Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec"

Transcriptie

1 Handleiding Naam opdracht Rupsen en andere insecten op bomen Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec zeer geschikt ongeschikt Benodigde materialen opdrachtblad pen en potlood schrijfplankje penseeltje en pincet zoekkaart Bomen & Rupsen, insectengids potloepen, jampotjes paraplu / laken, klopstok Praktische vaardigheden De leerlingen - herkennen rupsen en andere insecten - leren over de factoren die van invloed zijn op het voorkomen van insecten Tips voor de voorbereiding - de docent kiest geschikte en veilige onderzoekslocaties - oefent in de klas met het herkennen van verschillende insecten Tips voor de nabespreking - indelen van de gevonden insecten in groepen - relatie laten ontdekken tussen de resultaten van verschillende groepen en de onderzochte bomen Tijdsduur van de opdracht circa 10 minuten voorbereiding circa 50 minuten uitvoeren van het veldwerk circa 50 minuten verwerking en nabespreking Maximale grootte onderzoeksgroepjes 4 leerlingen Geschikt voor VMBO / HAVO Onderbouw

2 Werkblad Rupsen en andere insecten in bomen. Inleiding Het leven van veel insecten wordt voor een groot deel ingenomen door eten. Je treft een rups (bijv.) dan ook altijd aan, op of bij zijn voedselplant. Sommige rupsen zijn erg kieskeurig; zij eten alleen van één soort plant. Andere eten van verschillende soorten planten. Welk gedeelte van de plant gegeten wordt, hangt af van de soort. Vraagstelling Vinden we op de ene soort boom/struik andere soorten insecten dan op de andere soort? Verwachting Ik verwacht dat Werkwijze o Lees alle opdrachten goed door. o Bespreek met je docent waar je het best naar toe kunt gaan om deze opdracht uit te voeren. Benodigdheden o pen en papier o potlood en gum o schrijfplankje o penseeltje en pincet o zoekkaart bomen o jampotjes met gaatjes in het deksel o paraplu, laken o met stof of rubber omklede stok o insectengids

3 Plaats 1 Werkblad Zoek een gebiedje waar bomen/struiken staan met bladeren op ooghoogte. De uitslagen van het onderzoek zijn afhankelijk van omstandigheden die per dag kunnen verschillen. Daarom is het belangrijk dat je voor je begint een aantal dingen noteert: Datum: Tijd: Namen onderzoekers: Plaats onderzoek: Weer: regen / bewolkt / half bewolkt / zonnig buitentemperatuur: ongeveer...ºc Wind: geen wind / weinig wind / veel wind / storm Omdat lang niet alle bomen geschikt zijn voor de verschillende insecten is het van belang de bomen en hun milieu goed te omschrijven. Plaats 1: Park / bos / berm / anders, nl Soort onderzochte boom:.. Beschaduwing: Overige vegetatie: Schrijf bij elk gevonden insect de boom op waar deze uitkwam (zie tabel op de volgende pagina). Wanneer je de insecten op bomen/struiken gaat bekijken doe je het volgende: - Leg een kussensloop of laken onder de boom. - Sla vervolgens op de takken met een met stof of rubber omklede stok. - Neem per boomsoort verschillende takken van gelijke grootte (zie techniek). Doe de gevallen insecten in het jampotje of zuig ze op met de insectenzuiger. Noteer in de tabel welke insecten je gevonden hebt. Neem de insecten waarvan je de naam niet kunt vinden mee naar school.

4 Plaats 2. Zoek een gebiedje waar bomen/struiken staan met bladeren op ooghoogte. De uitslagen van het onderzoek zijn afhankelijk van omstandigheden die per dag kunnen verschillen. Daarom is het belangrijk dat je voor je begint een aantal dingen noteert: Datum: Tijd: Namen onderzoekers: Plaats onderzoek: Weer: regen / bewolkt / half bewolkt / zonnig buitentemperatuur: ongeveer...ºc Wind: geen wind / weinig wind / veel wind / storm Omdat lang niet alle bomen geschikt zijn voor de verschillende insecten is het van belang de bomen en hun milieu goed te omschrijven. Plaats 2: Park / bos / berm / anders, nl Soort onderzochte boom:.. Beschaduwing: Overige vegetatie: Schrijf bij elk gevonden insect de boom op waar deze uitkwam (zie tabel op de volgende pagina). Wanneer je de insecten op bomen/struiken gaat bekijken doe je het volgende: - Leg een kussensloop of laken onder de boom. - Sla vervolgens op de takken met een met stof of rubber omklede stok. - Neem per boomsoort verschillende takken van gelijke grootte (zie techniek). Doe de gevallen insecten in het jampotje of zuig ze op met de insectenzuiger. Noteer in de tabel welke insecten je gevonden hebt. Neem de insecten waarvan je de naam niet kunt vinden mee naar school.

5 Hulpformulier Diergroepen Plaats 1 Plaats 2 Miljoenpoten Duizendpoten Wolfspinnen Hangmatspinnen Overige spinnen Mijten Springstaarten Mieren Loopkevers Kortschildkevers Kniptorren Snuitkevers Lieveheersbeestjes Overige kevers Wantsen Cicaden Sprinkhanen Oorwormen Rupsen Insectenlarven Pissebedden Regenwormen Slakken Vliegen Keverlarven

6 Verwerking Teken twee gevonden insecten. Let hierbij op: - de grootte - haren - lengtestrepen - dwarsstrepen - stippen - opvallende kleuren - schutkleuren - uitsteeksels - spinsels Zoek de soortnaam van de insecten m.b.v. de tabel of de insectengids op of bedenk een passende naam. Zoek op wat de insecten die je gevonden hebt eten. Geef antwoord op de vraagstelling: Is er verschil in gevonden insectensoorten op de verschillende bomen/struiken? Kun je dit verschil ook verklaren?

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Handleiding Naam opdracht De omgeving met andere ogen bekeken Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec zeer geschikt ongeschikt Benodigde materialen opdrachtenbladen pen

Nadere informatie

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Handleiding Naam opdracht Muurbloempjes Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec zeer geschikt ongeschikt Benodigde materialen opdrachtblad pen en potlood schrijfplankje

Nadere informatie

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Handleiding Naam opdracht De horizon in je eigen omgeving Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec zeer geschikt ongeschikt Benodigde materialen Pen en papier Opdrachtbladen

Nadere informatie

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20 Januari 2016 Vrijdag 1-jan 6:44 8:50 11:41 12:44 14:55 16:41 18:45 Zaterdag 2-jan 6:44 8:50 11:41 12:45 14:56 16:42 18:46 Zondag 3-jan 6:44 8:50 11:42 12:45 14:57 16:43 18:47 Maandag 4-jan 6:44 8:49 11:42

Nadere informatie

Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving

Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving Doelgroep: Groep 6,7 en 8 Leerstofgebied: Natuur en techniek Werkvorm: Buiten in groepjes van 3 leerlingen Duur: 45 minuten buiten + 30 minuten nabespreken in

Nadere informatie

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Als je naar de takken van de boom kijkt,

Nadere informatie

Een opzoekboekje voor insecten en ander klein grut!

Een opzoekboekje voor insecten en ander klein grut! Een opzoekboekje voor insecten en ander klein grut! Over dit zoekboekje Ze kruipen, sluipen, krinkelen en krioelen om ons heen. Onder boomschors verscholen, van de mooiste bloemen proevend, onder je bed

Nadere informatie

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel

Nadere informatie

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel

Nadere informatie

Een bovenbouwproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voorjaar 2015

Een bovenbouwproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voorjaar 2015 Een bovenbouwproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voorjaar 015 Doelgroep: groepen 5 t/m 8 Plaats: Rond de school, in de wijk, in een park, vlindertuin bij d n Aard, Ariespad 5, 550 EZ Veldhoven.

Nadere informatie

Samenstelling Levensloop Platina Fonds in 2015

Samenstelling Levensloop Platina Fonds in 2015 Samenstelling Levensloop Platina Fonds in 2015 januari 813,401 535,514 1,568 1,350,482.89 10,416.12 februari 835,453 519,550 4,203 1,359,207.13 9,964.25 maart 877,904 524,371 3,271 1,405,545.28 10,002.50

Nadere informatie

Kleine beestjes Tijdstip: Deze activiteit kan in de lente, zomer of herfst en door alle groepen gedaan worden.

Kleine beestjes Tijdstip: Deze activiteit kan in de lente, zomer of herfst en door alle groepen gedaan worden. KB0 Tijdsinvestering: 60 minuten Kleine beestjes Tijdstip: Deze activiteit kan in de lente, zomer of herfst en door alle groepen gedaan worden. 1. Inleiding Kleine beestjes vinden kun je overal en in elk

Nadere informatie

Van eitje tot vlinder

Van eitje tot vlinder Werkblad Van eitje tot vlinder Wat is de goede volgorde van de plaatjes? Begin bij plaatje : de vlinder legt eieren. Schrijf de letter a in hokje. Welk plaatje is de volgende? Zet de letter ervan in hokje

Nadere informatie

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam. Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,

Nadere informatie

DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN

DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN DE HERFST DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN vanaf 2de graad lager onderwijs. x vak: muzische vorming x duur: halve dag GRIEZELBOS HET KLEINE VIEZE BEESTJES- ONDERZOEK! verloop: x verdeel de klas in verschillende

Nadere informatie

Kasstaat Contante verkopen feb-10

Kasstaat Contante verkopen feb-10 Kasstaat Contante verkopen feb-10 Kasstuk 1 tm 233 Afleverdatum: 1-28 februari 45 Villa 225,00 10.125,00 110 Lodge 180,00 19.800,00 78 Cabin 150,00 11.700,00 Bedrag exclusief omzetbelasting 41.625,00 Omzetbelasting

Nadere informatie

Verzuimgegevens BVE 3e kwartaal 2014 t/m 2e kwartaal 2015

Verzuimgegevens BVE 3e kwartaal 2014 t/m 2e kwartaal 2015 Printdatum : 5-10-2015 1/13 Aantal werknemers gemiddeld Aantal werknemers totaal Aantal fte Aantal fte BAPO Aantal fte ziek Aantal ziekmeldingen Aantal herstelmeldingen Aantal nul-verzuimers 49.100 58.155

Nadere informatie

Handleiding. jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Handleiding. jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Naam opdracht Diervriendelijke producten Geschikt voor Groep 7-8 Geschikte tijd uitvoering Handleiding jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec zeer geschikt ongeschikt Benodigde materialen Werkbladen

Nadere informatie

ONTDEKKINGSTOCHT IN DE NATUUR

ONTDEKKINGSTOCHT IN DE NATUUR DOELGROEP: basisschool THEMA: natuur MOEILIJKHEIDSGRAAD: aan te passen aan leeftijd/vaardigheden van de leerlingen -*- ONTDEKKINGSTOCHT IN DE NATUUR Dit is een voorbereiding op een ontdekkingstocht in

Nadere informatie

Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet

Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet Naam: Groep: LES 1 - WERKBLAD 1 Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet 1. OP STAP Bekijk het clipje: Op stap. Mensen gaan naar hun werk, naar school of op bezoek bij familie. Ze gaan boodschappen doen, naar

Nadere informatie

BELANGRIJKE ALGEMENE INFORMATIE

BELANGRIJKE ALGEMENE INFORMATIE BELANGRIJKE ALGEMENE INFORMATIE Dit lesprogramma is een uitgave van Stichting Educatieve Natuurtuin Goffert te Nijmegen 2013 1e oplage. Ontwerp & Tekst: Louis van der Heijden Bij het maken van deze lesbrief

Nadere informatie

Dienstregeling 2015 KBS Sluis Klein Willebroek

Dienstregeling 2015 KBS Sluis Klein Willebroek regeling 2015 KBS Sluis Klein Willebroek lijst van : januari 2015 Sluis Klein Willebroek donderdag 01 jan - - - - 13:34-00:00 Nieuwjaar vrijdag 02 jan - - 11:06 18:06 02:12 14:36 07:00 zaterdag 03 jan

Nadere informatie

4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in:

4 Vind me dan. Achtergrondinfo Planten en dieren hebben allerlei manieren om niet op te vallen. Deze kunnen onderverdeeld worden in: 4 Vind me dan Er is altijd wel een verjaardag of een ander feestje om te vieren. En bij een feestje horen cadeautjes. Maar voor het zover is, wil je het cadeautje natuurlijk zo goed mogelijk verstoppen.

Nadere informatie

14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01

14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01 Handleiding voor begeleiders 01 Ten opzichte van 50 jaar geleden zijn veel diersoorten verdwenen. Dit is vooral een gevolg van de toename van de bevolking en de steeds grotere ruimte waarop mensen beslag

Nadere informatie

Taak Splitsing Voortgang. Mijlpaal Samenvatting Projectsamenvatting. Externe taken Externe mijlpaal Deadline

Taak Splitsing Voortgang. Mijlpaal Samenvatting Projectsamenvatting. Externe taken Externe mijlpaal Deadline Id naam Duur Begindatum Einddatum an '10 18 jan '10 25 jan '10 1 feb '1 d w d v z z m d w d v z z m d w d v z z m d 1 2 Start 1 dag woe 13-1-10 woe 13-1-10 3 Voorbereidende werkzaamheden (offertes, besluiten

Nadere informatie

I NSECTEN 2. Kleine Beestjessafari

I NSECTEN 2. Kleine Beestjessafari Groep 3 (vanaf april) en groep 4 I NSECTEN 2 Kleine Beestjessafari Vlindertje, vlindertje Niks of niets hindert je Was ik maar net als jij licht als een veertje Vliegensvlug fladder jij Ver weg of dicht

Nadere informatie

Beestige Buren. Naverwerking in de klas

Beestige Buren. Naverwerking in de klas Beestige Buren Naverwerking in de klas INHOUD 1. Kaartje aan Klauw 1.1 Voorbereiding 1.2 Uitleg 2. Inhoud van het spel 2.1 Deel 1: uitkijkposten in Vlasroterbeek 2.2 Deel 2: de buurtbewoners 2.3 Deel 3:

Nadere informatie

Tekst en illustraties. Beestjesdeskundige. Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers!

Tekst en illustraties. Beestjesdeskundige. Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers! Tekst en illustraties Beestjesdeskundige Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers! LEMNISCAAT ROTTERDAM Allerlei beestjes 6 Bidsprinkhanen 38 Beestjesspeurders 8 Waterbeestjes 40 Beestjesstamboom

Nadere informatie

Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo

Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo Om kinderen te interesseren voor kleine kriebelbeestjes is het doen van eigen waarnemingen zeer geschikt. Omdat

Nadere informatie

Les 5 Een goede bodem

Les 5 Een goede bodem Pagina 1 Les 5 Een goede bodem 1 Bodemsoorten-/Composthooples Er zijn verschillende soorten grond in Nederland. Elke soort grond is anders. Sommige planten houden van arme, voedingsloze grond en anderen

Nadere informatie

Verzuimgegevens BVE 1e kwartaal 2016 t/m 4e kwartaal 2016

Verzuimgegevens BVE 1e kwartaal 2016 t/m 4e kwartaal 2016 Printdatum : 3-4-2017 1/13 Aantal werknemers gemiddeld 50.738 Aantal werknemers totaal 60.864 Aantal fte 38.268,7680 Aantal fte BAPO 1.066,3745 Aantal fte ziek 1.969,9406 Aantal ziekmeldingen 53.113 Aantal

Nadere informatie

Verzuimgegevens BVE 1e kwartaal 2015 t/m 4e kwartaal 2015

Verzuimgegevens BVE 1e kwartaal 2015 t/m 4e kwartaal 2015 Printdatum : 1-4-2016 1/13 Aantal werknemers gemiddeld 48.783 Aantal werknemers totaal 58.408 Aantal fte 36.852,1813 Aantal fte BAPO 1.285,7608 Aantal fte ziek 1.859,5814 Aantal ziekmeldingen 50.333 Aantal

Nadere informatie

januari 2015 29 dec 30 31 1 jan 15 2 3 4 26 27 28 29 30 31 1 feb MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG 09:15 vrijzwemmen

januari 2015 29 dec 30 31 1 jan 15 2 3 4 26 27 28 29 30 31 1 feb MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG VRIJDAG ZATERDAG ZONDAG 09:15 vrijzwemmen januari 2015 januari 2015 1 1 2 3 4 2 5 6 7 8 9 10 11 3 12 13 14 15 16 17 18 4 19 20 21 22 23 24 25 5 26 27 28 29 30 31 februari 2015 5 1 6 2 3 4 5 6 7 8 7 9 10 11 12 13 14 15 8 16 17 18 19 20 21 22 9

Nadere informatie

Winkelen in het bos?

Winkelen in het bos? Winkelen in het bos? Natuur, tweede graad Doelstellingen Kinderen ervaren dat het bos uit verschillende delen en bewoners bestaat. Kinderen ontdekken verbanden tussen alle delen en bewoners van het bos.

Nadere informatie

HET INSECTENPAD 2 GROEP 5-6

HET INSECTENPAD 2 GROEP 5-6 GROEP 5-6 HET INSECTENPAD 2 De moeder van een duizendpoot is vreselijk ontevreden, Want haar zoontje is zojuist in de sloot gegleden. En als je even rekent, Weet je wat dat betekent: Op zijn hoofd een

Nadere informatie

BIOLABO. Voorbereiding in de klas

BIOLABO. Voorbereiding in de klas BIOLABO Voorbereiding in de klas INHOUD 1. Inleiding 2. Biodiversiteit in de schoolomgeving 2.1 materiaal 2.2 verloop 3. Biodiversiteit op aarde 3.1 materiaal 3.2 verloop 3.3 afsluiter 1. Inleiding Biolabo

Nadere informatie

Koolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8)

Koolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8) Koolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8) Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort

Nadere informatie

Opdrachtkaarten Lente

Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de

Nadere informatie

Limburgs Landschap. natuurboekje van

Limburgs Landschap. natuurboekje van Limburgs Landschap natuurboekje van herfst 2008 Hoi! De ene kastanjeboom is de andere niet. Er zijn wilde en tamme kastanjebomen. Vanaf oktober gaan mensen kastanjes rapen. Zakken vol! Zijn dat nu wilde

Nadere informatie

INSECTEN EN SPINACHTIGEN

INSECTEN EN SPINACHTIGEN INSECTEN EN SPINACHTIGEN WERKBLAD BOUW EN ONTWIKKELING Bouw 1. Het aantal looppoten is een belangrijk criterium om vertegenwoordigers van de stam van de geleedpotigen (80% van de gekende diersoorten!)

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen

De grond waarop wij wonen GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.

Nadere informatie

Aantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun

Aantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun Statistieken Laatste aanpassing Aantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun Dit document bevat gegevens betreffende de groenestroomcertificaten die werden verkocht aan de wettelijk vastgelegde

Nadere informatie

Naverwerking in de klas

Naverwerking in de klas Naverwerking in de klas Inhoud 1. Inleiding 2. Speuren naar insecten 2.1 Inleiding 2.2 Voorbereiding 2.3 Opdracht 1: een bodemval plaatsen 2.4 Opdracht 2: insecten verzamelen en determineren 2.5 Afsluiter

Nadere informatie

Veranderend weer en klimaatverandering

Veranderend weer en klimaatverandering Veranderend weer en klimaatverandering Mensen reageren op het weer. Trek je een T-shirt aan of wordt het een trui? Ga je met de tram omdat het regent, of neem je de fiets omdat het toch droog blijft? Is

Nadere informatie

Aftekenlijst. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Aftekenlijst. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Aftekenlijst 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Werkblad 1 Schematisch

Nadere informatie

Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag

Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Instructieblad Gebruik het vragenmachientje en bedenk een onderzoeksvraag Onderzoeken is leuk omdat je wat over jezelf leert: wat je kunt en hoe creatief je bent. Ook leer je over je omgeving en de wereld.

Nadere informatie

Augustus 2018 Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag

Augustus 2018 Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag Augustus 2018 30-jul 31-jul 1-aug 2-aug 3-aug 4-aug 5-aug 6-aug 7-aug 8-aug 9-aug 10-aug 11-aug 12-aug 13-aug 14-aug 15-aug 16-aug 17-aug 18-aug 19-aug 20-aug 21-aug 22-aug 23-aug 24-aug 25-aug 26-aug

Nadere informatie

Aantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun

Aantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun Statistieken Laatste aanpassing Aantal groenestroomcertificaten verkocht aan minimumsteun Dit document bevat gegevens betreffende de groenestroomcertificaten die werden verkocht aan de wettelijk vastgelegde

Nadere informatie

Samenstelling Levensloop Platina Fonds in 2017 F_MNSALAFAE2A FONDS F_MNSALAFVE2A FONDS F_MNSALA /EUR

Samenstelling Levensloop Platina Fonds in 2017 F_MNSALAFAE2A FONDS F_MNSALAFVE2A FONDS F_MNSALA /EUR Samenstelling Levensloop Platina Fonds in 2017 F_MNSALAFAE2A FONDS F_MNSALAFVE2A FONDS F_MNSALA11520938/EUR Aandelenfonds Europa Obligatiefonds Europa LA LIAB januari 601,976 368,331 1,498 971,804.98 7,214.41

Nadere informatie

De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede.

De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede. 1 Colofon De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede. Deze handleiding hoort bij de leskist Het Beste Bos Ede. Dit is een, in samenwerking met IVN Ede, aangepaste

Nadere informatie

natuurboekje van herfst 2008

natuurboekje van herfst 2008 Kinderbijlage herfst 01-08-2008 16:05 Pagina 1 Limburgs Landschap natuurboekje van herfst 2008 Kinderbijlage herfst 01-08-2008 16:05 Pagina 2 Hoi! De ene kastanjeboom is de andere niet. Er zijn wilde en

Nadere informatie

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal

Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.

Nadere informatie

Tijdsduur: Niet van toepassing, wordt gebruik van gemaakt tijdens zelfstandig werken of op vrije momenten.

Tijdsduur: Niet van toepassing, wordt gebruik van gemaakt tijdens zelfstandig werken of op vrije momenten. Naam activiteit: Woordzoekers. Groep: 4/5. Vakgebied: Nederlands. Tijdsduur: Niet van toepassing, wordt gebruik van gemaakt tijdens zelfstandig werken of op vrije momenten. Materialen: - werkblad woordzoeker

Nadere informatie

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen

Nadere informatie

Koolwitjes in de klas!

Koolwitjes in de klas! Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort bij zo n pakket eitjes, rupsen en

Nadere informatie

Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel De doelstellingen...

Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel De doelstellingen... 1 Inhoudsopgave Inleiding...3 1. Doelgroep...4 2. Relatieschema...4 3. Opzet van de lescyclus...5 3.1. Algemeen doel...5 3.2. De doelstellingen...5 4. Relatie met de kerndoelen...6 5. Voorbereidende activiteit

Nadere informatie

Ongewervelden. Locaties. Methode BIODIVERSITEIT 2010 ONGEWERVELDE SOORTEN GEKEND IN 2010

Ongewervelden. Locaties. Methode BIODIVERSITEIT 2010 ONGEWERVELDE SOORTEN GEKEND IN 2010 Ongewervelden BIODIVERSITEIT 2010 ONGEWERVELDE SOORTEN GEKEND IN 2010 In 2010 werd het onderzoek naar het voorkomen van ongewervelde soorten in de Abeekvallei afgerond. Na 7 jaar onderzoek heeft de Werkgroep

Nadere informatie

Bijlage 3 Bodemonderzoek

Bijlage 3 Bodemonderzoek Bijlage 3 Bodemonderzoek Bijlage 4 Flora en Fauna Beknopte levering uit de NDFF Disclaimer De Nationale Databank Flora

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes

Auditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes Auditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes Boek van de week: 1; Rupsje Nooitgenoeg 2; Eentje Geentje het lieveheersbeestje 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat

Nadere informatie

Natuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin

Natuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin Natuur dagboek Op ontdekking in je achtertuin Hey daar! Dit is jouw eigenste, hoogst persoonlijkste Dit natuurdagboek is van natuurdagboek. Trek de tuin, het park of het bos in. Gebruik je ogen, oren en

Nadere informatie

Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag

Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag AUG 2015 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 SEP 2015 1 2 3 Dictee 1 Engels 4 5 6 7 8 9 10 Dictee 2 Engels 11 12 13 14 15 16 17 Dictee 3 Engels 18 19 20

Nadere informatie

Marktpositie-informatie Notariaat Transportakten. Marktpositie-informatie Notariaat Hypotheekakten

Marktpositie-informatie Notariaat Transportakten. Marktpositie-informatie Notariaat Hypotheekakten Marktpositie-informatie Notariaat Transportakten UTRECHT 18 25,% 16 14 12 1 8 6 4 2 2,% 15,% 1,% 5,%,% jan 28 feb 28 mrt 28 apr 28 mei 28 jun 28 jul 28 aug 28 sep 28 okt 28 nov 28 dec 28 marktgebied AB

Nadere informatie

Handleiding Leskist bomen groep 7

Handleiding Leskist bomen groep 7 Handleiding Leskist bomen groep 7 Inhoud pagina Inleiding 3 1. Doelgroep 4 2. Doelstelling 4 3. Relatie met kerndoelen en natuurmethoden 4 3.1. Kerndoelen 4 3.2. Natuurmethoden 4 4. Het aanbieden van de

Nadere informatie

Aantal warmtekrachtcertificaten verkocht aan minimumsteun

Aantal warmtekrachtcertificaten verkocht aan minimumsteun Statistieken Laatste aanpassing Aantal warmtekrachtcertificaten verkocht aan minimumsteun Dit document bevat gegevens betreffende de aantallen warmtekrachtcertificaten die aan netbeheerders werden verkocht

Nadere informatie

Jaarkalender 2012 van KinderCentrumAlmere

Jaarkalender 2012 van KinderCentrumAlmere Beste ouders / verzorgers Bijgaand treft u de jaarkalender 2012 aan voor zowel de kinderdagopvang als de buitenschoolseopvang. De kalender is afgestemd op de jaargetijden. In iedere periode vindt u tevens

Nadere informatie

VOZN training kalender 2014

VOZN training kalender 2014 VOZN training kalender 214 Dag Datum Bad Eindhoven Tijdstip 5-sep-15 Wedstrijd bad 1 banen 6.15-8. woensdag 9-sep-15 Training bad 4 banen 18.3-2. 11-sep-15 Training bad 4 banen 19. - 2.3 12-sep-15 Wedstrijdbad

Nadere informatie

Jaaragenda schooljaar

Jaaragenda schooljaar Jaaragenda schooljaar 2017-2018 4-sep Kanjerweek 9-okt - Ouders mogen om 15.15 uur een kijkje in de klas nemen. 5-sep Kanjerweek 10-okt 6-sep Kanjerweek, jaaropening, luizencontrole 11-okt 7-sep Kanjerweek

Nadere informatie

SlimmemeterPortal.nl maandrapport

SlimmemeterPortal.nl maandrapport SlimmemeterPortal.nl maandrapport Hierbij ontvangt u uw maandrapport van juli 218. In dit overzicht vindt u uw energieverbruik ten opzichte van juni, een overzicht van de laatste 12 maanden, een vergelijking

Nadere informatie

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant

Nadere informatie

Welkom bij YourMoneyAlarms.tips

Welkom bij YourMoneyAlarms.tips Welkom bij YourMoneyAlarms.tips In dit overzicht leest u onze resultaten tot en met augustus 2017. Sinds januari 2008 zijn er meer dan 100 trades uitgevoerd op basis van de signalen van het analysemodel

Nadere informatie

Wie eet wie en wie eet wat?

Wie eet wie en wie eet wat? Leerkracht Wie eet wie en wie eet wat? Maak een voedselweb Inhoud in het kort In deze les krijgen de leerlingen een beeld van de relaties tussen dieren en planten. Leerlingen maken een voedselweb van één

Nadere informatie

Creepy Griezelbeesten. Handleiding en leerdoelen - 3de graad

Creepy Griezelbeesten. Handleiding en leerdoelen - 3de graad Creepy Griezelbeesten Handleiding en leerdoelen - 3de graad Partnerwerk Geef de leerlingen de opdracht om een griezelhuis in te richten. Hun taak is om te bepalen welke dieren er in het huis aanwezig zullen

Nadere informatie

Handleiding Leskist bomen groep 7/8

Handleiding Leskist bomen groep 7/8 Handleiding Leskist bomen groep 7/8 Inhoud pagina Inleiding 3 1. Doelgroep 4 2. Doelstelling 4 3. Relatie met kerndoelen en natuurmethoden 4 3.1. Kerndoelen 4 3.2. Natuurmethoden 4 4. Het aanbieden van

Nadere informatie

Lesbrief Vlinderkids 1

Lesbrief Vlinderkids 1 Vlinderkids 1 Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: Werkvorm: Leerstofgebied: ± 30 minuten Tweetallen Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Doel van de opdracht: Het kennismaken met een aantal vlindersoorten

Nadere informatie

STATISTIEK OEFENOPGAVEN

STATISTIEK OEFENOPGAVEN STATISTIEK OEFENOPGAVEN 1. Bereken van elke serie getallen steeds de modus, het gemiddelde, de mediaan en de spreidingsbreedte. A. 3, 3, 4, 4, 4, 5, 5, 7, 8, 10. B. 2, 3, 3, 4, 4, 5, 8, 9, 11. C. 9, 3,

Nadere informatie

Jaarplanning 2015-2016 versie 26-8-2015

Jaarplanning 2015-2016 versie 26-8-2015 Jaarplanning 2015-2016 versie 26-8-2015 week 34 0 facultatief do 20-aug-2015 vrij 21-aug-2015 week 35 1 ma 24-aug-2015 ORGANISATIEDAG 1 (docent op school, leerlingen vrij) 8.30-16.00 uur di 25-aug-2015

Nadere informatie

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier

Nadere informatie

NAUT MEANDER BRANDAAN JAARPLANNING SCHOOLJAAR REGIO MIDDEN

NAUT MEANDER BRANDAAN JAARPLANNING SCHOOLJAAR REGIO MIDDEN Basisplanning per vak groep 5 t/m 8 Voor een optimaal resultaat behandelt u één thema in een periode van twee weken. Met deze aanpak creëert u rust in de klas, omdat de kinderen zich volledig op één onderwerp

Nadere informatie

januari maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag week 53 OUDJAAR NIEUWJAAR kdv en bso kdv en bso

januari maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag week 53 OUDJAAR NIEUWJAAR kdv en bso kdv en bso januari maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag 53 OUDJAAR NIEUWJAAR kdv en bso kdv en bso gesloten gesloten 31-dec 1-jan 2-jan 3-jan 1 Thema: Dit ben ik 4-jan 5-jan 6-jan 7-jan 8-jan

Nadere informatie

NAUT MEANDER BRANDAAN JAARPLANNING SCHOOLJAAR REGIO ZUID

NAUT MEANDER BRANDAAN JAARPLANNING SCHOOLJAAR REGIO ZUID Basisplanning per vak groep 5 t/m 8 Voor een optimaal resultaat behandelt u één thema in een periode van twee weken. Met deze aanpak creëert u rust in de klas, omdat de kinderen zich volledig op één onderwerp

Nadere informatie

Nederlands in Uitvoering

Nederlands in Uitvoering Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:

Nadere informatie

Welkom bij YourMoneyAlarms.tips. In onderstaande tabel ziet u de resultaten van de signalen van het afgelopen jaar.

Welkom bij YourMoneyAlarms.tips. In onderstaande tabel ziet u de resultaten van de signalen van het afgelopen jaar. Welkom bij YourMoneyAlarms.tips Sinds januari 2008 heeft ons model meer dan 100 signalen gegeven. Gebaseerd op meer dan 10 jaar lang analyses. Elke signaal vertaalt zich in een activiteit. In onderstaande

Nadere informatie

INSECTEN. werkboekje

INSECTEN. werkboekje INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen

Nadere informatie

Handige Harry s. Handleiding en leerdoelen - 1ste graad

Handige Harry s. Handleiding en leerdoelen - 1ste graad Handige Harry s Handleiding en leerdoelen - 1ste graad Van een aantal dieren kunnen aantonen dat ze aangepast zijn aan hun omgeving. De vaardigheden van dieren in verband brengen met hun levenswijze Voorbeelden

Nadere informatie

type week datum week 32 7-aug 8-aug 9-aug 10-aug 11-aug 12-aug 13-aug aug T5 15-aug 16-aug 17-aug 18-aug 19-aug 20-aug

type week datum week 32 7-aug 8-aug 9-aug 10-aug 11-aug 12-aug 13-aug aug T5 15-aug 16-aug 17-aug 18-aug 19-aug 20-aug Basis jaarrooster Aeres Hogeschool Dronten/A onderwijsinfo, basis jaarrooster vastgesteld week datum type week 32 7-aug 8-aug 9-aug 10-aug 11-aug 12-aug 13-aug 33 14-aug T5 15-aug 16-aug 17-aug 18-aug

Nadere informatie

Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag

Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag AUG 2015 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Welkom in onze groep! 25 26 27 28 29 30 31 SEP 2015 1 2 3 4 5 6 7 8 Topotoets groep 6 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 aardrijkskunde

Nadere informatie

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: ( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE HERFST waarneemvel 1 WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. KRUIS AAN WAT JE ZIET AAN JULLIE TAK Nog groene bladeren Gekleurde bladeren Kale takken Vruchten

Nadere informatie

Ontwerp je eigen superzwever

Ontwerp je eigen superzwever Activiteit voor in de klas Docentblad Doelgroep: basisonderwijs groep 5 t/m 8 Duur: ongeveer 1 uur Doelen: Leerlingen leren dat vormen in de natuur een functie hebben, maar dat er verschillende oplossingen

Nadere informatie

Tips voor leerlingen. Algemene observatievragen

Tips voor leerlingen. Algemene observatievragen Tips voor leerlingen * Elk groepje neemt hun potje met diertjes mee. * Raak een diertje alleen voorzichtig aan. * Doe de diertjes in een petrischaaltje, zonder gras, aarde of bladeren, dan kun je ze beter

Nadere informatie

Sporen opsnorren docentenhandleiding

Sporen opsnorren docentenhandleiding Sporen opsnorren docentenhandleiding Doelgroep: VMBO onderbouw Doelen: leerlingen: - Leren diersporen herkennen - Ontdekken dat diersporen overal om ons heen te vinden zijn - Leren voedingssporen te onderscheiden

Nadere informatie

Bibliotheek Inhoud per categorie

Bibliotheek Inhoud per categorie A1 Biologie Atlas bij de biologie Boek A1 Biologie De evolutie van het leven Boek A1 Biologie De ontwikkeling van het leven Artikel A1 Biologie Het ontstaan van het leven Artikel A1 Biologie Indeling van

Nadere informatie

Arbeidsmarkt Onderwijs

Arbeidsmarkt Onderwijs Nieuwsbrief OKTOBER 2010 Arbeidsmarkt Onderwijs Inleiding In dit nummer 1 Inleiding 1 Vlaanderen - Vraag 3 Vlaanderen - Aanbod 5 Brussel - Vraag 6 Brussel - Aanbod Elke maand schetsen we u aan de hand

Nadere informatie

lesdoelen - De kinderen ontdekken:

lesdoelen - De kinderen ontdekken: lesbrief moestuintjes - lesvoorbereiding Bij zoekt bloem De kinderen ontleden een bloem en maken bloembommen voor de bijen. benodigdheden tijdens de les - Vijf á zes bloemen waarbij stamper en meeldraden

Nadere informatie

Koolwitjes in de klas!

Koolwitjes in de klas! Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort bij zo n pakket eitjes, rupsen en

Nadere informatie

Bloemen en hun bezoekers

Bloemen en hun bezoekers Voorjaarsproject 2018 bloemen en hun bezoekers voor groep 5 t/m 8 van de basisschool Bloemen en hun bezoekers Voorjaarsproject 2018 van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem. We gaan op zoek naar bloembezoekers.

Nadere informatie

Relaties tussen organismen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Relaties tussen organismen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 08 April 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63327 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Overzichtsrapport SER Gelderland

Overzichtsrapport SER Gelderland Overzichtsrapport SER Gelderland Werkloosheid In opdracht van SER Gelderland September 20 Drs. J.D. Gardenier L.T. Schudde CAB Martinikerkhof 30 9712 JH Groningen 050-3115113 cab@cabgroningen.nl www.cabgroningen.nl

Nadere informatie

Opgave 7 Het regiem van de Rijn en zijrivieren in Duitsland

Opgave 7 Het regiem van de Rijn en zijrivieren in Duitsland Leefomgeving Opgave 7 Het regiem van de Rijn en zijrivieren in Duitsland Bestudeer de bronnen 1 en 2 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen. 3p 26 In welk jaargetijde komen het vaakst piekafvoeren

Nadere informatie

Handleiding profielwerkstuk. Mavo 4

Handleiding profielwerkstuk. Mavo 4 Handleiding profielwerkstuk Mavo 4 2018 2019 Inleiding: Je gaat dit jaar een profielwerkstuk maken. Het doel van het profielwerkstuk is dat je leert op een zelfstandige manier onderzoek te doen. Daarnaast

Nadere informatie