Jonge wetenschappers in de prijzen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "www.utnws.utwente.nl Jonge wetenschappers in de prijzen"

Transcriptie

1 weekblad van de Universiteit Twente nummer 23 donderdag 23 augustus 2007 UT N I E U W S 2 8/9 14 Langstudeerders: echte doordouwers Jonge wetenschappers in de prijzen Afscheid in stijl, op naar Australië Warming up met Barbara Kom op jongens. Nog tien sit-ups. Jullie zijn toch niet moe hè? Voormalig schaatscrack Barbara de Loor warmde gisterochtend de eerstejaars op met een fanatiek half uurtje sport. En daar gáán de bierbuiken. Buik, billen, benen, biceps, alle spiergroepen komen aan de beurt. En uiteraard kan De Loor het niet laten de eerstejaars een paar schaatsoefeningen voor te schotelen. Na een tijdje springen en strekken begint het in de grote tent sterk naar een gymzaal te ruiken. Het is goed warm hier, vindt ook de ex-schaatster terwijl ze na afloop haar bezwete gezicht droogt. Maar hartstikke leuk! De eerstejaars hebben het gisteravond volgens mij behoorlijk laat gemaakt, en toch deden de meesten goed mee. De Loor, vorig jaar gestopt met professioneel schaatsen, houdt zich tegenwoordig onder meer bezig met de promotie van sport. In het programma De Afvallers begeleidde ze zwaarlijvigen, ze is ambassadeur van de stichting Right To Play en geeft sportclinics. Ik word regelmatig uitgenodigd door studentenorganisaties. En dat vind ik heel belangrijk, bij hard studeren en veel feesten hoort ook een stukje sport. Maar dat zit hier in Enschede wel goed geloof ik. Zelf moest ze het studentenleven aan zich voorbij laten gaan. Vanaf mijn achttiende reisde ik veel voor het schaatsen en was ik 230 dagen per jaar van huis. Zo n intro als deze heb ik dus nooit meegemaakt. Jammer, want het had me erg leuk geleken. Leon Chevalking van de IK laat aan het publiek weten dat De Loor niet te beroerd is om handtekeningen uit te delen en op de foto te gaan. Of wil iemand misschien een knuffel of een kusje?, voegt ze er zelf lachend aan toe. De eerstejaars staan in de rij. Mette Klaversma van de IK zegt tevreden te zijn over de warming-up. Eigenlijk wilden we net als vorig jaar Karl Noten uitnodigen. Het lukte alleen niet om hem te bereiken. Later begrepen we waarom. Noten, fitnessinstructeur en presentator van het programma Nederland in Beweging, werd begin juli veroordeeld wegens het bezit van kinderporno. Meer introductie: zie pagina 7 en www. utnieuws.utwente.nl LOWLANDS. Pieter van Vollenhoven sprak op het driedaagse Lowlands festival in Biddinghuizen voor een volle collegezaal over de onduidelijke relatie tussen de overheid en de samenleving op het gebied van veiligheid. De deeltijdhoogleraar risicomanagement aan de UT deed dit in het openingscollege van de Lowlands University, bedoeld om jongeren in contact te brengen met politiek en wetenschap. Ook hoogleraren van andere Nederlandse universiteiten verzorgden colleges op Lowlands. Pedel was UT-evenementenmanager Tonnie Buitink. Warming-up met Barbara de Loor technische studies blijven achter Gamma zorgt voor groei van eerstejaars De vooraanmeldingscijfers van de UT laten een groei van 9,3 procent zien. Op peildatum 17 augustus hebben zich 1417 eerstejaars aangemeld, 120 meer dan op hetzelfde tijdstip vorig jaar. Chemische technologie en toegepaste wiskunde zitten flink in de lift. Elektrotechniek en gezondheidswetenschappen staan te boek als zorgenkindjes. Met een groei van 9,3 procent doet de UT het iets beter dan Eindhoven (8 procent) en slechter dan Delft (13 procent). De aanwas komt niet op het conto van de technische studies, vertelt Jan Volbers, bij Bureau Communicatie belast met Foto: Bertil Roerink de werving van bachelorstudenten. Integendeel. Kijk je puur naar de technische studies, dan zie je een absolute daling van 38. De groei moet bij de gamma-opleidingen worden gezocht. Die mogen met elkaar 158 extra studenten begroeten. Dat beeld strookt niet met de juichberichten die het Platform Bèta Techniek de afgelopen weken naar buiten bracht. Volgens het platform laten de vooraanmeldingen voor beta-techniekopleidingen een duidelijke stijging zien en is er zelfs sprake van een trendbreuk. Volbers: Wij hebben die berichten ook gehoord, maar op de UT is dat dus niet aan de orde. Maar goed, wij dekken natuurlijk ook niet alle technische opleidingen die er zijn. En het kan per opleiding ook aan kleine factoren liggen. Werktuigbouwkunde en civiele techniek maken dit jaar op andere universiteiten bijvoorbeeld een stijging door, maar op de UT krimpen ze. Dat komt omdat deze studies bij ons vorig jaar zeer sterk groeiden. Het lijkt alsof ze het nu minder doen, maar in werkelijkheid zitten we gewoon weer op het niveau van twee jaar geleden. Technische UT-opleidingen die wél behoorlijk in de lift zitten zijn chemische technologie (42 procent in de plus, van 33 naar 47) en toegepaste wiskunde (62 procent, van 21 naar 34). Ook technische geneeskunde en technische bedrijfskunde vertonen een stijgende lijn. Volbers: Door alle verhalen over het slechte wiskundeniveau is het belang van goede wiskundigen het afgelopen jaar enorm benadrukt. De scheikundige opleidingen doen het over de hele linie goed, omdat scholieren die associëren met duurzaamheid, biomassa, CO2 opslag enzovoort. Een actueel thema dus. Minder goed gaat het met advanced technology, de vooraanmeldingen zitten daar met negentien procent in de min (van 52 naar 42). We moeten deze studie beter profileren, het verhaal moet duidelijker, beseft Volbers. Grotere zorgen zijn er over elektrotechniek. Dat is de technische opleiding met het grootste probleem. De daling is groot, we gaan van 44 naar 25 eerstejaars en verliezen daarmee 43 procent. En dat terwijl het aantal vooraanmeldingen in ADVERTENTIE Foto: Gijs van Ouwerkerk Delft gelijk is gebleven en in Eindhoven met slechts acht procent daalt. Ik weet ook echt niet waar het aan ligt, zegt Volbers. Het is moeilijk om op basis van een landelijke instroom van slechts 152 EL-studenten zo n trend te verklaren. De meeste gamma-studies hebben de wind mee. TCW groeit met 59 procent (van 69 naar 110) een stuk harder dan de landelijke trend. Psychologie kan rekenen op 31 procent meer (Duitse) eerstejaars en groeit naar 201 studenten, bestuurskunde stijgt van 116 naar 179 eerstejaars. Maar, tekent Volbers aan, dat komt doordat studenten European Studies ook onder bestuurskunde vallen. Deze enige Engelstalige bachelor trekt enorm veel buitenlandse studenten. Duitsers, maar ook veel Esten en Letten bijvoorbeeld. Gezondheidswetenschappen is de gamma-opleiding met een serieus probleem. Slechts 18 scholieren meldden zich aan, tegen 31 vorig jaar. Een daling van 42 procent. Vervolg op pagina 3 wonenvoor80euro.nl ut-fmt indd :28:47

2 2 donderdag 23 augustus 2007 twee eeuwige studenten krijgen nu eindelijk hun bul We hebben nooit opgegeven utnieuws Onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente jaargang 45. Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: exemplaren. Michel ten Bulte was 22 jaar toen hij in 1985 aan zijn studie toegepaste wiskunde begon. Op 31 augustus studeert hij af, op 45-jarige leeftijd. Marcel van Bergen (40) kwam in 1986 naar de UT voor een studie informatica. Zijn bul krijgt hij volgende week donderdag. De heren hebben zo hun redenen voor de extreem lange studieduur. Opgelucht dat de eindstreep gloort zijn ze wel. Maaike Platvoet Herinneren jullie je eigen intro nog? Michel: Dat vergeet je je hele leven niet. Vooral op kamp met de opleiding, dat was fantastisch. Marcel: Ik herinner me zeker nog wel bepaalde dingen. Ik logeerde toen in een flatje op de campus. En ook de amfibierace door de vijvers was gaaf. Tegenwoordig doen ze wat in het zwembad, hè? Waar ging het mis? Michel: De eerste jaren van mijn studie ging het best goed, maar begin jaren negentig werd ik ziek. Ik kreeg de ziekte van Crohn. Daarnaast vlotte het maar niet met afstuderen. Bij Fokker deed ik mijn stage, maar mijn afstudeeropdracht die daarop zou voorborduren had niet het vereiste niveau. In combinatie met mijn ziekte verslofte toen alles. Marcel: Bij mij ging het mis op een aantal wiskundevakken. Ik haalde ze niet en dat deed mijn motivatie geen goed. Daarnaast zie ik slecht en dat is lastig bij het maken van tentamens en schrijven. Foto: Arjan Reef Michel ten Bulte (links) en Marcel van Bergen: We willen graag op de foto voor het Torentje van Drienerlo. Dat is toch wel kenmerkend voor deze universiteit. Op gegeven moment was mijn studiefinanciering op en ben ik gaan werken. Wanneer kwam het omslagpunt? Michel: In 2000 hoorde ik al dat de oude ingenieursopleiding werd vervangen door het bachelor/master-systeem. Ach, dat haal ik wel, dacht ik toen. Per 1 september 2007 wordt de oude opleiding nu echt opgeheven en op de valreep studeer ik dus af. Het was echt een kwestie van: de knop omdraaien. Ik ben gaan praten met mijn afstudeerbegeleider en heb rustig aan de zaak weer opgepakt. Het zou toch wel heel erg zonde zijn geweest om al die jaren weg te gooien. Marcel: Ik was al een paar keer eerder begonnen met afstuderen, maar toch liep dat moeizaam. Dan was mijn geld weer op en ging ik aan het werk. Toen het bericht kwam dat de ingenieursopleiding werd opgeheven ben ik ook gaan praten met de opleidingscoördinator. Ik kon een nieuw vak volgen en mijn oude afstudeeropdracht weer oppakken na enige aanpassing. Wat doen jullie tegenwoordig? Michel: Ik ben hoofd gebouwzaken bij de faculteit EWI en verantwoordelijk voor de gebouwen Hogekamp, Zilverling en Citadel. Dat blijf ik na mijn afstuderen gewoon doen. Marcel: Ik woon nog in Enschede, maar werk alweer vijf jaar in Den Haag als systeem applicatiebeheerder bij ingenieursvereniging KIVI-NIRIA. Hebben jullie je wel eens geschaamd voor dat eeuwig student-zijn? Michel: Soms, een beetje. Aan de andere kant, er zijn zoveel meer drop-outs. Ik heb nooit opgegeven. Daar is ook wat voor te zeggen. Marcel: En daar ben ik het helemaal mee eens. Studieschuld? Michel: Valt mee. Ik betaal ongeveer 70 euro per maand. Door mijn werk kan ik het wel bekostigen. Ook heb ik een tijdje als extraneus ingeschreven gestaan. Je betaalt dan minder collegegeld, maar je mag ook alleen maar tentamens maken en geen onderwijs volgen. Marcel: Ik moet zo n 280 euro per maand afbetalen en heb nog drie jaar te gaan. Dat is flink wat, maar in dit tempo is mijn schuld wel een keer afgelost. Overheerst nu een gevoel van opluchting? Michel: Absoluut. Al die jaren had je toch altijd een knagend gevoel in je achterhoofd: ik moet eigenlijk nog dit of dat. Als ik nu vrij ben, ben ik ook echt vrij. Alhoewel, ik ga nog wel door met studeren, ik heb me bij ELAN ingeschreven voor de lerarenopleiding en wil mijn eerstegraads bevoegdheid halen. Dagje zeilen met Euros, eind jaren tachtig (Marcel). Op vakantie in Hongarije, 1988 (Michel). Marcel: Echt waar? Poe, wel stoer dat je nog doorgaat met studeren! Ik vind het nog steeds spannend, want mijn laatste hoofdstukken moeten nog worden beoordeeld. Nee, het kan niet meer mis gaan. Dat ik het ga halen staat vast. Wordt er volgende week flink feest gevierd? Michel: Zekers. Dat ben ik nu aan heel wat mensen wel verschuldigd. Marcel: Ik heb een buffetje georganiseerd voor vrienden, waaronder oudstudiegenoten. Nog tips voor eerstejaars, om valkuilen te voorkomen? Michel: Geniet vooral van je studietijd, maar wacht niet met studeren tot de tentamens. Je moet direct aan de bak. Marcel: Zorg dat je ook dingen naast je studie doet. En als het tegenzit, trek op tijd aan de bel. Een studiebegeleider kan altijd helpen. Redactie-adres: Vrijhof kamers 215, 216, 217, 228, 219. Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede. Telefoon: ( ) 2029 zie verder onder redactie. Fax: ( ) redactie: info@utnws.utwente.nl. Internet: of via de homepage van de UT. Redactie: Bert Groenman (hoofdredacteur, 2030) b.s.groenman@utwente.nl Jannie Benedictus (2028) j.t.benedictus@utwente.nl Joost Blijham (4084) j.h.blijham@utwente.nl Maaike Platvoet (3815) m.c.platvoet@utwente.nl Sandra Pool (tel. 2936) s.pool@utwente.nl Office-management: Brigitte Boogaard (2029) b.j.boogaard@utwente.nl Vaste medewerkers: Harold de Boer, Dirk-Jan van den Broek, Henriëtte van Dorp, Miriam de Graaff, Egbert van Hattem, Bas Klaver, Hans van de Kolk, Amke van der Linden, Mike Maier, Frans van der Veeken, Bauke Vermaas, Joanne Wolters, Kristin Zimmerman. Automatisering/internet: Martijn Baars Ivar Engel Foto s: Arjan Reef / Gijs van Ouwerkerk Redactieraad: prof.dr. E.R. Seydel (vz). Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, Tel Site: www. bureauvanvliet.com. zandvoort@bureauvanvliet.com. Advertentietarieven op aanvraag. HOP: UT Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT-Nieuws Postbus AE Enschede of per info@utnws.utwente.nl. Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen UT- Nieuws op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk). Kopij: Bestemd voor de Infomededelingenrubriek dient per maandag voor uur in het bezit te zijn van de redactie UT Nieuws. Abonnementen: Jaarabonnement: 35 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen wekelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt. Technische vervaardiging: Wegener Huis aan Huiskranten B.V. Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, coördinator Ivo Peters, tel info@utnws.utwente.nl Copyright UT Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema s foto s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze. Wie: Anne Franssens (24) Studie: zesdejaars informatica Op weg naar: vakgroep Ik ben te laat, vertelt Anne. Heb me verslapen. Mijn mobiele telefoon is stuk dus ik had de wekker van mijn computer gezet. Maar die is vannacht gecrasht. Het is geen beste smoes, ik weet het, maar het is wel waar! Anne studeert intern af, bij de vakgroep Computer Architecture for Embedded Systems. Heel gezellig. Ik deel een kamer met een aantal aio s en andere afstudeerders. We drinken samen koffie en maken dagelijks een lunchwandelingetje. Lekker burgerlijk. Kan ik vast wennen aan het werkende leven. Dat begint overigens nog lang niet, want Anne gaat na zijn afstuderen eerst nog een master Telematica doen. Vandaag is hij tot een uurtje of vijf wel onder de pannen. En dan? Dan ga ik turnen, bij Linea Recta. Vroeger heb ik ook veel geturnd, maar doordat ik een tijd rsi heb gehad moest ik ermee stoppen. Nu gaat het weer heel goed. Mijn specialiteit? Springen. Om nieuwe leden te werven zal Linea Recta tijdens het openingsfestival van de introductie een kraampje bemannen, vertelt Anne. Voor mij wordt het een drukke dag, want ik zit in het bestuur van de MotorSportGroep en die heeft óók een stand. Ik hoop dus maar dat de kraampjes een beetje bij elkaar in de buurt staan. Nu hij moet afstuderen is Anne gestopt met zijn baantje als DJ in de Vestingbar. Dat deed ik twee keer per maand. Het liefst draaide ik trance en dance, maar studenten houden meer van gezellige muziek. Is ook leuk hoor, maar voor een DJ niet interessant. Waar gaat dat heen...? Waar gaat dat heen...? Foto: Arjan Reef

3 3 donderdag 23 augustus 2007 Schets van de nieuwe ijshal nabij Go Planet, Arkestadion en UT. Start bouw overdekte ijsbaan vlak bij UT Met de bouw van de overdekte 400-meter ijsbaan, die onder de rook van de UT zal verrijzen bij amusementscentrum Go Planet, is deze week begonnen. De tweede overdekte ijspiste van Nederland (na Thialf) wordt in oktober 2008 opgeleverd. Ter ere daarvan wordt de eerste marathon van het seizoen 2008/2009 in Enschede verreden. Bert groenman Dat is nieuws, vertelt exploitant Jan Heida die samen met Systabo-directeur Chris de Groot en architect Henk Gersen van IAAA Architecten in Enschede het project gaat leiden. Heida is ex-manager van Thialf en op sportief gebied bekend vanwege het feit dat hij in 1973 de wereldtitel won bij het WK-schaatsen jeugd. De Groot studeerde begin jaren negentig af bij de UT-opleiding technische bedrijfskunde (informatica-variant) en is sinds begin 2006 algemeen directeur van Systabo. Dat turn-keybedrijf is een volle dochter van de Rijssense bouwonderneming Volker Wessels, die de hoofdaannemer is van de bouw van het ijsstadion. De Borculose architect Gersen tekende het ontwerp van de ijsbaan. Bouw en exploitatie zijn ondergebracht in de BV IJsbaan Twente, die ook een eigen website heeft (www. ijsbaan-twente.nl). Met de bouw is een bedrag van tenminste 12 miljoen euro gemoeid. Vrijwel alle takken van de ijssport kunnen er worden beoefend, tot en met de succesvolle tv-shows toe. De baan is 25 weken per jaar geopend, van begin oktober tot eind maart. Behalve die eerste marathon is ook nieuw dat de vierhonderd meterbaan wellicht wordt uitgerust met een ring voor skeelers en skaters. Dat zou betekenen dat de leden van UT-schaatsvereniging de Skeuvel er ook in de zomer hun baantjes kunnen trekken. Exploitant Heida ziet de universiteit met haar meer dan zevenduizend studenten en bijna drieduizend personeelsleden trouwens toch als een belangrijke doelgroep. Het mooiste zou zijn als we met de UT een deal kunnen sluiten over een soort collectief abonnement voor al haar medewerkers en studenten. Heida mikt op een bezoekersaantal van per jaar (recreanten, heavy users, scholen, clinics). Dat kan niet zonder sponsors, we denken aan een stuk of honderd. Daar zijn we nu mee bezig. De baan in Enschede moet, zegt hij, fantastisch ijs opleveren, te vergelijken met dat van Thialf, of beter. Dat is onze ambitie. Topschaatsers zouden hier hun trainingskamp moeten houden in plaats van uitwijken naar bijvoorbeeld Erfurt. Zendertje in het nieuws Het nieuwtje haalde de voorpagina van Trouw. En ook andere media besteedden er deze zomer volop aandacht aan. Tweedejaars studenten elektrotechniek van de UT ontwikkelden een zendertje dat een ambulance kan gebruiken om in te breken op autoradio s. UT-docent Ronan van der Zee: Studenten van Delft zijn zo vaak in het nieuws, dus dachten wij, dat kunnen wij toch ook? Zoveel media-aandacht hadden jullie vast niet verwacht? Nee, niet echt. De zomer is natuurlijk komkommertijd, dus is het slim om dan met zo n persberichtje te komen. Daar hadden we wel over nagedacht. Maar op de voorpagina van Trouw? En een stuk of zeven radio-interviews geven? Dat had ik niet verwacht. We wilden gewoon ook een keer met een leuk nieuwtje komen. Delft is vaak in het nieuws. Nou, dat moeten wij ook kunnen. Verder denk ik dat mensen zich veel kunnen voorstellen bij het inbreken op een autoradio. Het is simpel en relevant. Dat spreekt aan. Hoe simpel is het eigenlijk? Simpel in die zin dat wij de studenten opdracht gaven om iets te doen met RDS, het Radio Data System. Het ging om een technische opdracht waarbij de studenten een product moeten ontwerpen maken. Het is heus niet zo dat het hier gaat om een bijzondere uitvinding, het idee bestond al wel en is eigenlijk heel logisch. De zender in de ambulance scant alle radiofrequenties in de regio en zorgt dat de luisteraars worden omgeschakeld. De oplossing is vergelijkbaar met de manier waarop een autoradio tijdelijk naar een andere zender verspringt om verkeersinformatie weer te geven. En nu? Nu het zendertje ontwikkeld is, zijn wij er eigenlijk wel klaar mee. Technisch is het niet interessant voor verder onderzoek. Er komt geen technologie aan te pas die vernieuwend is. Bovendien ontving ik een van een bedrijf dat de technologie al in ontwikkeling heeft en in de loop van dit jaar zal het zendertje op de markt komen. Gaan elektrotechniekstudenten nu vaker met leuke nieuwtjes komen? We hopen van wel. Uit de bacheloropdrachten rollen vaak interessante dingen voort. Voor de studenten is het natuurlijk leuk als dat wat aandacht krijgt. Zelf hebben ze bovendien ook heel wat interviews gegeven de afgelopen weken. Leuk toch? Maaike Platvoet Gamma zorgt voor groei Daar moeten we samen met de nieuwe opleidingsdirecteur Maarten IJzerman en de communicatieafdeling van de faculteit MB de schouders onder zetten, zegt Volbers. Volgens hem begrijpen scholieren de opleiding, die managers voor de gezondheidszorg opleidt, niet. Ze vragen een brochure aan omdat ze geïnteresseerd zijn in biologie en geneeskunde en krijgen vervolgens informatie over een managementopleiding. Per saldo noemt Volbers de aanmeldingscijfers keurig. We groeien voor het derde jaar op rij. Tot 2012 zal die groei denk ik aanhouden. In de jaren daarna krijgen we te maken met minder vwo-leerlingen. Dat zijn demografische feiten. Zijn vak blijft ingewikkeld. Er zijn duizenden vwo ers (vervolg van voorpagina) op zoek naar een studie. Ze kunnen kiezen uit 2500 opleidingen. En er zijn dertien universiteiten die hun stinkende best doen om ze binnen te halen. Wij proberen in onze bachelorcampagne de UT als geheel neer te zetten, als multidisciplinair instituut waar je als technische student ook veel met gamma in aanraking komt. Het accent in de werving ligt minder op de campus dan vroeger. Alumni blijken de campus achteraf enorm te waarderen, maar onder Nederlandse scholieren is het geen unique selling point. Op 1 oktober wordt pas duidelijk hoeveel eerstejaars de UT echt kan begroeten. Mocht de situatie zo blijven als nu dan doet 54 procent van de eerstejaars straks een techniekstudie en 46 procent een gammastudie. In de grote hal van het stadhuis in Hengelo werd van 6 tot 11 augustus fanatiek geschaakt. Student wint van grootmeester Het grootste jeugdschaaktoernooi van Europa, het Euro Chess Tournament (sinds 1992 in Hengelo gehouden), werd dit jaar voor het eerst gesponsord door de UT. De deelnemers vormen voor de universiteit een interessante doelgroep. Voor TBKstudent Anne Veltman was het schaaksimultaan, aan het einde van het toernooi, een succes. Hij won, op 11 augustus, van de Nederlandse grootmeester Tea Lanchava. Ik vond het zelf ook wel een goede prestatie, zegt Anne bescheiden. Ik wist dat ik een kans maakte, want zij speelt in zo n simultaanpartij tegen veertien mensen tegelijk en kan zich dus minder goed concentreren. Tea koos meteen al voor een hele scherpe stelling, maar omdat ik alle tijd had om die te weerleggen, kwam ze er niet meer goed uit. Gefeliciteerd, zei ze uiteindelijk, ik geef het op. Lanchava is de nummer twee van Nederland en werd op het laatste EK tweede. Ze is dus echt wel goed. Anne schaakt zelf bij schaakvereniging Max Euwe in Enschede. Ik speel landelijke competitie, maar wel op het laagste niveau hoor. Ik hou me meer bezig met het lesgeven aan kinderen op onze schaakclub. Een aantal van hen deed ook mee aan het Euro Chess Tournament, ik heb hen begeleid. Het toernooi, gehouden van 6 tot 11 augustus in Hengelo, bestond uit een open jeugdkampioenschap waar 400 jonge schakers uit allerlei landen aan deelnamen en een invitatietoernooi met twintig schakers. Tessa van Schoonhoven (Bureau Communicatie) vertelt dat de deelnemers een interessante doelgroep voor de UT vormen, ze zijn jong en veelal exact georiënteerd. We hebben aan de organisatie onze doellanden doorgegeven: Rusland, India, Duitsland en Vietnam. Daar is rekening mee gehouden bij het kiezen van deelnemers aan het invitatietoernooi. Of er ook daadwerkelijk zieltjes zijn gewonnen, weet Van Schoonhoven niet. Sommige deelnemers waren nog maar acht jaar. Het is moeilijk te meten wat dit ons oplevert. Maar, we hebben tussen het schaken door bijvoorbeeld ook een voetbaltoernooi op de campus georganiseerd en dan heb je hier dus wel 120 enthousiaste kinderen rondlopen. De UT beslist na een evaluatie of ze volgend jaar weer hoofdsponsor wordt van het toernooi. Jannie Benedictus

4 4 donderdag 23 augustus 2007 De coureurs van Twente One krikken hun conditie op. Foto: Gijs van Ouwerkerk Masterscriptie, een tien Je krijgt m niet zomaar, een tien voor je masterscriptie. Koen Voermans, twee weken geleden afgestudeerd bij bedrijfsinformatie technologie, behoort wel tot de gelukkigen en is hartstikke trots. Ik was helemaal perplex, dit had ik totaal niet verwacht. De mensen in de zaal vielen helemaal stil, toen mijn cijfer bekend werd gemaakt, vertelt hij. Ik had gehoopt op een acht en heel misschien wel een negen. Maar een tien? Koen studeerde het afgelopen half jaar af bij KPMG, in Amstelveen. Daar krijg je enorme vrijheid in je onderwerp. Veel mensen schrikt dat af, ook ik had er even moeite mee. Mijn afstudeerbegeleiders zaten nou eenmaal niet om de hoek. Maar op gegeven moment wist ik met die zelfstandigheid heel goed om te gaan en ging het erg lekker. Precies ook de reden waarom hij een tien kreeg. Ik had mijn opdracht zelf vormgeven. Die zelfstandigheid konden mijn docenten wel waarderen. Koen deed onderzoek naar het plan om breedbandheffing in te voeren, wegens het illegaal downloaden van digitale muziek. Zijn conclusie luidt dat de invoering van breedbandheffing economisch gezien niet superieur is aan de huidige payper-download strategie. Er kleven teveel nadelen aan. In zijn afstudeeronderzoek doet hij onder meer het voorstel om abonnementen op bepaalde websites in te voeren. Zodat alleen de digitale consument betaalt. Inmiddels is Voermans aan het werk bij adviesbureau Thaesis in Ede. Als junior consultant houdt hij zich nu ook bezig met onderzoek naar strategische vraagstukken in de mediasector. Het blijft een interessant onderwerp. Coureurs in training Het is deze weken hard werken voor de drie coureurs van de Twentse solarauto, de Twente One. Twee keer per week sporten ze in het Enschedese Health City, onder begeleiding van een personal coach. Daar krikken ze hun conditie op door in een atmosfeer van dertig graden drie kwartier te spinbiken en gewicht te heffen. Direct daarna wagen de coureurs zich aan een aantal coördinatieoefeningen. We werken daarmee aan onze conditie en concentratie, vertelt Elkin Coppoolse, die samen met Mark Klaassen en Sjoerd Steinvoren de auto beurtelings zullen besturen tijdens de race eind oktober in Australie, waar het rond die tijd erg warm zal zijn. Het trainen gaat goed. Nee, met speciale voeding houden we ons niet echt bezig. Zelf weeg ik 67 kilo. In de auto wordt dat gewicht aangevuld tot 80 kilo. Afgelopen juli werd de zonnewagen onthuld in Go Planet. Zo n 500 genodigden waren hierbij aanwezig. Het Twentse team onderscheidt zich van andere teams door twee bijzondere toegepaste technieken. De Twente One maakt gebruik van een kantelend zonnepaneel en speciale lenzen die het zonlicht concentreren op een beperkt oppervlak aan zonnecellen. Voor die laatste techniek heeft het team zelfs patent aangevraagd. Juist dat innovatieve ontwerp van Twente maakt de concurrentiestrijd met Delft nog spannender. De Nuna4 lijkt veel op haar voorgangers, die al drie keer op rij de World Solar Challenge wisten te winnen. Het Twentse Solarteam telt in ieder geval af; over 15 dagen, op 7 september, stappen ze in het vliegtuig naar Australië. De auto gaat waarschijnlijk twee dagen later op transport. Het zijn nu hectische dagen, er moet nog veel geregeld worden. Vandaag donderdag- zal de Twente One om uur een rondje rijden op het Van Heekplein in de binnenstad van Enschede. Iedereen kan daar het team succes wensen door een berichtje te plaatsen op een levensgrote ansichtkaart. TOEREN. De Goggomobil en de vliegtuigcockpit-opwielen Messerschmitt waren in de jaren vijftig, zestig en zeventig serieuze vervoermiddelen, nu zijn het bezienswaardigheden. Vanwege haar zilveren jubileum toert de Nederlandse Dwergautoclub, ooit opgericht door twee UT-studenten, elf dagen door Nederland. Gisteren kwam het gezelschap aan op een camping in Glanerbrug, aanstaande zondag is de campus het decor van de automobieltjes. Kamergenoten Froukje van Veggel (links) en Julie Bytheway werken voor het taalcoördinatiepunt in kamer 2.05 van gebouw de Vrijhof. Julie is in februari dit jaar begonnen; Froukje in mei. Prille kamergenoten dus. Froukje: Sinds juni zitten we in deze kamer. Julie: Weet je nog dat jij ook al mijn spullen hebt verhuisd? Ik was toen op vakantie. Froukje: Ja ja, dat klopt. We hebben nu eindelijk een vaste plek. Eerst zaten we op de vierde verdieping van de Vrijhof. Vanwege de verbouwing afgelopen jaar verbleven we tijdelijk in Citadel en nu weer hier, op de tweede etage. Julie: Wij zijn allebei docent Engels en geven cursussen aan studenten, docenten en medewerkers. In Nieuw Zeeland, waar ik vandaan kom, gaf ik Engels als eerste taal. Nu geef ik het als tweede taal. Froukje: Ze bedoelt dat het Engels niet de moedertaal is van de cursisten maar de tweede. Julie: Daardoor kijk je met andere ogen naar je eigen taal. Een leuke ervaring en dat wil ik graag blijven doen. Ik heb écht mijn vak gevonden! Froukje: Ikzelf studeerde Engels in Nijmegen en heb ook Engels als eerste en tweede taal gegeven. Julie: Ik heb geluk gehad met Froukje als kamergenoot. Bij haar voel ik me op mijn gemak. Ik durf zonder gêne Nederlandse woorden aan haar te vragen. Froukje: Met Julie kun je lachen. Ze praat graag en dat is goed. Als collega s ben je elkaars klankbord. Julie: En dit is een kamer vol met taal. Daar móet gepraat worden! Froukje: Meestal praten we in het Engels met elkaar. Vanaf zes september organiseren we ook lunchmeetings in het Theatercafé. Iedereen die wil kan aanschuiven om zo z n Engels te verbeteren. Julie: Het is informeel bedoeld. Gewoon om gezellig te kletsen. Froukje: Julie is wat dat betreft heel behulpzaam. In de pauze spreekt ze wel vaker met studenten af om Engels te praten. Julie: Gratis extra lessen dus. Froukje: Dat behulpzame zag ik ook tijdens mijn eerste werkdag. Overal lagen notities waar ik wat kon vinden, er lag een welkomstbriefje op mijn bureau en een plantje! Julie: Froukje is heel actief. Ze zwemt in de pauze, komt op de fiets vanaf het station of loopt een rondje in de pauze. Ook tijdens vergaderingen is ze vaak een van de eersten die haar hand opsteekt wanneer er iets gedaan moet worden. Froukje: Georganiseerd zijn we allebei. Julie: Behalve vandaag. Ik dacht dat ik naar de tandarts moest en had alles daarvoor geregeld, blijkt dat ik pas volgende week moet. Foto: Arjan Reef Ook in Kamergenoten? Bel of mail met de redactie!

5 donderdag 23 augustus 2007 Foto: Arjan Reef Zomernieuws ZWEEFVLIEGEN. De prijswinnaars van het UT-breedtesporttoernooi, dat in het najaar van 2006 plaatsvond, konden afgelopen juli eindelijk hun prijs in ontvangst nemen. Op 15 en 16 juli, bij het vliegveld van Stadtlohn in Duitsland, gingen de winnaars met een klein vliegtuigje de lucht in. Een enkeling werd misselijk, de meesten genoten volop. VIERDAAGSE VAN NIJMEGEN. Met tien kilo bagage en kistjes aan de voeten, liepen 13 Enschedese studenten als militair mee met de Vierdaagse van Nijmegen. Deze studenten zijn lid van de club Studentenweerbaarheid Enschede, een subvereniging van Audentis, die regelmatig (semi-)militaire activiteiten organiseert en nauw contact onderhoudt met Defensie. UT-student Jorrit Bosselaar is één van hen: Negen mensen haalden de eindstreep. Een goede prestatie, want het was behoorlijk pittig om met zoveel kilo s op je rug en met kisten te lopen. Dit was de vijfde keer dat Studentenweerbaarheid Enschede meedeed. Na afloop was iedereen erg trots, maar puf om het te vieren was er eigenlijk niet. Na vier biertjes waren we al kapot. COMMISSARIS. Dave Blank, hoogleraar materiaalkunde en wetenschappelijk directeur van Mesa+, is met ingang van september 2007 benoemd tot lid van de raad van commissarissen van het Medisch Spectrum Twente. Blank volgt Albertjan Peters op, die sinds 1995 deel uitmaakte van de raad. SURFEN. Het Nederlands Studenten Kampioenschap Golfsurfen en het NK Golfsurfen organiseren in het weekend van 8/9 of 15/16 september (afhankelijk van het weer) het nazomerevenement Surf Fest, op het strand van Scheveningen bij strandtent Wij. Naast surfwedstrijden zijn er vele anderen activiteiten. De dag wordt afgesloten met een groots feest. Voor meer informatie en inschrijven: Eigenaar Ton Marsman: op naar de honderd miljoen SUBSIDIES. De UT-wetenschappers Maria Lijding, Nirvana Meratnia en Dimitrios Iakovou ontvingen begin juli een subsidie van euro uit de Valorisation Grant eerste fase voor het marktrijp maken van wetenschappelijke onderzoeksresultaten. De voorstellen in deze ronde werden gehonoreerd door Technologiestichting STW, ZonMw en ICTRegie. bedrijf van oud-ut-medewerker wint onderscheiding rising star twente Webprint groeit als kool Op basis van aangetoond succes en een enorme groeipotentie werd de online printservice Webprint vlak voor de zomer uitgeroepen tot de Rising Star van Twente. De titel legde het Hengelose bedrijf geen windeieren. De onderneming is nu ook genomineerd voor de landelijke variant van deze verkiezing op 30 augustus. Het personeel wacht een verhuizing naar een groter pand. Portret van een snelgroeiend miljoenenbedrijf. Sandra Pool In de vergaderruimte van Webprint, nu nog gevestigd op het Hengelose industrieterrein aan het Twentekanaal, zit eigenaar Ton Marsman, ex-ut-werknemer, rustig aan tafel. Voorbeelden van geboortekaartjes, wenskaarten en fotoboekjes liggen om hem heen. Het is Webprint s core-business: creativiteit leveren voor verjaardagskalenders, visitekaartjes, muurdecoraties, agenda s en vele andere gift aways. Kanten-klaar. De klant levert de foto s, maakt thuis digitaal zijn product, verzendt en bestelt dit online en krijgt binnen 24 uur het gewenste exemplaar thuisbezorgd. En we zijn nog lang niet uitontwikkeld. Hier willen we naar toe, zegt Marsman en hij en bladert door een fotoalbum. Het afdrukken van matte én glansfoto s op dezelfde pagina. We gaan hier software voor ontwikkelen. Zo blijven we innoveren op printgebied. Zijn bedrijf beschikt met het oog daarop over enkele ex- UT-studenten. De 62-jarige ondernemer is nog lang niet uitgeblust. Eigenlijk was hij al met pensioen, vertelt hij, maar voor een goed idee is hij altijd te porren. Ik was vaak te vinden in mijn restaurant, een verbouwd kruidenierswinkeltje in hartje Saasveld. Daar geef ik kookles, ik ben namelijk gek op kokkerellen. Een oud-medewerker nam zijn intrek boven de winkel en al gauw kwamen we weer tot de gekste ideeën. Maar bij alleen ideeën wilde Marsman het niet laten. Dus verkasten we van de zolder naar de oude kippenschuur bij mij achter het huis. Ooit scharrelden daar achttienduizend kippen; nu zag Webprint er het levenslicht. En Marsman was weer terug in de zakenwereld, gewapend met een visie en doelstellingen. Die zijn absoluut noodzakelijk, is zijn ervaring. Per jaar worden in Europa twintig miljard foto s afgedrukt. Als je 2,5 procent van deze markt wilt pakken dan praat je over vijfhonderd miljoen foto s op jaarbasis waaraan je bijvoorbeeld één cent wilt verdienen. Dat wordt dan je focus. Een tikkeltje eigenwijsheid is ook nodig, vindt Marsman. Je niet van de wijs laten brengen en vasthouden aan je eigen plan. Na een aanlooptijd van anderhalf jaar kwam de printservice in oktober 2004 in de lucht. Heel spannend. We zaten met z n allen om de computer te wachten tot de eerste bestelling binnenkwam. Nu komt er elke minuut een order door en elke seconde een foto. Per dag slaan we tussen de honderd en tweehonderdduizend foto s op. Dan praat je over dertig miljoen foto s op jaarbasis, met een jaaromzet van ongeveer zes miljoen euro. Rising Star Twente Kennispark Twente organiseerde samen met Deloitte en ABN AMRO het regionale Rising Star Event. Jonge Twentse bedrijven tussen de één en vijf jaar oud met een minimale omzet van vijftigduizend euro en een eigen technologie konden zich inschrijven. Webprint kwam tijdens de finale op 27 juni als beste uit de bus en won een geheel verzorgde studiereis naar Silicon Valley en vijfduizend euro. Webprint is niet Marsman s eerste bedrijf. Zijn carrière begon in 1966 als documentalist bij de toenmalige faculteit Elektrotechniek (tegenwoordig deeluitmakend van EWI) op de toen nog Technische Hogeschool Twente. Weet nog: Een waanzinnig leuke tijd! Helaas brokkelde dat zo rond de jaren zeventig af. In plaats van gezellig doen, gingen studenten discussiëren en wilden ze inspraak. Een ongebreidelde democratie ontstond, vond Marsman. Met een vergadercultuur van overleg, overleg en nog eens overleg. Niets voor mij. Hij besloot in 1979 voor zichzelf te beginnen met het fabriceren van radiografisch speelgoed, iets dat voortkwam uit zijn liefde voor modelbouw. Later runde hij een postorderbedrijf voor het Duitse Conrad Electronics en raakte hij gespecialiseerd in het maken van databases. Alleen de plaatjes van de producten kon ik er toen nog niet bij zetten. Daarom volgde hij een opleiding grafisch ontwerpen en al snel ontaardde het postorderbedrijf in een drukkerij. Lacht: Ook in die oude kippenschuur. Met de komst van internet verkocht Marsman zijn analoge bedrijf en ging digitaal. We lanceerden onder meer de huizen- en automarkt online met webhome.nl en webcar.nl en nu dus webprint. De eigenaar is voornemens tot 2010, het jaar dat hij 65 wordt, aan het roer te blijven. Plannen tot die tijd heeft hij nog genoeg. Volgend jaar rond deze tijd verhuizen we naar een nog nieuw te bouwen pand langs de A1 in Oldenzaal en gaan we van vijftien naar vijftig medewerkers. Het aantal bestellingen zal in de toekomst alleen maar toenemen. Uiteindelijk zullen groeien we naar een 24-uurs productie, zeven dagen per week. Mijmerend: Ik denk dat Webprint over drie jaar tussen de 75 en honderd miljoen waard is. TWENTS DESIGN. Studenten industrieel ontwerpen, zowel van de UT als van de Saxion Hogeschool, presenteren nog tot en met 29 augustus hun afstudeerresultaten op de tweede etage van de Bijenkorf in Enschede. De tentoonstelling werd 31 juli geopend door Arthur Eger, hoogleraar Productontwerp aan de UT. CULTUURPRIJS. Vlak voor de zomervakantie werd de Schuijer Campus Cultuur Prijs uitgereikt aan Astrid van der Zijden, student biomedische technologie. Sinds haar eerste studiejaar is zij actief bij de afdeling Theatertechniek en verzorgt hier ook een cursus over. Van der Zijden was ook verantwoordelijk voor de technische planning van het humorfestival Laughing Matters op de UT. De Schuijer Campus Cultuur Prijs gaat naar studenten die zowel goed studeren als bijzondere culture prestaties leveren. SYMPOSIUM. In de voetsporen van dokter Kolff; de behandeling van nierziekten, van droom tot dagelijkse praktijk is het thema van het Kolff Symposium 2007, dat vrijdag 31 augustus in de Stadsgehoorzaal in Kampen worden gehouden. De internist Kolff, destijds hoogleraar in Salt Lake City kreeg in 1988 een eredoctoraat van de UT vanwege zijn verdiensten op het snijvlak van geneeskunde en engineering. Kolff emigreerde begin jaren vijftig naar Amerika en stond aan de wieg van (de uitvinding en verdere ontwikkeling van) kunstmatige organen als kunstnier en kunsthart. Contactpersoon: Herman Broers, directeur Willem Kolffstichting, tel: , mobiel: , info@willemkolffstichting.nl.

6 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente 6 donderdag 23 augustus 2007 Vinh Le (21), Nijmegen, studie: master technische bedrijfskunde Vinh s woonruimte op de begane grond van Sky is nog een kale boel. De muren moesten we eerst voorstrijken met speciaal spul, anders zuigt het beton te veel verf op.als dat droog is, kan het echte verfwerk beginnen. Kameraad en studiegenoot Roel de Both plakt de kozijnen af. Hij woont tegenovervinh. Ze helpen elkaar met het kluswerk. We hebben nog wel even tijd hoor. Onze intro begint pas volgende week. De twee vrienden zijn op de campus neergestreken vanwege de vele faciliteiten. Vinh: Alles is lekker dicht in de buurt: de supermarkt, collegezaal, maar ook het sportcentrum. We zijn allebei nogal fanatieke sporters, dus daar zullen we vaak te vinden zijn. Roel: Een andere reden waarom we voor de UT hebben gekozen is de pre-master van een half jaar en de specialisatie internationaal management. Monter plakt hij verder; Vinh volgt hem op de voet met de roller. Na het verven gaat het vloertje erin en dan zien we wel verder, aldus Vinh. Nils Aubroeck (21), Breda, studie: chemische technologie De oplevering: samen met een medewerker van woonstichting Acasa inspecteert Nils zijn appartement. Kleine foutjes worden zo snel mogelijk weggewerkt, belooft de Acasa-medewerker. De meterkast sluit niet goed en het keukenblok is beschadigd. Nils zet zijn krabbel onder het huurcontract. Hij gelooft het allemaal wel. Heel wat beter dan mijn vorige kamer. Die was een heel stuk kleiner, maar ik betaalde er maar twintig euro minder huur voor. De eerstejaars staat er wat het klussen betreft helemaal alleen voor. Geen probleem toch? Straks mijn luchtbedje oppompen, dan wat verf halen en aan het werk. Over twee weken brengen mijn ouders de inboedel. Dan moet de klus wel geklaard zijn. De nieuwkomer hoopt op een leuke studententijd. Met veel nieuwe vrienden en gezelligheid. Erna Leusink (19), Buinen, studie: industrieel ontwerpen De verhuisspullen staan netjes in een hoek opgestapeld.vrienden schilderen de muur en Erna buigt zich over de parketvloer. We doen gewoon alles door elkaar, lacht ze. Heerlijk vindt ze het op de campus. Gezellig wonen in het groen en niet dat massale, perfect! Nee, verwachtingen heeft ze nog niet. Ik vind het heel spannend, een nieuwe studie en stad. Met mijn buren heb ik nog geen kennis gemaakt, maar ik zie wel veel dezelfde gezichten op de galerij. Kennismaken komt nog wel. Alle meubels en spulletjes spaarde Erna het afgelopen jaar op. Mijn ouders hebben een heel grote zolder waar familie en vrienden hun overbodige spullen dumpten. Ik heb er van alles uitgevist, zoals een oude tafel en dressoir. Reuze handig! woningen sky en box opgeleverd Klussen in gloednieuwe stekjes De eerste bewoners van de pas opgeleverde wooneenheden Sky en Box kregen afgelopen zaterdag en maandag de sleutel van hun nieuwe appartement. Samen met klusgrage vaders, moeders, broers, zussen en vrienden werkten ze zich deze week flink in het zweet om hun stulpje woonklaar te maken. Een kijkje in de keuken bij de kersverse bewoners. Jacques van Steijn (18), Hillegom, studie: technische geneeskunde In gebouw Sky wacht Jacques op zijn ouders die potten verf aan het halen zijn. Bij de Gamma ja. Ondertussen leg ik alvast de vloer. Zorgvuldig plaatst hij de dieprode vierkantjes naast elkaar. Een heel karwei. We zijn nog wel even bezig, want we hadden vertraging. Onze auto ging kapot, dikke pech. Gelukkig is nu alles weer opgelost en kunnen we zo met de kwast aan de slag. Grootse verwachtingen heeft Jacques nog niet van de komende jaren. De UT is de enige universiteit waar je technische geneeskunde kunt studeren. De keuze was dus simpel. Wonen op de campus lijkt me erg leuk en ik heb zeker zin in de intro. Ik zie wel wat er op me afkomt. Het gaat allemaal wel heel snel nu: een nieuwe stad, andere woonplek, verhuizen. Spannend allemaal! Een flatje voor 330 euro De huurprijzen van de 160 wooneenheden in appartementencomplex Box en van de 87 in Sky variëren tussen de 286 en 450 euro kale huur. De servicekosten zoals gas, water, elektriciteit, de vuilophaaldienst en de rioolrechten liggen tussen de 129 en 178 euro. Gemiddeld kun je uitgaan van driehonderd euro kale huur, zegt Jan Sinke, directeur van woonstichting de Veste. Daar komt gemiddeld 130 euro servicekosten bij. Omdat de meeste bewoners recht hebben op een huurtoeslag van ongeveer honderd euro komt de maandelijkse kostenpost op zo n 330 euro. Wanno Drijfhout (18), Langbroek, studie: technische bedrijfskunde In woning 36 van gebouw Box is het een gezellige boel.vader zaagt, broertje klikt het laminaat en moeder poetst. Buiten op de blauwleren bank steekt bewoner Wanno vrolijk van wal. Ik ben een paar keer op de campus geweest voor een meeloop- en informatiedag en voor de kamerkijkdagen. De studie interesseert me echt en de campus is mooi én groot! Een eigen appartement vindt Wanno een groot voordeel. Ik ben niet zo n feestbeest. Ik denk een beetje rust te vinden met een eigen stekkie. Een paar uurtjes voor mezelf heb ik gewoon nodig. Verplicht feesten, zoals tijdens de intro, daar heb ik deels zin in. Ik weet eigenlijk niet wat een goed feest is. Nog nooit meegemaakt. Maar misschien ga ik het hier beleven. Het werk wacht. Het bed moet in elkaar. Voor mijn eerste overnachting op de campus.

7 7 donderdag 23 augustus 2007 Foto's: Gijs van Ouwerkerk / Maurits Diephuis introductie 2007 Stunten en zweten Met een slechtweerprogramma ging gisteren de tweede dag van de introductie in. Onder het motto samen scherp werden de verse eerstejaars ondergedompeld in een aanbod van sport en spel. Oud-schaatsster Barbara de Loor gaf met een opzwepende warming-up in de tent de aftrap. Nadat de spieren lekker zijn losgeschud, maken de eerstejaars zich op voor het sportgebeuren. Zo niet aanstaande student Daan. In de ambulance voor de Bastille bestudeert hij aandachtig zijn wonden op knie en hand. Ach, het zijn maar schaafwondjes, roept-ie opgewekt. Nee, het is geen blessure door het sporten. Ik fietste hiernaar toe met mijn kameraad achterop en toen gingen we onderuit. De ambulance staat strategisch goed opgesteld, want bij het kraampje ernaast, van triathlonvereniging Aloha, stuntelen de eerstejaars wat af. Ze moeten zo langzaam mogelijk fietsen op de tandem, legt een Aloha-lid uit. Als de voeten de grond raken, hebben ze één strafpunt, Het valt niet mee blijkt uit het hilarische gestunt en gelach van de deelnemers. In het sportcentrum kunnen de nieuwkomers iets proeven van de sportcultuur op de UT. Met korfbal, klimmen, rugby, voetbal, badminton en nog vele andere activiteiten is het flink zweten. Niet in de gymkleren, maar gewoon in de spijkerbroek. Buiten op het grasveld staat roeivereniging Euros. Ook aankomende student civiele techniek Pieterjan is van de partij. Een heel leuke introductie tot nu toe. Ja, zeker gaan we door tot in de stad vanavond, of niet? En hij kijkt zijn nieuwe vrienden aan. Die knikken instemmend. Daar staat op de Oude Markt het Radio 538 studentenfeest op het programma. Sandra Pool Volgende week meer. Houd voor het laatste nieuws ook de website van het UT-Nieuws ( in de gaten. ADVERTENTIE Nil Volentibus Arduum Niets is onmogelijk voor hen die willen Specialisten in het vervaardigen van proefschriften, syllabi, boeken etc. Pinksterprint B.V. Hengelosestraat AJ Enschede T info@pinksterprint.nl

8 Jong en s Vijf succesvolle jonge onderzoekers van de UT kregen vlak voor de euro ontvangen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappel van de Vernieuwingsimpuls: het talentprogramma van NWO dat Wie zijn ze e Tekst: Maaike Platvoet/ Het geh Voorkeur voor het Bayesiaanse model Wie: Jean-Paul Fox (37), studeerde toegepaste wiskunde en promoveerde bij toegepaste onderwijskunde aan de UT. Werkt bij: Vakgroep Onderzoeksmethodologie, Meetmethoden en Dataanalyse van het Institute for Behavioral Research. Onderzoek: Ik richt me in mijn Vidionderzoek op de problematiek van het maken van vergelijkingen van toetsresultaten over landen. Er zijn zeer veel onderzoeksprogramma s die als doel hebben het vergelijken van toetsresultaten over landen. Een voorbeeld is PISA (Programme for International Student Assessment) van de OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development) waarbij 15-jarige studenten uit verschillende landen getest worden op wiskunde- en taalvaardigheden. Het Vidi-onderzoek richt zich op de ontwikkeling van modellen binnen de psychometrie die uitgaan van ongelijkheid van meetinstrumenten. Ik wil Bayesiaanse modellen gaan gebruiken. Ze modelleren een proces waarbij gebeurtenissen met een bepaalde kans optreden. Er zijn twee stromingen binnen de statistiek, de (klassieke) frequentistische en de Bayesiaanse stroming. In de frequentistische stroom is het kanselement ingebouwd in het model op basis van de steekproeftrekking. Niet iedereen in de populatie kan ondervraagd worden, er vindt selectie plaats. Zouden we opnieuw selecteren dan zouden we waarschijnlijk een iets ander beeld krij- Wie: Alexander Brinkman (31), stu de natuurkunde en promoveerde a UT. Werkt bij: vakgroep Lage Tempera Mesa+. gen. Conclusies worden daardoor getrokken met een bepaalde mate van onzekerheid. In de Bayesiaanse stroom wordt er op een vergelijkbare manier een model gedefinieerd voor de geobserveerde data. Maar daarnaast worden er subjectieve kansen gedefinieerd met betrekking tot parameters in het model. Beide kanselementen leiden tot de onzekerheid waarmee bepaalde uitspraken gedaan worden. De voordelen van de Bayesiaanse benadering zitten hem met name in de krachtige rekenmethoden die hiervoor ontwikkeld zijn. Onderzoek: Mijn Vidi-onderzo een heel andere lijn dan waar ik o zoek naar deed in mijn Veni-p Die laatste loopt trouwens nog do februari en zal ook daarna nog een ressante onderzoekslijn blijven. I geprobeerd het geheim van de hoge peratuur supergeleider te ontrafele paar puzzelstukjes zijn gevonden wie de oplossing echt weet kan dingen naar de Nobelprijs. Inde de lat ligt hoog. En dat geldt ook het nieuwe Vidi-onderzoek. Ik w voorspelling toetsen die Einstein o ontsteltenis bracht. Als je eigensch Vidi: Deze subsidie maakt het mogelijk om mijn Veni-onderzoek voort te zetten. Daarnaast kan ik nu twee AIO s aanstellen waardoor er veel meer werk verricht kan worden. Hierdoor kan het geheel verder geïmplementeerd worden waardoor mijn softwarepakket ook doorontwikkeld wordt. Dus ik ben zeer blij met deze prijs aangezien ik meer onderzoekstijd (door de onderwijsverlichting) en meer mankracht krijg. Ambitie: Ik wil mijn ideeën verder uitwerken en een compleet nieuwe methodologie ontwikkelen voor internationaal survey onderzoek. De problematiek in onderzoeksgebied is vrij complex maar uiterst relevant met het oog op globalisering. Daarnaast moet er een gebruikersvriendelijk softwarepakket komen waarmee het geheel toegankelijk gemaakt wordt voor onderzoekers op dit terrein. Doorgronden van het posthumane Wie: Peter-Paul Verbeek (36) studeerde wijsbegeerte van wetenschap, technologie en samenleving aan de UT en promoveerde bij Hans Achterhuis. Werkt bij: vakgroep Wijsbegeerte, faculteit Gedragswetenschappen. Onderzoek: Ik krijg de Vidi-subsidie voor onderzoek naar technologie en de grens van de mens, oftewel de ethiek en antropologie van het posthumanisme. De technologische ontwikkeling heeft een stadium bereikt waarin technologie gaat interfereren met de menselijke natuur. Biotechnologie, neuroimplantaten en nano-technologie maken het mogelijk om de mens te veranderen. Zelfs zo drastisch, dat ze ons voorbij de mens zouden kunnen voeren, in de richting van een posthumaan wezen. Die ontwikkelingen zijn omstreden en maken het nodig ons de vraag te stellen hoe er op een verantwoorde manier mee om te gaan, in plaats van ons er alleen maar tegen af te zetten of te verzanden in sciencefiction-fantasieën over een verbeterde opvolger van de homo sapiens. Aan de ene kant is er een beter begrip nodig van de aard van het posthumane wezen dat wij zouden kunnen worden en anderzijds een geschikt moreel kader om de ontwikkelingen te begeleiden. Dit Vidi-project borduurt voort op mijn Veni-subsidie, die ik in 2003 ontving. Ook in dit onderzoek stond de relatie tussen mens en technologie centraal en de moeilijke grens daartussen. In het Veni-project richtte ik me op de vraag of technologie een ethische lading kan hebben en hoe ontwerpers daarop kunnen anticiperen. Vidi: Volgend jaar begin ik aan mijn Vidi-project en komt er een aio bij. Ik had om eerlijk te zijn niet verwacht de subsidie te krijgen omdat ik nog volop in de uitwerking van het Veni-project zit. Maar ik ben er hartstikke blij mee. Zonder deze subsidie zou ik veel minder tijd hebben voor onderzoek en me vooral moeten bezighouden met onderwijs. Niet dat ik dat niet leuk vind, ik ben één dag per week opleidingsdirecteur van als ond trek erg sidi van Er Am filo om mo sidi vijf Of wo je n hie nog rere

9 8/9 donderdag 23 augustus 2007 uccesvol zomervakantie te horen dat zij een Vidi-beurs ter waarde van ijk Onderzoek (NWO). Deze prestigieuze onderscheiding is onderdeel onderzoekers perspectief biedt op een carrière in de wetenschap. n wat doen ze? Foto s: Gijs van Ouwerkerk eim van de supergeleiding Ambitie: Leuk en interessant wetenschappelijk onderzoek doen. En door dat onderzoek een naam weten op te bouwen zodat ik internationaal kan meedraaien en samenwerken met toponderzoeksgroepen. deeran de turen, ek is nderroject. or tot intek heb -temn. Een, maar meerdaad, voor il een oit tot appen van twee deeltjes koppelt, dan levert het meten van het ene deeltje informatie op over het andere. De quantummechanica voorspelt dat deze koppeling ook kan gelden voor deeltjes die van elkaar gescheiden zijn, bijvoorbeeld zo ver dat het licht er een jaar over doet om van de een naar de ander te komen. Dit maakt teleportatie mogelijk. Ik wil de voorspelling gaan toetsen met elektronen op een chip, waarbij de supergeleider zorgt voor een verbondenheid tussen de elektronen. Als dit zou lukken, wat een grote uitdaging is en bovendien ook spannend, dan is deze quantumcryptografie een veilige mogelijkheid om in de toekomst informatie over te dragen. Vidi: Ik had er heel erg op gehoopt, maar het is altijd maar afwachten of zo n jury je voorstel goed genoeg vindt. Het is een prettig idee dat ik nu vijf jaar vooruit kan, twee aio s mag aanstellen en een nieuw onderzoeksapparaat kan aanschaffen. Een aantal afstudeerders hebben al een voorzetje gegeven, zodat ik straks met het echte onderzoekswerk aan de slag kan. Fijn aan zo n subsidie is ook dat ik me de komende vijf jaar minder druk hoef te maken over het schrijven van allerlei projectvoorstellen om geld binnen te slepen. Ik kan me helemaal hier op richten, heerlijk. Want onderzoek doen, dat is het toch het allerleukste van de wetenschap. Ambitie: Die heb ik nu nog alleen inhoudelijk: het geheim van de supergeleiding ontrafelen en nu dus ook teleportatie realiseren. Voor al het andere ben ik nog wat jong. Als hoogleraar sta je misschien minder in het lab en dat is juist wat ik heerlijk vind, een beetje aan de knoppen draaien enzo. Ik kan nu m n eigen pad volgen Wie: Allard Mosk (37) studeerde natuuren sterrenkunde en promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. Werkt bij: vakgroep Complex Photonic Systems, Mesa+. Onderzoek: In plaats van de onderzoekslijn te volgen die door de professoren Ad Lagendijk en Willem Vos is begonnen, sla ik nu mijn eigen pad in. Met de Vidi-subsidie wil ik een zelflerende laser ontwikkelen, die zijn bundel aanpast als het materiaal ondoorzichtig is. Laserlicht is heel nuttig, want je kunt het sterk focusseren. Maar alleen in transparante materialen: in een glas water heb je een goede focus, in een glas melk niet. Verschillende materialen, bijvoorbeeld papier of huid, zorgen voor verstrooiing waardoor het focusseren minder goed lukt. Dat probleem wil ik onderzoeken, er in ieder geval een gedeeltelijke oplossing voor vinden. Ik wil gebruik gaan maken van interferentie, oftewel het versterken en verzwakken van golven, en fluorescerende moleculen. Met zulke moleculen bestaat al veel ervaring op de UT. Als mijn project slaagt, dan zijn de toepassingen breed. Bijvoorbeeld in de microscopie. Cellen die in ondoorzichtig weefsel verborgen liggen, kun je dan belichten en kwaadaardige cellen uitschakelen. Maar het zou ook toegepast kunnen worden bij het maken van chips. Mijn Vidi-onderzoek is fundamenteel gericht, met wel de route naar bepaalde toepassingen in het achterhoofd. Vidi: Van het geld wil ik twee aio s aantrekken. Het is prettig om met deze subsidie in één keer een grote klap geld binnen te halen. Het indienen van projectvoorstellen voor financiering is namelijk een tijdrovende klus. Daar ben ik nu even van gevrijwaard. Voordeel van Vidi is ook dat het om een prestigieuze prijs gaat. Ik vind het een hele eer dat NWO mij bij dat rijtje van jonge excellente wetenschappers vindt horen. Ambitie: Ik hoop leuke en openstaande vragen te kunnen aanpakken en oplossen. Verder reikt mijn ambitie voorlopig niet. Want vragen oplossen, dat is waar het onderzoek om draait, waar je een Nobelprijs voor kunt krijgen. Ik zou graag nóg betere onderzoeksapparatuur willen aanschaffen. En ik hoop over dit onderzoek te publiceren in Science of Nature. Ik heb namelijk wel het gevoel dat ik op een goed spoor zit. Niemand is hier nog mee bezig. wezen de master wijsbegeerte, maar wetenschapper wil je ook aan erzoek kunnen doen. De UT t onderwijs en onderzoek wel uit elkaar. Prettig aan zo n sube is ook dat het als een soort kwaliteitskeurmerk fungeert. gaan deuren voor je open. bitie: Mijn hart ligt bij de sofie, dus ik vind het fantastisch aan een groot project als dit te gen werken. Met de Vidi-sube kan ik op onderzoeksgebied jaar vooruit, een grote luxe. ik ooit hoogleraar zou willen rden? Dat soort ambities hoor iet in de krant te zetten. Maar r in Twente heb ik het vooralsnaar mijn zin, het is een inspinde omgeving. Mix van toegepast en fundamenteel Wie: Jan de Boer (36), studeerde biologie aan de Universiteit Utrecht en promoveerde bij het Erasmus Medisch Centrum. Werkt bij: vakgroep Tissue Regeneration, Instituut voor Biomedische Technologie. Onderzoek: Ik wil doorbloede botten kweken met beenmerg. Er bestaat namelijk een grote groep patiënten, die kampt met een gat in een stuk bot dat na ziekte of een ongeluk niet meer aangroeit. Een bot dat doorbloed is, zou de oplossing kunnen zijn. Daarvoor wil ik gebruik maken van stamcellen. We weten namelijk dat stamcellen veel meer kunnen dan alleen maar delen. Je kunt er ook bot, vet, spieren en endotheelcellen mee maken. Die endotheelcellen maken een nieuw bloedvat aan. Mijn plan is dus om vanuit stamcellen endotheelcellen te kweken, zodat het ingroeiproces van bloedvaten in botweefsel versnelt. Het gaat om een heel ingewikkeld proces, dat ik zelf - van stap tot stap opnieuw moet leren begrijpen. In een kweekbakje breng ik twee celtypes bij elkaar. Hoe gedragen ze zich daar? Daarna moet het bestudeerd worden in het lichaam, wat we in muizen zullen doen. Dat gaat overigens niet zomaar, het doen van dierproeven is een logistiek complex proces waarbij je eerst langs een commissie moet voor toestemming. Dankzij de SmartMix-subsidie, die onze vakgroep onlangs ontving, bestaat zelfs de mogelijkheid om ontwikkelde technologie uiteindelijk te testen bij mensen. Of dat nog toekomstmuziek is? Dat hoeft helemaal niet. Als ik vanuit stamcellen de juiste endotheelcellen weet te kweken, kan het snel gaan. Vidi: Tijdens mijn vakantie in de Dordogne kon ik het niet laten om toch even mijn mail te checken. Daar las ik het nieuws over de toekenning van de Vidisubsidie. Ja, om dat te vieren ging er wel een flesje wijn open. In deze fase van mijn wetenschappelijke carrière is een Vidi-beurs het mooiste wat me kan overkomen. Het is een toets voor mijn wetenschappelijke kwaliteit, en daar ben ik natuurlijk ongelofelijk blij mee. Zonder de subsidie zou ik niet echt aan dit project kunnen werken. Nu gaat het om een mooie mix van toegepast en fundamenteel onderzoek.

10 Ook voor u als docent aan hoge school of universiteit is de vakantie ten einde. U mag er weer fris tegenaan en voor u het weet, zit u dus weer tot over uw oren in het werk. Tenzij er natuurlijk iets structureel verandert, maar hoe zou dat moeten? Krijgt u soms een assistent? Geloof het of niet, maar dat gaat inderdaad gebeuren. U krijgt gratis en voor niets een assistent die het u héél makkelijk gaat maken. Hoe? Surf naar: rechtopeenassistent.nl en merk hoe u al direct na kennis making sneller, gestructureerder en kwali tatiever werkt. De naam van uw assistent? SURFgroepen! Veel van uw collega s kunnen er nu al niet meer buiten! Kennisplatform wordt leeromgeving. SURFgroepen draagt bij aan de flexibilisering van onderwijs. Zelf werk ik veel met deeltijdstudenten, die door hun werk soms moeilijk de hoor- en werkcolleges kunnen bijwonen en door de grote hoeveelheid samenwerkingsprojecten sowieso al een volle agenda hebben. Dan is het handig dat zij via SURFgroepen vanaf hun werkplek of vanuit huis kunnen samenwerken aan een project of een hoorcollege kunnen volgen. Als docent kan ik via SURFgroepen ook heel efficiënt feedback geven. Het komt er eigenlijk op neer dat ik SURFgroepen beschouw als het ideale medium om kennis te delen. En ik zie het als een uitdaging om van de kennis- en samenwerkingsomgeving SURFgroepen een interessante, geïntegreerde leeromgeving te maken: een plek om lesstof op te slaan, cursussites te ontwikkelen, opdrachten in te leveren, te overleggen, te discussiëren, noem het! En het mooie is, dat je van het kant-en-klaar product dat SURFgroepen is, al heel snel zo n leeromgeving kúnt maken. De mogelijkheden zijn legio! Bas Bakker Docent Hogeschool van Amsterdam en directeur estudio 2 Elke docent heeft recht op een assistent! HOERA! Pardon voor 500 vluchteling-studenten! Dankzij de steun van het UAF konden deze vluchtelingen al een studie aan het hoger onderwijs volgen. Ook in de toekomst blijft het UAF hen en andere vluchtelingen steunen. Zoals Adelaide. Ze vluchtte in 1999 uit Rwanda. Dankzij het Generaal Pardon krijgt ze na jarenlang wachten haar verblijfsvergunning. Met steun van het UAF kon ze alvast rechten studeren. Ze is goed ingeburgerd en wil graag werken. Ze wil haar bijdrage leveren aan de Nederlandse samenleving! Geef vluchtelingen een toekomst. Steun het UAF! Giro Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF

11 11 donderdag 23 augustus UT pers.adv :20 Pagina UT pers.adv :20 Pagina 1 I n fo De ruimte voor mededelingen op deze INFO-pagina s is beperkt. De redactie wijst indieners van kopij erop dat hun mededelingen alleen worden geplaatst indien deze kort en bondig zijn. Aanleveren in Word, (info@utnws.utwente.nl) bij de redactie op kamer 217 (Vrijhof). Lengte: maximaal 100 woorden, platte tekst (geen tekens, niet vet, niet onderstreept, woorden en/of zinnen niet in hoofdletters. Tekst zoveel mogelijk achter elkaar (geen returns gebruiken). Lever uw mededelingen zoveel mogelijk in één bestand aan en mail dit in één keer door naar de redactie. Info kopijsluiting voor de krant van donderdag: maandag uur. Kopij die later arriveert wordt in de wacht gezet voor de week daarna. Kleine wijzigingen zijn mogelijk tot dinsdagmiddag uur. op zoek naar een andere baan? Vacatures interne werving Skillslabmedewerker Universitair Docent Catalytic Processes and Materials Technische Natuurwetenschappen (TNW) op zoek Technische Natuurwetenschappen Technische medewerker (38 uur per week) Construerende Technische Wetenschappen (CTW) PhD Product Development of PV Modules naar Engineering een Technology andere baan? UD Human Resource Management 3 Bedrijf, PhD + 2 Bestuur Post-Doc en Technologie on security (BBT) of mobile systems Centre for Telematics and Information Technology (CTIT) Vacatures interne werving Promovendus project Vermoeidheid bij Skillslabmedewerker reumapatiënten Meer informatie en vacatures: Gedragswetenschappen Technische Natuurwetenschappen (TNW) Evaluatie Technische van meetinstrumenten medewerker (38 uur voor per week) reumatoïde artritis Construerende Technische Wetenschappen (CTW) Gedragswetenschappen UD Human Resource Management Werkplek/systeembeheerder Carré Bedrijf, Bestuur en Technologie (BBT) ICT-Servicecentrum Meer informatie en vacatures: Course didactical workshop Aimed at PhD students and other staff members with short term appointments. The overall aim is to give you a better understanding of the principles of teaching and learning in higher education and to improve your teaching skills. By the end of the course you are able to plan and teach more effectively. Total study load: about 50 hrs, incl. 20 hrs of individual preparation and self-study. The course is 4, 5 and 11 september You can register for this course till August 21, by sending an to g.w.m.niekrakeoldeengberink@itbe.utwente.nl. More information: Wim Weenk, tel. 2048, g.w.h.weenk@utwente.nl, or Mijn UB mededelingenrubriek weerstand. De cursus beslaat drie dagen: 25 september, 23 oktober en 13 november van uur. Informatie en opgave: Cursus Nederlandse spelling Voor alle UT medewerkers. In deze cursus leert u alles over de nieuwe spelling. U leert wat de belangrijkste veranderingen zijn, hoe u nieuwe en bestaande regels goed toepast en voor welke valkuilen u vooral moet oppassen. De cursus wordt gegeven door Marga Mulder, die ook taalcursussen voor niet Nederlanders op de UT geeft. De cursus beslaat 2 halve dagen: 24 september en 8 oktober van uur. Locatie: Drienerburght. Kosten: geen. Bij niet tijdige annulering worden wel kosten in rekening gebracht. Max. 20 deelnemers. Informatie: Marjolein Rietman, dienst PA&O, tel SPE S pe Zo. 26 augustus is er een Introkerkdienst, welke wordt gehouden in de Grote Kerk op de Oude Markt te Enschede. Aanvang: uur. Informatie: www. choose-enschede.nl/introkerkdienst. # In september starten we met Zenmeditatie, lunchmeditatie, filmavonden en Taizévieringen. Voor informatie en een overzicht van alle SPe activiteiten, kijk op U kunt ook bij ons binnenlopen: Vrijhof tweede verdieping kamer 243. Tel op di.,wo.,do.middag (secretariaat). spe@disc.utwente.nl. # Op di. en do.middag is studentenpastor Arent Weevers aanwezig in Vrijhof tweede verdieping kamer 245, ook bereikbaar op en a.j.weevers@home.nl. Hier kunt u terecht voor een persoonlijk gesprek. MEDISCH CENTRUM Campus huisartsenpraktijk, open voor nieuwe patiënten. tel # Tandarts H. Huizinga. Behandeling volgens afspraak. Inschrijving dagelijks. Openingstijden: ma-do van uur, tel Tijdelijke vestiging aan de Boulevard. # Fysiotherapeut R. Polman. Behandeling volgens afspraak. Openingstijden: ma-vrij van uur, tel of Tijdelijke vestiging aan de Boulevard. polman@fysionet.nl, www. fysiotherapie-enschede.nl. A ALLE FACULTE lle faculteiten ITEN Promoties Medisch centrum Afstudeercolloquia IDE M.I. Timmermans (ETD) over Design of a suit for inertial motion capturing, 24 augustus 2007, uur, HR N109. M. Scholman (MPD) over Development of a detachable battery for Sparta, 29 augustus 2007, uur, N109. A. Driessen (MPD) over Development of a patent policy for Royal Grolsch NV, 31 augustus 2007, uur, N109. Afstudeercolloquia WB F. Reus (TS) over Validation study into computation of pressure fluctuations on hull of a ship, 27 augustus 2007, uur, N109. B. Aalbers (BW)over Variability in human gait, 28 augustus 2007, uur, N.109. S. Booltink over Development of a flexible multibody simulation environment in MATLAB/Simulink, 30 augustus 2007, uur, N.109. M. Brinkman (TM) over Laptop noise reduction with active noise control, 17 september 2007, uur, SP2. EWI E WI Aanmelden P-examen EL. Alle EL studenten die nog niet in het bezit zijn van een Propedeuse diploma en die in aanmerking denken te komen voor het diploma, dienen zich in de laatste 10 dagen van augustus bij BOZ-EL aan te melden. Het diploma zal op 12 oktober 2007 worden uitgereikt tijdens een openbare zitting van de Examencommissie. Het diploma wordt gedateerd op 31 augustus van dit jaar. Afstudeercolloquia BIT D. Kosters over Invloed van slimme meters op de energiebalans, 22 augustus 2007, uur, CU C238. T. Kosters over Van gasbel naar gasstel, 22 augustus 2007, uur, CU C238. L.M. Punter over Samenwerken in business webs met de ESB als basis, 24 augustus 2007, uur, SP 7. E. Koningen over De competentie van het Hart: De implementatie van een corporate social responsibility check in het kredietproces van Rabobank Nederland Corporate Clients, 24 augustus 2007, uur, Hoofdgebouw Rabobank, Croeselaan 18, Utrecht, Zaal UCP-015 (beperkte toegang). S.J.T. Korfage over Richtlijnondersteuning in de huisartsenpraktijk, 27 augustus 2007, uur, HO T4. F. Scherpenzeel over Project assessment: A search for root causes, 29 augustus 2007, uur, HO B1228. E. Jadi over A linguistic and cultural analysis of Japanese decision-making dialogue, 31 augustus, uur, LA A lgemeen ALGEMEEN Mentorfunctie en studiebegeleiding Georganiseerd door ITBE/OD i.s.m. DISC/Bureau Studentenpsychologen. Doelgroep: (Nieuwe) mentoren die in het kader van de studiebegeleiding individuele gesprekken voeren met studenten. Doel: Bewust maken van wat de mentorfunctie inhoudt en van eigen mogelijkheden in diverse gespreksituaties zoals kennismakings-, studievoortgangs- en adviesgesprekken. Inhoud: Mogelijkheden en beperkingen van de begeleidende functie van de mentor. Werkwijze: Gespreksvaardigheden oefenen m.b.v. videovoorbeelden en rollenspelen. Studielast: Max. 15 uur (12 uur contacttijd in drie middagen met tussenruimten van een week). Informatie: Erik Smuling, 489 (2043), e.b.smuling@utwente.nl. Data: 12, 19 en 26 september s middags. Aanmelden kan tot uiterlijk 3 september bij Irena Niekrake, g.w.m.oldeengberink@utwente. nl. Course systematically searching for information Intended for scientific staff members and PhD-students. This course focuses on acquiring skills and using state-of-the-art methods to quickly and efficiently find and register information. There is no charge for this course. After the course you are invited to make an appointment with your own information specialist to work on your own research topic. Calendar: September 25 ( hrs) and October 2 ( hrs). The course includes a syllabus. For nonparticipants the syllabus is for sale (7.50 Euro) in the University Library. Information: Mr. W.C. Oosterling, Hogekamp 5234, telephone 2079, or contact your information specialist. Subscription by I. Niekrake, telephone , g.w.m.oldeengberink@utwente.nl, before 17 September De Universiteitsbibliotheek biedt een handig hulpmiddel om die informatie van de bibliotheek op je scherm te krijgen die jij voor je studie nodig hebt. Log in via MyCampus op Mijn Universiteitsbibliotheek en personaliseer daar je UB met jouw voorkeuren. Bij favorieten voeg je je favoriete websites, databases en digitale tijdschriften toe. Bij UB-aanwinsten personaliseer je de onderwerpen van je voorkeur. Geef aan op welke materialen je geattendeerd wilt worden en stel het maximale aantal dagen en aanwinsten in. Cursus persoonlijke profilering Voor vrouwen OBP. Door het volgen van deze cursus leer je jezelf beter presenteren en profileren. Je leert je kwaliteiten en valkuilen kennen en ontwikkelt een eigen profiel. M.b.v. de principes van persoonlijke effectiviteit maak je bewuste keuzes en bespaar je tijd. Om je loopbaan verder te ontwikkelen is het van belang dat de kwaliteiten die je hebt zichtbaar worden. Daarom wordt er aandacht besteed aan je presentatie. Hierbij wordt naar de inhoud en de manier waarop jij overkomt gekeken. De cursus beslaat drie dagen: 1 & 22 oktober en 12 november van uur. Informatie en opgave: Cursus emotionele intelligentie Voor vrouwen OBP. Je functioneren op het werk wordt beïnvloed door denkbeelden en emoties. Deze kunnen een enorme kracht zijn en maar je ook belemmeren. Tijdens de training leer je jouw overtuigingen en emoties kennen. Dit gebeurt aan de hand van de RET-theorie (Rationeel Emotieve Training) over samenhang van emoties, gedachten en (vervelende) gebeurtenissen op het werk. Aan het eind van deze training kijk je met een nieuwe blik naar situaties/collega s en kun je beter omgaan met Yasser A. A. Al Tayeb (MB) over The effects of national culture on service quality. Towards a new model in the hotel sector, 30 augustus 2007, uur, SP2. drs. N.E. Ligterink (EWI) over Functional system dynamics, 31 augustus, uur, SP2. ir. B.C. Min (EWI/MESA+) over Interface engineering of spin-tunnel contacts to silicon. Towards siliconbased spintronic devices, 31 augustus 2007, uur, SP2. P.E. Nicollian (EWI/MESA+) over Physics of trap generation and electrical breakdown in ultra-thin SiO2 and SiON gate dielectric materials, 31 augustus 2007, uur, SP2. ir. P. Willems (TNW/IMPACT), titel volgt, 6 september 2007, uur, SP2. Mijn UB De Universiteitsbibliotheek biedt een handig hulpmiddel om die informatie van de bibliotheek op je scherm te krijgen die jij voor je studie nodig hebt. Zie onder Algemeen. CTW C TW Afstudeercolloquia ME F. Saarloos (OPM) over Local buckling of core infused sandwich panels for wind turbine blades, 31 augustus 2007, uur, N109. J. Withag (ThW) over Noise prediction for an oscillating lean premixed CH4/air swirl flame, 31 augustus 2007, uur, SP6. W. Loch (WA) over Ontwerp van een direct die feeder met geïntegreerd laserproces, 12 september 2007, uur, C101. Afstudeercolloquium BIT + HMI H.W. Elling over Tools for fun and fruitful meetings, 30 augustus 2007, uur, WA 204 (Demozaal). Afstudeercolloquium BIT + MTE P. Nes over Towards method support for reusable and adaptable reference models, 31 augustus 2007, uur, LA Afstudeercolloquia TEL J. Aarts over Towards a context discovery interoperability mechanism, 29 augustus 2007, uur, HO B1224. M. Oude Wolbers over Characterization of IPFlows for Lambda connections in optical networks, 31 augustus 2007, uur, WA 204 (Demozaal). Afstudeercolloquia EL R. Blokpoel (Master) over Staggered delay tuning algorithms for ring resonators in optical beam forming networks, 23 augustus 2007, uur, HO B8128. D. Waal (Doctoraal) over Broadband description of the copper cable transfer function, 24 augustus 2007, uur, HO T4. T. van Kuppeveld (Master) over ViewCorrect: Design of a mechatronic step, 28 augustus 2007, uur, HO T4. R. van Rootseler (Master) over Face recognition using boosted local features, 28 augustus 2007, uur, HO T4. T. Faber (Master) over Designing a low noise amplifier for satellite receivers in CMOS technology, 29 augustus 2007, uur, HO T4. T. Pinkert (Doctoraal) over Optical switching by nanomechanical perturbation of photonic crystal resonators, 30 augustus 2007, uur, HO T4.

12 12 donderdag 23 augustus 2007 Afstudeercolloquia INF J.P.A. Baalman over Van mono naar multi: een automatische VJ, 24 augustus 2007, 9.30 uur, WA 204 (Demozaal). P. Sierhuis over Het voorkomen van prestatieverlies bij de koppeling met Web services, en de rol van standaardisatie daarbij, 24 augustus 2007, uur, WA 204 (Demozaal). J. Wiskerke over Analysing superimposition of aspects using bug patterns in the DAT programming language, 24 augustus 2007, uur, LA 2773A. J. van Oijen over A framework to support the influence of culture on nonverbal behavior generation for embodies conversational agents, 24 augustus 2007, uur, CU B103. L. Savarese over Composition filters applied to an improved design of tracks in command and control systems, 30 augustus 2007, uur, WA 204 (Demozaal). M. van Bergen over Design and prototyping of a human-computer interface for a desktop tele-classroom conference application, 30 augustus 2007, uur, CU B209. H. Schoemaker over Automated construction of compatibility constraints in VisuaL from existing source code, 31 augustus 2007, uur, CU B101. R.B.P. Ambrosius over Elektronische leeromgeving met gebarentaalherkenning: Grafische user interface oplossingen voor ambiguïteitproblemen van een gebarentaalherkenner voor een elektronische leeromgeving voor dove en slechthorende kleuters, 31 augustus 2007, uur, WA 204 (Demozaal). Afstudeercolloquia CS G.J. Poulisse over Exploiting inter conceptual relationships to boost SVM classification, 23 augustus 2007, uur, CU B103. K. Walters over Cognitive radio on a reconfigurable platform, 24 augustus 2007, uur, WA 204 (Demozaal). J. Reede over On A-select and federated identity management systems, 27 augustus 2007, uur, WA 204 (Demozaal). W. van Wanrooij over Real world internet challenges ipv real world internet problems, 29 augustus 2007, uur, WA 204 (Demozaal). M. Lammertink over Integration of a NoC/PT controller in OSYRES, 30 augustus 2007, uur, LA Afstudeercolloquium MBI (recent) T. Schepers over A lifecycle method for serviceoriented architecture governance, 21 augustus Begeleiden bouw- en programmeerdagen INF. Het TEAM project van de UT start in september 2007 met een project in de wijk Roombeek. Hier wil men met leerlingen van de basisschool een bouwen programmeerproject opzetten met lego robots. Voor dit project zoekt de organisatie op korte termijn begeleiders om deze bouw- en programmeermiddagen in goede banen te leiden. Het gaat om 4 tot 6 middagen, met evt. uitbreiding, in de periode van september tot december Informatie: Ir. Egbert van Hattem, Bastille 304, tel. 4407, e.vanhattem@ utwente.nl. Protocol engineering (265110) en networked applications (264000) vervallen Voor MTE-studenten. Per 1 september 2007 zijn zowel het vak Protocol Engineering als het vak Networked Applications vervallen. Aangezien Protocol Engineering een verplicht vak is in het studieprogramma MSc Telematics, zal voor het begin van het studiejaar (voor 1 september 2007) aangegeven worden welke eisen er met ingang van zijn m.b.t. het studieprogramma. Op dit moment gaan de gedachten uit naar het verplicht stellen van een vak ofwel met een protocol gerelateerde inhoud ofwel met een internet architectuur gerelateerde inhoud. Deze verplichting zou dan komen in de plaats van de verplichting voor Protocol Engineering. Studentenassistenten gezocht voor programmeren 1 INF/BIT/TEL. De docenten van Programmeren 1 zijn op zoek naar enthousiaste studenten die dit vak met succes hebben afgerond en bereid zijn om dit vak te assisteren. Een studentenassistent begeleidt het practicum en controleert de opdrachten van de studenten binnen een doegroep. De tijdsbesteding is rond 64 uur. Bij belangstelling contact opnemen met L. Ferreira Pires (docent Programmeren 1), l.ferreirapires@ewi.utwente.nl, tel Studiemateriaal voor secure data management (211094) CS. Het studiemateriaal voor het vak Secure Data Management is veranderd. Het boek dat gebruikt zal worden: Security, Privacy and Trust in Modern Data Management (hardcover) by Milan Petkovic (Editor) and Willem Jonker (Editor); Springer, 1st ed.; ISBN Het boek is te koop via het secretariaat van de leerstoel Databases, mw. Ida den Hamer, kamer ZI Studiemateriaal advanced distributed multi-media database systems 1 (211083) CS/MTE. Het boek dat gebruikt zal worden voor het vak Advanced distributed multimedia database systems 1 is: Multimedia Retrieval (Hardcover) by Blanken, H.M.; de Vries, A.P.; Blok, H.E.; Feng, L. (Eds.); 2007, XVIII, 372 p. 152 illus.; ISBN: Dit boek is (tegen gereduceerde prijs) te koop via het secretariaat van de leerstoel Databases, mw. Ida den Hamer, kamer ZI Afstudeeropdracht Toepassing van KI voor automatische modelcalibratie CS/HMI/MTE. In het waterbeheer wordt veel gebruik gemaakt van hdyrodynamische modellen, die waterbewegingen kunnen simuleren als gevolg van veranderende randvoorwaarden. Kunstmatige Intelligentie maakt het mogelijk om modellen automatisch te kalibreren door in het iteratief proces variabelen te optimaliseren door modelresultaten te correleren aan meetgegevens. De student onderzoekt hoe een kalibratie met KI kan worden uitgevoerd en past dit toe in een case study. Als afstudeerder werk je als volwaardig lid van het projectteam samen met experts van HydroLogic en de opdrachtgevende organisaties. De opdracht kan per direct worden. Contact: M.J. Spijker (maarten.spijker@hydrologic.nl). Zie ook: nl/files/hydrologic/hydrologicvacaturestageict_ pdf. Afstudeeropdracht Ontwikkeling generiek hoogwatervoorspellingssysteem CS/HMI/MTE. HydroLogic is marktleider op het gebied van beslissingsondersteunende systemen (DSS) in het waterbeheer. DSS berekenen op basis van neerslagverwachtingen waterstanden voor de komende dagen. In het eerste deel van de opdracht onderzoekt de student welke processen er plaatsvinden bij het berekenen van waterstandsverwachtingen. Op basis hiervan onderzoekt de student welke processen generiek uitgevoerd kunnen worden. In het tweede deel van de opdracht ontwikkelt de student deze generieke programmatuur. Als afstudeerder werk je als volwaardig lid van het projectteam samen met experts van HydroLogic en de opdrachtgevende organisaties. Contact: M.J. Spijker (maarten. spijker@hydrologic.nl). Zie ook: ICT_ pdf. GW G W Afstudeercolloquia EDMM Y. Vreeswijk (Bachelor) over Implementatie van TeleTOP in het voortgezet onderwijs, 24 augustus 2007, uur, CU B200a. M. Groen (Bachelor) over Personeel, organisatie en management in het voortgezet onderwijs, 24 augustus 2007, uur, CU B101. M. Essink (Bachelor) over Excellente scholen in het basisonderwijs, 27 augustus 2007, uur, CU B101. S. Spuls (Bachelor) over Toetsing van academische competenties binnen het ITC, 29 augustus 2007, uur, CU B208. N. Nijhuis (Bachelor) over Kwalitatief onderzoek naar het uitgevoerde curriculum van het vak Engels op middelbare school SMK Kelana Jaya, 30 augustus 2007, uur, CU C312. L. Faber (Bachelor) over Principes voor leerlingenparticipatie, 31 augustus 2007, uur, CU B101. H. van Dokkum (Bachelor) over Autonomie, samenwerking en professionalisering van docenten in het beroepsonderwijs, 31 augustus 2007, uur, WA220. A.S. van Dalen (Bachelor) over Het toetsen van het ontwikkelingsniveau Moedertaal in Funderend Onderwijs, 31 augustus 2007, uur, CU B103. L. ter Riet (Bachelor) over Dalende leerprestaties van jongens in het primair onderwijs?, 27 september 2007, uur, CU B103. J. t Mannetje (Bachelor) over Wanneer is een VOschool excellent?, 8 oktober 2007, uur, CU B103. Afstudeercolloqiua EST J. Olatunde Akinola over Evaluation of HRD efforts: State-of-the-Art in six organizations in Nigeria and South Africa, 24 augustus 2007, uur, CU B103. A. Jager over Ontwikkeling beginnende geletterd en ICT. De rol van de leerkracht als ontwerper, 30 augustus 2007, uur, HO B1224. M. Naveed Khalid over The evaluation of differential item functioning in the presence of a relatively large number of misfitting items, 27 augustus 2007, uur, CU B103. Y.P. Hsiao over Generalizability of the speaking & writing scores in Dutch as a second language test, 30 augustus 2007, uur, CU B200a. A. Minwyelet Addamu over Supportive affirmative action practices through teacher professional development: Exploration of trends in Bahir Dar University, Ethiopia, 30 augustus 2007, uur, HO B1224. L. Voorneveld over Implementing compulsory education policy on St. Maarten, 24 augustus 2007, uur, CU B101. Afstudeercolloquia TO M. Biesheuvel over Tussen droom en daad: een onderzoek naar factoren die de kennisproductiviteit van frontliniewerkers beïnvloeden, 24 augustus 2007, uur, CU B209. I.M. Sanders over Competentiebevordering van actie-intelligentie, 30 augustus 2007, uur, SP6. Afstudeercolloquia TCW J. Zuidhof over In-store Design. Towards meaningful brand experiences in physical in-store environments, 23 augustus 2007, uur, CU C238. M. Beenackers over De mentor is zat...en wie zijn zij? Een beschrijvend onderzoek naar de wensen, behoeften en mogelijkheden van een alcoholtraining gericht op studentmentoren, 24 augustus 2007, uur, CU C238. M. Benschop over Invloed wandkleur en karakter in zorginstellingen, 27 augustus 2007, uur, CU B101. E. Prins over Investigate, create, communicate. Onderzoek naar de waarden van de TCW-student, 29 augustus 2007, uur, CU C238. B. van Loggem over Paper-based support for computer-mediated activity, 30 augustus 2007, uur, CU B103. M. Hartkamp over Public sector managers forcing employees towards a customer orientation, 30 augustus 2007, uur, CU C238. N. de Vries over Het aankoopproces van een elektronische leeromgeving, 30 augustus 2007, uur, SP6. M. Droppers over When can you expect more? A research about the development process of customer expectations in a business-to-business setting, 31 augustus 2007, uur, LA Afstudeercolloquium TO (recent) A. van Tilburg over A changing pedagogy in learning at ASML, 15 augustus Stageplek studenten communicatie TCW. Het weekblad Typisch Hengelo zoekt studenten die stage-ervaring willen opdoen als eindredacteur, verslaggever en fotograaf (all in one). Ze kunnen contact opnemen met de hoofdredacteur, Irma Bruggeman, Gemeente wil website testen Bij de gemeente Barneveld draait al enige tijd de website Deze biedt informatie en functionele tools voor diverse doelgroepen: inwoners, ondernemers, clubs en belangenorganisaties. In een creatief onderzoek waarin enquêtes, interviews en modern gebruikersonderzoek worden gecombineerd, wil de Gemeente te weten komen hoe de site wordt gewaardeerd, en aan welke veranderingen/aanvullingen/verbeteringen de diverse doelgroepen behoefte hebben. Meer informatie: Ir. Egbert van Hattem, Bastille 304, Tel. 4407, e.vanhattem@utwente.nl. Intekenlijst data-analyse 2 ligt klaar (196212) PSY. De intekenlijst voor de werkcolleges van het vak Data-analyse voor het studiejaar ligt klaar op de tafel bij het pleintje voor BOZ. Intekenen voor 4 september MB Traineeship MB Je bliksemstart voor een succesvolle carrière. Binnen de financiële kolom van Eureko/ Achmea krijg je als hbo er/wo er de kans om je in korte tijd te ontwikkelen tot volwaardig lid van Eureko/Achmea. Daarna gaat er een wereld van carrièremogelijkheden voor je open. In vier blokken van een half jaar, waarvan een in het buitenland, word je dagelijks voorbereid op je toekomstige rol van financial binnen Eureko/ Achmea. Start per 1 november. Meer informatie: opdracht Zomerstage/werkopdracht Impress is an international provider focused on metal packaging solutions for consumer goods which are part of everyday life and used by people of all ages. We are looking for a student who provides general support to the marketing department of the specialities division, based in Deventer. Actively develop, set up and fill a marketing database with key performance indicators and investigate the market for specific business units (babyfood, paints & coatings, aerosols, beer kegs) or in specific geographical areas (Poland, Ukraine and Russia). Meer informatie: opdracht Afstudeercolloquia BA M.A. Fikkert (Master) over Effectiviteit van personeelsmanagement in het MKB. Hoe meten we dat?, 30 augustus 2007, uur, SP7. M.A. Rauf (Master) over HRM and SME performance, 30 augustus 2007, uur, HO B1228. Afstudeercolloquia BSK S.M.M. van der Valk (Bachelor) over Stemmers goed afgestemd? Onderzoek naar de relaties tussen typen van mediagebruik en politieke houdingen, 28 augustus 2007, uur, SP6. R.J.W. Kamphuis (Doctoraal) over Planologische expansiedrift: Over de toepasbaarheid van de prospect theory op de ruimtelijke ordening, met de Hengelose binnenstad als casus, 28 augustus 2007, uur, SP5. N. Berends (Bachelor) over Nulmeting woononderzoek Berflo Es zuid, 30 augustus 2007, uur, SP7. M.S.P. Langejans (Doctoraal) over Een Engels Publiekprivaat sluitstuk in het Nederlands gevangeniswezen?, 30 augustus 2007, uur, SP4. Afstudeercolloquia IE&M C.F.A.R. Wanningen (Master) over Inflation Derivatives, 24 augustus 2007, uur, HO B1228. W.M. Kloosterman (Master) over Stevedoring in the Eemshaven. An evaluation of adequate setups for the required stevedoring activities of the new multi fuel power plant of Nuon, 28 augustus 2007, uur, SP6. T.R.F. Postema (Master) over Developing integrated solutions at Siemens Medical Solutions; the product-service transition, 31 augustus 2007, uur, SP3. Afstudeercolloquia PA M.R. Brinkman (Master) over Selectie van het Burgerforum Kiesstelsel, 24 augustus 2007, uur, SP5. K.C. Wong (Master) over Samenwerking in de inburgeringsketen, 29 augustus 2007, uur, CU C238. G.G. Schuitemaker (Master) over Evaluatie integraal wijkgericht werken gemeente Hengelo, 30 augustus 2007, uur, SP7. Afstudeercolloquia TBK W. Veltman (Doctoraal) over Series production at a project oriented facility at VMI, Yantai, China, 24 augustus 2007, uur, LA J.C. van de Kolk & O.R.J. Duijn (Doctoraal) over Synergie in Gist, 27 augustus 2007, uur, Capitool B305. R. Arnoldus (Doctoraal) over Positionering van Ned Train Consulting als kennis en innovatiecentrum Materieel, 28 augustus 2007, uur, SP7. P. Brouwer (Doctoraal) over Hotelgame: ontwerp van een businessgame, 29 augustus 2007, uur, SP7. M.L. Boer (Doctoraal) over Druk met Arbo: een onderzoek naar het realiseren en beheersen van goede arbeidsomstandigheden, 29 augustus 2007, uur, SP6. M. de Jonge (Doctoraal) over Management van innovatie bij BAM Utiliteitsbouw Rotterdam, 30 augustus 2007, uur, SP5. J. Westeneng (Doctoraal) over Outpatient appointment scheduling: An evaluation of alternative appointment systems to reduce waiting times and underatilization in an Ear, Nose, and Troat outpatient clinic, 30 augustus 2007, uur, SP5. M.S.D. Sussenbach (Doctoraal) over Van Shared Services naar een kwaliteitslogo, 30 augustus 2007, uur, SP4. M.W. Drenth (Doctoraal) over Sociale activering in vrijwilligersorganisaties, 31 augustus 2007, uur, SP7. I. Wesemann (Doctoraal) over Marketing consulting services online, 31 augustus 2007, uur, HO T4. Gehouden afstudeercolloquia TBK R. Boertjes (Doctoraal) over Meten en verbeteren van het productieniveau, 10 juli J.G. Grooters (Doctoraal) over Het proces procesmatig verbeterd, 12 juli E.K. Haspels (Bachelor) over Checking the vital signs of Medipro, 12 juli E.C. Wullink (Doctoraal) over Business to Business Marketing as an entrepreneurial process, 13 juli W.R. Dijkhuis (Doctoraal) over Reducing the repositioning of empty containers for M.O.L., 13 juli W. Heemskerk (Doctoraal) over Geschiktheid van de coöperatie voor maatschappelijk verantwoord bankie-

13 13 donderdag 23 augustus 2007 ren, 15 augustus R.H.A. Quaedvlieg (Doctoraal) over Implementatie van Magic TSD bij ITBE; een evaluatie onderzoek, 17 augustus M.H.T. Raijmakers (Doctoraal) over Restructuring the purchasing process at Promocionales Pacifico de Mexico, 22 augustus M. Wensink (Doctoraal) over Just Cruising. De invloed van cruisepassagiers op het afhandelingsproces van Schiphol, 22 augustus Gehouden afstudeercolloquium ES H.K. Krimphoff (Bachelor) over Lobbying the REACH regulation. An empirical analysis of the Meta game of triple P, 7 augustus Gehouden afstudeercolloquia BA R.W.G. Mars (Master) over Bedrijfsopvolging, 10 juli N. Oosterink (Master) over De kloof verkleinen tussen identiteit en imago, 19 juli W. van Pijkeren (Master) over The key to open the Chamber of Commerce, 24 juli Gehouden afstudeercolloquium IE&M P. Kuipers (Master) over Supply base control in new product development, 17 juli Gehouden afstudeercolloquium BK A.M. Bovelander en J.F.M. Timmer (Bachelor) over Een onderzoek naar de relatie tussen betrokkenheid en prestatie in het amateur-voetbal, 10 juli Gehouden afstudeercolloquium PA J.G.M. Landman (Master) over Zeeuwse mossel: historie of toekomst, 11 juli Vacature opleidingscommissie BSK BSK bachelor. De opleidingscommissie van BSK is op zoek naar een student-lid. De taken zijn o.a. de belangen van medestudenten vertegenwoordigen en advies uitbrengen over het curriculum en andere inhoudelijke aspecten van de studie. De tijdsbesteding is hoogstens vijf uur per maand, zodat deze commissie goed te combineren is met je studie. Er staat een ruime vergoeding tegenover. Voorwaarden: je bent komend collegejaar bachelorstudent en (minimaal) het gehele collegejaar beschikbaar. Stuur voor 31 augustus een korte motivatie (half A4) en je CV op naar olcsecretaris@mb.utwente. nl. Bachelor/Masteropdracht: wensen kleurrijk wonen BSK. Politicologie & Onderzoeksmethodes. Stichting Variya uit Hengelo zet zich in voor maatschappelijke ontwikkeling en integratie. Samen met regionale architecten wil men een nieuw project opstarten: Kleurrijk Wonen. In toekomstige bouwprojecten wil men op een uitgesproken manier rekening houden met de wensen van allochtone groepen betreffende wonen, voorzieningen en woonbeleving. Hiervoor is verkennend onderzoek nodig. Meer informatie: Ir. Egbert van Hattem, Bastille 304, tel. 4407, e.vanhattem@utwente.nl. TNW T NW Afstudeercolloquia TN T NW J.B.W. Spikker (doctoraal) over Dynamic spectroscopy of single quantum dots, 29 augustus 2007, uur, CU B209. W. Hoving (Doctoraal) over Improving the sensitivity of small magnetic sensors using flux concentration, 29 augustus 2007, uur, LA R.A.J. Hagen (Master) over Spectral Investigation of a 2D Photonic Crystal Waveguide for mid-ir Radiation, 7 september 2007,16.00 uur, HO T4. Gehouden afstudeercolloquium TN G. van de Maat (Doctoraal) over Design of a fast cine scanning raman imager, 30 juli STUDENT UNION De Student Union Introductie Kommissie 2008 zoekt nieuwe leden. Lijkt het jou leuk de IK2008 te organiseren, neem contact op met de Introductie Kommissie 2007, info@ik.utwente.nl. # Wil jij een jaar lang tegen een aantrekkelijke prijs sporten, met cultuur bezig zijn en gratis boeken lenen bij de bibliotheek? Schaf dan een Xtra-card aan. Tot oktober kost deze kaart slechts 60 Euro. # Kom tijdens de intro naar de Unionbar voor een broodje knakworst, een saucijzenbroodje een cola of een biertje. Dit is maar 1 euro! # Heb je zin in koffie, maar geen tijd, bestel dan de Illy to go. STUDIEVERENIGINGEN S tudieverenigingen W.S.G. Abacus Welkom (terug) allemaal in Enschede! Hopelijk hebben jullie een fijne vakantie gehad en zijn jullie weer lekker uitgerust, want niets is zo vermoeiend als de introductie. Jij feest toch zeker ook mee met de nieuwe eerstejaars? # We wensen S tudieverenigingen iedereen die herkansingen moet doen veel succes en hoge cijfers toe. # Heb je ook zo n zin om de oude bekenden terug te zien en te ontdekken hoe de eerstejaars hun opleidingskamp beleven? Kom dan naar de intro-bbq op dinsdag 28 augustus. # Tot ziens in de Abacuskamer! W.S.G. Isaac Newton De intro is al weer een aantal dagen bezig. De doegroepen zijn gevormd, op de eerste dag heb je kennis kunnen maken met verschillende sportverenigingen en natuurlijk met onze mooie studievereniging. Ook onze trots, de hovercraft, is weer te zien geweest en dankzij een nieuwe motor heeft deze ook weer kunnen hoveren. Geniet nog even van de intro, want nog even en het studeren gaat beginnen. Maar geen nood, want ook na de intro kun je samen met je doegroep lekker ontspannen door eens in de 2 weken op donderdagmiddag een biertje te komen doen in onze borrelkelder Diepzat. # Voor degenen die alle intro-gezelligheid moeten missen door herkansingen: veel succes gewenst! CULTUUR C ultuur Musilon open repetitie Bassen gezocht! Ma. 3, 10 en 17 september, uur, Kleine Zaal, Vrijhof. Kom een keertje meezingen met Musilon, één van de meest swingende studentenkoren van Nederland! We zingen jazz en moderne nummers van o.a. Queen en The Beatles. Ook als je nog nooit gezongen hebt, ben je van harte welkom. We zijn m.n. op zoek naar bassen (lage mannenstemmen), maar ook met andere stemmen zijn we blij. Meer info: www. musilon.utwente.nl. P akkerij PAKKERIJ A.S.V. Taste De intro is begonnen! De afgelopen dagen zijn veel activiteiten en feesten georganiseerd. # Vandaag is de Enschededag. Na het FACT Forum vindt een groots Pakkerijfeest plaats. # Zaterdag organiseert Taste een Dance4Life-concert op de Oude Markt. Zorg dat je hier bij bent en steun het goede doel met Enschede supports Dance4Life vanaf uur op de Oude Markt. # Woensdag is het slotfeest in de stad met een feest bij Taste. Maak het einde van de intro mee! # Kan jij Taste Aan? # Voor vragen of meer informatie, bel/mail het bestuur ( of bestuur@asvtaste.nl) of kijk op Audentis Wil je bijkomen van de eerste twee introductiedagen? Audentis presenteert: De Audentis Sunset Experience. Donderdagavond na het FACT Forum om uur op de Oude Markt. Kom lekker loungen op de muziek van Hotradio en een lekkere cocktail drinken voor slechts 1 euro. # Ben je benieuwd hoe het er op een kroegavond bij Audentis aan toe gaat? Zondagavond (op de rustdag) vindt bij Audentis de gewone kroegavond plaats. Vanaf uur is iedereen welkom op Sociëteit T.R.A.M. om de sfeer van een Audentis kroegavond te komen proeven. # Meer informatie: www. audentis.nl of bel/mail de Senaat ( of senaat@audentis.nl). INTERNATIONAAL I nternationaal Course Systematically Searching for Information Intended for scientific staff members and PhD-students. See further information at Algemeen. C ultuur My University Library My university is a useful tool to get personalized information of the university library on your desktop. Log into MyCampus, click My University Library and add your preferences. Favorites: here you add your favorite websites, databases and e-journals. UB- Acquisitions: choose your favorite subjects. Add the sort materials you want information about and register the maximum number of hits. DIVERSEN Kivi Niria Kivi Niria is verhuisd naar kamer Z110 (De Horst). Ter gelegenheid van de introductie is er een speciale actie. Voor slechts 7,50 Euro ben je tot 1 januari 2008 lid. Je ontvangt iedere twee weken het technologietijdschrift De Ingenieur, het Technisch Weekblad en kunt profiteren van overige voordelen. Kivi Niria biedt je de mogelijkheid om deel te nemen aan activiteiten als bedrijfsbezoeken, workshops, symposia en lunchlezingen. Zo kun je contact leggen met bedrijven die later een rol in je carrière kunnen spelen. Meer weten? Kom langs in de Kivi Niria kamer, mail kiviniria@utwente.nl of bezoek CD-Uitleen Nieuwe aankopen: Pop: 1.Fictionplane - Left Side Of The Brain; 2.Beth Hart - 37 Days; 3.Prince - Planet Earth; 4.The Thrills Teenager; 5.UNKLE - War Stories; 6.Smashing Pumpkins Zeitgeist; 7.The Tuss - Rushup Edge; 8.Air Traffic - Fractured Life; 9.Jimmy LaFave - Cimarron Manifesto; 10.Nick Drake - Family Tree; Blues: John Mayall & Bluesbreakers - In The Palace Of The King; Jazz: Ned Rothenberg - Inner Diaspora; Klassiek: Claudio Monteverdi - Combattimento; Wereld: Diversen - Dutch World Music Vol. 1; DVD: Rolling Stones - The Biggest Bang. Deze en nog andere CD s, DVD s, SACD s en LP s, op de 1ste etage van de Openbare Bibliotheek, Enschede. Nieuw! Leden kunnen online Cd s kopen! Zie: Tel SPORT Euros Kano Maak kennis met Euros Kano! # De introductie is bezig: za. 25 augustus uur: Euros Paradise op het watersportcomplex. # Wo. 29 augustus uur: kano demo s en workshops. # Do. 30 augustus: slotfeest. # Doe mee met ons speciale introductieprogramma vanaf 3 september. Op maandag kun je op het Twentekanaal meedoen met onze vlakwatertraining. Nadien kun je mee-eten in ons clubhuis de Sevende Camer. # Woensdag uur zijn de kanopoloërs in het buitenbad van de UT. # Ook eens wildwater/kanopolo proberen of proeven aan wedstrijdkano s? Kom langs bij Euros Kano. Info: Onno/Jorik, voorzitter@euroskano.nl of D.Z.C. Vleugellam D iversen S port Na een fantastisch zomerkamp in Tsjechie, Jicin richten wij ons weer op de intro. Dit weekend organiseren we een speciaal intro-weekend voor mensen die op de rustdag van de intro willen vliegen. Je kunt je hiervoor aanmelden via onze website. # Wil jij ook piloot worden? Meldt je dan aan! Vanwege onze beperkte capaciteit is het zaak om dit snel te doen. Kijk op onze website: of mail: bestuur@ vleugellam.nl. ADVERTENTIE UT-Catering Postbus 217, 7500 AE Enschede Studentenrestaurant DAGMENU S Maandag 27 augustus Braadworst, Nasi goreng, Vegetarische worst Stroganoffsaus, Satésaus Aardappel wedges, Saté/zoet zuur Spruitjes, Tjaptjoi Rauwkostsalade - Dessert naar keuze Dinsdag 28 augustus Boeuff Bourguignonne, Rolladeschijf, Javaanse schijf Jachtsaus, Hotsaus Puree, Frites Broccolimix, Rode bietjes Rauwkostsalade - Dessert naar keuze Woensdag 29 augustus Boerengehaktbal, Schouderfiletlapje, Gevulde tomaat Espagnolesaus, Carbonarasaus, Roomsaus Gekookte aardappelen, Gebakken aardappelen Andijvie à la crème, Witlof Rauwkostsalade - Dessert naar keuze Donderdag 30 augustus Gepocheerde koolvis, Zigeunerschnitzel, Vegetarische schnitzel Hollandaise saus, Zigeunersaus Röstirondjes, Gebakken aardappelen Geglaceerde wortelen, Sperziebonen Rauwkostsalade - Dessert naar keuze Vrijdag 31 augustus Spaghetti, Kippenboutje Bolognaisesaus, Kerriesaus, Tomatensaus/ Omelet Doperwten, Gemengde groente Witte rijst, Geraspte kaas Rauwkostsalade - Dessert naar keuze 'De Stek' Maandag 27 t/m vrijdag 31 augustus Hap aan de Tap Pepersteak met gebakken uien Frites en rauwkostsalade Superhap Varkenshaaspuntjes met champignonroomsaus Gebakken aardappelen & rauwkostsalade For the English menu: studentenrestaurant Openingstijden Studentenrestaurant: Ma. t/m vrij. 11:30-19:00 uur. Warme maaltijden zijn verkrijgbaar tussen 12:00-13:30 uur en 17:00-19:00 uur. Openingstijden De Stek: Ma. t/m vrij uur Voor meer informatie: UT-Catering: Reserveringen Faculty Club en De Stek online via

14 14 donderdag 23 augustus 2007 Naam: Studie: Jaar: Sport: Club: Categorie: Marlies Oost Bedrijfskunde Studeert binnen twee weken af Tennis Ludica Tot 66 kilo Je wint deze zomer samen met Wijnand Bakker de dubbel van het TOP toernooi in Enschede, en je verlaat Ludica. Dus je stopt op het hoogtepunt van je carrière? Welnee, er is geen verband. Het is de eerste keer dat ik het toernooi op mijn naam schrijf en het is vooral leuk dat dit uitgerekend in je laatste seizoen gebeurt. De puzzel valt wel mooi in elkaar. Je grootste succes ooit? Ik denk het wel. Voor mij was het de eerste keer dat ik het toernooi won en ik doe er al twaalf jaar aan mee. Vorig jaar werd ik tweede en het jaar daarvoor ook, maar nooit eerste. Je neemt binnenkort niet alleen afscheid van Ludica en de UT, maar ook van Nederland? Klopt, ik ga samen met mijn vriend in Australië wonen. Hij heeft daar een baan en ik ga op zoek naar een baan. We kijken daar naar uit. Dat zijn geen halve maatregelen. Klaar met Nederland? Nee, maar we wilden wat anders. ADVERTENTIE Marlies Oost Maar dan had je ook naar IJsland kunnen gaan of Zimbabwe? Klopt, dat zijn inderdaad ook aardige opties, maar we hebben voor Australië gekozen. Er zijn allerlei redenen waarom juist dit land ons aanspreekt, maar dat is heel persoonlijk. Stop je ook met tennis? Welnee, ik speel al achttien jaar tennis en daar ga ik mee door. Ook al is het straks een stukkie verderop. Wat spreekt jou aan in tennis? Mij spreekt vooral het mentale deel aan. Gewoon het Afscheid in stijl gevecht met je tegenstander. Dat is leuk. Je bedoelt je tegenstander uit haar concentratie brengen door extra lang je veters te strikken. Ben jij een pestkop? Helemaal niet. Maar die spelletjes worden inderdaad wel gespeeld. Als iemand dat bij mij doet dan kan ik nog net iets langer mijn veters strikken. Bovendien is er met mijn concentratie in een wedstrijd weinig mis. Ik laat me niet uit het veld slaan. Als ik boos word, dan kom ik juist alleen maar beter in mijn spel. Laat mijn opponent maar in de waan dat ik van slag raak. het Wereldkampioenschap Er was zelfs zicht op brons tijdens het afgelopen WK zeilen in Duitsland. Maar mondiaal eremetaal bleek iets te hoog gegrepen voor de UTstudenten Hidde Dijkstra en Jeroen Schoenmakers. Net iets te hoog, want de Euros Laser 2 zeilers veroverden een fraaie vierde plek aan de Oostzee en dat was meer dan vooraf verwacht. In een veld van dertig boten zeilden Dijkstra en Schoenmakers de pannen van het dak. Het duo doorstond alle weerstypen en waren steevast voorin terug te vinden. TBK-student Jeroen Schoenmakers (23) vertelt dat het doel een Op dit moment ben je geblesseerd, hoe lastig is het om niet te spelen? Ik heb m n schouder overbelast, waardoor ik momenteel niet pijnvrij kan spelen. De fysiotherapeut heeft me aangeraden vier weken niet te tennissen. Dat is balen, maar ik houd mijn conditie nu op peil met hardlopen. Geef eens een sterkte/zwakte analyse van jezelf? Mijn backhand is niet zo sterk. Ik moet het van snel spel hebben, daar weet ik mijn tegenstander nog wel eens mee te verrassen. Wint Marlies Oost ooit Wimbledon? Ik kom tekort voor de top. Ik speel in categorie drie en dat niveau past uitstekend bij mij. Er is mij veel aan gelegen op dit niveau te blijven spelen. Ook straks in Australië. Reageer eens spontaan op de volgende stelling: tennis is een elitesport. Welnee, misschien was dat vroeger zo, maar nu niet toptienklassering is, maar met deze vierde plaats worden de ambities vanzelfsprekend bijgesteld. Want volgend jaar wil het succesvolle duo goud veroveren op het EK, dat dan in Nederland wordt gehouden. Jeroen Schoenmakers over het WK: Als we vierde kunnen worden op het WK, kunnen we ook goud winnen op het EK. De verschillen zijn vrij klein. In Duitsland hadden we op de laatste wedstrijddag nog Beeld van het WK-Zeilen Foto: Arjan Reef meer. In vergelijk met een teamsport is tennis wel een dure sport. Je draait immers in je eentje op voor de kosten en wanneer je het talent zou hebben om de top te bestormen, dan lukt je dat niet zonder de steun van sponsors. Dus jong talent zonder geld kan het vergeten? Niet alles heeft met geld te maken. Je ziet vaak aan jonge talentvolle meisjes dat ze stoppen met tennis op het moment dat ze in de puberteit komen. Als ze dan een jaar of zeventien zijn, pakken ze de draad weer op. Maar die pauze is dan te lang om de top nog te halen. Kan Michaëlla Krajicek ooit Wimbledon winnen? Volgens mij wel. Ze lijkt uit het goede hout gesneden, zicht op brons. We lagen vooraan, maar moesten uiteindelijk nog twee boten voor laten. We kwamen één punt tekort voor brons. Dat was op dat moment wel even balen, maar nu zijn we vooral trots op onze vierde plaats. Dat hadden we natuurlijk nooit verwacht. We zeilden ook goed en hebben bewezen met verschillend weer uit de voeten te kunnen. Als volgend jaar het EK in Nederland wordt gehouden dan doen we een gooi naar goud. maar dan moet ze nog wel keihard buffelen. Serena of Venus Williams? Doe dan maar Venus. Ik vind Serena niet sympathiek, beetje aanstellerig type. Hoe ze bezig was op Wimbledon leek nergens op. Ze speelde in één van haar partijen geblesseerd verder en won. Zo op het oog best knap, maar daar zat een flinke dosis toneel bij. Zo n toneelstukje zie ik Venus nog niet opvoeren. Gravel of gras? Gras is sneller, je kunt de bal sneller spelen en dat spel ligt me wel. Waar moet een racket aan voldoen? Dat is voor iedereen verschillend. Ik speel zelf bij voorkeur met een soepel racket. Hoe stugger het racket hoe meer je het gevoel krijgt met een plank te slaan. Met een soepel racket kun je de bal beter sturen. Die soepelheid heeft overigens niets met de spanning van het racket te maken. Waarom spelen jullie in het wit? Dat is puur traditie. Maar tegenwoordig worden alle denkbare kleuren gedragen. Er is de laatste jaren een beetje afstand genomen van die traditie. Je ziet nu ook zwarte of blauwe outfits op de baan. Ook last van die verbale krachterupties bij je opslag? Nauwelijks, ik schreeuw wel eens een keertje maar dat is eerder uitzondering dan regel. Ik probeer het in ieder geval niet te doen, maar in het vuur van de strijd wil het me wel eens overkomen. Dan schrik ik van mezelf. Kan Ludica wel verder zonder Marlies Oost? Zonder twijfel. Een gezonde club die prima verder kan zonder mij. Ik heb straks nog een bescheiden afscheidsfeestje en daar kijk ik wel naar uit. Cabezota grijpt naast titel Alsof een nationale titel de beachhandballers van Cabezota niet wordt gegund. Want evenals vorig jaar behaalden de Drienerlose spelers weliswaar de finale van het NK, maar daarin kwam de ploeg niet tot winst. Dwarsligger was de ploeg Hurry Up uit Zwartemeer. In het beachsportstadion in Scheveningen bleek deze formatie te sterk voor de ploeg uit Enschede. Ook in de voorronde boog Cabezota het hoofd voor deze sterke opponent. Niettemin kijkt de ploeg terug op een geslaagd NK. In de halve finale brachten shoot outs de beslissing over deelname aan de finale. Ook dat lukte, maar een finaleplaats was uiteindelijk het hoogst haalbare. Succes voor Euros op Sneekweek De Euros zeilers Hidde Dijkstra en Jeroen Schoenmakers (Laser 2) veroverden deze zomer een tweede plaats op de Sneekweek. Twee andere boten van Euros eindigden op een zesde en negende plaats. Een Duitse boot won de wedstrijd.

15 15 donderdag 23 augustus 2007 The Hoax In de film The Hoax lukt schrijver Clifford Irving (Richard Gere) het al jaren niet om een bestseller te schrijven. Ten einde raad laat hij zijn uitgever geloven dat hij de uitverkozen schrijver is om de biografie over miljardair Howard Hughes te schrijven, die een zonderling bestaan leidt. Er barst een gigantisch mediaspektakel los als uitkomt dat Irving het complete verhaal verzonnen heeft. De situatie loopt al snel uit de hand. De hebzucht en het verlangen naar erkenning van een matige schrijver laten Irving meer verliezen dan hem lief is. Vrijdag 24 augustus t/m dinsdag 4 september 2007, Concordia Cinema, tijdstippen op EUR 7/6/5/4,50/3,50. Kijk Hengelo! Het Twents Techniekmuseum HEIM is dit jaar het decor van de Opening van het Cultureel Seizoen in Hengelo. De muziekschool Hengelo, Crea, poppodium Metropool, de Openbare Bibliotheek, het Rabotheater het kunstcentrum en multimedialab Oostfront presenteren zich vandaag aan het publiek. Workshops breakdance, Afrikaanse dans, jumpstyle en flamenco worden afgewisseld met toneelvoorstellingen en optredens van verschillende lokale muzikale ensembles en koren. Daarnaast treedt ook verhalenverteller Wim Wolbrink op en staan s avonds diverse bands op het podium. Zaterdag 25 augustus 2007, Techniekmuseum Heim Hengelo e.o.,14.30 uur, toegang gratis. Programma: nl. Popfestival Het jaarlijks terugkerende Geuzenpopfestival kent dit keer een nog uitgebreider programma. Naast twee podia met een variatie aan optredende bands uit Enschede en omgeving, is er in samenwerking met poppodium Atak voor het eerst ook een danstent, een lounge area en een festivalmarkt. Dit jaar bestaat de lijst van optredende bands uit onder andere After Forever, Mad Sin en Malle Pietje & the Bimbo s; muziek variërend van metal en gothic tot hiphop en rap en alles daartussen. Zaterdag 25 augustus 2007, Recreatieterrein Het Rutbeek, uur, EUR 17,50/12,50. Kaarten via website en via diverse verkooppunten. Tessa Lieffering in de nieuwe ruimte van de kunstuitleen. Vanaf deze week is de kunstuitleen in de Vrijhof weer geopend. Studenten en medewerkers kunnen er in de middagpauze op de dinsdag én donderdag terecht. We hebben nu meer ruimte en een groot raam. Je kunt nu zien hoe de kunst eruitziet bij daglicht. Joanne Wolters Studenten en medewerkers kunnen vanaf deze week weer een gratis keuze maken uit een totale collectie van ruim achthonderd kunstwerken, waarvan een kwart op voorraad is in de kunstuitleen. Keus genoeg, volgens Tessa Lieffering, medewerkster Vrijhof Cultuurcentrum. De collectie varieert van tekeningen en schilderijen tot zeefdrukken en foto s in allerlei stijlen. Vooral modern en abstract werk is ruim vertegenwoordigd, maar meer realistisch werk is er ook te vinden. Lieffering: Door de vakantie ben ik er nog niet aan toegekomen al het nieuwe werk op te hangen. Sommige werken zijn behoorlijk stoffig geworden door de verbouwing van de Vrijhof. Er is de laatste tijd ook veel werk aangeschaft van het verzekeringsgeld dat de UT kreeg na de brand van het TW/ RC-gebouw (nu Cubicus geheten) vijf jaar geleden. Bij die brand ging veel kunst verloren. We hebben nu een mooie mix van bekend en onbekend werk van jonge, nieuwe kunstenaars. Geluk bij een ongeluk zou je kunnen zeggen. Foto: Arjan Reef kunstuitleen ut Een kunstwerk aan je eigen kamerwand Lieffering vertelt dat er veel animo is voor het lenen van kunst. Medewerkers horen van elkaar van het bestaan van de kunstuitleen. Zelfs tijdens de verbouwing, toen we tijdelijk in een klein hokje bovenin de Vrijhof zaten, waren er nog verbazingwekkend veel klanten. Onder studenten zijn we minder bekend. Er komt elk jaar een nieuwe lichting bij. Maar er zit een stijgende lijn zit in. Studenten wisselen ook vaker van kunstwerk, terwijl medewerkers het fijn vinden om de hele dag tegen hetzelfde kunstwerk aan te kijken. Zelf is Lieffering ook kunstenaar, ze kan het iedereen aanraden om een schilderij of andere kunstwerk te lenen. Het is prettig om naar meer te kunnen kijken dan je eigen beeldschermpje. Kunst is meer dan wanddecoratie. In een kunstwerk kan ik elke keer wat nieuws ontdekken, je blijft er naar kijken en kunt er lekker bij wegdromen. Voor mij is het echt een vorm van verdieping, zoals anderen boeken lezen. Nee, ik heb geen echt favoriet werk. In veel verschillende werken en stijlen kan ik wat moois ontdekken. Op dit moment vind ik middeleeuwse kunst en kunst uit de periode rond 1700 helemaal geweldig. Jammer genoeg is dat allemaal niet te betalen. Zelf heb ik nu op mijn kamer werk van Lucebert en Arno Kramer hangen en allerlei prentkaarten. De kunstuitleen in kamer 136 van de Vrijhof is elke dinsdag en donderdag van uur en op afspraak geopend. Studenten en medewerkers kunnen gratis lenen op voorwaarde dat het werk op de UT blijft. De maximale leenperiode is voor studenten een jaar en voor medewerkers twee jaar. Voor meer informatie: Tessa Lieffering: of t.lieffering@utwente.nl Open repetities Met de start van het nieuwe studiejaar beginnen de cultuurverenigingen van de UT ook weer met hun activiteiten. Verschillende cultuurverenigingen bieden studenten en medewerkers een kijkje in hun keuken. De UT kent twintig cultuurverenigingen op het gebied van muziek, dans, toneel, cabaret, dans, fotografie en nog veel meer. Geïnteresseerden kunnen vrijblijvend langskomen bij één van de open repetities. De data en tijdstippen van de verschillende repetities zijn te vinden in de agenda onder aan deze pagina. Voor meer informatie over culturele activiteiten, cultuurverenigingen, open repetities en culturele voorstellingen: zie de website van cultuurkoepel Apollo: www. apollo.utwente.nl. Mondo Leone De Broodje Cultuur-voorstelling met de hoogste waardering van het publiek krijgt traditioneel de Broodje Cultuur Publieksprijs uitgereikt en opent als winnaar het nieuwe culturele seizoen in het Vrijhof. Dit jaar is Leon Giesen met Mondo Leone als winnaar uit de bus gekomen. Met een waardering van 4,7 op een schaal van 1 tot 5 was hij favoriet bij het publiek. Theater gecombineerd met muziek en film; Giesen combineert al zijn passies tot een bruisend geheel. Het resultaat is een afwisselende voorstelling vol verhalen, overdenkingen, filmpjes en ontroerende liedjes. Maandag 10 september 2007, Amphitheater Vrijhof, uur, EUR 5/4/2. Reserveren via Nieuwe cursussen Komend collegejaar gaan vanaf september de culturele cursussen van Vrijhof Cultuurcentrum weer van start. De cursussen variëren van schilderen tot creatief lassen, en van zang tot theatertechniek, diverse cursussen fotografie en yoga. De cursussen zijn toegankelijk voor studenten en medewerkers, ook Saxion- en ITC-studenten zijn van harte welkom. Met een SUAC-kaart krijgt je nog eens vijfig procent korting op het cursusgeld. Meer informatie over het cursusaanbod en online inschrijven is te vinden op de website: www. cultuur.utwente.nl. Donderdag 23 augustus Metropool Hengelo: Kokon en Mildred Pierce. Populaire Poolse metalband en Nederlandse metalband spelen muziek geïnspireerd op o.a. Nirvana en Neil Young. Zaal open: uur. Aanvang: uur. Toegang gratis. Café de Cactus: Johnny Teardrop and the Tissues. Vijfmansformatie uit Oldenzaal speelt covers vol soul, rhythm and blues uur. Toegang gratis. Vrijdag 24 augustus t/m dinsdag 4 september Concordia Cinema: The Hoax (film). Hoe een mediaspektakel een persoonlijk drama wordt. Kijk voor de precieze data en tijden op EUR 7/6/5/4,50/3,50. Zie deze pagina. Zaterdag 25 augustus Rutbeek: Geuzenpop festival Atak. Popfestival met optredens van diverse bands. Zaal open: uur. Aanvang: uur. EUR 17,50/12,50. Kaarten zijn niet te verkrijgen bij Atak maar via de website www. geuzenpop.nl, ticketservice, GWK, Free Record Shop en Café Rocks. Zie deze pagina. Techniekmuseum Heim Hengelo: Kijk Hengelo! Opening van het cultureel seizoen in Hengelo. Zaal open: uur. Aanvang: uur. Toegang gratis. Voor meer informatie: Zie deze pagina. Woensdag 29 augustus Atak: Perestroika Sound System. Russische dance gecombineerd met polka, gypsy en klezmer uur. Toegang gratis. Donderdag 30 augustus tot en met woensdag 5 september Concordia Cinema: Nuovomondo. (film). De Amerikaanse droom gezien vanuit de ogen van Italiaanse immigranten begin 20ste eeuw. Kijk voor precieze data en tijden op EUR 7/6/5/4,50/3,50. s t a d Donderdag 6 september Rabotheater Hengelo: La Dia (theater/ musical). Een unieke totaaltheatervoorstelling, een combinatie tussen musical, Cirque du Soleil achtige acts, fysiek theater en muziektheater uur. EUR 17,50/12,50. Tot en met zaterdag 8 september Galerie SBK Hengelo: Treinen. Foto s uit de collectie Spaarnestad foto s. Kijk voor de actuele openingstijden op Toegang gratis. Zaterdag 8 september NixBBBluesClub: John Norrie Band. Bluesband combineert boogie, rythm, blues en swing. Zaal open: uur. Aanvang: uur. EUR 10/7. Zaterdag 8 september tot en met zaterdag 3 november CBK Concordia: Expositie Super Sweet Thirty-Somethings. Verleidelijke schilderkunst en beeldhouwkunst van leden van kunstenaarscollectief B93. Dinsdag tot en met zaterdag geopend. Kijk voor de openingstijden per dag op Toegang gratis. Dinsdag 11 en 18 september Balletstudio Conservatorium: Arabesque Open lessen. Ben je benieuwd of moderne dans wat voor je is? Kom langs op één van de open repetities uur. Toegang gratis. Donderdag 13 september Twentse Schouwburg: Cabaretestafette. Drie aanstormende cabarettalenten treden op voor de prijs van één uur. EUR 17,50/15/13. Zaterdag 15 september Rabotheater Hengelo: Nationale Reisopera - Premiere La Barca di Venetia per Padova (opera). La Barca bestaat uit twintig opwindende madrigalen, afgewisseld met korte dialogen en muziek van componisten die Banchieri in zijn komedie aanhaalt of parodieert: Marenzio, Gesualdo en Rossi uur. EUR 27,50/15. Zaterdag 25 augustus Vrijhof, Sportcentrum en de Bastille: Cultuurfestival introductie. Voorstellingen en workshops op het gebied van dans, theater en muziek. Vanaf uur. Toegang gratis. Kijk voor meer informatie en het programma op Zondag 26 augustus Openluchttheater UT (OUT): We could be heroes (toneel). Een toneelstuk van Rogier Schippers over eenzaamheid en de angst voor een leven zonder inhoud, opgevoerd door leden van Pro Deo uur. EUR 7,50/5/2. Tot en met zondag 2 september Nieuwe expositieruimte Vrijhof: Leden van Foton: Kwetsbaar: Op de gevoelige plaat. Jaarlijkse expositie van de leden van de fotografievereniging van de UT. Toegang gratis. Maandag 3, 10 en 17 september Kleine Zaal Vrijhof: Musilon open repetities. Wil je graag pop, jazz en musical liedjes zingen in een koor? Bij closeharmonykoor Musilon ben je welkom om een keer mee te komen zingen op één van de open repetities uur. Toegang gratis. Dinsdag 4, 11 en 18 september Audiozaal Vrijhof: 4 Happy Feet introductielessen. Geïnteresseerd in stijldans? Kom een kijkje nemen op één van de open lessen. Vanaf uur. Kijk voor de precieze tijden per niveau op Toegang gratis. c a m p u s Maandag 10 september Amphitheater Vrijhof: Alkemade en Bloemen: Wij willen ook naar huis. (cabaret). Opening cultureel seizoen. Tragikomische humor en pijnlijke scènes uur, EUR 5/3/1. Amphitheater Vrijhof: Leo Giesen: Mondo Leone. (theater).winnaar Broodje Cultuur Publieksprijs Leon Giesen sleept je mee in zijn wereld met verhalen, film en muziek uur. EUR 5/4/2. Zie deze pagina. Audiozaal Vrijhof: MSO open repetitie. Symfonie-orkest bestaande uit studenten en medewerkers van de UT geeft kijkje in de keuken. Meedoen? Kom vrijblijvend kijken uur. Toegang gratis. Woensdag 12 en woensdag 19 september Amphitheater Vrijhof: Contramime Introductielessen. Lijkt het je leuk om aan cabaret te doen? Kom vrijblijvend een kijkje nemen bij één van deze lessen uur. Toegang gratis. Donderdag 13 t/m zaterdag 15 september Carrilonveld UT: Theater Gajes: Alice in Wonderland (toneel). In het kader van Broodje cultuur - 40 jaar. Voorstelling geïnspireerd op het beroemde gelijknamige verhaal van Lewis Carroll uur. Toegang gratis. Maandag 17 september Amphitheater Vrijhof: Ata on Tour # 1: Zie de theatertoekomst spelen! Elk jaar worden bij de Amsterdamse Theater Academie (ATA) de vier beste afstudeervoorstellingen geselecteerd voor een tournee door het land. Najaar 2007 is steeds op de derde maandag van de maand één van die voorstellingen te zien bij Broodje Cultuur. Deze maandag de eerste voorstelling in de reeks van vier uur. EUR 5/3/1. Kunstuitleen Bestemd voor UT-medewerkers en studenten. Open: elke dinsdag en donderdag van uur en verder eventueel op afspraak. De Kunstuitleen is verhuisd naar kamer 136 van de Vrijhof op de 1 e verdieping. Informatie: Tessa Lieffering, tel , t.lieffering@utwente.nl. Zie deze pagina.

16 16 donderdag 23 augustus 2007 Harold de Boer Schema 3 Uit Het Lood Dit is wetenschap. Experimentele archeologie. Gebruik makend van uitsluitend Viking-gereedschap, dus bijlen in plaats van zagen, hebben we een replica gemaakt van een oorlogsschip dat in 1075 tot zinken is gebracht in het Deense Roskilde-fjörd. Hiermee varen we terug naar de plaats waar het origineel gebouwd is: Glendalough in Ierland. Ons schip heet dan ook de Havhingsten fra Glendalough, ofwel de Zeehengst van Glendalough. De reis moet ons inzicht geven in de risico s, de uitdagingen en de problemen die de Vikingen eeuwenlang trotseerden. 65 Mensen dicht opeen, overgeleverd aan het klimaat. Geen schuilplaats, geen douche, geen toilet, geen bed. Op 1 juli vertrekken we uit Roskilde. Met de wind vol in de zeilen ijlen we noordwaarts. De ruwe zee en de harde regen maken het zwaar. Binnen 48 uur, we zijn nog niet bij Noorwegen, laat onze verpleegster vier bemanningsleden met onderkoelingsverschijnselen overbrengen naar de volgboot. Net als de Vikingen zouden hebben gedaan. Mijn dikke wollen ondergoed beschermt mij. Maar als we twee dagen moeten roeien langs de Noorse kust zweet ik me de blubber. De wind staat niet goed. Hij blaast hard uit het westen. Het oversteken van de Noordzee is zo niet mogelijk. Tien dagen liggen we te wachten bij de westpunt van Noorwegen. Vikingen konden dit weken achtereen volhouden, de tijd dodend met het beroven en verkrachten van de lokale bevolking. Wij vallen ten prooi aan lethargie en frustratie. Twee dagen zeilen we omhoog langs de Noorse kust. En als de wind dan eindelijk draait, valt ie meteen stil. Carsten, de schipper, herhaalt nog maar eens dat de Vikingen rustig zouden wachten op goede wind, desnoods tot de volgende zomer. Maar, zo vervolgt hij: we are not Vikings we have a time schedule. De Ierse premier heeft onze aankomst in zijn agenda staan. De volgboot mag ons naar de Orkneyeilanden slepen. Inmiddels zijn we, precies volgens schema, in Ierland. We hebben veel geleerd. Wij mogen dan beschikken over meer beschaving en luxe, over 3D-bouwtekeningen, over GPS, radar en radio, over weerkaarten op basis van satellietbeelden, de Vikingen beschikten over iets wat vandaag onbetaalbaar is: tijd. Maar wetenschappers wisten dat natuurlijk al. Voor wie aan een promotie-onderzoek begint, staat slechts één ding vast. De datum dat zijn contract afloopt. hoog Ingelijst Studentenleven Dit zijn Roosmarijn, Marco, Frank, Joris, Marc, Ani, Yaimi en Carmen. Nu nog onbekende gezichten, straks misschien Union-voorzitter, praeses van Audentis of toproeier bij Euros. Net als honderden anderen maken ze deze en volgende week kennis met de campus. UT-Nieuws lijstte al vast een aantal eerstejaars in. Alle plaatjes zijn te zien op Zelf leuke foto s of filmpjes? Surf naar de site en stuur ze in. De fotosoap 3hoog volgt drie bewoners van een studentenhuis: Olivier, een verwaand balletje, Karlijn, een berekenende vamp en Pien, een sociaal bewuste feministe. Zoals iedereen die samenwoont worstelen zij met alledaagse problemen over de afwas en de afstandsbediening, maar ook met grotere vragen over seks, cultuur, politiek en religie. Olivier Pien Karlijn Door Ype Driessen Strak Over en... Zo vlak na de zomervakantie stikt iedereen van de goede voornemens. Wij ook. Vier weken vrijheid kunnen een hoop doen met een mens. Tijdens de lange autorit naar Bretagne zijn mooie ideeën gerijpt. De nachtelijke tochten naar de campingtoiletten leverden nieuwe inzichten op. Louterende strandwandelingen maakten het hoofd weer leeg en gaven ruimte aan verfrissende gedachten. Gesprekken met wildvreemde locals brachten hernieuwde levensmoed. Dingen moeten anders, daarvan waren we overtuigd. En dus gaan ook wij Sonja Bakkeren. Jarenlang hebben we ons afgezet tegen de blonde dieetsensatie, maar toen we op de Franse stranden al die slanke, cellulitisvrije, strakke, glanzende dijpartijen zij aan zij zagen liggen, wisten we: het moet. En dus togen we na de vakantie naar het werk vergezeld door een tupperware bakje met daarin een door Sonja samengestelde melange van wortel, rode paprika en komkommer. Ook een aantal collega s bleek op vakantie te zijn aangestoken door het dieetvirus. Ik was niet langer de mooiste man van het strand, zei onze baas, kauwend op een stengel bleekselderij. Die zwemband moet en zal eraf. De introductietijd vergrootte onze dieetbereidheid nog meer. Al die ranke, slanke achttienjarige lijven, voorzien van wasbordjes, strakke benen en rimpelloze gezichtjes. Zo willen wij er potverdorie ook weer uitzien. We grepen de warming-up van Barbara de Loor dan ook met beide handen aan. Een half uur lang hebben we gezweet, onder leiding van deze strakke schaatsheldin. Er gleed minstens een centimeter van elk dijbeen af en de ergste putten leken verdwenen. Opgetogen zetten we ons aan het werk. Strak aan de bak, zo noemen we dat. Foto's: Gijs van Ouwerkerk Spartaans Twee op de drie ouders vinden dat kinderen strenger opgevoed moeten worden. Ze pleiten voor terugkeer van de ouderwetse rust, reinheid en regelmaat. Dat blijkt althans uit een onderzoek van het maandblad J/M, voor ouders van schoolgaande kinderen. Ha! Het wordt ook tijd dat die ettertjes onder handen worden genomen. Wat nou cola? Gewoon een glas melk. Hoezo een zak chips? Eén schaaltje op de zaterdagavond volstaat. Computeren? Gewoon lekker buiten hinkelen. Een eigen mobiel? Daar moet je heel veel jaren voor sparen. Vakantie in Salou? Er is niets mis met kamperen in Ommen. Een docent spreek je gewoon aan met u. Dat ge-je en ge-jij zijn we spuugzat. Verder is het ja, meneer en nee, meneer en alstublieft en dank u wel. De disco sluit om elf uur s avonds en pa haalt je weer op. Zondagmorgen negen uur gezellig ontbijten met ouders, gevolgd door kerkbezoek en een stevige boswandeling. De rest van de dag wordt ingevuld met spelletjes rummikub en mens-erger-je-niet. s Avonds in een schone pyjama en met natte haartjes nog even het journaal kijken en dan hup, het bed in. En dan opeens zijn ze achttien en hebben ze introductie van de universiteit. Achttien lange jaren van Spartaanse opvoeding, van rust, regelmaat en reinheid, worden in twee weken te gronde gericht. Ze zuipen zich laveloos, stuiteren pas bij het eerste ochtendgloren de bar uit, doen aan onenight stands en eten alleen nog maar pizza en patat. De geneugten des levens lonken, de wereld ligt aan hun voeten. En als ze je dan een keertje tot grote vreugde verblijden met een weekendbezoek, de was neerkwakken en de voeten op tafel leggen, dan vraag je poeslief: Cola of een biertje, schat?...sluiten

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

KLEM. Katja en Udo in de schulden. Anne-Rose Hermer

KLEM. Katja en Udo in de schulden. Anne-Rose Hermer KLEM Katja en Udo in de schulden Anne-Rose Hermer Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen 1 Katja ontmoet Udo Katja is bijna negentien jaar. Ze woont nog bij haar ouders. Katja werkt in een warenhuis.

Nadere informatie

Dag! kennismaken. Ik ben Eric.

Dag! kennismaken. Ik ben Eric. Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Jaarverslag 2013-2014

Jaarverslag 2013-2014 NOVA Voorzitter Anthony Matthijsen 24-9-2014 Inhoud Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Mijn taken... 3 Externe contacten... 4 Vergaderingen... 4 Administratie... 4 Commissies... 5 Eerstejaarsfeest... 5 De club...

Nadere informatie

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak.

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak. Tik-tak - Lees het gedicht tik-tak voor. Doe dit in het strakke ritme van een langzaam tikkende klok: Tik - tak - tik - tak Ik tik - de tijd - op mijn - gemak. Enzovoort. - Laat de kinderen vrij op het

Nadere informatie

Beslis zelf over je toekomst!

Beslis zelf over je toekomst! Beslis zelf over je toekomst! Is deze folder voor jou? Elk jaar komen vele jongeren van school met een havo, vwo of mbo niveau 2 diploma. Behoor jij bij deze groep? Dan is deze folder niet voor jou bestemd.

Nadere informatie

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels.

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. Hi! I am de steenkool. De cole of de stone. I am black, zwart. And I kan fire geven. Jongens, dat is wat die Europese

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement 51 51 HOOFDSTUK 4 Te huur WOORDEN 1 1 Ik woon in een flat op de vierde.... a verdieping b appartement 2 Het is een rijtjeshuis met een grote woonkamer en drie.... a tuinen b slaapkamers 3 Mijn woonkamer

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Evaluatie project webshop 2.0

Evaluatie project webshop 2.0 Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk

Nadere informatie

Nieuwsbrief 14, september 2010

Nieuwsbrief 14, september 2010 Stichting WoonMere Nieuwsbrief 14, september 2010 Redactie: Mariska Elfrink Hallo allemaal, Eindelijk is het dan gebeurt: we zijn verhuist naar ons eigen appartement! Inmiddels wonen we hier alweer een

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

Stichting Kinderpostzegels

Stichting Kinderpostzegels Stichting Kinderpostzegels gemaakt door Eva Prince 10/10/15 voorwoord Ik doe mijn werkstuk over Kinderpostzegels. Want ik vind dat kinderpostzegels verkopen leuk is. Ik vind dat Stichting Kinderpostzegels

Nadere informatie

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al Hoofdstuk 1 Echt? Saartjes mond viel open van verbazing. Maar dat is supergoed nieuws! Ze sloeg haar armen om haar vriendin heen. Waaah, helemaal te gek. We gaan naar Frankrijk. Zon, zee, strand, leuke

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken website: Sophia Revalidatie (sportkantine), www.parkinsoncafedelfteo.nl Reinier de Graafweg 1, email:

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Tips voor een goede spreekbeurt

Tips voor een goede spreekbeurt Diabetes?! Een spreekbeurt die je alles vertelt over diabetes: Wat is het? Hoe ontstaat het? En vooral ook: Wat betekent het voor jou, je broer, zus, vader of moeder. Tips voor een goede spreekbeurt Vertel

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating Naam opleiding: Molecular Science & Technology Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF JULI- AUGUSTUS LANDTRAINING VERSCHUIFT NAAR EEN ANDERE DAG

NIEUWSBRIEF JULI- AUGUSTUS LANDTRAINING VERSCHUIFT NAAR EEN ANDERE DAG NIEUWSBRIEF JULI- AUGUSTUS Hallo allemaal, Voor sommigen is de vakantie al begonnen en voor anderen is het bijna vakantie. Afgelopen vrijdagavond was de officiële laatste training van NOVA en was er een

Nadere informatie

ADVANCED TECHNOLOGY 50002 50002 UNIVERSITEIT TWENTE TECHNISCHE WETENSCHAPPEN 50 58-8 -14 % 100 % 100 % Voorbeeld

ADVANCED TECHNOLOGY 50002 50002 UNIVERSITEIT TWENTE TECHNISCHE WETENSCHAPPEN 50 58-8 -14 % 100 % 100 % Voorbeeld Bachelor vooraanmeldingen UT opleidingen (Bron IBG) 17-07-2006 ADVANCED TECHNOLOGY 50002 naam studie 50002 UNIVERSITEIT TWENTE TECHNISCHE WETENSCHAPPEN 50 58-8 -14 % 100 % 100 % ADVANCED TECHNOLOGY UNIVERSITEIT

Nadere informatie

1 Werkwoord. (wonen, werken, lopen,...) 8 Grammatica is niet moeilijk. wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden.

1 Werkwoord. (wonen, werken, lopen,...) 8 Grammatica is niet moeilijk. wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden. 1 Werkwoord (wonen, werken, lopen,...) wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden. 8 Grammatica is niet moeilijk 1.1 woon, woont, wonen Ik woon nu in Nederland. Jij woont nu in Nederland. U woont nu

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

Masters hangen aan Eelco's lippen...

Masters hangen aan Eelco's lippen... Masters hangen aan Eelco's lippen... De spanning voor het WK-Masters in Lyon loopt bij de deelnemers aan Project 2015 al danig op. Daarom hebben we Eelco gevraagd of hij een keer met ons wilde praten over

Nadere informatie

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag!

Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag! Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag! Ondernemen zie jij het al helemaal voor je? Droom jij van je eigen bedrijf? Of heeft je moeder een bedrijf en wil je dat graag overnemen? Misschien

Nadere informatie

U leert in deze les "om raad vragen". Als u niet weet wat u moet doen, kunt u iemand om raad vragen. U vraagt of iemand u kan helpen met advies.

U leert in deze les om raad vragen. Als u niet weet wat u moet doen, kunt u iemand om raad vragen. U vraagt of iemand u kan helpen met advies. OM RAAD VRAGEN les 3 spreken inleiding en doel U leert in deze les "om raad vragen". Als u niet weet wat u moet doen, kunt u iemand om raad vragen. U vraagt of iemand u kan helpen met advies. Het is belangrijk

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

kilometer hoogte. Bizar. Ik moet zeggen: ik had het me anders voorgesteld; meer zoals een atlas eruitziet.

kilometer hoogte. Bizar. Ik moet zeggen: ik had het me anders voorgesteld; meer zoals een atlas eruitziet. 1 Ik vlieg. Ik vlieg met een snelheid van 28.000 kilometer per uur in een baan om de aarde. Een baan om de aarde wat klinkt dat toch stom. De Amerikanen zeggen het veel beter: in orbit. Ik ben in orbit.

Nadere informatie

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders plastraining voor kinderen adviezen voor ouders Uw kind start met een plastraining op de polikliniek Kindergeneeskunde van het OLVG. Uw kind volgt de training omdat hij problemen heeft met zijn blaas.

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen.

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 103 103 HOOFDSTUK 7 Wat gaan we doen? WOORDEN 1 Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 2 Op 22 november zijn we 25 jaar

Nadere informatie

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan.

Geelzucht. Toen pakte een vrouw mijn arm. Ze nam me mee naar de binnenplaats van het huis. Naast de deur van de binnenplaats was een kraan. Geelzucht Toen ik 15 was, kreeg ik geelzucht. De ziekte begon in de herfst en duurde tot het voorjaar. Ik voelde me eerst steeds ellendiger worden. Maar in januari ging het beter. Mijn moeder zette een

Nadere informatie

Bewindvoering: hoe werkt het?

Bewindvoering: hoe werkt het? Bewindvoering: hoe werkt het? Samen je centen de baas JE HEBT EEN BEWINDVOERDER. EN NU? Een tijdje terug heb je ervoor gekozen om je geld samen met Mijn Geld en Zo te regelen. De rechter vindt dit goed.

Nadere informatie

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen!

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen! Nieuwsbrief Mascha Pijnenborg Uitgave 1, 2011 Nieuw jaar, nieuwe ploeg, nieuwe fiets Een nieuw jaar is begonnen! Mijn oude ploeg bestaat nu écht niet meer en ik start nu officieel bij het nieuwe Dolmans

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Herhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie

Herhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie Herhalingsoefeningen Thema 3 Familie en relaties 1 Woorden Familie Lees de zinnen over de familie van Simon en Els. Schrijf de volgende namen in de stamboom: Hans, Helena, Hester, Joke, Mark, Michiel,

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco.

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco. 1 Het portiek Jacco ruikt het al. Zonder dat hij de voordeur opendoet, ruikt hij al dat er tegen de deur is gepist. Dat gebeurt nou altijd. Zijn buurjongen Junior staat elke avond in het portiek te plassen.

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten

Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten Thema Op het werk. Lesbrief 14. Opdrachten Kofi is op het werk. De chef geeft opdrachten: zij zegt wat Kofi moet doen. De eerste opdracht is de rommel opruimen. Kofi moet de vloer vegen. Het is weer netjes

Nadere informatie

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer Voor jou Verhalen van mantelzorgers Anne-Rose Hermer 6 Inleiding In dit boek maak je kennis met Martine, Koos en Sara. Ze zijn alledrie in een andere fase van hun leven. Maar één ding is hetzelfde voor

Nadere informatie

Hans van der Beek. over schrijven en alles

Hans van der Beek. over schrijven en alles Hans van der Beek over schrijven en alles Hijschrijftcolumns,boekenennogveelmeer, behoorttotde KunstenMedia redactievanhet Parool,isvadervantweejongensenisbezigte halveren.juist,afvallen.hansvanderbeekschrijft.

Nadere informatie

2c nr. 1 zinnen met want en omdat

2c nr. 1 zinnen met want en omdat OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand Antwoordenmodel Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1 Oefening 1 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009 255 euro per maand 272 euro per maand 182.000 studenten 200.000 studenten 5.800 Nederlandse

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 1 bij 4.1 ** Uitleg voor de docent: Op de volgende pagina vind je een blad met plaatjes. Knip de plaatjes uit en doe ze in een envelop. Geef elk tweetal een envelop.

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF augustus 2014

NIEUWSBRIEF augustus 2014 NIEUWSBRIEF augustus 2014 Beste ouders/ verzorgers en kinderen, De zon laat zich helaas niet meer zoveel zien, de dagen totdat de scholen beginnen zijn alweer op twee handen te tellen..kortom, het einde

Nadere informatie

Kunt u in het kort beschrijven waar uw bedrijf voor staat? Wat verkoopt u? Waarom verkoopt u deze producten/ dienstverleningen? escape DTP is Irma Weima, een éénmansbedrijf en regelt/verzorgt/maakt alles

Nadere informatie

Ellen Schild. Tineke Groen

Ellen Schild. Tineke Groen Ellen Schild Tineke Groen Jaar in jaar uit besteden we in Mebest aandacht aan fraaie afbouwprojecten. Achter elk van die projecten zitten vakmensen. Vakmensen die het bedenken, vakmensen die het maken.

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

Pumadrivers nieuwsbrief 3/2011

Pumadrivers nieuwsbrief 3/2011 Pumadrivers nieuwsbrief 3/2011 Van de voorzitter Ik heb in de eerste nieuwsbrief van dit jaar gezegd dat er nieuws moet zijn voor een nieuwe nieuwsbrief En nieuws hebben we zeker weer. Nieuwe bestuursleden

Nadere informatie

Op 1 mei 2012 begon ons Europese avontuur, we kregen te horen dat we de kans hadden om Europacup te gaan spelen. Ik sprong een gat in de lucht, dat

Op 1 mei 2012 begon ons Europese avontuur, we kregen te horen dat we de kans hadden om Europacup te gaan spelen. Ik sprong een gat in de lucht, dat Op 1 mei 2012 begon ons Europese avontuur, we kregen te horen dat we de kans hadden om Europacup te gaan spelen. Ik sprong een gat in de lucht, dat ik dit in mijn volleybalcarrière nog mee zou maken had

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, jongens en meisjes, Hé Joyce, ga je mee? Emma rent achter Joyce aan als ze van het schoolplein lopen. Joyce, wij gaan vanmiddag op bezoek bij mijn oom,

Nadere informatie

De MS van Tess Als elke dag onzeker is

De MS van Tess Als elke dag onzeker is Morgen gaan we naar de huisarts, zegt haar moeder s middags. Ik weet niet wat er met je is. Je bent zo moe de laatste tijd. En nu heb je ook nog last van je oog. De juf zegt dat ik misschien een bril moet,

Nadere informatie

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld,

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, heeft wel de toekomst. Over vijf jaar zal één op de vijf bouwwerken in Nederland volgens een concept gebouwd worden. Wat is dat en wat betekent het voor

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Wist je dat... Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015. In deze nieuwsbrief:

Wist je dat... Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015. In deze nieuwsbrief: Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015 In deze nieuwsbrief: Wist je dat... Thema's en cursussen in maart Lezersvraag: "Moet ik mijn zoon verplichten met andere kinderen te spelen?" Mamatijd Moeders

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

De vrouw van vroeger (Die Frau von früher)

De vrouw van vroeger (Die Frau von früher) Roland Schimmelpfennig De vrouw van vroeger (Die Frau von früher) Vertaling Tom Kleijn Personen FRANK, midden veertig CLAUDIA, zijn vrouw ROMY VOGTLÄNDER ANDI, zoon van Frank en Claudia TINA, Andi's vriendin

Nadere informatie