - Noteer alle berekeningen en oplossingen in dit boekje - Blijf niet te lang zoeken naar een oplossing - Denk aan de tijd

Nadere informatie

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 1 donderdag 19 mei 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 1 donderdag 19 mei 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VMBO-KB 2016 tijdvak 1 donderdag 19 mei 13.30-15.30 uur wiskunde CSE KB Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 75 punten te behalen.

Nadere informatie

Rekenboekje met antwoorden

Rekenboekje met antwoorden Rekenboekje met antwoorden Kijk voor meer op: http://www.blabook.com! Werkblad www.huiswerkbegeleiders.nl Vraag 1. Drie kwart van de basisschoolleerlingen hebben een eigen mobieltje. In de stad Groningen

Nadere informatie

Werken met eenheden. Introductie 275. Leerkern 275

Werken met eenheden. Introductie 275. Leerkern 275 Open Inhoud Universiteit Appendix B Wiskunde voor milieuwetenschappen Werken met eenheden Introductie 275 Leerkern 275 1 Grootheden en eenheden 275 2 SI-eenhedenstelsel 275 3 Tekenen en grafieken 276 4

Nadere informatie

Werkblad 20A. tijd. kwart over 12. half 6 10 over 9 10 voor 7 5 over 3 11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00 19.00 20.00 21.

Werkblad 20A. tijd. kwart over 12. half 6 10 over 9 10 voor 7 5 over 3 11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00 19.00 20.00 21. Werkblad 20A tijd 1 Hoe laat is het? kwart over half 10 over 9 10 voor over 3 2 Teken de wijzers. 11.00.00 13.00 14.00 1.00 1.00 1.00 18.00 19.00 20.00 21.00 1.00 uur is... 3 uur in de middag 20.00 uur

Nadere informatie

1 Hallo, dit ben ik! 1ste leerjaar. 2de leerjaar. 4de leerjaar 3de leerjaar. 6de leerjaar 5de leerjaar

1 Hallo, dit ben ik! 1ste leerjaar. 2de leerjaar. 4de leerjaar 3de leerjaar. 6de leerjaar 5de leerjaar MEETBOEKJE 1 Hallo, dit ben ik! Teken jezelf of plak een foto van jezelf in het vak voor elk leerjaar. ty n 1ste leerjaar yr ig ht Pl an 2de leerjaar op 4de leerjaar C 3de leerjaar 6de leerjaar 5de leerjaar

Nadere informatie

Klok dag en nacht. Hulpkaart OPTELLEN/AFTREKKEN

Klok dag en nacht. Hulpkaart OPTELLEN/AFTREKKEN OPTELLEN/AFTREKKEN Zet de getallen onder elkaar in je schrift eerst zelf proberen uit te rekenen bij aftrekken: denk om lenen bij optellen: denk om doorschuiven geen vergissingen? bij lang nadenken: rekenmachine

Nadere informatie

Tafelkaart: tafel 1, 2, 3, 4, 5

Tafelkaart: tafel 1, 2, 3, 4, 5 Tafelkaart: tafel 1, 2, 3, 4, 5 1 2 3 4 5 1x1= 1 1x2= 2 1x3= 3 1x4= 4 1x5= 5 2x1= 2 2x2= 4 2x3= 6 2x4= 8 2x5=10 3x1= 3 3x2= 6 3x3= 9 3x4=12 3x5=15 4x1= 4 4x2= 8 4x3=12 4x4=16 4x5=20 5x1= 5 5x2=10 5x3=15

Nadere informatie

T O E L I C H T I N G R E K E N E N M E T V E R H O U D I N G E N

T O E L I C H T I N G R E K E N E N M E T V E R H O U D I N G E N TOELICHTING REKENEN MET VERHOUDINGEN LEERSTAP 1 LEERSTAP 2 LEERSTAP 3 Rekenvlinder_rekenen_met_verhoudingen.indd 2 08-02-13 10:54Rekenvlinder_rekenen_met_verhoudingen.indd 3 08-02-13 10:54 LEERSTAP 4 LEERSTAP

Nadere informatie

Het metriek stelsel. Grootheden en eenheden.

Het metriek stelsel. Grootheden en eenheden. Het metriek stelsel. Metriek komt van meten. Bij het metriek stelsel gaat het om maten, zoals lengte, breedte, hoogte, maar ook om gewicht of inhoud. Er zijn verschillende maten die je moet kennen en die

Nadere informatie

Meten in de methode Rekenrijk

Meten in de methode Rekenrijk Meten in de methode Rekenrijk J. Bokhove & N. Eigenhuis Wolters-Noordhoff, Groningen 1 inleiding Meten is vooral actief bezig zijn met meetactiviteiten. Dit idee is door de auteurs van de methode Rekenrijk

Nadere informatie

Vervolgcursus Rekenen Tweede bijeenkomst 4 februari 2015 vincent jonker & monica wijers

Vervolgcursus Rekenen Tweede bijeenkomst 4 februari 2015 vincent jonker & monica wijers Vervolgcursus Rekenen Tweede bijeenkomst 4 februari 2015 vincent jonker & monica wijers Krant Programma 1. Terugblik en huiswerk 2. Kommagetallen 3. Meten 4. Huiswerk Deel 1 HUISWERK Huiswerk Neem een

Nadere informatie

TOELICHTING REKENEN MET DECIMALE GETALLEN

TOELICHTING REKENEN MET DECIMALE GETALLEN TOELICHTING REKENEN MET DECIMALE GETALLEN LEERSTAP 1 LEERSTAP 2 LEERSTAP 3 LEERSTAP 4 LEERSTAP 5 LEERSTAP 6 Rekenvlinder Rekenen met decimale getallen Toelichting Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg www.rekenvlinder.nl

Nadere informatie

Programma. Nabespreking Procenten en Breuken. Verder met de DTO. - Metriek. - Grafieken. Verder verloop van de cursus

Programma. Nabespreking Procenten en Breuken. Verder met de DTO. - Metriek. - Grafieken. Verder verloop van de cursus 1 Programma Nabespreking Procenten en Breuken Verder met de DTO - Metriek - Grafieken Verder verloop van de cursus 2 Nabespreking Procenten en Breuken Reacties leerlingen na het maken van de toetsen? Wat

Nadere informatie

Rekenen vakantie trainer groep 7/8

Rekenen vakantie trainer groep 7/8 Rekenen vakantie trainer groep 7/8 Werkblad 1. Kijk voor meer op: http://www.blabook.com! Voorbeeld: A. Vier kinderen brengen folders rond in de wijk. Samen verdienen ze 29,24. Hoeveel verdient ieder kind

Nadere informatie

Tijd: seconden, minuten, uren, dagen, weken, maanden, jaren

Tijd: seconden, minuten, uren, dagen, weken, maanden, jaren Uren, Dagen, Maanden, Jaren,. Tijd: seconden, minuten, uren, dagen, weken, maanden, jaren 1 minuut 60 seconden 1 uur 60 minuten 1 half uur 30 minuten 1 kwartier 15 minuten 1 dag (etmaal) 24 uren 1 week

Nadere informatie

Naam:... Datum:... 36 + 12 =. 2 x 15 =. 47 + 43 =. 4 x 12 =. 25 + 11 =. 6 x 7 =. 38-16 =. 100 : 4 =. 17-6 =. 36 : 6 =.

Naam:... Datum:... 36 + 12 =. 2 x 15 =. 47 + 43 =. 4 x 12 =. 25 + 11 =. 6 x 7 =. 38-16 =. 100 : 4 =. 17-6 =. 36 : 6 =. Opvraging Wiskunde W1 36 + 12 =. 2 x 15 =. 47 + 43 =. 4 x 12 =. 25 + 11 =. 6 x 7 =. 38-16 =. 100 : 4 =. 17-6 =. 36 : 6 =. 2 Goed lezen en oplossen. Ik koop in de supermarkt een krant (80 cent), een brood

Nadere informatie

Meten: essenties en leerlijn. OE 1.4.2 Bijeenkomst 3: hoorcollege Mariëlle van der Borgh Ortwin Hutten

Meten: essenties en leerlijn. OE 1.4.2 Bijeenkomst 3: hoorcollege Mariëlle van der Borgh Ortwin Hutten Meten: essenties en leerlijn OE 1.4.2 Bijeenkomst 3: hoorcollege Mariëlle van der Borgh Ortwin Hutten Opzet van de bijeenkomsten 1. Hoorcollege meetkunde 2. Werkcollege meetkunde 3. Hoorcollege meten 4.

Nadere informatie

SAMENVATTING BASIS & KADER

SAMENVATTING BASIS & KADER SAMENVATTING BASIS & KADER Afronden Hoe je moet afronden hangt af van de situatie. Geldbedragen rond je meestal af op twee decimalen, 15,375 wordt 15,38. Grote getallen rondje meestal af op duizendtallen,

Nadere informatie

Doelenlijst 9: METEN onderdeel LENGTE, INHOUD, GEWICHT en OPPERVLAKTE

Doelenlijst 9: METEN onderdeel LENGTE, INHOUD, GEWICHT en OPPERVLAKTE Doelenlijst 9: METEN onderdeel LENGTE, INHOUD, GEWICHT en OPPERVLAKTE Doel: Enkele referentiematen mbt lengte en inhoud kennen en kunnen gebruiken 81 Passende Perspectieven rekenen Doelenlijst 9: Meten,

Nadere informatie

Uitwerkingen oefeningen hoofdstuk 3

Uitwerkingen oefeningen hoofdstuk 3 Uitwerkingen oefeningen hoofdstuk 3 3.4.1 Basis Tijd meten 1 Juli heeft 31 dagen. Wanneer 25 juli op zaterdag valt, valt 31 juli dus op een vrijdag. Augustus heeft ook 31 dagen. 1 augustus valt dus op

Nadere informatie

Rekenportfolio. Naam: cm 2. m 3 + = 1 _ 12

Rekenportfolio. Naam: cm 2. m 3 + = 1 _ 12 Tytsjerksteradiel Rekenportfolio Naam: cm 2 1 5 7 + = 5 10 10 m 3 1 _ 12 X 5 1 + = 5 1 + Inhoudsopgave Voorwoord 3 Domein getallen 4 - Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen 5 - Breuken 6 - Rekenvolgorde

Nadere informatie

Vervolgcursus Rekenen. bijeenkomst 4 26 januari 2012 vincent jonker, monica wijers Freudenthal Instituut

Vervolgcursus Rekenen. bijeenkomst 4 26 januari 2012 vincent jonker, monica wijers Freudenthal Instituut Vervolgcursus Rekenen bijeenkomst 4 26 januari 2012 vincent jonker, monica wijers Freudenthal Instituut bron Rapport Landelijk onderzoek naar gemeentelijk hondenbeleid 2011 Volkskrant, 19-2-2012 Overheidssubsidie

Nadere informatie

Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen

Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen Leerlijnen rekenen: De wereld in getallen Groep 7(eerste helft) Getalbegrip - Telrij tot en met 1 000 000 - Uitspraak en schrijfwijze van de getallen (800 000 en 0,8 miljoen) - De opbouw en positiewaarde

Nadere informatie

Hoe is SmartRekenen opgebouwd?

Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Onderstaand figuur toont de opbouw van SmartRekenen: SmartRekenen 1F Instaptoets IT 2A 2F Referentieniveau Deel 1 Deel 3F Deel 2 Hoofdstuk 1 Paragraaf Eindtoets 2 Theorie

Nadere informatie

Lesopbouw: instructie. Start. Instructie. Blok 4. Lesinhoud Kommagetallen: vermenigvuldigen met kommagetallen Kommagetallen: delen met kommagetallen

Lesopbouw: instructie. Start. Instructie. Blok 4. Lesinhoud Kommagetallen: vermenigvuldigen met kommagetallen Kommagetallen: delen met kommagetallen Week Blok Bijwerkboek 0 Les Rekenboek Lessen 0 0, 0 0, 0, keer 0, 0,, flesjes 0,, 0, 0 0 plankjes stukjes 0 0 Lesinhoud Kommagetallen: vermenigvuldigen met kommagetallen Kommagetallen: delen met kommagetallen

Nadere informatie

1 Inleiding 2 Lengte en zijn eenheden 3 Omtrek 4 Oppervlakte 5 Inhoud. Meten is weten. Joke Braaksma. November 2010

1 Inleiding 2 Lengte en zijn eenheden 3 Omtrek 4 Oppervlakte 5 Inhoud. Meten is weten. Joke Braaksma. November 2010 November 2010 Wat kunnen we allemaal meten? Wat kunnen we allemaal meten? 1. Lengte / breedte / hoogte / omtrek / oppervlakte / inhoud en volume 2. Tijd 3. Gewicht 4. Geld 5. Temperatuur Wij gaan ons

Nadere informatie

Bloemlezing uit 36 bladzijden voor een eerste indruk. inzicht in het complete metriek stelsel. Op een eenduidige

Bloemlezing uit 36 bladzijden voor een eerste indruk. inzicht in het complete metriek stelsel. Op een eenduidige Meten is weten Bloemlezing uit 36 bladzijden voor een eerste indruk Leer- Meten en is oefenboek weten Bloemlezing metriek uit stelsel 36 bladzijden voor ISBN: een 978-90-821249-1-0 eerste indruk Auteur

Nadere informatie

Vastgesteld: naam... datum... Paraaf... cijfer = score x 0, ,8588 (met een minimum van 1).

Vastgesteld: naam... datum... Paraaf... cijfer = score x 0, ,8588 (met een minimum van 1). Tentamen rekenen 2F Naam... klas... locatie... Datum... tijdsduur 60 minuten. (versie: 30-3-2015) Vastgesteld: naam... datum... Paraaf... cijfer = score x 0,42353-1,8588 (met een minimum van 1). Opgave

Nadere informatie

( ) + (100 10) Schat het quotiënt, maak de delingen en noteer de juiste waarde van de rest.

( ) + (100 10) Schat het quotiënt, maak de delingen en noteer de juiste waarde van de rest. TOETS SPRONG 11 G... / 5 1 Getallen in Romeinse en Arabische cijfers... / 5 a Schrijf in getallen met Arabische cijfers. Werk hier uit: i III = 3 1 + 1 + 1 VI = 6 5 + 1 XI = 11 10 + 1 DXL = 540 500 + (50

Nadere informatie

SERVICEDOCUMENT BIJ SYLLABUS REKENEN 2F EN 3F VO EN MBO

SERVICEDOCUMENT BIJ SYLLABUS REKENEN 2F EN 3F VO EN MBO SERVICEDOCUMENT BIJ SYLLABUS REKENEN 2F EN 3F VO EN MBO pagina 2 van 14 Inhoud 1 Nieuwe Syllabus rekenen, met ingang van 1 oktober 2015 5 2 Nieuw en anders: Verschillen oude rekentoetswijzers vo/ rekensyllabi

Nadere informatie

Groep 8, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 3. Groep 8, blok 1, week 2 Passende Perspectieven, leerroute 3

Groep 8, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 3. Groep 8, blok 1, week 2 Passende Perspectieven, leerroute 3 Groep 8, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 3 LES 1 LES 2 LES 3 LES 4 LES 5 (meter, decimeter, centimeter, millimeter, kilometer, decameter, hectometer) (begrip kilo) opdracht 4 (hele getallen

Nadere informatie

Voorbeeldtoets 2F vmbo, voor veldraadpleging

Voorbeeldtoets 2F vmbo, voor veldraadpleging Voorbeeldtoets 2F vmbo, voor veldraadpleging Toelichting. De toets wordt gemaakt via de computer en is geheel computerscoorbaar. De vormgeving is uiteraard nog niet aangepast. In plaats van letters bij

Nadere informatie

Bij delen met getallen en bedragen is het volgende van belang: Gebruik een rekenmachine Controleer het antwoord door te schatten

Bij delen met getallen en bedragen is het volgende van belang: Gebruik een rekenmachine Controleer het antwoord door te schatten .3 Delen In een week tijd heb je 3.229 producten verkocht voor 73.588. Dit noem je de weekomzet. Maar wat was de gemiddelde verkoopprijs per product? Om dit uit te rekenen, moet je de weekomzet delen door

Nadere informatie

Overig nieuws Hulp ouders bij rekenen deel 3.

Overig nieuws Hulp ouders bij rekenen deel 3. Overig nieuws Hulp ouders bij rekenen deel 3. Het rekenonderwijs van tegenwoordig ziet er anders uit dan vroeger. Dat komt omdat er nieuwe inzichten zijn over hoe kinderen het beste leren. Vroeger lag

Nadere informatie

Vervolgcursus Rekenen Tweede bijeenkomst 26 februari 2014 vincent jonker & monica wijers

Vervolgcursus Rekenen Tweede bijeenkomst 26 februari 2014 vincent jonker & monica wijers Vervolgcursus Rekenen Tweede bijeenkomst 26 februari 2014 vincent jonker & monica wijers Krant Programma 1. Terugblik en huiswerk 2. Kommagetallen 3. Meten 4. Huiswerk Deel 1 HUISWERK Huiswerk Neem een

Nadere informatie

Schattend rekenen Maatkennis over gewichten Gebruik van referentiematen. Per tweetal: kopieerblad Lift een groot vel papier

Schattend rekenen Maatkennis over gewichten Gebruik van referentiematen. Per tweetal: kopieerblad Lift een groot vel papier Lift Kopieerblad Lift Titel De lift waarin dit bordje hangt kan 1000 kilo vervoeren of dertien personen. In deze activiteit gaan de kinderen na of dertien personen 1000 kilo zouden kunnen wegen. Om dit

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Basisvaardigheden

Hoofdstuk 1: Basisvaardigheden Hoofdstuk 1: Basisvaardigheden Wiskunde VMBO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 1: Basisvaardigheden Wiskunde 1. Basisvaardigheden 2. Grafieken en formules 3. Algebraïsche verbanden 4. Meetkunde Getallen

Nadere informatie

Toets gecijferdheid april 2006 versie 1

Toets gecijferdheid april 2006 versie 1 Toets gecijferdheid april 2006 versie 1 Naam: Klas: score: Datum: Studentnummer: Algemene aanwijzingen: - Noteer alle berekeningen en oplossingen in dit boekje - Blijf niet te lang zoeken naar een oplossing

Nadere informatie

Toets gecijferdheid. versie 2 november Naam... Score: Klas... Algemene aanwijzingen:

Toets gecijferdheid. versie 2 november Naam... Score: Klas... Algemene aanwijzingen: versie 2 november 2002 Toets gecijferdheid Naam... Score: Klas... Datum: Algemene aanwijzingen:?? Noteer alle bewerkingen en oplossingen in dit boekje (gebruik eventueel ook de achterzijden van dit papier!).??

Nadere informatie

Toets gecijferdheid april 2006 versie 3

Toets gecijferdheid april 2006 versie 3 Toets gecijferdheid april 2006 versie 3 Naam: Klas: score: Datum: Studentnummer: Algemene aanwijzingen: - Noteer alle berekeningen en oplossingen in dit boekje - Blijf niet te lang zoeken naar een oplossing

Nadere informatie

Duizend 3 getallen achter de komma 230 duizend 230 000 46 duizend 46 000 Andersom 345 600 345,6 duizend 24 500 24,5 duizend

Duizend 3 getallen achter de komma 230 duizend 230 000 46 duizend 46 000 Andersom 345 600 345,6 duizend 24 500 24,5 duizend Hoofdstuk 5 5A Grote getallen Duizend 3 getallen achter de komma 230 duizend 230 000 46 duizend 46 000 Andersom 345 600 345,6 duizend 24 500 24,5 duizend Miljoen 6 getallen achter de komma 230 miljoen

Nadere informatie

Wiskunde Basis Onderbouw

Wiskunde Basis Onderbouw Onderwijs & Ontwikkeling Wiskunde Basis Onderbouw Voorbeeldexamen en zelftoets Dit voorbeeldexamen is bedoeld voor mensen die het toelatingsexamen Wiskunde Basis Onderbouw moeten halen om aan een opleiding

Nadere informatie

Op zondag 12 december 2004 werd in Eindhoven het grootste pitabrood ter wereld gebakken.

Op zondag 12 december 2004 werd in Eindhoven het grootste pitabrood ter wereld gebakken. Pitabrood Op zondag 12 december 2004 werd in Eindhoven het grootste pitabrood ter wereld gebakken. 2p 1 Voor het bakken werd een ronde bakplaat met een diameter van 6 meter gebruikt. Laat met een berekening

Nadere informatie

Opgave 1. a = =994. b = = c. 37,5 x 64 = 75x32=150x16=300x8=2400. d.

Opgave 1. a = =994. b = = c. 37,5 x 64 = 75x32=150x16=300x8=2400. d. Opgave 1 Los elk van de volgende opgaven zo handig mogelijk, niet cijferend, op. Noteer de oplossingen wiskundig correct en laat duidelijk uitkomen hoe je tot je antwoord bent gekomen. a. 2593-1599 = 2594-1600=994

Nadere informatie

Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen

Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen Leerlijnen groep 7 Wereld in Getallen 1 2 REKENEN Boek 7a: Blok 1 - week 1 in geldcontext 2 x 2,95 = / 4 x 2,95 = Optellen en aftrekken tot 10.000 - ciferend; met 2 of 3 getallen 4232 + 3635 + 745 = 1600

Nadere informatie

Vastgesteld: naam... datum... Paraaf... cijfer = score x 0,41379-1,5862 (met een minimum van 1).

Vastgesteld: naam... datum... Paraaf... cijfer = score x 0,41379-1,5862 (met een minimum van 1). Tentamen rekenen 2F Naam... klas... locatie... Datum... tijdsduur 60 minuten. (versie: 30-3-2015) Vastgesteld: naam... datum... Paraaf... cijfer = score x 0,41379-1,5862 (met een minimum van 1). Opgave

Nadere informatie

METEN EN METEND REKENEN EERSTE LEERJAAR

METEN EN METEND REKENEN EERSTE LEERJAAR Geen zorgdoelen ontvangen LEERPLANDOELEN METEN EN METEND REKENEN EERSTE LEERJAAR Legende: - - - aanzet klemtoon === opbouw herhalen en verdiepen VET GEDRUKTE TEKST... zorgdoelen deze doelen komen niet

Nadere informatie

Opleiding docent rekenen MBO. 23 november 2018 vierde bijeenkomst Groep Nova 5

Opleiding docent rekenen MBO. 23 november 2018 vierde bijeenkomst Groep Nova 5 Opleiding docent rekenen MBO 23 november 2018 vierde bijeenkomst Groep Nova 5 Inhoud 1. Introductie 2. Meten 3. Tijd 4. Lunch 5. Verbanden 6. Onderzoek 7. Huiswerk en afsluiting Meten 5 referentiematen

Nadere informatie

REKENMODULE INHOUD. Rekenen voor vmbo-groen en mbo-groen

REKENMODULE INHOUD. Rekenen voor vmbo-groen en mbo-groen REKENMODULE INHOUD Rekenen voor vmbo-groen en mbo-groen Colofon RekenGroen. Rekenen voor vmbo- groen en mbo- groen Extra Rekenmodule Inhoud Leerlingtekst Versie 1.0. November 2012 Auteurs: Mieke Abels,

Nadere informatie

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 1 vrijdag 21 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 1 vrijdag 21 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VMBO-KB 2010 tijdvak 1 vrijdag 21 mei 13.30-15.30 uur wiskunde CSE KB Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 25 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 73 punten te behalen.

Nadere informatie

Onthoudboekje rekenen

Onthoudboekje rekenen Onthoudboekje rekenen D_eze _werkbundel _is _van < > 1 Inhoudsopgave Wat moet je wanneer kennen? eindtoets paastoets kersttoets herfsttoets Getallenkennis 1. Soorten getallen (p.4 5) 2. Duizendtal, honderdtal,

Nadere informatie

Samenhang tussen kilogram en gram (spel)

Samenhang tussen kilogram en gram (spel) Samenhang tussen kilogram en gram (spel) Domein - Gewicht Plaats in de leerlijn - Gew 6.1 - Gew 7.1 - Gew 8.1 Moment van aanbieden - Gew 6.1: 2 e helft groep 5 - Gew 7.1: 1 e helft groep 6 - Gew 8.1: groep

Nadere informatie

1. Bereken. 2. Bereken. Oefenopgaven. F. 2 km = cm G. 3 dm = mm H. 4,5 cm = m I. 250 dm = dam J. 3,12 hm = dm

1. Bereken. 2. Bereken. Oefenopgaven. F. 2 km = cm G. 3 dm = mm H. 4,5 cm = m I. 250 dm = dam J. 3,12 hm = dm Oefenopgaven. 1. Bereken. A. 5 m = cm B. 4 hm = dm C. 3 km = m D. 300 cm = dm E. 2500 m = km F. 2 km = cm G. 3 dm = mm H. 4,5 cm = m I. 250 dm = dam J. 3,12 hm = dm 2. Bereken. A. 3 dm² = cm² B. 4 cm²

Nadere informatie

Meting. Werkbladen, antwoorden, scoring, interpretatie

Meting. Werkbladen, antwoorden, scoring, interpretatie Werkbladen, antwoorden, scoring, interpretatie Dit is versie 2.0 van de methode Reken Remedie en is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Mochten er onverhoopt fouten in voor komen, zou u zo vriendelijk

Nadere informatie

Rekenen Oefenboek (2) Geschikt voor Cito 3.0, IEP, LVS en andere toetsen

Rekenen Oefenboek (2) Geschikt voor Cito 3.0, IEP, LVS en andere toetsen Rekenen Oefenboek (2) Geschikt voor Cito 3.0, IEP, LVS en andere toetsen 2018 Junior Einstein bv Enschede, the Netherlands Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag

Nadere informatie

Rekenen Oefenboek (2) Geschikt voor LVS-toetsen van CITO 3.0 Groep 6

Rekenen Oefenboek (2) Geschikt voor LVS-toetsen van CITO 3.0 Groep 6 Rekenen Oefenboek (2) Geschikt voor LVS-toetsen van CITO 3.0 Groep 6 2019 Junior Einstein bv Enschede, the Netherlands Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets

Nadere informatie

GETALLEN Onderdeel: Getalbegrip Doel: Je bewust zijn dat getallen verschillende betekenissen hebben.

GETALLEN Onderdeel: Getalbegrip Doel: Je bewust zijn dat getallen verschillende betekenissen hebben. Leerroute 3 Jaargroep: 8 GETALLEN Onderdeel: Getalbegrip Doel: Je bewust zijn dat getallen verschillende betekenissen hebben. Je bewust zijn dat getallen verschillende betekenissen kunnen hebben. (hoeveelheidsgetal,

Nadere informatie

Determinatietoets Rekenen 2F Deze toets bestaat in totaal uit 50 opgaven verdeeld over twee onderdelen.

Determinatietoets Rekenen 2F Deze toets bestaat in totaal uit 50 opgaven verdeeld over twee onderdelen. Determinatietoets Rekenen 2F Deze toets bestaat in totaal uit 50 opgaven verdeeld over twee onderdelen. B-versie Rekenen met rekenmachine Je mag voor dit onderdeel de rekenmachine gebruiken. Een kladblaadje

Nadere informatie

TOETS REKENEN / WISKUNDE. Naam:... School:...

TOETS REKENEN / WISKUNDE. Naam:... School:... TOETS REKENEN / WISKUNDE Naam:... School:... Datum:... Groep:... 1A. Hoofdrekenen: optellen en aftrekken Reken de sommen op je eigen manier uit. Gebruik het kladblaadje als je een tussenstap wilt noteren.

Nadere informatie

Ouderbijeenkomst Rekenen. Procenten, kommagetallen en breuken

Ouderbijeenkomst Rekenen. Procenten, kommagetallen en breuken Ouderbijeenkomst Rekenen Procenten, kommagetallen en breuken Even vooraf Ga ik te snel, geef het aan Ga ik te langzaam, geef het aan Heeft u vragen, stel ze Mobieltjes graag op stil of uit. Vooraf 2 Wil

Nadere informatie

BLAD 11: CD-ROMMEN EN SOEPKOMMEN

BLAD 11: CD-ROMMEN EN SOEPKOMMEN BLAD 11: CD-ROMMEN EN SOEPKOMMEN 1. Delen door tien a. Mirza ziet in de winkel een doosje met 10 CD-roms liggen voor 35,- Hoeveel is de prijs per stuk van deze CD-roms?... b. En hoeveel zou de prijs per

Nadere informatie

Schaal. Met behulp van de werkelijke grootte en de afgebeelde grootte kun je de schaal berekenen.

Schaal. Met behulp van de werkelijke grootte en de afgebeelde grootte kun je de schaal berekenen. Schaal Hieronder staat een afbeelding van het raam van het van Gogh-museum waardoor een inbreker zou zijn ontsnapt. Een advocaat voert aan dat door het gat in de ruit zijn client niet heeft kunnen ontsnappen,

Nadere informatie

TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Midden 1ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Midden 1 ste leerjaar

TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Midden 1ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Midden 1 ste leerjaar TVE TIEN VRAGEN EXTENSIE LVS - VCLB WISKUNDE Midden 1ste leerjaar INSTRUCTIE BIJ VRAGEN Wiskunde Midden 1 ste leerjaar Vraag 1: (pg 64 oefening 2 - Basisboek LVS wiskunde toetsen 2) Het verschil tussen

Nadere informatie

Cursus Rekencoördinatoren

Cursus Rekencoördinatoren Cursus Rekencoördinatoren ROC Albeda College 15 mrt 2012 Bijeenkomst 5 Monica Wijers, Vincent Jonker, Freudenthal Instituut Een boek DE KRANT staatsschuld programma Terugblik en huiswerk Breuken Inventarisatie

Nadere informatie

: 7 VAK : REDACTIEREKENEN EN CIJFEREN DATUM : VRIJDAG 4 APRIL 2014 TIJD : UUR

: 7 VAK : REDACTIEREKENEN EN CIJFEREN DATUM : VRIJDAG 4 APRIL 2014 TIJD : UUR VAK : REDACTIEREKENEN EN CIJFEREN DATUM : VRIJDAG 4 APRIL 2014 TIJD : 08.15 09.15 UUR ELEMENTAIRE REKENOPERATIES 3 Staartdelingen en delingen t/m 100.000 Reken de opgaven I en II na. 1 377,6 : 32 =...

Nadere informatie

Thema: Weekblad Donald Duck 60 jaar. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen

Thema: Weekblad Donald Duck 60 jaar. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen Handleiding en opgaven niveau A1 Thema: Weekblad Donald Duck 60 jaar Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van

Nadere informatie

Verhoudingstabellen. Linda ik wil dezelfde lekkere ranja hebben. Als ik 5 glazen water heb, hoeveel glazen siroop moet ik daar dan bij doen?

Verhoudingstabellen. Linda ik wil dezelfde lekkere ranja hebben. Als ik 5 glazen water heb, hoeveel glazen siroop moet ik daar dan bij doen? Verhoudingstabellen Een voorbeeld van verhoudingstabellen: Linda vindt ranja het lekkerst als ze 1 glas siroop mengt met 4 glazen water. Ze krijgt dezelfde lekkere ranja als ze 2 glazen siroop met 8 glazen

Nadere informatie

Groep 5 Leerroute 3< 1F Leerroute 2= 1F (maatschrift) Leerroute 1 = 1S Periode 1

Groep 5 Leerroute 3< 1F Leerroute 2= 1F (maatschrift) Leerroute 1 = 1S Periode 1 Groep 5 Leerroute 3< 1F Leerroute 2= 1F (maatschrift) Leerroute 1 = 1S Periode 1 Normgerichte doelen: De kinderen behalen op de methodegebonden toetsen Maatschrift een 60% score. Blok 1: De kinderen kennen/kunnen/beheersen:

Nadere informatie

Het Metriek Stelsel. Over meten, omtrek, oppervlakte en inhoud

Het Metriek Stelsel. Over meten, omtrek, oppervlakte en inhoud Het Metriek Stelsel Over meten, omtrek, oppervlakte en inhoud lengte in meter afkorting naam hoeveel meter 1 km kilometer 1 000 1 hm hectometer 100 1 dam decameter 10 1 m meter 1 1 dm decimeter 0,1 1 cm

Nadere informatie

Schets van een leerlijn

Schets van een leerlijn - vermenigvuldigen en delen voor kinderen van niveau 1F - uitgeverij Malmberg 1 inleiding Als mij een jaar of zes geleden de vraag was gesteld wat doen we met het cijferen anno 2010, dan had ik gezegd:

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 gaat over rekenen. Deel 2 is eigenlijk herhaling van alle stof. Trainen voor het examen.

Hoofdstuk 5 gaat over rekenen. Deel 2 is eigenlijk herhaling van alle stof. Trainen voor het examen. Hoofdstuk 5 gaat over rekenen. Deel 2 is eigenlijk herhaling van alle stof. Trainen voor het examen. Het werkt als volgt, Je maakt een opgave bijv. opgave 1. Hoe gaat het ook al weer denk je dan. Nou,

Nadere informatie

Verkorte versie van de SYLLABUS REKENEN 2F EN 3F (VO en MBO, versie mei 2015) Aanpassing van product van CvTE

Verkorte versie van de SYLLABUS REKENEN 2F EN 3F (VO en MBO, versie mei 2015) Aanpassing van product van CvTE Verkorte versie van de SYLLABUS REKENEN 2F EN 3F (VO en MBO, versie mei 2015) Aanpassing van product van CvTE 1. Inleiding Vanaf 1 oktober 2015 gelden nieuwe afspraken omtrent het rekenexamen 3F. De exameneisen

Nadere informatie

Het Metriek Stelsel. Over meten, omtrek, oppervlakte en inhoud

Het Metriek Stelsel. Over meten, omtrek, oppervlakte en inhoud Het Metriek Stelsel Over meten, omtrek, oppervlakte en inhoud 1 3 COLOFON DiKiBO presenteert Het het complete Metriek Stelsel reken-zakboek voor groep voor 6, 7 en groep 8 5 & 6 3 Auteur: Nicolette de

Nadere informatie

Zelf rekenvragen bedenken ervaringen van groep 6

Zelf rekenvragen bedenken ervaringen van groep 6 Zelf rekenvragen bedenken ervaringen van groep 6 Marjolijn Bakir, Alfonsusschool Enschede Inleiding Een van de dingen die veel van mijn leerlingen in groep 6 best moeilijk vinden is het omzetten van een

Nadere informatie

2.1 Kennismaken met breuken. 2.1.1 Deel van geheel. Opdracht 1 Welk deel van deze cirkel is zwart ingekleurd?

2.1 Kennismaken met breuken. 2.1.1 Deel van geheel. Opdracht 1 Welk deel van deze cirkel is zwart ingekleurd? Oefenopdrachten hoofdstuk Gebroken getallen RekenWijzer, oefenopdrachten hoofdstuk Gebroken getallen. Kennismaken met breuken.. eel van geheel Opdracht Welk deel van deze cirkel is zwart ingekleurd? deel

Nadere informatie

Doe eenvoudige opgaven zonder een rekenmachine. XX. Gebruik een rekenmachine bij moeilijke opgaven. Controleer de berekening door te schatten.

Doe eenvoudige opgaven zonder een rekenmachine. XX. Gebruik een rekenmachine bij moeilijke opgaven. Controleer de berekening door te schatten. 1.2 Vermenigvuldigen Binnen de retail gebruik je een rekenmachine om getallen of bedragen of aantallen te vermenigvuldigen of te delen. Daarnaast kun je met schatten controleren of de berekening klopt.

Nadere informatie

Rekenboek 3 havo/vwo. Antwoorden NOORDHOFF UITGEVERS 2014 REKENBOEK 3 HAVO/VWO ANTWOORDEN 1

Rekenboek 3 havo/vwo. Antwoorden NOORDHOFF UITGEVERS 2014 REKENBOEK 3 HAVO/VWO ANTWOORDEN 1 Rekenboek havo/vwo Antwoorden NOORDHOFF UITGEVERS 04 REKENBOEK HAVO/VWO ANTWOORDEN Blok Getallen. Bewerkingen a 45 d 6 g 8 b 60 e 90 h 687 c 4 f 56 i 48 a 4 d 000 b 4 000 e 000 c 70 f 0 000 a 7 d 0 b 70

Nadere informatie

Energie en voeding. Stempelpost 9 (22,5 km) - Gooi je tank vol! Brood - koolhydraten, vetten. werkblad 3 - pagina 1

Energie en voeding. Stempelpost 9 (22,5 km) - Gooi je tank vol! Brood - koolhydraten, vetten. werkblad 3 - pagina 1 Energie en voeding werkblad 3 - pagina 1 Stempelpost 9 (22,5 km) - Gooi je tank vol! In de vorige les heb je gezien dat je lichaam energie nodigt heeft om goed te kunnen functioneren. Vergelijk het maar

Nadere informatie

BLAD 16: HAM EN KAAS. b. Bij de maatbeker horen verschillende inhoudsmaten. Hiernaast staan ze op een rij. Schrijf op de stippeltjes wat het betekent.

BLAD 16: HAM EN KAAS. b. Bij de maatbeker horen verschillende inhoudsmaten. Hiernaast staan ze op een rij. Schrijf op de stippeltjes wat het betekent. BLAD 16: HAM EN KAAS 1. Hoeveel is het goedkoper? a. Twee aanbiedingen bij de supermarkt. Hoeveel cent is het goedkoper? 6 witte bolletjes:... 10 scharreleieren:... b. Reken van deze aanbiedingen ook uit

Nadere informatie

Handleiding Nascholing Digitale Toets Omgeving voor Nascholingsleiders FaSMEd

Handleiding Nascholing Digitale Toets Omgeving voor Nascholingsleiders FaSMEd FaSMEd Prestaties verhogen door formatief toetsen in het reken-wiskundeonderwijs en onderwijs in de natuurwetenschappen Marja van den Heuvel-Panhuizen, Mieke Abels, & Ilona Friso-van den Bos Freudenthal

Nadere informatie

Genoeg ruimte? In de methodes

Genoeg ruimte? In de methodes Genoeg ruimte? Het berekenen van de oppervlakte van rechthoekige figuren komt in alle methoden voor. Vaak staat in de tekening aangegeven wat de te gebruiken eenheid is, bijvoorbeeld een vierkante meter.

Nadere informatie

Een breuk is een getal dat kleiner is dan 1. Als je iets in tweeën, drieën, vieren enz. breekt, dan krijg je een breuk.

Een breuk is een getal dat kleiner is dan 1. Als je iets in tweeën, drieën, vieren enz. breekt, dan krijg je een breuk. Breuken Wat is een breuk Wat is een breuk? Een breuk is een getal dat kleiner is dan. Als je iets in tweeën, drieën, vieren enz. breekt, dan krijg je een breuk. Stel, je breekt één stukje krijt in tweeën,

Nadere informatie

Thema: Nieuw biljet van vijf euro. Handleiding en opgaven niveau A2. Opgave 1: Samen

Thema: Nieuw biljet van vijf euro. Handleiding en opgaven niveau A2. Opgave 1: Samen Handleiding en opgaven niveau A2 Thema: Nieuw biljet van vijf euro Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A2 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad

Nadere informatie

Curriculum Leerroute 4 Rekenen, meten, tijd en geld

Curriculum Leerroute 4 Rekenen, meten, tijd en geld Curriculum Leerroute 4 Rekenen, meten, tijd en geld Dit curriculum is van 4 t/m 16 jaar gebaseerd op de ZML SO en VSO leerlijn Rekenen met uitstroom dagbesteding, CED- groep 2012. Vanaf 17 jaar is de leerlijn

Nadere informatie

Blok 1 Herhalingstoets

Blok 1 Herhalingstoets herhalingstoetsen Blok 1 Herhalingstoets 1 Reken uit en maak vast. Vul het getallenkaartje in. 1 0 00 00 H T E 1 00 + 00 = Hoeveel potloden? Vul in. Hoeveel krijgt ieder? Verdeel met vier kinderen. 0 00

Nadere informatie

rekentrainer jaargroep 7 Fietsen op Terschelling. Teken en vul in. Zwijsen naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs

rekentrainer jaargroep 7 Fietsen op Terschelling. Teken en vul in. Zwijsen naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs Zwijsen jaargroep 7 naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs Waar staat deze paddenstoel ongeveer? Teken op de kaart. Welke afstand of welke route fietsen de kinderen? naam route afstand Janna

Nadere informatie

Werkblad bij lesvoorbereiding Breuken. 1. Vereenvoudig de volgende breuken: 2. Maak de volgende sommen: Schrijf de berekening erbij!

Werkblad bij lesvoorbereiding Breuken. 1. Vereenvoudig de volgende breuken: 2. Maak de volgende sommen: Schrijf de berekening erbij! Werkblad bij lesvoorbereiding Breuken 1. Vereenvoudig de volgende breuken: 2. Maak de volgende sommen: Schrijf de berekening erbij! 3. En nu iets moeilijker. Schrijf de berekening erbij! Werkblad bij lesvoorbereiding

Nadere informatie

Thema: Zomertijd. Handleiding en opgaven niveau A2. Opgave 1: Samen

Thema: Zomertijd. Handleiding en opgaven niveau A2. Opgave 1: Samen Thema: Zomertijd Handleiding en opgaven niveau A2 De lesbeschrijving is korter dan voorheen. Een uitgebreide uitgeschreven aanpak vindt u in de Instapmodules (zie www.nieuwsrekenen.nl bij Basismateriaal

Nadere informatie

Toets gecijferdheid mei 2004

Toets gecijferdheid mei 2004 Toets gecijferdheid mei 2004 Naam: Datum: Klas: score cijfer Algemene aanwijzingen: - Noteer alle berekeningen en oplossingen in dit boekje - Blijf niet te lang zoeken naar een oplossing - Denk aan de

Nadere informatie